Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 7th Lesson సామ్రాజ్యాలు, గణతంత్రాల ఆవిర్భావం to understand and remember the concept easily.
AP Board 6th Class Social Notes 7th Lesson సామ్రాజ్యాలు, గణతంత్రాల ఆవిర్భావం
→ హిమాలయాలకు మరియు దక్కన్ పీఠభూమి మధ్య గంగ, యమున నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి. దీనిని గంగా నదీలోయ అంటారు.
→ తెగలను సంస్కృతంలో ‘జన’ అని, వారు స్థిరపడిన ప్రాంతాన్ని ‘జనపదం’ అని పిలుస్తారు.
→ గంగా, యమున నదుల వెంట ప్రజలు 2700 సం||రాలలో పెద్ద సంఖ్యలో స్థిరపడటం ప్రారంభించారు.
→ గంగా మైదానంలో ఇనుము యొక్క విస్తృతమైన ఉపయోగం పెద్ద ప్రాదేశిక ప్రాంతాలు ఏర్పడటానికి పరిస్థితులను సృష్టించింది.
→ గ్రామాలు మరియు పట్టణాల యొక్క పెద్ద సమూహాలను ‘మహాజన పదాలు’ లేదా ‘పెద్ద జనపదాలు’ అని పిలిచేవారు.
→ గోదావరి నదీ తీరాన నెలకొన్న జనపదం అస్మిక.
→ గాంధార జనపదం జీలం నదీ తీరాన నెలకొని ఉంది.
→ వేదాలలో ఉపనిషత్తులు ఒక భాగం.
→ మహాజనపదం నాటి వ్యవసాయం చేసే భూ యజమానులను గృహపతి లేదా ‘గహపతి’ అనేవారు.
→ ఇనుప నాగలి వినియోగం, వరి నారు పోసే పద్దతి ఈ కాలంలో వ్యవసాయంలోని రెండు ప్రధాన మార్పులు.
→ బట్టలు మరియు దుప్పట్లు నేసే పనివారిని ‘సాలివారు’ అనేవారు.
→ నాటి మట్టికుండలను ‘పెయింటెడ్ గ్రేవేర్’ అని పిలుస్తారు.
→ చాలా మహాజన పదాలను రాజులు పరిపాలించేవారు.
→ వ్యవసాయం చేసే గృహపతుల నుంచి రాజులు 1/6వ వంతు పంటను పన్నుగా వసూలు చేసేవారు. దీనిని ‘భాగ’ అని పిలిచేవారు.
→ ప్రతీనెల ఒకరోజు ఉచితంగా పనిచేయడం ద్వారా వృత్తిపనివారు, రాజుకు పన్నులు చెల్లించేవారు.
→ ఈ కాలంలోనే నాణేలను ఉపయోగించడం ప్రారంభమైనది.
→ ‘గణ’ అనే పదానికి సమాన హోదా ఉన్నవారు అని అర్థం.
→ ‘సంఘ’ అంటే శాసనసభ.
→ గణ-సంఘాలు ఒక ఉన్నత సమూహం పాలించే ఒక చిన్న భౌగోళిక ప్రాంతమే గణరాజ్యం.
→ రాజ్యం అంటే రాజు లేదా రాణి పాలించే భూభాగం.
→ మహాజన పదాలలో మగధ శక్తివంతమైన రాజ్యం
→ వజ్జి గణ రాజ్యా నికి ఉదాహరణగా చెప్పవచ్చు.
→ గణ రాజ్యంలో ఒకే పరిపాలకుడు కాక, ఒక పరిపాలకుల బృందం ఉండేది.
→ మహిళలకు, బానిసలకు, సేవకులకు గణ సమావేశాలలో పాల్గొనే అవకాశం లేదు.
→ ఈ గణ రాజ్యాలు 1500 సం||రాల పాటు మనగలిగాయి, చివరకు గుప్త రాజులు గణ రాజ్యాలను జయించారు.
→ అలెగ్జాండర్ (గ్రీస్) మాసిడోనియా పాలకుడు.
→ అలెగ్జాండర్ ఈజిప్టు మరియు పశ్చిమ ఆసియా యొక్క భాగాలను జయించి భారత ద్వీపకల్పానికి చేరుకుని బియాస్ నదీతీరం వరకూ వచ్చాడు.
→ గాంధార శిల్పకళ తక్షశిల చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతంలో అభివృద్ధి చేయబడింది.
→ గాంధార శిల్పకళ బౌద్ధ (గౌతమ బుద్ధుని చిత్రాలు) మతానికి చెందనది.
→ పురావస్తు శాస్త్రం : పురావస్తు శాస్త్రం అంటే పూర్వీకుల జీవన విధానాలను గురించి శాస్త్రీయంగా విశ్లేషించే ఒక అధ్యయన శాస్త్రం.
→ గణ రాజ్యం : అనేక ప్రాంతాల పాలకులు, సభ్యులు ఉన్న ఒక రాజ్య వ్యవస్థ.
→ సంఘం : ఒక సంస్థ లేదా సంఘం
→ దిగానికాయ : బౌద్ధ వాజ్మయంలోని సుత్త పీఠికలో గల అయిదు నికాయలలో మొదటిది.
→ మధ్యమనికాయ : బౌద్ధ వాజ్మయంలోని సుత్త పీఠికలో గల అయిదు నికాయలలో రెండవది.
→ జనపదం : భారతదేశంలో మొదట్లో గంగా-సింధూ మైదానంలో వ్యవసాయం చేస్తూ అనేక తెగలు స్థిరపడ్డాయి. వీరిని సంస్కృతంలో ‘జన’ అని వారు స్థిరపడిన ప్రాంతాన్ని ‘జనపదం’ అని అంటారు.
→ మహాజనపదం : పెద్ద పెద్ద జనపదాలను మహాజనపదాలు అంటారు.
→ దాసులు : యుద్ధంలో బందీలైనవారు నాడు రైతులకు అమ్మబడేవారు. వారిని బానిసలని, దాసులని అంటారు.
→ భర్తుకా : ఇంటిలోనూ, పొలంలోనూ కూలి తీసుకుని పనిచేసేవారు.
→ గృహపతి : (గహపతి) వ్యవసాయం చేసే భూయజమానిని గృహపతి అంటారు.
→ గణతంత్ర రాజ్యం : ఎన్నుకోబడిన వ్యక్తి పరిపాలించే రాజ్యం.
→ ఉపనిషత్తులు : ‘వచ్చి చేరువగా కూర్చోవడం’ అని అర్థం. ఉపాధ్యాయులు మరియు విద్యార్థుల మధ్య సంభాషణలు.
→ సాలివారు : బట్టలు మరియు దుప్పట్లు నేసే పనివారు
→ కమ్మరి : ఇనుప వస్తువులను తయారు చేసేవారు.
→ కుమ్మరి : కుండలు తయారు. చేసేవారు.
→ పెయింటెడ్ గ్రేవేర్ : నాటి కుమ్మరులు మట్టితో తయారు చేసిన ప్రత్యేక కుండలు, పాత్రలు
→ ఆవిర్భావం : గృహపతుల నుండి రాజు పన్ను రూపంలో వసూలు చేసే పంట భాగం (1/6 వంతు)
→ గాంధార శిల్పకళ : గాంధార శిల్పకళ తక్షశిల చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతంలో అభివృద్ధి చేయబడింది. ఇది గ్రీకు కళతో ప్రభావితమైనది.
→ మగధ రాజ్యం : గంగానదికి ఇరువైపుల విస్తరించిన రాజ్యం . అన్ని జనపనదాలలో శక్తివంతమైన రాజ్యం.