Srinivas

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 6 मौखिक खेल Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 6 मौखिक खेल

6th Class Hindi सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 6 मौखिक खेल Textbook Questions and Answers

विधि : छात्र गोलाकार में बैठते हैं। एक छात्र ”मेरा गाँव …… है।” कहकर, बगल वाले छात्र से पूछता है कि “तुम्हारे गाँव का नाम क्या है?’ बगलवाला छात्र भी “मेरा गाँव ……. है’ बताकर उसके बगलवाले छात्र से पूछता है कि “तुम्हारे गाँव का नाम क्या है?” इस प्रकार एक के बाद एक कक्षा के सभी छात्र इस खेल में भाग लेते हैं। इसी प्रकार के अन्य प्रश्न भी पूछे जा सकते हैं।

కార్యము : విద్యార్థులు గోళాకారంలో కూర్చొనెదరు. ఒక విద్యార్థి “నా గ్రామం … ” అని చెప్పి . ప్రక్కనున్న విద్యార్థితో “నీ గ్రామం పేరేమిటి?” అని అడుగును. ప్రక్కనున్న విద్యార్థి కూడా “నా గ్రామం….. ” అని చెప్పి అతని ప్రక్కనున్న విద్యార్థిని “మీ గ్రామం పేరు ఏమిటి?”. ఈ విధంగా ఒకరి తర్వాత ఒకరు ఆ తరగతిలోని విద్యార్థులు అందరూ ఈ ఆటలో పాల్గొనెదరు. ఇదే విధంగా అన్య (ఇతర) ప్రశ్నలు కూడా అడగవచ్చు.

मौखिक प्रश्न:

पहला बालिका : मैं लडकी हूँ। तुम कौन हो?

दूसरा बालिका : मैं भी लडकी हूँ। तुम कौन हो?

तीसरा बालक : मैं लड़का हूँ। तुम कौन हो?

चौथा बालक : मै भी लड़का हूँ। तुम कौन हो?

पाँचवा बालक : मैं जी लड़का हूँ।

पहला बालिका : मेरा गाँव कदिरि है। तुम्हारे गाँव का नाम क्या है?

दूसरा बालिका : मेरा गाँव कनिगिरी है। तुम्हारे गाँव का नाम क्या है?

तीसरा बालक : मेरा गाँव का नाम तणुकु है? तुम्हारे गाँव का नाम क्या है?

चौथा बालक : मेरा गाँव का नाम कारंपूडि है? तुम्हारे गाँव का नाम क्या है?

पाँचवा बालक : मेरे गाँव का नाम है रेपल्ले।

पहला बालिका : मेरे दादाजी कावली रहते हैं। आपके दादाजी कहाँ रहते हैं?

दूसरा बालिका : मेरे दादाजी विजयवाडा में रहते हैं। आपके दादाजी कहाँ रहते हैं?

तीसरा बालक : मेरे दादाजी विनुकोंडा में रहते है। आपके दादाजी कहाँ रहते हैं?

चौथा बालक : मेरे दादाजी नूजिवीडु में रहते है। आपके दादाजी कहाँ रहते हैं?

पाँचवा बालक : मेरे दादाजी गन्नवरम में रहते हैं।

शब्दार्थ

यह = ఇది, this
क्या = ఏమి, what
कितना = ఎన్ని, ఎంత, how many, how much
क्यों = ఎందుకు, why
कैसा = ఎలా, how
कब = ఎప్పుడు, when
कहाँ = ఎక్కడ, where
वह = అది, అతడు, ఆమె, that
वे = అవి, వారు, those
कौन = ఎవరు, who
किसने = ఎవరు, who

वर्णमाला चार्ट

मौखिक अभ्यासः

1. समरुपी शब्दों को जोड़िए।

उत्तर:

2. चित्र देखकर पहचानो।

3. बेमेल अक्षर पर गोला O लगाइए।

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions Chapter 9 जन्म दिन Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions Chapter 9 जन्म दिन

6th Class Hindi Chapter 9 जन्म दिन Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
जन्मदिन के अवसर पर क्या – क्या उपहार मिलते हैं? (జన్మదినమును పురస్కరించుకొని ఏఏ కానుకలు లభిస్తాయి?)
उत्तर:
जन्मदिन के अवसर पर कई उपहार मिलते हैं – जैसे किताब, कलम, मिठाइयाँ, तरह – तरह के खिलौने और नये – नये कपडे आदि।

प्रश्न 2.
आप अपना जन्म दिन कब मनाते हैं? (మీరు మీ పుట్టిన రోజును ఎప్పుడు జరుపుకుంటారు?)
उत्तर:
मैं अपना जन्मदिन 14 नवंबर को मनाता हूँ।

प्रश्न 3.
इस पाठ में पर्यावरण संरक्षण संबंधी नारा क्या है? (ఈ పాఠంలో పర్యావరణ సంరక్షణకు సంబంధంచిన నినాదం ఏమిటి?)
उत्तर:
इस पाठ में पर्यावरण संबंधि नरा है – “पौधे लगाएँ – धरीत बचाएँ।

शिक्षण बिंदु

शब्दर्थ (అర్థములు) (Meanings)

जन्म = పుట్టుక, birth
दिन = రోజు, day
जन्म दिन = పుట్టినరోజు, birthday
बेटी = కుమార్తె, daughter
बहुत-बहुत = చాలా చాలా, many-many
बधाइयाँ = శుభాకాంక్షలు, wishes
मामा = మామయ్య, maternal uncle
मामी = అత్తయ్య, maternal aunty
हम = మేము, we
तुम्हारे लिए = నీ కోసం , for you, yourself
कहानियाँ = కథలు, stories
किताबों = పుస్తకములు, books
लाये = తెచ్చితిమి, brought
चाचा = పినతండ్రి, paternal uncle
चाची = పినతల్లి, paternal aunty
बिटिया = కుమార్తె, daughter
नया = కొత్త, new
कपडे = బట్టలు, dress
बुआ (फूफी) = మేనత్త, father’s sister
फूफा = మేనత్త భర్త, father’s sisters’s husband

खिलौने = ఆటబొమ్మలు, playing toys
पसंद = ఇష్టం, like
गुडया = చిన్నపిల్లలు ఆడుకునే కీలుబొమ్మ, child’s puppet
बोलना = మాట్లాడుట, to talk
बोलनेवाली गुडिया = మాట్లాడు బొమ్మ, talking doll
हमारा = మా యొక్క, ourself
तरफ = వైపు, side
मौसा = బాబాయి, uncle
मौसी = పెద్దమ్మ, పిన్ని, aunt
नाना = అమ్మానాన్న, maternal grand father
नानी = అమ్మఅమ్మ, అమ్మమ్మ, maternal grandmother
ओर = వైపు, towards, side
फल = పండ్లు, fruits
फूल = పూలు, flowers
आप = తమర, your
सभी = అందరూ, to all
धन्यवाद = ధన్యవాదములు, thanks
मुझे = నాకు, mine, myself
लाडली = ప్రియమైన, dear
नाज़ = గర్వము, proudness
पर = మీద, పైన, కానీ, on, but
भला = మంచిది, good
अलग = వేరొక, another
ढंग = పద్దతి, thing
मनाना = జరుపుకొనుట, celebrate
चाह = కోరిక, desire
हर = ప్రతి, every
पौधा = మొక్క, plant
आज = ఈ రోజు, today
उसका = అతని యొక్క, ఆమె యొక్క, him self, herself
इसलिए = అందువలన, thats why
आपका = తమయొక్క, your’s
पाठशाला = పాఠశాల, బడి, school
हाँ = అవును, yes
धरती = భూమి, earth
रक्षा कवच = రక్షణ కవచము, guard
आओ = రా, to come
बचाना = రక్షించుట, to save

अन्य शब्द (అర్థములు) (Meanings)

चित्रा = చిత్రా, a name of a girl
बधाई = శుభకాంక్షలు, wishess
किताब = పుస్తకం, a book
कहानी = కథ, story
खिलौना = అటబొమ్మా, doll
गुडिया = చిన్న పిల్లలు ఆడుకొను కీలుబొమ్మ, child’s puppet (or) doll
चीज = వస్తువు, thing
खरीद = కొను, to buy
लाडली = గారాబం, dear
नाज = గర్వము, proudness
भला = మంచిది, good
ढंग = పద్ధతి, రీతి, thing, kind

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశము)

विशेषण : संज्ञा या सर्वनाम की विशेषता बतलानेवाले शब्द विशेषण कहलाते हैं ।
(నామవాచకములు మరియు సర్వనామముల యొక్క గుణములను తెలియచేయు శబ్దములు విశేషణములనబడును.)
उदा :
नया = క్రొత్త
नीला = నీలిరంగు
बडा = పెద్ద
मीठा = తియ్యని
काली = నల్లని
खट्टा = పుల్లని

का, के, की = avs, of

का పుంలింగ ఏకవచనమునకు ముందు, के పుంలింగ బహువచనమునకు ముందు, की ఉభయ వచనములకు ముందుగా వచ్చును.

గమనిక : ఈ का, के, की లు रा, रे, री లుగా మారును.
उदा:
मैं + का = मेरा – నా యొక్క
तुम + का = तुम्हारा – మీ యొక్క
हम + का = हमारा – మన యొక్క, మా యొక్క
वह + का = उसका – అతని యొక్క, ఆమె యొక్క
यह + का = इसका – ఇతని యొక్క, ఈమె యొక్క
वे + का = उनका – వారి యొక్క
ये + का = इनका – వీరి యొక్క
कौन + का = किसका – ఎవని యొక్క
किनका – ఎవరి యొక్క
जो + का = जिसका = ఎవనిదైతే, जिनका = ఎవరిదైతే

रिश्तेदार (బంధువులు) (Relatives)

माँ – बाप తల్లి – తండ్రి – Mother – father
सास – ससुर అత్త – మామ – Aunt – Uncle
नाना – नानी తాత – అమ్మమ్మ – Meternal Grandfather, Maternal Grand mother
दादा – दादी తాత – నాన్నమ్మ – Grand father – Grand mother
चाचा – चाची బాబాయి – పిన్ని – Uncle – Aunt
ताऊ – ताई పెద్దనాన్న – పెద్దమ్మ – Uncle – Aunt
मामा – मामी మామాయ్య – అత్తయ్య – Uncle – Aunt
देवर – दवरानी మరిది – తోడికోడలు – Brother in low – Co-daughter in law

वार्तालाप

माँ : चित्रा बेटी ! जन्मदिन की बहुत – बहुत बधाई हो।

मामा – मामी : चित्रा, ये लो ! हम तम्हारे लिए कहानियों की किताबें लाये हैं।

चाचा – चाची : बिटिया ! ये लो, नये कपड़े।

बुआ-फूफा : चित्रा तुमको खिलौने पसंद है ना, हम बोलनेवाली गुड़िया लाये हैं।

मौसा-मौसी : हमारी तरफ़ से ये पैसे लो, मन पसंद चीज़ खरीद लो।

नाना – नानी : यह लो ! हमारी ओर से फल – फूल।

चित्रा : आप सभी को धन्यवाद।

पिताजी : मुझे अपनी लाड़ली पर नाज़ है।

मामी : वह भला क्यों?

माँ : हमारी बेटी अपने जन्मदिन को अलग ढंग से मनाना चाहती है।

दादा – दादी : हमारी चित्रा हर जन्मदिन पर पौधे लगाना चाहती है।

पिताजी : आज उसका दसवाँ जन्मदिन है। इसलिए वह अपनी पाठशाल में दस पौधे लगाना चाहती है।

चित्रा : हाँ मामी, वृक्ष धरती के रक्षा कवच हैं।
आओ …… “पौधे लगाएँ …. धरती बचाएँ।”

సంభాషణ

అమ్మ : అమ్మాయి చిత్రా ! పుట్టిన రోజు శుభాకాంక్షలు.

మామయ్య అత్తయ్య : చిత్రా, ఇవిగో తీసుకో ! మేము నీ కోసం కథల పుస్తకాలు తెచ్చాము.

బాబాయి పిన్ని : అమ్మాయి ! ఇవిగో ఇవి తీసుకో, నూతన వస్త్రాలు.

పినతండ్రి-పిన్ని : చిత్రా నీకు ఆట బొమ్మలంటే ఇష్టం కదా ! ఇదిగో మాట్లాడే బొమ్మను తెచ్చాము.

మామ అత్త : మా తరఫున ఈ డబ్బులు తీసుకో, మనస్సుకు ఇష్టం వచ్చినవి కొనుక్కో.

తాతయ్య-అమ్మమ్మ : ఇవిగో ఇవి తీసుకో మా తరఫున పండ్లు – పూలు.

చిత్ర : మీ అందరికీ ధన్యవాదములు.

నాన్నగారు : నాకు నా కుమార్తె పట్ల చాలా గర్వంగా ఉన్నది.

అత్తయ్య : మంచిదే, ఎందుకు?

అమ్మ : మా అమ్మాయి తన పుట్టిన రోజును మరోలా చేసుకోవాలని అనుకుంటోంది.

తాతయ్య-నానమ్మ : మా చిత్రా ప్రతి పుట్టిన రోజున మొక్కలు నాటాలని అనుకుంటోంది.

నాన్నగారు : ఈ రోజు చిత్ర 10వ పుట్టినరోజు. అందుకని చిత్ర ఈ రోజున తన పాఠశాలలో 10 మొక్కలను నాటాలని అనుకుంటోంది.

చిత్ర : అవును అత్తయ్య, చెట్లు భూమి రక్షణ కవచాలు.
రండి … “మొక్కలు నాటండి … భూమిని రక్షించండి.”

Conversation in English

Mother : Dear Chitra! Wish you a happy birthday!

Maternal Uncle Maternal Aunt : Chitra, take these. We brought story books for you.

Paternal Uncle Paternal Aunt : Dear one! Here these are take these new clothes.

Father’s SisterHer Husband : Chitra, you are fond of toys, aren’t you? Here it is, we brought a talking doll for your.

Mother’s SisterHer Husband : Take this money on our behalf, Buy whatever you like most

Maternal Grandfather Maternal Grandmother : Here they are, take fruits and flowers on our behalf.

Chitra : I am very grateful to you all.

Father : I am very pound of my daughter.

Maternal Aunt : Good, but why?

Mother : Our daughter would like to celebrate her birthday in a different way.

Grandfather Grandmother : Our grandchild Chitra wants to plant trees on the occasion of her birthday every day.

Father : Today it is Chitra’s tenth birthday. That’s why she wants to plant ten trees in her school.

Chitra : Yes aunt! Trees are the guards of our earth. Come plant trees – save the earth.

पढ़िए

अ) चित्र देखिए। शब्द पढ़िए।

आ) पढ़िए।

लिरिवाए

अ) खाली जगह भरिए।

आ) चित्र के आधार पर वर्तनी सही करके लिखिए।

इ) मात्राओं के अनुसार तालिक भरिए।

ई) गिनती का गीत

एक दो तीन चार,
बोलो कब है रविवार।
आज शनि कल है इतवार,
मौज करें साथ है परिवार।
पाँच छह सात आठ,
पढ़ता रहूँ सारे पाठ।
नौ हैं रस, अवतार है दस,
अब गिनती हई है बस

1. एक
2. दो
3. तीन
4. चार
5. पाँच
6. छह
7. सात
8. आट
9. नौ
10. दस

शब्दार्थ (అర్థములు) (Meanings)

बोलो = చెప్పు, to tell
रविवार = ఆదివారం, sunday
कल = నిన్న, రేపు, yesterday
साथ = తో, with
पढ़ना = చదువుట, reading
पाठ = పాఠం, lesson
गिनती = లెక్క, count
मौज = ఉత్సాహం, సంతోషం, అల, wave, happiness
कब = ఎప్పుడు, when
आज = ఈ రోజు, today
इतवार = ఆదివారం, sunday
परिवार = కుటుంబం, family
सारा = మొత్తం, total
अब = ఇప్పుడు, now
अवतार = అవతారములు, incornations

उ) प्रश्नः
1. मामा – मामी से क्या उपहार मिले हैं? (మామయ్య – అత్తయ్యల నుండి ఏ కానుకలు లభించినవి?)
उत्तर:
मामा – मामी से कहानियों की किताबें उपहार रूप में मिले हैं।

2. नाना – नानी से क्या उपहार मिले हैं? (తాతయ్య – అమ్మమ్మ నుండి ఏ కానుకలు లభించినవి?)
उत्तर:
नाना – नानी से फल और फूल उपहार के रूप में मिले हैं।

3. चित्रा अपने जन्मदिन पर क्या करना चाहती है? (చిత్ర తన పుట్టినరోజున ఏమి చేయాలని అనుకుంటోంది?)
उत्तर:
चित्रा अपने जन्मदिन पर अपनी पाठशाला में दस पौधे लगाना चाहती है।

4. पौधे लगाने से क्या लाभ है? (మొక్కలు నాటడం వలన కలిగే లాభాలు ఏమి?)
उत्तर:

• पौधे लगाने से प्रकृति की शोभा बढ़ती है।
• पौधे बढ़कर पेड़ बनेंगे।
• पेड हमें फल – फूल पत्ते देते हैं।
• उनसे पर्यावरण ठीक रहेगा।
• पेड़ – पौधे मेघों को आकर्षित करके वर्षा देते हैं।

सृजनात्मकता

पेड़ – पौधों के चित्र संग्रहित करके नोटबुक में चिपकाइए।

रंगों के नाम

अध्यापक चित्रों को / वस्तुओं को दिखाते हुए कुछ प्रश्न पूछेगे, और छात्र उत्तर देंगे।
(ఉపాధ్యాయులు చిత్రం / వస్తువులను చూపిస్తూ పిల్లల్ని కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగెదరు, పిల్లలు వాటికి సమాధానాలు చెప్పెదరు.)

1. यह गमला है। – ఇది పూల కుండి. – It is a flower vage.

2. वह खिलौना है। – అది ఆటబొమ్మ – That is a doll.

3. यह अंगूठी है। – ఇది ఉంగరం – It is a ring

4. ये कंगन हैं। – ఇవి గాజులు – These are bracelets.

5. वे पौधे हैं। – అవి మొక్కలు. – Those are plants.

6. ये उपहार है। – అవి కానుకలు. – These are gifts.

7. वे मिठाइयाँ हैं। – అవి మిఠాయిలు. – Those are sweets.

8. दादा और दादी खडे हुए हैं। – తాతయ్య, నానమ్మ నిలబడియుండిరి. – Grand father and Grand mother are standing

9. डाली पर कोयल है। – కొమ్మ మీద కోకిల ఉన్నది. – Ther is a cuckoo on a branch of the tree.

नीचे दिये गये अक्षरों से शब्दों को मिलाइए।

1. कं – 1. इयाँ
2. खि – 2. दा
3. दा – 3. हार
4. अप – 4. गान
5. मिठा – 5. लौना
6. ग – 6. धा
7. सफे – 7. मला
8. पौ – गूर
9. अं – 9. दे
10. अं – 10. गूठी
उत्तर:
1. कंगन
2. खिलौना
3. दादा
4. उपहार
5. मिटाइयाँ
6. गमला
7. सफेद
8. पौधा
9. अंगूठी
10. अंगूर

नीचे दिये गये अक्षरों को सही ढंग से लिखकर शब्द बनाइए।

सही चित्र से जोडिए।

निम्न लिखित शब्दों के विलोम शब्द लिखिए।

माँ × बाप
बहुत × कम
पसंद × नापसंद
सभी × कुछ
धरती × आकश
जन्म × मरण
लेना × देना
खरीदना × बेचना
आज × कल
दिन × रात
नया × पुराण
सब × कुछ
रक्षा × भक्षा

निम्न लिखित शब्दों के लिंग बदलकर लिखिए।

मामा – मामी
पुत्र – पुत्री
बुआ – फूफा
माता – पिता
माँ – बाप
भाई – बहन
मौसा – मौसी
दादा – दादी
बेटा – बेटी
चाचा – चाची
नाना – नानी

सही शब्दों से रिक्तस्थान भरिए।

निम्न लिखित प्रश्नों के उत्तर लिखिए।

प्रश्न 1.
चाचा – चाची ने जन्मदिन के उपहार के रूप में चित्रा को क्या दिये? (బాబాయి – చిన్నమ్మ చిత్ర పుట్టినరోజు కానుకగా చిత్రకు ఏమి ఇచ్చిరి?)
उत्तर:
चाचा-चाची ने जन्मदिन के उपहार के रूप में चित्रा को नये कपडे दिये।

प्रश्न 2.
बुआ – फूफा ने चित्रा को जन्मदिन के उपहार के में रूप में क्या दिये? (మేనత్త – మేనత్త భర్త చిత్ర పుట్టినరోజు కానుకగా చిత్రకు ఏమి ఇచ్చిరి?)
उत्तर:
बुआ और फूफ़ा ने चित्रा को जन्मदिन के उपहार के रूप में बोलनेवाली गुडिया दिये।

प्रश्न 3.
चित्रा के जन्मदिन पर नाना-नानी ने क्या दिये? (చిత్ర పుట్టిన రోజున తాతయ్య – అమ్మమ్మలు ఏమి ఇచ్చిరి?)
उत्तर:
चित्रा को जन्मदिन पर नाना – नानी ने फल और फूल दिये।

प्रश्न 4.
‘जन्मदिन’ पाठ का सारांश लिखिए।
उत्तर:
आज चित्रा का जन्मदिन है। इस अवसर पर चित्रा के मामा और मामी ने उसे कहानियों की किताबें लाये। उसके चाचा – चाची ने चित्रा के लिए नये कपडे लाये। बुआ और फूफ़ा ने बोलनेवाली गुडिया लाये। मौसा और मौसी ने पैसे दिये | नाना – नानी ने उसे फल और फूल दिये हैं। चित्रा अपने जन्मदिन पर हर साल पौधे लगाती है। आज उसका दसवाँ जन्मदिन होने के कारण वह अपनी पाठशाला में दस पौधे लगाना चाहती है।

अध्यापक नीचे दिये गये शब्दों को कहेंगे छात्र इन्हें सुनकर दोहरायेंगे।
(ఉపాధ్యాయులు క్రింది ఇచ్చిన పదాలను చెప్పెదరు. విద్యార్థులు వాటిని విని తిరిగి చెప్పెదరు.)

बाल दिवस – బాలల దినోత్సవం, – Children’s day.
स्वतंत्रता दिवस – స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం, – Independence day.
गणतंत्र दिवस – గణతంత్ర దినోత్సవం, – Republic day.
शिक्षक दिवस – ఉపాధ్యాయ దినోత్సవం, – Teacher’s day.
जन्मदिन – పుట్టినరోజు – Birthday

इन्हें समझो। (వీటిని అర్థం చేసుకో.)
यह – है। – ఇది – ఉన్నది. ఇతను – ఉన్నాడు. – It is, / This is / He is / She is
वह – है। – అది – ఉన్నది. అతను – ఉన్నాడు. ఆమె ఉన్నది. – That is / He is / She is
ये – हैं। 56 – వీరు – ఉన్నారు. ఇవి – ఉన్నవి. – These are
वे – हैं। – వారు – ఉన్నారు. అవి – ఉన్నవి. – Those are.

नीचे दिये गये संकेतों के आधार पर चार वाक्य लिखिए।

• आज चित्रा का जन्मदिन है।
• चित्रा आज पाठशाल में पौधे लगाना चाहती है।
• माँ – बाप ने उसे नये कपडे दिये।
• जन्मदिन पर उसे फल – फूल, खिलौने आदि उपहार के रूप में मिले।

उचित शब्दों से रिक्तस्थान भरिए।
(खरीद, बधाई, पौधे, लाड़ली, रक्षा, धन्यवाद)
1. जन्मदिन की बहुत – बहुत …….. हो।
उत्तर:
बधाई

2. मन पसंद चीज ……. लो।
उत्तर:
खरीद

3. आप सभी को ……….. |
उत्तर:
धन्यवाद

4. चित्रा जन्मदिन पर ….:. लगाना चाहती है।
उत्तर:
पौधे

5. वृक्ष धरती के …….. कवच हैं।
उत्तर:
रक्षा

6. मुझे अपनी ……… पर नाज़ है।
उत्तर:
लाड़ली

हिंदी अक्षरों में लिखिए।

1) 41 – एक्तालीस
2) 42 – बयालीस
3) 43 – तैंतालीस
4) 44 – चौंतालीस
5) 45 – पैंतालीस
6) 46 – छियालीस
7) 47 – सैंतालीस
8) 48 – अड़तालीस
9) 49 – उनचास
10) 50 – पचास

शब्द के अंतिम अक्षर से और एक शब्द बनाइए।

1. गमला → लाल → लाठी
2. उपहार → रथ→ थन
3. खिलौना → नानी → नीम
4. कंगन → नथ → थल
5. अंगूठी → ठीक → कान

निम्न लिखित शब्दों को वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. जन्मदिन : आज मेरा जन्मदिन है।
2. पौधा : राम पौधा लगाता है।
3. खिलौने : वह खिलौना लाता है।
4. मिठाइयाँ : चित्रा अपने जन्मदिन पर मिठाइयाँ बाँटती है।
5. फल फूल : चित्रा के नाना – नानी ने उसे फल – फूल दिये।

नीचे दिये गये वाक्यों को घटना क्रम के आधार पर पहचानकर रिक्त स्थान में उचित संख्या लिखिए ।

1. चित्रा को चाचा – चाची ने नये कपडे दिये।
उत्तर: 2

2. चित्रा सब को धन्यवाद देदी।
उत्तर: 3

3. जन्मदिन पर चित्रा पौधा लगाती है।
उत्तर: 4

4. आज चित्रा का जन्म दिन है।
उत्तर: 1

वर्तनी की दृष्टि से रेखांकित शब्दों के शुद्ध रूप लिखिए।

1. बहुत – बहुत बदाइयाँ
उत्तर:
बधाइयाँ

2. आप सभी को दनयवाद
उत्तर:
धन्यवाद

3. वह बला क्यों?
उत्तर:
भला

4. पौदे लगाएँ, धरती बचाएँ।
उत्तर:
पौधे

5. हमारी ओर से फल – पूल
उत्तर:
फूल

6. ये लो नये खपढ़े।
उत्तर:
कपडे

रेखांकित शब्दों के अर्थ अपनी मात्रुभाषा या अंग्रेज़ी में लिखिए।

1. चित्रा तुम्हें खिलौने पसंद है न?
उत्तर:
ఇష్టము, like

2. मुझे अपनी लाडली पर नाज है।
उत्तर:
గర్వం, proudness

3. पौधे लगाएँ, धरती बचाएँ।
उत्तर:
భూమి, the earth

4. हम बोलनेवाली गुडिया लाये हैं।
उत्तर:
ఆట బొమ్మలు, toys

5. मन पसंद चीज़ खरीद लो।
उत्तर:
కొను, buy

शब्दों को सही क्रम में रखकर वाक्य बनाइए।

1. जन्मदिन है चित्रा आज का।
उत्तर:
आज चित्रा का जन्मदिन है।

2. धन्यवाद सभी को आप।
उत्तर:
आप सभी को धन्यवाद।।

3. हम लाये है बोलनेवाली गुडिया।
उत्तर:
हम बोलनेवाली गुड़िया लाये हैं।

4. क्यों भला वह?
उत्तर:
वह भला क्यों?

5. पौधे चाहती है लगाने चिंत्रा
उत्तर:
चित्रा पौधे लगाना चाहती है।

समान उच्चारण वाले शब्दों को जोड़ी बनाइए।

उत्तर:
1. चीज बीज
2. गुडिया बुढ़िया
3. उपहार अपकार
4. कंगन चंदन
5. कोयल कोमल
6. भार धार

डिब्बे में दिये गये अक्षर पढ़िए। रिक्तस्थान भरिए।
(य, उप, याँ, खि, अं)

नीचे दिये गये शब्द पढ़िए, द्वित्वाक्षर वाले शब्दों पर गोला ‘O’ लगाइए। संयुक्ताक्षरवाले शब्दों पर ‘[ ]’ बाक्स लगाइए।

सही शब्दों से रिक्तस्थानों की पूर्ति कीजिए।
(जन्मदिन, कपडे, लाडली, पौधे, धन्यवाद)

1. आप सभी को ………
उत्तर:
धन्यवाद

2. ………. की बहुत – बहुत बधाई।
उत्तर:
जन्मदिन

3. …….. लगाएँ, धरती बचाएँ।
उत्तर:
पौधे

4. ये लो, नये ………
उत्तर:
कपडे

5. मुझे अपनी …… पर नाज है।
उत्तर:
लाडली

निम्न लिखित वार्तालाप पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर लिखिए।

माँ : चित्रा बेटी ! जन्मदिन की बहुत – बहुत बधाई हो।

मामा – मामी : चित्रा, ये लो ! हम तुम्हारे लिए कहानियों की किताबें लाये हैं।

चाचा – चाची : बिटिया ! ये लो, नये कपड़े।

बुआ-फूफा : चित्रा तुमको खिलौने पसंद है ना, हम बोलनेवाली गुड़िया लाये हैं।

मौसा-मौसी : हमारी तरफ़ से ये पैसे लो, मन पसंद चीज़ खरीद लो।

नाना – नानी : यह लो ! हमारी और से फल – फल।

चित्रा : आप सभी को धन्यवाद।

पिताजी : मुझे अपनी लाड़ली पर नाज़ है।
प्रश्न :
1. चित्रा ने सभी को क्या दिया?
उत्तर:
चित्रा ने सभी को धन्यवाद दिया।

2. आज किस का जन्मदिन है?
उत्तर:
आज चित्रा का जन्मदिन है।

3. चित्रा को नये कपडे कौन दिये?
उत्तर:
चित्रा को नये कपडे चाचा और चाची ने दिये।

4. चित्रा के लिए कहानियों की किताब कौन लाये?
उत्तर:
चित्रा के लिए कहानियों की किताबें मामा और मामी लाये।

5. चित्रा को पैसे कौन दिये?
उत्तर:
चित्रा को मौसा और मौसी ने पैस दिये।

सही शब्दों से रिक्तस्थानों की पूर्ति कीजिए।
(पसंद, मनाना, रक्षा, दसवाँ, गुडिया)

1. मैं आज अपना जन्मदिन ….. चाहता हूँ।
उत्तर:
मनाना

2. आज उसका …… जन्मदिन है।
उत्तर:
दसवाँ

3. मुझे आम ……… है।
उत्तर:
पसंद

4. वृक्ष धरती के …… कवच है।
उत्तर:
रक्षा

5. यह बोलनेवाली ……. है।
उत्तर:
गुडिया

चित्र देखकर पाँच शब्द लिखिए।

उत्तर:
जन्मदिन की लडकी, माँ, बाप, दादा, दादी, मामा, मामी, चाचा – चाची, मोमबत्ती, जन्मदिन, केक उपहार आदि।

अपने जन्मदिन के बारे में पाँच वाक्य लिखिए।
उत्तर:
मेरा जन्मदिन हर साल नवंबर महीन में 14 वीं तारीक को आता है। उसी दिन जवहारलाल नेहरू काभी जन्मदिन है। मैं हर साल अपने जन्मदिन पर पाठशाला में पौधे लगाता हूँ। मैं अपने बंधुजनों को बुलाता हूँ। उनके आशीर्वाद लेता हूँ। केक काटता हूँ।

पढ़िए और सुंदर अक्षरों में लिखिए।

गीत गाइए। : आनंद पाइए।

हिंद देश के निवासी ….
– विनयचंद्र मौद्गल्य

1) हिंद देश के निवासी,
सभी जन एक हैं।
रंग-रूप, वेश – भाषा
चाहे अनेक हैं ॥

2) बेला, गुलाब, जूही,
चंपा, चमेली।
प्यारे – प्यारे फूल गूंथे,
माला में एक हैं।

3. कोयल की कूक न्यारी,
पपीहे की टेर प्यारी।
गा रही तराना बुलबुल,
राग मगर एक है।।

4. गंगा, जमुना, ब्रह्मपुत्र,
कृष्णा, कावेरी॥
जाकर मिल गयीं सागर में,
हुई सब एक हैं।

बालगीत

चंदा मामा आओ ना

चंदा मामा आओ ना,
दूध बताशा खाओ ना,
मीठी लोरी गाओ ना,
बिस्तर में सो जाओ ना,
मीठी नींद सुलाओ ना

हाथी राजा

हाथी राजा बहुत बड़े,
सूंड उठा कर कहाँ चले।
मेरे घर में आओ ना,
हलवा पूडी खाओ ना।
आओ बैठो कुर्सी पर,
कुर्सी बोली चटर – पटर।

वीर तुम बढ़े चलो

वीर तुम बढ़े चलो ! धीर तुम बढे चलो !
हाथ में ध्वजा रहे बाल दल सजा रहे
ध्वज कभी झुके नहीं दल कभी रुके नहीं
वीर तुम बढ़े चलो ! धीर तुम बढ़े चलो !
सामने पहाड़ हों सिंह की दहाड़ हो
तुम निडर, डरो नहीं तुम निडर, डटो वहीं
वीर तुम बढ़े चलो! धीर तुम बढ़े चलो !

भारत माता

बोलो भारत माता की जय
आओ, सब मिलकर गायें
हम सब हैं आपस में बराबर
बोलो भारत माता की जय !

हम सब के सब भाई – भाई
हिंदु – मुस्लिम – सिख – ईसाई,
सबको अपना मित्र बनायें
बोलो भारत माता की जय !

AP State Syllabus AP Board 8th Class Telugu Textbook Solutions ఉపవాచకం Chapter 4 మధుపర్కాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Telugu Solutions ఉపవాచకం 4th Lesson మధుపర్కాలు

8th Class Telugu ఉపవాచకం 4th Lesson మధుపర్కాలు Textbook Questions and Answers

I. అవగాహన-ప్రతిస్పందన

కింది పరిచిత గద్యాలను చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

1. పుట్టన్నది రెండు నిట్టాళ్ళపాక. అవి నెత్తిమీద నీడకోసం వేసుకున్న నిట్టాళ్ళు, అసలా ఇంటికి నిట్టాళ్ళు ఆ దంపతులే. పుట్టన్నా, సీతమ్మా ఒక్కటే ఎత్తు. భౌతికంగానే కాదు… ఆత్మలో కూడా సమానమైన ఎత్తులోనే ఉంటారు. ఒకటిగా ఉన్న ఆత్మను రెండుచేసి, రెండింటికి రెండు శరీరాలు కల్పించి, భూలోకంలో కొన్నాళ్ళు ఆడుకురండని ఆ విధాత పంపాడా, అనిపిస్తుంది వారిని చూస్తే.

పుట్టన్న వృత్తి బట్టలనేత. రోజుకు ఏ నాలుగుగంటలో తప్ప, చేతిలో కండెను పడుగులో నుంచి అటూ యిటూ గిరాటువేస్తూ, వస్త్రం నేస్తూనే ఉంటాడు. సీతమ్మ రాట్నం దగ్గర నుంచి లేవదు. వడివడిగా చిలపలు తోడటం, కండెలు చుట్టడం, పడుగు వేసినప్పుడు భర్తతోపాటు గంజిపెట్టడం, కుంచె తీయడం ఆమె విధులు. ఏ సమయంలో కూడా | వారు ‘కాయకష్టం చేస్తున్నాం’ అనే భావాన్ని బయట పెట్టేవారు కాదు. అదో యజ్ఞంగానే చూసుకునేవారు. ఒక్క కండె చుడితే సీతమ్మ కళ్ళు పువ్వులయ్యేవి. ఒక జానెడునేస్తే పుట్టన్న పెదవుల మీద పొట్లపువ్వులు పూచేవి.
ప్రశ్నలు :
1. పుట్టన్న వృత్తి ఏది?
జవాబు:
పుట్టన్న వృత్తి బట్టలనేత వృత్తి.

2. సీతమ్మ ఎక్కడి నుండి లేవదు?
జవాబు:
సీతమ్మ రాట్నం దగ్గర నుండి లేవదు.

3. పుట్టన్న దంపతులు దేనిని యజ్ఞంగా భావించేవాళ్ళు?
జవాబు:
పుట్టన్న దంపతులు వృత్తిని యజ్ఞంగా భావించేవాళ్ళు.

4. ఎప్పుడు సీతమ్మ కళ్ళు పువ్వులయ్యేవి?
జవాబు:
ఒక్క కండె చుడితే సీతమ్మ కళ్ళు పువ్వులయ్యేవి.

2. పుణ్యం, ధర్మం జీవితానికి పెట్టని కోటలుగా భావిస్తూ జీవిస్తున్న పుట్టన్నకు, ధనం మీద ఆశలేదు. మూడు పూటలా కడుపును గంజితో నింపడం ఒక్కటే అతని ఆశయం. సీతమ్మ కూడా అంతకుమించి ఏమీ కోరదు. కాకపోతే గోవుకు మేత ఒకటి కావాలి. కాని, కొమ్ము చెంబులతో పాలకు వచ్చేవారంతా, చిట్టూ, తవుడూ, తెలకపిండి చెక్కలు, కానుకలుగా తెస్తూనే ఉంటారు. ఊరి ఆసామి …… కుప్ప నూర్పిళ్ళ కాలంలో అడక్కుండానే వరిగడ్డి తెచ్చి అతని దొడ్లో వామి పెట్టి పోతారు. జనపకట్టలు తెచ్చి ఇంటిమీద ఎండేసి పోతారు. పుట్టన్న వద్దని బ్రతిమాలినా వినరు. “నీ గోవు కామధేనువు పుట్టన్నా” అని వారు నవ్వుకొని వెళ్ళి పోతారు.
ప్రశ్నలు :
1. జీవితానికి పెట్టని కోటలు ఏవి?
జవాబు:
పుణ్యం ధర్మం అనేవి జీవితానికి పెట్టని కోటలు.

2. పుట్టన్నకు దేని మీద ఆశ లేదు?
జవాబు:
పుట్టన్నకు ధనం మీద ఆశ లేదు.

3. ఊరి ప్రజలు పుట్టన్నను ఏమని ప్రశంసించేవారు?
జవాబు:
ఊరి ప్రజలు పుట్టన్నను ‘నీ గోవు కామధేనువు పుట్టన్నా” అని ప్రజలు ప్రశంసించేవారు.

4. పుట్టన్న ఆశయం ఏమిటి
జవాబు:
మూడు పూటలా కడుపును గంజితో నింపడం ఒక్కటే పుట్టన్న ఆశయం.

3. అప్పుడే సందెవెలుగులు దూసుకువస్తున్నాయి. గానుగచెట్టు చిటారు కొమ్మకు అతికించినట్లుగా నెలవంక కనిపిస్తున్నాడు. పుట్టన్న వాకిట్లోకి రాగానే ఆవు “అంబా” అని అరిచింది. పుట్టన్నకు పట్టరాని దుఃఖం వచ్చింది. వెళ్ళి దాని మెడ కౌగలించుకొన్నాడు. “నా మీద కోపం వచ్చిందా ? అమ్ముతున్నానని బాధపడుతున్నావా ? ఏం చెయ్యను, ఆచారం కోసం అమ్ముకోవలసి వచ్చింది. నువ్వెక్కడున్నా ప్రతిరోజూ వచ్చి చూస్తా……. నిన్ను దైవం లాగా కొలుస్తున్నా. నువ్వు కాపాడకపోతే ఎవరు కాపాడుతారు నన్ను?” అని మెడ వదలి ఉత్తరీయంతో దాని ఒళ్ళంతా తుడిచాడు. దానిని
విడవలేక విడవలేక ఊళ్లోకి వెళ్ళాడు.
ప్రశ్నలు :
1. నెలవంక ఎలా కనిపిస్తున్నాడు?
జవాబు:
నెలవంక గానుగచెట్టు చిటారుకొమ్మకు అతికించి నట్లుగా కనిపిస్తున్నాడు.

2. పట్టరాని దుఃఖం ఎవరికి వచ్చింది?
జవాబు:
పట్టరాని దుఃఖం పుట్టన్నకు వచ్చింది.

3. పుట్టన్న వాకిట్లోకి రాగానే అరిచింది ఏది?
జవాబు:
పుట్టన్న వాకిట్లోకి రాగానే గోవు “అంబా” అని ముద్ర వేసింది.

4. పుట్టన్న దేనిని అమ్ముకోవలసి వచ్చింది?
జవాబు:
పుట్టన్న గోవును అమ్ముకోవలసి వచ్చింది.

4. ఆ రోజే బయలుదేరి బస్తీకి వెళ్ళాడు. నూలు తెచ్చాడు. ఆ నాలుగు రోజులు అతడు మగ్గం గోతిలో నుంచి లేవలేదు. సీతమ్మ రాట్నం వదలలేదు. నాలుగురోజులు గడిచాయి. తెల్లారే లగ్నం ….. ఆ సందెవేళ ఆముదం దీపాలు – అటూఇటూ పెట్టి నేత నేస్తున్నాడు పుట్టన్న. ఇంతట్లోనే చెరువుగట్టున మేళాలు మ్రోగినాయి. “పెళ్ళివారు దిగారు” అంది సీతమ్మ. “ఇంకొక్క ఘడియలో నేత పూర్తి అవుతుంది” అన్నాడు పున్న. మరి కాసేపటికి పల్లకి, దాని వెంట బళ్ళూ ఆ వీధినే వచ్చాయి. సీతమ్మ చూడటానికి బైటికి వెళ్ళింది. ఇలాయి బుడ్ల వెలుతుర్లో పెళ్ళికొడుకును చూచింది. వెంట ఇరవై బళ్లున్నాయి. అన్నీ వాళ్ళ ఇల్లు దాటిపోయేదాకా నిలబడి చూచి ఇంట్లోకి వచ్చింది సీతమ్మ “పెళ్ళికొడుకు కళ్ళూ, ముఖం బాగానే ఉన్నాయి. పాతికేళ్ళుంటాయి. అయినా ఫరవాలా! ఈడుగానే ఉంటాడు. పార్వతి మాత్రం ఒడ్డూ పొడుగూ లేదూ” అంది.
ప్రశ్నలు :
1. ఇలాయి బుడ్ల వెలుతురులో ఎవరిని చూసింది?
జవాబు:
ఇలాయి బుడ్ల వెలుతురులో పెండ్లి కొడుకును చూసింది

2. పుట్టన్న బస్తీకి వెళ్ళి ఏమి తెచ్చాడు?
జవాబు:
పుట్టన్న బస్తీ నుండి నూలు తెచ్చాడు.

3. చెరువు గట్టున ఏవి మ్రోగాయి?
జవాబు:
చెరువు గట్టున మేళాలు మ్రోగాయి.

4. సీతమ్మ దేనిని వదలలేదు?
జవాబు:
సీతమ్మ రాట్నం వదలలేదు.

5. తెల్లవారింది. పాపయ్యగారింట్లో పెళ్ళి వైభవంగా జరుగుతోంది. అర ఎకరం పందిరి వేసినా జనం పట్టక కిటకిటలాడిపోతున్నారు. ఒక పందిరి గుంజనానుకొని సీతమ్మ నిలబడింది, ఆవిడకు కొంచెం పక్కగా పుట్టన్న ఉన్నాడు. నూతన దంపతులు తలంబ్రాలు పోసుకుంటున్నారు. సన్నాయిపాట సాగిపోతోంది, సంతోష తరంగాలుగా. పిల్ల తల్లితండ్రులు ఒకరినొకరు ఎరగనంత క్రొత్తగా చూచుకుంటున్నారెందుకో. పుట్టన్న తన ధర్మం నెరవేర్చుకొన్నానన్న ఆనందంలో మునిగిపోయాడు. లగ్నం అయింది. ‘అందరు భోజనాలకు పదండి’ అన్న కేకలు నాలుగువైపుల నుంచి వినిపించాయి. అంతా వెళ్ళినా పుట్టన్న, సీతమ్మ గోడ ప్రక్కగా నిలబడి – ఏదో చెప్పుకొని నవ్వుతున్నారు. పాపయ్య చూశాడు వారిని. “ఏం అక్కా నువ్విక్కడే ఉన్నావు – బావయ్య అలిగాడా? కలిగిందేదో పెడతాం. అంత అలిగితే ఎలా బావా” అన్నాడు.
ప్రశ్నలు :
1. ఎవరి ఇంట్లో పెండ్లి వైభవంగా జరిగింది?
జవాబు:
పాపయ్య గారి ఇంట్లో పెండ్లి వైభవంగా జరిగింది.

2. సీతమ్మ ఎలా నిలబడింది?
జవాబు:
సీతమ్మ పందిరి గుంజకు ఆనుకొని నిలబడింది.

3. నూతన దంపతులు వేటిని పోసుకున్నారు?
జవాబు:
నూతన దంపతులు తలంబ్రాలు పోసుకున్నారు.

4. నలువైపులా ఏ కేకలు వినిపించాయి?
జవాబు:
నలువైపులా “భోజనానికి పదండి” అనే కేకలు వినిపించాయి.

6. మధుపర్కాలు తీసుకొని వెళ్ళి ఇచ్చిందాక ఒక దీక్షతో ఉన్నారు పుట్టన్న దంపతులు. ఆ కార్యం నెరవేరింది. వారి మనసులో బరువు తగ్గింది. తగ్గిన తర్వాత ఆవు మీద బెంగ అధికమైంది. ఎలాగో మనస్సుకు సంతృప్తి తెచ్చుకొని నిద్రపోయారు. కాని నిద్రలో వారికాగోమాత ప్రత్యక్షమైంది. పుట్టన్నకు ఆవు ‘అంబా’ అని అరుస్తూన్నట్లు వినిపించింది. దిగ్గునలేచి వెళ్ళి ఇంటి మీద ఉన్న జనప కట్ట తీసుకుని గానుగచెట్టు దగ్గరికి వెళ్ళాడు. బిక్కు బిక్కు మంటూ కట్టుకొయ్య కనిపించింది. అతడి మనస్సు చిట్లి, కొన్ని బెల్లులూడిపోయినట్లయింది. తిరిగివచ్చి ఇంట్లో పడుకొన్నాడు. నిద్ర రావడం లేదు. ఆవు ముట్టెతెచ్చి అతని పొట్టమీద నెట్టి గోకమన్నట్లుగా తోచింది. గభాలున లేచి కూర్చున్నాడు. చూపు చూరులోకీ, మనస్సు శూన్యంలోకి చొచ్చుకుపోతోంది. “నువ్వు పోసిన పాలు త్రాగి పసి పిల్లలు గుక్కలు మాని నిద్రపోతున్నారు.” అని పూజారి అన్నమాటలు వినిపించినాయి. ఆ భావాన్ని తరుముకొంటూ వెనకనుంచి పసిపిల్లల ఏడ్పులు వినిపించినాయి. చెవులు గట్టిగా మూసుకొని “సీతా” అని పిలిచాడు. ఆమె లేచింది. తన అనుభూతి అంతా చెప్పాడు.
ప్రశ్నలు :
1. పుట్టన్న దంపతులకు దేని మీద బెంగ పెరిగింది?
జవాబు:
పుట్టన్న దంపతులకు ఆవుమీద బెంగ పెరిగింది.

2. నిద్రలో ఏది ప్రత్యక్షమైంది?
జవాబు:
నిద్రలో గోమాత ప్రత్యక్షమయింది.

3. శూన్యంలోనికి ఏది చొచ్చుకొని పోయింది?
జవాబు:
శూన్యంలోనికి మనస్సు చొచ్చుకొని పోయింది.

4. ఎవరు గుక్కలు మాని నిద్రపోతున్నారు?
జవాబు:
పసిపిల్లలు గక్కలు మాని నిద్రపోతున్నారు.

7. ఈ కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

దీనితో ముడిపడిన సమస్య అసలు వివాహాలను జరిపే తీరు ఎంతవైభవంగా, ఎంత ధనవ్యయం చేసి జరిపిస్తే అంత ఘనతగా పరిగణించడం మన సమాజంలో పరిపాటి. నిరాడంబరంగా వివాహం జరపడానికి సంఘం హర్షించదు. ఇందువల్ల ఎంత శక్తిహీనుడైనా అప్పో సప్పో చేసి ఘనంగా వివాహం జరిపినట్టు అనిపించుకోవలసి వస్తున్నది. అంతేకాదు, వివాహ సమయంలో బంధువులు, మిత్రులు, వధూవరులకు చదివించే కానుకల హెచ్చుతగ్గులు కూడా ప్రతిష్ఠకు సంబంధించిన విషయంగా పట్టించుకునే స్థితికి మన సంఘం దిగజారిపోయింది. ఈ దురాచారాల నిర్మూలనకు శాసనాలు అవసరమే కావచ్చు కానీ అంతకంటే ముఖ్యంగా వీటి పట్ల ఏహ్యభావాన్ని ప్రజలలో కలిగించడం ముఖ్యం.
ప్రశ్నలు :
1. వివాహం ఎలా జరగడాన్ని సంఘం హర్షించదు?
జవాబు:
వివాహం నిరాడంబరంగా జరగడాన్ని సంఘం హర్షించదు.

2. ‘వధూవరులు” అనేది జంట పదం. అలాంటి జంటపదం పై పేరాలో ఉంది గుర్తించి రాయండి.
జవాబు:
హెచ్చుతగ్గులు

3. శక్తికి మించి వివాహాలు ఘనంగా జరిపించడం, విలువైన బహుమతులివ్వడం వంటివి ఎటువంటివని రచయిత ఉద్దేశ్యం?
జవాబు:
దురాచారాలని రచయిత ఉద్దేశ్యం

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబు:
ఈ పేరా దేని గురించి చెపుతుంది?

II వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

కింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
పుట్టన్న దంపతుల ఆచారమేమిటి ? దాన్ని కొనసాగించడానికి ఆయన చేసిన త్యాగమేమి?
జవాబు:
పుట్టన్న వృత్తి బట్టలు నేయటము. అతని భార్య సీతమ్మ రాట్నం వడికేటప్పుడు భర్తకు సహాయపడేది. తరతరాలుగా వచ్చే బాంధవ ముద్ర చెరిగిపోకుండా కాపాడుకోవడం అతని ముఖ్య ఆశయం.

ఆ గ్రామంలో ఏ ఇంట్లో పెళ్ళి జరిగినా పుట్టన్న స్వయంగా నేసి, మధుపర్కాలు పంపిస్తాడు. అది ఆ పుట్టన్న దంపతుల ఆచారం. మధుపర్కాలకు వారు పైకం ఏమీ తీసుకోరు. ఆ మధుపర్కాలు కట్టుకొని కొత్త దంపతులు పీటల మీద కూర్చుని, తలంబ్రాలు పోసుకోవడం – దానిని పుట్టన్న దంపతులు చూడడం మామూలు.

క్రమంగా పుట్టన్న దంపతులు అలా ఉచితంగా మధుపర్కాలు ఇవ్వడంతో బీదవారయ్యారు. ఆ గ్రామంలో పెద్దకాపు పాపయ్య గారింట్లో వారి అమ్మాయి పార్వతికి పెళ్ళి కుదిరింది. పాపయ్య ఆ విషయం సీతమ్మకు చెప్పి, పుట్టన్నకు చెప్పమన్నాడు. మధుపర్కాలు నేయడానికి పుట్టన్న వద్ద నూలు లేదు. పుట్టన్న దగ్గర ఒక ఆవు ఉంది. దాని పాలు పితికి రోజూ గ్రామంలో చంటి పిల్లలకు ఉచితంగా వారు పాలు పోసేవారు. నూలు కొనడం కోసం అప్పుచెయ్యడం పుట్టన్నకు ఇష్టం లేక, ఆ ఆవును అచ్చన్నగారికి అమ్మేశాడు. ఈ విధంగా తమ ఆచారం కొనసాగించడానికి పుట్టన్న ఆవును అమ్మి త్యాగం చేశాడు.

ప్రశ్న 2.
ఈ కథవల్ల పల్లెటూళ్ళలోని మనుషుల మధ్య ఆత్మీయతానుబంధాలు ఎలా ఉన్నాయని మీకనిపించింది?
జవాబు:
పల్లెటూళ్ళలోని వారు ఎప్పుడూ కలసిమెలసి జీవిస్తారు. ఒకరిపట్ల ఒకరు ఆత్మీయతానుబంధాలు కలిగి ఉంటారు. ఇతరులను మోసం చేయటం, వారిపట్ల ఈర్ష్యాద్వేషాలు కలిగి ఉండటం చేయరు. ఎదుటివారికి సంతోషం వచ్చినా, దుఃఖం కలిగినా అన్నిట్లో పాలుపంచుకుంటారని అనిపించింది.

పుట్టన్న దంపతులు తమ ఆవుపాలు పిల్లలకు పాలకోసం వచ్చే వారికి ఉచితంగా పోసేవారు. ఆ గ్రామంలో ఏ ఇంట్లో పెళ్ళి జరిగినా వారు ఆ నూతన దంపతులకు స్వయంగా నేసి మధుపర్కాలు ఇస్తారు. దాని కోసం పైకం ఏమీ తీసుకోరు. అలాగే వారింటికి పాలకోసం వచ్చేవారంతా చిట్టు, తవుడు, తెలగపిండి, చెక్కలు కానుకలుగా వీరికి ఇచ్చేవారు. కుప్పనూర్పిళ్ళ కాలంలో వరిగడ్డి తెచ్చి పుట్టన్న దొడ్డిలో మేత వేసేవారు.

గ్రామంలో పురుషులు ఆడవారిని అక్కలుగా, చెల్లెళ్ళుగా పిలిచేవారు. పురుషులు వరుసలు కలిపి ‘బావ’ అని పిలిచేవారు. పాపయ్య కాపు పుట్టన్నను “బావా” అని, సీతమ్మను “అప్పా” అని పిలుస్తాడు.

మధుపర్కాలు ఉచితంగా ఇచ్చే తన ఆచారం కోసం పుట్టన్న తనకు ఇష్టమైన ఆవును సైతం అమ్మివేశాడు. ఆవును అమ్మివేశాక పుట్టన్న ఇంటికి పాలకోసం వచ్చిన పూజారి, పుట్టన్నను “ఋషి” వంటివాడని మెచ్చుకున్నాడు.

మధుపర్కాలు పుట్టన్న ఇంటి నుండి పట్టుకు వెళ్ళడానికి మేళతాళాలతో రావడం, సీతమ్మకు కుంకం పెట్టి తాంబూలం ఇవ్వడం, పెళ్ళి భోజనాల దగ్గర పాపయ్య, పుట్టన్న దంపతుల పరిహాసం మాటలూ, ఆ గ్రామ ప్రజల మధ్యన ఉన్న అనుబంధాలకు నిదర్శనాలు. పాపయ్యగారి అల్లుడు తనకు మామగారిచ్చిన మాన్యాన్ని, పుట్టన్న దంపతులకు మధుపర్కాల మాన్యంగా ఇవ్వడం, అందుకు పాపయ్య అంగీకరించడం, ఆ గ్రామ ప్రజల మధ్యగల ఆత్మీయతానుబంధాలను గుర్తు చేస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 3.
పుట్టన్న దంపతుల మంచితనాన్ని వర్ణిస్తూ పది వాక్యాలు రాయండి.
(లేదా)
మధుపర్కాలను ఉచితంగా పంపే ఆచారాన్ని కాపాడుకునేందుకు పుట్టన్న దంపతులు అష్టకష్టాలు పడ్డారు. వారి మంచితనాన్ని తెలిపేలా పది వాక్యాలు రాయండి.
జవాబు:
పుట్టన్న దంపతులు ఆదర్శదంపతులు. మంచితనం మూర్తీభవించిన వారు. పుట్టన్న చేసే ప్రతి మంచిపనికి సహకరిస్తూ, అతనికి చేదోడువాదోడుగా ఉండే ఉత్తమ ఇల్లాలు సీతమ్మ.

పుట్టన్న దంపతులు చేనేత వృత్తిగా జీవించేవారు. వారి గ్రామం పాలవెల్లి. అందులో వారు పువ్వుల వంటివారు. ఆ గ్రామంలో పెళ్ళిళ్ళు అయిన కొత్త దంపతులందరికీ ఉచితంగా ఆ దంపతులు మధుపర్కాలను వేసి ఇచ్చే మహాదాతలు. పుట్టన్న దంపతులు శారీరకంగానే కాక, మానసికంగా కూడా వారి మనస్సులు ఒకటే. వారికి ఒక ఆవు ఉండేది. దానిని మేపి, దాని పాలు చంటిపిల్లల కోసం కొమ్ముచెంబులతో వచ్చే ఊరి వారికి ఉచితంగా పోసేవారు. అందరికీ పాలు పోశాక అతనికి ఖాళీ చెంబు మిగిలేది.

ఆ గ్రామంలో ఏ పెళ్ళి జరిగినా ఆ దంపతులకు మధుపర్కాలు నేసి ఇవ్వడం ఆ దంపతులకు ఆచారం. క్రమంగా ఉచితంగా ఇచ్చే మధుపర్కాలతో వారి సంపాదన హరించింది. పాపయ్య కాపు గారి అమ్మాయి పెళ్ళికి మధుపర్కాలు నేసి ఇయ్యడానికి నూలు లేక తమకు ఎంతో ఇష్టమైన ఆవును సైతం ఆ దంపతులు అమ్ముకున్నారు. తరతరాలుగా వచ్చే ఆచారాన్ని పోగొట్టుకోవడం కన్నా, గోవును వదులుకోవడం మంచిదని వారు నిర్ణయించారు. అప్పుచేయడం పుట్టన్నకు అసలు ఇష్టం లేదు. ఇక ఉచితంగా మధుపర్కాలు అందించలేక గ్రామం నుండి వెళ్ళిపోడానికి కూడా వారు సిద్ధం అయ్యారు.

పాపయ్య గారి అల్లుడు పుట్టన్న మంచితనం గుర్తించి వారికి ఆవును తిరిగి ఇప్పించి, రెండెకరాల మధుపర్కాల మాన్యం ఇచ్చాడు. దీని ద్వారా మంచి చేసేవారికి ఎప్పుడూ మంచే జరుగుతుందని తెలుస్తోంది.. తాము మంచిగా ఉంటూ, ఎదుటివారు మంచిగా మెలిగేలా ఆదర్శప్రాయమైన జీవనం సాగించిన పుట్టన్న దంపతులు మంచిక మారురూపాలు.

ప్రశ్న 4.
ఈ పాఠంలోని అల్లుడు గారి పాత్ర ద్వారా ఎలాంటి ఆదర్శాన్ని గ్రహించారు?
జవాబు:
పాఠంలో పాసయ్య కాపు గారి అల్లుడు చాలా మంచివాడు. ధనవంతుడు, తన పెళ్ళికి మధుపర్కాలు ఉచితంగా నేసి ఇచ్చిన పుట్టన్న దంపతులు నూలు కోసం తమ ఆవును అమ్ముకున్నారని, వారు ఆ గ్రామంలోని పసిపాపకు ఆ ఆవుపాలను ఉచితంగా పోసేవారని తెలిసికొన్నాడు. పుట్టన్న ఆవును అచ్చన్నకు అమ్మేశాడని తెలుసుకొని, పుట్టన్నకు అచ్చన్న ఇచ్చిన డబ్బును, అచ్చన్నకు తిరిగి ఇచ్చివేశాడు. ఆవును పుట్టన్న ఇంటి దగ్గర తిరిగి కట్టివేయనునీ అచ్చన్నకు చెప్పాడు.

అంతేకాకుండా, తనకు మామగారు కానుకగా ఇచ్చిన రెండెకరాల మాన్యాన్ని పుట్టన్న దంపతుల పేర రాయించే ఏర్పాటు చేశాడు. ఆ డబ్బుతో వారు గ్రామస్థులకు ఉచితంగా మధుపర్కాలు శాశ్వతంగా ఇచ్చే ఏర్పాటును చేశాడు. ఆవునూ, మాన్యాన్ని తీసుకోడానికి, పుట్టన్నను ఒప్పించాడు.

ఈ పాత్ర ద్వారా మంచిపనులు చేసేవారికి మనం సాయంచేయాలని, మనకు దేవుడిచ్చిన సంపదను మంచికార్యాలు చేయడానికి, మంచికార్యాలు చేసేవారికి సాయం చేయడానికి వినియోగించాలని గ్రహించాము.

ప్రశ్న 5.
మధుపర్కాలు పాత్రలలో ఆచారాలు పాటించడంలో ఆర్థిక ఇబ్బందులు ఎదుర్కొన్న పుట్టన్న పొరుగూరికి వెళ్లిపోదాం అనుకున్నాడు కదా ! దీనిపై నీ అభిప్రాయం ఏమిటి?
జవాబు:
పుట్టన్న దంపతులు ఆదర్శ దంపతులు. మంచితనం మూర్తీభవించిన వారు. పుట్టన్న చేసే ప్రతి మంచి పనికి సహకరిస్తూ అతనికి చేదోడు వాదోడుగా ఉండే ఉత్తమ ఇల్లాలు సీతమ్మ. పున్న దంపతులు చేనేత వృత్తిగా జీవించేవారు. ఆ గ్రామంలో పెళ్ళిళ్ళు అయిన కొత్త దంపతులందరికీ ఉచితంగా పుట్టన్న దంపతులు మధుపర్కాలను వేసి ఇచ్చే మహాదాతలు. క్రమంగా ఉచితంగా ఇచ్చే మధుప్కూలతో వారి సంపాదన హరించింది. పాపయ్య కాపు కూతురి పెళ్ళి మధుపర్కాలు నేసి ఇవ్వడానికి నూలు లేక ఇంట్లో ఉన్న అవును అమ్ముకున్నారు పుట్టన్న దంపతులు. అప్పుచేయడం ఇష్టంలేని ఆ దంపతులు ఊరు విడిచి వెళ్ళిపోదామనుకున్నారు. ఆ సమయంలో ఎవరున్నా ఇలాగే ఆలోచించేవారు.

“తనకు మాలిన ధర్మం పనికిరాదన్నది” పెద్దల మాట. కానీ పుట్టన్న దంపతులు తాగడానికి గంజినీళ్ళే అయినా దానధర్మాలు విడువలేదు మాట తప్పి, పూర్వపు ఆచారాన్ని విడిచి ఆ వూరిలో బ్రతకలేమని భావించి, పొరుగూరు వెళదామన్నాడు. అలా అనడంలో కూడా అయిష్టమే ఉంది కాని సంతోషం లేదు. బాధలో అన్న మాటే గాని, నిజంగా వెళ్ళాలని కాదు అని నా అభిప్రాయం.

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions Chapter 7 तरकारी दरबार Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions Chapter 7 तरकारी दरबार

6th Class Hindi Chapter 7 दो मित्र Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

प्रश्न 1.
चित्र में कौन – कौन सी तरकारियाँ हैं? (చిత్రంలో ఏ ఏ కూరగాయలు కలవు?)
उतर:
चित्र में टमाटर, मूली, गोभी, बैंगन, प्याज, भिंडी आदि तरकारियाँ हैं।

प्रश्न 2.
आपके गाँव में कौन – कौन सी तरकारियाँ आती हैं? (మీ గ్రామమునకు ఏ ఏ కూరగాయలు వచ్చును?)
उतर:
हमारे गाँव में भिंडी, बैंगन, टमाटर, मूली, गोभी, प्याज, शलजम, पालक, मेंथी, आलू, केरला, केले और चिचन्डे आदि तरकारियाँ आती हैं।

प्रश्न 3.
आपके मनपसंदी तरकारी के बारे में बताइए। (మీకు ఇష్టమైన కూరగాయ గురించి తెల్పండి.)
उतर:

• मेरे मनपसंदी तरकारी बैंगन है। आँध्रप्रदेश में इसे बड़ी चाव से खाते हैं।
• बैंगन पोषक तत्वों का खजाना है।
• यह कोलेस्ट्राल को नियंत्रित करता है।
• बैंगन खाने में बहुत रुचि उत्पन्न होती है।
• रोग प्रतिरोधक क्षमता इसमें अधिक है।
• इस में कई विटामिन भी मिलते हैं।
• बैंगन को रसोई का राजा कहते हैं।

शिक्षण बिंदु – (द, ठ, ढ, व, ‘अं – ं’ ‘अ: – ः’)

शब्दार्थ (అర్థములు) (Meanings)

तरकारी = కూరగాయలు, vegetables
सिंहासन = సింహాసనం, throne
पर = పైన, మీద, కాని, on, but
लाल = ఎర్రని, red
पंखा = పంకా, a fan
झलना = ఊపుట, to swing
मूली = ముల్లంగి, radish
दरबार = రాజసభ, darbar
गाजर = కారెట్, carrot
गोभी= క్యాబేజీ, cabbage
दरबारी = రాజుగారి సభ నందలి సభ్యుడు, courtier
आलू = బంగాళదుంప, potato
बैंगन = వంకాయ, brinjal
शलजम = కంద, turnip
प्याज = ఉల్లిపాయ, onions
कचालू = చామదుంప, taro
लौंकी = గుమ్మడికాయ, pumpkin
भिंडी = బెండకాయ, ladies finger
तोरी = బీరకాయ, luffa
टिंडे = ఆనపజాతికి చెందిన ఉత్తర భారతదేశపు కూరగాయ, round gourd
मटर = బఠాణి, pea
लोबिया = అలసందులు, బొబ్బర్లు, cow pea
सेम = బీన్స్, చిక్కుళ్ళు, beans
चिचिंडे = పొట్లకాయ, snake gourd
मेथी = మెంతులు, fenugreek
पालाक = పాలకూర, spinach
मिर्ची = మిరపకాయ, chilly
परमल = పరవలు (కిరగాయ) parwal
पहरा = కాపలా, watch
देना= ఇచ్చట, to give
पेठा = కాశీఫలం, petha
कटहल = పనసకాయ, jack fruit

इन्हें पढ़िए और बोलिये पहचानिए। (వీటిని చదవండి చెప్పండి గుర్తించండి)
द (ద) ठ (ఠ) ढ़ (ఢ) व (వ) अं (అం) अः (అః)

अन्य शब्द (ఇతర శబ్దములు)

संगीत = సంగీతం, music
दुःख = దుఃఖము, sorrowness
खंजर = చిన్నకత్తి, poniard
चंपक = సంపంగి పూలు, champak
रंक = పేదవాడు, poor
जंजीर = గొలుసు, a chain
ठंडा = చల్లని, cool
शंख = శంఖము, a conch
संकट = ఆపద, విపత్తి, trouble
नंदन = కుమారుడు, son
नंबर = అంకె (నంబరు), number
संगत = కలసి ఉండు, స్నేహం, compatible
पंडित = పండితుడు, scholar
मंजरी = పూలతీగ, spica
अंबर = ఆకాశం, the sky
अंगूर = ద్రాక్ష, grapes
पंकज = తామరపువ్వు, a lotus
संगमरमर = పాలరాయి, marble
अंतःपुर = అంతఃపురం, harem
अतः = అందువలన, that’s why
मनः पटल = మనోపటలం, favorite

अंतर पहचानिए (తేడాలను గుర్తించండి)

डाल = శాఖ, కొమ్మ, a branch ; ढाल = ఒంపు నేల, slope
टन = గంట మ్రోగు శబ్దం, bell sound ; ठन = గిన్నె/రూపాయి శబ్దం, a sound of a rupee coin or a bowl
दान = దానము, donation ; धान = ధాన్యము, peddy
दाम = వెల, rate, prise ; धाम = నివసించు, ప్రదేశం, residence
वदन = వదనం, Swpo, face ; वंदन = వందనం, salutation
दगा = మోసం, deceitfulness ; दंगा = కొట్లాట, riot
वश = వశము, control ; वंश = వంశం, race
गज = గజం (ఏనుగు), elephant ; गंज = తల వెంట్రుకలు, a comia

मात्रा जोड़कर लिरिवाए और पढ़िए।

बालगीत

सिंहासन पर लाल टमाटर,
पंखा झलते मूली गाजर।
दरबारी हैं गोभी आलू,
बैंगन, शलजम, प्याज, कचालू।
लौकी, भिंडी, तोरी, टिंडे, मटर,
लोबिया, सेम, चिचिंडे।
मेथी, पालक, मिर्ची, परमल,
पहरा देते पेठा व कटहल।

బాలగీతం

సింహాసనం మీద ఎర్రని టమోటా
వీవెన (విసనకర్ర)తో గాలి ఊపుతున్న ముల్లంగి క్యారెట్
రాజుగారి సభాసదులు క్యాబేజీ,
బంగాళదుంప, వంకాయ, కంద, ఉల్లిపాయ, చామదుంప.

గుమ్మడికాయ, బెండ, బీరకాయ, ఆనపకాయ,
బఠాణి, సోయాబీన్స్, చికుళ్ళు, పొట్లకాయ
మెంతులు, పాలకూర, మిర్చి, పరవలు (కీరకాయ)
కాపలాదారులు కాశీఫలం పనస కాయ

Rhyme in English

Red tomato on the throne
Radish and carrot are fanning it
Courtiers are cabbage
Potato, brinjal, elephant yam onion and arum
Pumpkin, ladies finger, angular gourd, round gourd
Peas, soyabeans, beans, snake gourd
Fenugreeks, spinach, chillies and courgette
Gatekeepers are petha (soft candy) and jockefruit.

पढ़िए (न द ठ ढ व ‘अं – ं ‘ ‘अः – ः’)

अ) पाठ में ‘ं’ वाले शब्दों पर ‘O’ लगाइए।

आ) चित्र देखिए। शब्द पढ़िए।

इ) शब्द पढ़िए। इन अक्षरों को वर्णमाला चार्ट में ‘O’ लगाइए।

ई) चित्र वाले शब्द पर ‘O’ लगाइए।।

उ) इन्हें पढ़िए।

ऊ) रेखांकित अक्षरों से मात्राएँ जोडकर लिखिए।

ं – ककड वदन नदन बधन ककण चंदन टकण पकज
उदा : – कंकड वंदन नंदन बंधन कंकण चंदन टंकण पंकज

ः -. अत अंतत छ फलत अध पन
उदा : – अतः अततः छ: फलतः अधः पुनः

ऋ) पढ़िए। अंतर पहचानिए।

डाल – ढाल
टन – ठन
दान – धान
दाम – धाम
वदन – वंदन
दगा – दंगा
वश – वंश
गज – गंज

डाल = శాఖ, కొమ్మ, a branch ; ढाल = ఒంపు నేల, slope
टन = గంట మ్రోగు శబ్దం, bell sound ; ठन = గిన్నె/రూపాయి శబ్దం, a sound of a rupee coin or a bowl
दान = దానము, donation ; धान = ధాన్యము, peddy
दाम = వెల, rate, prise ; धाम = నివసించు, ప్రదేశం, residence
वदन = వదనం, Swpo, face ; वंदन = వందనం, salutation
दगा = మోసం, deceitfulness ; दंगा = కొట్లాట, riot
वश = వశము, control ; वंश = వంశం, race
गज = గజం (ఏనుగు), elephant ; गंज = తల వెంట్రుకలు, a comia

ए) सही वर्तनीवाले शब्द पहचानकर ‘O’ लगाइए।

लिरिवाए

अ) सूचना के अनुसार लिखिए।

आ) लेखन अभ्यास

इ) खाली स्थान भरिए।

ई) तरकारियों के नाम और चित्र।

उ) मात्रा जोडकर लिखए।”

ऊ) तालिका में से वर्ण चुनकर शब्द बनाइए। लिखिए।

1. जंजीर
2. संकट
3. कंकड
4. संगत
5. हंस
6. पर
7. अतः
8. दुःख

ऋ) चित्र देखकर वर्तनी सही करके लिखिए।

ए) चित्र देखिए। नाम लिखिए।

ऐ) ‘अं – ं’ मात्रावले वर्गों को ‘दर’ के साथ जोडकर लिखिए।

ओ) मात्रायुक्त व्यंजनों को उनकी मात्रा के अनुसार दी गयी तालिका में लिखिए।
कि, गु, थू, सू, लै, णि, टा, भी, तो, री, दा, लं, वो, हु, डे, गै, नः, जौ, रू, ठे, गौ, सं, शः, धृ।

औ) प्रश्न :
प्रश्न 1.
कुछ तरकारियों के नाम लिखिए। (కొన్ని కూరగాయల పేర్లను వ్రాయండి.)
उत्तर:
बैंगन, भिंडी, करेला, आलू, टमाटर, तुराई, कुम्हडा, मटर, लौकी, बंदगोभी, फूल गोभी, करेला, सेम, पालक, गाजर, चौलाई, चिचिंडा, शकरकंद और हरी धनिया आदि कुछ तरकारियों के नाम हैं।

प्रश्न 2.
आपको कौन – कौन सी तरकारियों पसंद हैं? (మీకు ఏ ఏ కూరగాయలు ఇష్టము?)
उत्तर:
हमें बैंगन, भिंडी, पालक, आलू, केला, करेला, टमाटर, मूली, गोभी आदि तरकारियाँ पसंद है।

प्रश्न 3.
तरकारी दरबार में कौन पहरा देते हैं? (కూరగాయల సభలో ఎవరు కాపలా కాస్తున్నారు?)
उत्तर:
तरकारी दरबार में पेठा व कटहल पहरा देते हैं।

सृजनात्मकता

अ) कुछ तरकारियाँ संग्रहित करके उनके नाम हिंदी में लिखकर कक्षा में प्रदर्शित कीजिए।

आ) आपकी मनपसंद तरकारी का चित्र बनाइए। रंग भरिए। नया लिखिए।

नीचे दिये गये अक्षरों से शब्दों को मिलाइए।

उत्तर:
1. लंगूर
2. चंदा
3. संतरी
4. हँसिया
5. तंबूरा

उत्तर:
1. टमाटर
2. पंखा
3. घंटी
4. शंख
5. हमारा

नीचे दिये गये अक्षरों को सही ढंग से लिखिए।

शब्द के अंतिम अक्षर से और एक शब्द बनाइए।

1. लंगूर → रात → तन
2. चंदा → दान → नाप
3. शंख → खत → तप
4. हँसिया → यह → हल
5. हंस → सर → राग

सही शब्दों से रिक्तस्थान भरिए।

निम्न लिखित बालगीत पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर विकल्पों में से चुनकर लिखिए।

सिंहासन पर लाल टमाटर,
पंखा झलते मूली गाजर ।
दरबारी हैं गोभी आलू,
बैंगन, शलजम, प्याज, कचालू

लौंकी, भिंडी, तोरी, टिंडे,
मटर, लोबिया, सेम, चिचिंडे।
मेथी, पालक, मिर्ची, परमल,
पहरा देते पेठा व कटहल।
प्रश्न :
प्रश्न 1.
सिंहासन पर कौन है?
उत्तर:
सिंहासन पर लाल टमाटर है।

प्रश्न 2.
कौन पहरा दे रहे है?
उत्तर:
पेठा और कटहल पहरे दे रहे हैं।

प्रश्न 3.
कौन पंखा झलते हैं?
उत्तर:
मूली और गाजर पंखा झलते हैं।

प्रश्न 4.
यह किसका दरबार है?
उत्तर:
यह तरकारी का दरबार है।

* ‘तरकारी दरबार’ बालगीत का भाव लिखिए।
उत्तर:
सिंहासन पर लाल टमाटर बैठा हुआ है । मूली और गाजर पंखा झलने लगे। उसके दरबारी हैं गोभी, आलू, बैंगन, शलजम, प्याज, कचालू, लौकी, भिंडी, तोरी, टिंडे, मटर, लोबिया, सेम, चिचिंडे आदि। पेठा और कटहल उनके पहरेदार हैं।

निम्न लिखित वाक्यों में से रेखांकित शब्दों का लिंग बदलकर फिर से पूरा वाक्य लिखिए।

1. माँ घर में पकवान बनाती है।
उत्तर:
पिता घर में पकवान बनाता है।

2. अध्यापक पाठ पढ़ाते हैं।
उत्तर:
अध्यापिका पाठ पढ़ाती हैं।

3. गाय घास चरती है।
उत्तर:
बैल घास चरता है।

4. पेड़ के नीचे बकरा है।
उत्तर:
पेड़ के नीचे बकरी है।

5. बालक पाठ लिखता है।
उत्तर:
बालिका पाठ लिखती है।

अक्षरों में लिखिए।

1) 31 – एक्तीस
2) 32 – बत्तीस
3) 33 – तैंतीस
4) 34 – चौंतीस
5) 35 – पैंतीस

रेखांकित शब्द का वचन बदलकर फिर से वाक्य लिखिए।

1. यह बडा पेड है।
उत्तर:
ये बडे पेड हैं।

2. यह अंगूर का गुच्छा है।
उत्तर:
ये अंगूर के गुच्छे हैं।

3. उस पेड का एक डाल है।
उत्तर:
उस पेड के अनेक डाल हैं।

4. मैं पाठशाला में पढ़ता हूँ।
उत्तर:
हम पाठशाला में पढ़ते हैं।

5. लडका मैदान में खेलता है।
उत्तर:
लडके मैदान में खेलते हैं।

चित्र देखिए। चित्र में क्या – क्या हैं? लिखिए।

उत्तर:

• इस चित्र में एक सिंहासन है।
• चित्र में सिंहासन पर लाल टमाटर बैठा हुआ हैं।
• मूली और गाजर पंखा झलते दिखाई दे रहे हैं।
• इस चित्र में बैंगन, भिंडी, प्याज, गोभी, लौकी आदि तरकारियाँ हैं।

निम्न लिखित अनुच्छेद ध्यान से पढ़कर दिये गये प्रश्नों के सही उत्तर कोष्ठक में लिखिए।

सिंहासन पर लाल टमाटर बैठा हुआ है । मूली और गाजर पंखा झलने लगे। उसके दरबारी हैं गोभी, आलू, बैंगन, शलजम, प्याज, कचालू, लौकी, भिंडी, तोरी, टिंडे, मटर, लोबिया, सेम, चिचिंडे आदि। पेटा और कटहल उनके पहरेदार हैं।
प्रश्न :
1. लाल टमाटर यहाँ बैठा हुआ है?
A) सिंहासन पर
B) सिंहासन के नीचे
C) मेज पर
D) दीवार पर
उत्तर:
A) सिंहासन पर

2. ये पहरेदार हैं
A) बैंगन-भिंडी
B) करेला-गोभी
C) पठा-कटहल
D) चिचिडं-बैंगन
उत्तर:
C) पठा-कटहल

3. ये पंखा झलते हैं
A) मूली-गाजर
B) बैंगन-टमाटर
C) आलू-कंचालू
D) मूली-आलू
उत्तर:
A) मूली-गाजर

4. यह किस का दरबार है?
A) चिड़ियों का
B) जानवरों का
C) राजा का
D) तरकारी
उत्तर:
D) तरकारी

रेखांकित शब्दों के अर्थ अपनी मात्रुभाषा या अंग्रेज़ी में लिखिए।

1. यह तरकारी दरबार है।
उत्तर:
కూరగాయలు, vegetables

2. मूली पंखा झलता है।
उत्तर:
వీవేన, a fan

3. पेठा पहरा देता है।
उत्तर:
కాపలా, watch

4. यह लंगूर है।
उत्तर:
కొండముచ్చు, baboon

5. संतरी बाजार से आ रहा है।
उत्तर:
కాపలాదారుడు, watch man

नीचे दिये गये वाक्यों को घटना क्रम के आधार पर पहचानकर रिक्त स्थान में उचित संख्या लिखिए ।

1. पंखा झलते मूली गाजर।
उत्तर: 2

2. सिंहासन पर लाल टमाटर
उत्तर: 1

3. बैंगन, शलजम, प्याज, कचालू
उत्तर: 4

4. दरबारी हैं गोभी आलू।
उत्तर: 3

सही चित्र से जोडिए।

शब्दों को सही क्रम में रखकर वाक्य बनाइए ।

1. लाल सिंहासन टमाटर पर
उत्तर:
सिंहासन पर लाल टमाटर

2. पेठा पहरा देते व कटहल
उत्तर:
पहरा देते पेठा व कटहल

3. गोभी है दरबारी आलु
उत्तर:
दरबारी हैं गोभी आलू

4. चंदा यह है।
उत्तर:
यह चंदा है।

5. संतरी है यह
उत्तर:
यह संतरी है।

6. लंगूर यह है
उत्तर:
यह लंगूर है।

निम्न लिखित शब्दों को वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. हँसिया : किसान के हाथ में हँसिया है।
2. संतरी : संतरी दरवाजे के पास खड़ा हुआ है।
3. लंगूर : लंगूर डाली पर बैठा है।
4. बैंगन : बैंगन मुझे बहुत पसंद है।
5. दरबारी : राज दरबार में कई दरबारियाँ हैं।
6. चंदा : आसमान में चंदा चमक रहा है।

निम्न लिखित शब्दों में से वर्तनी की दृष्टि से ठीक शब्द क्या है? ठीक शब्द पर गोला ‘O’ लगाइए।

नीचे दिये गये संकेतों के आधार पर चार वाक्य लिखिए।

उत्तर:

• हम तरकारियों के बिना भोजन नहीं खाते।
• गोभी, टमाटर, आलू, भिंडी, बैंगन आदि कुछ तरकारियों के नाम हैं।
• टमाटर लाल रंग का होता है।
• तरकारियों में से हमें कई विटामिन मिलते हैं।

Andhra Pradesh AP Board 4th Class EVS Solutions 8th Lesson రవాణా Textbook Exercise Questions and Answers.

AP State Syllabus 4th Class EVS Solutions Lesson 8 రవాణా

I. విషయావగాహన:

ప్రశ్న 1.
మీ గ్రామంలో లేక పట్టణాల్లో వినియోగించే రవాణా వాహనాలేమిటి?
జవాబు.
మా గ్రామంలో ఉపయోగించే రవాణా వాహనాలు

1. సైకిలు
2. స్కూటర్
3. కార్లు
4. ఆటో
5. బస్
6. లారీ
7. రైలు

ప్రశ్న 2.
మీరెప్పుడైనా ఎడ్లబండిలో ప్రయాణించారా? ఎప్పుడు? ఎక్కడ?
జవాబు.
నేను మా తాతగారి ఊరికి వెళ్ళేటప్పుడు ఎడ్లబండిలో ప్రయాణించాను.

ప్రశ్న 3.
ఒంటెను ఎడారి ఓడ అనడానికి కారణమేమిటి?
జవాబు.

1. ఎడారి ప్రాంతాలలో ప్రధానమైన రవాణా సౌకర్యం ఒంటె.
2. ఇసుకలో సునాయసంగా నీరు కూడా తాగకుండా ఎక్కవ దూరం ప్రయాణించగలదు
3. అందుకే ఒంటెను ఎడారి ఓడ అంటారు.

II. ప్రశ్నించడం – పరికల్పనలు చేయడం:

ప్రశ్న 4.
మీ మామయ్య వాళ్ళ ఇంటికి వెళ్ళడానికి గల ప్రయాణ సౌకర్యాలు గురించి తెలుసుకోవడానికి మీ నాన్నగారిని ఏయే ప్రశ్నలు వేస్తావు?
జవాబు.

1. మన మామయ్య వాళ్ళ ఊరికి ఎలా వెళ్ళాలి?
2. మామయ్య వాళ్ళ ఊరికి రైలు సౌకర్యం ఉందా?
3. మామయ్య వాళ్ళ ఊరికి మోటార్ సైకిల్ మీద వెళ్ళవచ్చా?
4. ఇక్కడి నుండి మామయ్య వాళ్ళ ఊరికి దూరం ఎంత?

III. ప్రయోగాలు – క్షేత్ర పరిశీలనలు:

ప్రశ్న 5.
మీకు దగ్గరలోని ఒక బస్టాండును సందర్శించి అక్కడ లభ్యమయ్యే సౌకర్యాల గురించి డిపోమేనేజర్ గారిని అడిగి, బస్సుల రాకపోకల సమాచారాన్ని సేకరించండి?
జవాబు.
విజయవాడ నుండి తిరుపతి కి వెళ్ళే బస్సుల రాకపోకలు ?

IV. సమాచార నైపుణ్యాలు – ప్రాజెక్టులు:

ప్రశ్న 6.
వివిధ రవాణా సాధనాల బొమ్మలను సేకరించి స్క్రిప్ పుస్తకం తయారు చేయండి?
జవాబు.

V. బొమ్మలు గీయడం – నమునాలు తయారు చేయడం:

ప్రశ్న 7.
ఇవ్వబడిన ఆంధ్రప్రదేశ్ పటంలో ఏవైనా రెండు ఓడరేవులను గుర్తించండి?

జవాబు.
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ లో ఓడరేవులు.
1) విశాఖపట్నం
2) కాకినాడ

VI. ప్రశంస:

ప్రశ్న 8.
మీరు కారులో / ఎడ్లబండిలో ప్రయాణించేటప్పుడు ఎలా అనుభూతి చెందుతావు? ఏమైనా తేడా గమనించావా?
జవాబు.

1. నేను కారులో వెళ్ళినపుడు అది వేగంగా ప్రయాణించడం వల్ల నేను ప్రకృతి అందాలను చూడ లేక పోయాను.
2. అదే నేను ఎడ్ల బండిలో వెళ్ళినపుడు అది నెమ్మదిగా ప్రయాణించడం వల్ల, ప్రకృతి అందాలను చూడగలిగాను.

కృత్యము: (TextBook Page No.67)

ఆంధ్రప్రదేశ్ పటంలోని విమానశ్రయాలను ఓడ రేవులను పరిశీలించండి?

జవాబు.

కృత్యము: (TextBook Page No.68)

జంతువులను ఉపయోగించి మనం టాంగా, ఎడ్లబండి వంటి వాటిలో ప్రయాణిస్తున్నాం. మీరు అలాంటి జంతువుల పట్ల ఎటువంటి శ్రద్ధ వహిస్తారు?
జవాబు.

1. జంతువు గిట్టలను లోహపు తొడుగులతో రక్షించాలి.
2. జంతువులకు ఆరోగ్యకరమైన మేతను అందించాలి
3. జంతువులకు ప్రత్యేకమైన షెడ్డును నిర్మించి వాటిని ప్రేమగా చూసుకోవాలి.

అదనపు ప్రశ్నలు:

ప్రశ్న 1.
గ్రామీణ ప్రాంతాలలో ఎటువంటి రవాణా వ్యవస్థను ఉపయోగిస్తారు?
జవాబు.
గ్రామీణ ప్రాంతాలలో రోడ్డు సౌకర్యం సరిగా లేని చోట గ్రామస్థులు ఎడ్లబండ్లు, ట్రాక్టర్లు, గుర్రపుబళ్ళు లేక టాంగా (జట్కా) ఉపయోగించి సమీప ఊళ్ళకు వెళతారు.

ప్రశ్న 2.
కొంత ప్రాంతాలలో ఏ విధమైన రవాణా వ్యవస్థ ఉంటుంది?
జవాబు.

1. కొండ ప్రాంతాలలో ప్రజలు కాలిబాటలో ప్రయాణిస్తారు.
2. గాడిదలను, గుర్రాలను వస్తు రవాణా కొరకు ఉపయోగిస్తారు.
3. కొండ ప్రాంతాలో రోప్ వేలను కూడా రవాణా కొరకు వినియోగిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 3.
అడవులలో రవాణా వ్యవస్థ గురించి రాయండి?
జవాబు.

1. అడవులలో శాశ్వత రోడ్డు మార్గాలు ఉండవు.
2. అడవులలో నివసించే గిరిజనులు కాలిబాటలను ఉపయోగించి ఒక ప్రాంతం నుండి మరొక ప్రాంతానికి ప్రయాణిస్తారు.
3. అడవులలో వృద్ధులను, రోగులను డోలీలలో మోసుకెళతారు.

ప్రశ్న 4.
ఎడారులలో రవాణా గురించి సమాచారాన్ని సేకరించండి?
జవాబు.

1. ఎడారి ప్రాంతాలలో రవాణా సౌకర్యం చాలా పరిమితంగా ఉంటుంది.
2. ఇక్కడ ప్రధానమైన రవాణా సౌకర్యం ఒంటె.
3. ఒంటె నీరు కూడా తాగకుండా ఇసుకలో ఎక్కవ దూరం ప్రయాణించగలదు.

ప్రశ్న 5.
“మూపురం” ఒంటెకు ఎలా ఉపయోగపడుతుంది?
జవాబు.
ఒంటె మూపురం వేడిగా ఉన్న ఎడారి ప్రాంతలలో వారాల పాటు నీరు తాగకుండా జీవించడానికి సహాయపడుతుంది.

ప్రశ్న 6.
మంచు ప్రాంతాలలో ఎటువంటి రవాణా వ్యవస్థ ఉంటుంది?
జవాబు.

1. ధృవ ప్రాంతాలు ఎప్పుడూ మంచుతో కప్పబడి ఉంటాయి.
2. కుక్కలు లాగే స్లెడ్జ్ లను రవాణా సాధనంగా వినియోగిస్తారు.

ప్రశ్న 7.
భవిష్యత్తులో మన రవాణా ఎలా ఉండబోతుంది?
జవాబు.
భవిష్యత్తులో మన రవానా సాధనాలుగా అత్యంత వేగంగా ప్రయాణించే బుల్లెట్ రైళ్ళు, నీటిలో ప్రయాణించే కార్లు, ఎగిరే డ్రోన్లు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 8.
మన భారతదేశాన్ని “భిన్నత్వంలో ఏకత్వం” అని ఎందుకు అంటారు?
జవాబు.
భారతదేశం ఒక అందమైన ప్రదేశం. ప్రజలు భిన్న రకాలుగా విస్తరించి ఉన్నా, అందరూ కలిసి ఉంటారు. దీనినే ” భిన్నత్వంలో ఏకత్వం” అంటారు.

ప్రశ్న 9.
లంక గ్రామాలలో రవాణా గురించి సమాచారాన్ని సేకరించి రాయండి.
జవాబు.

(i) నదుల మధ్య అనేక లంక గ్రామాలు ఉన్నాయి.
(ii) ప్రజలు అక్కడకు దగ్గరగా ఉన్న పట్టణానికి గాని గ్రామానికి గాని పుట్టీలు,
పడవలు ద్వారా ప్రయాణిస్తారు.

ప్రశ్న 10.
రవాణా అనగానేమి?
జవాబు.
మనుషులు, వస్తువులు ఒక ప్రాంతం నుండి మరొక ప్రాంతానికి భూ జల, వాయు మార్గాలలో జరిపే కదలికలను రవాణా అంటారు.

బహుళైచ్ఛిక ప్రశ్నలు:

సరియైన సమాధానాలను గుర్తించండి:

ప్రశ్న 1.
ఎడారులలో ప్రధాన రవాణా సాధనం _____________
A) గాడిద
B) ఎద్దుల బండి
C) ఒంటె
D) ఏనుగు
జవాబు.
C) ఒంటె

ప్రశ్న 2.
స్లెడ్జ్ బండ్ల ను _____________ ప్రాంతాలలో ఉపయోగిస్తారు.
A) మంచు
B) అటవీ
C) కొండ
D) ఎడారి
జవాబు.
A) మంచు

ప్రశ్న 3.
వేరుగా ఉన్న దానిని గుర్తించండి _____________
A) బస్సు
B) విమానం
C) కారు
D) లారీ
జవాబు.
B) విమానం

ప్రశ్న 4.
వస్తు రవాణా కొరకు _____________ ప్రాంతాలో గాడిదలను, గుర్రాలను వినియోగిస్తారు. –
A) మంచు
B) ఎడారి
C) నది
D) కొండ
జవాబు.
D) కొండ

ప్రశ్న 5.
_____________ ను ఎడారి ఓడ అంటారు.
A) ఒంటె
B) గాడిద
C) గుర్రము
D) ఏనుగు
జవాబు.
A) ఒంటె

ప్రశ్న 6.
అడువులలో వృద్ధులను. రోగులను మోసుకెళ్ళడానికి _____________ లను ఉపయోగిస్తారు.
A) అంబులెన్స్
B) డోలీ
C) బస్సు
D) ఎద్దుల బండి
జవాబు.
B) డోలీ

ప్రశ్న 7.
కొన్ని _____________ ప్రాంతాలలో రోప్ వేలను కూడా రవాణ కొరకు వినియోగిస్తున్నారు.
A) మంచు
B) ఎడారి
C) కొండ
D) గ్రామీణ
జవాబు.
C) కొండ

ప్రశ్న 8.
మనుషులు, వస్తువులు ఒక ప్రాంతం నుండి మరోక ప్రాంతానికి జరిపే కదలికలను _____________ అంటారు.
A) వ్యాపారం
B) బదిలీ
C) మార్పిడి
D) రవాణా
జవాబు.
D) రవాణా

ప్రశ్న 9.
క్రింది వాటిలో ఓడరేవు కల్గి ఉన్నది _____________
A) కాకినాడు
B) విశాఖపట్టణం
C) క్రిష్ణ పట్నం
D) పైవన్ని
జవాబు.
D) పైవన్ని

ప్రశ్న 10.
కింద వానిలో విమానాశ్రయం లేని పట్టణం _____________
A) గన్నవరం
B) తిరుపతి
C) పుట్టపర్తి
D) రాజమండ్రి
జవాబు.
B) తిరుపతి

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 5 आलू – कचालू Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 5 आलू – कचालू

6th Class Hindi सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 5 आलू – कचालू Textbook Questions and Answers

बालगीत బాలగీతం

आलू कचालू बेटा कहाँ गये थे?
बैंगन की टोकरी में सो रहे थे,
बैंगन ने लात मारी रो रहे थे,
मम्मी ने प्यार किया हँस रहे थे।

చామదుంప (బంగాళదుంప కుమారుడు) ఎక్కడికి వెళ్ళావు?
వంకాయల గంపలో నిద్ర పోతున్నాను,
వంకాయ తంతే ఏడుస్తు ఉంటిని,
అమ్మ ముద్దులతో నవ్వుతున్నాను.

अध्यापक आलू – कचालू’ पाठ का चित्र दिखाते हुए कुछ प्रश्न पूछेगे। छात्र उनके उत्तर देंगे। (ఉపాధ్యాయులు ‘आलू – कचालू’ పాఠం చిత్రాన్ని చూపిస్తూ కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగెదరు. విద్యార్థులు వాటికి సమాధానాలు చెప్పెదరు.)

मौखिक प्रश्न :

प्रश्न 1.
इस चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं?
उत्तर:
इस चित्र में आलू, बैंगन, टोकरी, आदि दिखाई दे रहे हैं।

प्रश्न 2.
आलू – कचालू बेटा कहाँ गये थे?
उत्तर:
आलू – कचालू बेटा बैंगन की टोकरी में सो गये थे।

प्रश्न 3.
बैंगन ने क्या किया था?
उत्तर:
बैंगन ने लात मारी।

प्रश्न 4.
बैंगन ने किसे लात मारी?
उत्तर:
बैंगन ने कचालू को लात मारी।

प्रश्न 5.
कौन रो रहा था?
उत्तर:
कचालू रो रहा था।

प्रश्न 6.
कचालू की माँ ने क्या किया?
उत्तर:
कचालू की माँ ने उसे प्यार किया।

प्रश्न 7.
आप अपनी माँ से कितना प्यार करते हैं?
उत्तर:
मैं अपनी माँ से बहुत प्यार करता हूँ।

प्रश्न 8.
क्या तुम अपनी माँ की हर बात सुनकर मानते हो?
उत्तर:
हाँ, मैं अपनी माँ की हर बात सुनकर मानता हूँ।

प्रश्न 9.
कोई अगर आपको परेशान करें तो आप क्या करते हो?
उत्तर:
मैं अपनी माता, पिता और अध्यापक से शिकायत करूँगा।

प्रश्न 10.
आप सभी मित्रों के साथ कैसे रहते है?
उत्तर:
मैं अपने मित्रों के साथ प्यार से रहता/रहती हूँ।

शब्दार्थ

आलू = బంగాళదుంప, potato
कचालू = చామదుంప, taro
जाना = వెళ్ళుట, to go
बैंगन = వంకాయ, brinjal
सोना = నిద్రించుట, to sleep
बेटा = కుమారుడు, a son
कहाँ = ఎక్కడికి, where?
गया = వెళ్ళెను, went
टोकरी = బుట్ట, గంప, basket
लात मारना = తన్నుట, kick

वर्णमाला चार्ट

मौखिक अभ्यासः

1. चित्र देखकर नाम बताइए।

2. समरूपी शब्दों को जोड़िए। आलू

उत्तर:

3. इन वर्गों पर गोला O लगाइए।
आ, ज, ट, र, ब, म, च, घ, क्ष, ण, श्र, त्र

4. बेमेल अक्षर पर गोला O लगाइए।

5. सही वर्ग की पहचान कर ✓, ✗ निशान लगाइए।

6. दिये गये व्यंजनों में 1 और 4 वर्ण पर बाक्स [ ] बनाइए।

7. चित्र देखकर उस चित्र के अंक खाली डिब्बे में डालिए।

उत्तर:

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 18 मौखिक खेल Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 18 मौखिक खेल

6th Class Hindi सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 18 मौखिक खेल Textbook Questions and Answers

विधि :
छात्र गोलाकार में बैठते हैं। एक छात्र उठकर “शिवा मेरा दोस्त है” कहकर, बगलवाले छात्र से पूछता है कि “तुम्हारा दोस्त कौन है?’ बगलवाला छात्र भी “मेरा दोस्त …… है’ बताकर उसके बगलवाले छात्र से पूछता है कि “तुम्हारा दोस्त कौन है? ” इस प्रकार एक के बाद एक कक्षा के सभी छात्र इस खेल में भाग लेते हैं। इसी प्रकार के अन्य प्रश्न भी पूछे जा सकते हैं।

కార్యము:
విద్యార్థులు గోళాకారంగా కూర్చునెదరు. ఒక విద్యార్థి లేచి “శివా నా స్నేహితుడు” అని చెప్పి ప్రక్కనున్న విద్యార్థిని “నీ స్నేహితుడు ఎవరు ?” అని అడుగును. ప్రక్కనున్న విద్యార్థి కూడా “నా స్నేహితుడు…” అని చెప్పి తన ప్రక్కనున్న విద్యార్థిని “నీ స్నేహితుడు ఎవరు?” అని అడుగును. ఈ విధంగా ఒకరి తర్వాత ఒకరు తరగతిలోని విద్యార్థులందరూ ఈ ఆటలో పాల్గొనెదరు. ఇదేవిధంగా ఇతర ప్రశ్నలు కూడా అడగవచ్చును.

पहला बालक : शिवा मेरा दोस्त है। तुम्हारा दोस्त कौन है?

दूसरा बालक : कृष्णाराव मेरा दोस्त है। तुम्हारा दोस्त कौन है?

तीसरा बालक : जयशंकर मेरा दोस्त है। तुम्हारा दोस्त कौन है?

चौथा बालिका : सुधाराणी मेरा दोस्त है। तुम्हारा दोस्त कौन है?

पाँचव बालिका : शबाना मेरा दोस्त है।

पहला बालक : संहिता मेरी बहन है। तुम्हारी बहन कौन है?

दूसरा बालक : लक्ष्मी मेरी बहन है। तुम्हारी बहन कौन है?

तीसरा बालक : ममता मेरी बहन है। तुम्हारी बहन कौन है?

चौथा बालिका : गिरिजा मेरी बहन है। तुम्हारी बहन कौन है?

पाँचव बालिका : मुझे कोई बहन नहीं हैं।

पहला बालक : मैं माता की सेवा करता हूँ। तुम किसकी सेवा करते हो?

दूसरा बालक : मैं पिताजी की सेवा करता हूँ। तुम किसकी सेवा करते हो?

तीसरा बालक : मैं दादाजी की सेवा करता हूँ। तुम किसकी सेवा करती हो?

चौथा बालिका : मैं नानी की सेवा करती हूँ। तुम किस की सेवा करती हो?

पाँचव बालिका : मैं घर के सब बड़ों की सेवा करती

शब्दार्थ

बहन = సోదరి, sister
सेवा = సేవ, service
मेरा = నా, my, mine
तुम्हारी = మీ, your
पौधे = మొక్క, plant
उपहार = బహుమతి, gift
मदद = సహాయము, help
चीजें = వస్తువులు, things
प्रति = ప్రతీ, every, each

वर्णमाला चार्ट

मौखिक अभ्यासः

1. समरूपी शब्दों को जोड़ो।

उत्तर:

2. वर्ग पहेली। (नीचे दी गयी वर्ग पहेली में गिनती ढूँढकर गोला O लगाओ।)
एक – दो – तीन – चार – पाँच – छे – सात – आठ – नौ – दस

3. इन्हें जोड़कर बोलो।

Practice the AP 10th Class Maths Bits with Answers Chapter 13 Probability on a regular basis so that you can attempt exams with utmost confidence.

AP SSC 10th Class Maths Bits 1st Lesson Chapter 13 Probability with Answers

Question 1.
Karishma and Reshma are playing chess. The probability of winning Karishma is 0.59. Then find probability of Reshma winning the match.
Answer:
0.41
Explanation:
Reshma winning match = 1 – 0.59
= 0.41

Question 2.
Vineeta said that probability of impos-sible events is 1. Dhanalakshmi said that probability of sure event is ‘0’ and Sireesha said that probability of any event lies in between 0 and 1. In the above with whom will you agree?
Answer:
Sireesha

Question 3.
A page is opened at a random from a book containing 90 pages. Then find the probability of a page number is a perfect square.
Answer:
\(\frac{1}{90}\)
Explanation:
\(\frac{\text { Required page }}{\text { Total pages }}\) = \(\frac{1}{90}\)

Question 4.
From the figure, find the probability of getting blue ball.

Answer:
\(\frac{3}{5}\)
Explanation:
\(\frac{\text { No. of blue balls }}{\text { Total balls }}\) = \(\frac{3}{5}\)

Question 5.
Find the probability of picking a red king card from a well shuffled deck of playing cards.
Answer:
\(\frac{1}{26}\)

Question 6.
Find the probability of getting a head when a coin is tossed once.
Answer:
\(\frac{1}{2}\)

Question 7.
Write any one value which cannot be the probability of an event?
Answer:
-1.5

Question 8.
If P(E) = 0.26, then find P (\(\overline{\mathbf{E}}\)).
Answer:
0.74

Question 9.
Find probability of getting 7, when a dice is rolled.
Answer:
0

Question 10.
Which of the following situations have equally likely events?
Answer:
Getting 1 or 2 or 3 or 4 or 5 or 6 when a dice is rolled and winning or loosing a game and Head or Tail, when a coin is tossed.

Question 11.
The probability of picking a letter from the set of english alphabets is \(\frac{5}{26}\). Find that alphabet can be.
Answer:
Vowel
Explanation:
In English letters 5 vowels are there.
So the probability is \(\frac{5}{26}\)

Question 12.
If a die is rolled, then find the probability of getting a prime number.
Answer:
\(\frac {1}{2}\)

Question 13.
Which of the following cannot be the probability of an event?
Answer:
1.\(\overline{3}\)

Question 14.
IfP(E) = 1, then p(\(\overline{\mathbf{E}}\)).
Answer:
0

Question 15.
When a die is rolled, find the probability of getting an odd prime number.
Answer:
\(\frac{1}{3}\)

Question 16.
Find the probability that the sum of two numbers appearing on the top of the dice is 13, when two dice are rolled at the same time.
Answer:
0

Question 17.
If P(E) = 0.05, then find P(\(\overline{\mathbf{E}}\)).
Answer:
0.95

Question 18.
Which of the following be the probability of an event?
– 1.5, 2.4, 0.7, 115%
Answer:
0.7

Question 19.
P(E) = 0.65, then find P(\(\overline{\mathbf{E}}\)).
Answer:
0.35

Question 20.
If P(E) = 0.82, then find P(\(\overline{\mathbf{E}}\))
Answer:
0.18

Question 21.
On random selection, find the probability of getting a composite number among the numbers from 51 to 100.
Answer:
\(\frac{4}{5}\)

Question 22.
Let E and \(\overline{\mathbf{E}}\) be the complementary events. If P(\(\overline{\mathbf{E}}\)) = 0.65, then find P(E).
Answer:
0.35
Explanation:
P(E) = 1 – P(E)
⇒ 0.65 = 1 – P(E)
⇒ P(E) = 1 – 0.65 = 0.35

Question 23.
At what value of ‘x’, \(\frac{5}{x}\) may possible, probability of an event?
Answer:
6

Question 24.
If P(E) is the probability of an event E, then write the relation.
Answer:
0 ≤ P(E) ≤ 1

Question 25.
The probability of getting right answer to a question is 0.68, then find the probability of getting a wrong answer.
Answer:
0.32 (or) 32%

Question 26.
In a single throw of two dice, find the probability of getting distinct numbers.
Answer:
\(\frac{5}{6}\)

Question 27.
Find the value of P(E) – 1 + P(\(\overline{\mathbf{E}}\)) .
Answer:
0

Question 28.
Getting a prime (or) composite number is example to event.
Answer:
Mutually exclusive event.

Question 29.
P(G) = \(\frac{4}{17}\) then find p(\(\overline{\mathbf{G}}\)).
Answer:
\(\frac{13}{17}\)

Question 30.
From a well shuffled pack of cards, a card is drawn at random, then find the probability of getting a red jack.
Answer:
\(\frac{1}{26}\)

Question 31.
Find the probability of raining in a day.
Answer:
\(\frac{1}{2}\)

Question 32.
P(E) = 0.45, then find P(\(\overline{\mathbf{E}}\)) .
Answer:
0.545

Question 33.
There are 50 cards numbered from 1 to 50. A card is drawn at random, then find the probability that the number on the card is divisible by 8.
Answer:
\(\frac{3}{25}\)
Explanation:
From 1 to 50 numbers 8 multiples are 8, 16, 24, 32, 40, 48
∴ Required probability = \(\frac{6}{50}=\frac{3}{25}\).

Question 34.
In a simultaneous toss to two coins, find the probability of at least one head.
Answer:
3/4

Question 35.
The set of all possible events is called
Answer:
Sample space

Question 36.
In a lucky dip of 30 tokens, Gopi purchased two tokens. Then find the probability of getting the first prize.
Answer:
17/26

Question 37.
Two fair dice are rolled and the face values are added. Find the probability of getting an odd number greater than 8.
Answer:
\(\frac{1}{6}\)

Question 38.
Two dice are thrown once together. What is the probability of getting a doublet?
Answer:
\(\frac{1}{6}\)

Question 39.
P(E) + P(\(\overline{\mathbf{E}}\)) is equals to
Answer:
1

Question 40.
When a coin is tossed, find the probability of getting a tail or head.
Answer:
\(\frac{1}{2}\)

Question 41.
P(Impossible event) is equal to
Answer:
0

Question 42.
P(Sure event) is equal to
Answer:
1

Question 43.
If one side is chosen at random from the sides of a right triangle, then find the probability that it is hypotenuse.
Answer:
1/3

Question 44.
In a box, there are 28 marbles of which ‘x’ are green and the rest are white. If the probability of getting a green marble is \(\frac{2}{7}\), then find the number of green marbles.
Answer:
8
Explanation:

∴ No. of green marbles = x = 8.

Question 45.
How many cards in a pack of playing cards?
Answer:
52

Question 46.
Getting a Tail or Head ……………..event.
Answer:
Equally likely

Question 47.
Find the probability of an event lies between …………… and …………..
Answer:
0,1

Question 48.
A card is pulled from a deck of 52 cards. Find the probability of obtaining a club.
Answer:
1/4

Question 49.
In a single throw of two dice, find the probability of getting even doublet.
Answer:
1/12

Question 50.
When a dice is rolled, find the probability of getting a composite number.
Answer:
1/3

Question 51.
When a coin is tossed, find the probability of getting a head.
Answer:
1/2

Question 52.
If a coin is tossed, then find the prob-ability that a head turns up.
Answer:
1/2

Question 53.
A box contains pencils and pens. The probability of picking out a pen at random is 0.65. Then find the probability of not picking a pen.
Answer:
0.35

Question 54.
In a single throw of two dice, find the probability of getting a total of 12.
Answer:
\(\frac{1}{36}\)

Question 55.
From a bag containing 6 red balls, 5 green balls and 3 blue balls, find the probability of getting a green ball at random.
Answer:
5/14

Question 56.
If a card is drawn from a pack, find the probability that it is a king.
Answer:
\(\frac{1}{13}\)

Question 57.
Getting a red card (or) black card is …………… event.
Answer:
Mutually exclusive.

Question 58.
When a dice is thrown, find the probability of getting neither a prime nor composite number.
Answer:
1/6

Question 59.
If E is an event whose probability is
\(\frac{2}{5}\), then find the probability of not E.
Answer:
3/5

Question 60.
Probability of switching on a bulb in a dark room is 0.35, then find the probability of not switching the bulb.
Answer:
0.65

Question 61.
Find the probability of a certain event.
Answer:
1

Question 62.
Find the probability that a leap year has 53 Sundays.
Answer:
2/7

Question 63.
Three different greeting cards and their corresponding covers are randomly-strewn about on a table. If Sita puts the greeting cards into the covers at random, find the probability of correctly matching of all the greeting cards and covers.
Answer:
\(\frac{1}{6}\)

Question 64.
In a simultaneous toss of two coins, find the probability of no tails.
Answer:
3/4

Question 65.
If a ball is drawn at random from a box containing 11 red balls, 6 white balls and 9 green balls, then find the probability that the ball is not green.
Answer:
\(\frac{17}{26}\)

Question 66.
From a deck of cards, a card is drawn at random, then find the probability of getting a black face card.
Answer:
\(\frac{3}{26}\)

Question 67.
If two dice are rolled at a time, then find the probability that the two faces show different numbers.
Answer:
5/16

Question 68.
Find the probability of a face card from red cards.
Answer:
3/13

Question 69.
A dice is tossed once, then find the probability of getting an even number or a multiple of 3.
Answer:
2/3

Question 70.
The event which can’t happen at all is known as …………….. event.
Answer:
Impossible

Question 71.
A baby is born, find the probability that it is a boy (or) girl.
Answer:
1/2

Question 72.
If an unbiased coin is tossed, find the probability of getting a tail.
Answer:
1/2

Question 73.
In a single throw of two dice, find the probability of getting a doublet.
Answer:
1/6

Question 74.
Find the probability of getting two tails when two coins are tossed.
Answer:
1/4

Question 75.
From a well shuffled pack of cards a card is drawn at random, then find the probability of getting a red coloured card.
Answer:
1/2

Question 76.
If a die is rolled, then find the probability of getting an even number.
Answer:
1/2

Question 77.
If two dice are rolled simultaneously, then find the sum with greatest possibility to happen.
Answer:
7

Question 78.
When two dice are rolled, find probability of getting odd doublet.
Answer:
1/12

Question 79.
Find the probability of an impossible event.
Answer:
0

Question 80.
Find the probability of getting a number less than 5 when a die is rolled.
Answer:
2/3

Question 81.
In a single throw of two dice, find the probability of getting a total of 11.
Answer:
1/18

Question 82.
Find the probability of drawing a black card from the black cards.
Answer:
1

Question 83.
If a card is drawn from a deck of 52 cards find the probability that it is a club card.
Answer:
1/4

Question 84.
Two dice are rolled, find the probability of getting 6 as the product.
Answer:
1/9

Question 85.
If the occurrence of one event prevents the occurrence of another event, then which type of element they are?
Answer:
Mutually exclusive.

Question 86.
In a single throw of two dice, find the probability of getting a total of 3 or 5.
Answer:
1/6

Question 87.
If two dice are thrown simultaneously, find the probability of showing the same numbers on their faces.
Answer:
1/6

Question 88.
Find the probability of drawing a black king from the deck.
Answer:
\(\frac{1}{26}\)

Question 89.
Find the event of getting a number less than or equal to 6.
Answer:
Sure event

Question 90.
If two events have same chances to happen, then they are called which type of events?
Answer:
Equally likely events.

Choose the correct answer satisfying the following statements.
Question 91.
Statement (A): The probability of winning a game is 0.4, then the probability of losing it is 0.6.
Statement (B) : P(E) + P(not E) = 1
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
i) Both A and B are true.

Question 92.
Statement (A) : When two coins are tossed simultaneously, then the probability of getting no tail is \(\frac{1}{4}\).
Statement (B): The probability of getting a head (i.e., no tail) in one toss of a coin is \(\frac{1}{2}\).
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
i) Both A and B are true.

Question 93.
Statement (A) : Card numbered as 1, 2, 3, ………….., 15 are put in a box and mixed thoroughly, one card is then drawn at random. The probability of drawing an even number is \(\frac{1}{2}\).
Statement (B) : For any event E, we have 0 ≤ P(E) ≤ 1.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
iii) A is false, B is true.

Question 94.
Statement (A) : In a simultaneously throw of a pair of dice. The probability of getting a double is \(\frac{1}{6}\) .
Statement (B): Probability of an event may be negative.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
ii) A is true, B is false.

Question 95.
Statement (A): The probability of getting a prime number. When a die is
thrown once is \(\frac{2}{3}\).
Statement (B) : Prime numbers on a die are 2, 3, 5.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
iii) A is false, B is true.

Question 96.
Statement (A) : If P(A) = 0.3 and P(A∪\(\bar{B}\))= 0.8, then P(B) is \(\frac{2}{7}\).
Statement (B): P(\(\overline{\mathbf{E}}\)) = 1 – P(E), where E is any event.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
i) Both A and B are true.

Question 97.
Statement (A): If P(A) = 0.25, P(B) = 0.50 and P(A∩B) = 0.14, then the probability that either A or B occurs is 0.39.
Statement (B) : \(\overline{\mathrm{A} \cup \mathrm{B}}=\overline{\mathrm{A}} \cup \overline{\mathrm{B}}\)
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
iii) A is false, B is true.

Question 98.
Statement (A) : If A and B are two independent events and it is given that
P(A) = \(\frac{2}{5}\), P(B) = \(\frac{3}{5}\) , then P(A∩B) = \(\frac{6}{25}\).
Statement (B) : P(A∩B) =P(A).P(B), where A and B are two independent events.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
i) Both A and B are true.

Question 99.
Statement (A) : If a box contains, 5 white, 2 red and 4 black marbles, then the probability of not drawing a white marble from the box is \(\frac{5}{11}\).
Statement (B): p(\(\overline{\mathbf{E}}\)) = 1 – P(E), where E is any event.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
iii) A is false, B is true.

Question 100.
Statement (A) : In rolling a dice, the probability of getting number 8 is zero.
Statement (B) : Its an impossible event.
i) Both A and B are true.
ii) A is true, B is false.
iii) A is false, B is true.
iv) Both A and B are false.
Answer:
i) Both A and B are true.

Read the below passages and answer to the following questions.
A die has two faces each with number ‘1’, three faces each with number ‘2’ arid one face with number ‘3’. Die is rolled once.
Question 101.
The probability of obtaining the number 2 is
Answer:
\(\frac{1}{2}\)

Question 102.
The probability of getting the number 1 or 3 is
Answer:
\(\frac{1}{2}\)

Question 103.
The probability of getting the number 3 is
Answer:
\(\frac{5}{6}\)
A student hds a dice whose six faces show the letters A, B, C, D, E and E The dice is thrown once.

Question 104.
What is the probability of getting ‘A’?
Answer:
\(\frac{1}{6}\)

Question 105.
What is the probability of getting ‘D’?
Answer:
\(\frac{1}{6}\)

Question 106.
How many times the experiment was done?
Answer:
Once only
A box contains 3 blue and 4 red balls.

Question 107.
Find the probability of taken blue ball out.
Answer:
\(\frac{3}{7}\)

Question 108.
Find the probability of taken red ball out.
Answer:
\(\frac{4}{7}\)
A page is opened at random from a book containing 100 pages.

Question 109.
Find the probability that the page number is a perfect square.
Answer:
\(\frac{10}{100}\) = 0.1

Question 110.
Find the probability that the page number is a even number.
Answer:
\(\frac{50}{100}=\frac{1}{2}\)

Question 111.
Find the probability that the page number is a odd number.
Answer:
\(\frac{50}{100}=\frac{1}{2}\)
Observe the given table and answer to the following questions.

Question 112.
Find the probability of selecting ‘B’ blood group student.
Answer:
\(\frac{13}{40}\)

Question 113.
Find the probability of selecting ‘A’ blood group student.
Answer:
\(\frac{10}{40}\)

Question 114.
Find the probability of selecting ‘AB’ blood group student.
Answer:
\(\frac{12}{40}\)

Question 115.
Find the probability of selecting ‘O’ blood group student.
Answer:
\(\frac{5}{40}=\frac{1}{8}\)
A die is thrown once

Question 116.
Find the probability of getting an even number.
Answer:
1/2

Question 117.
Find the probability of getting an odd prime number.
Answer:
\(\frac{1}{2}\)
Write the correct matching options.

Question 118.

Answer:
A – (iv), B – (v), C – (i)

Question 119.

A – (iii), B – (ii)

Question 120.
Written description Probability

Answer:
A – (ii), B – (i)

Question 121.

Answer:
A – (ii), B – (iv)

Question 122.

Answer:
A – (ii), B – (i)

Question 123.

Answer:
A – (iv), B – (iii)

Question 124.

Answer:
A – (vi), B – (v)

Question 125.
A card is drawn from a well-shuffled deck of 52 cards randomly. What is the probability of getting a card, which is neither an ace nor a king card?
Answer:
\(\frac{11}{13}\)

AP State Syllabus AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 1 అమ్మకోసం.

AP State Syllabus 8th Class Telugu Important Questions 1st Lesson అమ్మకోసం

8th Class Telugu 1st Lesson అమ్మకోసం Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

అ) కింది చుక్కగుర్తు గల పద్యాలకు భావాలను రాయండి.

1) ఉ. ఆయతపక్ష తుండహతి నక్కులతైలము లెల్ల నుగ్గుగాఁ
జేయు మహాబలంబును బ్రసిద్ధియునుం గల నాకు నీపనిం
బాయక వీపునం దవడుఁబాముల మోవను, వారికిం బనుల్
సేయను నేమి కారణము సెప్పుము దీనిఁ బయోరుహాననా!

భావం:
పద్మం వంటి ముఖం గల తల్లీ ! విశాలమైన నా రెక్కలతో వాడి అయిన ముక్కుతో కుల పర్వతాలనన్నిటినీ పిండిగా చేయగల గొప్పబలం, కీర్తి నాకు ఉన్నాయి. అటువంటి నేను నీచమైన పాములను ఎల్లకాలం వీపు మీద మోయడానికీ, వాటికి సేవలు చేయడానికీ, గల కారణం ఏమిటో చెప్పు.

2) చ. అమితపరాక్రమంబును, రయంబును, లావును గల్గు ఖేచరో
త్తముఁడవు నీవు; నీదయిన దాస్యము వాపికొనంగ నీకుఁ జి
త్తము గలదేని, భూరిభుజదర్పము శక్తియు నేర్పడంగ మా
కమృతముఁ దెచ్చియి’ మ్మనిన నవ్విహాగేంద్రుఁడు సంతసంబునన్

భావం:
“నీవు అంతులేని విక్రమం, వేగం, బలం కలిగిన పక్షి శ్రేష్ఠుడివి. నీకు దాస్యం పోగొట్టు కోవాలనే అభిప్రాయం ఉంటే నీ భుజబలం, సామర్థ్యం తెలిసేలా, మాకు అమృతాన్ని తెచ్చి ఇయ్యి” అని పాములు చెప్పగా, గరుత్మంతుడు అప్పుడు సంతోషంతో.

3) మ. వితతోల్కాశనిపుంజ మొక్కొ యనఁగా విన్వీథి విక్షిప్ర ప
క్షతి వాతాహతిఁ దూలి, తూల శకలాకారంబు లై వారిద
ప్రతతుల్ సాల్పడి నల్గడం జెదరఁగాఁ బాటెన్ మనోవేగుఁడై
పతగేంద్రుం డమృతాంతికంబునకుఁ దల్పాలుర్ భయం బందఁగన్.

భావం:
పక్షిరాజు మనోవేగంతో బయలు దేరాడు. అప్పుడతడు నిప్పు కణాలతో కూడిన తోక చుక్కలా ఉన్నాడు. ఆకాశంలో కదలుతూ ఉన్నప్పుడు, అతని రెక్కల గాలి వల్ల మేఘాలు దూది పింజలై చెదరిపోతున్నాయి. అమృతాన్ని రక్షిస్తున్నవారు భయపడేటట్లుగా, గరుత్మంతుడు మనోవేగంతో అమృతం ఉన్నచోటికి వెళ్ళాడు.

ఆ) కింది అపరిచిత పద్యాలను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. కింది పద్యాన్ని చదివి, దాని కింద ఇచ్చిన నాలుగు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

తలనుండు విషము ఫణికిని
వెలయంగాఁ దోఁక నుండు వృశ్చికమునకున్
దల తోఁక యనక యుండును
ఖలునకు నిలువెల్ల విషము గదరా సుమతీ !
ప్రశ్నలు:
1. ఫణికి విషం ఎక్కడ ఉంటుంది?
జవాబు:
ఫణికి విషం తలలో ఉంటుంది.

2. దేనికి విషం తోకలో ఉంటుంది?
జవాబు:
వృశ్చికానికి (తేలుకు) విషం తోకలో ఉంటుంది.

3. ఖలునకు విషం ఎక్కడ ఉంటుంది?
జవాబు:
ఖలునకు విషం నిలువెల్లా (శరీరమంతా) ఉంటుంది.

4. ఈ పద్యం ద్వారా మనకు ఏం తెలుస్తోంది?
జవాబు:
ఈ పద్యం ద్వారా మనకు ఖలుని స్వభావం తెలుస్తోంది.

2. కింది పద్యాన్ని చదివి, దాని కింద ఇచ్చిన నాలుగు ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
చిన్న చిన్న రాళ్ళు చిల్లర దేవుళ్ళు
నాగులేటి నీళ్ళు నాపరాళ్ళు
సజ్జ జొన్న కూళ్ళు సర్పంబులు, దేళ్ళు
పల్లెనాటి సీమ పల్లెటూళ్ళు.
ప్రశ్నలు :
1. నాగులేరు ఏ సీమలో ప్రవహిస్తున్నది?
జవాబు:
నాగులేరు పల్నాటి సీమలో ప్రవహిస్తున్నది.

2. పల్నాటిసీమ ప్రజల ఆహారం ఏది?
జవాబు:
పల్నాటి సీమ ప్రజల ఆహారం సజ్జ, జొన్నకూళ్ళు.

3. ఈ పద్యానికి శీర్షికను సూచి.డి.
జవాబు:
ఈ పద్యానికి ‘పల్నాటి పల్లెటూళ్ళు’ అని పేరు పెట్టవచ్చు.

4. ఈ పద్యంలోని శబ్దాలంకారమేమిటో రాయండి.
జవాబు:
ఈ పద్యంలోని శబ్దాలంకారం వృత్త్యనుప్రాసం.

3. కింది పద్యాన్ని చదివి, దాని కింద ఇచ్చిన నాలుగు ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
అక్షరంబు వలయు కుక్షి జీవనులకు
నక్షరంబు జిహ్వ కిక్షు రసము
అక్షరంబు తన్ను రక్షించు గావున
నక్షరంబు లోక రక్షితంబు.
ప్రశ్నలు:
1. మానవులకు ఏం కావాలి?
జవాబు:
మానవులకు అక్షరం (విద్య) కావాలి.

2. అక్షరం జిహ్వకు ఎటువంటిది?
జవాబు:
అక్షరం జిహ్వకు చెరకురసం వంటిది.

3. అక్షరము దేనిని రక్షిస్తుంది?
జవాబు:
అక్షరము తనను (చదువుకున్నవానిని) రక్షిస్తుంది.

4. ఈ పద్యానికి శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
ఈ పద్యానికి శీర్షిక ‘అక్షర మహిమ.’

4. కింది పద్యాన్ని చదివి, దాని కింద ఇచ్చిన నాలుగు ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
కందుకము వోలె సుజనుడు
క్రిందంబడి మగుడ మీదికి న్నెగయుఁ జుమీ
మందుడు మృత్పిండమువలె
గిందంబడి యడగియుండుఁ గృపణత్వమునన్.
ప్రశ్నలు:
1. సుజనుడు ఎట్లు ఉంటాడు?
జవాబు:
సుజనుడు కందుకంలా ఉంటాడు.

2. మందుడు ఎలా ఉంటాడు?
జవాబు:
మందుడు మృత్పిండంలా ఉంటాడు.

3. సుజనుని కవి దేనితో పోల్చాడు?
జవాబు:
సుజనుని కవి బంతితో పోల్చాడు.

4. ఈ పద్యంలోని అలంకారమేమి?
జవాబు:
ఈ పద్యంలో ఉపమాలంకారం ఉంది.

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాల్లో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
‘అమ్మకోసం’ పాఠ్యభాగ రచయితను గురించి రాయండి.
(లేదా)
తెలుగులో ఆదికవిగా పేరుపొందిన నన్నయ గురించి పరిచయం చేయండి. (S.A.III – 2015-16)
జవాబు:
‘అమ్మకోసం’ అనే పాఠ్యభాగ రచయిత నన్నయభట్టు. ఈయన 11వ శతాబ్దికి చెందినవాడు. రాజరాజనరేంద్రుని ఆస్థానకవి. సంస్కృత మహాభారతాన్ని ఆంద్రీకరించిన కవిత్రయంలో నన్నయ మొదటివాడు. ఈయనకు ఆదికవి, శబ్దశాసనుడు అనే బిరుదులు ఉన్నాయి. భారతంలోకి ఆది, సభా పర్వాలను పూర్తిగాను, అరణ్య పర్వంలోని సగభాగాన్ని అనువదించారు.

అక్షరమ్యత, ప్రసన్నకథా కలితార్థయుక్తి, నానారుచిరార్థ సూక్తినిధిత్వం నన్నయ కవిత్వంలోని ప్రధాన లక్షణాలు. అనువాద పద్ధతిలో, శైలిలో తరువాతి కవులకు మార్గదర్శకుడయ్యాడు నన్నయ.

ప్రశ్న 2.
‘ఇతిహాసం’ ప్రక్రియను వివరించండి.
జవాబు:
ప్రాచీన తెలుగు సాహిత్య ప్రక్రియల్లో ‘ఇతిహాసం’ అనే ప్రక్రియ ముఖ్యమైనది. ఇలా జరిగింది అని చెప్పేది ఇతిహాసం. ఇతిహాసంలో కథకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యం ఉంటుంది. ఇతిహాసాలు గ్రంథస్థం కాకముందు ఆశురూపంలో ఉండేవి. ఇందులో కథ, కథనానికి ప్రాధాన్యం ఎక్కువ ఉంటుంది. రామాయణ, మహాభారతాలను ఇతిహాసాలు అని అంటారు.

ప్రశ్న 3.
గరుత్మంతుని స్వభావాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
‘అమ్మకోసం’ అనే పాఠ్యభాగంలో గరుత్మంతుని పాత్ర ప్రముఖమైనది. తల్లి పట్ల అపరిచితమైన భక్తి విశ్వాసాలు కలవాడు. తల్లిదాస్యాన్ని గూర్చి తెలుసుకున్నాడు. ఆమె దాస్యాన్ని తొలగించడానికి ప్రయత్నించాడు. అమృతభాండాన్ని తీసుకొని వచ్చి తల్లికి దాస్యవిముక్తిని కలిగించాడు.

గరుత్మంతుని వేగం అసమానమైంది. అంతులేని పరాక్రమం, గరుత్మంతునికే సొంతం. తల్లికి దాస్యవిముక్తిని కల్గించాడు. తల్లి ఆశలను నెరవేర్చాడు. పిల్లలందరు తనలాగే ఉండాలని లోకానికి తెలియజేసిన మహనీయుడు గరుత్మంతుడు.

ఆ) కింది ప్రశ్నకు 10 లేక 12 వాక్యాల్లో సమాధానం రాయండి.

ప్రశ్న 1.
గరుత్మంతుడు తల్లికి దాస్య విముక్తిని కల్గించి ఉత్తమునిగా కీర్తి పొందాడు కదా ! అట్లే నీ తల్లికి నీవు ఎలా సేవలు చేస్తావు? ఆమెకు ఎలాంటి ఆనందాన్ని కల్గిస్తావు?
జవాబు:
గరుత్మంతుడు తల్లిని సేవించాడు. ఆమెకు దాస్యవిముక్తిని కలిగించాడు. సమాజానికి ఆదర్శంగా నిలిచాడు. గరుత్మంతుడినే నేను ఆదర్శంగా తీసుకున్నాను. మాతృదేవోభవ, పితృదేవోభవ అని పెద్దలు అంటారు. తల్లిదండ్రుల ఋణాన్ని పిల్లలు తీర్చుకోవాలి. వారికి అండగా ఉండాలి.

తల్లిదండ్రులకు ఇంటి పనుల్లోను, బయట పనుల్లోను చేదోడువాదోడుగా ఉంటాను. తల్లిదండ్రులు పిల్లల ఉజ్వల భవిష్యత్తు కోసం నిరంతరం కష్టపడతారు. తల్లిదండ్రులకు ఇబ్బందులు కలిగినపుడు వారికి అండగా ఉంటాను. తల్లిదండ్రుల కష్టాలను తొలగించేందుకు కృషి చేస్తాను.

పుత్రోత్సాహము తండ్రికి పుత్రుడు పుట్టినప్పుడు కలుగదు. ఆ పుత్రుని పదిమంది మెచ్చుకొంటున్నప్పుడు కలుగుతుంది. ధృతరాష్ట్రునకు నూరుమంది కొడుకులు పుట్టారు. వారి వల్ల ఆయనకు కష్టాలే వచ్చాయి గాని సుఖం కలుగలేదు. వారందరూ అధర్మ మార్గాన నడిచారు. పాండు పుత్రులు ఐదుగురైనా ధర్మమార్గాన నడిచి కీర్తి ప్రతిష్ఠలు సంపాదించారు. పెద్దయిన తరువాత మా తల్లిదండ్రుల కష్టాలు తీర్చాలని మేము బాగా చదువుతున్నాము. నేను, మా చెల్లి మా తల్లిదండ్రుల్ని ప్రత్యక్షదైవాలుగా చూసుకొంటున్నాము. మా చదువులు పూర్తయ్యే వరకు మా తల్లిదండ్రులకు చేదోడువాదోడుగా ఉండి, ఉద్యోగాలు సంపాదించి తల్లిదండ్రుల కష్టాలు తొలగిస్తాము.

ఇ) కింది అంశం గురించి సృజనాత్మకంగా ప్రశంసిస్తూ రాయండి.

ప్రశ్న 1.
తల్లిని గౌరవించాలని తెలియజేసే విధంగా కొన్ని నినాదాలు రాయండి.
జవాబు:

• తల్లిని గౌరవించు. ఆదర్శంగా జీవించు.
• మాతృమూర్తి రూపమిచ్చిన అమృతమూర్తి,
• సకల పుణ్యతీర్థాలు తల్లిలో ఉన్నాయి. ఆ తల్లిని మించిన దైవం లేదు.
• కొట్టినా పెట్టేది తల్లి. పెట్టినా కొట్టేది కొడుకు.
• కష్టబెట్టబోకు కన్నతల్లి మనసు.
• కన్నతల్లి కంటే ఘనదైవంబు లేదు.
• అంతులేని ప్రేమ తల్లి మనసు.
• త్యాగానికి మరోరూపు తల్లి.

ప్రశ్న 2.
తల్లిదండ్రులను గౌరవించాలని తెలుపుతూ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 3.
ప్రాచీన సాహిత్యంలోని ముఖ్యమైన గ్రంథాలేమిటో మీ పాఠ్యపుస్తకం ఆధారంతో రాసి – వాటిని చదవడం వల్ల ప్రజలకు ఎలాంటి మేలు జరుగుతుందో తెలియజేయండి. (S.A. III – 2015-16)
జవాబు:
సమాజ హితమే సాహిత్యం , సంఘంలోని ప్రజలకు మంచి చెడులను తెలియచెప్పేవి గ్రంథాలు. అందులో ప్రాచీన సాహిత్యంలో ముఖ్యంగా చెప్పుకోవాల్సినవి రామాయణం, భారతం, భాగవతాదులు. మన పాఠ్యాంశాలలో అమ్మకోసం (ఆంధ్రమహాభారతం), హరిశ్చంద్రుడు (హరిశ్చంద్రోపాఖ్యానం) అనేవి ప్రాచీన సాహిత్య గ్రంథాలు.

ఈ గ్రంథాలు చదవడం ద్వారా ప్రజలకు అన్ని విధాల మంచి జరుగుతుంది. మాతృభక్తి, విలువలు ఒకటి చెబుతుంటే, మరొకటి వ్యక్తిత్వ విలువలు నేర్పుతుంది. తల్లిదండ్రుల పట్ల పిల్లల వైఖరి ఎలా ఉండాలో భారతం చెబుతుంది. ఇంకా ఒక సమాజానికి నిలువుటద్దంగా నిలిచింది. అందుకే ‘వింటే భారతం వినాలి’ అంటారు. అనగా సమాజంలోని వ్యక్తులకు అద్దం పట్టే విధంగా భారతం తీర్చిదిద్దబడింది. అన్ని రకాల వ్యక్తిత్వాలు భారతంలో మనం చూడవచ్చు. ధర్మం ఎవరి వైపు ఉంటుందో, వారి వైపే విజయం ఉంటుంది అని తెలుస్తుంది. హరిశ్చంద్రుడు సత్యవాక్పరిపాలన పాటించి సత్యహరిశ్చంద్రుడు అయ్యాడు. ఎన్ని కష్టాలు వచ్చినా అబద్ధం ఆడలేదు. మహాత్మగాంధీకి సత్యమార్గాన్ని చూపిన వ్యక్తి, ఈ మహనీయుడు. ఈయన కథను చదవడం ద్వారా విశ్వసనీయత, నైతిక విలువలు పెరుగుతాయి. ధర్మతత్పరతకు అవకాశం కల్గుతుంది. ‘సత్యమేవ జయతే’ అన్న సూక్తికి రూపం హరిశ్చంద్రుడు. పై గ్రంథములను చదవడం వల్ల ప్రజలకు ఎన్నో ఉపయోగాలు కలుగుతాయి.

8th Class Telugu 1st Lesson అమ్మకోసం 1 Mark Bits

1. అమిత పరాక్రమంబును “రయంబు”ను (అర్థాన్ని గుర్తించండి) (S.A. I. 2019-20)
ఎ) బలము
బి) వేగము
సి) దుమ్ము
డి) రజను
జవాబు:
బి) వేగము

2. మెరుపులతో పాటు కులిశములు రాలాయి (పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి) (SA. I. 2018-19)
ఎ) పన్నగం, పిడుగు
బి) అశని, పిడుగు
సి) అశని, ఫణి
డి) గగనం, సర్పం
జవాబు:
బి) అశని, పిడుగు

3. ఆయత పక్షతుండహతి. పక్షము అనే పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి. (S.A. I – 2018-19)
ఎ) వైపు, రెక్క
బి) రెక్క వారం
సి) పులుగు, పక్షి
డి) ఖగం , పక్షి
జవాబు:
ఎ) వైపు, రెక్క

4. “అచ్చునకు ఆమ్రేడితంబు పరంబగునపుడు సంధియగు” ఈ సూత్రం వర్తించే సంధి పదాన్ని గుర్తించండి. (S.A. I – 2018-19)
ఎ) నెగడెందమములు
బి) అత్యుగ్ర
సి) ఔరౌర
డి) వంటాముదం
జవాబు:
సి) ఔరౌర

5. గరుత్మంతుని పక్షములు చాలా అందమైనవి (నానార్థాలు గుర్తించండి) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) రెక్కలు, 15 రోజుల కాలం
బి) పాలు, అమృతము
సి) పృథ్వీ, ధర
డి) ఆకాశము, అంబరం
జవాబు:
ఎ) రెక్కలు, 15 రోజుల కాలం

6. గీత బజారుకు వెళ్లి కూరగాయలు కొన్నది (ఏ వాక్యమో గుర్తించండి) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) శత్రర్థకం
బి) సంక్లిష్ట
సి) సంయుక్త
డి) సామాన్య
జవాబు:
బి) సంక్లిష్ట

7. మహాభారతమును తెలుగులో మొట్టమొదటగా నన్నయ రాశారు. (సంధి పేరు గుర్తించండి) (SA. II – 2017-18)
ఎ) ఆమ్రేడిత
బి) గుణ
సి) అకార
డి) త్రిక
జవాబు:
ఎ) ఆమ్రేడిత

8. అశని ధ్వని వింటే నాకు భయంగా ఉంటుంది. (సమానార్థక పదాలు గుర్తించండి.) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) పిడుగు – కులిశం
బి) అల – గోల
సి) తరంగం – అల
డి) సరస్సు – శిరస్సు
జవాబు:
ఎ) పిడుగు – కులిశం

9. “నాయకులు పిల్లలతో అరగంట కాలం గడిపారు” ఇది ఏ రకమైన వాక్యం (S.A. III – 2015-16)
ఎ) కర్తరి వాక్యం
బి) సంయుక్త వాక్యం
సి) సామాన్య వాక్యం
డి) సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు:
సి) సామాన్య వాక్యం

భాషాంశాలు – పదజాలం

ఆర్థాలు :

10. విద్యార్థులకు అభీష్టం చదువుపట్లే ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) కోరిక
బి) అమరిక
సి) తపన
డి) అంతరంగం
జవాబు:
ఎ) కోరిక

11. గగనంలో చంద్రుడు ఉదయించాడు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) త్రిదిపం
బి) ఆకాశం
సి) దరి
డి) దారి
జవాబు:
బి) ఆకాశం

12. ఈ సంవత్సరంలో వృష్టి కురిసింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) క్షేత్రం
బి) నింగి
సి) వాన
డి) క్షీరం
జవాబు:
సి) వాన

13. దివాకరుడు వెలుగును ఇచ్చాడు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) శుక్రుడు
బి) తపన
సి) పాంథము
డి) సూర్యుడు
జవాబు:
డి) సూర్యుడు

14. పుట్టలో ఉదగం ఉంది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) భుజం
బి) భుజగం
సి) శీర్షం
డి) ఉదరం
జవాబు:
బి) భుజగం

15. కుశమును కోయడం చాలా కష్టం – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) దర్భ
బి) ధర
సి) ధరణి
డి) వసుధ
జవాబు:
ఎ) దర్భ

16. అనిమిషనాథుడు వయుధం ధరించాడు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) శని
బి) కుబేరుడు
సి) ఇంద్రుడు
డి) వాయువు
జవాబు:
సి) ఇంద్రుడు

17. అమరులు అమృతం త్రాగారు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) కిన్నెరులు
బి) రాక్షసులు
సి) గంధర్వులు
డి) దేవతలు
జవాబు:
డి) దేవతలు

పర్యాయపదాలు :

18. తల్లి పుత్రుని రక్షించు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) అంబ, అంబాలిక
బి) మాత, జనని
సి) అమ్మ, అమృతం
డి) వనిత, మాత
జవాబు:
బి) మాత, జనని

19. దినకరుడు అస్తమించాడు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) జలధి, జలజం
బి) రజనీశ్వరుడు, రాతిరి
సి) సూర్యుడు, ఆదిత్యుడు
డి) మారుతి, ఇనుడు
జవాబు:
సి) సూర్యుడు, ఆదిత్యుడు

20. ఖగము గగనంపై విహరించింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) పుండరీకం, శృంగాలం
బి) నక్క, కాకి
సి) బకము, వింజామరం
డి) పక్షి, పులుగు
జవాబు:
డి) పక్షి, పులుగు

21. శైలంబుపై ఝరి ప్రవహించింది – గీత గీసిన పదానికి సమానార్థక పదం గుర్తించండి.
ఎ) అది
బి) తరువు
సి) నగరం
డి) పథము
జవాబు:
ఎ) అది

22. ఆననం పై కుంకుమ బొట్టు ఉంది – గీత గీసిన పదానికి సమానార్థకం గుర్తించండి.
ఎ) కరం
బి) ముఖం
సి) నాశిక
డి) కర్ణం
జవాబు:
బి) ముఖం

ప్రకృతి – వికృతులు :

23. హృదయం నిర్మలంగా ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) ఎద
బి) హేయం
సి) హాయం
డి) హంస
జవాబు:
ఎ) ఎద

24. శక్తి మించి పని చేయరాదు – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి. పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) సత్తి
బి) సెత్తి
సి) సొత్తి
డి) మిత్తి
జవాబు:
ఎ) సత్తి

25. కులము కంటే గుణము మిన్న – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) కొలము
బి) గొలము
సి) కెలము
డి) కిలము
జవాబు:
ఎ) కొలము

26. అగ్ని మండును – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) అగ్గే
బి) అగ్గి
సి) అగ్గి
డి) అచ్చి
జవాబు:
బి) అగ్గి

27. ప్రజలు సంతోషం పొందాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) సంతషం
బి) సెంతసం
సి) సొంతసం
డి) సంతసం
జవాబు:
డి) సంతసం

28. మానవుడు ముతి పొందాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) ముగిచె
బి) ముక్తి
సి) ముత్తె
డి) ముచ్చ
జవాబు:
బి) ముక్తి

నానార్థాలు :

29. అన్నింట అర్థం అవసరం – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) కారణం, కాసర
బి) సంపద, శబ్దార్థం
సి) శ్రీ, గానుగ
డి) లక్ష్మి, అరమరిక
జవాబు:
బి) సంపద, శబ్దార్థం

30. పక్షి రయమున వెళ్ళె – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) వనము, వేగము
బి) వేదం, వెల్లువ
సి) వేగం, వేకువు
డి) వేకువ, వరద
జవాబు:
బి) వేదం, వెల్లువ

31. దేవతలు సుధను త్రాగారు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) అమృతం, పాలు
బి) నీరు, నాలుక
సి) జలం, వారి
డి) క్షీరం, సున్నం
జవాబు:
ఎ) అమృతం, పాలు

32. పక్షి పక్షములతో ఎగిరింది – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) 15 రోజులకాలం
బి) క్షీరం
సి) జలధి
డి) ఉదధి
జవాబు:
ఎ) 15 రోజులకాలం

33. సరస్సులో వారి ఉంది – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) లావు
బి) సరస్వతి
సి) సామర్థ్యం
డి) లక్ష్మి
జవాబు:
బి) సరస్వతి

వ్యుత్పత్తర్థాలు :

34. దేవతలు అమృతం త్రాగారు – గీత గీసిన పదానికి వ్యుత్పత్త్యర్థం గుర్తించండి.
ఎ) మృతి కావాలనేది
బి) మరణము పొందింపనిది
సి) మరణం కానిది
డి) మరణం చెందేది
జవాబు:
బి) మరణము పొందింపనిది

35. పున్నామ నరకం నుండి రక్షించువాడు-అనే వ్యుత్పత్త్యర్థం గల పదం ఏది?
ఎ) పుత్రుడు
బి) భూమాత
సి) జనకుడు
డి) పురం
జవాబు:
ఎ) పుత్రుడు

36. అనిమిషనాథుడు దివి యందు ఉండె – గీత గీసిన పదానికి వ్యుత్పత్యర్థం గుర్తించండి.
ఎ) దేవతలకు ప్రభువు
బి) రాక్షసులకు రాజు
సి) దేవతలకు గురువు
డి) దేవతలకు సేనాని
జవాబు:
ఎ) దేవతలకు ప్రభువు

37. వెనతేయుడు బుధిమంతుడు – గీత గీసిన పదానికి వ్యుత్పత్తిని గుర్తించండి.
ఎ) వినత యొక్క అల్లుడు
బి) వినత యొక్క కుమారుడు
సి) వినత యొక్క మామ
డి) వినత యొక్క ఆశయం
జవాబు:
బి) వినత యొక్క కుమారుడు

38. భుజంగము – దీనికి వ్యుత్పత్తి ఏది?
ఎ) వేగంగా పోవునది
బి) మంధముగా పోవునది
సి) కుటిలముగా పోవునది
డి) గగనంపై వెళ్ళునది
జవాబు:
సి) కుటిలముగా పోవునది

39. ఖేచరం విహరించును – గీత గీసిన పదానికి వ్యుత్పత్తిని గుర్తించండి.
ఎ) సర్వత్ర తినునది
బి) ఆకాశమున సంచరించునది
సి) ఆకాశంచేత పయనించునది
డి) స్వర్గంపై తిరిగేది
జవాబు:
బి) ఆకాశమున సంచరించునది

వ్యాకరణాంశాలు

సంధులు :

40. అత్యుగ్రం – దీన్ని విడదీయడం గుర్తించండి.
ఎ) అతో + అగ్రము
బి) అతీ + అగ్రము
సి) అతే + అగ్రం
డి) అతి + ఉగ్రము
జవాబు:
డి) అతి + ఉగ్రము

41. దధ్యోదనం – ఇది ఏ సంధి?
ఎ) సునీతి పరిమళాలు
బి) నీతి పరిమళాలు
సి) పరిమళనీతులు
డి) అపరిమళనీతులు
జవాబు:
ఎ) సునీతి పరిమళాలు

42. చిట్టచివర ఉన్నాను – దీనిని విడదీయడం గుర్తించండి.
ఎ) చిట్టి + చివర
బి) చివర + చివర
సి) చిట్ట + చివర
డి) చిరు + చివర
జవాబు:
బి) చివర + చివర

43. ద్విరుక్తము యొక్క పరరూపాన్ని ఏమంటారు?
ఎ) ఆమ్రేడితం
బి) త్రికము
సి) ఉత్వ
డి) శత్రర్థకం
జవాబు:
ఎ) ఆమ్రేడితం

44. వృద్ధులు అనగా ఏవి?
ఎ) ఆ, ఈ, ఏ
బి) ఉ, ఋ, ఎ
సి) య, వ, ర, ల
డి) ఐ, ఔ
జవాబు:
డి) ఐ, ఔ

45. దేశోన్నత్యం పెరగాలి – ఇది ఏ సంధి?
ఎ) అత్వసంధి
బి) వృద్ధిసంధి
సి) త్రికసంధి
డి) యణాదేశ సంధి
జవాబు:
బి) వృద్ధిసంధి

46. క్రింది వానిలో పొసగని సంధి ఏది?
ఎ) ఇత్వసంధి
బి) ఉత్వసంధి
సి) త్రికసంధి
డి) అత్వసంధి
జవాబు:
సి) త్రికసంధి

47. మనోవేగంతో వెళ్ళాడు – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) త్రికసంధి
బి) విసర్గసంధి
సి) గుణసంధి
డి) వృద్ధి సంధి
జవాబు:
బి) విసర్గసంధి

సమాసాలు :

48. సంఖ్యా శబ్దం కలిగిన సమాసమును గుర్తించండి.
ఎ) ద్వంద్వ సమాసం
బి) ద్విగు సమాసం
సి) షష్ఠీ తత్పురుష
డి) తృతీయా తత్పురుష
జవాబు:
బి) ద్విగు సమాసం

49. వనకరి – ఇది ఏ సమాసము?
ఎ) ద్వితీయా తత్పురుష
బి) చతుర్థి తత్పురుష
సి) సప్తమీ తత్పురుష
డి) అవ్యయీభావ సమాసం
జవాబు:
సి) సప్తమీ తత్పురుష

50. గుణసంయుతులు – దీనికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) గుణమునందు సంయుతులు
బి) గుణము యొక్క సంయుతులు
సి) గుణములతో సంయుతులు
డి) గుణం వల్ల సంయుతులు
జవాబు:
బి) గుణము యొక్క సంయుతులు

51. నీతి యొక్క పరిమళాలు – దీనికి సమస్త పదం గుర్తించండి.
ఎ) యణాదేశ సంధి
బి) గుణసంధి
సి) త్రికసంధి
డి) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
జవాబు:
బి) గుణసంధి

52. సూర్యుని దెస – దీనికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) దెస సూర్యుడు
బి) సూర్యదేస
సి) అసూర్యదెస
డి) సూర్యుని యొక్క దెస
జవాబు:
డి) సూర్యుని యొక్క దెస

53. దినము దినము – దీన్ని సమాసపదంగా గుర్తించండి.
ఎ) యథాదినం
బి) ప్రతిదినం
సి) దినంప్రతి
డి) అనుదినం
జవాబు:
బి) ప్రతిదినం

54. తల్లిదండ్రులు – ఇది ఏ సమాసం?
ఎ) ద్వంద్వ సమాసం
బి) అవ్యయీభావం
సి) కర్మధారయం
డి) ద్విగు సమాసం
జవాబు:
ఎ) ద్వంద్వ సమాసం

55. అన్య పదార్థ ప్రాధాన్యం గల సమాసాన్ని గుర్తించండి.
ఎ) బహుజొహి
బి) కర్మధారయం
సి) అవ్యయీభావం
డి) తత్పురుష
జవాబు:
ఎ) బహుజొహి

గణవిభజన:

56. రగణం – దీనికి గణాలు గుర్తించండి.
ఎ) UUI
బి) UUU
సి) UIU
డి) IUU
జవాబు:
సి) UIU

57. వితతోల్కాశనిపుంజ మొక్క యనఁగా విన్వీథి విక్షిప్త ప – ఇది ఏ పద్యపాదమో గుర్తించండి?
ఎ) చంపకమాల
బి) ఉత్పలమాల
సి) మత్తేభం
డి) శార్దూలం
జవాబు:
సి) మత్తేభం

58. క్షతి వాతాహతి దూలి, తూల శకలాకారంబు లై వారిద – ఇది ఏ పద్యపాదమో తెల్పండి.
ఎ) చంపకమాల
బి) మత్తేభం
సి) శార్దూలం
డి) ఉత్పలమాల
జవాబు:
బి) మత్తేభం

59. ఘోరవికార సన్నిహిత కోపముఖంబులు, దీప్తవిద్యుడు – ఇది ఏ పద్యపాదమో గుర్తించండి.
ఎ) ఉత్పలమాల
బి) చంపకమాల
సి) శార్దూలం
డి) మత్తేభం
జవాబు:
ఎ) ఉత్పలమాల

60. UUU – ఇది ఏ గణం?
ఎ) మ గణం
బి) య గణం
సి) త గణం
డి) స గణం
జవాబు:
ఎ) మ గణం

61. ఆటవెలదిలోని రెండు, నాలుగు పాదాల్లో ఉండే గణాలు గుర్తించండి.
ఎ) 3 ఇంద్రగణాలు 2 సూర్యగణాలు
బి) 5 సూర్యగణాలు
సి) 2 సూర్యగణాలు 3 ఇంద్రగణాలు
డి) 5 ఇంద్రగణాలు
జవాబు:
బి) 5 సూర్యగణాలు

వాక్య రకాలు :

62. రాము తప్పక వస్తాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) విధ్యర్థక వాక్యం
బి) ఆనంతర్యార్థక వాక్యం
సి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
డి) అప్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
సి) నిశ్చయార్థక వాక్యం

63. రవి పాఠం విని నిద్రపోయాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) విధ్యర్థక వాక్యం
బి) సంక్లిష్ట వాక్యం
సి) సంయుక్త వాక్యం
డి) సామాన్య వాక్యం
జవాబు:
బి) సంక్లిష్ట వాక్యం

64. “నాకు ఆటలంటే ఇష్టం” అని రవి అన్నాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) కర్తరి వాక్యం
బి) ప్రత్యక్ష కథన వాక్యం
సి) పరోక్ష కథన వాక్యం
డి) కర్మణి వాక్యం
జవాబు:
బి) ప్రత్యక్ష కథన వాక్యం

65. మీకు మేలు కలుగుగాక – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) చేదర్థకం
బి) ఆశీరార్థకం
సి) అభ్యర్థకం
డి) ధాత్వర్ధకం
జవాబు:
ఎ) చేదర్థకం

66. బాగా చదివితే మార్కులు వస్తాయి – ఇది ఏ రకమైన సంక్లిష్ట వాక్యం?
ఎ) హేత్వర్థక వాక్యం
బి) తర్థర్మార్థక వాక్యం
సి) చేదర్థక వాక్యం
డి) అభ్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) తర్థర్మార్థక వాక్యం

67. గరుత్మంతుడు దాస్యం తొలగించాడు – దీనికి కర్మణి వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) గరుత్మంతునిచేత దాస్యం తొలగించబడింది
బి) గరుత్మంతుని వల్ల దాస్యం చేరింది
సి) గరుత్మంతునికి దాన్యం తొలగాలి
డి) దాస్యంచేత గరుత్మంతుడు తొలగించాడు
జవాబు:
ఎ) గరుత్మంతునిచేత దాస్యం తొలగించబడింది

68. రైలు వచ్చింది గాని చుట్టాలు రాలేదు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) విధ్యర్థక వాక్యం
బి) హేత్వర్థక వాక్యం
సి) అప్యర్థక వాక్యం
డి) సంయుక్త వాక్యం
జవాబు:
డి) సంయుక్త వాక్యం

69. గరుత్మంతుడు ఎగిరి వెళ్ళాడు – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం ఏది?
ఎ) గరుత్మంతుడు ఎగిరి వెళ్ళియుండకూడదు
బి) గరుత్మంతుడు ఎగిరి వెళ్ళలేదు
సి) గరుత్మంతుడు ఎగిరి వెళ్ళవచ్చు
డి) గరుత్మంతుడు ఎగిరి వెళ్ళకూడదు
జవాబు:
బి) గరుత్మంతుడు ఎగిరి వెళ్ళలేదు

సొంతవాక్యాలు :

70. అన్యులు : కుటుంబ విషయాలను అన్యులకు చెప్పరాదు.

71. గుప్తము : విద్య మానవునికి గుప్తమగు ధనము.

72. ఉత్తముడు : శ్రీరాముడు మానవులలో పరమ ఉత్తముడు.

73. కరుణ : పేదప్రజలపై ధనవంతులు కరుణ చూపాలి.

74. సమర్థులు : సమర్థులు మాత్రమే అసాధ్యములైన పనులు చేస్తారు.

75. ప్రసిద్ధికెక్కు : అమరావతి చారిత్రాత్మకంగా మిక్కిలి ప్రసిద్ధికెక్కింది.

76. ఉపాయము : ఉపాయముతో అపాయాన్ని తొలగించుకోవచ్చు.

78. దాస్యము : విదేశీయుల పాలనలో భారతీయులు దాస్యము అనుభ వించారు.

79. విముక్తులు : ఖైదీలు సత్ప్రవర్తనతో జైలు నుండి విముక్తులయ్యారు.

80. దీవెనలు : తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు దీవెనలు అందజేస్తారు.

AP State Syllabus AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 6 ప్రబోధం.

AP State Syllabus 9th Class Telugu Important Questions 6th Lesson ప్రబోధం

9th Class Telugu 6th Lesson ప్రబోధం Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

క్రింది అపరిచిత పద్యాలను చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. అరటిపండ్లలో విటమిన్ ‘బి ‘ అత్యధికంగా లభిస్తుంది. వాపులను తగ్గించడంలో, బరువు తగ్గడంలో, నాడీ వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడంలో తెల్ల రక్తకణాల ఉత్పత్తి పెంచడంలో సహకరించే విటమిన్ ఇది. సమృద్ధిగా లభించే ఈ
పండులో విటమిన్ ‘బి’, పొటాషియం అధికంగా ఉంటాయి.
ప్రశ్నలు:
1. అరటిలో అత్యధికం లభించే విటమిన్ ఏది?
2. అరటి దేని ఉత్పత్తి పెండచంలో సహకరిస్తుంది?
3. అరటి తినడంవల్ల ఏ వ్యవస్థ బలంగా ఉంటుంది?
4. విటమిన్ ‘బి’ తో పాటు అరటిపండులో ఇంకా ఏది ఉంటుంది?
జవాబులు:
1. ‘బి’
2. తెల్ల రక్తకణాలు
3. నాడీ
4. పొటాషియం

2. కొలంలో చలి, వేడిమి, వర్షం సాధారణమనే మార్పులుండాలి. లేని పక్షంలో ప్రాణులు జీవించలేవు. నడక, పరుగు, దూకుడు ……. ఇలాంటి భేదాల్లేని పక్షంలో జీవితంలో ఏ పనినీ చేయలేడు. కోపం, ప్రార్థన, మందలింపు, బుజ్జగింపు ……. ఇలాంటి మార్పుల్లేనిదే సంసారం సాగదు. బాల్యం, కౌమారం, యౌవనం, వృద్ధాప్యం, అతివార్ధక్యం, మరణం …… ఇలా మార్పులుండాలి. మార్పు లేనిదే ఎదుగుదల లేదు. ఇవన్నీ లేకపోవడమే మరణమంటే.
ప్రశ్నలు:
1. కాలంలో వచ్చే మార్పులేవి?
2. మార్పులేనిదే ఏది లేదు?
3. ఎలాంటి మార్పుల్లేనిదే సంసారం సాగదు?
4. ఏవి లేని పక్షంలో జీవితంలో ఏ పనినీ చేయలేము?
జవాబులు:
1. చలి, వేడిమి, వర్షం, సాధారణం
2. ఎదుగుదల
3. కోపం, ప్రార్ధన, మందలింపు, బుజ్జగింపు
4. నడక, పరుగు, దూకుడు

II. స్వీయరచన

అ) క్రింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
“ప్రబోధం” ప్రక్రియ గూర్చి రాయండి.
జవాబు:
కనుపర్తి వరలక్ష్మమ్మగారిచే రచించబడిన ‘ప్రబోధం’ పాఠ్యము ‘లేఖ’ ప్రక్రియకు చెందినది. లేఖ అంటే జాబు, ఉత్తరం. ఒకచోటు నుండి మరొక చోటుకు, ఒక వ్యక్తి నుండి మరొక వ్యక్తికి కబుర్లు, వార్తలు, విశేషాలు చేరవేయడానికి ఉపయోగపడే రచనా మాధ్యమం లేఖ. కొందరు ప్రముఖ వ్యక్తుల ఉత్తరాలను సాహిత్యంగా పరిగణించడం జరుగుతుంది. ఇవి ఆ వ్యక్తుల అభిప్రాయాలను, వివిధ వ్యక్తులతో వాళ్ళకున్న పరిచయాలు, సంబంధాలు, సమాజ జీవనాన్ని, పరిణామాలను తెలుపుతాయి. లేఖను విమర్శకులు మూడు రకాలుగా విభజించారు. వ్యక్తిగత లేఖలు, వ్యాపార లేఖలు, బహిరంగ లేఖలు అని చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
కనుపర్తి వరలక్ష్మమ్మ స్త్రీల సమస్యల గూర్చి చర్చించడానికి కలం పట్టారు. చర్చించండి.
జవాబు:
పాతుకు పోయిన కొన్ని భ్రమలను పటాపంచలు చేయడానికేనన్నట్టు కొన్ని సందర్భాలలో చరిత్ర కొన్ని ఘట్టాలకు చోటు కల్పిస్తూ ఉంటుంది. కనుపర్తి వరలక్ష్మమ్మ తెలుగునాట పుట్టడం, సాహిత్య, రాజకీయ, సామాజిక, సేవలకు అంకింతం కావడం అలాంటి ఘట్టమే. స్త్రీకి అక్షరం అందుబాటులో లేని కాలంలో ఆమె పుట్టారు. కానీ కుటుంబం వరలక్ష్మమ్మ చదువుకు మనసారా సహకరించింది. ఆనాటి సమాజంలో ఆడపిల్లలు, గృహిణులు పడుతున్న బాధలను తన రచనలలో ప్రతిబింబింపజేసింది. బాల్య వివాహాలు, వేశ్యా సమస్య, గృహహింస ఇలా వివిధ అంశాలపై చర్చించారు. స్త్రీలకు
సాహిత్యాది విషయాలు తెలిపేందుకు ‘స్త్రీ హితైషిణి మండలి’ స్థాపించి, స్త్రీ జనోద్ధరణకు పాటుపడింది.

ఆ) కింది ప్రశ్నకు పది లేకి పన్నెండు వాక్యాలలో సమాధానం రాయండి.

ప్రశ్న 1.
కవయిత్రి, విదుషీమణియైన సరోజినీ దేవి స్త్రీ అభ్యుదయం పట్ల తన ఉపన్యాసంలో ఏయే అంశాలను ప్రస్తావించారో మీ స్వంత మాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
కవయిత్రి విదుషీమణియైన శ్రీమతి సరోజినీదేవి స్త్రీల అభ్యుదయం గూర్చి మదనపల్లిలోని హిందూ సమాజం వారు ఏర్పాటు చేసిన సభలో చక్కగా మాట్లాడారు. ఆమె ప్రస్తావించిన విషయాలు పరిశీలిస్తే – బాలికలంతా తప్పక విద్య నేర్చుకోవాలన్నారు. స్త్రీలకు నియోజక, నియోజిత స్వాతంత్ర్యం కావాలన్నారు. బాల్య వివాహాలు వద్దన్నారు. ఇతర దేశాలలో స్త్రీలు ఎక్కువ కష్టంతో సాధించిన ఎన్నిక హక్కులు, మనదేశంలోని స్త్రీలు పెద్దగా కష్టపడకుండానే సాధించారన్నారు. ఈ స్వాతంత్ర్యపు హక్కుల్ని సమర్థతతో నిర్వహించాలంటే స్త్రీలు విద్యావంతులు కావాలి. కాని మనదేశంలో స్త్రీల విద్యాభివృద్ధికి బాల్య వివాహాలు అడ్డంకి అయ్యాయి. వాటిని రూపుమాపాలన్నారు.

స్త్రీ శక్తి స్వరూపం. లక్ష్మీ, పార్వతీ, సరస్వతీ మొదలైన ప్రధాన దేవతలంతా స్త్రీలేనని గుర్తుంచుకోవాలన్నారు. తమ సొంత శక్తితో విద్యను, సంపదలను పొందవచ్చు. పిరికితనాన్ని, బిడియాన్ని విడిచిపెట్టడం ద్వారా సాహసకార్యాలను చేయవచ్చు. కానీ అట్టి శక్తి నేటి మహిళలలో స్తంభించిపోయిందన్నారు. స్త్రీలకు సౌందర్యం వెలలేని ఆభరణాలను ధరించడంలో లేదు, నిర్మలమైన ప్రేమను, కరుణను ఇరుగు పొరుగు వారిపై కలిగి ఉండాలన్నారు.

III. భాషాంశాలు (పదజాలం, వ్యాకరణం)

1. ఆర్ధాలు :

నియోజక : నియోగించునది (స్వయంగా / నిర్ణయం)
నియోజిత : ఆజ్ఞాపించునది (స్వతంత్ర ఆలోచనతో)
ప్రబోధం : మేలుకోలు, మిక్కిలి తెలివి

2. పర్యాయపదాలు :

స్వాతంత్ర్యం : స్వేచ్ఛ, స్వతంత్రం, సొంతం
వివాహం : పెండ్లి, పరిణయం, కళ్యాణం
సరస్వతిదేవి : వాణి, భారతి, బ్రాహ్మి, శారద
లక్ష్మీదేవి : పద్మ, కమల, రమ, ఇందిర
పిఱికి : భీరువు, భయము, వెఱపు
శక్తి : సత్తువ, బలం
దేశం : నాడు, జనపదం, రాజ్యం , రాష్ట్రం , సీమ
ప్రేమ : అనురక్తి, అనురాగం, అభిమానం, ప్రణయం
పుణ్యం : ధర్మం, సుకృతం, కుశలం, శ్రేయం
హృదయం : మనస్సు, మానసం, ఎద, చిత్తం, మది

3. వ్యుత్పత్యర్థాలు :

బాల : పదహారేండ్ల లోపుగల పడుచు
లక్ష్మి : ఈమెచే సర్వము చూడబడును (విష్ణుని భార్య)
సర్వసతీ : అంతటను వ్యాపించి యుండునది /బ్రహ్మలోకమున బ్రహ్మ సరస్సును ఆశ్రయించి నదీ రూపముగా ప్రవహించెడు నది (వాగధి దేవత)

4. నానార్థాలు :

మతం : అభిప్రాయం, శాస్త్రం, సమ్మతి
ప్రబోధం : మేలుకోలు, మిక్కిలి, తెలివి
శక్తి : బలిమి, చిల్లకోల, పార్వతి

5. ప్రకృతి – వికృతులు :

వనితా – వెలది
రత్నము – రతనము
భాష – బాస
ప్రేమ – పేర్మి, ప్రేముడి
కుమారీ – కోమరిత
యాత్ర – జాతర
ప్రాణము – పానం
సౌందర్యం – చందు
మణి – మిన్న
లేఖ – లేక
హృదయం – ఎద, ఎడద
నిర్మలం – నిచ్చలము
శ్రీమతి – సీమాటి (భాగ్యవతి)
కార్యం – కర్జము
పుణ్యము – పున్నెము

6. సంధులు :

గంభీర + ఉపన్యాసము = గంభీరోపన్యాసము – గుణసంధి
మహత్తర + ఉపన్యాసము = మహత్తరోపన్యాసము – గుణసంధి
ఉత్కంఠము + పడు = ఉత్కంఠపడు – పడ్వాది సంధి
అగ్ర + ఆసన + అధిపురాలు = అగ్రాసనాధిపురాలు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
ముఖ్య + అంశాలు = ముఖ్యాంశాలు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
నెఱు + చెలి = నెచ్చెలి – ప్రాతాది సంధి
స్త్రీలు + ఎల్లరు = స్త్రీలెల్లరు – ఉత్వసంధి
విద్య + అభివృద్ధి = విద్యాభివృద్ధి – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
రామ + ఈశ్వర + ఆది = రామేశ్వరాది – గుణ, సవర్ణదీర్ఘ సంధులు

7. సమాసాలు :

గంభీరోపన్యాసం – గంభీరమైన ఉపన్యాసం – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
మహత్తరోపన్యాసం – మహత్తరమైన – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
ఉపన్యాసం పెక్కు విషయాలు – పెక్కు అయిన విషయాలు – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
పాశ్చాత్య స్త్రీలు – పాశ్చాత్యులైన స్త్రీలు – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
పుణ్యక్షేత్రం – పుణ్యమైన క్షేత్రం – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
బాల్యవివాహం – బాల్యము నందు వివాహం – సప్తమీ తత్పురుష సమాసం
భూతదయ- భూతములందు దయ – సప్తమీ తత్పురుష సమాసం
కరుణాభరితం – కరుణచేత నిండినది – తృతీయా తత్పురుష సమాసం
పుణ్యయాత్రలు – పుణ్యము కొఱకు యాత్రలు – చతుర్థి తత్పురుష సమాసం
లక్ష్మీ ప్రసన్నత – లక్ష్మి యొక్క ప్రసన్నత – షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
మదరాసు రాష్ట్రం – మదరాసు అనుపేరు గల రాష్ట్రం – సంభావన పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
విద్యాభివృద్ధి – విద్య యొక్క అభివృద్ధి – షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం

9th Class Telugu 6th Lesson ప్రబోధం 1 Mark Bits

1. ఝాన్సీరాణి వీరనారిగా పేరొందినది – నానార్థాలు గుర్తించండి. (S.A.II – 2018-19)
ఎ) స్త్రీ – ఉవిద
బి) స్త్రీ – విల్లు
సి) స్త్రీ – వింటితాడు
డి) స్త్రీ – బాణం
జవాబు:
సి) స్త్రీ – వింటితాడు

2. ఇంతులు ఈ కాలంలో చదువులో అపార నైపుణ్యం ప్రదర్శించి ఆహా! లలనలు గొప్పవారే అనిపించారు. (గీత గీసిన పదాలకు తగిన పర్యాయపదం గుర్తించండి) (S.A.III – 2016-17)
ఎ) పూబంతులు
బి) లక్ష్ములు
సి) ఉవిదలు
డి) శ్రీలు
జవాబు:
సి) ఉవిదలు

3. తోడి మానవుల నస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పు – (ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి) (S.A.I – 2018-19)
ఎ) తోటి మానవుల నస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పు
బి) తోటి మనుషులను అస్పృశ్యులుగా భావించడం తప్పు
సి) తోటి మనుషులను అస్పృశ్యులుగా భావించడం దొసగు
డి) తోడి మనుషులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పు
జవాబు:
బి) తోటి మనుషులను అస్పృశ్యులుగా భావించడం తప్పు

4. పెక్కు విషయములను గూర్చి చర్చించియున్నారు. (ఆధునిక వచనంలోకి మార్చిన వాక్యం గుర్తించండి.) (S.A.III – 2016 17)
ఎ) పెక్కు విషయముల గూర్చి చర్చించి యుండలేదు.
బి) పెక్కు విషయాల గురించి చర్చించారు.
సి) పెక్కు విషయముల గురించి చర్చించలేదు.
డి) పెక్కు విషయాలను చర్చిస్తారు.
జవాబు:
బి) పెక్కు విషయాల గురించి చర్చించారు

5. తోటిమానవులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పని సరోజినీదేవి అన్నది. (ఈ పరోక్ష కథనానికి ప్రత్యక్ష కథనాన్ని గుర్తించండి.)
ఎ) తోటిమానవులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పని సరోజినీదేవి అనలేదు
బి) తోటిమానవులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పేనని సరోజినీదేవి అన్నది.
సి) “తోటిమానవులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పు” అని సరోజినీదేవి అన్నది.
డి) “తోటిమానవులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పేననీ” సరోజినీదేవి అన్నది.
జవాబు:
సి) “తోటిమానవులను అస్పృశ్యులుగా భావించుట తప్పు” అని సరోజినీదేవి అన్నది.

భాషాంశాలు (పదజాలం , వ్యాకరణం)

1. ఆర్గాలు:

6. రామాయణ, భారతాలు మంచివైపు నడవమని ప్రబోధిస్తాయి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) హెచ్చరిక
B) బెదిరింపు
C) మేలుకొలుపు
D) బ్రతిమాలు
జవాబు:
C) మేలుకొలుపు

7. ఉత్తములు ఎప్పుడు శుభ ఫలితాలకై ఆలోచిస్తారు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) చెడు
B) మంచి
C) మిశ్రమ
D) సమ
జవాబు:
B) మంచి

8. సంస్కారవంతమైన చదువు మేధావిని చేస్తుంది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) కుబుద్ది
B) కుమతి
C) కుటిల
D) శుద్ధి
జవాబు:
D) శుద్ధి

9. పశ్చాత్తాపమే మనసులో పాపాన్ని కడిగివేస్తుంది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) తప్పు చేసాననే భావం
B) దానం
C) మంచి
D) తృప్తి
జవాబు:
A) తప్పు చేసాననే భావం

10. భక్తి అంటే మనసు అర్పించుట – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) తీసుకోవడం
B) లాక్కోవడం
C) ఇచ్చుట
D) పారేసుకోవడం
జవాబు:
C) ఇచ్చుట

11. ‘నెచ్చెలీ ! నీకు ఒక శుభ సమాచారము’ – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏమిటి?
A) స్నేహితురాలు
B) శత్రువు
C) విరోధి
D) యువతి
జవాబు:
A) స్నేహితురాలు

12. అగ్రాసనాధిపురాలు అనుమతి లేనిదే మాట్లాడరాదు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏమిటి?
A) సింహాసనస్థురాలు
B) అధ్యక్షురాలు
C) అధ్యక్షుడు
D) రాణి
జవాబు:
B) అధ్యక్షురాలు

13. నీ పనికి ఏమీ ప్రతిబంధకం లేదు – గీత గీసిన పదం అర్థం ఏమిటి?
A) ఎదిరించేది
B) తిరిగి బంధించేది
C) అడ్డగించేది
D) ఎదురు
జవాబు:
C) అడ్డగించేది

2. పర్యాయపదాలు :

14. స్వాతంత్య్రం నా జన్మహక్కు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) స్వేచ్ఛ, స్వతంత్రం
B) సొంతం, మీది
2) మాది, మీది
D) కోరిక, కాంక్ష
జవాబు:
A) స్వేచ్ఛ, స్వతంత్రం

15. వివాహం రెండు కుటుంబాల స్నేహం – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) పెండ్లి, పేరంటం
B) కళ్యాణం, పరిణయం
C) పెళ్ళి, భోజనం
D) కళ్యాణం, కమనీయం
జవాబు:
B) కళ్యాణం, పరిణయం

16. సరస్వతి చదువుల తల్లి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) వాణి, రాణి
B) భారతి, భార్గవి
C) బ్రాహ్మి, శారద
D) వాణి, నారద
జవాబు:
C) బ్రాహ్మి, శారద

17. సంపదలనిచ్చే తల్లి లక్ష్మీదేవి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) పద్మ, కమలం
B) కమల, కోమల
C) రమ, రమ్య
D) ఇందిర, రమ
జవాబు:
D) ఇందిర, రమ

13. యుద్ధంలో పిఱికితనం చూపకూడదు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) భీరువు, వెఱ్ఱి
B) భయం, వెఱపు
C) భీరు, ధైర్యం
D) వెఱపు, ఎఱుపు
జవాబు:
B) భయం, వెఱపు

19. జ్ఞాపకశక్తి ఉన్నప్పుడే విద్యార్థి అన్నీ సాధించగల్గుతాడు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) తెలివి, బుద్ధి
B) జ్ఞానం, బలం
C) సత్తువ, బలం
D) సత్తువ, మనసు
జవాబు:
C) సత్తువ, బలం

20. భారతదేశం కర్మభూమి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) రాజ్యం, రాజు
B) నాడు, జనపదం
C) రాష్ట్రం, మంత్రి
D) సీమ, రాణి
జవాబు:
B) నాడు, జనపదం

21. పెద్దలు పిల్లలపై ప్రేమానురాగాలు కురిపిస్తారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) అనురక్తి, కోపం
B) అనురాగం, భక్తి
C) అభిమానం, భయం
D) అభిమానం, ప్రణయం
జవాబు:
D) అభిమానం, ప్రణయం

22. ‘పరోపకారం పుణ్యం‘ అని పెద్దల మాట – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) ధర్మం, సుకృతం
B) కుశలం, పాపం
C) శ్రేయం, దానం
D) సుకృతం, న్యాయం
జవాబు:
A) ధర్మం, సుకృతం

23. ఆ వనితా మణి, నారీ రత్నము పేరు సరోజిని – గీత గీసిన పదాలకు పర్యాయపదము గుర్తించండి.
A) విద్వాంసురాలు
B) రమ
C) రత్నము
D) మహిళ
జవాబు:
D) మహిళ

24. బాల్య వివాహములు అనర్థకం అని చెప్పారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదము లేవి ?
A) పెండ్లి, వడుగు
B) శుభకార్యము, పాణిగ్రహణము
C) కళ్యాణము, పెండ్లి
D) పరిణయము, బారసాల
జవాబు:
C) కళ్యాణము, పెండ్లి

25. భూత దయ పశ్చాత్తాపములచే తనువే పుణ్యక్షేత్రముగా చేసికోవచ్చు – గీత గీసిన పదానికి సమానార్థక పదం ఏది?
A) దైవము
B) కోవెల
C) శరీరము
D) మనిషి
జవాబు:
C) శరీరము

3. వ్యుత్పత్త్యర్థాలు :

26. పదహారేండ్ల లోపు పడుచు – దీనికి వ్యుత్పత్త్యర్థం గుర్తించండి.
A) వయోజన
B) బాల
C) గృహిణి
D) భార్య
జవాబు:
B) బాల

27. ఈమెచే సర్వము చూడబడును – దీనికి వ్యుత్పత్యర్థం గుర్తించండి.
A) విష్ణువు
B) పార్వతి
C) లక్ష్మి
D) నేత్రము
జవాబు:
C) లక్ష్మి

28. అంతటను వ్యాపించి యుండునది – దీనికి వ్యుత్పత్యర్థం గుర్తించండి.
A) సరస్వతి
B) లక్ష్మి
C) వాయువు
D) పరమాత్మ
జవాబు:
A) సరస్వతి

4. నానార్థాలు :

29. మతం మత్తు మందులా వ్యాపిస్తోంది – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) అభిప్రాయం, ఆలోచన
B) అభిప్రాయం, శాస్త్రం
C) సమ్మతి, అసమ్మతి
D) శాస్త్రం, జ్ఞానం
జవాబు:
B) అభిప్రాయం, శాస్త్రం

30. మహాత్ముల ప్రబోధాలు శిరోధార్యాలు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) మాట, పాట
B) జానం, బుద్ధి
C) మేలుకొలుపు, మిక్కిలి తెలివి
D) బోధ, ఆలోచన
జవాబు:
C) మేలుకొలుపు, మిక్కిలి తెలివి

31. శక్తియుక్తులు మనిషికి మనిషిలాగా తోడుంటాయి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) పార్వతి, అబల
B) బలిమి, సరస్వతి
C) చిల్లకోల, లక్ష్మి
D) బలిమి, పార్వతి
జవాబు:
D) బలిమి, పార్వతి

32. ‘కాశీ క్షేత్రము ను దర్శించాలని ప్రతి హిందువూ కోరుకుంటాడు’ – గీత గీసిన పదానికి నానార్థములు గుర్తించండి.
A) వరిమడి, గుడి
B) పుణ్యక్షేత్రము. భార్య
C) శరీరము, అవయవము
D) నగరము, కోవెల
జవాబు:
B) పుణ్యక్షేత్రము. భార్య

33. ‘సరోజినీ దేవి నారీ రత్నము’ – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) మహిళ, స్త్రీ
B) పడతి, యువతి
C) వింటినారి, స్త్రీ
D) నరము, రత్నము
జవాబు:
C) వింటినారి, స్త్రీ

34. ‘లక్ష్యం లేకుండా చేసిన పనికి ఫలం లభించదు’ – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు ఏవి?
A) పండు, ప్రయోజనం
B) ఫలం, జామపండు
C) బాణము, ఉపయోగం
D) పండు, శక్తి
జవాబు:
A) పండు, ప్రయోజనం

5. ప్రకృతి – వికృతులు :

35. వెలది కన్నులు ముత్యములా అన్నట్లు స్వచ్ఛముగా ఉన్నవి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం ఏది ?
A) యువతి
B) వనితా
C) పడతి
D) ముగిత
జవాబు:
B) వనితా

36. అంతఃసౌందర్యమే లేనప్పుడు, వారి అందం – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
A) సుందరం
B) సొగసు
C) చందు
D) వన్నె
జవాబు:
C) చందు

37. తీర్థయాత్రలు పుణ్యప్రదమైనవి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
A) యాతర
B) జాత్ర
C) జాతర
D) యాత్రి
జవాబు:
B) జాత్ర

38. వివాహం కాని యువతి కుమారీ – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
A) కొమరిత
B) కొమరి
C) పుత్రి
D) పుత్రిక
జవాబు:
A) కొమరిత

39. అన్నెం పున్నెం ఎరుగని అమాయకులు వీధిబాలలు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం ఏది?
A) పున్నమి
B) పుణ్యం
C) పుప్లైం
D) పురాతనం
జవాబు:
B) పుణ్యం

40. వివాహితను శ్రీమతి అంటారు – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
A) సీమంతి
B) సీమతి
C) ముత్తైదవ
D) సీమాటి
జవాబు:
D) సీమాటి

41. ఒకరి నుండి మరొకరికి సమాచారం అందించేవి లేకలు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం ఏది?
A) పత్రం
B) లేఖ
C) జాబు
D) జవాబు
జవాబు:
B) లేఖ

42. శుక్రవారము లక్ష్మిని పూజించాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతిని గుర్తించండి.
A) సరస్వతి
B) లచ్చి
C) లచ్చిమి
D) లక్ష్మీ
జవాబు:
B) లచ్చి

43. నాకు ఆ పని చేసే సత్తి లేదు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతిని గుర్తించండి.
A) సత్వము
B) సత్తా
C) శక్తి
D) సత్యము
జవాబు:
C) శక్తి

44. ‘మీ ఇంటికి మా కన్నయ్య వచ్చాడా?’ – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతిని గుర్తించండి.
A) కృష్ణ
B) కృష్ణయ్య
C) కృష్ణుడు
D) రామయ్య
జవాబు:
C) కృష్ణుడు

6. సంధులు :

45. ‘రామేశ్వరాది‘ పుణ్యక్షేత్రాలు దర్శనీయ స్థలాలు – గీత గీసిన పదం విడదీయండి.
A) రామ + ఈశ్వరాది
B) రామేశ్వర + అది
C) రామ + ఈశ్వర + ఆది
D) రా మేశ + ఆది
జవాబు:
C) రామ + ఈశ్వర + ఆది

46. ‘స్త్రీ లెల్లరు’ సంధి పేరేమిటి?
A) అత్వసంధి
B) ఉత్వసంధి
C) ఇత్యసంధి
D) లు,ల,నల సంధి
జవాబు:
B) ఉత్వసంధి

47. ‘ఉత్కంఠపడు’ విడదీయుము.
A) ఉత్కంఠ + పడు
B) ఉత్కంఠము + పడు
C) ఉత్కంఠం + పడు
D) ఉత్కంఠ + పడుము
జవాబు:
B) ఉత్కంఠము + పడు

48. ‘గుణసంధి’కి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) ముఖ్యాంశాలు
B) విద్యాభివృద్ధి
C) గంభీరోపన్యాసం
D) అగ్రాసనం
జవాబు:
C) గంభీరోపన్యాసం

49. నెఱు + చెలి – సంధి చేయుము.
A) నెఱచెలి
B) నెచ్చెలి
C) నీచెలి
D) నాచెలి
జవాబు:
B) నెచ్చెలి

50. ‘భయపడు’ – సంధిని విడదీయండి.
A) భయ + పడు
B) భయం + పడు
C) భయము + పడు
D) భ + యపడు
జవాబు:
C) భయము + పడు

51. ‘నెచ్చెలి’ పదంలోని సంధిని గుర్తించండి.
A) రుగాగమ సంధి
B) ప్రాతాది సంధి
C) ఆమ్రేడిత సంధి
D) ద్విరుక్తటకారాదేశ సంధి
జవాబు:
B) ప్రాతాది సంధి

52. ‘సభ్యురాలు’ పదంలో గల సంధి ఏది?
A) అత్వ సంధి
B) రుగాగమ సంధి
C) టుగాగమ సంధి
D) ఉత్వ సంధి
జవాబు:
B) రుగాగమ సంధి

7. సమాసాలు :

53. బాల్యవివాహం చట్టరీత్యా నేరం – గీత గీసిన పదానికి సమాసం పేరు గుర్తించండి.
A) తృతీయా
B) పంచమీ
C) రూపకం
D) సప్తమీ
జవాబు:
D) సప్తమీ

54. కరుణ చేత నిండినది – గీత గీసిన పదానికి విభక్తిని గుర్తించండి.
A) తృతీయా
B) చతుర్టీ
C) ద్వితీయ
D) సప్తమీ
జవాబు:
A) తృతీయా

55. విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) మదరాసు రాష్ట్రం
B) విద్యాభివృద్ధి
C) పెక్కు విషయాలు
D) కరుణాభరితం
జవాబు:
D) కరుణాభరితం

56. పుణ్యయాత్రలు – సమాసం పేరు గుర్తించండి.
A) ద్వితీయా
B) చతుర్థీ
C) షష్టీ
D) పంచమీ
జవాబు:
B) చతుర్థీ

57. సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయ సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) కృష్ణవేణి
B) మదరాసు రాష్ట్రం
C) తిమ్మ సముద్రం
D) త్రినేత్రుడు
జవాబు:
B) మదరాసు రాష్ట్రం

58. ‘రత్నము వంటి నారి’ – సమాసపదంగా కూర్చండి.
A) రత్ననారి
B) రత్నపు నారి
C) నారీరత్న
D) నారీ రత్నము
జవాబు:
D) నారీ రత్నము

59. ‘బాల్య వివాహాలు’ సమాసానికి విగ్రహవాక్యం రాయండి.
A) బాల్యము నందు వివాహాలు
B) బాల్యము, వివాహము
C) బాల్యంలో వివాహము
D) బాల్యమందే పెండ్లి
జవాబు:
A) బాల్యము నందు వివాహాలు

60. ‘నారీ రత్నము’ – ఇది ఏ సమాసము?
A) బహుజొహి
B) ద్వంద్వ
C) ఉపమాన ఉత్తరపద కర్మధారయము
D) షష్ఠీ తత్పురుషము
జవాబు:
C) ఉపమాన ఉత్తరపద కర్మధారయము

8. ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించడం :

61. మీరు లక్ష్మీపూజ చేయుదురు – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) మీరు లక్ష్మి పూజ చేస్తారా
B) మీరు లక్ష్మీపూజ చేస్తారు
C) మీరు లక్ష్మికి పూజ చేస్తారు
D) మీరు లక్ష్మితో పూజ చేస్తారు
జవాబు:
B) మీరు లక్ష్మీపూజ చేస్తారు

62. మానవులందడొకటె – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) మానవులొకటి
B) మానవులే ఒకటి
C) మానవులందరూ ఒకటే
D) మానవులేకం
జవాబు:
C) మానవులందరూ ఒకటే

63. వీనిలో నేదైనా పొరపాటులున్న అవి నావియేయని యెంచుము – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) వీటిలో ఏదైనా పొరపాట్లున్న అవి నావే అని ఎంచు.
B) వీటిలో ఏవైనా పొరపాట్లుంటే అవి నావేనని ఎంచుము.
C) వీనిలో ఏదైనా తప్పులున్న అవి నాదేనని ఎంచు.
D) వీనిలో ఏవైనా తప్పులుంటే అది నాదే అని ఎంచు.
జవాబు:
A) వీటిలో ఏదైనా పొరపాట్లున్న అవి నావే అని ఎంచు.

64. ‘స్త్రీలకు రిజర్వేషనులు కావలెనని తీర్మానములు గావించియున్నారు’ – ఈ వాక్యానికి ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) స్త్రీలకు రిజర్వేషనులు ఇవ్వండని తీర్మానం చేశారు.
B) స్త్రీలకు రిజర్వేషనులు కావాలని తీర్మానాలు చేశారు.
C) స్త్రీలకు రిజర్వేషనులు కావాలని తీర్మానం చేస్తున్నారు.
D) స్త్రీలకు రిజర్వేషనులు కావలెనని తీర్మానం చేయాలి.
జవాబు:
B) స్త్రీలకు రిజర్వేషనులు కావాలని తీర్మానాలు చేశారు.

65. ‘అతడు ప్రతి కార్యమునకు సాహసించును’ – ఈ వాక్యానికి ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) అతడు సాహస కార్యాలు చేస్తాడు
B) అతడు సాహసించి కార్యము చేయును
C) అతడు ప్రతి పనికి సాహసిస్తాడు
D) అతడు పనికి సాహసంగా దూకుతాడు
జవాబు:
C) అతడు ప్రతి పనికి సాహసిస్తాడు

9. కర్తరి, కర్మణి వాక్యాలను గుర్తించడం :

66. విద్యా సంఘంలో స్త్రీలు సభ్యురాండ్రుగా నియమింప బడ్డారు – దీని కర్తరి వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) విద్యా సంఘములో స్త్రీలను సభ్యులుగా నియమిస్తారు
B) విద్యా సంఘములో – స్త్రీలను సభ్యురాండ్రుగా నియమించారు
C) విద్యా సంఘంలో స్త్రీలు సభ్యులుగా నియమించాలి
D) విద్యా సంఘంలో స్త్రీలను సభ్యురాండ్రుగా నియ మించవలెను
జవాబు:
B) విద్యా సంఘములో – స్త్రీలను సభ్యురాండ్రుగా నియమించారు

67. ‘రమేష్ భారతాన్ని చదివాడు’ – దీని కర్మణి వాక్యాన్ని గుర్తించండి. (S.A. II – 2018-19)
A) రమేష్ చే భారతం చదువబడింది
B) రమేష్ భారతం చదువగలడు
C) రమేష్ భారతాన్ని చదువుతాడు
D) రమేష్ వల్ల భారతం చదువబడును
జవాబు:
A) రమేష్ చే భారతం చదువబడింది

10. ప్రత్యక్ష, పరోక్ష కథనాలను గుర్తించడం :

68. ‘ఇది అంతర్జాతీయ సమస్యగా మారుతుంది. జాగ్రత్త’ అని అతడినే బెదిరించింది మెల్లీ – ఈ వాక్యానికి పరోక్ష కథనాన్ని గుర్తించండి.
A) అది అంతర్జాతీయ సమస్యగా మారుతుంది జాగ్రత్త అని అతడినే మెల్లీ బెదిరించింది.
B) ఇది అంతర్జాతీయ సమస్య అవుతుంది జాగ్రత్త అని మెల్లీ బెదిరించింది.
C) ఇది అంతర్జాతీయ సమస్య అవుతుంది జాగ్రత్త మెల్లీ అతడిని బెదిరించింది.
D) మెల్లీ అతడిని అంతర్జాతీయ సమస్య వస్తుందని బెదిరించింది.
జవాబు:
A) అది అంతర్జాతీయ సమస్యగా మారుతుంది జాగ్రత్త అని అతడినే మెల్లీ బెదిరించింది.

69. ‘రాత్రి తాను భోజనం మానేశానని కలాం అన్నాడు’ – ఈ పరోక్ష కథనానికి, ప్రత్యక్ష కథనాన్ని గుర్తించండి.
A) ‘రాత్రి నేను భోజనం మానేశాను’ అని కలాం అన్నాడు.
B) కలాం రాత్రి తాను భోజనం మానేశానని అన్నాడు.
C) రాత్రి తాను భోజనం మానేశానని’ కలాం అన్నాడు.
D) “రాత్రి నేను భోజనం చేయను” అన్నాడు కలాం.
జవాబు:
A) ‘రాత్రి నేను భోజనం మానేశాను’ అని కలాం అన్నాడు.

11. వ్యతిరేకార్థక వాక్యాన్ని గుర్తించడం:

70. ‘యాత్రల వలన ఫలము లేదు’ – ఈ వాక్యానికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యాన్ని గుర్తించండి. (S.A. II – 2018-19)
A) యాత్రల వలన ఫలితం లేదు
B) యాత్రల వలన ఫలం ఉంది
C) యాత్రల వలన ఫలం అనవసరం
D) యాత్రలు లేకుండా ఫలం లేదు
జవాబు:
B) యాత్రల వలన ఫలం ఉంది

71. ‘పాలేరు రంగయ్య నాగలి తీసుకొచ్చాడు’ – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) ఆయన ఆంధ్రుడు. ఆయన కృష్ణా తీరంలో పుట్టాడు.
B) ఆయన ఆంధ్రుడు, కృష్ణా తీరమున పుట్టినవాడు.
C) కృష్ణా తీరమున పుట్టిన ఆంధ్రుడు.
D) ఆయన ఆంధ్రుడుగా, కృష్ణా తీరమున పుట్టాడు.
జవాబు:
C) కృష్ణా తీరమున పుట్టిన ఆంధ్రుడు.

72. మానవులంతా ఒకటే – ఈ వాక్యానికి వ్యతిరేక వాక్యం గుర్తించండి.
A) ఒకటి కాదు
B) మానవులంతా ఒకటి కాదు
C) కాదు
D) మానవులు ఒకటికాదు
జవాబు:
B) మానవులంతా ఒకటి కాదు

73. అన్నిటికీని మనస్సే ప్రధానం – ఈ వాక్యానికి వ్యతిరేక వాక్యం గుర్తించండి.
A) కాదు
B) ప్రధానం కాదు
C) మనస్సే ప్రధానం కాదు
D) అన్నిటికీ మనస్సే ప్రధానం కాదు
జవాబు:
D) అన్నిటికీ మనస్సే ప్రధానం కాదు

12. వాక్యంకాలను గుర్తించడం :

74. మీ బిడ్డలకు లక్ష్మీ ప్రసన్నత, సరస్వతీ ప్రసన్నత అసలే – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
A) సంక్లిష్ట
B) సామాన్య
C) సంయుక్త
D) మహావాక్యం
జవాబు:
C) సంయుక్త

75. స్త్రీ మంత్రిణిగా నియమింపబడి సమర్థతతో నిర్వహించుచున్నది – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
A) సంక్లిష్ట
B) సంయుక్త
C) శత్రర్థకం
D) అప్యర్థకం
జవాబు:
A) సంక్లిష్ట

76. ఆయన ఆంధ్రుడు. ఆయన కృష్ణా తీరమున పుట్టినవాడు – ఈ సామాన్య వాక్యాలను కలిపిన సంయుక్త వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) పాలేరు రంగయ్య నాగలి తీసుకురాడు
B) పాలేరు రంగయ్య నాగలి తీసుకురాబోతున్నాడు
C) పాలేరు రంగయ్య నాగలి తీసుకురాలేదు
D) పాలేరు రంగయ్య నాగలి తీసుకొస్తాడు
జవాబు:
B) పాలేరు రంగయ్య నాగలి తీసుకురాబోతున్నాడు

77. ‘రాజు తనను క్షమించుమని తన మిత్రుడితో అన్నాడు’ – ఇది ఏ రకమైన వాక్యమో గుర్తించండి.
A) సామాన్య వాక్యం
B) సంయుక్త వాక్యం
C) సంక్లిష్ట వాక్యం
D) మహావాక్యం
జవాబు:
C) సంక్లిష్ట వాక్యం

78. ‘నేనొక్కడినే అదృష్టవంతుడినా’? – ఇది ఏ రకమైన వాక్యమో గుర్తించండి.
A) ఆశ్చర్యార్థకం
B) నిషేధార్థకం
C) అనుమత్యర్థకం
D) ప్రశ్నార్థకం
జవాబు:
D) ప్రశ్నార్థకం

13. ప్రక్రియలను గుర్తించడం :

79. ‘సుగుణ వంట చేస్తూ పాటలు పాడుతోంది’ – గీత గీసిన పదం ఏ ప్రక్రియకు చెందినది?
A) క్వార్థకం
B) శత్రర్థకం లేదు
C) చేదర్థకం
D) ఆశ్చర్యార్థకం
జవాబు:
B) శత్రర్థకం లేదు

80. రమ రోడ్డు మీద ఉన్న ఒక కాగితం ముక్కను తీసి, చెత్తకుండీలో వేసి సైకిలెక్కి వెళ్ళిపోయింది – గీత గీసిన పదాలు ఏ ప్రక్రియకు చెందినవి?
A) క్వార్థకం
B) చేదర్థకం
C) మహావాక్యం
D) సామాన్య
జవాబు:
A) క్వార్థకం

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 17 साबरमती का संत Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 17 साबरमती का संत

6th Class Hindi सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 17 साबरमती का संत Textbook Questions and Answers

मौखिक प्रश्न:

प्रश्न 1.
हमें आजादी किसने दिला दी?
उत्तर:
हमें आजादी गाँधीजी ने दिला दी।

प्रश्न 2.
सबरमती के संत कौन हैं?
उत्तर:
सबरमती के संत गाँधीजी हैं।

प्रश्न 3.
आंधी में भी क्या जलती है?
उत्तर:
आंधी में भी गाँधीजी के मशाल जलती है।

प्रश्न 4.
कमाल किसने कर दिया?
उत्तर:
गाँधीजी ने कमाल कर दिया।

प्रश्न 5.
गाँधीजी ने किस प्रकार की लड़ाई की?
उत्तर:
गाँधीजी ने अजब ढंग की लडाई की।

प्रश्न 6.
गाँधीजी ने किन पर भी चढ़ाई न की?
उत्तर:
गाँधीजी ने दुश्मन के किले पर भी चढ़ाई न की।

प्रश्न 7.
गाँधीजी ने चुटकी में क्या किया?
उत्तर:
गाँधीजी ने चुटकी में दुश्मनों को देश से निकाल दिया।

प्रश्न 8.
कविता में प्रयुक्त ‘आँधी’ शब्द का अर्थ क्या है?
उत्तर:
यहाँ आँधी शब्द का अर्थ है, संघर्ष, कठिनाइयाँ।

प्रश्न 9.
गाँधीजी को ‘फकीर’ क्यों कहा गया है?
उत्तर:
गाँधीजी ‘सादा जीवन उच्च विचार’ पर विश्वास रखते थे दिखाना नहीं करते थे, इसलिए फकीर कहा _ गया है।

प्रश्न 10.
गाँधी जी को संत कहाँ गया है। क्यों?
उत्तर:
गाँधी का रहन – सहन साधारण था, जैसे उनके कपडे, चप्पल आदि और वे स्वयं उन्हें बनाते थे।

प्रश्न 11.
‘धरती पे लड़ी तू ने अजब ढंग की लड़ाई’ इसका मूल अर्थ क्या है?
उत्तर:
इसका मूल अर्थ है, जितनी भी स्वतंत्रता की लड़ाइयाँ लडी गयी हिंसा और संघर्ष से लेकिन हमारे गाँधी जी ने अहिंसा से हमें आजादी दिलायी।

प्रश्न 12.
साबरमती आश्रम कहा है?
उत्तर:
साबरमती आश्रम भारत के गुजरात राज्य अहमदाबाद के समीप साबमती नदी के किनारें है।

प्रश्न 13.
साबरमती आश्रम में क्या – क्या है?
उत्तर:
साबरमती आश्रम में अब गाँधी जी के द्वारा प्रयोग की गयी वस्तुओं को संभाल कर रखा गया है।

प्रश्न 14.
गाँधीजी का पूरा नाम क्या है?
उत्तर:
मोहनदास करमचंद गाँधी है, उनका पूरा नाम।

प्रश्न 15.
और किस प्रकार उन्हें पुकारा जाता है?
उत्तर:
सारा विश्व और भारत राष्ट्र उन्हें ‘राष्ट्रपिता’, ‘महात्मा’, ‘बपूजी’ कहकर सम्मान से पुकारते हैं।

प्रश्न 16.
गाँधीजी की समाधि कहाँ है?
उत्तर:
गाँधीजी की समाधि दिल्ली में यमुना नदी के किनारे है, इस स्थान को राजघाट कहा जाता है।

प्रश्न 17.
गाँधी जी का जन्म कब और कहाँ हुआ?
उत्तर:
गाँधीजी का जन्म 2 अक्टूबर 1869 को पोरबन्दर गुजरात में हुआ था।

शब्दार्थ

देना = ఇచ్చుట, to give
हमें = మనకు, to us
आजादी = స్వాతంత్య్రము, independence
बिना = లేకుండా, without
खड्ग = ఖడ్గము, sword
ढाल = ఢాలు, shield
संत = సాధువు, saint, sage
कर देना = చేయుట, to do
कमाल = చమత్కారం, awesome
आंधी = తుపాను, cyclone ..
जलना = వెలుగుట, linghtning
मशाल = కాగడా, tourch
धरती = భూమి, the earth
लडना = యుద్ధం, war
अजब = అద్భుతం, strange
ढंग = పద్ధతి, thing, manner
तोप = ఫిరంగులు, cannon
बंदूक = తుఫాకీ, gun
दुश्मन = శత్రువు, enemy
किले = కోటలు, forts
चढ़ाई = దాడి, raid
फ़कीर = ఫకీరు, మహాత్ముడు, mendicant
खूब = చాలా, plenty
चुटकी = చిటికె, pinch, nip
निकाल देना = బయటకు పంపుట, send them out

वर्णमाला चार्ट

मौखिक अभ्यासः

1. चित्र देखो नाम बोलो

2. तुक वाले शब्दों को रेखा से मिलाओ।

उत्तर:

3. इन्हें समझो लड़ाई चलाई

4. सही (✓) गलत (✗) का निशान लगाइए।

1. आजादी = स्वतंत्रता (✓)
2. देश = राज्य (✓)
3. दुश्मन = दोस्त (✗)
4. संत = शत्रु (✗)
5. खड़ग = स्वतंत्रता (✗)
6. धरती = भूमि (✓)
7. लड़ाई = मित्रता (✗)
8. ढंग = विधि (✗)
9. कमाल = ज्यादा (✗)
10. फकीर = संत (✓)

5. इन्हें बोलो आनंद लो।