Mahesh

AP State Syllabus AP Board 6th Class Maths Solutions Chapter 10 Practical Geometry Ex 10.4 Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Maths Solutions 10th Lesson Practical Geometry Ex 10.4

Question 1.
Construct ∠ABC = 60° without using protractor.
Solution:
Steps of construction :

1. Draw a line l and mark a point B on it.
2. Place the pointer of the compasses at B and draw an arc of convenient radius which cuts the line l at a point C.
3. With the pointer at C as centre and with the same radius as above. Now draw an arc that passes through B.
4. Cut intersecting point of two arcs is A. Join BA. ∠ABC = 60° is formed.
   Hence the required angle ∠ABC = 60° is constructed.
   

Question 2.
Construct an angle of 120° with using protractor and compasses.
Solution:
Steps of construction :

1. Draw a ray \(\overline{\mathrm{OA}}\) of any length.
2. Place the pointer of the compasses at O. With O as centre and any convenient radius draw an arc cutting OA at M.
3. With M as centre and without altering radius draw an arc which cuts the previous arc at P.
4. With P as centre and without changing radius draw an arc which cuts the first arc at Q.
5. Join OQ. Then ∠AOQ is the required angle.
   Hence the required angle ∠AOQ = 120° is constructed.
   

Question 3.
Construct the following angles using ruler and compasses. Write the steps of construction in each case.
i) 75°
ii) 15°
iii) 105°
Solution:
i) 75°
Steps of construction:

1. Construct ∠RAM 900
2. Construct ∠PAM = 600 AM as common arm
3. Now, ∠PAR = ∠RAM – ∠PAM = 90° – 60° = 30°
4. Draw bisector to ∠PAR which is \(\overrightarrow{\mathrm{AQ}}\).
5. Now, ∠MAQ = ∠PAM + ∠PAQ = 60° + \(\frac{30^{\circ}}{2}\)
   = 60° + 15° = 75° (QED)
   

ii) 15°
Steps of construction:

1. Construct ∠BQR = 60°
2. Draw the bisector to ∠BQR which is \(\overrightarrow{\mathrm{QC}}\)
3. Now,∠CQR = \(\frac{60^{\circ}}{2}\) = 30°
4. Draw the bisector \(\overrightarrow{\mathrm{QP}}\) to∠CQR.
5. ∠PQR = \(\frac{1}{2}\) x 30° = 15° (Q.E.D)
   

iii) 105°
Steps of construction :

1. Construct ∠IDS = 90°
2. Construct ∠ADS = \(\frac{\angle \mathrm{RDS}}{2}=\frac{30^{\circ}}{2}\) = 15°
3. Now, ∠ADI = ∠IDS + ∠ADS = 90° + 15°
   ∴ ∠ADI = 105° (Q.E.D)
   

AP State Syllabus AP Board 6th Class Maths Solutions Chapter 10 Practical Geometry Ex 10.3 Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Maths Solutions 10th Lesson Practical Geometry Ex 10.3

Question 1.
Construct the following angles with the help of a protractor.
i) ∠ABC = 65°
ii) ∠PQR = 136°
iii) ∠Y = 45°
iv) ∠O = 172°
Solution:
i) ∠ABC = 65°

Steps of construction :

1. Draw a ray \(\overrightarrow{\mathrm{BC}}\) of any length.
2. Place the centre point of the protractor at B and the line be aligned with \(\overrightarrow{\mathrm{BC}}\).
3. Mark a point A at 65°.
4. Join BA. ∠ABC = 65° is formed.
   Hence the required angle ∠ABC = 65° is constructed.

ii) ∠PQR = 136°
Steps of construction :

1. Draw a ray \(\overrightarrow{\mathrm{QR}}\) of any length,
2. Place the centre point of the protractor at Q and the line be aligned with \(\overrightarrow{\mathrm{QR}}\).
3. Mark a point P at 136°. ‘
4. Join PQ. ∠PQR = 136° is formed.
   Hence the required angle ∠PQR = 136° is constructed.

iii) ∠Y = 45°
Steps of construction:

1. Draw a ray \(\overrightarrow{\mathrm{YZ}}\) of any length.
2. Place the centre point of the protractor at Y
   and the line be aligned with \(\overrightarrow{\mathrm{YZ}}\).
3. Mark a point X at 45°.
4. Join YX. ∠XYZ = 45° is formed.
   Hence the required angle ∠XYZ = 45° is constructed.

iv) ∠O = 172°

Steps of construction:

1. Draw a ray \(\overrightarrow{\mathrm{OT}}\) °f any length.
2. Place the centre point of the protractor at O and the line be aligned with \(\overrightarrow{\mathrm{OT}}\)
3. Mark a point D at 172°.
4. Join OD. ∠DOT = 172° is formed.
   Hence the required angle ∠DOT = 172° is constructed.

Question 2.
Copy the following angles in your note book and find their bisectors:

Solution:

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Solutions Chapter 1 Food Components Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Science Solutions 1st Lesson Food Components

7th Class Science 1st Lesson Food Components Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Make a list of food items eaten during lunch by you. Try to mention the components in each food item.
Answer:
The following food items are eaten by me during lunch. The components in each food item are also given. The percentage of these components may vary from one food item to another.

Question 2.
Manjula eats only bread and omelette daily. Do you think it is a balanced diet? Why? or why not?
Answer:

1. Bread and omelette can not be called as balanced diet.
2. Balanced diet contains all food components every day in adequate quantity.
3. Diet containing food items having more of carbohydrates and proteins along with a little fat, vitamins and minerals makes a balanced diet.

Question 3.
Make a list of food items that contain all components of food.
Answer:

1. If we can eat dal, rice, rotis, green vegetables, little oil and jaggery all the food requirements of the body are fulfilled.
2. The above foods should be cooked in a proper way.

Question 4.
Who am I?
a) I am a component of food that makes paper translucent.
b) Put a drop of me on a cut potato. It turns dark blue. Who am I?
Answer:
a) Oil makes paper translucent.
b) Dilute iodine solution drop on a cut of potato turns it dark blue or black.

Question 5.
Explain what will happen if we do not include roughage in our food.
Answer:

1. Roughages are a kind of carbohydrate that our body fails to digest.
2. They help in free bowel movement in the digestive tract and prevent constipation.

Question 6.
Test the given food items and record the type of components that are present in them. (Groundnut, cooked dal, pulusu).
Answer:
1. Groundnut:
a)

1. Take a small quantity of groundnuts. Rub them gently on a piece of paper.
2. The paper turns translucent, so groundnut contains fats.

b)

1. Some groundnuts are taken. They are grinded to powder and the powder is taken in a test tube.
2. 10 drops of water is added to the powder in the test tube.
3. 2 gms. of copper sulphate is dissolved in 100 ml of water. We get 2% copper sulphate solution.
4. 10 gms. of sodium hydroxide is dissolved in 100 ml. of water. We get 10% sodium hydroxide solution.
5. 2 drops of 2% copper sulphate solution and 10 drops of 10% sodium hydroxide solution are added to the groundnut solution already prepared.
6. The colour of the solution changes to purple confirming the presence of protein in groundnut.

2. Cooked Dal:

1. A sample of cooked dal solution is taken.
2. 10 drops of this solution is taken in a test tube.
3. 2 drops of 2% copper sulphate solution and 10 drops of 10% sodium hydroxide solution are added to the dal solution taken in the test tube.
4. The colour of the solution changes to purple confirming the presence of protein in cooked dal.
5. This test confirms the presence of proteins in larger amounts as compared to others.

3. Pulusu:

1. A sample pulusu solution is taken in a test tube.
2. If a drop of it is put on a paper, the paper becomes translucent confirming the presence of fat in pulusu.
3. It responds to protein test and starch test.
4. Pulusu is a mixture of all these components of food.

Question 7.
Draw some food items of your diet and explain why you like them.
Answer:
a)

1. These are the food items I like for breakfast.
2. These are tasty and smaller amounts give enough energy to maintain the strength of the body till lunch.
3. These items contain carbohydrates, proteins, fibres and fats (in some items) all of which make them near balanced diet.

b)

1. These are some of the food items of my diet and I like them because they make a balanced diet.
2. Combination of the items mentioned in the flow chart makes the food very tasty.
3. This diet contains carbohydrates, proteins, fats, minerals and vitamins also.
4. These food items not only give strength to the body and mind but also help in the growth of some body parts.
5. In growing children this diet supports their growth also.

Question 8.
If you were invited to a party with many food items in the menu like Rice, Roti, Puri, Idly, Dosa, Samosa, Dal, Green Salad, Vegetable Curry, Fruit Chat, Chicken Curry, Eggs, Gulab Jamun.
a) What food items would come on to your plate to make your diet a balanced one?
b) What food items would you take plenty, adequately?
Answer:
a) To make my diet a balanced one, the following food items would come to my plate.

1. A diet containing all the nutrients and other components in proper proportion is called balanced diet. So rice, roti, dal, vegetable curry, fruit chat, chicken curry would come to my plate.

b)

1. I take the following food items in plenty. Vegetable curry, fruit chat, green salad.
2. I take the following food items adequately. Dal, dosa, idly etc.

Question 9.
How is water useful to our body?
Answer:

1. Water helps the food to move easily in the digestive tract.
2. Water helps in many other processes in our body as well.
3. So we must drink plenty of water.

Question 10.
Fill in the blanks.
a) If our food is not balanced with proper nutrients we may ——–.
b) Fibres in our diet prevents ——–.
c) Our daily diet should include plenty of ——–.
d) Oils and fats give us ——–.
Answer:
a) lose the resistive power of our body
b) constipation
c) fruits and leafy vegetables.
d) energy

Question 11.
Match the following and give the reasons.

Answer:

1. Fibre of food causes weight to food and also makes bulk forming.
2. Protein is a body building material which construct new cells.
3. Vitamins & minerals are called Micro-nutrients.
4. Carbohydrates which release chemical energy during oxidation.

Question 12.
Prepare a balanced diet chart with the help of your group and exhibit in your classroom science fair.
Answer:

For a balanced diet the following food items are important.

1. Rice
2. Wheat
3. Lemon
4. Egg
5. Cabbage
6. Amaranth
7. Roselle
8. Drumsticks
9. Bottlegourd
10. Beans
11. Milk
12. Carrot
13. Curd
14. Lady’s finger
15. Tomato etc.

Question 13.
Prepare ‘kichidi’ with your mother’s help using all kinds of available vegetables, dais, nuts etc. Write a note on the process of making kichidi.
Answer:

1. A dish is taken.
2. Suitable quantities of beaten rice, groundnut seeds, bengal gram dal are all taken in the dish. Available vegetables are taken and cut into pieces. Sufficient number of pieces are also added in the dish.
3. The mixture is fried by putting oil and keeping it on the flame of a stove.
4. After the mixture is fried it is transferred into a vessel.
5. Again the dish is taken and sufficient amounts of mustard, cumin seeds, pieces of chilli are put in it.
6. A small piece of asafoetida is also added to the contents in the dish.
7. Sufficient oil is taken in another dish and is heated by putting the dish on the flame of the stove.
8. When oil is heated to the desired temperature, the contents in the dish are put in the oil.
9. Wait till the contents are fried well.
10. Remove the contents and mix them with the mixture already stored in the vessel.
11. The total mixture of all the components is ‘kichidi’.

Question 14.
Observe whether your mother cooks on a low or high flame. Discuss with your mother and find out the reason.
Answer:

1. My mother cooks on a low flame.
2. The reason is the nutritional values of the food will be dried up if cooked on a high flame.
3. Micro-nutrients also disappear. So cooking is done of low flame only.

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Important Questions Chapter 14 Water – Too Little To Waste

AP State Syllabus 7th Class Science Important Questions 14th Lesson Water – Too Little To Waste

7th Class Science 14th Lesson Water – Too Little To Waste Important Questions and Answers

Question 1.
How is water distributed on the globe? How much of freshwater is available to us?
Answer:

1. If the total water on earth be 100%, the percent fresh water available to us is only 1%.
2. 

Question 2.
When was the international decade for action on ‘water for life’ declared?
Answer:

1. On World Water Day, that is 22 March 2005, the period 2005 – 2015 was declared as the International Decade for action on “Water for Life”.

Question 3.
What would you do for the cause ‘water for life”?
Answer:

1. Normally a lot of water flows out of the kitchen as well as bathrooms in our houses.
2. Many of us do not know that water is being wasted in this way.
3. We must make a channel of water to flow from kitchen to the garden around.
4. We cannot wastewater from the bathroom also. It could be used after purification.

Question 4.
Why do we need proper drainage system?
Answer:

1. We dispose of wastewater in our daily life in different ways and means.
2. We often see water stagnated near bore wells or beside houses.
3. Sometimes human and animal excretions also mix with this water.
4. We get a foul smell when we walk near those areas.
5. To prevent this we need a proper drainage system.

Question 5.
How do you find out what realty happens to waste water at treatment plants?
Answer:

1. Fill a large glass jar 3/4 full of water. Add some dirty organic matter such as grass pieces or orange peels, a small amount of detergent, and a few drops of an ink or any colour.
2. Cap the jar, shake it well and let the mixture stand in the sun for two days.
3. After two days, shake the mixture and pour a small sample into test tube. Label this test tube “Before treatment; Sample 1”. How does it smell?
4. Use an aerator from an aquarium to bubble air through the sample in the glass jar. Allow several hours for aeration; leave the aerator attached overnight. If you do not have an aerator, use a mechanical stirrer or a mixer. You may have to stir it several times. This actually works like a skimmer of the wastewater treatment plant.
5. Aeration causes organisms that break down waste to grow faster thus it leads to what is called as “Biological Process”.
   
6. The next day when aeration is complete, pour another sample into a second test tube. Label it “After aeration; Sample 2”.
7. Fold a piece of filter paper to form a cone. Wet the paper with tap water and then insert the cone in a funnel. Mount the funnel on a support.
8. Place layers of sand, fine gravel and finally medium gravel in the funnel.
9. Pour the remaining aerated liquid through the filter into the beakers. Do not allow the liquid to spill over the filter. If the filtered liquid is not clear, filter it a few times till you get clear water. This is “physical process”.
10. Pour a sample of the filtered water into a third test tube labeled “Filtered’ Sample 3”.
11. Pour another sample of the filtered water into a fourth test tube. Add a small piece of a chlorine tablet. Mix well until the water is clear. Labe! the test tube “Chlorinated; Sample 4”.
12. This is a “Chemical Process” of treatment.
13. Observe carefully the samples in all the test tubes. Do not taste! Just smell them!
14. We can easily under stand how the wastewater is recycled in the treatment plant.

Question 6.
For which purposes are we using freshwater?
Answer: Freshwater has been the constant and essential companion of human beings throughout history. Water is used in great quantities in agriculture and industries.

Question 7.
How is freshwater distributed over the globe?
Answer:

1. Our globe is poorly endowed with fresh water.
2. Most water is rendered useless to humans by dilution with salt in the oceans.
3. Only 2.5 percent is available as freshwater of which 2/3 is locked up in Ice and snow.
4. Nature is unkind in depositing almost eighty percent of rain over the sea.
5. The rain that falls over the land has a great potential value.

Question 8.
What is causing water scarcity? Write the principle ways which are degrading the quality and quantity of natural supply of fresh water.
Answer:

1. Unsustainable extraction of fresh water causes water scarcity.
2. Due to the over-extraction of fresh water underground reserves are falling rapidly.
3. In India, the water table has fallen more than 300 meters’.
4. Human interventions which degrade the quality and quantity of the natural supply of fresh water occur, in 3 principal ways.
5. Firstly dams alter the natural flow of rivers often leading to water scarcity.
6. Secondly, soil moisture is lost by land degradation due to poor farming practices
   and deforestation.
7. Thirdly, surface water is polluted by run-off chemicals used in industries and households.

Question 9.
How can you say that the next cold war could be over water?
Answer:

1. The world population is projected to grown 9.3 Billion by 2050.
2. In addition to safe drinking water and sanitation, the rising pressure on freshwater will be felt most severely in the energy and food sectors.
3. Two out of three people will be living with water shortage by 2025.
4. The growth of demand the decline in freshwater availability, the adverse health effects from poor water quality and scarcity will result in violence and water wars.
5. The next cold war could be over water.

Question 10.
How can we conserve water? Write some practices that can be adopted.
Answer:
a)

1. We perform many activities in our daily life using water.
2. We can conserve water by adopting certain good practices,

b) Some practices that can be adopted:

1. Water is precious. We should not waste it.
2. Collect water in a bucket after cleaning rice, dal and vegetables in the kitchen which contains peels of vegetables.
3. We can use this water for our cattle.
4. We should not throw solid food remains, tea leaves and oily wastes down the drain.
5. We must make a channel so that the kitchen and bathroom water flows to the coconut and banana plants in our garden.
6. We should use only mild soaps and detergents so that this water may not harm our plants.
7. Any leakage of water from any tap must be repaired immediately.

AP State Syllabus AP Board 7th Class Science Solutions Chapter 9 Reflection of Light Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Science Solutions 9th Lesson Reflection of Light

7th Class Science 9th Lesson Reflection of Light Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Vidya made a Periscope making slits like this as shown in the figure. Will it work or not? Explain your answer.
Try to make a periscope like this and see whether it works or not?

Answer:

1. The periscope does not work.
2. The slits made must be parallel to each other.
3. If the slits are parallel then the mirror strips placed in them will give reflections property and the image of the object can be seen.

Question 2.
i) Draw reflected ray in the figure given here.

Answer:

1. The angle of incidence ∠i = 45° = angle of reflection = ∠r = 45°C
2. OR is the incident ray
3. RB is the reflected ray
4. NR is the normal drawn to the reflecting surface.
   

ii) Mark the position of the image in the figure given here by dotted lines.

Answer:
The position of the image is shown by dotted lines.

Question 3.
How do you relate to the angle of reflection and angle of incidence? What will be the angle of reflection when the angle of incidence is i) 60° ii)0°?
Answer:
Angle of incidence ∠i = angle of reflection ∠r
If ∠i = 60° then ∠r = 60°
If ∠i = 0° then ∠r = 0°

Question 4.
Imagine that your sister is viewing a cricket match on a TV and you are viewing the same cricket match in a mirror which is opposite to the TV. What difference do you notice in the match?
Answer:

1. The image of an object in a mirror will have lateral inversion.
2. The cricket match my sister is viewing on a T.V. is the object.
3. The cricket match I am viewing in a mirror is its image.
4. So the match appears to me is a lateral inversion position.

Question 5.
Write the mirror image of your name.
………………………………. (in English)
………………………………. (in Telugu)
Answer:
The student can write his name both in English and Telugu in a lateral inversion way so that it is visible in the right way in the mirror.

Question 6.
You are given the mirror image of a name. Can you find out the actual name?

Place a mirror in front of this figure and check your answer.
Answer:
If this name is seen in a mirror it appears as SURYA.

Question 7.
Get three mirror strips, two rubber bands, card board sheet, translucent paper, and broken bangle pieces and make a Kaleidoscope.
(OR)
Write the procedure of making a Kaleidoscope using the following three mirror strips, two rubber bands, cardboard sheet, translucent paper and broken bangle pieces.
Answer:
1) The student can make a Kaleidoscope with the material supplied.
2) The student can follow the following procedure to make it.
Making a Kaleidoscope :

1. Take three mirror strips of the same size.
2. Tie these strips with rubber bands to form a triangular tubfe as shown in figure (a).
   
3. While tying the strips together, remember to keep their reflecting surfaces facing each other inside the tube.
4. Cover one end of the tube with translucent paper using a rubber band.
5. Cover the second end with card board sheet and make a hole in it.
6. So that we can look inside it. Our kaleidoscope is ready.
7. Now put few small pieces of coloured glass bangles inside the. triangular tube as shown in figure (b).
   
8. Look at the bangle pieces through the hole as shown in figure (c).
   
9. Shake the kaleidoscope and try to see through the hole slowly rotating it.
10. We shall be viewing so many designs and bangle pieces.

Question 8.
Observe the following figures.

How many images would you observe in the mirrors in the above cases? Write your guesses.
Fig-1 ……………………………
Fig-2 ……………………………
Do experiments and check whether your guesses are correct or not? Give reasons.
Answer:
1) Fig. (a): In fig a: We observe only one image of the candle behind the mirror at a distance of 30 cm. from the mirror.
2) Fig. (b): We observe only 3 images of the candle in the two mirrors arranged at an angle of 90° to each other.
I have done the experiments and my observations are found to be true with my guesses.

Question 9.
Write examples of multiple images formed in your daily life.
Answer:

1. In sweet shops mirrors are arranged in such a way that multiple images of the sweets are made visible to the customers.
2. In ice-cream parlours and cool drink’s shops also plane mirrors are arranged in parallel on the walls of the room. These mirrors give .multiple images of the customers making them feel that the shop is full of customers.
3. In barber’s shop mirrors are arranged in such away that the customer can view his images in all directions.

Question 10.
Observe the figure and identify which type of mirror is used. How do you justify.

Answer:

1. A doncave mirror is used to note the image of the flame of the candle on a screen.
2. A concave mirror forms the real image of an object.
3. We know images that can be caught on a screen are called real images.

Question 11.
Sai lighted a candle in his house when power went off. His mother placed it in front of a mirror. Sai observed something that excited him. What change would have excited Sai? Some questions came to his mind. Can you guess the questions? Write a few such questions.
Answer:

1. When the power is off, the room becomes dark and no object is visible.
2. When a lighted candle is put infront of the mirror, light falling from it on all objects are visible in the mirror.
3. The following questions are likely to arise in the mind of Sai.
   a) Why are only some images of the objects in the room are visible in the mirror?
   b) What relation exists between the light of the candle and mirror exists?
   c) Why not the images of all objects seen in the mirror.
   d) What is important for the visibility of the objects?

Question 12.
Unexpectedly some water sprinkled on a mirror while Madhu was shaving his face. Did he observe any difference in his image? If yes, explain why?
Answer:

1. When water is sprinkled on a mirror the plane surface of the mirror is disturbed.
2. So the clarity in the images goes away and due to reflection taking place in a scattered way, the image becomes dull arid unclear.

Question 13.
Imagine that all the houses in your street have elevation with mirrors. Suppose you and your friends are walking in the street. Would you experience any difficulties when you walk through that street? Predict and explain. Is it difficult for birds to live or fly in that street? Why?
Answer:

1. We experience difficulties when we walk through the street where all houses have elevation with mirrors.
2. Due to the formation of multiple images of the people walking in the street, they often were put to confusion.
3. It is difficult for birds to live or fly in that street as the reflections will give confusion to them.

Question 14.
Take an empty toothpaste box and two mirror strips of the required size and make a periscope.
Answer:
Close both ends of the box. Draw squares at both ends. Draw the diagonal to these squares. Slit the diagonals with a blade. The slits should equal to the length of the mirror strips. Fix the mirror strips in these slits. Take care to see that these mirror strips lie parallel to each other, with their reflecting surfaces facing each other. Fix the mirror strips firmly to the box with a few drops of molten wax from a burning candle or fevicol. Cut out two widows on the narrow sides of the box. The windows should open directly on the reflecting surfaces of the mirror strips. Now the periscope is ready to see.

Question 15.
What is the angle between two plane mirrors when there are five images?
Answer:
When the angle between two plane mirrors is 60° then five images of an object are formed in the mirrors.

Question 16.
What is the difference between convex and concave mirrors? Draw the diagrams of concave and convex mirrors.
Answer:

1. A concave mirror forms the real image of an object.
2. A convex mirror forms the virtual image of an object.
3. 
   1) Concave mirror
   2) Convex mirror
4. The reflecting surface of the mirror is concave in the case of a concave mirror.
5. The reflecting surface of the mirror is convex in the case of a convex mirror.

Question 17.
Where do you find irregular reflection in daily life? Give some examples.
Answer:

1. Irregular reflection is observed in the window glass which is rough.
2. Glass mirror on which water is sprinkled. This also makes irregular reflection.

Question 18.
Mirrors help us to see all the objects around us without turning our heads. Write about the role of mirrors in opr life.
Answer:

1. Convex mirror is used as a side view mirror in motor vehicles.
2. A convex mirror can show the image of a large area as a small image.
3. This property of the convex mirror is made use of in seeing all objects behind without turning our head..
4. When we stand in between parallel mirrors also we could see our front and back.
5. I appreciate the wonderful usefulness of role of mirrors in our life.

Question 19.
Army people can see their enemies while hiding themselves with the help of periscopes. Write about the use of periscope for their security.
Answer:

1. If the soldier is infront of his enemy, there will be a danger to his life.
2. Army people make use of periscope to see their enemies by hiding themselves.
3. This periscope is a gift made by making use of the properties of mirrors.
4. I really appreciate the utility of the periscope.

Question 20.
Imagine what would happen if there are no rearview mirrors attached to vehicles and there are no concave mirrors in the headlights of the vehicles. Write about the role of convex and concave mirrors in safe driving.
Answer:

1. If there are no rearview mirrors attached to vehicles, it would be impossible for the vehicle drivers to know about the coming vehicles behind him.
2. This may lead to accidents.
3. If there are no concave mirrors in the headlights of the vehicles, then the light focused by the lights may not have enough intensity.
4. This results in not getting a clear vision of long distances during night times when drivers drive their vehicles.
5. As a result, drivers cannot travel with the present speed.
6. The service rendered by convex and concave mirrors is really wonderful.

Question 21.
While constructing a new house, Kishan’s uncle rejected his wife’s request of glass elevation to the building, saying that “It is harmful to the birds and also ourselves”. Why would you support the decision of Kishan’s uncle?
Answer:
Kishan’s uncle took a good decision which might be appreciable.
Nowadays people prefer the decoration of houses exterior and interior. This may cause more life-threatening to other living forms. If you elevate the house with mirrors, it creates lot of inconvenience to you. The birds, creatures suffer a lot by the reflection and creation of multiple images. The plain mirrors may reflect light during day and night.
So, Kishan’s uncle’s decision is really good and I support it.

Question 22.
Collect information from your elders and shopkeepers about where we use more mirrors and why?
Answer:
We use more mirrors in

1. Sweet shops
2. Ice parlours
3. Optical shops where spectacles are sold.
4. In hair cutting saloons.

Question 23.
Collect information about which objects of your school and home work like a mirror and why? Identify the similarities among those objects.
Answer:

1. School bell works like a convex mirror.
2. The outer wall of the cylindrical drum made of stainless steel works like a convex mirror.
3. The outer portion of the spoon is like a convex mirror where as the inner portion of the spoon is like a concave mirror.

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి

10th Class Social Studies 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
బ్రాకెట్టులో ఇచ్చిన వాటి నుంచి సరైన వాటితో ఖాళీలు పూరించండి. (AS1)
i) ఉత్పత్తితో సమానంగా సేవారంగంలో ఉపాధి ……… (పెరిగింది / పెరగలేదు)
ii) ……………….. రంగంలోని కార్మికులు వస్తువులను ఉత్పత్తి చెయ్యరు. (సేవా / వ్యవసాయం)
iii) …………… రంగంలోని అధిక శాతం కార్మికులకు ఉద్యోగ భద్రత ఉంది. (వ్యవస్థీకృత / అవ్యవస్థీకృత)
iv) భారతదేశంలోని కార్మికులలో ………………. శాతం అవ్యవస్థీకృత రంగంలో పని చేస్తున్నారు. (ఎక్కువ / తక్కువ)
v) పత్తి …………………. ఉత్పత్తి, గుడ్డ ……………….. ఉత్పత్తి. (సహజ / పారిశ్రామిక)
జవాబు:
i) పెరగలేదు.
ii) సేవా
iii) వ్యవస్థీకృత
iv) ఎక్కువ
v) సహజ, పారిశ్రామిక

ప్రశ్న 2.
సరైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి. (AS1)
అ) ఎక్కువగా సహజ ప్రక్రియలను ఉపయోగించుకుని ……………….. రంగంలో వస్తువులు ఉత్పత్తి చేస్తారు.
i) ప్రాథమిక
ii) ద్వితీయ
iii) తృతీయ
iv) సమాచార సాంకేతిక
జవాబు:
i) ప్రాథమిక

ఆ) స్థూల దేశీయోత్పత్తి అనేది ఒక సంవత్సరంలో ఉత్పత్తి చేసిన ……………. మొత్తం విలువ.
i) అన్ని వస్తువులు, సేవలు
ii) అన్ని అంతిమ వస్తువులు, సేవల
iii) అన్ని మాధ్యమిక వస్తువులు, సేవల
iv) అన్ని అంతిమ, మాధ్యమిక వస్తువులు, సేవల
జవాబు:
ii) అన్ని అంతిమ వస్తువులు, సేవల

ఇ) 2009-10 స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో సేవా రంగం వాటా ………….
i) 20-30 శాతం మధ్య
ii) 30-40 శాతం మధ్య
iii) 50-60 శాతం మధ్య
iv) 70 శాతం
జవాబు:
iii) 50-60 శాతం మధ్య

ప్రశ్న 3.
వేరుగా ఉన్నదానిని గుర్తించండి, కారణం చెప్పండి. (AS1)
i) టీచరు, డాక్టరు, కూరగాయలు అమ్మే వ్యక్తి, న్యాయవాది.
ii) పోస్టుమాన్, చెప్పులుకుట్టే వ్యక్తి, సైనికుడు, పోలీసు కానిస్టేబులు.
జవాబు:
1) కూరగాయలు అమ్మే వ్యక్తి:
– మిగతా మూడు విద్యావంతులైన, నైపుణ్యం కల వృత్తులు చేస్తున్నవారు.
– వీరు సేవా రంగానికి చెందినవారు.

ii) చెప్పులు కుట్టే వ్యక్తి : ఇతను ప్రైవేటు రంగంలో పనిచేస్తున్నాడు.

ప్రశ్న 4.
ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రాథమిక, ద్వితీయ, తృతీయ రంగాలుగా విభజించటం ఉపయోగకరమేనా ఎందుకో వివరించండి. (AS1)
(లేదా)
ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రాథమిక, ద్వితీయ, తృతీయ రంగాలుగా విభజించటం ఉపయోగకరమేనా? ఏవేని రెండు ఉపయోగాలు తెల్పుము.
జవాబు:

1. ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ప్రాథమిక (వ్యవసాయ), ద్వితీయ (పరిశ్రమలు), తృతీయ (సేవా) రంగాలుగా విభజించడం ఉపయోగకరమే.
2. జాతీయాదాయం, తలసరి ఆదాయం మొదలగునటువంటివి గణించటానికి సులభంగా ఉంటుంది.
3. ఏ రంగంలో ఎంత ఉత్పత్తి, ఉపాధి జరిగిందో తెలుసుకోవచ్చు. దానికనుగుణంగా అభివృద్ధి ప్రణాళికలను రూపొందించవచ్చును.
4. సౌకర్యాల ఏర్పాటుకు, అభివృద్ధి చర్యలు చేపట్టుటకు ఇది ఉపయోగపడుతుంది.
5. ఆదాయ, సంపద పంపిణీల్లో అసమానతలను తెలుసుకోవచ్చు. వాటిని రూపుమాపడానికి తగిన చర్యలు తీసుకోవచ్చు.
6. జాతీయ ఉత్పత్తిలోని ఈ అంశాలు ఆర్థిక వ్యవస్థ నిర్మాణాన్ని తెలియచేస్తుంది. దేశంలోని ఆర్ధిక స్థితిగతులను తెలుసుకోవచ్చు.
7. జాతీయ విధానాల రూపకల్పనకు, ప్రజల జీవన ప్రమాణస్థాయి తెలుసుకొనుటకు, మెరుగుపర్చుటకు.

ప్రశ్న 5.
ఈ అధ్యాయంలో మనం చూసిన ప్రతి రంగంలో స్థూల జాతీయోత్పత్తిలోనూ, ఉపాధిలోనూ దృష్టి ఎందుకు కేంద్రీకరించాలి? ఇంకా పరిశీలించాల్సిన ఇతర అంశాలు ఏమైనా ఉన్నాయా? చర్చించండి. (AS4)
జవాబు:

1. ఆర్థిక వ్యవస్థ (దేశం) అభివృద్ధి పథంలో ఉందో లేదో తెలుసుకొనుటకుగాను స్థూల జాతీయోత్పత్తిలోనూ, ఉపాధిలోనూ దృష్టి కేంద్రీకరించాలి. ఇంకా
2. ప్రజల యొక్క జీవన ప్రమాణ స్థాయి తెలుసుకొనుటకు, అభివృద్ధిపరచుటకు
3. అభివృద్ధి ప్రణాళికలను వ్యూహాలను రూపొందించుటకు, ప్రణాళికల్లో ఏ రంగానికి ప్రాధాన్యతనివ్వాలో నిర్ణయించుటకు.
4. పేదరికం, నిరుద్యోగ స్థాయిలు తెలుసుకొనుటకు, వాటిని రూపుమాపుటకు.
5. సమన్యాయ పంపిణీ కోసం (జాతీయాదాయం), సమతౌల్య అభివృద్ధి సాధించుటకు,
6. అన్ని రంగాలలో స్వయం సమృద్ధి సాధించుటకు ; ఉత్పత్తి, ఉపాధిపై దృష్టి పెట్టాలి.

ఇతర అంశాలు:

1. సాంకేతిక, వైజ్ఞానిక నైపుణ్యం
2. ఆధునిక సమాచార, ప్రసార అభివృద్ధి
3. ఎగుమతులు, దిగుమతులు
4. ప్రాంతీయాభివృద్ధి
5. విద్య, వైద్యం, విద్యుత్, రవాణా, త్రాగునీరు, సాగునీరు మొదలయిన అవస్థాపన సౌకర్యాలు.

ప్రశ్న 6.
సేవా రంగం ఇతర రంగాలకంటే ఎలా భిన్నమైనది? కొన్ని ఉదాహరణలతో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
సేవా రంగం ఇతర రెండు రంగాల కంటే భిన్నమైనది.

1. దేశ సామాజిక, ఆర్థికాభివృద్ధికి సేవల రంగం ప్రాణవాయువులాంటిది.
2. ఒక ఆర్థిక వ్యవస్థకు ప్రాథమిక, ద్వితీయ రంగాలు పుష్టినిస్తే, సేవల రంగం ఆధునికీకరణ చేస్తుంది.
3. ఇతర రంగాలలాగా నేరుగా వస్తువులను తయారుచేయకుండా వస్తువుల ఉత్పత్తికి, ప్రజలకు అవసరమైన సేవలు మాత్రమే ఈ రంగం అందిస్తుంది.
   ఉదా : వస్తువులు, ప్రయాణీకులను రవాణా చేయటం.
4. సేవారంగం ఇతర రంగాల అభివృద్ధికి పరిపూరక రంగంగా పనిచేస్తూ ఉంటుంది.
   ఉదా : ఉత్పత్తి పెరుగుదలకు అవసరమైన అవస్థాపనా సౌకర్యాలను సేవా రంగం అందిస్తుంది.
5. వ్యవసాయ రంగం అభివృద్ధి చెందాలంటే సాగునీరు, విద్యుత్తు, పరపతి, రవాణా సౌకర్యాలు, రసాయనిక ఎరువులు మొదలయిన సేవలు అవసరం.
6. పరిశ్రమల రంగం అభివృద్ధి చెందాలంటే యంత్ర పరికరాలు, విద్యుత్ (శక్తి వనరులు), బీమా సౌకర్యాలు, రవాణా, మార్కెట్ సౌకర్యాలు, బ్యాంకులు మొదలయిన సేవలు అవసరం.
7. మిగతా రెండు రంగాల కంటే ఈ రంగం విశ్వవ్యాప్తంగా అతి పెద్ద రంగంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది.
8. మిగతా రెండు రంగాల కంటే ఈ రంగం ఎక్కువ భాగం ఉపాధిని, ఉత్పత్తిని కలిగిస్తోంది.

ప్రశ్న 7.
అల్ప ఉపాధి అంటే ఏమి అర్థం చేసుకున్నారు ? పట్టణ, గ్రామీణ ప్రాంతాల నుంచి ఒక్కొక్క ఉదాహరణతో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఎవరికీ తమ పూర్తి సామర్థ్యానికి తగినట్లుగా మరియు తగినంతగా పని దొరకని స్థితిని అల్ప ఉపాధి అనవచ్చును. తక్కువ ఉత్పాదకత గల వ్యవసాయ, సేవల రంగంలో పనిచేస్తున్న శ్రామికులను “అల్ప ఉద్యోగులు” అంటారు. కనపడని ఈ రకమైన అల్ప ఉపాధినే “ప్రచ్ఛన్న నిరుద్యోగం” అంటారు.
2. సిరిపురం గ్రామంలోని సాంబయ్య అనే రైతుకు 5 ఎకరాల వర్షాధార భూమి ఉంది. మిరప, ప్రత్తి, మొక్కజొన్న వంటి పంటలు పండిస్తాడు. కుటుంబంలోని ‘6’ గురు సభ్యులు సంవత్సరమంతా అందులోనే పనిచేస్తారు. కారణం వాళ్ళకు చెయ్యటానికి వేరే పనిలేదు. వారి శ్రమ విభజింపబడుతోంది. అందరూ ఏదో ఒక పని చేస్తున్నారు కానీ ఎవరికీ పూర్తి పని లేదు. ఈ కుటుంబంలోని ఇద్దరి ముగ్గురు వేరే పనికి వెళ్ళిన ఉత్పత్తి తగ్గదు.
3. పట్టణ ప్రాంతంలో సేవా రంగంలో రోజుకూలీ కోసం వెతుక్కునేవాళ్లు వేలాదిగా ఉన్నారు. రంగులు వేయటం, నీటి పైపుల పని, మరమ్మతులు చేయటం వంటి పనులు చేస్తారు. వీళ్లల్లో చాలామందికి ప్రతిరోజూ పని దొరకదు.

ప్రశ్న 8.
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు ఈ కింది అంశాలలో రక్షణ కావాలి. (AS1)
కూలీ, భద్రత, వైద్యం : ఉదాహరణలతో వివరించండి. –
జవాబు:
అవ్యవస్థీకృతరంగంలో చిన్నచిన్న సంస్థలు అక్కడక్కడా ఉంటాయి. ఇవి సాధారణంగా ప్రభుత్వ నియంత్రణలో ఉండవు. నియమ నిబంధనలు ఉంటాయి కానీ వాటిని అనుసరించరు. స్వయం ఉపాధి పొందే చిన్నచిన్న (మరమ్మతులు) పనులు చేసేవారు కూడా కష్టంగానే జీవితం వెల్లబుచ్చాల్సి వస్తుంది. అందుకని అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు కూలీ, భద్రత, వైద్యం మొదలగు వాటిల్లో రక్షణ కల్పించాలి.

1) కూలి :
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు జీతం తక్కువగా ఉంటుంది, పని ఎక్కువ, వేతనం తక్కువ, ఆర్జిత సెలవు, సెలవులు, అనారోగ్యమప్పుడు సెలవులు వంటివి ఉండవు. వ్యవసాయ కూలీలు భవన నిర్మాణ కూలీలు అధికశాతం మంది చాలా తక్కువ వేతనానికి పనిచేస్తున్నారు. వీళ్లు తరచు దోపిడికి గురవుతుంటారు, వీళ్లకు న్యాయమైన – వేతనం చెల్లించబడదు. సంపాదన తక్కువ అది క్రమం తప్పకుండా ఉండదు.

ఈ రంగంలోని కార్మికుల జీవన ప్రమాణాలు మెరుగు పడాలంటే, వీరి యొక్క కొనుగోలు శక్తి పెరగాలన్నా, ఆర్థిక, సామాజిక అభివృద్ధి పొందాలన్నా వీరికి రక్షణ, మద్దతు అవసరం.

2) భద్రత :
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు ఉద్యోగ భద్రత ఉండదు, అలాగే జీవితానికి భద్రత ఉండదు. ఏ కారణం లేకుండా ఉద్యోగస్తులను మానుకోమనవచ్చు. పని తక్కువగా ఉండే కాలాల్లో కొంతమందిని పని మానిపించవచ్చు. మారుతున్న మార్కెటు పరిస్థితి, ఉపాధి కల్పిస్తున్న వాళ్ల మానసిక స్థాయిపై ఆధారపడి ఉంటుంది. మరింత పని అవసరంతో పాటు అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు రక్షణ, మద్దతు అవసరం.

3) వైద్యం :
అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు వైద్య ప్రయోజనాలు అందవు, అనారోగ్యమప్పుడు సెలవులు వంటివి కూడా ఉండవు. అనారోగ్యం పాలైతే వారి కుటుంబ జీవనం దుర్భరంగా మారుతుంది. కనుక ఖచ్చితంగా వీరికి జీవితబీమా, ఆరోగ్యబీమా మొదలయినటువంటి సౌకర్యాలు కల్పించాలి. అప్పుడే వారి కుటుంబాలకు, వారికి రక్షణ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 9.
అహ్మదాబాదు నగరంలో జరిపిన అధ్యయనంలో 15 లక్షలమంది కార్మికులు ఉండగా అందులో 11 లక్షలమంది అవ్యవస్థీకృత రంగంలో పని చేస్తున్నారని తెలిసింది. ఆ సంవత్సరం (1997-98)లో నగరం మొత్తం ఆదాయం 6000 కోట్ల రూపాయలు. అందులో వ్యవస్థీకృత రంగం వాటా 3200 కోట్ల రూపాయలు. ఈ గణాంకాలను ఒక పట్టిక రూపంలో ఇవ్వండి. పట్టణంలో మరింత ఉపాధి కల్పించే మార్గాలు ఏమిటి?
జవాబు:
అహ్మదాబాదు నగరంలో వ్యవస్థీకృత, అవ్యవస్థీకృత రంగాల వాటాలు (1997-98) :

పట్టణంలో మరింత ఉపాధి కల్పించే మార్గాలు :

1. ప్రభుత్వం వివిధ పథకాలను, ప్రణాళికలను రూపొందించి అమలుచేయడం.
   ఉదా : TRVSEM, SHG లు
2. స్వయం ఉపాధి పొందేవారికి ఆర్థిక మరియు ఇతరత్ర సహాయమందించడం.
   ఉదా : పన్నుల మినహాయింపు
3. చిన్న, మధ్యతరహా పరిశ్రమలకు ప్రోత్సాహమందించాలి.
   ఉదా : సులభ లైసెన్సింగ్ విధానం, పరపతి సౌకర్యం కల్పించటం.
4. విద్యావిధానం, మానవ వనరులను అభివృద్ధిపర్చే విధంగా ఉండాలి.
   ఉదా : వృత్తి విద్యా కళాశాలల ఏర్పాటు.
5. అవ్యవస్థీకృత రంగంలోని కార్మికులకు రక్షణ, మద్దతు కల్పించాలి.
   ఉదా : కనీస వేతనాల చట్టం అమలుచేయటం.

ప్రశ్న 10.
మన రాష్ట్రంలో వివిధ ప్రదేశాలలో వ్యవస్థీకృత, అవ్యవస్థీకృత రంగాలలో ఉపాధి అవకాశాల గురించి క్రింది పట్టికలో రాయండి. (AS3)

జవాబు:

10th Class Social Studies 3rd Lesson ఉత్పత్తి, ఉపాధి InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.28

ప్రశ్న 1.
దిగువ తెలిపిన వివిధ వృత్తుల వారిని వ్యవసాయం, పరిశ్రమ, సేవా రంగాల కింద వర్గీకరించండి. మీ వర్గీకరణకు కారణాలు ఇవ్వండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.29

ప్రశ్న 2.
కింది పట్టిక భారతదేశంలో 1972-73 లోనూ, తిరిగి 2009-10 అంటే 37 ఏళ్ల తర్వాత ఏ రంగంలో ఎంతమంది ఉపాధి పొందుతున్నారో తెలియచేస్తుంది.

(అ) పై పట్టిక ద్వారా మీరు గమనించిన ప్రధాన మార్పులు ఏమిటి?
జవాబు:
1972-73 నుండి 2009-10 సం||ల మధ్య (దాదాపు 37 సం||లు) ఉపాధిలో వచ్చిన మార్పులు

1. వ్యవసాయ రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నవారి శాతం 21% తగ్గింది.
2. పరిశ్రమ రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నవారి శాతం 11% పెరిగింది.
3. సేవల రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నవారి శాతం 10% పెరిగింది.
4. ప్రాథమిక రంగం (వ్యవసాయ రంగం) లో ఉపాధి శాతం తగ్గటం, ద్వితీయ (పరిశ్రమ) తృతీయ (సేవల) రంగాలు అభివృద్ధి చెందటం ఆర్థికాభివృద్ధి సూచికగా చెప్పవచ్చు.

ఆ) ఇంతకుముందు మీరు చదివిన దాని ఆధారంగా ఈ మార్పులకు కారణాలు ఏమిటో చర్చించండి.
జవాబు:
ఈ మార్పులకు కారణాలు :

1.  పారిశ్రామిక విప్లవం ద్వారా పరిశ్రమ అభివృద్ధి చెందడం వలన ఆ రంగంలో ఉపాధి పెరిగింది.
2. ఉత్పత్తి పెరగడం, మార్కెట్స్ పెరగడం, వ్యాపారం, వాణిజ్యం పెరగడం (రవాణా పెరగడం) వలన సేవారంగంలో ఉపాధి పెరిగింది.
3. ప్రభుత్వ విధానాలు (1991 పారిశ్రామిక విధానం, గ్లోబలైజేషన్ మొదలగునవి) ప్రణాళికలు కూడా ఈ మార్పుకు దోహదం చేశాయి.
4. పెరుగుతున్న వైజ్ఞానిక, సాంకేతిక సమాచార వ్యవస్థ సేవారంగంలో ఎంతోమందికి ఉపాధి కల్పిస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.29

ప్రశ్న 3.
ఈ దిగువ చిత్రాలను పరిశీలించి అవి ఏ రంగాలకు చెందినవో పేర్కొనండి.

జవాబు:

1. వ్యవసాయ రంగం
2. (గనులు) ప్రాథమిక రంగం
3. సేవల రంగం
4. పారిశ్రామిక రంగం

10th Class Social Textbook Page No.30

ప్రశ్న 4.
ఈ కింది గ్రాఫ్ రెండు వేరు వేరు సంవత్సరాలు, 1972-73, 2009-10 లకు భారతదేశ స్థూల దేశీయోత్పత్తి విలువను చూపిస్తుంది. సంవత్సరాలలో మొత్తం ఉత్పత్తి పెరిగిన తీరును మీరు చూడవచ్చు.

గ్రాఫ్ : వ్యవసాయం, పరిశ్రమలు, సేవా రంగాల వారీగా స్థూల దేశీయోత్పత్తి
గ్రాఫ్ ను చూసి కింది ప్రశ్నలకు జవాబులివ్వండి :
(1) 1972-78లో అధిక ఉత్పత్తి ఉన్న రంగం ఏది?
జవాబు:
1972-73లో వ్యవసాయం రంగం అధిక ఉత్పత్తి కలిగి ఉన్నది. మొత్తం GDP 5,86,346 కోట్లలో వ్యవసాయరంగం 2,43,082 కోట్లు కలిగి ఉంది.

(2) 2009-10 లో అధిక ఉత్పత్తి ఉన్న రంగం ఏది?
జవాబు:
2009-10 లో సేవా రంగం అధిక ఉత్పత్తి కలిగి ఉన్నది. మొత్తం GDP 45,16,071 కోటలో సేవా రంగం 26,78,165 కోట్లు మిగిలిన వ్యవసాయ రంగం 7,64,817 కోట్లు మరియు పరిశ్రమల రంగం 11,73,089 కోట్లు వాటా కలిగి ఉన్నాయి.

(3) 1972-73, 2009-10 సంవత్సరాల మధ్య భారతదేశంలో మొత్తం వస్తువులు, సేవల ఉత్పత్తి సుమారుగా …….. రెట్లు పెరిగింది.
జవాబు:
8 రెట్లు పెరిగింది.

10th Class Social Textbook Page No.31

ప్రశ్న 5.
ప్రతి దశలో మొత్తం వస్తువుల విలువ :
మొదటి దశ (రైస్ మిల్లర్‌కు రైతు వడ్లు అమ్మడం) రూ. 2500
రెండవ దశ (మాటలు యజమానికి ఊక, బియ్యం అమ్మడం) రూ. 3600
మూడవ దశ (ఇడ్లీ, దోశలు అమ్మడం) రూ. 5000
– చర్చించండి : ఉత్పత్తి అయిన మొత్తం వస్తువుల విలువను తెలుసుకోటానికి వీటన్నిటి మొత్తాన్ని జోడించాలా?
జవాబు:
అవసరం లేదు. ఉత్పత్తి అయిన మొత్తం వస్తువుల విలువను తెలుసుకోటానికి వీటన్నిటి మొత్తాన్ని జోడించనవసరం లేదు.

• అంతిమ వస్తు ధరలో (విలువలో) ఆ వస్తువు తయారీలో వాడిన మాధ్యమిక వస్తువుల విలువ కలిసి ఉంటుంది.
• అలా కనక జోడిస్తే ఆ వస్తువు ధరను రెండుసార్లు లెక్కించినట్లవుతుంది.
• పై ఉదాహరణలో వడ్లు, బియ్యం, ఊక అనేవి మాధ్యమిక వస్తువులు, ఇడ్లీ, దోశ అనేవి అంత్య వస్తువులు.
• ప్రతి దశలో ఉత్పత్తిదారులు ఉత్పాదకాలు తయారుచేసినవారికి మొత్తం విలువ చెల్లించారు.

10th Class Social Textbook Page No.31

ప్రశ్న 6.
పై ఉదాహరణలో వడ్లు, బియ్యం మధ్య దశలోని ఉత్పాదకాలు కాగా, ఇడ్లీ, దోశ వంటివి తుది ఉత్పాదకాలు. మనం నిత్యజీవితంలో ఉపయోగించే కొన్ని వస్తువులను దిగువ సూచించడమైనది. వాటికి ఎదురుగా ఆయా వస్తువుల మధ్య దశ ఉత్పాదకాలను రాయండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.32

ప్రశ్న 7.
మొదటి దశ (రైస్ మిల్లర్ కు రైతు వడ్లు అమ్మటం) = రూ. 2500 లోంచి కొనుగోలు చేసిన ఉత్పాదకాల విలువ ‘0’ రూపాయలు తీసేస్తే, జోడించిన విలువ 2500 రూపాయలు
రెండవ దశ (మాటలు యజమానికి ఊక, బియ్యం అమ్మటం) = రూ. 3600 లోంచి కొనుగోలు చేసిన ఉత్పాదకాల విలువ 2500 తీసేస్తే, జోడించిన విలువ 1100 రూపాయలు
మూడవ దశ (ఇడ్లీ, దోశల అమ్మకం) = రూ. 5000 లోంచి కొనుగోలు చేసిన విలువ 3600 తీసేస్తే, జోడించిన విలువ 1400 రూపాయలు.
ప్రతి దశలోనూ జోడించిన విలువ = 2500+ 1100 + 1400 = 5000
చర్చించండి : రెండు పద్ధతులలోనూ ఒకే సమాధానం ఎందుకు వచ్చింది?
జవాబు:

1. ప్రతి దశలోనూ జోడించిన విలువ = (2500 + 1100 + 1400) = 5000
2. అంతిమ వస్తువు ధర (దోశ ధర) = 5000. రెండు పద్ధతుల్లోను ఒకే సమాధానం వచ్చింది. కారణం
3. జోడించిన విలువలు మాత్రమే లెక్కించడం వలన (మాధ్యమిక వస్తువులు జోడించిన విలువ)
4. మొదటి పద్ధతిలో అంత్య వస్తువు (ఇడ్లీ) లోనే ఇవి అన్నీ ఇమిడి ఉంటాయి.
5. రెండు పద్ధతుల్లో అంతిమ వస్తువుల విలువ ఒక్కటే కాబట్టి,
6. రెండు పద్ధతుల్లోనూ ఒకే సమాధానం వచ్చింది.

10th Class Social Textbook Page No.32

ప్రశ్న 8.
కింది పట్టికలో స్థూల జాతీయోత్పత్తి విలువ ఇవ్వబడింది. 2010-2011 సంవత్సరానికి లెక్కించిన విధంగా స్థూల దేశీయోత్పత్తి పెరుగుదల రేటును మిగతా సంవత్సరాలకు గణించండి.

జవాబు:

10th Class Social Textbook Page No.34

ప్రశ్న 9.
వ్యాపారం, టళ్లు, రవాణా, ప్రసారాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు పేర్కొనండి.
జవాబు:

1. వివిధ రకాల వస్తువులు అమ్మే అన్నీ రకాల దుకాణాలు, ఎగుమతులు దిగుమతులు, సూపర్ మార్కెట్లు, మాల్స్
2. చిన్న హెూటళ్ల నుండి స్టార్ హోటళ్లు దాకా.
3. రోడ్డు, రైల్వే, విమానయాన, ఓడల ద్వారా రవాణా ఈ కోవ కిందకి వస్తాయి.
4. రేడియో, టి.వి., వార్తాపత్రికలు, వివిధ మాస వార పత్రికలు, ఇంటర్నెట్ సౌకర్యం, టెలికమ్యూనికేషన్స్ (టెలిఫోన్, సెల్ ఫోన్) ఉపగ్రహ సాంకేతికత మొదలగునవి.

10th Class Social Textbook Page No.35

ప్రశ్న 10.
పట్టిక : భారతదేశంలో పరిశ్రమలవారీగా కార్మికుల వివరాలు, 2009-2010 (%)

పట్టికని జాగ్రత్తగా అధ్యయనం చేసి కింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వండి.
1) వ్యవసాయ రంగంలోని అత్యధిక మంది కార్మికులు ………………………… లో నివసిస్తున్నారు.
2) చాలామంది ………………………. పనివారు వ్యవసాయ రంగంలో ఉపాధి పొందుతున్నారు.
3) 90% కంటే అధికంగా పట్టణ ప్రాంత పనివారు ……………., ……………… రంగాలలో ఉపాధి పొందుతున్నారు.
4) స్త్రీ, పురుషుల నిష్పత్తి పోలిస్తే స్త్రీలు ………………., ………………….. రంగాలలో కొద్ది శాతం మాత్రమే ఉపాధి పొందుతున్నారు.
జవాబు:
1) గ్రామప్రాంతం
2) మహిళ (స్త్రీ)
3) పారిశ్రామిక, సేవా
4) పారిశ్రామిక, సేవా

10th Class Social Textbook Page No.36 & 37

ప్రశ్న 11.
‘పై’ చార్టు : మూడు రంగాలలో ఉపాధి వాటా

జవాబు:

SCERT AP 10th Class Social Study Material Pdf 2nd Lesson అభివృద్ధి భావనలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Social Solutions 2nd Lesson అభివృద్ధి భావనలు

10th Class Social Studies 2nd Lesson అభివృద్ధి భావనలు Textbook Questions and Answers

Improve your learning (మీ అభ్యసనాన్ని మెరుగుపడుచుకోండి)

ప్రశ్న 1.
వివిధ దేశాలను వర్గీకరించటంలో ప్రపంచ బ్యాంకు ఉపయోగించే ముఖ్యమైన ప్రామాణికాలు ఏమిటి? పై ప్రామాణికాలలో ఏమైనా పరిమితులు ఉంటే వాటిని పేర్కొనండి. (AS1)
జవాబు:
వివిధ దేశాలను వర్గీకరించటంలో ప్రపంచ బ్యాంకు ఉపయోగించే ముఖ్యమైన ప్రామాణికాలు.

1. తలసరి ఆదాయం (అమెరికన్ డాలర్లలో) ను ముఖ్య ప్రామాణికంగా తీసుకుంది.
2. దేశం మొత్తం ఆదాయాన్ని (జాతీయాదాయం ) దేశ జనాభాతో భాగిస్తే తలసరి ఆదాయం వస్తుంది.
3. తలసరి ఆదాయంను ‘సగటు ఆదాయం ” అని కూడా అంటారు.

పరిమితులు:
ఎ) పోలికకు “సగటు” ఉపయోగకరంగా ఉన్నా అది ప్రజల మధ్య అంతరాలను వెల్లడి చేయదు.
బి) ప్రజల మధ్య ఈ ఆదాయం ఎలా పంపిణీ అయిందో తెలియదు.
సి) వాస్తవ అభివృద్ధిని తెలియచేయకపోవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
ప్రతి సామాజిక అంశం వెనుక ఒకటి కాక అనేక కారణాలు ఉంటాయి. ఇక్కడ కూడా అది వర్తిస్తుంది. మీ అభిప్రాయంలో హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో ఏ ఏ అంశాలు పాఠశాల విద్యకు దోహదం చేశాయి? (AS1)
(లేదా)
హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో మెరుగైన అక్షరాస్యతను సాధించడానికి దోహదపడిన అంశాలు ఏవి?
జవాబు:
హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో పాఠశాల విద్యకు లేదా మెరుఅక్షరాస్యతకు దోహదం చేసిన అంశాలు.

1. పాఠశాలలు తెరిచి చాలా వరకు విద్య ఉచితంగా ఉండేలా లేదా తల్లిదండ్రులకు నామమాత్రపు ఖర్చు అయ్యేలా ప్రభుత్వం చూసింది.
2. పాఠశాలలో ఉపాధ్యాయులు, తరగతి గదులు, మరుగుదొడ్లు, త్రాగునీరు వంటి కనీస సదుపాయాలు ఉండేలా చూసింది.
3. భారతదేశ రాష్ట్రాలలో ప్రభుత్వ బడ్జెటులో ప్రతి విద్యార్థి చదువుపై ఎక్కువ మొత్తం ఖర్చు పెడుతున్న రాష్ట్రాలలో హిమాచల్ ప్రదేశ్ ఒకటి.
4. ఆడపిల్లల పట్ల అంతగా వివక్షత లేకపోవటం అనేది హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో చెప్పుకోదగిన విషయం
5. కొడుకుల లాగానే కూతుళ్లు కూడా చదువుకోవాలని అక్కడి తల్లిదండ్రులు కోరుకుంటున్నారు.
6. లింగ వివక్షత తక్కువగా ఉండటం.
7. మహిళా సాధికారిత (మహిళలు బయట ఉద్యోగాలు చేయటం).
8. సామాజిక జీవితంలోనూ, గ్రామ రాజకీయాలలోనూ మహిళల పాత్ర ఎక్కువగా ఉండటం.

ప్రశ్న 3.
అభివృద్ధిని కొలవటానికి ప్రపంచ బ్యాంకు ఉపయోగించే ప్రామాణికాలకూ, ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం ఉపయోగించే వాటికి తేడా ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:

ప్రశ్న 4.
మానవ అభివృద్ధిని కొలవటానికి మీ దృష్టిలో ఇంకా ఏ అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి? (AS4)
(లేదా)
మానవాభివృద్ధిని కొలవడానికి ముఖ్యమైన అంశాలను ఉదహరించుము.
జవాబు:
మానవ అభివృద్ధిని కొలవటానికి పరిగణనలోకి తీసుకున్న అంశాలు :

1. తలసరి ఆదాయం (కొనుగోలు శక్తి తెలుసుకోవటం కోసం)
2. విద్యాస్థాయి
3. ఆరోగ్య స్థితి

పరిగణనలోకి తీసుకోవాల్సిన మరికొన్ని అంశాలు :

1. సామాజిక న్యాయం
2. పంపిణీ న్యాయం
3. త్రాగునీటి సౌకర్యాల ఏర్పాటు
4. విద్యుత్ సౌకర్యం
5. ఉద్యోగిత స్థాయి
6. జీవన ప్రమాణ స్థాయి
7. పర్యావరణం, పరిశుభ్రత
8. అవినీతి రహితం
9. సాంకేతిక ప్రగతి
10. మెరుగైన రవాణా వ్యవస్థ

ప్రశ్న 5.
‘సగటు’ ఎందుకు ఉపయోగిస్తాం? దీనిని ఉపయోగించటంలో ఏమైనా పరిమితులు ఉన్నాయా? అభివృద్ధికి సంబంధించి మీ సొంత ఉదాహరణను తీసుకుని దీనిని వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. పోలికకు ‘సగటు’ను ఉపయోగిస్తాం.
2. జాతీయాదాయం (మొత్తం) కన్నా తలసరి ఆదాయం (సగటు) మెరుగైన సూచిక.
3. “సగటు” ను లెక్కించటం సులువు.

పరిమితులు :

1. సగటు ప్రజల మధ్య అంతరాలను వెల్లడి చేయదు.
2. ఇది పరిమాణాత్మకమైనదే కాని గుణాత్మకమైనది కాదు.
3. పంపిణీ ఎలా జరిగిందో తెలియదు.
4. వాస్తవ అభివృద్ధి తెలియజేయకపోవచ్చు.
5. జీవన ప్రమాణ స్థాయిని ఖచ్చితంగా నిర్వచించలేకపోవచ్చు

1. పై ఉదాహరణలో రెండు దేశాల సగటు (20,000) ఒకే విధంగా ఉంది. అయితే,
2. రెండు దేశాల అభివృద్ధి స్థాయి ఒకే విధంగా లేదు.
3. ‘ఇ’ దేశంలో ఒక వ్యక్తి అత్యంత ధనవంతుడు, మిగతా నలుగురు పేదలు కాని సగటును తీసుకుంటే ఈ విషయం వెల్లడి కాదు. అంటే ఆదాయం ఎలా పంపిణీ అయిందో తెలియదు.
4. సగటును తీసుకుంటే ‘ఇ’ దేశంలో వాస్తవ అభివృద్ధి జరిగిందో లేదో తెలియకపోవచ్చు.
5. సగటును తీసుకుని ‘ఇ’ దేశంలో వ్యక్తులందరి కొనుగోలు శక్తి ఒకేలా ఉందని అనుకోవచ్చు కాని వాస్తవంలో అది కరెక్ట్ కాకపోవచ్చు.

ప్రశ్న 6.
హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో తలసరి ఆదాయం తక్కువ ఉన్నప్పటికీ పంజాబ్ కంటే మానవ అభివృద్ధి సూచికలో ముందుండటం అన్న వాస్తవం నేపథ్యంలో ఆదాయం యొక్క ప్రాముఖ్యత గురించి ఎటువంటి నిర్ధారణలు చేయవచ్చు? (AS1)
జవాబు:

1. పౌరులు ఉపయోగించుకోగల భౌతిక వస్తువులు, సేవలను కేవలం ఆదాయం సూచించలేదు.
2. డబ్బు కాలుష్యం లేని వాతావరణాన్ని కొనివ్వలేదు. కలీలేని మందులు దొరుకుతాయన్న హామీ ఇవ్వలేదు.
3. ప్రజలందరూ నివారణ చర్యలు చేపడితే తప్పించి అంటురోగాల నుంచి (ఆదాయం) రక్షించలేకపోవచ్చు.
4. మానవ అభివృద్ధి సూచికలో దిగువన ఉండటం ప్రజల జీవితాలలోని కొన్ని అంశాలపై దృష్టి కేంద్రీకరించాలన్న సంకేతాన్ని ఇస్తోంది.
5. ప్రభుత్వమూ, ప్రజలూ అభివృద్ధి (మానవ వనరులు) పై ఆసక్తి కలిగి ఉంటే ఆదాయం (తలసరి) అంత ప్రాముఖ్య అంశం కాకపోయినప్పటికీ, అవసరమైన మేర ఉండాలి.
   ఉదా : హెచ్.పి. ప్రభుత్వం విద్యపై సగటున 2,005 రూపాయలు ఖర్చు పెడుతోంది, ఇది భారతదేశ సగటు (1049) కన్నా ఎక్కువ.
6. తలసరి ఆదాయ అభివృద్ధి కన్నా, మానవ వనరుల అభివృద్ధికి అధిక ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం వలన హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో ఇది (HDI లో ముందుండటం) సాధ్యమయ్యింది.
7. సామాజిక అంశాలు (లింగ వివక్షత, పురుషాధిక్యత మొదలయినవి) మానవ వనరుల అభివృద్ధిలో ఆదాయం కన్నా ముఖ్యపాత్ర పోషిస్తాయి.
   ఉదా : లింగ వివక్షత లేకపోవడం వలన హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో బాలికలు అందరూ చదువుకోవడం జరుగుతుంది.
8. మహిళా సాధికారత మానవాభివృద్ధిలో ప్రముఖ అంశంగా తోడ్పడుతుంది.
   ఉదా : హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో సామాజిక జీవితంలో, గ్రామ రాజకీయాలలోను మహిళల పాత్ర ఎక్కువ. అలాగే పలు గ్రామాలలో చురుకుగా పనిచేస్తున్న మహిళా మండలులు ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 7.
పట్టిక : హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో ప్రగతి

పై పట్టికలో ఉన్న వివరాల ఆధారంగా కింది వాటిని పూరించండి : (AS3)
ఆరు సంవత్సరాలు పైబడిన ప్రతి 100 మంది ఆడపిల్లల్లో హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో 1993లో ….. ఆడపిల్లలు ప్రాథమిక స్థాయి దాటి చదివారు. 2006 నాటికి ఇది వందలో ………… మందికి చేరుకుంది. భారతదేశం మొత్తం మీద 2006లో ప్రాథమిక స్థాయి దాటి చదివిన మగపిల్లల సంఖ్య వందలో …….. మాత్రమే.
జవాబు:
ఆరు సంవత్సరాలు పైబడిన ప్రతి 100 మంది ఆడపిల్లల్లో హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో 1993లో …. 39 మంది…. ఆడపిల్లలు ప్రాథమిక స్థాయి దాటి చదివారు. 2006 నాటికి ఇది వందలో …60 ….. మందికి చేరుకుంది. భారతదేశం మొత్తం మీద 2006లో ప్రాథమిక స్థాయి దాటి చదివిన మగపిల్లల సంఖ్య వందలో … 57….. మాత్రమే.

ప్రశ్న 8.
హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో తలసరి ఆదాయం ఎంత? అధిక ఆదాయం ఉన్నప్పుడు పిల్లల్ని బడికి పంపటం తల్లిదండ్రులకు తేలిక అవుతుందా? చర్చించండి. హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో ప్రభుత్వం పాఠశాలలు నడపటం ఎందుకు అవసరమయ్యింది? (AS1)
జవాబు:
ఎ) హిమాచల్‌ ప్రదేశ్ తలసరి ఆదాయం (2012 సం||లో) 74,000 రూపాయలు.
బి)

1. అధిక ఆదాయం ఉన్నప్పుడు పిల్లల్ని బడికి పంపటం తల్లిదండ్రులకూ ఖచ్చితంగా తేలిక అవుతుంది. అయితే తలసరి ఆదాయం అధికంగా ఉన్నప్పుడు ఈ విషయాన్ని ఖచ్చితంగా చెప్పలేం. ఎందుకంటే ఆదాయ పంపిణీ ఎలా జరిగిందో చెప్పలేం కనుక.
2. తక్కువ ఆదాయం కలిగి ఉన్న తల్లిదండ్రులు విద్యపై డబ్బు ఖర్చు పెట్టడం కష్టం. అలాగే పిల్లలను కూడా చదువు మాన్పించి కూలీకి (బాలకార్మికులుగా) పంపటం జరుగుతుంది.
3. అధిక ఆదాయం ఉన్న తల్లిదండ్రులకు ఆ అవసరం ఉండదు కనుక పిల్లలను చక్కగా చదివిస్తారు.

సి) హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో ప్రభుత్వం పాఠశాలలు నడపటం ఎందుకు అవసరమయ్యిందంటే.

1. భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చినపుడు హిమాచల్ ప్రదేశ్ లో విద్యాస్థాయి తక్కువగా ఉండటం.
2. కొండ ప్రాంతం కావటంతో జనసాంద్రత చాలా తక్కువ. పాఠశాల విస్తరణ, ప్రత్యేకించి గ్రామీణ ప్రాంతాలలో విస్తరించటం పెద్ద సవాలుగా ఉండింది.
3. చాలావరకు విద్య ఉచితంగా లేదా తల్లిదండ్రులకు నామమాత్రపు ఖర్చు అయ్యేలా ప్రభుత్వం చూసింది.
4. అక్కడి ప్రజలు విద్యపై ఎంతో ఆసక్తి చూపడం వలన.
5. విద్యకు అత్యధిక ప్రాధాన్యతను ఇవ్వడం వలన.

ప్రశ్న 9.
అబ్బాయిలతో పోలిస్తే అమ్మాయిల చదువుకు తల్లిదండ్రులు తక్కువ ప్రాధాన్యత ఎందుకు ఇస్తారు? తరగతిలో చర్చించండి. (AS4)
జవాబు:
అబ్బాయిలతో పోలిస్తే అమ్మాయిల చదువుకు తల్లిదండ్రులు తక్కువ ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నారు.

కారణాలు :

1. అమ్మాయిల చదువుకు తక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వటానికి ప్రధాన కారణం “లింగ వివక్షత”.
2. “బాల్య వివాహాలు” (అమ్మాయిలకు తొందరగా పెళ్ళి చేసి పంపించేయాలని భావించటం),
3. అమ్మాయిలను అబ్బాయిలకంటే తక్కువగా చూస్తూ వారిని ఇంటిపని, వంట పనులకు బాధ్యుల్ని చేయటం, చిన్నపిల్లల సంరక్షణను అప్పగించటం.
4. అమ్మాయి ఎక్కువగా చదువుకుంటే తగిన పెళ్ళి సంబంధం కుదర్చాలంటే ఎక్కువ ఖర్చు మరియు కష్టంతో కూడుకున్నదని పెద్దలు అభిప్రాయపడటం.
5. ఉద్యోగం పురుషలక్షణం అంటూ, అమ్మాయి చదివి ఏం ఉద్యోగం చేయాలని అంటూ అమ్మాయిల విద్యను నిరుత్సాహపరచటం. (ఒక విధమైన ‘పురుషాధిక్యత’)
6. మనది “పితృస్వామ్య కుటుంబా”లవ్వటం వలన అబ్బాయిలకు ప్రాధాన్యత ఎక్కువగా ఉంటుంది.
7. అమ్మాయిలను “సరైన భద్రత” లేకుండా బయటకు (పాఠశాలలు మొ||నవి) పంపటం శ్రేయస్కరం కాదని భావించడం. సరైన సౌకర్యాలు (రవాణా, మరుగుదొడ్లు మొ||నవి) అందుబాటులో లేకపోవటం.
8. మగపిల్లల చదువు (ఖర్చును) పెట్టుబడిగా, బాలికల చదువు (ఖర్చు) ఖర్చుగాను భావించడం. అబ్బాయిలకయ్యే ఖర్చును ఇతరత్రా రూపంలో తిరిగి పొందవచ్చని భావించడం.
9. కొన్ని సామాజిక దురాచారాలు, పురుషాధిక్య సమాజం, మహిళా సాధికారత లోపించడం వలన అమ్మాయిల చదువుకు తక్కువ ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నారు.

ప్రశ్న 10.
ఆడవాళ్ళు ఇంటిబయట పనిచెయ్యటానికి, లింగ వివక్షతకూ మధ్య గల సంబంధం ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
ఆడవాళ్ళు ఇంటిబయట పనిచెయ్యటానికి, లింగ వివక్షతకూ విలోమ (వ్యతిరేక) సంబంధం ఉంది.

1. బయట ఉద్యోగాలు చేసే మహిళలు స్వతంత్రంగా ఉంటారు, ఆత్మవిశ్వాసం కనబరుస్తారు.
2. ఇంటిలో తీసుకునే నిర్ణయాలలో అంటే పిల్లల చదువు, ఆరోగ్యం, పిల్లల సంఖ్య, గృహ నిర్వహణ వంటి వాటిల్లో ఆడవాళ్ళ మాటకు ప్రాధాన్యత ఉంటుంది.
3. ఉద్యోగాల్లో ఉన్న మహిళలు పెళ్ళి అయిన తరువాత తమ కూతుళ్లు ఉద్యోగాలు చేయాలని తల్లులు కోరుకుంటారు, కాబట్టి చదువుకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వటం సహజం.
4. ఆడవాళ్లు ఉద్యోగం (బయటపని) చేయటం వలన ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం పొందుతారు, అలాగే ఆర్థికంగా స్థిరత్వం పొందుతారు. తద్వారా మహిళా సాధికారత పొందుతారు.
5. మహిళలు సాధికారత సాధించిన తర్వాత లింగ వివక్షతకు అసలు చోటే ఉండదు. (పూర్తి అనాగరిక సమాజాలలో తప్ప) ఈ విషయాన్ని మనం అభివృద్ధి చెందిన దేశాలలో చూస్తున్నాం కూడా !

ప్రశ్న 11.
ఎనిమిదవ తరగతి పాఠ్యపుస్తకంలో మీరు విద్యాహక్కు చట్టం (వి.హ.చ) గురించి చదివారు. 6-14 సంవత్సరాల బాలలకు ఉచిత విద్యకు హక్కు ఉందని ఈ చట్టం పేర్కొంటోంది. పరిసర ప్రాంతాలలో తగినన్ని పాఠశాలలు నిర్మించేలా, అర్హులైన టీచర్లను నియమించేలా, అవసరమైన సదుపాయాలు కల్పించేలా ప్రభుత్వం చూడాలి. మీరు ఈ అధ్యాయంలో చదివినది, మీకు తెలిసిన దాన్నిబట్టి (1) బాలలకు (II) మానవ అభివృద్ధికి ఈ చట్టం ఎలాంటి ప్రాధాన్యత కలిగి ఉందో చర్చించండి, గోష్టి నిర్వహించండి. (AS2)
జవాబు:
(i) విద్యాహక్కు చట్టం – బాలలకు కలిగి ఉన్న ప్రాధాన్యత.

1. దీని ప్రకారం 6 నుండి 14 సం|| మధ్య వయస్సు గల పిల్లలందరికీ ఉచిత, నిర్బంధ విద్యను ప్రభుత్వం అందిస్తుంది.
2. పిల్లల పరిసరాలలోనే తగిన సంఖ్యలో కనీస సౌకర్యాలు కలిగిన పాఠశాలలు నిర్మించడం, తగినంతమంది ఉపాధ్యాయుల నియామకం చేయడం జరుగుతుంది.
3. పిల్లలకు భయం, ఆందోళన లేకుండా (శారీరక, మానసిక హింసలేకుండా) కృత్యాల ద్వారా బోధన ద్వారా పిల్లల సర్వతోముఖాభివృద్ధికి కృషి చేస్తుంది.
4. బాలల హక్కులు (అభివృద్ధి, భూస్వామ్య హక్కు మొ॥నవి) కాపాడబడటానికి ఈ చట్టం ఎంతో అవసరం.
5. బాలకార్మిక వ్యవస్థ, వెట్టిచాకిరి, బాల్య వివాహాలు మొ||న సామాజిక దురాచారాల నుండి (బాలలను) విముక్తి కల్పిస్తుంది.

(II) మానవ అభివృద్ధికి ప్రాధాన్యత :

1. మానవాభివృద్ధి సూచికలో ‘విద్యాస్థాయి’ ప్రధానమైన సూచిక. విద్యాస్థాయిని పెంపొందించటానికి ఈ విద్యాహక్కు చట్టం ఎంతో ఉపయోగపడుతుంది.
2. సగటున బడిలో గడిపే సంవత్సరాలు ఈ చట్టం ద్వారా ఖచ్చితంగా పెరుగుతాయి.
3. అలాగే పాఠశాల విద్యలో ఉండే సంవత్సరాలు, ప్రాథమిక, మాధ్యమిక, ఉన్నత విద్యలో నమోదు నిష్పత్తి కూడా ఈ చట్టం ద్వారా గణనీయంగా పెరుగుతుంది.
4. ఈ చట్టం ద్వారా విద్యాభివృద్ధి తద్వారా మానవాభివృద్ధి ఆశించిన రీతిలో జరుగుతుంది.
5. విద్యాభివృద్ధి అనేది ఆదర్శవంతమైన (మానవాభివృద్ధి) సూచిక.

10th Class Social Studies 2nd Lesson అభివృద్ధి భావనలు InText Questions and Answers

10th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 1.
ప్రపంచ అభివృద్ధి నివేదిక 2012 ప్రకారం మధ్య ఆదాయ దేశాల తలసరి ఆదాయం ఎంతో పైన ఉన్న భాగం చదివి చెప్పండి.
జవాబు:
ప్రపంచ అభివృద్ధి నివేదిక 2012 ప్రకారం మధ్య ఆదాయ దేశాల తలసరి ఆదాయం 1,035 అమెరికన్ డాలర్ల కంటే ఎక్కువ, 12,600 అమెరికన్ డాలర్ల కంటే తక్కువ.

10th Class Social Textbook Page No.14 & 15

ప్రశ్న 2.
పట్టిక : వివిధ వర్గాల ప్రజలు, అభివృద్ధి లక్ష్యాలు

జవాబు:
పట్టిక : వివిధ వర్గాల ప్రజలు, అభివృద్ధి లక్ష్యాలు వివిధ వర్గాల ప్రజలు

10th Class Social Textbook Page No.16 & 17

ప్రశ్న 3.
క్రింద ఇచ్చిన వార్తాపత్రిక కథనం చూడండి.
“ఒక ఓడ 500 టన్నుల విషపూరిత వ్యర్థ ద్రవ పదార్థాలను చెత్త పడవేసే బహిరంగ ప్రదేశంలోనూ, పక్కన ఉన్న సముద్రంలోనూ పారబోసింది. ఆఫ్రికాలోని ఐవరీకోస్ట్ దేశంలోని అబిద్ జాన్ అనే పట్టణంలో ఇది జరిగింది. అత్యంత విషపూరితమైన ఈ వ్యర్థ పదార్థాల నుండి వెలువడిన వాయువుల వల్ల తల తిప్పటం, చర్మంపై దద్దురులు, స్పృహతప్పి పడిపోవటం, విరోచనాలు వంటి సమస్యలు ఏర్పడ్డాయి. ఒక నెల రోజులలో ఏడుగురు చనిపోయారు. ఇరవై మంది ఆసుపత్రిలో ఉన్నారు. విష ప్రభావానికి గురైన లక్షణాలకు 26,000 మంచి చికిత్స పొందారు. లోహాలు, ముడి చమురులతో వ్యాపారం చేసే ఒక బహుళజాతి కంపెనీ తన ఓడలోని వ్యర్థ పదార్థాలను పడవెయ్యటానికి ఐవరీకోస్టు చెందిన ఒక స్థానిక కంపెనీతో కాంట్రాక్టు కుదుర్చుకుంది.” (ది హిందూ పత్రికలో 2006 సెప్టెంబరు 16న వైజు నరవనె రాసిన వార్త ఆధారంగా)
ఎ) దీనివల్ల ప్రయోజనం పొందినవాళ్లు ఎవరు, పొందని వాళ్లు ఎవరు?
జవాబు:

1. దీనివల్ల (కుడంకుళం అణు విద్యుత్ కేంద్రం) ప్రయోజనం పొందినవాళ్లు భారతదేశ ప్రజలు అందరూ. దీని ప్రధాన ఉద్దేశం నిరంతరం పెరుగుతున్న దేశ విద్యుచ్ఛక్తి అవసరాలు తీర్చడం.
2. ఈ ప్రాంతం ప్రజలు, మత్స్యకారులు వారి భద్రత, రక్షణ, జీవనోపాధులు దెబ్బతింటాయని దీనివల్ల తమకు ప్రయోజనం ఉండదని భావించారు.
3. రెండో ఉదాహరణలో బహుళ జాతి కంపెనీ లాభం పొందింది, ఐవరీకోస్ట్ తీరప్రాంత ప్రజలు నష్టపోయారు.

బి) ఈ దేశానికి అభివృద్ధి లక్ష్యాలు ఎలా ఉండాలి?
జవాబు:
ఈ దేశానికి అభివృద్ధి లక్ష్యాలు ఎలా ఉండాలి అంటే –

1. అవసాపనా సౌకర్యాల (రోడు, రవాణా, విద్యుత్, నీరు మొ||నవి) లోటు లేకుండా ఏర్పాటు చేయడం.
2. ఆధునిక సమాచార, సాంకేతిక రంగాలలో స్వయం సమృద్ధి సాధించుట.
3. దేశ అభివృద్ధి లక్ష్యాలు ప్రజలందరి అభివృద్ధికి, అభ్యున్నతికి కృషి చేసేవిలా, దేశం స్వయం సమృద్ధి సాధించేలా, సుస్థిరమైన అభివృద్ధి సాధించేలా ఉండాలి.

సి) మీ గ్రామానికి, పట్టణానికి లేదా ప్రాంతానికి కొన్ని అభివృద్ధి లక్ష్యాలను పేర్కొనంది.
జవాబు:
మా గ్రామానికి / పట్టణానికి / ప్రాంతానికి కొన్ని అభివృద్ధి లక్ష్యాలు :

1. రక్షిత మంచినీటి సౌకర్యం (అందరికి) కల్పించటం.
2. విద్యా సౌకర్యాలు ఏర్పాటు చేయటం.
3. పర్యావరణం, పరిశుభ్రతను కాపాడటం.
4. వైద్య, ఆరోగ్య సదుపాయాలు కల్పించటం.
5. మెరుగైన (రోడ్లు) రవాణా సౌకర్యాలను కల్పించటం.
6. 100%, విద్యుదీకరణ, కోతలు లేని విద్యుత్ సౌకర్యం ఏర్పాటు.
7. వ్యవసాయ కూలీలకు, ఇతర నిరుద్యోగులకు సంవత్సరమంతా ఉపాధి కల్పించే ప్రణాళికలు చేయడం.
8. వ్యవసాయంతో పాటు పారిశ్రామికంగా అభివృద్ధి చేయటం.

డి) ప్రభుత్వానికి, అణువిద్యుత్ కేంద్ర ప్రాంతాలలో నివసించే ప్రజలకు మధ్య గల వివాదాలేవి?
జవాబు:

1. భారత ప్రభుత్వం అణువిద్యుత్ కేంద్రాన్ని పెరుగుతున్న దేశ విద్యుచ్ఛక్తి అవసరాలు తీర్చు ప్రధాన ఉద్దేశముతో స్థాపించింది.
2. కాని ఆ ప్రాంత ప్రజలు వారి భద్రత, రక్షణ, జీవనోపాధుల పరిరక్షణ కోసం ఉద్యమించారు.
3. పెరుగుతున్న విద్యుచ్ఛక్తి అవసరాలు తీరాలంటే అణువిద్యుత్ శక్తి ఉత్పత్తి తప్పనిసరి అని ప్రభుత్వం భావిస్తోంది.
4. కాని ఆ ప్రాంత ప్రజలు తీరప్రాంతం, దేశం రేడియోధార్మిక వినాశక ప్రమాదం నుండి రక్షించబడాలని కోరుకుంటు ఉద్యమిస్తున్నారు.
5. ఆ ప్రాంత ప్రజలు ప్రత్యామ్నాయ ఇంధన వనరుల (సౌర విద్యుచ్ఛక్తి, పవన విద్యుచ్ఛక్తి మొ||నవి) గురించి ఆలోచించమంటూ, ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణాన్ని ఆపాలంటున్నారు.
6. ప్రభుత్వం ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణానికి తగిన భద్రతా చర్యలన్నీ తీసుకుంటున్నామని ప్రకటించి, ఉద్యమాలకు అతీతంగా నిర్మాణం కొనసాగిస్తోంది.

ఇ) ఇటువంటి అభివృది విధానాలకు చెందిన వివాదాలు మీకేమైనా తెలుసా? ఇరుపక్షాల వాదనలు పేర్కొనండి.
జవాబు:

1. పశ్చిమగోదావరి జిల్లా (ఆంధ్రప్రదేశ్) లో గోదావరి నదిపై నిర్మిస్తున్న బహుళార్థ సాధక ప్రాజెక్ట్ పై అనేక వివాదాలు ఉన్నాయి.
2. ఈ ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణం పూర్తయితే అనేక లక్షల ఎకరాలకు సాగునీరు అందుతుంది, అలాగే జలవిద్యుచ్ఛక్తి కూడా ఉత్పత్తవుతుంది.
3. అయితే ఈ ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణం వలన అనేక గ్రామాలు ముంపునకు గురవుతాయి. పెద్ద మొత్తంలో అటవీ ప్రాంతం మునిగిపోతుంది, పర్యావరణం దెబ్బతింటుందని అక్కడి ప్రజలు పెద్ద ఎత్తున నిరసన తెలుపుతున్నారు.
4. మరో ఉదాహరణ నర్మదానదిపై నిర్మించతలపెట్టిన (సర్దార్ సరోవర్) ప్రాజెక్ట్ విషయంలో కూడా ఇలాంటి వివాదాలే తలెత్తితే, మేధాపాట్కర్ నాయకత్వాన ‘నర్మదా బచావో’ ఆందోళన సాగిస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.19

ప్రశ్న 4.
ఉదాహరణకు క, గ అనే రెండు దేశాలను తీసుకుందాం. సంక్లిష్టంగా లేకుండా ఉండటానికి రెండు దేశాలలోనూ అయిదుగురే ప్రజలు ఉన్నారనుకుందాం. పట్టికలో ఇచ్చిన వివరాల ఆధారంగా రెండు దేశాల సగటు ఆదాయాన్ని లెక్కగట్టండి.
పట్టిక : రెండు దేశాలను పోల్చటం

జవాబు:
ఎ) దేశం ‘క’ సగటు ఆదాయం = 10000
బి) దేశం ‘గ’ సగటు ఆదాయం = 10000

10th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 5.
ఇక్కడ ఇచ్చిన ఉదాహరణ కాకుండా పోలికకు సగటును ఉపయోగించే మరో మూడు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:

1. ఒక పరిశ్రమలోని ఉత్పత్తి, ఉద్యోగులు (ధరలు, వ్యయం) అనుసరించి సగటు ఉత్పత్తి, సగటు వ్యయం మొదలైనవి ఉపయోగించి పోలుస్తారు.
2. తరగతిలోని వివిధ మార్కుల సగటు. .
   ఉదా : తరగతి మార్కుల సగటు, సబ్జెక్ట్ మార్కుల సగటు, జి.పి.ఎ. (గ్రేడ్ పాయింట్ సగటు)
3. జనాభాను పోల్చుటకు “సగటు జనసాంద్రత” (ఒక చదరపు కిలోమీటరులో నివసించే జనాభా) ను ఉపయోగిస్తున్నారు.

10th Class Social Textbook Page No.18

ప్రశ్న 6.
విభిన్న వ్యక్తులకు అభివృది పట్ల విభిన్న భావనలు ఎందుకుంటాయి? కింద ఇచ్చిన వివరణల్లో ఏది ముఖ్యమైనది, ఎందుకు?
(అ) వ్యక్తులు వేరు కాబట్టి
(ఆ) వ్యక్తుల జీవన పరిస్థితులు వేరు కాబట్టి
(లేదా)
వివిధ వర్గాల ప్రజల అభివృద్ధి లక్ష్యాలు భిన్నంగా ఉంటాయనడానికి ఉదాహరణలివ్వండి.

జవాబు:

1. విభిన్న వ్యక్తులకు అభివృద్ధి పట్ల విభిన్న భావనలు ఎందుకుంటాయంటే వ్యక్తుల జీవన పరిస్తితులు వేరు కాబట్టి.
2. వ్యక్తులు వారి వారి పరిస్థితులను బట్టి వారి అభివృద్ధి లక్ష్యాలు, ఆకాంక్షలు కలిగి ఉంటారు.
3. ఇద్దరు వ్యక్తులకు లేదా బృందాలకు పరస్పర విరుద్ధమైన కోరికలు ఉండవచ్చు.
4. వ్యక్తులు తామున్న జీవన పరిస్థితుల్లో వివిధ కోరికలు లక్ష్యాలు/ఆకాంక్షలు కలిగి ఉంటారు. ఇవి వారి జీవన పరిస్థితులకు అనుగుణంగానే ఉంటాయి.
5. ఒకరికి అభివృద్ధి అయినది మరొకరికి అభివృద్ధి కాకపోవచ్చు, అది విధ్వంసం కూడా కావచ్చు.

10th Class Social Textbook Page No.18

ప్రశ్న 7.
కింది రెండు వాక్యాల అర్థం ఒకటేనా ? మీ సమాధానాన్ని ఎలా సమర్థించుకుంటారు?
(అ) ప్రజల అభివృద్ధి లక్ష్యాలు వేరు వేరుగా ఉంటాయి.
(ఆ) ప్రజల అభివృద్ధి లక్ష్యాలు పరస్పర విరుద్ధంగా ఉంటాయి.
జవాబు:

1. రెండు వాక్యాల అర్థం ఒకటి కాదు, వేరు వేరు.
2. ప్రజల అభివృద్ధి లక్ష్యాలు వేరువేరుగా ఉంటాయి అంతేకాని పరస్పర విరుద్ధంగా ఉండాలని లేదు.
3. కొన్ని సందర్భాలలో ఒకరికి అభివృద్ధి అనుకున్నది మరొకరికి (కాకపోవచ్చు) విధ్వంసం కావచ్చు కాని అన్ని సందర్భాలలో కాదు.
   ఉదా : విద్యుత్ కోసం పారిశ్రామికవేత్తలు మరిన్ని ఆనకట్టలు కోరుకోవచ్చు. కాని ముంపునకు గురయ్యే నిర్వాసితులు ఆనకట్టలకు బదులు చెక్ డ్యాములు కోరుకోవచ్చు. కాని ప్రజలందరూ ఇలా కోరుకోటం లేదు కదా !
4. ఒక అమ్మాయి తన సోదరుడికి లభించే స్వేచ్చ తనకూ కావాలని ఆశించవచ్చు. ఈ కోరిక సోదరుడి కోరికకు విరుద్ధం కాదు కదా !

10th Class Social Textbook Page No.18

ప్రశ్న 8.
మన జీవితంలో ఆదాయం కంటే ముఖ్యమైన ఇతర అంశాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
మన జీవితంలో ఆదాయం కంటే ముఖ్యమైన అంశాలు చాలానే ఉన్నాయి.

1. డబ్బు లేదా అది కొనగలిగిన వస్తువులు మన జీవితంలో ఒక అంశం మాత్రమే.
2. భౌతికం కాని అంశాలపైన జీవన నాణ్యత ఆధారపడి ఉంటుంది.
3. సమానత, స్వేచ్ఛ, భద్రత, ఇతరుల నుంచి గౌరవం పొందడం.
4. ఇతరుల స్నేహాన్ని కోరుకోవటం, అభిమానాన్ని పొందడం.
5. మన కుటుంబానికి ఉండే సదుపాయాలు, పని పరిస్థితులు, నేర్చుకోవటానికి గల అవకాశాలు.
6. ఉద్యోగ భద్రత ఉండటం.
7. కుటుంబానికి దగ్గరగా పనిచేయడం.
8. సురక్షితమైన వాతావరణం.

10th Class Social Textbook Page No.18

ప్రశ్న 9.
పై భాగంలోని ముఖ్యమైన అంశాలను మీ సొంత మాటలలో వివరించండి.
జవాబు:
1) ఉద్యోగ భద్రత :
తక్కువ జీతమైనా క్రమం తప్పకుండా పని దొరికి అది భద్రతా భావాన్ని కలిగిస్తుంది. మరొక ఉద్యోగంలో ఎక్కువ జీతం ఉండవచ్చు కానీ అందులో ఉద్యోగ భద్రత లేకపోతే (అభద్రతాభావం) దానిని కోరుకోకపోవచ్చు.

2) కుటుంబానికి దగ్గరగా ఉండటం :
వ్యక్తులు ఎక్కువగా తమ కుటుంబాలతో సమయం గడపాలని ఆశిస్తారు. తక్కువ జీతం అయినా, కుటుంబానికి దగ్గరగా ఉండే ఉద్యోగాలవైపు మొగ్గు చూపుతారు.

3) సురక్షిత వాతావరణం :
భద్రతతో కూడిన సురక్షితమైన వాతావరణం ఉంటే మహిళలు అనేక రకాల ఉద్యోగాలు చేపట్టటానికి, వ్యాపారాలు నిర్వహించటానికి అవకాశం ఉంటుంది.

4) సమానత (వివక్షతలు లేకపోవడం) :
వివక్షత లేని సమానత్వ వాతావరణంలో పనిచేయటానికి ఇష్టపడతారు, ఆదాయం కోసం వివక్షతను ఎదుర్కొనటానికి ఇష్టపడరు.

5) స్వేచ్ఛా వాతావరణం :
అభివృద్ధి చెందటానికి అవకాశం ఉన్న స్వేచ్ఛా వాతావరణంలో పనిచేయటానికి యువకులు ఇష్టపడతారు, ఆదాయం ముఖ్యమని భావించకపోవచ్చు.

10th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 10.
అభివృద్ధికి సగటు ఆదాయం ముఖ్యమైన ప్రామాణికమని ఎందుకంటున్నారు? వివరించండి.
జవాబు:
ఒక దేశ (ప్రాంత, రాష్ట్ర అభివృద్ధిని తెలుసుకునేందుకు సగటు ఆదాయం (తలసరి ఆదాయం ) ముఖ్యమైన ప్రామాణికంగా భావిస్తున్నారు.

1. తలసరి ఆదాయం (సగటు ఆదాయం ) ఆ దేశ ప్రజల కొనుగోలు శక్తిని తెలియజేస్తుంది.
2. సగటు ఆదాయం , దేశం మొత్తం ఆదాయము (ఉత్పత్తుల మొత్తం) ను కూడా తెలియజేస్తుంది.
3. ఒక దేశంలోని ప్రజలు మరో దేశ ప్రజల కంటే మెరుగ్గా ఉన్నారా లేదా అనే విషయం తెలుసుకోవడానికి మనం సగటు ఆదాయాన్ని పోలుస్తాం.
4. ప్రజలు తమకు ఇష్టమైనవి, అవసరమైనవి ఎక్కువ ఆదాయాలతో సమకూర్చుకోగలుగుతారు. కాబట్టి అధిక ఆదాయం ఉండటం ఒక ముఖ్యమైన ప్రామాణికంగా పరిగణిస్తారు.
5. మొత్తం ఆదాయంలో పెరుగుదల దేశాలను పోల్చటానికి అంతగా ఉపయోగపడదు ఎందుకంటే వివిధ దేశాల జనాభాలో తేడా ఉంటుంది కాబట్టి.
6. అయితే పోలికకు “సగటు” ఉపయోగకరంగా ఉన్నా అది ప్రజల మధ్య అంతరాలను వెల్లడి చేయదు.

10th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 11.
కొంతకాలంగా ఒక దేశ సగటు ఆదాయం పెరుగుతోందని గణాంకాలు చెబుతున్నాయని అనుకుందాం. సమాజంలోని అన్ని వర్గాల ప్రజల జీవితం మెరుగయ్యిందని దీని ఆధారంగా చెప్పగలమా ? మీ జవాబుకు ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:

1. ఒక దేశ సగటు ఆదాయం పెరుగుతోందని గణాంకాలు చెబుతున్నా, సమాజంలోని అన్ని వర్గాల ప్రజల జీవితం మెరుగయ్యిందని దీని ఆధారంగా “చెప్పలేం*.
2. ఉదాహరణకు దేశంలోని కొన్ని ఉన్నత వర్గాల ప్రజల (ధనవంతుల) ఆదాయం పెరిగినా సగటు ఆదాయం పెరిగినట్లు గణాంకాలు చెబుతాయి, కాని నిజంగా ప్రజలందరి ఆదాయం (పేద, బి.పి.ఎల్. వర్గాలందరి) పెరిగి ఉండకపోవచ్చు.
3. అలాగే ఒక దేశంలోని మొత్తం ఆదాయం పెరగకపోయినా దానికంటే జనాభా తగ్గినట్లయితే (పెరుగుదల రేటు) తలసరి (సగటు) ఆదాయం పెరిగినట్లుగా గణాంకాలు చూపుతాయి. కాని ఇక్కడ ఆదాయాలు పెరగలేదు, జనాభా తగ్గరు.
4. సగటు ఆదాయం పెరిగినా ప్రజల మధ్య ఈ ఆదాయం ఎలా పంపిణీ జరిగిందో తెలియదు.
5. సగటు ఆదాయం ప్రజల మధ్య అంతరాలను వెల్లడి చేయదు.

10th Class Social Textbook Page No.20

ప్రశ్న 12.
అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా మారటానికి మీకు గల ఆలోచన ప్రకారం భారతదేశం ఏం చెయ్యాలో, లేదా ఏం సాధించాలో ఒక పేరా రాయండి.
జవాబు:
భారతదేశం అభివృద్ధి చెందిన దేశంగా మారాలంటే ఇవి సాధించాలి.

1. సంపూర్ణ (100%) అక్షరాస్యత సాధించాలి.
2. వైద్యం, ఆరోగ్యం అందరికి అందుబాటులో ఉండాలి.
3. వ్యవసాయంలో అధిక దిగుబడి (ఆధునిక వ్యవసాయ పద్ధతులు, హరిత విప్లవం) సాధించేలా కృషి చేయాలి.
4. దేశంలో ఉన్న వనరులను సక్రమంగా ఉపయోగించుకుని పారిశ్రామిక వృద్ధి (ఉత్పత్తి) సాధించాలి.
5. శాస్త్ర, సాంకేతిక, సమాచార రంగంలో స్వయం సమృద్ధి సాధించాలి.
6. మెరుగైన రవాణా మరియు ఆధునిక సమాచార (వ్యవస్థలు) సౌకర్యాలు కల్పించాలి.
7. విద్యుత్, త్రాగునీరు, రోడ్లు మొదలైన అవస్థాపనా సౌకర్యాలు మెరుగుపర్చాలి.
8. పొదుపు, పెట్టుబడుల సక్రమ నిర్వహణకై పటిష్టమైన బ్యాంకింగ్, ద్రవ్య వ్యవస్థ కలిగి ఉండాలి.
9. పటిష్టమైన, పారదర్శకమైన, అవినీతిరహిత పాలన వ్యవస్థ కలిగి ఉండాలి.

10th Class Social Textbook Page No.22

ప్రశ్న 13.
క్రింది పట్టికలలోని వివరాలు చూడండి. తలసరి ఆదాయాలలో బీహార్ కంటే పంజాబు ముందున్నట్లుగా అక్షరాస్యత వంటి వాటిల్లో కూడా ఉందా?
పట్టిక : కొన్ని రాష్ట్రాల తలసరి ఆదాయం

పట్టిక : కొన్ని రాష్ట్రాలకు సంబంధించి కొన్ని తులనాత్మక గణాంకాలు

జవాబు:

1. తలసరి ఆదాయంలో పంజాబు (₹ 78,000) బీహార్ (₹ 25,000) కంటే ముందుంది.
2. అక్షరాస్యత పంజాబులో 77% ఉంటే బీహార్లో 64% మాత్రమే ఉంది.
3. నికర హాజరు పంజాబులో 76% ఉంటే బీహార్‌లో 56% మాత్రమే ఉంది.
4. అలాగే శిశుమరణాలరేటు పంజాబులో 42 ఉంటే బీహార్ 62 కలిగి ఉంది. ఈ వివరాలు గమనించినట్లైతే పంజాబు, బీహార్ కంటే తలసరి ఆదాయాలలోనే కాకుండా అక్షరాస్యత మొదలైన వాటిల్లో కూడా ముందు ఉందని అవగాహనవుతుంది.

10th Class Social Textbook Page No.22

ప్రశ్న 14.
వ్యక్తులుగా సమకూర్చుకోవటం కంటే సామూహికంగా వస్తువులు, సేవలు సమకూర్చుకోవటానికి తక్కువ ఖర్చు అయ్యే మరికొన్ని ఉదాహరణలు పేర్కొనండి.
జవాబు:
వాస్తవానికి ఎన్నో ముఖ్యమైన వాటిని అందించటానికి (సమకూర్చుకోవటానికి), తక్కువ ఖర్చుతో చెయ్యాలంటే వస్తువులను,
సేవలను సామూహికంగా అందించాలి. ఉదాహరణకు

1. ఇంటి ముందు (రహదారి) రోడ్డు ఒక్కరే వేసుకోవాలంటే చాలా ఖర్చవుతుంది, రోడ్డులోని ఇళ్ళవారందరూ కలసి వేసుకుంటే తక్కువ ఖర్చు అవుతుంది (విద్యుత్ లైన్, డ్రైనేజి వ్యవస్థ మొదలైనవి కూడా).
2. అపార్ట్మెంట్లో ప్రతి ఒక్కరు ఒక లిఫ్ట్ పెట్టుకోవాలంటే ఖర్చు పెరుగుతుంది. కనుక సామూహికంగా ఒక లిఫ్ట్ ఏర్పాటు చేసుకుంటున్నారు (మంచినీటి సరఫరా, భద్రత సిబ్బంది మొదలైనవి కూడా).
3. ప్రతి ఒక్కరూ అన్నీ పుస్తకాలు కొనుక్కొని చదవాలంటే ఖర్చు పెరుగుతుంది. అదే లైబ్రరీ ఏర్పాటు చేసుకుని సామూహికంగా వాడుకుంటే ఖర్చు చాలా తగ్గుతుంది.
4. ఆట స్థలమును వ్యక్తిగతంగా ఏర్పాటు చేసుకోవటం వ్యయంతో కూడుకున్నది, సామూహికంగా అయితే ఖర్చు తగ్గుతుంది. (స్విమ్మింగ్ పూల్, పార్క్ మొదలైనవి కూడా)
5. ‘షేర్ ఆటో’ దగ్గర నుంచి ‘ఎయిర్ బస్’ వరకు సామూహికంగా వినియోగించుకోవటం వల్ల వాటి వినియోగ సేవల ఖర్చు తగ్గుతుందని తెలుస్తుంది.

10th Class Social Textbook Page No.22

ప్రశ్న 15.
ఆరోగ్యం, విద్యపై ప్రభుత్వం ఖర్చు పెట్టే డబ్బుపైనే మెరుగైన సేవలు అందుబాటులో ఉండటం ఆధారపడి ఉందా? ఇంకా ఏయే అంశాలు ప్రధానపాత్ర పోషిస్తాయి?
జవాబు:

1. అభివృద్ధి చెందుతున్న, తక్కువ అభివృద్ధి చెందిన (వెనకబడిన) దేశాలలో ఆరోగ్యం, విద్యపై ప్రభుత్వం ఖర్చుపెట్టే డబ్బుపైనే మెరుగైన సేవలు అందుబాటులో ఉండటం ఆధారపడి ఉంది.
2. అలాగే ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహంతో పాటు ఇతర సామాజిక అంశాలు కూడా ప్రధానపాత్ర పోషిస్తాయి.
3. ప్రజల యొక్క చైతన్యం, సేవా దృక్పథం. (విద్యను పొందాలని, ఆరోగ్యం బాగుండాలని ప్రజల్లో చైతన్యం వస్తే ప్రజలు సేవా దృక్పథం కలిగి ఉంటే మెరుగైన సేవలు అందుతాయి.)
4. మానవ వనరుల అభివృద్ధి, అందుబాటు. (డాక్టర్లు, ఉపాధ్యాయులు ఎక్కువగా లభ్యమయితే, మెరుగైన సేవలు అందుతాయి.)
5. స్వచ్చంద సంస్థలు, (NGOS) (వీరి సేవలు అందించుట వల్ల మెరుగైన ఆరోగ్యం , విద్య అందుతుంది)
6. యువజన సంఘాలు, మత సంస్థలు మొదలైనవి.

10th Class Social Textbook Page No.22

ప్రశ్న 16.
తమిళనాడు, ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని గ్రామీణ ప్రాంతంలోని కుటుంబం 2009-10 లో చౌకధరల దుకాణాల నుంచి తమకు అవసరమైన దాంట్లో 53 శాతం, 33 శాతం కొనుక్కున్నాయి. మిగిలిన బియ్యం బజారు నుంచి కొనుక్కుంటారు. పశ్చిమ బెంగాల్, అసోంలలో 11 శాతం, 6 శాతం బియ్యం మాత్రమే పౌర సరఫరా దుకాణాల నుంచి కొనుక్కుంటున్నాయి. ఏ రాష్ట్రాల ప్రజలు మెరుగ్గా ఉన్నారు? ఎందుకు?
జవాబు:
పశ్చిమబెంగాల్, అసోం రాష్ట్రాల ప్రజలు మెరుగ్గా ఉన్నారు. కారణం :

1. తమిళనాడు, ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని గ్రామీణ ప్రాంతంలోని కుటుంబాలు 2009-10 లో చౌకధరల దుకాణాల నుంచి 53% మరియు 33% వరుసగా కొనుక్కున్నాయి.
2. అంటే 47% మరియు 67% (బియ్యం) బజారు నుంచి కొనుగోలు చేశారు.
3. పశ్చిమ బెంగాల్, అస్సాంలు చౌకధరల దుకాణాల నుంచి 11 శాతం, 6 శాతం బియ్యం మాత్రమే కొనుక్కుంటున్నాయి.
4. అంటే 89% మరియు 94% బియ్యం బజారు నుంచి కొనుక్కుంటున్నారు.
5. బియ్యం బజారు నుంచి పశ్చిమబెంగాల్, అసోం రాషాల కుటుంబాలు ఎక్కువగా కొంటున్నాయి. కాబట్టి ఈ రెండు రాష్ట్రాల ప్రజల కొనుగోలు శక్తి అధికంగా ఉంది. కనుక వీరు మెరుగ్గా ఉన్నారు.

SCERT AP 7th Class Maths Solutions Pdf Chapter 4 Lines and Angles Ex 4.1 Textbook Exercise Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Maths Solutions 4th Lesson Lines and Angles Exercise 4.1

Question 1.
Find which of the following pair of angles are complementary and which are supplementary?

Answer:
90° + 20° = 1 10° ≠ 90° (or) ≠ 180°
So, they are not complementary or not supplementary.

Answer:
6o° + 30° = 90°
So, they are complementary angles.

Answer:
11°+ 79° = 90°
So, they arc complementary angles.

Answer:
125° + 55° = 180°
So, they are supplementary angles.

Answer:
50 + 130° = 180°
So, they are supplementary angles.

Answer:
40° + 120° = 160° ≠ 90° (or) 180°
So, they are not complementary angles or not supplementary angles.

Question 2.
If the ratio of two complementary angles is 2:3, then find the two angles.
Answer:
Given the ratio of two complementary angles = 2 : 3 = 2x : 3x
Sum of the complementary angles = 90° So, 2x + 3x = 90°
⇒ 5x = 90°
⇒ \(\frac{5 x}{5}=\frac{90^{\circ}}{5}\)
∴ x = 18°
Then the angles are
2x, 3x = 2(18°), 3(18°) = 36°, 54°

Question 3.
In the figure, ∠A and ∠Q are complementary angles. Find the value of x.

Answer:
Given ∠A = 9x°, ∠Q = 36° and
∠A and ∠Q are complementary angles.
So, ∠A + ∠Q = 90°
⇒ 9x + 36° = 90°
⇒ 9x + 36° – 36° = 90° – 36°
⇒ 9x = 54°
⇒ \(\frac{9 \mathrm{x}}{9}=\frac{54^{\circ}}{9}\)
⇒ x = 6° .

Question 4.
If ∠A and ∠B are conjugate angles and ∠A = ∠B. Find the two angles.
Answer:
Given ∠A and ∠B are conjugate angles and
∠A = ∠B = x°
So, ∠A + ∠B = 360°
⇒ x° + x° – 360°
⇒ 2x° = 360°
⇒ \(\frac{2 x}{2}=\frac{360^{\circ}}{2}\)
⇒ x = 180°
∴ ∠A = ∠B = x° = 180°

Question 5.
Draw a pair of complementary angles and a pair of supplementary angles.
Answer:

Question 6.
Teacher asked students to draw the complementary angle to the given angle. The students have drawn as follows. Who is correct?

Answer:
Sum of the two angles is 90°, then they are called complementary angles.
Complementary angle of 30° is 60°. So, Sujatha is correct.

Question 7.
In the given figure, ∠B and ∠E are supplementary angles. Find x.

Answer:
Given ∠B and ∠E are supplementary angles.
∠B + ∠E = 180°
⇒ 30° + 5x = 180°
⇒ 30° + 5x – 30° = 180°- 30°
⇒ 5x = 150°
⇒ \(\frac{5 x}{5}=\frac{150^{\circ}}{5}\)
∴ x = 30°

Question 8.
Ashritha said, “In the pair of supplementary angles, one angle must be obtuse angle.” Do you agree? Give reason.
Answer:
No, two acute angles cannot make supplementary angles. Two right angles (90°) can make supplementary angles. One acute and one obtuse angles can make supplementary angles.

Question 9.
Find the angle which is 40° more than its supplementary angle?
Answer:
Let one angle is x°.
Other angle is (x + 40)°.
Given two angles are supplementary.
So, x + x + 40° = 180°
⇒ 2x + 40° = 180°
⇒ 2x + 40° – 40° = 180° – 40°
⇒ 2x = 140°
⇒ \(\frac{2 x}{2}=\frac{140^{\circ}}{2}\)
Angle x = 70°
Other angle is x + 40° = 70° + 40° = 110°
∴ Angles are 70° and 110°.

Question 10.
Srinu said, “Two obtuse angles cannot be supplementary.” Do you agree? Justify your answer.
Answer:
Yes, sum of two obtuse angles is greater than 180°.

SCERT AP 8th Class Biology Study Material Pdf 6th Lesson జీవ వైవిధ్యం – సంరక్షణ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Biology 6th Lesson Questions and Answers జీవ వైవిధ్యం – సంరక్షణ

8th Class Biology 6th Lesson జీవ వైవిధ్యం – సంరక్షణ Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం

ప్రశ్న 1.
దీనిని చదివి కింది ప్రశ్నలకు జవాబులు ఇవ్వండి.
జీవవైవిధ్యం – 2050 :
జవాబు:
అంతర్జాతీయ జీవవైవిధ్య సదస్సు COP-2012 Hyd (Conference of Parties) తీర్మానాల ప్రకారం వచ్చే 4 దశాబ్దాలలో భూమిపై గల సహజవనరులు గడ్డిమైదానాలు, కొండలు, మంచు మరియు శీతోష్ణ. సమశీతోష్ణ మైదానాలకు మాత్రమే పరిమితం అవుతాయి. 2050 నాటికి జీవవైవిధ్య నష్టం అంచనాలకు మించిపోతుంది. శీతోష్ణస్థితి మార్పు దీనికి ప్రధాన కారణంగా నిలుస్తుంది. దాదాపు 1.3 మిలియన్ల సహజ ఆవరణ వ్యవస్థలలో ఎలాంటి సహజ జీవజాతులు ఉండవు. (దిగువ రంగు ప్రాంతాలు జీవవైవిధ్య నష్ట సూచికలు. నీలిరంగు ప్రాంతాలు గరిష్ఠ జీవవైవిధ్య నష్టాన్ని సూచిస్తుంది).

ఎ. సూచిక రంగు ప్రాంతం (కలర్ కోడ్) ఏమి సూచిస్తుంది ?
బి. ఏ ప్రాంతం గరిష్ఠ జీవవైవిధ్య నష్టాన్ని సూచిస్తుంది ?
సి. ఏయే ప్రాంతాలు కనిష్ఠ జీవవైవిధ్య నష్టాన్ని సూచిస్తున్నాయి ?
డి. 2010 నుండి 2050 వరకు జీవవైవిధ్య పరిస్థితిలో గమనించిన మార్పులేవి ?
ఇ. జీవవైవిధ్యాన్ని సంరక్షించేందుకు ఏం చర్యలు సూచించగలవు ?
(సి.ఒ.పి. – 2012 జీవవైవిధ్యం, హైదరాబాద్ వారి సౌజన్యంతో)
జవాబు:
ఎ. జీవవైవిధ్య నష్ట సూచికలను చూపిస్తుంది.
బి. 1) కెనడా పై ప్రాంతం.
2) ఐరోపా ఖండంపై ప్రాంతాలు.
3) దక్షిణాఫ్రికాలో … జీవవైవిధ్య నష్టం ఎక్కువ ఉంది.

సి. 1) దక్షిణ అమెరికా పై భాగం.
2) ఆస్ట్రేలియా ఖండం.
డి. దాదాపు 1.3 మిలియన్ల ప్రదేశాలలో ఎలాంటి జీవజాతులూ ఉండవు.
ఇ. ప్రకృతిని గౌరవించి, అన్ని జీవుల ప్రాముఖ్యతను గుర్తించి, వాటి సంరక్షించాలి.
1. జీవ వైవిధ్యంపై ప్రజలలో, పిల్లల్లో అవగాహన కల్పించాలి.
2. ప్రభుత్వాలు దీనిపై కృతనిశ్చయంతో కార్యక్రమాలను రూపకల్పన చేయాలి.
3. ఇది ఒక సామాజిక బాధ్యతగా అందరూ భావించాలి.

ప్రశ్న 2.
అడవులు జీవావరణ నిల్వలని ఎలా చెప్పగలవు ? తగిన కారణాలు రాయండి.
జవాబు:

1. అడవులలో వృక్ష, జంతు జాతులు, క్రిమికీటకాలు అనేకం ఉంటాయి.
2. ఒకే జీవిలో ‘వైవిధ్యం ఉన్న జాతులను, ప్రజాతులను అడవులలో మనం చూడవచ్చు.
3. అడవులలో ఉన్న సజీవ, నిర్జీవ వనరులు పరిసరాలు ఈ జీవరాశులకు వైవిధ్యం ప్రదర్శించే అవకాశం కల్పిస్తున్నాయి.
4. ఇక్కడ జీవరాశులు తమ సహజ ప్రత్యుత్పత్తి పద్ధతుల ద్వారా, పరాగ సంపర్కం ద్వారా, విత్తన వ్యాప్తి ద్వారా, ఒక దానిపై ఒకటి ఆధారపడి, ఒకదానితో ఒకటి సహజీవనం చేస్తూ తమ మనుగడ కొనసాగిస్తాయి.
5. కాబట్టి అడవులను జీవావరణ నిల్వలని మనం చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
జీవవైవిధ్యం అంటే ఏమిటి ? జీవుల్లో వైవిధ్యాలు ఉంటాయని ఎలా చెప్పగలవు ?
జవాబు:
జీవవైవిధ్యం :
1. మొక్కలు, జంతువుల్లో కనపడే వైవిధ్యాలను జీవవైవిధ్యం అంటారు.
2. ఉదాహరణకు 1. ‘మందార’ మొక్కను తీసుకుందాం. 100 ఎర్రమందార మొక్కలు ఒక్కచోటే ఉన్నాయనుకోండి. అది జీవవైవిధ్యం కాదు.
3. కానీ అదే ప్రదేశంలో (ఆవరణ వ్యవస్థలో)
30 ఎర్ర మందారాలు, 10 తెల్ల మందారాలు, 10 ముద్ద మందరాలు, 10 రేక మందారాలు, 20 గులాబి రంగు మందారాలు, 20 వివిధ రంగు రేకులు గల మందారాలు ఉన్నాయనుకోండి. ఈ ప్రదేశం జీవవైవిధ్యం ఆరోగ్యంగా ఉన్న ఆవరణ వ్యవస్థ అని గుర్తించబడుతుంది. 4. ఒక ఆవరణ వ్యవస్థలో గడ్డి మాత్రమే ఉండకూడదు. దానితో పాటు ఇంకా రకరకాల మొక్కలు, జంతువులు, కీటకాలు ఉండాలి.
5. కోడిలో అడవి కోడి, నీటి కోడి, నాటు కోడి లాంటి వైవిధ్య జాతులు ఉండాలి.
6. ‘జాతి’ ఒకటే అయినా వాటి బాహ్య, అంతర నిర్మాణంలో వివిధ లక్షణాలు ఉంటే ఇది వైవిధ్యంగా గుర్తించబడుతుంది.
7. సూక్ష్మ జీవ ప్రపంచంలో కూడా వైవిధ్యం బాగా కనపడుతుంది.
8. మానవులలో కూడా ప్రదేశాన్ని, ఖండాన్ని బట్టి వైవిధ్యం ఉంటుంది.
ఉదా : వెస్టిండియన్లు – ఇండియన్లు – అమెరికన్లు.

ప్రశ్న 4.
ఈ పదాలను మీరు ఎలా అర్థం చేసుకున్నారు ? వివరించండి.
ఎ. అంతరించిన జాతులు
బి. ఆపదలో ఉన్న జాతులు
సి. ఎండమిక్ జాతులు
జవాబు:
ఎ) అంతరించిన జాతులు : భూమిపై నున్న ఆవరణ వ్యవస్థలలో పూర్తిగా కనబడకుండా అంతరించిపోయిన జాతులను అంతరించిన జాతులు అంటారు.
ఉదా : డైనోసార్లు, హంసల్లాంటి తెల్ల కొంగలు మొ॥. ఇక ఇలాంటి జీవులను మనం తిరిగి భూమిపై చూడలేము.
బి) ఆపదలో ఉన్న జాతులు : భూమిపై నున్న ఆవరణ వ్యవస్థలలో సంఖ్యాపరంగా బాగా తక్కువగా ఉన్న జాతులను ఆపదలో ఉన్న జాతులు అంటారు. 1) అవి నివసించే ప్రాంతాలు మానవుని వల్ల నాశనం చేయబడటం వల్ల అవి నివాసం కోల్పోయి ఆపదలో పడతాయి.
సి) ఎండమిక్ జాతులు : భూమిపై ఒక ప్రత్యేక ఆవాసానికి పరిమితమైన జాతులను ఎండమిక్ జాతులు అంటారు.
ఉదా : (1) కంగారూలు ఆస్ట్రేలియాలోనే ఉంటాయి. (2) కోపిష్టి మదపుటేనుగులు ఆఫ్రికా అడవులలోనే ఉంటాయి. (3) ఒంగోలు జాతి గిత్తలు మన ఆంధ్రప్రదేశ్ లోనే ఉంటాయి. (కానీ ఈ మధ్య వీటిని కృత్రిమ గర్భధారణ ద్వారా బ్రెజిల్ లో పెంచుతున్నాం)

ప్రశ్న 5.
పులిని సంరక్షించడానికి చర్యలు చేపట్టినప్పుడు పులితో పాటు సంరక్షించాల్సిన అంశాలు ఏవి ?
జవాబు:
1. పులిని సంరక్షించాలని అనుకున్నప్పుడు మొదట అడవులను సంరక్షించాలి.
2. వాటి ఆహారమైన చిన్న జంతువుల సంరక్షణ చేపట్టాలి.
3. పులులలో జనాభా లెక్కించేటప్పుడు ఆడ, మగ పులుల కచ్చితమైన సంఖ్యను తీసుకోవాలి.
4. వాటి ప్రజననానికి తగిన ఏర్పాటు అడవిలో చేయాలి. (లేదా కృత్రిమ ప్రజననమునకు ఏర్పాటు చేయాలి) (ప్రజననము అంటే ప్రత్యుత్పత్తి)
5. పులులు నీటి గుంటలు, వాగుల వద్దకు దాహం తీర్చుకోవటానికి వస్తాయి. వీటిలో నీటి ప్రవాహం వుండేలా చూడాలి. (వాగులపై లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ద్వారా చిన్న (చెక్ డామ్ లు) ఆనకట్టలు కడుతున్నారు. వేసవిలో నీటిని అడవిలోని దిగువ ప్రాంతానికి వదిలేలా చర్యలు తీసుకోవాలి.)
6. పులుల వేటను పూర్తిగా నిషేధించాలి.
7. ఇవి ఎక్కువ రాత్రిపూట అడవిలో సంచరిస్తాయి. అందువల్ల రాత్రిపూట స్వేచ్ఛగా అడవిలో తిరిగే అవకాశం కల్పించాలి. (శ్రీశైలం అడవులలో రాత్రి 10 గం|| తరువాత వాహనాలను అడవిలోకి అనుమతించరు. పులులు స్వేచ్ఛగా ఒక చోట నుండి మరోచోటకు వెళ్ళాలి. అప్పుడే వాటి ప్రజననం సులువవుతుంది).

ప్రశ్న 6.
మానవ కార్యకలాపాలు ఏ విధంగా జీవ వైవిధ్యానికి నష్టం కలిగిస్తున్నాయి ? జీవవైవిధ్య ఆవశ్యకతను ప్రజలు గుర్తించటానికి చేపట్టవలసిన చర్యలు ఏమిటి ?
జవాబు:
జీవవైవిధ్యానికి నష్టం కలిగిస్తున్న మానవ కార్యకలాపాలు :

1. అడవులను నరికి, వ్యవసాయానికి, నివాసానికి వినియోగించటం.
2. కాలుష్యాన్ని పెంచటం.
3. ఇళ్ళన్నీ కాంక్రీటుతో నిర్మించటం. పిచ్చుకల లాంటి వాటికి నష్టం కలుగుతోంది.
4. సెల్ టవర్ నుండి వచ్చే రేడియేషన్.
5. ఇంటిలో, ‘పెరడు’ లేకుండా అంతా రాళ్ళు సిమెంటుతో నేలను కప్పటం.
6. విదేశీ ఆక్రమణ జాతులను ఎక్కువగా పెంచటం (హైదరాబాద్ పావురాళ్ళు).
7. జంతువుల, మొక్కల సహజ నివాసాన్ని ధ్వంసం చేయటం.

చేపట్టవలసిన చర్యలు :

1. అడవుల నరికివేతను తగ్గించాలి.
2. సామాజిక అడవుల పెంపకాన్ని ప్రోత్సహించాలి.
3. ఇంటిలో కనీసం కొద్ది స్థలంలోనైనా ‘పెరడు’ ఉంచి మొక్కలు పెంచాలి.
4. పక్షులకు ప్రత్యేక సంరక్షణ కల్పించాలి. (పాలపిట్ట కొన్ని జిల్లాల్లో, కొన్ని మండలాల్లో కనిపించకుండా పోతోంది)
5. సెల్ టవర్ల నిర్మాణాలను నియంత్రించాలి.
6. స్థానిక జాతులను, ప్రజాతులను పెంచటంలో ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకోవాలి.
7. ప్రకృతిలో ప్రతి జీవి ముఖ్యమైనది. దాని పాత్ర దానికి నిర్దేశించబడివుంది అన్న సత్యం గమనించాలి. ‘జీవించు – జీవించనివ్వు’ (Live – Let Live)
8. జీవుల పట్ల భూత దయ చూపాలి.
9. పిల్లలకు అవగాహన (NGC), (WWF) ల ద్వారా కల్పించాలి.
10. అందమైన ఒకే జాతి జీవుల పట్ల ఆకర్షితమవకుండా, వేరు వేరు రకాలకు, జాతులకు సంబంధించిన మొక్కలను, జంతువులను అభివృద్ధి చేయాలి.

ప్రశ్న 7.
ఈ కింది వాటిలో ఆపదలో వున్న, ఎండమిక్ జీవులను గుర్తించి పటాల కింద పేరు రాయండి.

జవాబు:
1. ఎండమిక్ జీవులు :

2. ఆపదలో వున్న జీవులు :

ప్రశ్న 8.
పక్షుల వలస వెనుక ఉన్న శాస్త్రీయ కారణం ఏమిటి ?
జవాబు:
1. వాతావరణ ప్రతికూలతల వల్ల ప్రత్యుత్పత్తి జరుపుకొనటానికి పక్షులు వాటి సహజ నివాసం వీడి మరొక చోటుకు (మారటాన్ని) వెళ్ళటాన్ని ‘వలస’ అంటారు.
2. దీని వెనకున్న శాస్త్రీయ కారణాలు :
(i) ప్రతికూల వాతావరణ పరిస్థితులు అంటే అతివేడి, అతిశీతల పరిస్థితులు పక్షుల ప్రజననానికి (ప్రత్యుత్పత్తికి) ఆటంకం అవుతుంది.
(ii) ఈ ప్రతికూల పరిస్థితులలో పిల్ల పక్షులు తట్టుకోలేక చనిపోయే అవకాశం ఉంటుంది.
(iii) మంచు గడ్డకట్టే ప్రాంతాలలో, మంచు ధారాళంగా కురిసే శీతాకాలంలో పక్షులు గుడ్లు పెట్టి పొదగటం, ఆహార సేకరణ, పెద్ద పక్షుల జీవనం దుర్లభమవుతుంది.
(iv) ఇలా పక్షులు నివాసం కోసం, ఆహారం కోసం, సురక్షితంగా ప్రత్యుత్పత్తి జరుపుకొనటానికి ‘వలస’ వస్తాయి. వీటిని ‘వలస పక్షులు’ అంటారు.
మనం వీటికి తగిన చెట్లు, పొదలు, తావులను సంరక్షిస్తూ అవి వచ్చి వెళ్లటానికి సాయం చేయాలి.

ప్రశ్న 9.
ఈ రోజుల్లో చిరుతలు, ఎలుగుబంట్లు మన నివాసాల్లో చొరబడుతున్నాయి. ఇలా ఎందుకు జరుగుతోంది ? కొన్ని కారణాలు తెలుసుకోవడానికి నీవు ఏమేమి ప్రశ్నలడుగుతావు ?
జవాబు:

1. చిరుతలు అడవిలో ఉండాలి. మరి జనావాసాల్లోకి ఎందుకు వస్తున్నాయి ?
2. వాటి నివాసయోగ్యమైన అడవి ప్రాంతం తగ్గిందా ?
3. అడవిలో వాటికి ఆహారం, నీరు దొరకటం లేదా ?
4. అవి స్వేచ్ఛగా తిరుగుతూ నివసించే ప్రాంతంలోకి మనం వెళ్ళామా ? వాటి నివాసాలలో మన ఆవాసాలు నిర్మించామా?
5. ఎలుగుబంట్లు ఇష్టంగా తినే పుట్టతేనె పురుగులు, చెద పురుగులు అడవిలో లభిస్తున్నాయా ? లేదా ?
6. వాటి సంఖ్య తగ్గిపోతున్నది ? ఎందుకు ?
7. పాములు మన ఇళ్ళల్లోకి ఎందుకు చొరబడుతున్నాయి ?
8. చీమల పుట్టలు అరుదుగా కనిపిస్తున్నాయి. ఎందుకు ?

ప్రశ్న 10.
మీ పరిసరాలలో ఒక ప్రాంతాన్ని ఎంచుకోండి. అక్కడ జంతువులను ఒక రోజంతా గమనించండి. ఒక జాబితా తయారుచేయండి. ఏమి గమనించారో రాయండి.
జవాబు:
మా ఊరిలో మా వీధిని ఎంచుకుని, అక్కడ ఉన్న జంతువుల జాబితాను సేకరించాను.

1. ఆవులు
2. గేదెలు
3. మేకలు
4. కోళ్ళు
5. కొంగలు
6. బల్లులు.
7. తొండలు
8. గొల్లభామలు
9. తూనీగలు
10. పిల్లులు
11. కుక్కలు
12. పందులు
13. కాకులు
14. గబ్బిలాలు
15. ఎలుకలు
16. పాములు
17. పావురాలు (పెంపుడు)
18. గిన్నె కోళ్ళు
19. ఈము పక్షులు
20. పిచ్చుకలు (విదేశీ ఆక్రమణ జాతి)

కింది విషయాలు గమనించాను :

1. కొంగలు ప్రత్యేక సమయంలోనే వచ్చి వెళ్ళే వలస పక్షులు.
2. గబ్బిలాల సంఖ్య తక్కువ ఉంది. (రేడియేషన్ వల్ల)
3. పాముల సంఖ్య తక్కువయిందని మా నాన్న అన్నారు. (వీటిని విషపూరితమైనవని చంపటం ఒక కారణం.)
4. పావురాలు పెంచుకుంటున్నారు.
5. 5 నుండి 10 వరకు ఏమేరిన్ కుక్క పిల్లలు ఉన్నాయి.
6. పిచ్చుకల సంఖ్య బాగా తక్కువగా ఉంది.
7. పాలపిట్ట అసలు కనిపించలేదు.

ప్రశ్న 11.
ఇప్పుడు మరియు 30 ఏళ్ళ క్రితం ఉండే జంతువులు/పక్షుల జాబితాను తయారుచేయండి. ఇందుకోసం పెద్దల సహాయం తీసుకోండి. కొన్ని జంతువులు ప్రస్తుతం కనిపించక పోవటానికి గల కారణాలేమిటో రాయండి.
జవాబు:
మా తాతయ్య, ఆయన మిత్రుల సాయంతో నేను ఈ క్రింది జాబితా తయారుచేశాను.
(i) జంతువులు : 1. హైనాలు 2. అడవి పిల్లి 3. నీటి పిల్లి (ఫిషింగ్ పిల్లి). 4. చిరుత పులులు 5. ఉడుములు 6. ముంగిసలు 7. ముళ్ళ పందులు 8. జడల బర్రె 9. తోడేళ్ళు 10. అడవి తాబేళ్ళు
(ii) పక్షులు : 1. రాబందులు 2. గ్రద్దలు 3. నెమళ్ళు . 4. పిచ్చుకలు (సంఖ్య తగ్గింది) 5. నీటి కోళ్ళు 6. పాలపిట్టలు (సంఖ్య తగ్గింది) 7. కౌజు పిట్టలు (కనుజు) 8. ఎర్ర కాకులు 9. ఊర పిచ్చుకలు.

కారణాలు :

1. అడవులను నరికివేయటం.
2. హానికర క్రిమిసంహార మందులు పంటలపై, వాడటం.
3. గాలిలో రేడియేషన్ ప్రభావం ఎక్కువ అవటం. (ఇది సెల్ ఫోన్లు, సెల్ టవర్ల నుండి వచ్చే రేడియేషన్)
4. ప్రజననానికి ఆటంకం ఏర్పడటం.
5. వేసవిలో అధిక ఉష్ణోగ్రతల వల్ల మనుగడ కొనసాగించటం కష్టమవుతున్నది.
6. ఆధునిక వ్యవసాయ పద్ధతులు. (వరి గూళ్ళు, గాదెలు ప్రస్తుతం తగ్గి, గోడౌన్లలోనే ఎక్కువగా నిల్వ చేస్తున్నారు.) (వరికోత యంత్రాల వల్ల వరికుప్ప (గూళ్ళు) వేసే అవసరమే వుండటంలేదు.)

ప్రశ్న 12.
ఒక వృక్షాన్ని ఆవరణ వ్యవస్థగా తీసుకుని దానితో సంబంధం ఉన్న మొక్కలు, జంతువులను నమోదు చేయండి.
జవాబు:

1. ఒక వృక్షాన్ని ఒక ఆవరణ వ్యవస్థగా పరిగణించినప్పుడు దీనితో అనేక మొక్కలు, జంతువులు సంబంధం కలిగి ఉంటాయి.
2. దీనిపై పరాన్నజీవులైన చిన్న మొక్కలు చెట్టు కాండం, శాఖలపై పెరుగుతాయి.
3. చెట్టుపై అనేక కీటకాలు, తుమ్మెదలు వచ్చి వెళ్ళుతూ ఉంటాయి.
4. అనేక పక్షులు, చిలుకలు, కాకులు, పిచ్చుకలు నివాసం ఏర్పర్చుకుంటాయి.
5. వలస పక్షులలాంటి కొంగలు వచ్చి వాటి గూడులను ఏర్పర్చుకుంటాయి.
6. కొంత కాలం తరువాత అవి వెళ్ళిపోతాయి.
7. చెట్టు బెరడు కింద చెద పురుగులు ఉంటాయి.
8. వీటిని తినడానికి వడ్రంగి పిట్టలు వస్తాయి.
9. తేనెటీగలు తేనెతెట్టును పెట్టి నివశిస్తాయి.
10. ఉడతలు చెట్టుపై తిరుగుతూ ఉంటాయి.
11. కుక్కలు, గేదెలు, ఆవులు చెట్టు నీడన విశ్రాంతి తీసుకుంటాయి.
12. పసిరిక పాములు చెట్టుపై నివాసముంటాయి.

ప్రశ్న 13.
ఇంటర్నెట్ లేదా గ్రంథాలయం పుస్తకాల సహాయంతో భారతదేశంలోని పక్షి సంరక్షణ కేంద్రాల సమాచారం సేకరించి జాబితా తయారుచేయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 14.
భారతదేశానికి వలస వచ్చే పక్షుల జాబితాను తయారుచేయండి.
జవాబు:
శీతాకాలం వలస వచ్చే పక్షులు :

1. సైబీరియన్ కొంగలు
2. గ్రేటర్ ఫ్లెమింగో పక్షులు
3. రఫ్ పక్షులు
4. నల్లరెక్క కొంగలు
5. కామన్ టీల్
6. యెల్లో వ్యాగ్ టేల్
7. వైట్ వ్యాగ్ టేల్
8. రోసీ పెలికాన్
9. వుడ్ శాండ్ పైపర్
10. స్పాటెడ్ శాండ్ పైపర్

వేసవికాలం వలస వచ్చే పక్షులు :

1. ఏసియన్ కోయల్
2. కుకూస్
3. కోంచ్ డక్
4. యురేషియం గోల్డెన్ ఓరియల్ .
5. బ్లూ చీక్ డ్ బీ ఈటర్
6. బ్లూ టైల్డ్ బీ ఈటర్
7. బ్లాక్ క్రోడ్ నైట్ హెరోన్.

ప్రశ్న 15.
సమీపంలో గల అటవీశాఖ కార్యాలయాన్ని సందర్శించి అచ్చటి స్థానిక మొక్కలు, జంతువుల సమాచారాన్ని సేకరించండి.
జవాబు:
మా పాఠశాల దగ్గరలో ఉన్న అటవీశాఖ కార్యాలయంలో ఫారెస్టర్ గార్ని, కలసి ఈ కింది సమాచారం సేకరించాము.
మా ప్రాంత సమీప అడవిలో ఉన్న మొక్కలు :

1. టేకు చెట్లు
2. మద్ది చెట్లు
3. విప్ప చెట్లు
4. తునికి చెట్లు
5. వాక్కాయల చెట్లు
6. బుడంకాయల తీగ
7. రేగు చెట్లు
8. నక్కేరుకాయల చెట్లు
9. పల్లేరు కాయల తీగ
10. పరిక్కాయ చెట్టు
11. పాలచెట్టు
12. వెదురు పొదలు
13. తుమ్మచెట్లు
14. జిట్రేగు చెట్లు
15. నార వేప
16. బూరుగు దూది చెట్లు
17. దేవదారు
18. అడవి నారింజ
19. గిన్నె చెట్టు
20. దాల్చిన చెక్క, లవంగ చెట్టు (చింతపల్లి అడవులు)

జంతువులు :

1. పాల పిట్ట
2. మొసలి
3. ఎలుగుబంట్లు
4. లేడి
5. కొండచిలువలు
6. పాములు (గోధుమ త్రాచు)
7. రక్తపింజర
8. కుందేళ్ళు
9. నక్కలు
10. అడవి కుక్కలు
11. నీటి కోళ్ళు
12. గువ్వ పిట్టలు (చిన్నపొదలో ఉంటాయి)
13. గోరింకలు
14. ఉడుము (అతితక్కువ ఉన్నాయట)
15. అడవిదున్న
16. మనుబోతులు
17. అడవి పందులు
18. నెమళ్ళు (మా ప్రాంతంలో అతితక్కువ)
19. దుప్పి
20. చిరుతపులి (ఒక్కటే ఉందని రేంజర్ గారు చెప్పారు)

ప్రశ్న 16.
జీవవైవిధ్యంపై సమావేశాలు నిర్వహించాల్సిన అవసరమేమిటి ? ఈ సమావేశాలపై సమాచారం సేకరించి అవి ఎక్కడ – ఎప్పుడు ఏ ఉద్దేశంతో నిర్వహించారో రాయండి.
జవాబు:
1. జీవవైవిధ్యంపై అవగాహన కోసం, అన్ని దేశాల ప్రజలు సమష్టిగా ఈ భూమిని ఎక్కువ జాతులతో నిలకడగా, సమతుల్యంగా ఉంచే ఉద్దేశ్యంతో ఈ జీవ వైవిధ్య సమావేశాలు జరుగుతాయి.
2. వీటివల్ల పూర్తిగా అంతరించిపోయే జాతుల సంరక్షణ, పరిరక్షణ జరపటానికి అవకాశం ఉంటుంది.
3. ఈ సమావేశాలలో ప్రపంచ దేశాలకు దిశా నిర్దేశం చేయబడుతుంది.
4. అందువల్ల జీవవైవిధ్య సదస్సులు జరపటం అవసరం.

సదస్సుల వివరాలు :
1. ప్రపంచ జీవవైవిధ్య సదస్సు – 2012 – హైదరాబాద్ – ఆంధ్రప్రదేశ్ – ఇండియా
2. అంతర్జాతీయ ప్రకృతి సంరక్షణ సంఘ సమావేశం – జేజూ – దక్షిణ కొరియా

ప్రశ్న 17.
భూమిపై అధిక జీవవైవిధ్యం ఎక్కడ కనిపిస్తుంది ? ఆంధ్రప్రదేశ్ మ్యాప్లో అత్యధిక జీవవైవిధ్యం గల ప్రాంతాలు గుర్తించండి.
జవాబు:

1. భూమిపై అధిక జీవవైవిధ్యం అడవులలో మాత్రమే కనిపిస్తున్నది.
2. అడవులలో ఒకే జాతి మొక్కలు, జంతువుల మధ్య వైవిధ్యం కనబడుతుంది.
3. అడవిని కాపాడుకోవటం మన కర్తవ్యం.
4. ‘అడవి’ జీవావరణాన్ని నిల్వ చేసే ఒక ప్రదేశంగా చెప్పవచ్చు.
5. కానీ దురదృష్టవశాత్తు మనుషులే అడవులను నాశనం చేస్తూ, జీవవైవిధ్యాన్ని దెబ్బ తీస్తున్నారు.

ప్రశ్న 18.
మానవ క్రియల వల్ల మన జీవవైవిధ్యానికి ఎక్కువ నష్టం చేకూరింది. వీటిని రక్షించే కొన్ని మార్గాలను సూచించండి.
జవాబు:
మానవ క్రియల వల్ల జీవవైవిధ్యానికి నష్టం జరిగింది. దీనిని రక్షించే కొన్ని మార్గాలు.

1. అడవులను సంరక్షించాలి.
2. జంతువుల, మొక్కల సహజ ఆవాసాలు ధ్వంసం చేయకుండా ప్రత్యామ్నాయ పద్ధతులను పాటించాలి.
3. వంట చెరకు సేకరణను ఆపి కిరోసిన్, గ్యా స్లతో వంట చేసుకోవాలి.
4. పేపర్ వినియోగాన్ని సాధ్యమైనంత తగ్గించాలి.
5. పేపర్ రీ సైక్లింగ్ ప్రక్రియను ప్రోత్సహించాలి.
6. వన్య ప్రాణులను అమ్మటం, చంపటం చేయకుండా విదేశాలకు ఎగుమతి చేయకుండా చట్టాన్ని కఠినం చేసి, కట్టుదిట్టమైన చర్యలు తీసుకోవాలి.
7. పొలాలలో రసాయన ఎరువులు, క్రిమిసంహారక మందుల వినియోగంపై నియంత్రణ వుండాలి.
8. దీనిపై రైతులకు అవగాహన కల్పించాలి.
9. పిల్లలకు జీవవైవిధ్యం పై అవగాహన కార్యక్రమాలు, పోటీలు నిర్వహించి ప్రోత్సహించాలి.
10. పారిశ్రామిక అవసరాలకు ప్రకృతి. వనరుల వినియోగం సున్నితమైన అంశం. దీనిపై ప్రజల, ప్రజాసంఘాల పర్యావరణ కార్యకర్తల అభిప్రాయాలు గౌరవించాలి.
11. మనం అభివృద్ధి కోసం ఎంతైతే అడవులను నాశనం చేశామో, అదే విస్తీర్ణంలో వేరే బీడు, మైదాన ప్రాంతాల్లో అడవుల పెంపకం చేపట్టాలి.

ప్రశ్న 19.
పలు రకాల మొక్కలు, జంతువులతో కూడిన పార్కు వన్యసంరక్షణ కేంద్రం లేదా జంతు ప్రదర్శనశాల చూసినప్పుడు మీ సంతోషాన్ని ఎలా వ్యక్తపరుస్తారు ? కొన్ని వాక్యాలలో తెలపండి.
జవాబు:
1. వన్య సంరక్షణ కేంద్రంలో సంరక్షింపబడుతున్న పక్షులను చూసినపుడు చాలా ఆనందం, గొప్ప అనుభూతి కలుగుతుంది.
2. వాటిని నేను మునుపెన్నడూ చూడలేదు. వాటిని చూస్తే ఎంతో ఆనందంగా అనిపించింది.
3. రంగు, రంగు పూలమొక్కలు, వాటి ఉపయోగాలు అక్కడ తెలుసుకుని ఆశ్చర్యపడ్డాను.
4. రకరకాల మందు మొక్కలు, వాటి నుండి తయారయ్యే మందుల పేర్ల గురించి నాకు మునుపెన్నడూ తెలియదు. తెలుసుకున్న తర్వాత సంబరం అనిపించి వాటి ఉపయోగాన్ని నా స్నేహితులతో పంచుకుని మరింత ఆనందించాను.
5. అడవిలో పెరిగి సంచరించే పులి, సింహాలను చూసి మొదట భయపడ్డాను. కానీ తరువాత వాటిని ఇంకా ఇంకా చూడాలనిపించింది.
6. కోతులు, కొండముచ్చులు చేసే చిలిపి చేష్టలు నవ్వు తెప్పించాయి.

ప్రశ్న 20.
జీవవైవిధ్య సంరక్షణ పై మాట్లాడుకు ఒక ఉపన్యాస వ్యాసం తయారుచేయండి.
జవాబు:
ఉపయోగపడేదీ, ఉపయోగపడనిదీ ఏదైనప్పటికీ ప్రతి చెట్టుకు, జంతువుకు భూమిపై జీవించే హక్కు ఉందని గ్రహించడమే జీవవైవిధ్య సారాంశం. ప్రతిజీవి ఆవరణ వ్యవస్థలోని భాగమే. ఏ జీవి నశించినా (అది ఎండమిక్ కావచ్చు లేదా ఇతర ఆవాసాలలో ఉండవచ్చు) ఆవరణ వ్యవస్థలోని ఆహార గొలుసులు, ఆహార జాలకంపై దాని ప్రభావం ఉంటుంది.

దీని మూలంగా ప్రపంచ జీవవైవిధ్యం ప్రభావితం అవుతుంది. కాబట్టి భూమిపైన జీవవైవిధ్యాన్ని రక్షించాలంటే ముందుగా మనం ప్రకృతి పరిరక్షణలో భాగస్థులం కావాలి. తరువాత ఇతరులకు అవగాహన కల్పించేందుకు కృషి చేయాలి. ఈ రోజు కొన్ని జాతులు అంతరించిపోతే, రేపు అంతరించిపోయే జాబితాలో మనం ఉంటాం.

జీవవైవిధ్యాన్ని సంరక్షించుకోవడం అంటే అటవీ వనరులను అతిగా కాకుండా మితంగా వినియోగిస్తూ ఆవరణ వ్యవస్థలపై ఎలాంటి దుష్ప్రభావం చూపకుండా జాగ్రత్త వహించడం. ఇలా చేయటం వలన అడవులు నిరంతరం అభివృద్ధి చెందుతూ ముందు తరాలకు జీవ వైవిధ్యాన్ని అందించగలుగుతాయి.

ప్రకృతి మానవ అవసరాలకే గాని మానవ అత్యాశలకు కాదు. మానవులుగా మనం ఎప్పుడూ ప్రకృతిని మన అవసరాలకు ఎలా వినియోగించాలి అనే కోణంలో ఆలోచించాం కాని ! ప్రకృతిని ఎలా సంరక్షించుకోవాలి అనే కోణంలో ఆలోచించలేదు. మానవుడు ప్రకృతిలోని ఒక భాగం మాత్రమే. యావత్ ప్రకృతి కాదు. ప్రకృతిని సంరక్షిస్తే అది మనలను రక్షిస్తుంది.

ప్రశ్న 21.
జీవవైవిధ్య సంరక్షణ మన ఇంటి నుండే మొదలు అవుతుందని రాణి చెప్పింది. ఇది సరైనదేనా ? ఆమెను నీవు ఎలా సమర్థిస్తావు ?
జవాబు:
అవును. రాణి అన్నది నిజమే. నేను రాణిని సమర్థిస్తాను. ఎందుకంటే

1. జీవుల సంరక్షణ మన ఇంటి నుండి ప్రారంభమవ్వాలి.
2. మన ఇల్లు ‘ప్రకృతి’ అనే పెద్ద ఆవరణలో ప్రాథమిక ఆవాసం.
3. దీనిలో జీవవైవిధ్యం ఉంటే, అది మన బజారుకి, అక్కడ నుండి గ్రామానికి, పట్టణాలకి, నగరాలకి, రాష్ట్రాలకి, దేశానికి, దేశ దేశాలకు విస్తరిస్తుంది.
4. ఇది ఎవరో ఒక్కరే చేసే పనికాదు.
5. ఒక్కరి వల్ల సాధ్యం కాదు. ఇది అందమైన కలసికట్టుగా, సామాజిక బాధ్యతగా భూతదయ ఉన్న మానవులుగా మనందరం చేయవలసిన ముఖ్యమైన పని.

ప్రశ్న 22.
ప్రజల్లో జీవవైవిధ్యంపై అవగాహన కలిగించుటకు కొన్ని నినాదాలు లేదా ఒక కరపత్రం చేయండి.
జవాబు:
నినాదాలు :
1. జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడుదాం. మనల్ని మనం కాపాడుకుందాం.
2. జీవించు – జీవించనివ్వు.
3. జీవుల మనుగడే – జీవవైవిధ్యం నిలకడ.
4. జీవించే హక్కు – ప్రకృతిలో ప్రతి జీవి హక్కు.

8th Class Biology 6th Lesson జీవ వైవిధ్యం – సంరక్షణ InText Questions and Answers

కృత్యములు

1. ‘పరిసరాల నమూనా’ నువ్వు తయారుచేయగలవా ? (పేజీ నెం. 84)
జవాబు:

నేను చేయగలను. ఉదాహరణకు మా ఇంటి చుట్టూ ఉన్న పరిసరాల పటంలో వివిధ మొక్కలు, జంతువులు మొ|| వాటిని గుర్తించి నమూనా చిత్రం గీస్తాను.
ఇది మా ఇల్లు రంగు సూచిక (Colour Code)
1. మొక్కల – మొ – లేత ఆకుపచ్చ (మొక్కలు)
2. మొక్కలు – మొ – ముదురు ఆకుపచ్చ (చెట్లు)
3. జంతువులు – జ – ఎరుపు
4. మనుషులు – మ – ముదురు నీలిరంగు
5. పక్షులు – ప – గులాబి రంగు
6. కీటకాలు – కీ – గోధుమరంగు
7. చేపలు – చే – లేత నీలిరంగు

(a) చార్టులో ఎన్ని రంగులు గుర్తించావు ?
జవాబు:
చార్టులో ఏడు రంగులు గుర్తించాను.

(b) అది ఏమి తెలుపుతుంది ?
జవాబు:
ఆ ప్రాంతంలో విభిన్న రకాల మొక్కలు, జంతువులు గురించి తెలుపుతుంది.

(c) రంగు సూచికలోని మొత్తం సంఖ్య దేనిని తెలియచేస్తుంది ?
జవాబు:
రంగు సూచికలోని మొత్తం సంఖ్య జీవవైవిధ్యాన్ని సూచిస్తుంది.

2. ప్రకృతి పరిశీలన (పేజీ నెం. 85)
జవాబు:
సమీపంలోని అడవులలో (సాధ్యమైతే) ట్రెక్కింగ్ కి వెళ్ళినప్పుడు లేదా పొలాలు, తోటలు సందర్శించినపుడు ఇలాంటి అధ్యయనాన్ని (సర్వే) నిర్వహించండి.

మీ పరిశీలనలో ఏవీ తప్పిపోకుండా, మరచిపోకుండా జాగ్రత్త పడండి. పక్షుల గూళ్ళు, సాలీడు గూళ్ళు, పురుగులు, కీటకాలు, నాచుమొక్కలు, శిలీంధ్రాలు మొదలైనవన్/నీ ఉండేలా జాగ్రత్తలు తీసుకోండి.

అలాగే అధ్యయనం చేస్తున్నప్పుడు పక్షుల గూళ్ళు మొదలైన ఆవాసాలను కదిలించరాదు. ఇది వరకు వాడిన రంగుసూచికలనే వినియోగిస్తూ నమూనా చిత్రం తయారు చేయండి. అడవుల్లో ఉండే వన్యజీవులలోని వైవిధ్యం మనలను ఆశ్చర్యపరుస్తుంది. ఇలా చేద్దాం

(a) ప్రకృతిలో మిమ్మల్ని అధికంగా ఆకర్షించినదేది ?
జవాబు:
ప్రకృతిలో మా ఊరి చెరువు, దాని ప్రక్కన ఉన్న దేవాలయం నన్ను అధికంగా ఆకర్షించాయి. ఇక్కడ వాతావరణం చాలా ప్రశాంతంగా, అందంగా, హాయిగా ఉంటుంది.

(b) వీటిని పరిశీలించినపుడు మీ పరిసరాల గురించి ఎన్నో ఆలోచనలు స్ఫురించి ఉంటాయి. ఆలస్యం చేయకుండా సంకోచించకుండా మీ ఆలోచనలు రాయండి.
జవాబు:

1. ప్రకృతి చాలా అందమైనది, మనోహరమైనది.
2. ఇది ఎన్నో జీవులకు ఆశ్రయం కల్పిస్తుంది. జీవితాన్ని ప్రసాదిస్తుంది.
3. మనం కూడా ప్రకృతిలో ఒక ప్రాణిగా జీవించాలి.
4. ప్రకృతిని మనం పాడుచేయకూడదు.
5. మన అవసరాలకు ప్రకృతి స్వభావాన్ని నాశనం చేయరాదు.
6. జీవించు – జీవించనివ్వు అనేది అందరికి ఆదర్శం కావాలి.

(c) రెండు నమూనా చిత్రాలను పోలుస్తూ మీ పరిశీలనలు రాయండి.
జవాబు:
పాఠ్యపుస్తకంలోని పటంతో పోల్చితే నేను గీచిన పటాలలో పచ్చదనం తక్కువగా ఉంది. అంటే మా ప్రాంతంలో చెట్లు తక్కువగా ఉన్నాయి. కావున జీవవైవిధ్యం కూడా తగ్గుతుంది. జీవవైవిధ్యం పెంచటానికి చెట్ల సంఖ్యను పెంచాలి.

3(a) మొక్కలలో వైవిధ్యం ఉందని నువ్వు ఎలా చెప్పగలవు ? (పేజీ నెం. 85)
జవాబు:
ఏవైనా రెండు మొక్కలను (ఉదా : మందార, మల్లె) గమనిస్తే

దీని ద్వారా మొక్కలలో వైవిధ్యం ఉందని మనకు తెలుస్తుంది.

(b) జంతువులన్నీ ఒకేలా ఉంటాయా ? నీ అభిప్రాయం ఏమిటి ?
జవాబు:
జంతువులన్నీ ఒకేలా ఉండవు. వైవిధ్యాలు (తేడాలు, భేదాలు, అనేక వేరు వేరు లక్షణాలు) ఉంటాయి.
ఉదా : గేదె, ఆవు (రెండూ క్షీరదాలే అయినా)

4(a) నీకు తెలిసిన క్రికెట్ ఆటగాళ్ళ ఫోటోలు సేకరించి వారి మధ్య తేడాలు రాయగలవా ? (పేజీ నెం. 86)
జవాబు:

(b) కింది ప్రశ్నలు చర్చించండి. సారాంశాన్ని కింద రాయండి.

ప్రశ్న (i)
పూర్తిగా ఒక దానిదానితో మరొకటి పోలిన జీవులు ఉన్నాయా ?
జవాబు:
లేవు.

ప్రశ్న (ii)
వాటి మధ్యలో భేదాలు ఎందుకు ఉన్నాయి ?
జవాబు:
ఏ జీవి మరో జీవిలా ఉండదు. దాని ప్రత్యేకత ఉంటుంది. ఇది దాని నిర్మాణంపై, దాని ఆహార అలవాట్లు, నివాస ఆ ప్రాంత ప్రభావం ఉంటుంది.

ప్రశ్న (iii)
మొక్కలన్నీ తీగల మాదిరిగా పాకేవి అయితే ఏమవుతుంది ?
జవాబు:
1. మొక్కలన్నీ తీగలైతే నడవటానికి చోటుండదు.
2. జంతువులకు నీడ ఉండదు.
3. భూమిలో నీరు ఇంకదు.
4. విత్తన వ్యాప్తికి ఆటంకం కలుగుతుందని చర్చలో పాల్గొన్న నా మిత్రులు చెప్పారు.

ప్రశ్న (iv)
కోడికి, మేకకు కాళ్ళలో భేదం ఉందా ? లేదా ?
జవాబు:
ఉంది. కోడి కాళ్ళు చిన్నవి ; వీటి వేళ్ళ మధ్య చర్మం వుంది.
మేక కాళ్ళు పెద్దవి, వీటి వేళ్ళు గోర్లు గిట్టలుగా మారాయి.

ప్రశ్న (v)
పక్షుల గూళ్ళు ఒకే రకంగా ఉన్నాయా ?
జవాబు:
ఉండవు. కారణం ఒక్కొక్క పక్షి ఆకారం, దాని సౌకర్యాల మీద ఆధారపడి గూడు ఉంటుంది.
కాకి – పెద్ద పుల్లలతో గూడుకడతే – గిజిగాడు సన్నని తీగలు, కొబ్బరి ఆకు ఈనెలతో చిత్రంగా గూడు కడుతుంది.

5. మానవుడు కూడా ప్రకృతిలో ఒక భాగమేనా ? మీరేమంటారు ? (పేజీ నెం. 92)
జవాబు:
అవును. మానవుడు కూడా పక్షులు, జంతువులు మాదిరిగానే ప్రకృతిలో ఒక భాగమే !

1. ఎందుకంటే వాటితో పాటే మనం. వాటి మీద ఆధారపడి మనం ఇన్ని లక్షల సంవత్సరాలు జీవించాం.
2. కానీ ఇప్పుడు మన కార్యకలాపాల వల్ల ప్రకృతి నాశనం అవుతుంది.
3. దీని వల్ల జీవవైవిధ్యం నాశనమవుతుంది.
4. ప్రకృతి లేకపోతే మానవ మనుగడే ఉండదు.
5. అన్ని జీవులలాగా మానవుడు కూడా ప్రకృతిలో ఒక భాగం అని నా అభిప్రాయం.

పాఠ్యాంశములోని ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
రంపచోడవరం పులులు ఎందుకు అంతరించాయి ? (పేజీ నెం. 87)
జవాబు:
1. రంపచోడవరంలో రంగు మట్టితవ్వకాలు వలన వందల ఎకరాల అటవీ భూమి తగ్గిపోయింది.
2. అందుకే పులుల సంఖ్య తగ్గింది.

ప్రశ్న 2.
మన దేశంలో పులులు ఎక్కడైనా కనిపిస్తున్నాయా ?
జవాబు:
అవును. శ్రీశైలం అడవులలో కనిపిస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 3.
రంపచోడవరం నెమళ్ళ సంఖ్య పెరిగింది. కారణం ఏమిటి ?
జవాబు:

1. రంపచోడవరంలో రంగు మట్టి కోసం తవ్వకాలు చేసారు.
2. అందువల్ల అడవి పలుచబడింది.
3. ఆవాసం లేక పాములు బయట సంచరించాయి.
4. అవి నెమళ్ళ కంటపడ్డాయి.
5. పాములు నెమళ్ళకు ఇష్టమైన ఆహారం కాబట్టి అవి ఎక్కువ పాముల్ని తిన్నాయి.
6. ఆహారం పుష్టిగా ఉంది. కాబట్టి ప్రత్యుత్పత్తిలో ఎక్కువ సఫలత వచ్చి నెమళ్ళ సంఖ్య పెరిగింది.

ప్రశ్న 4.
అడవిని, అడవి జీవులను కాపాడటంలో టైగర్ ప్రాజెక్ట్ ఎలా ఉపయోగపడింది ? అసలు అలు (పేజీ నెం. 92)
జవాబు:
1. పులిని కాపాడాలంటే అడవిని కాపాడాలి.
2. అడవిని కాపాడితే అది జీవవైవిధ్యపు నిల్వగా మారి ఎన్నో రకాల మొక్కలు, జంతువులు, పక్షులకు ఆవాసంగా మారుతుంది.
3. ఇలా అడవిని సంరక్షించటం అంటే పులుల సంరక్షణే !

ప్రశ్న 5.
ఇదివరకు పులులు ఉండి, ఇప్పుడు తగ్గితే అది జింకలపై ఎలాంటి ప్రభావం చూపుతుంది ?
జవాబు:
1. పులుల ఆహారం ఎక్కువగా జింకలే !
2. పులులు తగ్గితే జింకల జనాభా పెరుగుతుంది కదా !

ప్రశ్న 6.
జింకల సంఖ్య పెరిగితే మొక్కల పరిస్థితి ఏమిటి ?
జవాబు:
1. జింకలు గడ్డిని, మొక్కలను, వేరుశనగ, కందిచెట్లను తింటాయి.
2. పులులు తగ్గి, జింకల సంఖ్య పెరగటం వల్ల, అవి మొక్కలను తింటాయి కాబట్టి మొక్కల సంఖ్య బాగా తగ్గుతుంది.

SCERT AP 9th Class Biology Guide Pdf Download 1st Lesson కణ నిర్మాణం – విధులు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 9th Class Biology 1st Lesson Questions and Answers కణ నిర్మాణం – విధులు

9th Class Biology 1st Lesson కణ నిర్మాణం – విధులు Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కింది వాటిలో భేదాలను గుర్తించండి. (AS 1)
A) వృక్ష కణం మరియు జంతు కణం
B) కేంద్రక పూర్వకణం మరియు నిజకేంద్రక కణం
జవాబు:
A) వృక్ష కణం మరియు జంతు కణం :

B) కేంద్రక పూర్వకణం మరియు నిజకేంద్రక కణం

ప్రశ్న 2.
కణం నుండి కేంద్రకాన్ని తొలగిస్తే ఏమవుతుంది? మీ జవాబులను బలోపేతం చేయడానికి రెండు కారణాలు రాయండి. (AS 1)
జవాబు:

1. కణాంగాలలో కేంద్రకము అతిముఖ్యమైనది.
2. కేంద్రకము కణవిధులను అన్నింటిని నియంత్రిస్తుంది.
3. కేంద్రకము అన్ని కణాంగాలను మరియు కేంద్రకాంశమును కూడా నియంత్రిస్తుంది.
4. కణ మెదడు అయిన కేంద్రకమును తొలగించినట్లయితే కణము ఆ వెంటనే చనిపోతుంది.
5. కనుక కేంద్రకమును తొలగించినట్లయితే కేంద్రక నియంత్రణలో పనిచేసే కణాంగాలు చనిపోతాయి. తద్వారా ఆ జీవి చనిపోతుంది.

ప్రశ్న 3.
లైసోజోమ్ లను స్వయం విచ్ఛిత్తి సంచులని ఎందుకు అంటారు? (AS 1)
జవాబు:

1. లైసోజోములు విచ్ఛిన్నకర ఎంజైములను కలిగి ఉంటాయి.
2. విచ్ఛిన్నం చేయవలసిన పదార్థములు లైసోజోమ్ నకు రవాణా చేయబడతాయి.
3. కొన్ని సందర్భాలలో లైసోజోముల విచ్ఛిన్నం ద్వారా విడుదలైన ఎంజైములు కణమును జీర్ణం చేస్తాయి.
4. అందువలన లైసోజోమ్ ను స్వయం విచ్ఛిత్తి సంచులు అంటారు.

ప్రశ్న 4.
వృక్ష కణంలో పెద్ద రిక్తికలు ఎందుకు ఉంటాయి? (AS 1)
జవాబు:

1. మొక్కల రిక్తికలు నీటి నిలువకు, ద్రవాభిసరణ క్రమతకు, వ్యర్థ పదార్థాల సంగ్రహణకు ఉపయోగపడుట ద్వారా ఆకులు, రక్షకపత్రాల కణముల యొక్క నిర్మాణాత్మక రూపమును నియంత్రిస్తాయి.
2. కణము మధ్యన గల రిక్తిక, కణకవచముపై కలిగించే ఒత్తిడి ద్వారా కణము యొక్క ఆకారము స్థిరంగా ఉంచబడుతుంది.
3. నియంత్రిత పెరుగుదలలో భాగంగా మొక్కలు కణము పొడవుగా అగుటకు కణము అంతర్గతశక్తిని ఉపయోగించుకుంటాయి.
4. జంతువుల రిక్తిక కంటె వృక్షము యందు ఉండు రిక్తిక క్లిష్టమైన విధులను నిర్వహిస్తుంది.
5. అందువలన వృక్ష కణములలో పెద్ద రిక్తికలు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 5.
“జీవుల మౌళిక ప్రమాణం కణం” వివరించండి. (AS 1)
జవాబు:

1. కణ సిద్ధాంతం ప్రకారం జీవుల నిర్మాణాత్మక, క్రియాత్మక ప్రమాణం కణం, జీవులు కణ నిర్మితాలు మరియు కణములన్నీ ముందుతరం కణం నుంచి ఏర్పడతాయి.
2. జీవి జీవించడానికి అవసరమయ్యే జీవక్రియలన్నీ కణస్థాయిలోనే జరుగుతాయి.
3. అందువలన కణమును జీవుల మౌళిక ప్రమాణం అని చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 6.
కణ సిద్ధాంతమును ఎవరు, ఎప్పుడు ప్రతిపాదించారు ? దీనిలోని ముఖ్యమైన అంశాలు ఏవి? (AS 1)
జవాబు:
ప్రతిపాదించినవారు :
ఎమ్.జె. ప్లీడన్ మరియు థియోడర్ ష్వాన్ 1838-39 సంవత్సరంలో కణ సిద్ధాంతమును

ప్రతిపాదించారు. ముఖ్యమైన అంశములు :

1. జీవరాసులన్నీ కణాలు, వాటి ఉత్పన్నాలతో నిర్మించబడి ఉంటాయి.
2. కణాలన్నీ ముందు తరం కణం నుంచే ఏర్పడతాయి.
3. అన్ని కణాలు ఒకే రకమైన రసాయన నిర్మాణం కలిగి, ఒకే రకమైన జీవక్రియలు నెరవేరుస్తాయి.
4. జీవి యొక్క జీవక్రియలు ఆ జీవిలోని కణములు నిర్వర్తించే విధులను బట్టి, ఆ జీవిలో వివిధ కణముల మధ్య ఉండే సంబంధ బాంధవ్యాల మీద ఆధారపడి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 7.
ప్లాస్మా పొర పగిలిపోతే/ విరిగితే కణానికి ఏమి జరుగుతుంది? (AS 2)
జవాబు:
ప్లాస్మా పొర పగిలిపోతే / విరిగితే :

1. విసరణ లేదా ద్రవాభిసరణ ద్వారా కణము లోపలకు, బయటకు జరిగే పదార్థాల రవాణాను ప్లాస్మా పొర నియంత్రిస్తుంది.
2. అందువలన ప్లాస్మాపొర పగిలిపోతే కణము, దాని లోపలి అంశములను బయటకు విడుదల చేయవచ్చు.
3. అందువలన కణము చనిపోతుంది.

ప్రశ్న 8.
గాల్జీ సంక్లిష్టాలు లేకపోతే కణానికి ఏమవుతుంది? (AS 2)
జవాబు:
గాల్జీ సంక్లిష్టాలు లేకపోతే :

1. వీటి ద్వారా జరుగవలసిన కార్యకలాపాలు జరుగవు.
2. వివిధ రకాల పదార్థములను మార్పుచేయడం కణము నందు జరుగదు.
3. గాల్జీ సంక్లిష్టము నుండి పదార్థాలన్నీ ప్లాస్మాపొర వైపు కాని లేదా మరొక కణాంగమైన లైసోజోమ్స్ వైపు కాని పంపబడవు.
4. రైబోజోములచే తయారుచేయబడిన ప్రోటీనులు మరియు ఇతర పదార్థములు లైసోజోమ్ లకు రవాణా చేయబడవు.
5. పదార్ధముల రవాణా జరుగకపోయినట్లయితే ప్లాస్మా పొరకు మరమ్మత్తులు జరుగక కణం చనిపోతుంది.
6. గాల్జీ సంక్లిష్టము నుండి విషపదార్థములు లైసోజోమ్స్ నకు పంపబడనట్లయితే విషపదార్ధములు కణము నందు నిల్వచేయబడి కణము చనిపోతుంది.

ప్రశ్న 9.
బుగ్గకణంలో కేంద్రకాన్ని చూడడానికి నీవు ప్రయోగశాలలో ఏమేమి జాగ్రత్తలు తీసుకున్నావు? (AS 3)
జవాబు:
బుగ్గకణంలో కేంద్రకాన్ని చూడడానికి ప్రయోగశాలలో తీసుకోవలసిన జాగ్రత్తలు :

1. చెంప (బుగ్గ) లోపలి భాగాన్ని ఎక్కువగా గీకకూడదు. ఎక్కువగా గీకితే గాయమయ్యే అవకాశం ఉంటుంది.
2. గీకిన భాగాన్ని స్లెడ్ పైన వ్యాపించేటట్లు చేయవలెను.
3. ఎక్కువగా రంగు ఉన్నట్లయితే దానిని తొలగించవలెను.

ప్రశ్న 10.
ప్రస్తుత పాఠాన్ని పూర్తిగా, క్షుణ్ణంగా చదివి వివిధ రకాల కణాంగాల విధులకు సంబంధించిన సమాచారాన్ని సేకరించి క్రమసంఖ్య, కణాంగాలు, విధులు అనే అంశాలను పట్టికలో నమోదు చేయండి. నమోదు చేసేటపుడు నూతన ప్రత్యేక అంశాలు ఉన్నట్లయితే పట్టిక క్రింద నమోదు చేయండి. (AS 4)
జవాబు:

ప్రత్యేక అంశాలు :

1. కేంద్రకము జన్యు సమాచారాన్ని కలిగి ఉంటుంది.
2. గరుకు అంతర్జీవ ద్రవ్యజాలము ప్రోటీన్లను సంశ్లేషణ చేస్తుంది. నునుపు అంతర్జీవ ద్రవ్యజాలము లిపిడ్లను సంశ్లేషణ చేస్తుంది.
3. గాల్టీ సంక్లిష్టము రైబోజోములు తయారు చేసిన ప్రోటీనులను ఒకటిగా చేర్చుటకు సహాయం చేస్తుంది.
4. కణ వినాశమునకు కారణమగుట వలన లైసోజోములను స్వయంవిచ్చిత్తి సంచులు అంటారు.
5. కణ శ్వాసక్రియ ద్వారా కణము శక్తిని ఉత్పాదన చేయుట వలన మైటోకాండ్రియాలను కణ శక్త్యా గారాలు అంటారు.
6. క్లోరోప్లాస్టులు, ల్యూకోప్లాస్టులు, క్రోమోప్లాస్టులు మొక్కలలో ఉండే ప్లాస్టిడ్లు.

ప్రశ్న 11.
వృక్ష కణం లేదా జంతు కణం నమూనాను పరిసరాలలో లభ్యమయ్యే పదార్థాలతో తయారుచేయండి. (AS 15)
జవాబు:

ప్రశ్న 12.
మీరు సేకరించిన పత్రం పొరతో తాత్కాలిక స్లెడను తయారుచేసి పత్రరంధ్రాలను పరిశీలించి పటమును గీయండి. వాటి గురించి రాయండి. (AS 5)
జవాబు:
పెద్దదిగా చూపబడిన పత్రరంధ్రము ఈ క్రింది కణాలను చూపిస్తుంది.

1. పత్రరంధ్రము రెండు రక్షక కణములచే ఆవరించబడినది.
2. రక్షక కణములు మూత్రపిండాకారములో ఉన్నాయి.
3. రక్షక కణమందు కేంద్రకము, క్లోరోప్లాస్టులు కలవు.
4. రెండు రక్షక కణముల మధ్య చిన్న పత్రరంధ్రము కలదు.
5. ఆకునందలి పత్రరంధ్రముల ద్వారా వాయువుల మార్పిడి జరుగును.
6. ఆకు వైశాల్యం నందు పత్రరంధ్రములు సుమారు 1 నుండి 2 శాతం ఆక్రమించి ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 13.
నమూనా జంతు కణం పటము గీచి భాగాలు గుర్తించండి. (AS 5)
జవాబు:

ప్రశ్న 14.
కింది కార్టూనును చూడండి. కణాంగాల విధులను గురించి రాయండి. (AS 5)

జవాబు:
కణంలోని ముఖ్యమైన కణాంగాలు అనగా అంతర్జీవ ద్రవ్యజాలం, గాల్టీ సంక్లిష్టాలు, లైసోజోములు, మైటోకాండ్రియా, – ప్లాస్టిడ్స్ మరియు రిక్తికలు.

కణాంగాలు, విధులు :
1) అంతర్జీవ ద్రవ్యజాలం :
కణ ద్రవ్యంలో వల వంటి నిర్మాణాన్ని అంతర్జీవ ద్రవ్యజాలం అంటారు. ఇది ప్రోటీన్ల వంటి పదార్థాలను కణద్రవ్యంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు ఇక్కడ నుండి కేంద్రకానికి రవాణా మార్గంగా పని చేస్తుంది. క్రొవ్వు మరియు లిపిడ్ల సంశ్లేషణకు తోడ్పడుతుంది. విష పదార్థాలను నిర్వీర్యం చేస్తుంది.

2) గాల్జీ సంక్లిష్టాలు :
ఇవి వివిధ రకాల పదార్థాలను కణంలోని ఇతర భాగాలకు పంపే ముందు, తమలో నిల్వ చేసుకుని, అక్కడ నుండి ప్లాస్మాపొర వైపు లేదా లైసోసోమ్స్ వైపు పంపిస్తాయి.

3) లైసోజోములు :
వినాశకర పదార్థాలను ఇవి ఎంజైముల ద్వారా వినాశనం చేస్తాయి.

4) మైటోకాండ్రియా :
కణానికి కావలసిన శక్తిని ఉత్పత్తి చేసి కణ శ్వాసక్రియను జరుపుతాయి.

5) ప్లాస్టిడ్లు :
కిరణజన్య సంయోగక్రియలో సౌరశక్తిని గ్రహించి రసాయనిక శక్తిగా మార్చటమే వీటి యొక్క ముఖ్య

6) రిక్తికలు :
రిక్తికలు కార్బోహైడ్రేటులు, అమైనో ఆమ్లాలు, ప్రోటీనులు, వర్ణద్రవ్యాలు విసర్జన పదార్థాలను నిల్వ చేస్తాయి.

ప్రశ్న 15.
సజీవులలో కణ వ్యవస్థీకరణను ఎలా అభినందిస్తావు? (AS 6)
జవాబు:

1. జీవులలో ఐదు రకాల స్థాయిలను గమనిస్తాను. కణము-కణజాలము-అవయవము-అవయవ వ్యవస్థ – జీవి.
2. జీవులలో కణము చక్కగా వ్యవస్థీకృతమైంది. కణము కణజాలముగాను, కణజాలములు అవయవముగాను, అవయవములు కలిసి అవయవ వ్యవస్థలుగాను, అవయవ వ్యవస్థలు జీవిగాను రూపొందినాయి.
3. మౌలికమైన మరియు ప్రాథమికమైన కణము ఏకకణ జీవులను, బహుకణ జీవులను ఏర్పరుస్తుంది.
4. జీవులు తరువాత క్రమంలో జనాభాలను, సంఘాలను, ఆవరణ వ్యవస్థలను మరియు జీవావరణంగాను వ్యవస్థీకృతమైనవి.

ప్రశ్న 16.
భౌతిక మరియు రసాయనిక చర్యల వలన కణ వ్యవకరణం నాశనమైతే ఏమి జరుగుతుంది? (AS 6)
జవాబు:

1. జీవమునకు ప్రమాణమైన కణము, జీవక్రియలన్నింటిని నిర్వహించగల సామర్యము కలిగినది.
2. భౌతిక మరియు రసాయనిక చర్యల వలన కణవ్యవస్థ నాశనమైతే జీవక్రియల నిర్వహణ అనగా శ్వాసక్రియ, పోషణ, విసర్జన మొదలగు క్రియల నిర్వహణకు కణ సామర్థ్యము సక్రమముగా ఉండదు.

ప్రశ్న 17.
అతి సూక్ష్మకణం విధిని అతి పెద్దగా ఉండే జీవిలో ఏ విధంగా అభినందిస్తావు? (AS 6)
జవాబు:

1. కణ సిద్ధాంతం ప్రకారం జీవులన్నియూ కణనిర్మితాలు.
2. జీవమునకు ప్రమాణమైన చిన్నకణము అన్ని జీవక్రియలను నిర్వహించగల సామర్థ్యం గలది.
3. జీవి యొక్క జీవక్రియలు ఆ జీవిలోని కణములు నిర్వహించే విధుల మీద ఆధారపడి ఉంటాయి.
4. కణములు జీవనిర్మాణ సౌధములు.
5. అందువలన కణములను జీవమునకు నిర్మాణాత్మక మరియు క్రియాత్మక ప్రమాణము అంటారు.
6. కణములు ఆకారములోను, పరిమాణములోను మరియు క్రియలపరంగా వేరుగా ఉంటాయి.
7. ఒక కణము యొక్క పరిమాణము కచ్చితంగా ఆ కణము నిర్వహించే పని మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.
8. జీవిలోని కణములు సక్రమముగా విధులను నిర్వహించినట్లయితే జీవి శరీరము విధులను సక్రమముగా నిర్వహిస్తుంది.

9th Class Biology 1st Lesson కణ నిర్మాణం – విధులు Textbook InText Questions and Answers

9th Class Biology Textbook Page No. 1

ప్రశ్న 1.
ఉల్లిపొరలో కణాలు దీర్ఘచతురస్ర ఆకారంలో ఉంటే, బుగ్గ కణాలు గుండ్రంగా ఉంటాయని తెలుసుకున్నాం. ఇలాగే కణం గురించి మీరు గుర్తించిన మరికొన్ని ముఖ్యాంశాలు రాయండి.
జవాబు:

1. జీవులన్నిటికి కణం ప్రధానమైన మూలం.
2. కణాలలో కేంద్రకం ఉంటుంది.
3. వృక్ష కణాలలో కణకవచం ఉంటుంది. కానీ జంతు కణాలలో కణకవచం ఉండదు.
4. కణమును నిర్మాణాత్మక ప్రమాణంగా పరిగణించవచ్చు.
5. బహుకణజీవులలో ఈ కణాల ఆకారంలో వైవిధ్యం కనపడుతుంది.

9th Class Biology Textbook Page No. 2

ప్రశ్న 2.
ఈ క్రింది కణాలను పరిశీలించండి.
జవాబు:

a) పై రెండు కణాలలో కనబడే సాధారణ లక్షణాలు ఏవి?
జవాబు:
పై రెండు కణాలలో కనబడే సాధారణ లక్షణాలు : పై రెండు కణాలు మైటోకాండ్రియా, గాల్టీ సంక్లిష్టం, కేంద్రకం, అంతర్జీవ ద్రవ్యజాలం అనే కణాంగాలను కలిగి ఉన్నాయి.

b) వృక్ష కణంలో మాత్రమే కనబడే కణాంగాలేవి?
జవాబు:
వృక్ష కణంలో మాత్రమే కనబడే కణాంగాలు : రిక్తికలు, ప్లాస్టిడ్లు, కణకవచం మొదలగునవి.

c) వృక్ష కణంలోని రిక్తకలు జంతుకణంలోని రిక్తికలను పోల్చండి. రెండింటి మధ్య మీరు గమనించిన భేదాలను రాయండి.
జవాబు:
వృక్ష కణంలో రిక్తికలు ఉంటాయి. జంతుకణంలో రిక్తికలు ఉండవు.

ప్రశ్న 3.
వృక్ష కణాలలో కణకవచం యొక్క ఆవశ్యకత ఏమిటి?
జవాబు:

1. కణరసం ద్వారా ఏర్పడే బాహ్యపీడనాన్ని నిరోధించడానికి కణకవచం అంతర పీడనాన్ని కలిగిస్తుంది.
2. అందువల్ల పరిసరాలలో జరిగే మార్పులను జంతుకణం కంటే వృక్షకణం తట్టుకునే అవకాశం ఎక్కువ.

9th Class Biology 1st Lesson కణ నిర్మాణం – విధులు Textbook Activities (కృత్యములు)

కృత్యం – 1

1. ప్లాస్మా పొర పరిశీలన :
a) సూక్ష్మదర్శినితో పత్రంనందలి ప్లాస్మా పొరను నీవు ఏ విధముగా పరిశీలిస్తావు? నీ పరిశీలనలు రాయుము.
జవాబు:

1. రియో పత్రాన్ని తీసుకొని ఒక్కసారిగా మధ్యకు చించాలి.
2. చించిన భాగాన్ని వెలుతురులో ఉంచి పరిశీలించాలి. పత్రంలోని లేతరంగులో ఉన్న భాగాన్ని తీసుకొని స్లెడ్ పైన పెట్టాలి.
3. నీటి చుక్కను వేసి కవర్ స్లితో కప్పాలి. తరువాత స్లెడ్ ను సూక్ష్మదర్శినితో పరిశీలించాలి.

పరిశీలనలు :

1. కణములు వరుసలలో అమరి ఉన్నాయి.
2. ప్లాస్మా పొర స్పష్టముగా కనిపిస్తుంది.
3. కణము నందు కేంద్రకము కలదు.

b) రియో పత్రపు పొరపై 1 లేదా 2 చుక్కల సజల ఉప్పు ద్రావణము వేసిన ఏమి జరుగుతుంది? సూక్ష్మదర్శిని ద్వారా పరిశీలించి బొమ్మను గీయుము. కేంద్రకముతో కూడిన జీవపదార్థము కుదించుకుపోవడానికి కారణములు రాయుము.
జవాబు:

పరిశీలనలు :

1. రియో పత్రపు పొరపై జల ఉప్పు ద్రావణము వేసినప్పుడు రియో పత్రము నందలి కణముల నుండి నీరు బయటకు ప్లాస్మాపొర వచ్చును.
2. నీరు బయటకు రావడము వలన కణద్రవ్యం, కణత్వచంతో పాటు కుదించబడుతుంది.
3. మనకు కనబడే రంగుభాగపు బాహ్య అంచును కణత్వచం అంటారు. ఆ భాగం కణకవచం నుంచి వేరైపోతుంది.

2. కేంద్రక పరిశీలన :
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం : చెంప (బు) కణంలో కేంద్రకం పరిశీలించుట.

కావాల్సిన పదార్థాలు :
టూత్ పిక్, స్లెడ్, కవర్‌ స్లిప్, వాచ్ గ్లాస్, నీడిల్, బ్లాటింగ్ పేపర్, 1% మిథిలీన్ బ్లూ, ఉప్పు ద్రావణం, గ్లిజరిన్, సూక్ష్మదర్శిని మొదలైనవి.

విధానం :

1. ముందుగా నోటిని శుభ్రంగా కడగవలెను. టూత్ పిక్ తో గాని లేదా ఐస్ క్రీమ్ చెంచాతో గాని నోటిలోపలి చెంప (బుగ్గ)లోని భాగాన్ని కొద్దిగా గీకవలెను.
2. గీకిన భాగాన్ని ఉప్పు ద్రావణం కలిగి ఉన్న వాచ్ గ్లాసులో పెట్టవలెను. (పదార్థం ఉప్పు ద్రావణంలో కలిసిపోకుండా జాగ్రత్త పడండి).
3. తరువాత స్లెడ్ పైన పెట్టవలెను.
4. ఒక చుక్క మిథిలీన్ బ్లూ ద్రావణాన్ని వేసి రెండు నిమిషాల సేపు కదపకుండా ఉండవలెను.
5. అద్దుడు కాగితం ఉపయోగించి ఎక్కువగా ఉన్న రంగును తొలగించవలెను.
6. ఒక చుక్క గ్లిజరిన్ వేయవలెను.
7. కవర్ స్లితో కప్పి నీడిల్ లో కవర్ స్లిప్ ని కొద్దిగా తట్టవలెను. దాని వలన కణాలన్నీ వ్యాపిస్తాయి.

జాగ్రత్తలు:

1. చెంప (బుగ్గ) లోపలి భాగాన్ని ఎక్కువగా గీకవద్దు. గాయమయ్యే అవకాశముంటుంది.
2. గీకిన భాగాన్ని స్లెడ్ పైన వ్యాపించేటట్లు చేయవలెను.
3. ఎక్కువగా రంగు ఉన్నట్లయితే తొలగించవలెను.

ఈ విధముగా తయారుచేసిన తాత్కాలిక సైడ్ ను సూక్ష్మదర్శిని ఎక్కువ, తక్కువగా కాంతిని వర్ధనం చేస్తూ పరిశీలించవలెను.

పరిశీలనలు:

1. కణాల ఆకారంను పరిశీలించగా కణాలు వివిధ ఆకారాలలో ఉన్నవి.
2. కణ మధ్య భాగంలో రంగుతో కూడిన గుండ్రటి చుక్క కనబడుతుంది. అదే కణ కేంద్రకం.

కృత్యం – 2

3. మైటోకాండ్రియా పరిశీలన :
ఉల్లిపొర కణాలతో మైటోకాండ్రియాను నీవు ఏ విధంగా పరిశీలిస్తావు?
(లేదా)
నిర్మల ఉల్లిపొరలోని కణాలను పరిశీలించాలనుకుంటుంది. అందుకు కావలసిన పరికరాలను, ప్రయోగ విధానాన్ని ఆమెకు వివరించండి.
జవాబు:
పరికరాలు :
ఉల్లిపొర, బ్లేడ్, జానస్ గ్రీన్ – B ద్రావణం కవర్‌ స్లిప్, వాచ్ గ్లాస్, సూక్ష్మదర్శిని

మైటోకాండ్రియా పరిశీలన :

1. బీకరులో జానస్ గ్రీన్-బి ద్రావణాన్ని తయారుచేయాలి.
2. 200 మి.గ్రా. జానస్ గ్రీన్-‘బి’ ను 100 మి.లీ. నీటిలో కలపాలి.
3. ఒక వాచ్ గ్లాలో ఈ ద్రావణం కొంత తీసుకుని దానిలో ఉల్లిపొరను దాదాపు అరగంటసేపు ఉంచాలి.
4. ఉల్లిపొరను వాచ్ గ్లాస్ నుండి తీసి స్లెడ్ పైన పెట్టి నెమ్మదిగా నీటితో కడగాలి.
5. కవర్ స్లిప్ నుంచి ఉల్లిపొరను సూక్ష్మదర్శినిలో (ఎక్కువ మాగ్నిఫికేషన్) పరిశీలించాలి.
6. పరిశీలించిన అంశాన్ని బొమ్మ గీయాలి.

పరిశీలనలు :
ఆకుపచ్చ రంగులో గుండ్రంగా కాని పొడవుగా ఉండే రేణువులు కణద్రవ్యంలో వెదజల్లినట్లు కనబడే నిర్మాణాలు మైటోకాండ్రియా.

కృత్యం – 3

4. రియో పత్రంలో హరితరేణువులను (Chloroplast) పరిశీలిద్దాం.
సూక్ష్మదర్శిని సహాయముతో రియో పత్రమునందలి క్లోరోప్లాస్టు (హరితరేణువులు)లను పరిశీలించుము. బొమ్మను గీచి, పరిశీలనలు రాయుము.
జవాబు:

క్లోరోప్లాస్టులను పరిశీలించుట :

1. రియో పత్రం పొరను తీసుకొని స్లెడ్ పైన ఉంచి నీటి చుక్క వేయాలి.
2. ఎక్కువ మాగ్నిఫికేషన్ గల సూక్ష్మదర్శినితో పరిశీలించాలి.

పరిశీలనలు:

1. స్లెడ్ రియో పత్రమునందు ఆకుపచ్చని చిన్నటి రేణువులు కనబడుతున్నాయి. వీటిని హరితరేణువులు అంటారు.
2. హరితరేణువులు పత్రహరిత వర్ణద్రవ్యమును కలిగి ఉంటాయి.

కృత్యం – 4

5. శైవలాలలో హరితరేణువులు పరిశీలిదాం :
శైవలములందలి హరితరేణువులను నీవు ఏ విధముగా సూక్ష్మదర్శినిలో పరిశీలిస్తావు ? పరిశీలించిన బొమ్మను గీచి, నీవు కనుగొనిన విషయమును రాయుము.
జవాబు:
శైవల హరితరేణువులను పరిశీలించుట :

1. నీటి కొలను నుండి ఆకుపచ్చని శైవలాలను సేకరించాలి.
2. వాటి సన్నని తంతువులను వేరుచేయాలి.
3. కొన్ని తంతువులను స్లెడ్ పైన ఉంచి సూక్ష్మదర్శినితో పరిశీలించాలి.

పరిశీలనలు:

1. శైవలాలలో హరితరేణువులు నిచ్చెన ఆకారంలో గాని, నక్షత్ర ఆకారంలో గాని, సర్పిలాకారంలో గాని, జాలాకారంలో గాని ఉంటాయి.
2. కిరణజన్య సంయోగక్రియలో సూర్యకాంతిలోని సౌరశక్తిని గ్రహించి రసాయనశక్తిగా హరితరేణువులు మార్చుతాయి.

కృత్యం – 5

6. రిక్తికలను పరిశీలిద్దాం :
కలబంద వంటి రసభరిత మొక్క కాండం లేదా పత్రాన్ని నీవు ఏ విధముగా సూక్ష్మదర్శినితో పరిశీలిస్తావు?
జవాబు:
రిక్తికల పరిశీలన చేయు విధం :

1. కలబంద వంటి రసభరిత మొక్క కాండం లేదా పత్రాన్ని తీసుకోవాలి.
2. కాండం నుండి పల్చటి భాగాన్ని తీసుకొని నీరు ఉన్న వాగ్లాలో ఉంచాలి.
3. స్లెడ్ మీద ఉంచి సజల సాఫ్రనిలో రంజనం చేయాలి.
4. స్లెడు సంయుక్త సూక్ష్మదర్శినితో పరిశీలించాలి.

పరిశీలనలు :

1. కణంలో పెద్ద పెద్ద ఖాళీ ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. వాటిని రిక్తికలు అంటారు.
2. ఇవి రసభరితంగా ఉండే సంచుల వంటి నిర్మాణాలు.

AP State Syllabus AP Board 7th Class English Textbook Solutions Chapter 6C Learn How to Climb Trees Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class English Solutions Chapter 6C Learn How to Climb Trees

7th Class English Chapter 6C Learn How to Climb Trees Textbook Questions and Answers

I. Answer the following questions.

Question 1.
What do you think is the main reason for the tiger’s attack on Har Singh?
Answer:
When Kunwar Singh and Har Singh faced the tiger, they stood in still. The tiger looked at them but did not spring upon them. Later Har Singh fired at one of the jungle fowls which had alighted on a branch. Because of the firing, the tiger was afraid, and so it roared. Har Singh did not learn climbing up a tree and so stood there in fear. Then the tiger attacked him.

Question 2.
What kind of person was the doctor? Justify your answer.
Answer:
The doctor was very kind. That’s why he gave treatment to Har Singh, even though they came to him late in the night. He laid Har Singh on a string-bed and sewed up the hole in his stomach, and saved him. Though Kunwar Singh offered him two rupees, he refused to take that.

Question 3.
What would you have done if you were in the narrator’s place when the tiger attacked Har Singh?
Answer:
If I were in the narrator’s place, I would do all that the narrator had done to Har Singh. Besides, I made Har Singh learn climbing up a tree later.

Question 4.
What do you think the narrator wants to convey through this story?
Answer:
Through this story, the narrator wants to convey that everyone, particularly forest dwellers, should leam how to climb up trees, in childhood.

Learn How to Climb Trees Summary in English

Jim Corbett was brought up in the Kumaon and Garhwal hills. He was an excellent shooter and killed many tigers and saved many poeple.

When he was eight, he was given his first gun. Then Kunwar Singh visited him. He told him that he could go with no fear in the jungles taking that gun. But he advised him to learn how to climb trees. He told Corbett a story to know the importance of climbing a tree.

One day last April Har Singh and Kunwar Singh went into the jungle to shoot. They found nothing to shoot. So they were returning home. Suddenly they faced a tigher. Then both of them stood still. The tiger hit a nullah. Then a large number of jungle fowl rose cackling out of the dense scrub. One of them alighted on a branch and Har Singh fired at it. Then the tiger roared at them.

At once, Kunwar Singh climbed up a runi tree. But Har Singh stayed there as he had not learnt climbing up a tree when he was a boy. The tiger sprang upon him. Har Singh was screaming. Then Kunwar Singh fired his gun off into the air. The tiger went away. Har Singh collapsed at the foot of the tree. Kunwar Singh got down the tree and found that the tiger’s claw had entered the stomach of Har Singh and torn the lining from his navel to within a few fingers’ breadth of the back-bone. All his inside had fallen out. Har Singh told Kunwar Singh to put his intestines back into his stomach. Kunwar Singh managed to do that.

Later Kunwar Singh wound his turban round his stomach and knitted it tight to keep everything from falling out again. He took Har Singh to the nearby hospital. But as it was night, the hospital was closed. They went to the doctor-babu who told them to bring Aladia, the tobacco-seller. Har Singh was laid on a string-bed. Aladia came and held the lantern. Kunwar Singh held the two pieces of flesh together.

The doctor was very kind. He sewed up the hole in Har Singh’s stomach. Har Singh was safe. Kunwar Singh offered the doctor two rupees but he refused to take that. Later Kunwar Singh and Har Singh went home. Seeing the condition of Har Singh, there the womenfolk were crying.

This story explains the importance of learning to climb up a tree in childhood.

Learn How to Climb Trees Glossary

paling (v): appearing less bright

scrub (n): an area of dry land covered with small bushes and trees

cackling (v): making a loud unpleasant noise

frighten (v): to cause a feeling of fear

grasp (v): to catch hold of something

collapse (v): to fall down suddenly because of loss of strength/support

sew (v): to join or attach something using a needle and thread

nullah (n): a water course, especially a dry one

AP State Syllabus AP Board 6th Class Maths Solutions Chapter 10 Practical Geometry InText Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Maths Solutions 10th Lesson Practical Geometry InText Questions

Check Your Progress (Page No. 139)

Question 1.
Measure the lengths of \(\overline{\mathrm{AP}}\) and \(\overline{\mathrm{PB}}\) in both the constructions. What do you observe?
Solution:
In the construction we observe that \(\overline{\mathrm{AP}}=\overline{\mathrm{PB}}\)
That is P can divide AB into two equal parts.

Let’s Think (Page No. 140)

Question 1.
In the construction of perpendicular bisector in step 2, what would happen if we take the length of radius to be smaller than half the length of \(\overline{\mathrm{AB}}\) ?
Solution:
If we take the length of radius to be smaller than half the length of \(\overline{\mathrm{AB}}\)
Arcs cannot intersect each other. So, we can’t construct the perpendicular bisector to the given line \(\overline{\mathrm{AB}}\)

(Page No. 144)

Question 1.
Construct angles of 180°, 240°, 300°.
Solution:

i) ∠AOB = 180°
Steps of construction:

• Draw any ray \(\overline{\mathrm{OA}}\) of any length.
• Place the pointer of the compasses at ‘O’ with ‘O’ as centre any convinient radius draw an arc cutting OA at M.
• With M as centre and without altering radius draw an arc which cuts the previous arc at P.
• Draw an arc with the same radius from P which cuts the previous arc at Q and from Q draw another arc which meets at R.
• Join OR. ( \(\overline{\mathrm{OB}}\) ). Then ∠AOB is the required angle.
  Hence the required angle ∠AOB = 180° is constructed.

ii) ∠PQR = 240°
Steps of construction:

• Draw any ray \(\overline{\mathrm{QP}}\) of any length.
• Place the pointer of the compasses at O with ‘O’ as centre any convinient radius draw an arc cutting QP at A.
• With A as centre and without altering radius draw an arc which cuts the previous arc at B.
• Draw an arc with the same radius from B which cuts the previous arc at C and from C draw another arc which meets at D.
• Draw an arc with the same radius from D draw an arc which cuts the previous arc at E.
• Join \(\overrightarrow{\mathrm{QE}}(\overrightarrow{\mathrm{QR}})\). Then ∠PQR is the required angle.
  Hence the required angle ∠PQR = 240° is constructed.

iii) ∠XYZ – 300°
Steps of construction :

• Draw any ray \(\overline{\mathrm{YZ}}\) of any length.
• Place the pointer of the compasses at Y with Y as centre any convinient radius draw an arc cutting YZ at P.
• With P as centre and without altering radius draw arc which quts the previous arc at Q and from Q draw another arc which cuts the previous arc at R.
• Draw an arc with the same radius from R which cuts the previous arc at S and from S draw another arc which meets at T.
• Draw an arc with the same radius from T which cuts the previous arc at U.
• Join \(\overrightarrow{\mathrm{YU}}(\overrightarrow{\mathrm{YX}})\). Then ∠XYZ is required angle.
  Hence the required angle ∠XYZ = 300° is constructed.
  

(Page No. 145)

Question 1.
Construct an angle of 45° by using compasses.
Solution:
45°
Steps of construction :
i) Draw any ray \(\overline{\mathrm{OP}}\) of any length.
ii) Draw arcs with the same radius from A to B and from B to C which cuts the previous arc at B and C respectively.
iii) Draw arcs from B and from C with same radius which can intersect at X.
iv) Join \(\overrightarrow{\mathrm{OX}}(\overrightarrow{\mathrm{OD}})\) i.e., ∠POD = 90°.
v) Draw the bisector to ZPOD which is \(\overrightarrow{\mathrm{OQ}}\)
vi) Now, ∠POQ = ∠QOD = \(\frac{\angle \mathrm{POD}}{2}=\frac{90}{2}\) = 45°
∴ ∠POQ = 45° (Q.E.D)