AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 9th Lesson Questions and Answers साहसी बालक

7th Class Hindi 9th Lesson साहसी बालक Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 1

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రములో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक सिनेमा थियेटर (हाल) दिखाई दे रहा है। चाँदी का पर्दा दिखायी दे रहा है। दर्शक सिनेमा देखने कुर्सियों पर बैठे हुए हैं। अचानक चाँदी का पर्दा आग लगकर जल रहा है। कुछ लड़के दौडकर भाग रहे हैं। एक ओर से एक औरत और एक बच्ची भाग रही हैं। दो लडके और एक स्त्री पर्दे के सामने भाग रहे हैं। एक लडका तो अग्निशामक यंत्र पकडकर आग को बुझा रहा है।
(చిత్రంలో ఒక సినిమా హాలు (థియేటర్) కన్పించుచున్నది. వెండి తెర కన్పించుచున్నది. దర్శకులు (ప్రేక్షకులు) సినిమా చూచుట కొరకు కుర్చీలలో కూర్చుని ఉన్నారు. అకస్మాత్తుగా వెండితెర నిప్పు అంటుకుని తగలబడుచున్నది. కొంతమంది బాలురు పరుగెత్తి పారిపోవుచున్నారు. ఒకవైపున ఒక స్త్రీ మరియు ఒక బాలిక పరిగెత్తుచున్నారు. ఇద్దరు బాలురు మరియు ఒక స్త్రీ వెండితెర ముందు పరిగెత్తుచున్నారు. ఒక బాలుడు అగ్నిమాపక యంత్రమును పట్టుకుని మంటను ఆర్పుచున్నాడు.)

प्रश्न 2.
आग लगने पर लड़के ने क्या किया? (నిప్పు అంటుకున్నప్పుడు బాలుడు ఏమి చేసెను?)
उत्तर:
आग लगने पर लडके ने अग्निशामक यंत्र पकडकर आग को बुझाने का प्रयास किया।
(గుంట (నిప్పు) అంటుకున్నప్పుడు బాలుడు అగ్నిమాపక యంత్రమును పట్టుకుని మంటను ఆర్పుటుకు ప్రయత్నము చేసెను.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

साहसी बालक (సహస బాలుడు)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 2
एक बालक था। वह चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसका स्कूल गाँव से दूर था। वह प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाता था। रास्ते में नदी बहती थी। नाव से जाने के लिए उसके पास पैसे नहीं होते थे। वह रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता था।

सर्दी के दिन थे। बालक स्कूल जाने के लिए नदी में कूद पडा। तैरते – तैरते नदी के बीच जा पहुँचा। उसी समय कुछ यात्री नाव पर सवार कर नदी पार कर रहे थे। उन्होंने सोचा कि बालक नदी में डूब जाएगा। वे अपनी नाव बालक के पास ले गए। उसे खींच कर नाव में बिठा लिया।

बालक के चेहरे पर कोई डर या घबराहट नहीं थी। सभी लोग चकित रह गए। इतना छोटा, इतना साहसी! वे बोले तू ! डूब मरोगे क्या ? कभी भी ऐसा साहस नहीं करना चाहिए।”

तब बालक बोला – “साहस करना ही पड़ता है जी, अब साहस नहीं करूँगा तो आगे चलकर मैं बड़े – बड़े काम कैसे कर सकूँगा? मैं रोज़ स्कूल नदी में तैरकर ही जाता हूँ।” लोग उसकी बात सुनकर दंग रह गये। यही साहसी बालक आगे चलकर भारत का प्रधानमंत्री बना। इन्हें सारा संसार लाल बहादुर शास्त्री के नाम से जानता है। इन्होंने ही देश को जय – जवान जय-किसान का नारा दिया।

పాఠ్య సారాంతం

ఒక బాలుడు ఉండెను. అతడు నాల్గవ తరగతి చదువుచుండెను. అతని పాఠశాల గ్రామమునకు చాలా దూరములో ఉండెను. అతడు ప్రతిరోజు నడిచే బడికి వెళ్ళేవాడు. దారిలో ఒక నది ప్రవహించేది. పడవలో వెళ్ళడానికి అతని వద్ద డబ్బులు ఉండేవి కావు. అతడు రోజూ నదిని ఈది బడికి వెళ్ళేవాడు.

చలికాలపు రోజులు. బాలుడు బడికి వెళ్ళుటకు నదిలో దూకెను. ఈదుతూ – ఈదుతూ నది మధ్యకు చేరెను. అదే సమయంలో కొంత మంది యాత్రికులు పడవలో నదిని దాటుచుండిరి. వారు ఈ పిల్లవాడు నదిలో మునిగిపోవునని భావించిరి. వారు తమ పడవను బాలుని వద్దకు తీసుకు వెళ్ళిరి. ఆ బాలుడిని లాగి నావలో కూర్చుండబెట్టిరి.

బాలుని ముఖంపై ఎటువంటి భయము కాని ఆందోళన కానీ కన్పించలేదు. ఇంత చిన్న పిల్లవాడు ఎంత సాహసికుడు అని. వారు ఆ బాలుడితో ఎప్పుడూ ఇలాంటి సాహసం చేయకు, మునిగి చనిపోతావా, ఏమిటీ ? అని అడిగిరి.

అప్పుడు బాలుడు ఈ విధంగా చెప్పెను – “సాహసం చేయవలసినదేనండి, ఇప్పుడు సాహసం చేయకపోతే ముందు – ముందు నేను పెద్ద పెద్ద పనులు ఎలా చేస్తాను? నేను రోజూ బడికి నది ఈదే వెళతాను”. వారందరూ ఆ మాట విని ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే ముందు ముందు భారత ప్రధానమంత్రి అయ్యెను. ఇతనిని ప్రపంచమంతా లాల్ బహాదుర్ అనే పేరుతో పిలుస్తోంది. ఈయనే జై జవాన్ – జై కిసాన్ అను నినాదం ఇచ్చేను.

Summary

Once there lived a boy. He was studying in 4th class. His school was very distant from his village. He used to go to school on foot every day. A river was flowing on the way. He had no money to go by a boat. Daily he used to go to school swimming across the river.

Those were winter days. The boy jumped into the river to go to school. He reached the middle of the river while swimming. At that very time some travellers were crossing the river by a boat. They thought that the bcy would drown in the river. They took their boat to the boy. They snatched him and seated him in the boat.

There was neither fear nor worry in the boy’s face. They were surprised. They exclaimed, “How brave this little kid is!”. They said to the boy, “Don’t ever do this kind of brave act. Would you like to die drowning in the river?”

Then the boy said to them, “I should certainly dare. If I don’t dare now, how can I manage big tasks in future ? I go to school every day crossing the river.” They were amazed to listen to his words. This is the very boy later became the Prime Minister of India. The whole world fondly calls him “Lal Bahadur”. This very person gave the slogan “Jai Javan – Jai Kisan”.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
शास्त्रीजी में साहस के अलावा और कौन कौन – से अच्छे गुण हैं? बताइए। (శాస్త్రిగారిలో సాహసమే కాక ఇంకా ఏమేమి మంచి గుణములు కలవు? తెలపండి.)
उत्तर:
लालबहादुर शास्त्री जी में साहस के अलावा निम्न लिखित अच्छे गुण हैं – आप स्वभाव से सादगी थे। आप उच्च विचार वाले व्यक्ति थे। आप शिष्टाचार के व्यक्ति थे| आप सच्चे और ईमानदार व्यक्ति थे।
(శాస్త్రిగారిలో సాహసమే కాక క్రింది పేర్కొనిన మంచి గుణములు కూడా కలవు. అవి – స్వభావత: వారు నిరాడంబర జీవితమును గడిపెను. ఉన్నత ఆలోచనలు కల్గిన వ్యక్తి. వారు మంచి సభ్యత, శిష్టాచారము కల్గిన వ్యక్తి. ఆయన నీతి, నిజాయితీ కల్గిన వ్యక్తి.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

प्रश्न 2.
अगर तुम बालक की जगह पर होते तो क्या करते? (ఒకవేళ నీవు బాలుని స్థానంలో ఉంటే ఏమి చేస్తావు?)
उत्तर:
अगर मैं बालक की जगह पर होता तो मैं भी स्कूल हर दिन पैदल जाता/जाती। मैं भी स्कूल नदी में तैरकर जाता / जाती मैं साहस एवं धैर्य के साथ रहता / रहती।
(ఒకవేళ నేను బాలుడి స్థానములో ఉన్నట్లయితే నేను కూడా బడికి కాలి నడకనే వెళతాను. నేను కూడా బడికి నదిలో ఈది వెళతాను. నేను సాహసంతో, ధైర్యంతో ఉంటాను.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
कुछ साहसी बालकों या बालिकाओं के नाम बताइए। (కొంతమంది సాహస బాలురు లేదా బాలికల పేర్లు తెల్పండి.)
उत्तर:
पूर्णचंद्र, गोविंदन, रितिक साहु, कुंवर दिव्यांश सिंह,लमगांव सिंह, मंदीप कुमार पाठक आदि कुछ साहसी बालक थे।
(పూర్ణ్ చంద్, గోవిందన్, రితిక్ సాహు, కుంవర్ దివ్యాంశ్ సింహ్, లంగావ్ సింహ్, మందీప్ కుమార్ పాఠక్ మొదలగువారు సాహస బాలుడు.)

प्रश्न 2.
आप स्कूल कैसे आते हैं? (మీరు బడికి ఎలా వస్తారు?)
उत्तर:
मैं स्कूल पिताजी के स्कूटर पर आता/आती हूँ।
(నేను బడికి నాన్నగారి స్కూటర్ పై వస్తాను.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

प्रश्न 3.
आँध्रप्रदेश की प्रमुख नदियों के नाम बताइए। (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ నదుల పేర్లు తెలపండి.)
उत्तर:
आंध्रप्रदेश की प्रमुख नदियाँ कृष्णा नदी और गोदावरी नदी हैं। गोदावरी नदी को दक्षिणी गंगा भी कहते हैं। इनके अलावा पेन्ना, स्वर्णमुखी, मुन्नेरु और चित्रावती आदि नदियाँ भी हैं।
(ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ నదులు కృష్ణానది మరియు గోదావరి నది. గోదావరి నదిని దక్షిణీ గంగా అని కూడా పిలిచెదరు. ఇవేకాకుండా పెన్నా, స్వర్ణముఖి, మున్నేరు మరియు చిత్రావతి మొదలగు నదులు కూడా కలవు.

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

1. नदी बहती थी।
2. बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था।
3. स्कूल गाँव से दूर था।
4. लोग उसकी बातों से दंग रह गये।
5. लाल बहादुर शास्त्री ने जय जवान – जय किसान का नारा दिया।

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 3

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. तैरते – तैरते नदी के बीच आ पहुंचा। [ 2 ]
2. एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। [ 1 ]
3. ऐसा साहस नहीं करना चाहिए। [ 5 ]
4. इतना छोटा इतना साहसी। [ 3 ]
5. लोग उसकी बातों से दंग रह गए। [ 4 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 4

ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 5
उत्तर:
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 6

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. शास्त्री जी स्कूल कैसे जाते थे? (శాస్రిగారు పాఠశాలకు ఎలా వెళ్ళేవారు?)
उत्तर:
शास्त्री जी प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाते थे। वे रोज नदी तैरकर स्कूल जाते थे।
(శాస్రిగారు ప్రతిరోజు కాలి నడకన పాఠశాలకు వెళ్ళేవారు. ఆయన ప్రతిరోజూ నదిని ఈదుకుని బడికి వెళ్ళేవారు.)

2. लालबहादुर शास्त्री जी ने देश को कौन – सा नारा दिया? (లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రిగారు దేశానికి ఏమి నినాదము ఇచ్చిరి?)
उत्तर:
लालबहादुर शास्त्री जी ने देश को ‘जय – जवान जय – किसान का नारा दिया।
(లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రిగారు దేశానికి “జై – జవాన్ జై – కిసాన్” అను నినాదమును ఇచ్చిరి.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.

“साहसी बालक” पाट का सारांश अपने शब्दों में लिखिए। (‘సాహసీ బాలక్’ పాఠము సారాంశమును మీ మాటల్లో వ్రాయండి.)
उत्तर:
एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसके पास पैसे नहीं थे। इस कारण वह नदी में तैरकर स्कूल जाता था। एक बार कुछ यात्री नाव में नदी पार कर रहे थे। उनको लगा कि बालक नदी में डूब जायेगा। उन्होंने उसे खींचकर नाव में बिठा लिया। वह साहसी बालक था। वह बोला कि “मैं रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता हूँ। सब लोग आश्चर्यचकित रह गये। यही साहसी बालक लालबहादुर शास्त्री था। आगे चलकर वे भारत के प्रधानमंत्री बने।
(ఒక బాలుడు 4వ తరగతి చదువుచుండెను. అతని వద్ద డబ్బులు లేవు. ఈ కారణముగా అతడు నది ఈది బడికి వెళ్ళుచుండెను. ఒకసారి కొందరు యాత్రికులు నావలో నది దాటుచుండిరి. వారికి ఆ బాలుడు నదిలో మునిగి పోతున్నాడు అని అనిపించెను. వారు అతడిని లాగి పడవలో కూర్చుండబెట్టిరి. అతడు సాహస బాలుడు. ఆ బాలుడు నేను రోజూ నది ఈది బడికి వెళ్ళుచున్నానని చెప్పెను. అందరూ ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి. ముందు ముందు ఆయన భారతదేశ ప్రధానమంత్రి అయ్యెను.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. शास्त्री जी ………… कक्षा में पढ़ते थे। (चौथी | सातवीं)
उत्तर:
चौथी

2. बालक तैरते – तैरते ………. के बीच आ पहुँचा। (नदी / समुद्र)
उत्तर:
नदी

3. यात्री ………. को बालक के पास ले गए। (नाव | कार)
उत्तर:
नाव

4. उन्होंने जय – जवान जय – ………. का नारा दिया। (किसान / विज्ञान)
उत्तर:
किसान

5. लोग उसकी बातों से ……… रह गए। (दंग / रंग)
उत्तर:
दंग

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 7

1. शास्त्री जी साहसी बालक थे।
उत्तर:
1. शास्त्री जी साहसी बालक थे।
2. शास्त्री जी हर दिन स्कूल नदी में तैरकर जाते थे।
3. शास्त्री जी हर दिन स्कूल पैदल जाते थे।
4. शास्त्री जी भारत के प्रधानमंत्री बने थे।
5. जय – जवान जय – किसान शास्त्रीजी का नारा है।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. पैदल : प + ऐ + द् + अ + ल् + अ
2. खींचना : ……………………………
3. रास्ता : ……………………………..
4. शास्त्री : ……………………….
5. प्रधानमंत्री : …………………..
उत्तर:
1. पैदल : प + ऐ + द् + अ + ल् + अ
2. खींचना : ख् + ई + च् + अ + न् + आ
3. रास्ता : र + आ + स् + त् + आ
4. शास्त्री : श् + आ + स् + त् + र् + ई
5. प्रधानमंत्री प् + र् + अ + ध् + आ + न् + अ + म् + अं + त् + र् + ई

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के चार शब्द लिखिए।

1. स्कूल – लड़का – काम – मन – नल

2. बालक – ……………………….
उत्तर:
कोयल, लगन, नारा, रामायण

3. नाव – …………………………….
उत्तर:
वज़न, नानी, नीला, लपक

4. भारत – ………………………..
उत्तर:
तरल, लता, ताल, लाज

5. किसान – ……………………
उत्तर:
नायक, किसान, नाटक, कप

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. गाँव – ग्राम, देहात

2. स्कूल – ……………….
उत्तर:
विद्यालय, पाठशाला

3. नदी – …………………….
उत्तर:
नद, सरिता

4. डर – …………………………..
उत्तर:
भय, त्रास

5. साहसी – ………………….
उत्तर:
हिम्मती, दिलेर

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. एक × अनेक
2. गॉव शहर
3. देश × विदेश
4. दूर × पास
5. छोटा × बड़ा

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर दो वाक्य लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 8
उत्तर:
1. इस चित्र में अल्लूरि सीताराम राजू है।
2. अल्लूरि सीताराम राजू का जन्म विशाखपट्टणम जिले में हुआ।
3. वह एक वीर योद्धा थे।
4. अल्लूरि सीताराम राजू ने अंग्रेजों के विरुद्ध लडाई की थी।
5. अल्लूरि सीताराम राजू पुलीस थाने पर आक्रमण करते थे।

आ) परियोजना कार्य :
महान् व्यक्तियों के नारों को संग्रहित करके चार्ट पर लिखिए।
(గొప్ప వ్యక్తుల నినాదములను సంగ్రహించి చార్టుపై వ్రాయండి.)
उत्तर:
1. “स्वराज्य हमारा जन्म सिद्ध अधिकार है।” – बालगंगाधर तिलक
2. तुम मुझे खून दो मैं तुम्हें आजादी दूंगा। – सुभाष चंद्रबोस
3. सारे जहाँ से अच्छा हिंदोस्ताँ हमारा – अल्लामा इकबाल
4. इन्कलाब जिंदाबाद – भगत सिंह
5. करो या मरो – महात्मा गाँधी
6. जय हिंद – सुभाष चंद्रबोस
7. पूर्ण स्वराज्य – जवाहर लाल नेहरू
8. जय – जवान जय – किसान – लालबहादुर शास्त्री
9. वंदेमातरम – बकिंगचंद्र चटर्जी
10. कर मत दो – वल्लभाई पटेल
11. आत्म निर्भर भारत – नरेंद्र मोदी

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

इ) अनुवाद कीजिए।

1. मैं सातवीं कक्षा में पढ़ता हूँ।
उत्तर:
मैं सातवीं कक्षा में पढ़ता हूँ। నేను ఏడవ తరగతిలో చదువుతాను.

2. भारत बहु भाषी देश है।
उत्तर:
भारत बहु भाषी देश है। భారతదేశము బహుభాషలు మాట్లాడు దేశము.

3. गंगा नदी बहती है।
उत्तर:
गंगा नदी बहती है। గంగానది ప్రవహించును.

4. वह होशियार बालक है।
उत्तर:
वह होशियार बालक है। అతడు తెలివి గల బాలుడు.

5. तैराक ने सभी लोगों को बचाया।
उत्तर:
तैराक ने सभी लोगों को बचाया। ఈతగాడు ప్రజలందరినీ రక్షించెను.

व्याकरणांश

उदा : 1. मैं साहसी हूँ। 2. गाँव में छोटी सी दूकान है। 3. यह लाल सेब है।

परिभाषा : संज्ञा या सर्वनाम की विशेषता बतानेवाले शब्दों को ‘विशेषण’ कहते हैं।
जैसे छोटा, बड़ा, सुंदर, साहसी, बुद्धिमान, मीठा, कम आदि।
(నామవాచకము (సంజ్ఞ) లేక సర్వనామము యొక్క విశేషతలను తెలియజేయు శబ్దాలను విశేషణం అని అంటారు.)

अ) निम्न लिखित वाक्यों में विशेषण शब्द को रेखांकित कीजिए।

1. गुलाब सुंदर होता है।

2. आम मीठा होता है।
उत्तर:
आम मीठा होता है।

3. वह अच्छा लड़का है।
उत्तर:
वह अच्छा लड़का है।

4. गंगा पवित्र नदी है।
उत्तर:
गंगा पवित्र नदी है।

5. मुझे गरम पानी दीजिए।
उत्तर:
मुझे गरम पानी दीजिए।

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

आ) निम्र विशेषण शब्दों को अपने वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. नीला – आसमान नीला है।

2. मोटा – ……………….
उत्तर:
गोपाल मोटा आदमी है।

3. लाल – ……………
उत्तर:
लाल किला दिल्ली में है।

4. ऊँचा – ………………
उत्तर:
ऊँट ऊँचा जानवर है।

5. मीठा – ……………….
उत्तर:
मिठाई बहुत मीठी है।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ साहसी बालकों के साहस कार्यों के बारे में कक्षा में चर्चा कीजिए।
(సాహస బాలుర సాహస కార్యాలను గురించి తరగతి గదిలో చర్చించండి.)
उत्तर:
साहस कार्य : छत्तीसगढ़ के दुर्ग जिले में मज़दूरी कर अपने परिवार का लालन – पालन करनेवाले 17 वर्षीय मुकेश निषाद ने अनाज घर में छः बच्चों की जान बचाई। भटगाँव नामक ग्राम में एक अनाज घर में आग लग गयी। जिसमें विभिन्न परिवार के छः बच्चे गिर गये। भीषण आग से धुंआ भर गया। सभी बच्चे घुटन महसूस करने लगे। सभी बच्चे रोने चिल्लाने लगे। उनकी हालत देख मुकेश अपनी जान जोखिम में डालते हुए आग लगे घर में घुसा और एक – एक कर सभी बच्चों को बाहर निकाल दिया। उसके परिवार में दो भाई और माँ है। सात साल पहले उसके पिता का निधन हो गया। पिछले दस साल से वह चावल मिल में काम कर रहा था। माँ स्कूल में चपरासी है। मुकेश सत्रह साल का लड़का है। उसे गणतंत्र दिवस के अवसर पर राष्ट्रीय वीरता पुरस्कार प्राप्त हुआ।

पाठ का सारांश

एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसके पास पैसे नहीं थे। इस कारण वह नदी में तैरकर स्कूल जाता था। एक बार कुछ यात्री नाव में नदी पार कर रहे थे। उनको लगा कि बालक नदी में डूब जायेगा। उन्होंने उसे खींचकर नाव में बिठा लिया। वह साहसी बालक था। वह बोला कि “मैं रोज तैर कर ही स्कूल जाता हूँ। सब लोग आश्चर्यचकित रह गये। यही साहसी बालक लालबहादुर शास्त्री था। आगे चलकर वे भारत के प्रधानमंत्री बने।

పాఠ్య సారాంశం

ఒక బాలుడు 4వ తరగతి చదువుచున్నాడు. అతని వద్ద డబ్బులు లేవు. ఈ కారణముగా అతడు నది ఈది బడికి వెళ్ళుచుండెను. ఒకసారి కొందరు యాత్రికులు నావలో నది దాటుచుండిరి. వారికి ఆ బాలుడు నదిలో మునిగిపోతున్నాడు అని అనిపించెను. వారు అతడిని లాగి పడవలో కూర్చుండబెట్టిరి. అతడు సాహస బాలుడు. ఆ బాలుడు నేను రోజూ నది ఈది బడికి వెళ్ళుచున్నానని చెప్పెను. అందరూ ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి ముందు ముందు ఆయన భారతదేశ ప్రధానమంత్రి అయ్యెను.

Summary

A boy was studying in 4th class. He had no money. So, he used to go to school swimming across the river. Once some travellers were crossing the river by a boat. They thought that the boy was drowning in the river. They snatched him and seated him in the boat. He was a brave boy. He said that he goes to school every day swimming across the river. They were amazed. This brave boy was none other than Lal Bahadur Sastri who later became the Prime Minister of India.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

बालक – बालिका
देवर – देवरानी
सदस्य – सदस्या
सेवक – सेविका
भिखारी – भिखारिन
भक्त – भक्तिन
मालिक – मालिकिन
माली – मालिन
महोदय – महोदया
अध्यक्ष – अध्यक्षा
नायक – नायिका
नेता – नेत्री

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

बच्चा – बच्चे
लडका – लडके
रास्ता – रास्ते
पैसा – पैसे
स्कूल – स्कूल
नदी – नदियाँ
यात्री – यात्रियाँ
नाव – नाव
काम – काम
संसार – संसार
नाम – नाम
देश – देश

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

डर × निड़र
साहसी × डरपोक
विजय × अपजय
धैर्य × अधैर्य
बचपन × बुढ़ापा
आगे × पीछे
प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
दूर × पास
गाँव × शहर
प्रतिदिन × कभी – कभी
सर्दी × गर्मी
छोटा × बड़ा

AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

स्कूल = पाठशाला, పాఠశాల, school
साहस = हिम्मत, ధైర్యము, dare
दंग रह जाना = आश्चर्यचकित होना, ఆశ్చర్యపోవుట, stunned
गाँव = ग्राम, గ్రామము, village
संसार = दुनिया, ప్రపంచము, the world
प्रतिदिन = हर रोज, ప్రతిరోజూ, everyday
बालक = लडका, బాలుడు, a boy
कक्षा = वर्ग, తరగతి, class
नाव = नौका, నావ, పడవ, boat
सर्दी = शीतलता, చలి, cold
लोग = जनता, ప్రజలు, people
बहादुर = वीर, వీరుడు, brave
किसान = कृषक, రైతు, farmer
जवान = सिपाही, సిపాయి, soldier
देश = राष्ट्र, దేశము, country
नारा = आवाज़, నినాదము, slogan

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.
AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक 9

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

SCERT AP Board 7th Class Hindi Study Material 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 8th Lesson Questions and Answers आओ हिन्दी सीखें

7th Class Hindi 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 1

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं ?(చిత్రంలో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में तीन लडकियाँ और तीन लड़के बैठे हुए है। उनके पास कुछ पुस्तक भी हैं। सामने एक दूरदर्शन (टी.वी) है। चार गमले हैं। दो गमलों में फूल खिले हुए हैं। एक दीवार को प्राकृतिक दृश्य चित्र पट लटक रहा है। खिडकी और दरवाज़े के पर्दे भी लटक रहे है।
(చిత్రములో ముగ్గురు బాలికలు, ముగ్గురు బాలురు కూర్చుని ఉన్నారు. వారి వద్ద కొన్ని పుస్తకములు కూడా కలవు. ఎదురుగా ఒక టీవి ఉన్నది. నాల్గు పూలకుండీలు వున్నవి. రెండు కుండీలలో పూలు విచ్చుకుని (వికసించి) ఉన్నవి. ఒక గోడకు ప్రకృతి దృశ్య పటము వేలాడుచున్నది. కిటికీ మరియు తలుపు తెరలు కూడా వేలాడుచున్నవి. )

प्रश्न 2.
बच्चे क्या कर रहे हैं? (పిల్లలు ఏమి చేయుచున్నారు?)
उत्तर:
बच्चे टी.वी. में हिंदी समाचार देख रहे हैं। (పిల్లలు టివీలో హిందీ వార్తలు చుస్తున్నారు.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

आओ हिंदी सीखें (రండి హిందీ నేర్చుకుందాం)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 13
राजू और रमा दोनों एक ही कक्षा के छात्र हैं। राजू पाठशाला में नया है। दोनों कक्षा में बातचीत करते हैं।

राजू : मैं राजू हूँ।
रमा : मैं रमा हूँ।
रमा : राजू ! तुम्हारी मातृभाषा क्या है?
राजू : मेरा मातृभाषा तेलुगु है।
रमा : (हँसते हुए) ‘मेरा’ नहीं ‘मेरी’ कहो। मेरी मातृभाषा हिंदी हैं। ‘भाषा’ स्त्री लिंग शब्द है।
राजू : रमा ! हमें हिंदी कौन पढ़ाते हैं?
रमा : सरला जी हमें हिंदी पढ़ाती हैं।
राजू : हाँ ! वे स्त्री हैं इसलिए तुमने कहा – “पढाती हैं”, “पढ़ाता है’ नहीं।
रमा : तुम भी अब हिन्दी व्याकरण अच्छी तरह समझने लगे हो।
राजू : वहाँ देखो। मैदान में कई घोड़ा है।
रमा : राजू एक नहीं । कई घोड़े हैं।
एक से ज्यादा होने पर बहुवचन में ‘घोड़ा’ नहीं, ‘घोड़े’ कहना चाहिए और ‘है’ नहीं हैं’ कहना चाहिए।

राजू : रमा जी। आपकी हिंदी बहुत अच्छी है। आपके साथ रह कर मैं भी जल्दी अच्छी हिंदी में बोल सकूँगा। (रमा को बहुत प्यास लगी)
रमा : मुझे पानी पीना है।
राजू : लेकिन मुझे शरबत पीना है।
रमा : अच्छा। चलो, दोनों चलेंगे।
राजू : तुम्हारी घर कहाँ है?
रमा : ‘तुम्हारी’ नहीं, ‘तुम्हारा’ कहो।
राजू : अरे ! गलती हो गयी। घर पुल्लिंग है न?
रमा : तुम मेरा बात सुनो।
राजू : अरे, इस बार तुम गलत कैसे बोली?
‘मेरा बात’ नहीं, ‘मेरी बात’ कहना चाहिए न?
रमा : हाँ ! – हाँ ! मैं गलत बोली।
– (हिन्दी में बातचीत करते रहने से गलतियाँ सुधर जाएँगी अच्छी हिन्दी बोल सकेंगे। है ना?)
राजू : हाँ, सही है। अब चलें।

పాఠ్య సారాంశం

రాజు, రమ ఇరువురు ఒకే తరగతి విద్యార్థులు. రాజు పాఠశాలకు కొత్తవాడు. ఇరువురు పాఠశాలలో మాట్లాడుకొంటారు.

రాజు : నేను రాజును.
రమా : నేను రమను.
రమా : రాజూ, నీ మాతృభాష ఏమిటి?
రాజు : నా మాతృభాష తెలుగు.
రమా : (నవ్వుతూ) “మేరా” కాదు “మేరీ” అను. నా మాతృభాష హిందీ. భాష అనునది స్త్రీ లింగ శబ్దము.
రాజు’ : రమా ! మనకు హిందీ ఎవరు చదివిస్తారు? (నేర్పుతారు ?)
రమా : సరళగారు మనకు హిందీ చెబుతారు.
రాజు : అవును ! ఆమె స్త్రీ అందువలన నీవు “పధాతీ హైం” అని చెప్పావు “పథాతా హై” కాదు.
రమా : నీవు కూడా ఇప్పుడు హిందీ వ్యాకరణం అర్థం చేసుకుంటున్నావు.
రాజు : అక్కడ చూడు ! మైదానంలో ఎన్నో గుజ్రాలు ఉన్నాయి.
రమా : రాజూ! ఒకటి కాదు. ఎన్నో గుజ్రాలు ఉన్నవి. ఒకటి కంటే ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు బహువచనంలో ‘ఘోడా’ కాదు ‘ఘోడే’ అని అనాలి మరియు ‘హై’ (ఆ) కాదు ‘హైం’ (E) అనవలెను.
రాజు : రమాగారు ! మీ హిందీ చాలా బాగుంది. మీతో ఉండి నేను కూడా త్వరగా మంచి హిందీలో మాట్లాడగలను. (రమకు బాగా దాహం వేసినది.)
రమా : నేను మంచినీరు త్రాగవలెను.
రాజు : కానీ నేను కూల్ డ్రింక్ (పానీయం) తాగాలి.
రమా : సరే మంచిది. పద ఇద్దరం వెళదాం.
రాజు : తుమారీ ఘర్ కహా హై? రమా : “తుమారీ” కాదు “తుమారా” అను.
రాజు : అరే ! తప్పయినది. ఇల్లు పుంలింగం కదా !
రమా : తుమ్ మేరా బాత్ సునో.
రాజు : అరే ! ఈ సారి నీవు తప్పు ఎలా మాట్లాడావు ? “మేరా బాత్” కాదు, “మేరీ బాత్” అని అనాలి.
రమా : ఆవునవును ! నేను తప్పు మాట్లాడాను.
(హిందీలో మాట్లాడుతూ ఉంటే తప్పులు సవరించబడతాయి, మంచి హిందీ మాట్లాడగలము కదా!)
రాజు : అవును, నిజమే, ఇక ఇప్పుడు వెళదాము.

Summary

Raju and Rama are students of the same class. Raju is new to the school. Both of them are talking to each other.

Raju : I’m Raju.
Rama : I’m Rama.
Rama : Raju ! What is your mother tongue?
Raju : My mother tongue is Telugu. (He says ‘मेरा मातृभाषा’ in place of ‘मेरी मातृभाषा’
Rama : (laughing) Don’t say Mera मेरा, say Meri मेरी।
My mother tongue is Hindi. The word ‘Bhasha’ (भाषा) belongs to feminine gender.

Raju : Rama ! Who teaches us Hindi?
Rama : Mrs. Sarala teaches us Hindi.
Raju : Yes. She is a woman. That’s why you said Padhati has (पढ़ाती हैं) not Padhata hai (पढ़ाता है)
Rama : You too understand Hindi grammar now.
Raju : Look over there ! There are many horses in the ground. (He says ‘कई घोड़ा है)
Rama : Raju! Not one. Many horses. If there is more than one horse, we should say ‘ghode’. घोड़े is plural, not ‘ghoda’. घोड़ा, We should say (हैं), not (है)
Raju : Rama ! Your Hindi is very good. I too will speak in good Hindi in your company. (Rama feels thirsty)
Rama : I should drink water.
Raju : But I should have cool drink.
Rama : Ok, good. Let’s go together.
Raju : तुम्हारी घर कहाँ है? (He says ‘तुम्हारी’ in place of ‘तुम्हारा’)
Rama : Say Tumhara (तुम्हारा), not Turnhari (तुम्हारी).
Raju : Sorry! I’m mistaken. ‘Ghar’ll belongs to masculine gender, doesn’t it?
Rama : मेरा बात सुनो। (She says मेरा बात सुनो in place of मेरी बात सुनो)
Raju : Oh! This time you’re mistaken. You should say Meri bath (मेरी बात), not Mera bath (मेरा बात)
Rama : Yes, yes !I said wrongly.
(By speaking in Hindi, we can correct our mistakes and we can speak good Hindi. Am I correct?
Rama : Yes, it’s true. Now, we shall nnove.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
मातृभाषा बोलने में अच्छी लगती है। क्यों? (మాతృభాష మాట్లాడటానికి బాగుంటుంది. ఎందుకు?)
उत्तर:
जन्म लेने के बाद हम जो प्रथम भाषा सीखते हैं उसे हम अपनी मात्रुभाषा कहते हैं। इसे मनुष्य मृत्यु तक बोलता है। इस भाषा का प्रयोग करके बालक अपने विचारों को अपने माता – पिता, और अन्य बालकों से व्यक्त करता है। इसलिए मातृभाषा में बोलने से मधुर एवं अच्छी लगती है।
(మనం పుట్టిన తర్వాత మనం ఏ భాష అయితే మాట్లాడతామో ఆ భాషను మాతృభాష అని అంటారు. దీనిని మనిషి చనిపోయేంతవరకు మాట్లాడతాడు. ఈ భాషను ప్రయోగించి బాలుడు తన అభిప్రాయాలను తమ తల్లిదండ్రి మరియు ఇతర పిల్లలతో వ్యక్తపరుస్తాడు. అందువలన మాతృభాష మాట్లాడటానికి మంచిగా ఉంటుంది, తీయగా ఉంటుంది. )

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

प्रश्न 2.
हमें हिंदी क्यों सिखनी चाहिए? (మనము హిందీ ఎందుకు నేర్చుకొనాలి?)
उत्तर:
सरकारी सूचनाएँ व जानकारी हिंदी में ही दी जाती हैं – हम इन्हें समझने, जानने हिंदी सीखनी चाहिए। हिंदी साहित्य बहुत धनी है। इसे जानने हिंदी सीखनी है। दूसरों से संपर्क रहने के लिए हमें हिंदी सीखनी चाहिए। हिंदी हमारी राष्ट्र भाषा और राज भाषा है। इसलिए हमें हिंदी सीखनी चाहिए। हिंदी प्रांतों में पर्यटन के दौरान उनसे संवाद करने हिंदी सीखनी चाहिए। सरकार के त्रिभाषा सूत्र के कारण हमें हिंदी सीखनी चाहिए।
(ప్రభుత్వ సూచనలు హిందీలో ఇవ్వబడును. మనము వీటిని అర్థము చేసుకొనుటకు హిందీ నేర్చుకొనవలెను. ఇతరులతో సంపర్కము కొరకు హిందీ నేర్చుకొనవలెను. హిందీ మన రాజ భాష మరియు అధికార భాష. అందువలన మనము హిందీ నేర్చుకొనవలెను. హిందీ ప్రాంతాలలో పర్యటించు సమయంలో వారితో మనం మాట్లాడుటకు హిందీ నేర్చుకొనవలెను. ప్రభుత్వము త్రిభాషా సూత్రమును ప్రవేశపెట్టిన కారణమున మనము హిందీ నేర్చుకొనవలెను.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
पाठ में हिंदी बोलने में कौन गलतियाँ कर रहा है? (పాఠంలో హిందీ మాట్లాడటంలో ఎవరు తప్పులు చేస్తున్నారు?)
उत्तर:
पाठ में हिंदी बोलने में राजू गलतियाँ कर रहा है।
(పాఠంలో హిందీ మాట్లాడటంలో రాజు తప్పులు చేస్తున్నాడు.)

प्रश्न 2.
राजू और रमा कहाँ मिलते हैं? (రాజు మరియు రమా ఎక్కడ కలుసుకుంటారు?)
उत्तर:
राजू और रमा दोनों कक्षा में मिलते हैं।
(రాజు మరియు రమా తరగతి గదిలో కలుసుకొంటారు.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

प्रश्न 3.
रमा की मातृभाषा क्या है? (రమా మాతృభాష ఏమిటి?)
उत्तर:
रमा की मातृभाषा हिंदी है।
(రమా మాతృభాష హిందీ.)

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 2
उत्तर:
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 3

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. रमा, हमें हिंदी कौन पढ़ाते हैं? [ 3 ]
2. मैदान में घोड़ा है। [ 4 ]
3. मेरी मातृभाषा हिंदी है। [ 2 ]
4. राजू पाठशाला का नया छात्र है। [ 1 ]
5. लेकिन मुझे शरबत पीना है। [ 5 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 4

ई) बताचित ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 5

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో రాయండి.)

1. सरला जी क्या पढ़ाती हैं? (సరళగారు ఏమి చదివించెదరు?)
उत्तर:
सरला जी हिंदी पढ़ाती हैं। (సరళగారు హిందీ చదివించెదరు.)

2. राजू ने मैदान में क्या देखा? (రాజు ఆటస్థలములో ఏమి చూసెను?)
उत्तर:
राजू ने मैदान में कई घोडों को देखा।
(రాజు ఆటస్థలములో ఎన్నో గుఱ్ఱాలను చూసెను.)

3. रमा क्या पीना चाहती है? (రమా ఏమి త్రాగాలని అనుకుంటున్నది?)
उत्तर:
रमा पानी पीना चाहती है।
(రమా నీరు త్రాగాలని అనుకుంటున్నది.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.)

→ “आओ हिंदी सीखें” पाठ का सारांश लिखिए। (‘రండి హిందీ నేర్చుకుందాం’ పాఠం సారాంశము వ్రాయండి.)
उत्तर:
इस पाठ में हिंदी में बात करते समय लिंग और बचन के प्रयोग में होनेवाली गलतियों को सुधारने का प्रयत्न किया गया है। इस पाट में स्त्री लिंग और पुल्लिंग शब्दों के बारे में बताया गया है। यह स्पष्ट किया गया है कि मेरा – मेरी, तुम्हारा – तुम्हारी जैसे शब्दों का प्रयोग कब, कैसे करना है। इसी तरह इस पाठ में एक वचन और बहु वचन के प्रयोग के बारे में बताया गया है।
(ఈ పాఠంలో హిందీలో మాట్లాడు సమయంలో లింగవచనాల ప్రయోగంలో దొర్లుచున్న తప్పులను సరిదిద్దుకొనుటకు ప్రయత్నము చేయబడినది. ఈ పాఠంలో స్త్రీలతో మరియు పుంలింగ శబ్దముల గురించి తెలియజేయబడినది. మేరా (मेरा), మేరీ (मेरी), తుమ్హారా (तुम्हारा), తుమ్హారీ (तुम्हारी) మొదలగు శబ్దముల ప్రయోగము ఎప్పుడు, ఎలా చేయాలో తెలియజేయడమైనది. అదేవిధంగా ఈ పాఠంలో ఏకవచనము మరియు బహువచనముల ప్రయోగము గురించి చెప్పబడినది.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. राजू पाठशाला जा रहा है। (रहा | रही)
उत्तर:
रहा

2. राजू और रमा पाठशाला जा …………. हैं। (रहे | रहा)
उत्तर:
रहे

3. सरला जी कक्षा में आ ……….., हैं। (रही / रहे)
उत्तर:
रही

4. घोड़ा मैदान में चर ……… है। (रहा / रही)
उत्तर:
रहा

5. माँ खाना बना …………. है। (रही / रहे)
उत्तर:
रही

ई) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 6
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 7
1. छात्र पढ़ता है।
2. यह मेरा घर है।
3. चाय गरम है।
4. घोडा मैदान में है।
5. यह कक्षा है।

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. भाषा : भ + आ + ष् + आ

2. अच्छा : …………………………
उत्तर:
अ + च् + छ + आ

3. तुम्हारा : …………………………
उत्तर:
त् + उ + म् + ह् + आ + र् + आ

4. व्याकरण : …………………………
उत्तर:
व् + य् + आ + क् + अ + र् + अ + ण् + अ

5. स्त्री : …………………………
उत्तर:
स् + त् + र् + ई

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के आधार पर चार शब्द लिखिए।

रमा – मारा – रात – तन – नल
जल
उत्तर:
लहर – रत्न – नाराज़ – जलन

सरला
उत्तर:
लगाम – माला – लात – तारा

बात
उत्तर:
तन – नर – राम – मकर

बोध
उत्तर:
धन – नल – लोरी – रीछ

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. विद्यालय – पाठशाला, स्कूल

2. नवीन
उत्तर:
नया, आधुनिक

3. शीघ्र
उत्तर:
जल्दी, तुरंत

4. विकास
उत्तर:
बढ़ना, वृद्धि

5. घर
उत्तर:
मकान, आवास

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. सरल × कठिन
2. सही × गलत
3. एक × अनेक
4. अच्छा × बुरा
5. परिचित × अपरिचित

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 8
उत्तर:
1. यह भगत सिंह का चित्र है।
2. भगत सिंह भारत का देश भक्त है।
3. भगत सिंह का जन्म पंजाब में हुआ।
4. भगत सिंह भारत देश के स्वतंत्र संग्राम के योद्धा थे।
5. भगत सिंह भारत के एक वीर शहीद थे।

आ) परियोजना कार्य

→ “हिन्दी दिवस” से संबंधित चित्र इकट्ठा कीजिए। (హిందీ దినోత్సవమునకు సంబంధించిన కొన్ని చిత్రములు ప్రోగు చేయండి.)
उत्तर:
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 10

इ) कुछ चित्र इकट्टा करके लिंग पहचानकर लिखिए।
(కొన్ని బొమ్మలను ప్రోగు చేసి లింగాలను గుర్తించి వ్రాయండి.)
उत्तर:
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 11

ई) अनुवाद कीजिए।

1. मेरी मातृभाषा तेलुगु है।
उत्तर:
मेरी मातृभाषा तेलुगु है। నా మాతృభాష తెలుగు.

2. मैदान में घोड़ा है।
उत्तर:
मैदान में घोडा है। మైదానములో గుఱ్ఱము ఉన్నది.

3. गलत काम नहीं करना चाहिए।
उत्तर:
गलत काम नहीं करना चाहिए। చెడ్డపని చేయరాదు.

4. सब से बातचीत करना चाहिए।
उत्तर:
सब से बातचीत करना चाहिए। అందరితో మాట్లాడవలెను.

5. गन्ने का रस पीने से प्यास बुझती है।
उत्तर:
गन्ने का रस पीने से प्यास बुझती है। చెఱుకు రసం త్రాగిన దాహము తీరును.

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

व्याकरणांश

अ)
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 9
पहले चित्र से पुरुष जाति का बोध होता है।

दूसरे चित्र से स्त्री जाति का बोध होता है।

परिभाषा :
ज़ो शब्द पुरुषवाचक हैं, उन्हें पुल्लिंग कहते हैं।
जो शब्द स्त्री वाचक हैं, उन्हें स्त्रीलिंग कहते हैं।
जैसे : पुल्लिंग शब्द : लड़का, घोड़ा, बकरा, मुर्गा, आदि।
स्त्री लिंग शब्द : लड़की, घोड़ी, बकरी, मुर्गी आदि।
संज्ञा के बदले में प्रयोग किये जाने वाले शब्दों को ”सर्वनाम” कहते हैं।
जैसे : मैं, हम, तू, तुम, आप, यह, वह, ये, वे, क्या, क्यों, कैसे … आदि।

आ) नीचे दिये गये वाक्यों में स्त्री लिंग शब्द रेखांकित कीजिए।

1. सरला जी हिंदी पढ़ाती हैं।
उत्तर:
सरला जी हिंदी पढ़ाती हैं।

2. रमा की मातृभाषा हिंदी है।
उत्तर:
रमा की मातृभाषा हिंदी है।

3. लड़की पाठशाला जाती है।
उत्तर:
लड़की पाठशाला जाती है।

4. अध्यापिका पाठ पढ़ाती हैं।
उत्तर:
अध्यापिका पाठ पढ़ाती हैं।

5. माँ खाना बनाती है।
उत्तर:
माँ खाना बनाती है।

इ) नीचे दिये गये वाक्यों में पुल्लिंग शब्द रेखांकित कीजिए।

1. आदमी चाय पी रहा है।
उत्तर:
आदमी चाय पी रहा है।

2. पिताजी बाजार जा रहे हैं।
उत्तर:
पिताजी बाजार जा रहे हैं।

3. राजकुमार वन गया।
उत्तर:
राजकुमार वन गया।

4. मामा पुस्तक पढ़ रहे हैं।
उत्तर:
मामा पुस्तक पढ़ रहे हैं।

5. शेर जंगल का राजा है।
उत्तर:
शेर जंगल का राजा है।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ हिंदी भाषा से संबंधित कुछ विषयों को दृश्य रूप में दिखाइए। (హిందీ భాషకు సంబంధించిన కొన్ని విషయాలను దృశ్యరూపంలో చూపించండి.)
उत्तर:
(हिंदी भाषा संबंधी कुछ विषयों को अवश्य दृश्य रूप में बच्चों को दिखाया जाएगा।)
हिंदी भाषा से संबंधित कुछ विषय :

  • हिंदी सरल भाषा है।
  • हिंदी सीखना बहुत आसान है।
  • हिंदी देवनागरी लिपि में लिखी जाती है।
  • देवनागरी लिपि की यह विशेषता है कि इसमें जो लिखा जाता है वही पढ़ा जाता है।
  • हिंदी भारत की राज भाषा और राष्ट्रभाषा है।
  • भारतीय स्वतंत्रता संग्राम में (हिंदी) हमें एकता के सूत्र में बाँधा।
  • हिंदी भारत की सभ्यता और संस्कृति व गरिमा का प्रतीक है।
  • मीडिया, फिल्म उद्योग, बैंकिंग आदि क्षेत्रों में हिंदी की उपयोगिता बढ़ती जा रही है।
  • हिंदी भाषा से कई रोज़गार मिलते हैं।
  • आज हिन्दी अंतर्राष्ट्रीय स्तर पर शोभित है।
  • 14 सितंबर को हम हिंदी दिवस मनाते हैं।
  • 10 जनवरी को विश्व भर में विश्व हिंदी दिवस मनाया जाता है।

पाठ का सारांश

इस पाठ में हिंदी में बात करते समय लिंग और वचन के प्रयोग में होनेवाली गलतियों को सुधारने का प्रयत्न किया गया है। इस पाठ में स्त्री लिंग और पुलिंग शब्दों के बारे में बताया गया है। यह स्पष्ट किया गया है कि मेरा – मेंरी, तुम्हारा – तुम्हारी जैसे शब्दों का प्रयोग कब, कैसे करना है। इसी तरह इस पाठ में एक वचन और बहु वचन के प्रयोग के बारे में बताया गया है।

పాఠ్య సారాంశం

ఈ పాఠంలో హిందీలో మాట్లాడు సమయంలో లింగవచనాల ప్రయోగంలో దొర్లుచున్న తప్పులను సరిదిద్దుకొనుటకు ప్రయత్నము చేయబడినది. ఈ పాఠంలో స్త్రీ లింగ మరియు పుంలింగ శబ్దముల గురించి తెలియజేయబడినది. మేరా (मेरा), మేరీ (मेंरी), తుమ్హారా (तुम्हारा), తుమ్హారీ (तुम्हारी) మొదలగు శబ్దముల ప్రయోగము ఎప్పుడు, ఎలా చేయాలో తెలియజేయడమైనది. అదేవిధంగా ఈ పాఠంలో ఏకవచనము మరియు బహువచనముల ప్రయోగము గురించి చెప్పబడినది.

Summary

In this lesson, an attempt is made to correct the mistakes regarding the usage of gender and number when Hindi is spoken. How to use words in feminine and masculine genders is discussed in this lesson. The usage of words such as मेरा, मेरी, तुम्हारा, तुम्हारी is explained. Similarly, it is also discussed about the correct usage of words in singular and plural numbers in this lesson.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

राजा – रानी
छात्र – छात्रा
बालक – बालिका
लडका – लडकी
बेटा – बेटी
दादा – दादी
अध्यापक – अध्यापिका
कवि – कवयित्री
माता – पिता
नौकर – नौकरानी
पुजारी – पुजारिन
सेवक – सेविका

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

भाषा – भाषाएँ
कर्तव्य – कर्तव्य
बच्चा – बच्चे
लडका – लडके
बेटा – बेटे
कक्षा – कक्षाएँ
पाठशाला – पाठशालाएँ
स्त्री – स्त्रियाँ
घोड़ा – घोडे
घर – घर
बात – बातें
बोली – बोलियाँ
गलती – गलतियाँ
शब्द – शब्द

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

सरल × कठिन/मुश्किल
एक × अनेक
नया × पुराना
हँसना × रोना
हाँ × नहीं
स्त्री × पुरुष
अच्छी × बुरी
बहुत × कम
गलत × ठीक/सही
प्रयत्न × अप्रयत्न
स्पष्ट × अस्पष्ट

AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

सरल = आसान, సరళము, easy
घर = मकान, ఇల్లు, house
घोड़ा = एक जानवर, గుఱ్ఱము, horse
गलती = भूल, తప్పు, mistake
मैदान = खेलकूद की जगह, ఆటస్థలము, play ground
बालक = लड़का, బాలుడు, boy
कक्षा = वर्ग, తరగతి, class
स्त्री = औरत, స్త్రీ, woman
छात्र = विद्यार्थी, విద్యార్ధి, student
पाठशाला = स्कूल, బడి, school

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
(ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.)
AP Board 7th Class Hindi Solutions 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें 12

AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 7th Lesson Questions and Answers कोयल

7th Class Hindi 7th Lesson कोयल Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 1

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं ? (చిత్రంలో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक रास्ता, कुछ झोंपडियाँ, एक घर, कुछ ताड के पेड, फूल, पौधे, घास, पर्वत, कुआ, एक स्त्री, पेड़ और उस पेड के ऊपर कुछ पक्षी, स्त्री के हाथ में बाल्टी, ज़मीन पर एक घडा आदि दिखाई दे रहे हैं। आसमान में सूरज भी दिखाई दे रहा है।
(చిత్రంలో ఒక దారి, కొన్ని గుడిసెలు, ఒక ఇల్లు కొన్ని తాటిచెట్లు, పూలు, మొక్కలు, గడ్డి, పర్వతములు ఒక బావి, ఒక స్త్రీ, చెట్టు ఆ చెట్టుపైన కొన్ని పక్షులు, స్త్రీ చేతిలో, ఒక బొక్కెన, నేల మీద ఒక కడవ మొదలగునవి కన్పించుచున్నవి. ఆకాశంలో సూర్యుడు కూడా కనిపిస్తున్నాడు. )

प्रश्न 2.
औरत क्या कर रही है? (స్త్రీ ఏమి చేయుచున్నది?)
उत्तर:
औरत कुएँ से पानी खींचकर घड़ा भर रही है।
(స్త్రీ బావి నుండి నీరు తోడి కడప నింపుచున్నది.)

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

कविता

1. देखो कोयल काली है पर – చూడండీ కోకిల నలుపు కానీ
मीठी है इसकी बोली। – తీయనిది దాని పిలుపు.
इसने ही तो कूक कूक कर – కోకిలే కూసి కూసి
आमों में मिश्री घोली। – మామిడి పండ్లలో తీయదనం నింపింది.

2. कोयल कोयल सच बतलाना – కోకిలా ఓ కోకిలా నిజం చెప్పు
क्या संदेशा लाई हो। – ఏమి సందేశం. తెచ్చావు.
बहुत दिनों के बाद आज फिर – చాలా రోజుల తర్వాత ఈ రోజు మళ్ళీ
इस डाली पर आई हो॥ – ఈ కొమ్మ పైకి వచ్చావు.

3. क्या गाती हो? किसे बुलाती …. – ఏమి పాడుతావు? ఎవరిని పిలుస్తారు?
बतला दो कोयल रानी। – చెప్పవా కోకిల రాణీ !
प्यासी धरती देख माँगती – దాహము గొన్న భూమిని చూసి అడుగుతావా
हो क्या मेघों से पानी? – మేఘాల నుండి నీటిని?

POEMS

1. देखो कोयल काली है पर – Look! Cuckoo is black but
मीठी है इसकी बोली। – Its voice is melodious.
इसने ही तो कूक कूक कर – The Cuckoo singing constantly
आमों में मिश्री घोली। – Filled the mangoes with sweetness.

2. कोयल कोयल सच बतलाना – Oh Cuckoo ! Tell the truth
क्या संदेशा लाई हो। – What message did you bring?
बहुत दिनों के बाद आज फिर – After so many days again today
इस डाली पर आई हो॥ – You perched on this bough.

3. क्या गाती हो? किसे बुलाती …. – What are you singing? Whom are you calling?
बतला दो कोयल रानी। – Won’t you tell, Cuckoo. queen!
प्यासी धरती देख माँगती – Observing the thirsty earth, are you asking
हो क्या मेघों से पानी? – Water from the clouds?

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
कुछ पक्षियों के नाम बताइए। (కొన్ని పక్షుల పేర్లను తెలుపుము.)
उत्तर:
कौआ, कबूतर, मोर, तोता, मैना, बगुला, हंस, बतख, आदि कुछ पक्षियों के नाम हैं।
(కాకి, పావురము, నెమలి, చిలుక, మైనా, కొంగ, హంస మరియు బాతు మెదలగునవి కొన్ని పక్షులు పేర్లు.)

प्रश्न 2.
वर्षा की बूंदें कहाँ से गिरती हैं? (వర్షపు బిదువులు ఎక్కడ నుండి పడును?)
उत्तर:
वर्षा की बूंदें आसमान की मेघों से गिरती हैं।
(వర్షపు బిందువులు ఆకాశంలో మేఘాల నుండి కురియును (పడును.))

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
इस पाठ में किसके बारे में बताया गया है? (ఈ పాఠంలో ఎవరిని గురించి చెప్పబడినది.)
उत्तर:
इस पाठ में कोयल के बारे में बताया गया है। (ఈ పాఠంలో కోకిల గురించి చెప్పబడినది.)

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

प्रश्न 2.
कोयल की बोली कैसी होती है? (కోకిల మాట ఎలా ఉంటుంది?)
उत्तर:
कोयल की बोली मीठी होती है। (కోకిల మాట తీయగా ఉంటుంది.)

प्रश्न 3.
कोयल किससे पानी माँगती है? (కోకిల ఎవరిని నీరు అడుగుతున్నది?)
उत्तर:
कोयल मेघों से पानी माँगती है। (కోకిల మేఘములను నీరు అడుగుతున్నది.)

पढ़िए

अ) सही जोड़ी बनाइए।

1. बोली ड) वाणी
2. मिश्री घ) मिसरी
3. मेघ क) बादल
4. डाली ख) शाखा
5. संदेश ग) समाचार

AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 2

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. हो क्या मेघों से पानी? [ 4 ]
2. कोयल, कोयल सच बतलाना। [ 5 ]
3. आमों में मिश्री घोली। [ 2 ]
4. देखो कोयल काली है पर [ 1 ]
5. बतला दो कोयल रानी [ 3 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 3

ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 5
उत्तर:
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 4

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో వ్రాయండి.

1. कोयल की बोली कैसी है? (కోకిల మాట ఎలా ఉన్నది?)
उत्तर:
कोयल की बोली मीठी है। (కోకిల మాట తీయగా ఉన్నది.)

2. आमों में मिश्री किसने भरी? (మామిడి పండ్లలో తీయని కలకండను ఎవరు నింపిరి?)
उत्तर:
आमों में मिश्री कोयल ने भरी। (మామిడి పండ్లలో తీయని పంచదార కలకండను కోకిల నింపినది.)

3. कोयल गाते हुए किसे बुला रही है? क्यों? (కోకిల పాడుతూ ఎవరిని పిలుచుచున్నది? ఎందుకు?)
उत्तर:
कोयल गाते हुए मेघों को बुला रही है। कोयल प्यासी धरती को देखकर उसकी प्यास बुझाने मेघों से पानी माँग रही है।
(కోకిల పాడుతూ మేఘాలను పిలుచుచున్నది. కోకిల దాహముగొన్న భూమిని చూసి దాని దాహము తీర్చుటకు మేఘాలను నీరు అడుగుచున్నది.)

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 – 6 వాక్యములలో వ్రాయండి.)

→ “कोयल” कविता का सारांश अपने शब्दों में लिखिए।
(‘కోకిల’ కవిత సారాంశము మీ మాటలలో వ్రాయండి.)
उत्तर:
कोयल काली होती है। उसकी आवाज़ मीठी होती है। उसकी कूक आमों में मिश्री जैसी मिठास घोलती है। कोयल प्यासी धरती के लिए मेघों से पानी माँग रही है। वह अपना संदेश लेकर बहुत दिनों के बाद डाली पर आयी है। कविता का सारांश यह है कि मधुर बोलने से हर जगह आदर मिलता है।
(కోకిల నల్లగా ఉంటుంది. దాని స్వరము తీయగా ఉంటుంది. దాని కూత మామిడిపండ్లలో తీయదనాన్ని నింపుతుంది. కోకిల దాహముగొన్న భూమి కోసం మేఘాల నుండి నీటిని అడుగుచున్నది. అది తన సందేశమును తీసుకుని చాలా రోజుల తర్వాత కొమ్మ మీదకు వచ్చింది. కవిత సారాంశము ఏమనగా మధురంగా మాట్లాడటం వల్ల ప్రతిచోటా కూడా గౌరవం లభిస్తుంది.)

इ) उचित शब्द से खाली जगह भरिए।

1. कोयल का रंग काला है। (काला / सफेद)
उत्तर:
काला

2. कोयल की बोली …….. है। (कड़वा | मीठी)
उत्तर:
मीठी

3. कोयल ने अपनी कूक से …. में मिश्री घोली है। (आमों/ अमरूद)
उत्तर:
आमों

4. प्यासी धरती के लिए …. से पानी माँगती है। (सूरज/ मेघों)
उत्तर:
मेघों

5. कोयल, कोयल …… बतलाना। (सच/ झूठ)
उत्तर:
सच

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 6

1. कोयल कूकती है।
उत्तर:
2. कोयल काली है।
3. कोयल डाली पर बैठी है।
4. कोयल की बोली मीठी है।
5. कोयल ने आमों में मिश्री घोली है।

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. कोयल : क + ओ + य + अ + ल + अ
2. मिश्री : ………………………
उत्तर:
म् + इ + श् + र् + ई

3. डाली : ………………………
उत्तर:
ड् + आ + ल् + ई

4. प्यासा : ……………………….
उत्तर:
प् + य् + आ + स् + आ

5. मेघ : ……………………..
उत्तर:
म् + ए + घ + अ

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्द के आधार पर चार शब्द बनाइए।

1. कोयल – लता – ताला – लाज – जल
2. आम – ………………………
3. आज – ………………………
4. रानी – ………………………
5. मेघ – ………………………
उत्तर:
1. कोयल – लता – ताला – लाज – जल
2. आम – मत – तय – यह – हल
3. आज – जल – लात – ताल – लोग
4. रानी – नीम – मामा – माता – ताकत
5. मेघ – घन – नयन – नथ – थाली

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. सच – सत्य, यथार्थ
2. गाना – ……………..
उत्तर:
गीत, तराना

3. माँ – …………………….
उत्तर:
माता, जननी

4. सदा – ……………….
उत्तर:
हमेशा, सर्वदा

5. संदेश – …………
उत्तर:
खबर, समाचार

इ) विलोम शब्द लिखिए।
छोटा कम सफ़ेद झूठ एक ज़ोर से

1. श्यामपट काला है। सफ़ेद

2. बाग में अनेक पेड़ हैं।
उत्तर:
एक

3. सदा सच बोलना चाहिए।
उत्तर:
झूठ

4. बाग में बहुत पेड़ हैं।
उत्तर:
कम

5. हमारे घर का आंगन बहुत बड़ा है।
उत्तर:
छोटा

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 7
उत्तर:
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 8

आ) परियोजना कार्य

1. कुछ पशु – पक्षियों के चित्र इकट्टा करके कक्षा में दिखाइए।
(కొన్ని పశు-పక్షుల బొమ్మలను పోగు చేసి తరగతి గదిలో ప్రదర్శించండి.)
उत्तर:
पशुओं के चित्र :
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 9

इ) अनुवाद कीजिए।

1. आम मीठा होता है।
उत्तर:
आम मीठा होता है। మామిడిపండు తీయగా ఉండును.

2. बच्चों को मिठाई पसंद है।
उत्तर:
बच्चों को मिठाई पसंद है। పిల్లలకు మిఠాయి ఇష్టము.

3. पतझड़ में पत्ते गिरते हैं।
उत्तर:
पतझड़ में पत्ते गिरते हैं। శిశిర ఋతువులో ఆకులు రాలును.

4. धरती हमारी माता है।
धरती हमारी माता है। భూమి మన తల్లి.

5. पानी से प्यास बुझती है।
उत्तर:
पानी से प्यास बुझती है। నీటితో దాహము తీరుతుంది.

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

व्याकरणांश

अ) नीचे दिए गए वाक्यों में रेखांकित शब्द सर्वनाम कहलाते हैं।
(క్రింది ఇవ్వబడిన వాక్యములలో గీత గీయబడిన శబ్దములు సర్వనామములు అని పిలువబడును.)
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 10

सर्वनाम परिभाषा :
संज्ञा के बदले में प्रयोग किये जाने वाले शब्दों को “सर्वनाम” कहते हैं।
जैसे : मैं, हम, तू, तुम, आप, यह, वह, ये, वे, क्या, कौन, आप … आदि।

अ) कविता पढ़कर सर्वनाम शब्द रेखांकित कीजिए।
उत्तर:
देखो कोयल काली है पर
मीठी है इसकी बोली।
इसने ही तो कूक कूक कर
आमों में मिश्री घोली।

कोयल कोयल सच बतलाना
क्या संदेशा लाई हो।
बहुत दिनों के बाद आज फिर
इस डाली पर आई हो॥

क्या गाती हो? किसे बुलाती ….
बतला दो कोयल रानी।
प्यासी धरती देख माँगती
हो क्या मेघों से पानी?

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

आ) नीचे दिये गये वाक्यों में से सर्वनामों को पहचानकर लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన వాక్యాలలో సర్వనామ శబ్దములను గుర్తించి వ్రాయండి.

1. वह कोयल है। वह

2. यह आम का पेड़ है। …..
उत्तर:
यह

3. आप आम खाइए।
उत्तर:
आप

4. कौन गाना गा रहा है?
उत्तर:
कौन

5. मैं गीत गाता हूँ।
उत्तर:
मैं

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ सुभद्रा कुमारी चौहान जी की कुछ अन्य कविताएँ पढ़कर कक्षा में सुनाइए।
(సుభద్రా కుమారీ చౌహాన్ గారి కొన్ని ఇతర కవితలు తరగతిలో చదివి వినిపించండి.)
उत्तर:
देव ! तुम्हारे कई उपासक, कई ढंग से आते हैं,
सेवा में बहुमूल्य भेट वे, कई रंग के लाते हैं।
धूम-धाम से, साज-बाज से, वे मंदिर में आते हैं।
मुक्तामणि बहुमूल्य वस्तुएँ, लाकर तुम्हें चढ़ाते हैं।
मैं ही हूँ गरीबिनी ऐसी, जो कुछ साथ नहीं लायी,
फिर भी साहस कर मंदिर में, पूजा करने को आयी।
धूप-दीप, नैवेद्य नहीं है, झाँकी का श्रृंगार नहीं,
हाय, गले में पहनाने को, फूलों का भी हार नहीं।
स्तुति कैसे करूँ तुम्हारी, स्वर में है माधुर्य नहीं,
मन का भाव प्रकट करने को, वाणी में चातुर्य नहीं।
नहीं दान है, नहीं दक्षिणा, खाली हाथ चली आयी,
पूजा की भी विधि न जानती, फिर भी नाथ चली आयी।
पूजा और पुजापा प्रभुवर! इसी पुजारिन को समझो,
दान-दक्षिणा और निछावर, इसी भिखारिन को समझो।
मैं उन्मत्त प्रेम की लोभी, हृदय दिखाने आयी हूँ,
जो कुछ है बस यही पास है, इसे चढ़ाने आयी हूँ।
चरणों में अर्पित है, इसको चाहो तो स्वीकार करो,
यह तो वस्तु तुम्हारी ही है, ठुकरा दो या प्यार करो।

पाठ का सारांश

कोयल काली होती है। उसकी आवाज़ मीठी होती है। उसकी कूक आमों में मिश्री जैसी मिठास घोलती है। कोयल प्यासी धरती के लिए मेघों से पानी माँग रही है। वह अपना संदेश लेकर बहुत दिनों के बाद डाली पर आयी है। कविता का सारांश यह है कि मधुर बोलने से हर जगह आदर मिलता है।

పాఠ్య సారాంశం

కోకిల నల్లగా ఉంటుంది. దాని స్వరము తీయగా ఉంటుంది. దాని కూత మామిడిపండ్లలో తీయదనాన్ని నింపుతుంది. కోకిల దాహముగొన్న భూమి కోసం మేఘాల నుండి నీటిని అడుగుచున్నది. అది తన సందేశమును తీసుకుని చాలా రోజుల తర్వాత కొమ్మ మీదకు వచ్చింది. కవిత సారాంశము ఏమనగా మధురంగా మాట్లాడటం వల్ల ప్రతిచోటా కూడా గౌరవం లభిస్తుంది.

Summary

Cuckoo is black. Its voice is melodious. Its song fills the mangoes with sweetness. The cuckoo is asking water from the clouds for the sake of the thirsty earth. Carrying its message. The cuckoo perched on the bough after so many days. The summary of the poem is that : if we speak, sweetly (politely), we shall be honoured everywhere.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

कोयल – नर कोयल
राजा – रानी
पंडित – पंडिताइन
भैंस – भैंसा
छात्र – छात्रा
लेखक – लेखिका
सास – ससुर
विद्वान – विदुषी
शेर – शेरनी
मोर – मोरनी
बेगम – बादशाह
बकरा – बकरी

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

ऋतु – ऋतुएँ
पाठ – पाठ
कोयल – कोयल
बोली – बोलियाँ
आम – आम
संदेश – संदेश
दिन – दिन
डाली – डालियाँ
रानी – रानियाँ
मेघ – मेघ
पानी – पानी
धरती – धरती

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

सूर्योदय × सूर्यास्त
सुंदरता × असुंदरता
प्रकृति × विकृति
लायक × नालायक
मीठा × कडुआ
मीठी × कडुवी
काली × सफ़ेद
काला × सफ़ेद
सच × झूठ
देना × लेना
आज × कल
बहुत × कम

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

बोली = वाणी, మాట, speech
कूकना = कुहू कुहू आवाज़ करना, కుహూ కుహూ అని శబ్దము చేయుట, to sing
मिश्री = मिसरी, కలకంద, పటిక బెల్లం, sugar candy
घोलना = मिलाना , కలుపుట, mixing
संदेशा = समाचार, సమాచారం, news
मेघ = बादल, మేఘాలు, clouds
डाली = शाखा, కొమ్మ, branch
धरती = ज़मीन, భూమి, the earth
पानी = जल, నీరు, water
बतलाना = बोलना, చెప్పుట, to tell
सच = सत्य, నిజము, truth
पर = मगर, కానీ, but

 AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము: Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोटं पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.
AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल 11

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 3rd Lesson Questions and Answers आदिवासी नृत्य – धिंसा

7th Class Hindi 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 1

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రములో ఏమేమి కన్పించుచున్నావి?)
उत्तर:
चित्र में चार स्त्रियाँ नृत्य मुद्राएँ दिखाना और उनकी विभिन्न वेशभूषा दिखाई दे रहे हैं।
(చిత్రంలో నలుగురు స్త్రీలు నాట్య భంగిమలను చూపించుట మరియు వారి విభిన్న వస్త్రధారణ కనిపించుచున్నవి.)

प्रश्न 2.
स्त्रियाँ क्या कर रही हैं? (స్త్రీలు ఏమి చేయుచున్నారు?)
उत्तर:
स्त्रियाँ नाच रही हैं। (స్త్రీలు నాట్యము చేయుచున్నారు.)

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
अदिवसीयों के बारे में आप क्या जानते हैं? (ఆదివాసీయుల గురించి మీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
आदिवासी शब्द दो शब्द ”आदि” और ”वासी” से मिल कर बना है। पर्वत प्रांतों में जो लोग रहते हैं उन्हें आदिवासी कहते हैं।.
(ఆదివాసీ అను శబ్దము ఆది మరియు వాసీ అను రెండు పదముల కలయికతో ఏర్పడినది. పర్వత ప్రాంతాలలో ఏ ప్రజలైతే నివసిస్తున్నారో వారిని ఆదివాసీయులు అని అంటారు.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

प्रश्न 2.
कुछ प्रमुख पर्यटक स्थानों के नाम बताइए। (కొన్ని పర్యాటక ప్రదేశముల పేర్లను తెలపండి.)
उत्तर:
ऊटी, कोडैकेनाल, विशाखपट्टणम, मुसोरी, सिमला, डार्जलिंग, कश्मीर और अरकु आदि पर्यटक स्थान हैं।
(ఊటీ, కొడైకెనాల్, విశాఖపట్టణము, ముస్సోరి, సిమ్లా, డార్జిలింగ్, కశ్మీర్ మరియు అరకు మొదలగునవి కొన్ని పర్యాటక ప్రదేశములు.)

Improve Your Learning

प्रश्न 1.
अदिवसीयों का प्रमुख नृत्य क्या है? (ఆదివాసీయుల ప్రముఖమైన నృత్యము ఏది?)
उत्तर:
अधिवसीयों का प्रमुख नृत्य धिंसा है।
(ఆదివాసీయుల ప్రముఖ నృత్యము “ధింసా”.)

प्रश्न 2.
अरकु की सुंदरता के बारे में बोलिए। (అరకు అందమును గురించి చెప్పండి..)
उत्तर:
अरकु विशाखपट्टणम जिले का एक पहाडी गाँव है। यह एक सुंदर पर्यटक स्थल है। इसे ”आंध्रा ऊटी’ भी कहते हैं। यहाँ शांत वातावरण मिलता है।
(అరకు విశాఖపట్టణం జిల్లాలో ఒక పర్వతీయ ప్రదేశము. ఇది ఒక అందమైన పర్యాటక ప్రదేశము. దీనిని “ఆంధ్ర ఊటీ” అని అంటారు. ఇక్కడ కూడా ప్రశాంత వాతావరణం లభించును.)

प्रश्न 3.
आँध्र प्रदेश के कुछ लोकनृत्यों के बारे में बताइए। (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని కొన్ని జానపద నృత్యముల గురించి వివరించండి.)
उत्तर:
आंध्र प्रदेश के लोक नृत्यों में विभन्नि रूप और शैलियाँ हैं। आंध्रप्रदेश लोक संस्कृति से समृद्ध है। आंध्रा की लोक संस्कृति में गोबी नृत्य, मथुरी नृत्य, बुट्टा बोम्मलु, वीर नाट्यम, डंडारिया नृत्य आदि प्रमुख हैं। आंध्रा में कूचपूडि और भरत नाट्यम भी प्रदर्शित किये जाते हैं।)
(ఆంధ్రప్రదేశ్ లో జానపద నృత్యములు విభిన్న రూపాలలో, విభిన్న శైలుల్లో కన్పించును. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో జానపద సంస్కృతి చాలా సమృద్ధిగా ఉన్నది. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో గోబీ నృత్యము, మథురీ నృత్యము, బుట్టబొమ్మల నృత్యము, వీర నాట్యము, డండారియా నృత్యము మొదలగునవి ప్రముఖమైనవి. మన ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కూచిపూడి మరియు భరత నాట్యము కూడా ప్రదర్శించబడుతున్నవి.)

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 2

1. तुडुमु वाद्ययंत्र है।
2. विटिंग आदिवासी त्यौहार है।
3. बांसुरी हाथ में लेकर नाचते हैं।
4. अरकु पर्यटक स्थल है।
5. मोदकोंडम्मा आदिवासियों की देवी है।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. वे ‘कुवी’ भाषा में बात करते हैं। [ 3 ]
2. यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। [ 4 ]
3. इस नृत्य में एक मुख्य नर्तक रहता है। [ 5 ]
4. अरकु विशाखपट्टणम जिले का पहाड़ी गाँव है। [ 1 ]
5. यह एक सुंदर मनमोहक स्थल है। [ 2 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 3

ई) चित्र से संबंधित शब्द जोड़िए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 4

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. धिंसा नृत्य किस प्रदेश का है?(ధింసా నృత్యము ఏ ప్రదేశమునకు చెందినది ?)
उत्तर:
धिंसा विशाखपट्टणम जिले के ‘अरकु’ नामक एक पहाडी गाँव का नृत्य है।
(ధింసా అనునది విశాఖపట్టణం జిల్లాలోని ‘అరకు’ అను ఒక పర్వతీయ గ్రామ నృత్యము. )

2. धिंसा का अर्थ क्या है? यह कहाँ नाचा जाता है? (‘ధింసా’ అనగా అర్థమేమిటి ? ఇది ఎక్కడ ప్రదర్శించబడుచున్నది?)
उत्तर:
‘धिंसा’ का अर्थ है कूदना, जोर – जोर से कदम हिलाना। यह चावडी में नाचा जाता है। यह अरकु का नृत्य है।
(థింసా అనగా దుముకుట, వేగాతివేగముగా అడుగులు కదల్చుట అని అర్థము. ధింసా అను నాట్యము “చావ్ డి”లో చేయబడును. ఇది అరకు జానపద నృత్యము. )

3. अदिवसी कौन – कौन त्यौहार मानते हैं? (ఆదివాసీయులు ఏఏ పండుగులు జరుపుకుంటారు?)
उत्तर:
आदिवासी ‘कोर्रकोट्टा’, इटुकला पंडुगा, मोदकोंडम्मा जातरा, नंदी और विटिंग नामक त्यौहार मनाते हैं।
(ఆదివాసీయులు కొర్రుకొట్టా, ఇటుకల పండుగ, మోదకొండమ్మ జాతర, నంది మరియు ‘విటింగ్’ అను పండుగలను జరుపుకుంటారు.)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छः वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.

1. अदिवसीयों के नृत्य “धिंसा” के बारे में आप क्या जानते हैं?(ఆదివాసీయుల నృత్యము “ధింసా” గురించి మీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
इस पाठ में आदिवासियों के लोक नृत्य धिंसा के बारे में बताया गया है। अरकु एक पहाड़ी गाँव है। प्रकृति के सुंदर दृश्य मन को मोह लेते हैं। ‘धिंसा’ की शुरुआत सोपी नामक गाँव में हुई। यह त्यौहारों और उत्सवों के समय नाचा जाता है। धिंसा का अर्थ है – कूदना और जोर – जोर से कदम हिलाना। सब मिलकर चांवड़ी में नाचते हैं। वे ‘तुडुमु’ नामक वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं। वे अनेक प्रकार के त्यौहार मनाते हैं। मोदकोंडम्मा उनकी देवी है। यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। आँध्रप्रदेश राज्य सरकार ने इस स्थान को पर्यटक स्थल बना दिया है। आँध्रप्रदेश सरकार यहाँ पर अनेक उत्सवों का आयोजन thri
(ఈ పాఠంలో ఆదివాసీయుల జానపద నృత్యము ధింసా గురించి చెప్పబడినది. అరకు ఒక పర్వతీయ గ్రామము. ఇక్కడి ప్రకృతి అందమైన దృశ్యాలు మనస్సులను మోహిస్తాయి. ధింసా నృత్యము సోంపీ అను గ్రామములో ప్రారంభమైనది.

పండుగలు మరియు ఉత్సవాలలో ఈ నృత్యము చేయబడును. ధింసా అనగా ఎగురుట మరియు వేగముగా అడుగులు కదుపుట అని అర్థము. అందరూ కలసి “చావ్ డి”లో నాట్యము చేయుదురు. వారు “తుడుము” అను వాయిద్య యంత్రమును ఉపయోగింతురు. వారు అనేక రకములైన పండుగలను జరుపుకొనెదరు. మోదకొండమ్మ వారి దేవత. ఇక్కడ జరిగే జాతరలు చాలా ప్రసిద్ది చెందినవి. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వము ఈ ప్రదేశమును పర్యాటక స్థలముగా మార్చినది. మరియు ఇక్కడ అనేక ఉత్సవాలను ఏర్పాటు చేయుచున్నది.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. आदिवासी कुवी भाषा में बोलते हैं। (कुवी / पंजाबी)
उत्तर:
कुवी

2. …… नृत्य देखने जाते हैं। (परिवार | पर्यटक)
उत्तर:
पर्यटक

3. धिंसा का जन्म …….. नामक गाँव में हुआ। (सोपी / अरकु)
उत्तर:
सोंपी

4. मुख्य नर्तक को ………… कहते हैं। (नाटक | नाटकारी)
उत्तर:
नाटकारी

5. आदिवासियों की देवी …………है। (मोदकोंडम्मा / माचम्म)
उत्तर:
मोदकोंडम्मा

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

ई) चित्र देखकर शब्द लिखिए।
(शहद कॉफी धिंसा रीठा इमली)
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 6
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 5

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।
1. नृत्य : न् + ऋ + त् + य् + अ
2. धिंसा : ………………………..
उत्तर:
ध् + इ + स् + आ

3. सुदर : ………………………..
उत्तर:
स + उ + न् + द् + अ + र् + अ

4. पर्यटक : ………………………..
उत्तर:
प् + अ + र् + य् + अ + ट् + अ + क् + अ

5. नर्तक : ………………………..
उत्तर:
न् + अ + र् + त् + अ + क् + अ

भाषांश

अ) पाठ के आधार पर वर्ग पहली से शब्दों को ढूँढकर लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 7
1. अरकु
उत्तर:
2. तुडुमु
3. दल
4. बांसुरी
5. मुख्य
6. नंदी

आ) विलोम शब्द लिखिए।

1. गाँव × शहर
2. दूर × पास
3. प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
4. एक × अनेक
5. बहुत × कम

सृजनात्मकता

अ) कुचिपूडी नृत्य का चित्र देखकर दो शब्द लिखिए।
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 8
उत्तर:
स्त्री, नृत्य मुद्रा, कूचिपूडि, घुघुरु

आ) कुछ प्रमुख भारतीय नृत्यों के चित्र ढूंढिए और कक्षा में दिखाइए।
కొన్ని ప్రముఖ భారతీయ నృత్య చిత్రములను వెదకి వాటిని తరగతిలో ప్రదర్శించండి.
AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा 9

इ) अनुवाद कीजिए।
1. संक्रांति एक प्रमुख त्यौहार है।
उत्तर:
संक्रांति एक प्रमुख त्यौहार है। సంక్రాంతి ఒక ప్రముఖ (ముఖ్యమైన) పండుగ.

2. अरकु एक सुंदर पर्यटक स्थल है।
उत्तर:
अरकु एक सुंदर पर्यटक स्थल है। అరకు ఒక అందమైన పర్యాటక స్థలము.

3. भारत की राजधानी दिल्ली है।
उत्तर:
भारत की राजधानी दिल्ली है। భారతదేశ రాజధాని ఢిల్లీ.

4. वीणा एक वाद्य यंत्र है।
उत्तर:
वीणा एक वाद्य यंत्र है। వీణ ఒక వాయిద్య యంత్రము.

5. मोर सुंदर पक्षी है।
उत्तर:
मोर सुंदर पक्षी है। నెమలి అందమైన పక్షి.

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

व्याकरणांश

अ) द्वित्वाक्षर : दो समरूपी व्यंजनों के मेल को द्वित्वाक्षर कहते हैं।
उदाः विशाखपट्टणम, मोदकोंडम्मा, गुस्सा, बच्चा, हिम्मत।
क् + क = क्क (चक्की)
ग् + ग = ग्ग (सुग्गा)
च् + च = च्च (सच्चा)
ज् + ज = ज्ज (लज्जा)
ट् + ट = ट्ट (हट्टा)
ड् + ड = ड्ड (अड्डा)
ण् + ण = ण्ण(कण्णन)
त् + त = त (भत्ता)
द् + द = द्द(कद्दू)
न् + न = न्न (गन्ना)
ब् + ब = ब्ब (गुब्बारा)
म् + म = म्म (अम्मा)
य् + य = य्य (शय्या)
ल् + ल = ल्ल (बल्ला)
व् + व = व्व (कव्वाली)
स् + स = स्स(रस्सी)

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

आ) निम्न लिखित गद्यांश में द्वित्वाक्षर शब्द पहचान कर रेखांकित कीजिए।

संगीत, भरतनाट्यम और करगाट्टम का जन्म स्थान तमिलनाडु माना जाता है। यहाँ के पहाड़ी प्रदेशों में कोडैक्कानाल, कोल्लिमाले, नीलगिरी प्रमुख हैं। तमिल भाषा बहुत प्राचीन है। तमिल भाषा का शिलप्पाधिकारम् एक महाकाव्य है। तमिल भाषा के तिरुक्कुरल को विश्व वेद माना गया है। इसके लेखक तिरुवल्लुवर है! तमिल भाषा सुसंपन्न और समृद्ध भाषा है।
उत्तर:
संगीत, भरतनाट्यम और करगाट्टम का जन्म स्थान तमिलनाडु माना जाता है। यहाँ के पहाड़ी प्रदेशों में कोडैक्कानाल, कोल्लिमालै, नीलगिरी प्रमुख हैं। तमिल भाषा बहुत प्राचीन है। तमिल भाषा का शिलप्पाधिकारम् एक महाकाव्य है। तमिल भाषा के तिरुक्करल को विश्व वेद माना गया है। इसके लेखक तिरुवल्लुवर है। तमिल भाषा सुसंपन्न और समृद्ध भाषा है।

इ) नीचे दिए गए शब्दों में द्वित्वाक्षर शब्दों को रेखांकित कीजिए।

1. बच्चा सत्य क्या ग्यारह
2. वत्स रम्या गुस्सा न्याय
3. बल्ला हत्या त्याग उत्साह
4. मक्खी कच्चा मान्य वंदना
5. कल्याण मल्हारी जुल्म पल्लव

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన:

बच्चों को अपने आसपास के अन्य एक और लोकनृत्य का परिचय दीजिए।
(పిల్లలకు దగ్గరలోని ఇతర జానపద నృత్యముల నుండి ఒకదాని గురించి పరిచయం చేయండి.)
उत्तर:
गोबी नृत्य : गोबी नृत्य आंध्रप्रदेश के तटीय क्षेत्रों के लोकप्रिय नृत्य रूपों में से एक है। यह संक्रांति त्यौहार के दौरान मुख्य रूप से किया जाता है। इस समय के दौरान सभी घरों के आँगन को साफ़ और सजाया जाता है। सजावट के प्रयोजनों के लिए फूलों का उपयोग विभिन्न प्रकार के रंगोली के साथ किया जात है। यानी गोबर के गोलों को इन रंगोली डिज़ाइनों के बीच रखकर गोब्बिल्लु बनाया जाता है। शाम के समय युवा लडकियाँ नाचने और गाने के लिए इन गोबिल्लु के चारों और इकट्ठा होती हैं।

गिनती

एक – 1
दो – 2
तीन – 3
चार – 4
पाँच – 5
छः – 6
सात – 7
आठ – 8
नौ – 9
दस – 10
ग्यारह – 11
बारह – 12
तेरह – 13
चौदह – 14
पंद्रह – 15
सोलह – 16
सत्रह – 17
अठारह – 18
उन्नीस – 19
बीस – 20
इक्कीस – 21
बाईस – 22
तेईस – 23
चौबीस – 24
पच्चीस – 25
छब्बीस – 26
सत्ताईस – 27
अट्टाईस – 28
उनतीस – 29
तीस – 30

पाठ का सारांश

इस पाठ में आदिवासियों के लोक नृत्य धिंसा के बारे में बताया गया है। अरकु एक पहाड़ी गाँव है। प्रकृति के सुंदर दृश्य मन को मोह लेते हैं। ‘धिंसा की शुरुआत सोपी नामक गाँव में हुआ। यह त्योहारों और उत्सवों के समय नाचा जाता है। धिंसा का अर्थ है – कूदना और जोर – जोर से कदम हिलाना। सब मिलकर चावड़ी में नाचते हैं। वे ‘तुडुमु नामक वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं। वे अनेक प्रकार के त्यौहार मनाते हैं। मोदकोंडम्मा उनकी देवी है। यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। आँध्रप्रदेश राज्य सरकार ने इस स्थान को पर्यटक स्थल बना दिया है। आँध्रप्रदेश सरकार यहाँ पर अनेक उत्सवों का आयोजन करती है।

పాఠ్య సారాంశం

ఈ పాఠంలో ఆదివాసీయుల లోక నృత్యము ధింసా గురించి చెప్పబడినది. అరకు ఒక పర్వతీయ గ్రామము. ఇక్కడి ప్రకృతి అందమైన దృశ్యాలు మనస్సులను మోహిస్తాయి. ధింసా నృత్యము సోంపీ అను గ్రామములో ప్రారంభమైనది.

పండుగలు మరియు ఉత్సవాలలో ఈ నృత్యము చేయబడును. ధింసా అనగా ఎగురుట మరియు వేగముగా అడుగులు కదుపుట అని అర్థము. అందరూ కలసి “చావ్ డి”లో నాట్యము చేయుదురు. వారు “తుడుము” అను వాయిద్య యంత్రమును ఉపయోగింతురు. వారు అనేక రకములైన పండుగలను జరుపుకొనెదరు. మోదకొండమ్మ వారి దేవత. ఇక్కడ చాలా జాతరలు జరుగును. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వము ఈ ప్రదేశమును పర్యాటక స్థలముగా మార్చినది. ఇక్కడ అనేక ఉత్సవాలను ఏర్పాటు చేయుచున్నది.

Summary

The Adivasis’ (Tribals’) folk dance Dhimsa is described in this lesson. Araku is a village with mountainous area. The scenery of the nature here captivated our hearts. Dhimsa dance originated at a village named ‘Sompi’.

This dance is performed during festivals and celebrations Dhimsa means ‘to fly’,, ‘to move footsteps quickly!’ They all together dance at a place called ‘Chavdi’. They use a musical instrument named ‘Tudumu’. They celebrate several kinds of festivals. Modakondamma is their goddess. Many jataras are celebrated here. The government of Andhra Pradesh transformed this place into a tourist spot. The government of Andhra Pradesh is organising various kinds of celebrations here.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

स्री – पुरुष
औरत – आदमी
नाना – नानी
भैंस – भैंसा
पंडित – पंडिताइन
नर्तक – नर्तकी
गायक – गायिका
मोर – मोरनी
घोडा – घोडी
अध्यापक – अध्यापिका
शिष्य – शिष्या
छात्र – छात्रा
विद्यार्थी – विद्यार्थिनी

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

वचन बदलिए ( వచనములను మార్చండి)

चित्र – चित्र
नृत्य – नृत्य
यात्रा – यात्राएँ
गुफा – गुफाएँ
यंत्र – यंत्र
देवी – देवियाँ
स्री – स्त्रियाँ
स्थल – स्थल
लोग – लोग
बात – बातें
पंख – पंख
संस्कृति – संस्कृतियाँ
गाँव – गाँव
भाषा – भाषाएँ
दिन – दिन
मोर – मोर

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

ऊपर × नीचे
बडा × छोटा
आज × कल
गाँव × शहर
आना × जाना
सुंदर × असुंदर
सुंदरता × असुंदरता
प्रारंभ × अंत
लायक × न लायक
प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
दूर × समीप/पास
मुख्य × अमुख्य
मानव × दानव
उपयोग × अनुपयोग
बहुत × कम

AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

नृत्य = नाच, నాట్యము, dance
करीब = निकट, దగ్గరగా, near
प्रसिद्ध . = मशहूर, ప్రసిద్ధి, famous
स्थान = प्रदेश, (ప్రదేశము, place
दल = समूह, సమూహము, group
पहाड = पर्वत, పర్వతము, mountain
सुंदर = खूबसूरत, అందమైన, beautiful
प्रारंभ = शुरुआत, ప్రారంభము, beginning
त्यौहार = पर्व, పండుగ, festival
बांसुरी = मुरली, మురళి, flute

AP Board 7th Class Telugu Solutions 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 12th Lesson Questions and Answers స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

7th Class Telugu 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు Textbook Questions and Answers

ప్రశ్నలు – జవాబులు

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
స్కౌట్స్ లో విశేష సేవలందించిన విద్యార్థులకు ఏయే అవార్డులు ఇస్తారు?
జవాబు:
ప్రాథమిక స్థాయి నుండి కళాశాల స్థాయి వరకూ చదివే పిల్లలకు స్కౌట్స్ గైడ్స్ సంస్థ శిక్షణ నిస్తుంది. ఇందులో కార్యక్రమాలలో పాల్గొని విశేష సేవలందించిన విద్యార్థులకు రాష్ట్రస్థాయిలో రాజ్య పురస్కార్, దేశ స్థాయిలో రాష్ట్రపతి అవార్డులు ప్రదానం చేస్తారు.

ప్రశ్న 2.
బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలిగా బాలు ఎందుకు పిలువబడ్డారు?
జవాబు:
తెలుగు, తమిళ, కన్నడ, మళయాళ, హిందీ మొదలైన 16 భాషలలో 40 వేల పాటలను బాలు పాడారు. నటుడిగా, డబ్బింగ్ ఆర్టిస్టుగా ప్రఖ్యాతి గడించారు. అంతేకాదు ఏ నటుడికి పాడితే అతని గొంతును అనుకరించి పాడేవారు. ‘పాడుతా తీయగా’ కార్యక్రమ న్యాయ నిర్ణేతగా, వ్యాఖ్యాతగా ఎందరో వర్ధమాన గాయకులను తయారుచేశారు. అందుచేతనే బాలును బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలిగా పిలుస్తారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

ప్రశ్న 3.
కవిశేఖర ఉమర్ ఆలీషా తెలుగు సాహిత్యా నికి ఎలాంటి కృషి చేశారు?
జవాబు:
తెలుగుభాషపై మమకారంతో 16వ ఏటనే ‘విద్యావిలాసం’ అనే శతకం రచించారు. 18వ ఏట మణిమాల నాటకం వ్రాశారు. అనసూయ, కళ, విషాద సౌందర్యం, దానవ వధ, చంద్రగుప్త, మహాభారత కౌరవ రంగం, విచిత్ర బిల్హణీయం అనే నాటికలు, తారామతి, శాంత, పద్మావతి మొదలైన నవలలు వ్రాశారు. ‘జల్లుర్భా’ అనే యునానీ వైద్యగ్రంథం రచించారు. స్త్రీ, సామాజిక సమస్యలు ప్రస్తావించి, పరిష్కారాలు చూపారు. దాదాపు 50 పుస్తకాలు రచించి తెలుగు సాహిత్యానికి సేవ చేశారు.

ప్రశ్న 4.
కోడి రామమూర్తిని కలియుగ భీముడని ఎందుకంటారు?
జవాబు:
స్పెయిన్లో జరిగిన ఎడ్లపోటీలో ఎద్దును గాలిలోకి లేపి గిరగిరా త్రిప్పి విసిరేశాడు కోడి రామ్మూర్తి. కాలికి ఇనుప గొలుసులతో కారును కడితే, కారును అంగుళం కదలనీయకుండా ఆపిన మహాబలవంతుడు. ఊపిరి .బిగపట్టి ఒళ్లంతా గొలుసులు కట్టించుకొని ఊపిరి వదిలితే అవన్నీ పటపటా తెగిపోయేవి. రొమ్ముపై బండరాళ్లు పెట్టించుకొని వాటిని పగలకొట్టించుకొనేవాడు. అందుచేతనే కోడి రామ్మూర్తిని కలియుగ భీముడనేవారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
స్వాతంత్ర్యోద్యమ కాలంలో గాడిచర్లవారు అనుభవించిన జైలు జీవితం ఎటువంటిది?
జవాబు:
ఆంధ్ర తిలక్ గా ప్రసిద్ధులైన గాడిచర్ల హరి సర్వోత్తమరావుగారు వెల్లూరు సెంట్రల్ జైల్ జీవితం చాలా దారుణంగా అనుభవించారు.

ఆకట్టుకోవడానికి రెండు గోచీలు, మూర పొడవు ఉన్న రెండు తువ్వాళ్లు ఇచ్చారు. పడుకోవడానికి చిన్న ఈత చాప, తినడానికి మట్టి మూకుడు, తాగడానికి మట్టిముంత, మల, మూత్ర విసర్జనకు మరో మట్టి చట్టి ఇచ్చారు. కాలికి లావుపాటి కడియాలు వేశారు. మెడకు మరో కడియం వేశారు. కొయ్యముక్కను వాటిలో దూర్చారు. తలబోడి చేయించారు. తినడానికి రాగి సంకటి ముద్ద పెట్టారు. దానిలో రాళ్లు, పుల్లలు, పురుగులు ఉండేవి. ఇలాంటి కఠిన కారాగార జీవితాన్ని ఆయన 3 సంవత్సరాలు అనుభవించారు.

ప్రశ్న 2.
అన్నారుల పాలిట .అపర అన్నపూర్ణగా డొక్కా సీతమ్మను ఎందుకు పిలుస్తారు?
జవాబు:
డొక్కా సీతమ్మగారు .నిరంతరం అన్నదానం చేసేది. ఒకసారి ఆమె అంతర్వేది వెళుతుంటే ఒక పెళ్లి బృందం కనిపించింది. వారు ఆకలితో మాట్లాడుకొనే మాటలను వింది. వారు డొక్కా సీతమ్మగారింటికి వెడితే అన్నం పెడతారు. చంటి పిల్లలకు పాలిస్తారు. అప్పటిదాకా ఓర్చుకోండి. అని ఒక పెద్దావిడ చెప్పడం వింది. వెంటనే తన – ప్రయాణం విరమించుకొంది. డొక్కా సీతమ్మగారు వారి కంటే ముందుగా, తన ఇంటికి వెళ్లింది. చక్కగా వంట చేసింది. వాళ్లు రాగానే తృప్తిగా భోజనాలు పెట్టింది. ఒకసారి ఒక తహసీల్దారుకు గరిక వేళ్లతో పచ్చడి చేసి భోజనం పెట్టింది.

ఈ విధంగా అన్నార్తుల పాలిట అపర అన్నపూర్ణగా డొక్కా సీతమ్మగారు ప్రసిద్ధి పొందింది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

ప్రశ్న 3.
స్కౌట్స్, గైడ్స్ విద్యార్థులు చేసే సేవా కార్యక్రమాల గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
స్కౌట్స్, గైడ్స్ విద్యార్థులు చాలా సేవా కార్యక్రమాలు చేస్తారు.

ముసలివారిని రోడ్లు దాటిస్తారు. మూగజీవుల దాహార్తిని తీర్చి, సేవలు చేస్తారు. మొక్కలను నాటుతారు. రోజూ నీళ్లు పోస్తారు. అనారోగ్యంగా ఉన్నవారికి సహాయం చేస్తారు. జాతరలలో క్యూలను ఏర్పాటు చేస్తారు. నిరక్షరాస్యులకు చదువు చెబుతారు. దేవాలయాల వద్ద, ఉత్సవాలలో, ప్రకృతి వైపరీత్యాలు ఏర్పడినపుడు, ఆపదలో, అవసరంలో ఉన్న వారికి స్వచ్ఛందంగా భారత స్కౌట్స్ అండ్ గైడ్స్ అవసరమైన సేవలు చేస్తారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 11th Lesson Questions and Answers బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

7th Class Telugu 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రం గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
చిత్రంలో ఇద్దరు వీరులు ఉన్నారు. ఇద్దరూ స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో పాల్గొన్నవారే.

ప్రశ్న 2.
చిత్రంలో ఉన్న మహనీయుల గొప్పతనం గురించి చర్చించండి.
జవాబు:
భగత్ సింగ్ :
భగత్ సింగ్ 1907 సెప్టెంబరు 28వ తేదీన ఫైసలాబాద్ జిల్లా పంజాబులో జన్మించాడు. నవ జవాన్ భారతసభ హిందుస్థాన్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ అసోసియేషన్ కీర్తి కిసాన్ పార్టీని నడిపాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు కిషన్ సింగ్, విద్యావతీ దంపతులు. భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పరిపాలనను వ్యతిరేకిస్తూ విప్లవాత్మక ఉద్యమాలను చేపట్టిన కుటుంబంలో ఆయన జన్మించాడు. భారత బ్రిటన్ రాజకీయ ఖైదీలకు సమానహక్కులు కల్పించాలని డిమాండ్ చేస్తూ జైలులో 64 రోజులు నిరాహారదీక్షను చేపట్టాడు. లాలాలజపతిరాయ్ హత్య నేపథ్యంలో ఒక పోలీసు అధికారిని కాల్చినందుకు భగత్ సింగ్ ను 1931 మార్చి 23వ తేదీన లాపూర్ లో ఉరితీసారు. అప్పటికి ఆయన వయస్సు 23 సంవత్సరాలు.

అల్లూరి సీతారామరాజు :
అల్లూరి సీతారామరాజు 1897 జూలై 4న విజయనగరం దగ్గరలోని పాండ్రంగిలో జన్మించాడు. సీతారామరాజు స్వగ్రామం పశ్చిమగోదావరి జిల్లాలోని మోగల్లు. సీతారామరాజు తల్లిదండ్రులు సూర్యనారాయణమ్మ, వెంకట రామరాజు. ఆరవ తరగతిలోనే తన తండ్రిని కోల్పోయాడు. అప్పటి నుంచి కుటుంబం పేదరికంతో చాలా బాధలు పడ్డారు. సీతారామరాజు చించినాడలో గుర్రపుస్వారీ నేర్చుకున్నాడు. రాజమండ్రిలో 6వ తరగతి, రామచంద్రపురంలో 7వ తరగతి, కాకినాడ పిఠాపురం రాజా పాఠశాలలో 3rd ఫారమ్ చదివాడు. 1918 వరకు తునిలోనే ఉన్నారు.

ఆ కాలంలో చుట్టుపక్కల కొండలు అడవుల్లో తిరుగుతూ గిరిజనుల జీవనవిధానం గమనించాడు. తెల్లదొరల దోపిడీని అరికట్టడానికి గిరిజనులను ఏకం చేసి గెరిల్లా యుద్ధ పద్దతులను నేర్పి వారిని పోరాటానికి సిద్ధం చేసాడు. మన్యంలో విప్లవాన్ని సృష్టించి బ్రిటిష్ వారికి కంటిపై కునుకు లేకుండా చేసాడు. 1924 మే 27న కొయ్యూరు గ్రామ సమీపంలో సీతారామరాజును బంధించారు. కొయ్యూరులో విడిది చేసి ఉన్న మేజర్ గుడాల్ వద్ద రాజును హాజరుపరచారు. బంధీగా ఉన్న అల్లూరి సీతారామరాజును ఒక చెట్టుకు కట్టేసి ఏ విచారణ , లేకుండా గుడాల్ కాల్చి చంపాడు. అప్పటికి సీతారామరాజు వయసు 26 ఏళ్ళు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

ప్రశ్న 3.
మీకు తెలిసిన యోధుల గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ :
ఈయన 1897 జనవరి 23వ తేదీన కటక్ లో జన్మించాడు. భారత జాతీయ ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ స్థాపించాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు జానకీనాథబోస్, ప్రభావతీ దేవి. 11 సార్లు స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో ఆంగ్లేయులచే కారాగారంలో నిర్భందించబడ్డాడు. జపాన్ సహాయంతో భారత యుద్ధ ఖైదీలు, రబ్బరుతోట కూలీలు ఔత్సాహికులతో భారత జాతీయ సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసాడు. బ్రిటిష్ వారితో యుద్ధాన్ని జర్మనీ, జపాన్ల సాయంతో సాగించాడు. 1945 ఆగష్టు 18న తైవాన్లో జరిగిన విమాన ప్రమాదంలో బోస్ మరణించాడంటారు. కానీ ప్రమాదం నుండి బయటపడి అజ్ఞాతంలోకి వెళ్ళాడని పలువురు నమ్ముతారు.

ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి :
ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి 1828 నవంబరు 19న మహారాష్ట్రలో సతారలో జన్మించింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు మోరోపంత్ తాంబే, భాగీరథీబాయి. వీరిది . సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆమె చిన్నప్పటి పేరు మణికర్ణిక. ముద్దుగా ‘మను’ అని పిలిచేవారు. ఆమె 4వ ఏటనే తల్లి మరణించింది. చిన్నతనంలోనే గుర్రపు స్వారీ, కత్తియుద్ధం నేర్చుకొంది.

ఆమెను 13వ ఏట ఝాన్సీ రాజు గంగాధరరావు ఆమెను పెండ్లాడాడు. గంగాధరరావు మరణానంతరం ఝాన్సీని బ్రిటిషువారు కైవసం చేసుకోవాలనుకొన్నారు. కాని లక్ష్మీబాయి అంగీకరించలేదు. తిరుగుబాటు చేసింది. బ్రిటిషువారికి కంటిమీద కునుకు లేకుండా గెరిల్లా పోరాటాలు చేసింది. చివరకు బ్రిటిషువారి దుర్మార్గానికి 1858 జూన్ 18న గ్వాలియర్లో మరణించింది. ఆమె తండ్రిని బ్రిటిషువారు ఉరితీశారు. ఆమె వారసుడిగా దామోదర్ రావుని ప్రకటించారు.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన-ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
పాఠంలోని ద్విపద పాదాలను రాగయుక్తంగా పాడండి.
జవాబు:
ఉపాధ్యాయుని అనుసరించి, స్పష్టంగా, భావయుక్తంగా, స్వల్ప రాగయుక్తంగా పాడండి.

ప్రశ్న 2.
బాలచంద్రుడు ఎవరితో ఏమన్నాడో చెప్పండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుడు తల్లితో పలికెను. తను యుద్ధరంగంలో చెలరేగి నలగాముని సైన్యాన్ని నాశనం చేస్తానన్నాడు.

ప్రశ్న 3.
బాలచంద్రునికి తల్లి ఏమని చెప్పిందో ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుడు చాలా చిన్నవాడనీ, యుద్ధరంగంలో తట్టుకోలేడని భావించి ఉంటుంది. కాని బాలచంద్రుని మాటలు విన్నాక అతని పౌరుషాన్ని గ్రహించింది. ఒక వీరమాతగా కొడుకును యుద్ధానికి వెళ్లమని ప్రేరేపించి ఉంటుంది. వీరుడిగా విజయం సాధించి తిరిగి రమ్మని రక్తతిలకం దిద్ది ఆశీర్వదించి, యుద్ధరంగానికి పంపి ఉంటుంది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

ప్రశ్న 4.
కింది గీతాన్ని చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
పల్లవి: విశ్వభారత వీర లేవోయీ
– ప్రగతి పథముల వెంట పదవోయీ

చ : స్వాతంత్ర్య వీరుండు రాణా ప్రతాపుండు
నీ జాతి వాడురా ప్రళయాగ్ని వీవురా
వీరాభిమన్యుండు పలనాటిబాలుండు
నీ సహోదరులురా లయ ఝంఝ వీవురా ||వి||

చ : ధీర ఝాన్సీరాణి నీ వీరమాతరా
కాకతీ రుద్రమ్మ నీ సోదరేనురా
మగువ మాంచాల నీ బంగారు వదినరా
వీరవంశము నీది వీర రక్తమ్మురా ||వి||

చ: పదునాల్గు భువనాల నిన్నడు మొనగాడు
లేడురా జగదేక వీరుడవు నీవెరా
శివ సముద్రమ్మువై బడబాగ్ని జ్వాలవై
లంఘించి వెలుగరా లోకాలనేలరా ||వి||

ప్రశ్నలు :
అ) గేయంలో స్వతంత్ర వీరుడెవరు?
జవాబు:
గేయంలో రాణా ప్రతాపుడు స్వతంత్ర వీరుడు.

ఆ) కవి వీరాభిమన్యునితో ఎవరిని పోల్చాడు?
జవాబు:
వీరాభిమన్యునితో పల్నాటి బాలచంద్రుని పోల్చాడు.

ఇ) గేయంలోని వీరవనితల పేర్లు రాయండి.
జవాబు:
ఝాన్సీరాణి, కాకతీ రుద్రమ్మ, మగువ మాంచాలలు గేయంలో పేర్కొన్న వీరవనితలు.

ఈ) కవి ఎవరికి ప్రేరణను కలిగిస్తున్నాడు?
జవాబు:
విశ్వభారత వీరునికి కవి ప్రేరణ కల్గిస్తున్నాడు.

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
బాలచంద్రుని పరాక్రమాన్ని ఎవరెవరితో పోల్చడం జరిగింది?
జవాబు:
బాలచంద్రుని పరాక్రమాన్ని ప్రళయకాలంలో భైరవునితో పోల్చేరు. సైంధవుని చంపి వెళ్ళిన అర్జునునితో పోల్చారు. భీమునితో, హనుమంతునితో పోల్చారు. శ్రీరామునితో పోల్చారు. మంధర పర్వతంతో పోల్చారు.

ప్రశ్న 2.
బాలచంద్రుని పరాక్రమాన్ని రామాయణ, భారత, భాగవత వీరులతో పోల్చిన అంశాలను వివరించండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుని భారతంలోని అర్జునుడు, భీముడుతో పోల్చారు. సైంధవ వధలో అర్జునునితో పోల్చారు. గదా యుద్ధంతో కౌరవులను చెల్లాచెదురు చేసిన భీమునితో పోల్చారు.

రామాయణంలో హనుమంతునితో, రామునితో పోల్చారు. లంకాదహనం చేసిన హనుమంతునితో పోల్చారు. రాక్షసులతో యుద్ధంలో శ్రీరామునితో పోల్చారు.

భాగవతంలో త్రిపురాసుర సంహారం చేసిన శివునితో పోల్చారు.

ప్రశ్న 3.
బాలచంద్రుడు తనను ఎదిరించలేరనడానికి చెప్పిన పోలికలేవి?
జవాబు:
తనను తాను దావాగ్నితో పోల్చుకున్నాడు. శత్రు సైన్యాన్ని అడవితో పోల్చాడు. శత్రు సైన్యాన్ని సముద్రంతో, తనను బడబాగ్నితో పోల్చుకున్నాడు. తనను పులితో, శత్రువులను జంతువులతో పోల్చాడు. తనను డేగతో, వారిని కొంగలతో పోల్చాడు. తనను సివంగితో, వారిని జింకలతో పోల్చాడు. తనను తాను మిరియపు గింజతో పోల్చుకున్నాడు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటలలో రాయండి.
జవాబు:
యుద్ధానికి పోవద్దని చెప్పిన తన తల్లి ఐతమ్మతో బాలచంద్రుడు ఈ క్రింది విధంగా అన్నాడు. తనను భయపెట్ట వద్దన్నాడు. తన పరాక్రమం నలగామునకు తెలుసునన్నాడు. ప్రళయకాలంలో కాలభైరవుని వంటివాడినన్నాడు. సైంధవుని చంపేవేళ అర్జునునిలాంటి వాడినన్నాడు. భీముడు, హనుమ, శ్రీరామచంద్రుని వంటి వీరుడనన్నాడు. తను మంధర పర్వతం వంటి వాడనన్నాడు.. ఫాలాక్షుని వలె నలగాముని సైన్యాన్ని నశింప చేస్తానన్నాడు.

తనను తాను దావాగ్నితో, బడబాగ్నితో, పులితో, డేగతో, సివంగితో, మిరియపు గింజతో, పోల్చుకున్నాడు. శత్రు సైన్యాన్ని అడవితో, సముద్రంతో, జంతువులతో, జింకలతో పోల్చాడు. తన తల్లితో ఇవన్నీ చెప్పాడు.

ప్రశ్న 2.
భారత స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో పోరాడిన ఇద్దరు వీరుల గురించి రాయండి.
జవాబు:
నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ :
ఈయన 1897 జనవరి 23వ తేదీన కటక్ లో జన్మించాడు. భారత జాతీయ ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ స్థాపించాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు జానకీనాథబోస్, ప్రభావతీ దేవి. 11 సార్లు స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో ఆంగ్లేయులచే కారాగారంలో నిర్భందించబడ్డాడు. జపాన్ సహాయంతో భారత యుద్ధ ఖైదీలు, రబ్బరుతోట కూలీలు, ఔత్సాహికులతో భారత జాతీయ సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసాడు. బ్రిటిష్ వారితో యుద్ధాన్ని జర్మనీ, జపాన్ల సాయంతో సాగించాడు. 1945 ఆగష్టు 18న తైవాన్ లో జరిగిన విమాన ప్రమాదంలో బోస్ మరణించాడంటారు. కానీ ప్రమాదం నుండి బయటపడి అజ్ఞాతంలోకి వెళ్ళాడని పలువురు నమ్ముతారు.

ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి :
ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి 1828 నవంబరు 19న మహారాష్ట్రలో సతారలో జన్మించింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు మోరోపంత్ తాంబే, భాగీరథీబాయి. వీరిది సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆమె చిన్నప్పటి పేరు మణికర్ణిక. ముద్దుగా ‘మను’ అని పిలిచేవారు. ఆమె 4వ ఏటనే తల్లి మరణించింది. చిన్నతనంలోనే గుర్రపు స్వారీ, కత్తియుద్ధం నేర్చుకొంది.

ఆమెను 13వ ఏట ఝాన్సీ రాజు గంగాధరరావు ఆమెను పెండ్లాడాడు. గంగాధరరావు మరణానంతరం ఝాన్సీని బ్రిటిషువారు కైవసం చేసుకోవాలనుకొన్నారు. కాని లక్ష్మీబాయి అంగీకరించలేదు. తిరుగుబాటు చేసింది. బ్రిటిషువారికి కంటిమీద కునుకు లేకుండా గెరిల్లా పోరాటాలు చేసింది. చివరకు బ్రిటిషువారి దుర్మార్గానికి 1858 జూన్ 18న గ్వాలియర్లో మరణించింది. ఆమె తండ్రిని బ్రిటిషువారు ఉరితీశారు. ఆమె వారసుడిగా దామోదర్ రావుని ప్రకటించారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

ప్రశ్న 3.
తల్లి ఐతమ్మకి, బాలచంద్రునికి మధ్య జరిగిన సంభాషణను రాయండి.
జవాబు:
ఐతమ్మ : బాబూ ! నువ్వు యుద్ధానికి వెళ్లవద్దు.

బాల : భయపడకమ్మా ! నేను మహావీరుడను.

ఐతమ్మ : ఆ నలగాముడి సైన్యం ప్రళయ భీకరమైనది బాబూ !

బాల : అమ్మా ! నేను కాలభైరవుడినై నశింప చేస్తాను.

ఐతమ్మ : వాళ్లది కౌరవ సైన్యంలా చాలా పెద్దది బాబూ !

బాల : నేను అర్జునుడనై, భీముడినై మట్టి కరిపిస్తా.

ఐతమ్మ : ఆ నలగాముడు రావణాసురుడి వంటి వాడురా?

బాల : నేను హనుమంతుడినై వాడి లంకను కాలుస్తా, శ్రీరామచంద్రుడినై వాడిని అంతం చేస్తాను.

ఐతమ్మ : ఆ నలగాముడి సైన్యం త్రిపురాసురులు వలె భయంకరమైన వాళ్లురా?

బాల : నేను ఫాలాక్షుడినై త్రిపురాసుర సంహారం చేస్తా, నువ్వేం భయపడకు. వీర తిలకం దిద్దు అమ్మా !

ఐతమ్మ : (నవ్వుతూ) అలాగే ! నాయనా ! విజయుడివై తిరిగిరా ! బాబూ !

భాషాంశాలు

అ) కింద గీతగీసిన పదానికి అర్ధాలు రాయండి. వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : కౌరవ సైన్యం కురుక్షేత్ర రణములో మరణించింది.
రణము = యుద్ధము
సొంతవాక్యం : యుద్ధములో వెన్ను చూపకూడదు.

1. భోగిమంటలో వేసిన వస్తువులు కాలి భస్మం అవుతాయి.
భస్మం = బూడిద
సొంతవాక్యం : సగర కుమారుల బూడిదరాశులపై భగీరథుడు గంగను ప్రవహింప చేశాడు.

2. జలధిలోని నీరు ఉప్పగా ఉంటుంది.
జలధి = సముద్రం
సొంతవాక్యం : సముద్రంపై ప్రయాణం సరదాగా ఉంటుంది.

3. హిమాలయ శైలము మంచుతో కప్పబడి ఉంటుంది.
శైలము = కొండ
సొంతవాక్యం : కొండలలో వేసవిలో అగ్ని రగులుతుంది.

4. పృథ్వి గుండ్రంగా ఉంటుంది.
పృథ్వి = భూమి
సొంతవాక్యం : భూమిపై జంతువులలో ఏనుగు పెద్దది.

ఆ) అర్ధాలను జతపరచండి.

1. మది అ) వేడుక
2. ఉర్వీశుడు ఆ) పరాక్రమం
3. దళము ఇ) మహారాజు
4. విక్రమము ఈ) అగ్ని
5. సంతోషము ఉ) అడవి
6. వనము ఊ) మనస్సు
7. దహనుడు ఋ) సైన్యం

జవాబు:

1. మది ఊ) మనస్సు
2. ఉర్వీశుడు ఇ) మహారాజు
3. దళము ఋ) సైన్యం
4. విక్రమము ఆ) పరాక్రమం
5. సంతోషము అ) వేడుక
6. వనము ఉ) అడవి
7. దహనుడు ఈ) అగ్ని

ఇ) కింద ఇచ్చిన పదానికి సమానార్థక పదాలు వాక్యాలలో ఉన్నాయి. వాటిని గుర్తించి రాయండి.

1. బాలచంద్రుడు రణంలోకి దూకాడు. కాని రాజులకు యుద్ధకాంక్ష తగదు.
సమరం : రణం, యుద్ధం

2. జ్వలనుడు అడవినీ దహించాడు. అగ్ని ధాటికి చెట్లన్నీ కాలిపోయాయి.
వహ్ని = జ్వలనుడు, అగ్ని

3. దేవతలు అమృతం కోసం అంబుధిని మథించారు. ఉదధి నుండి చంద్రుడు పుట్టాడు.
సముద్రం = అంబుధి, ఉదధి

4. పుడమిపై కనకవర్షం కురిసింది. రైతులు ధరణిపై బంగారం పండిస్తున్నారు.
పసిడి = కనకం, బంగారం
భూమి = పుడమి, ధరణి

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

ఈ) కింది వానిలో ప్రకృతి వికృతులను జతపరచండి.

1. పుత్రుడు అ) పసువు
2. రాక్షసుడు ఆ) పుడమి
3. పృథ్వి ఇ) బొట్టె
4. పశువు ఈ) రక్కసుడు

జవాబు:

1. పుత్రుడు ఇ) బొట్టె
2. రాక్షసుడు ఈ) రక్కసుడు
3. పృథ్వి ఆ) పుడమి
4. పశువు అ) పసువు

ఉ) కింది పదాలకు వ్యతిరేక పదాలు రాయండి.
1. భయం × నిర్భయం
2. న్యాయం × అన్యాయం
3. భువి × ఆకాశం
4. జయం × అపజయం

వ్యాకరణాంశాలు

గసడదవాదేశ సంధి

అ) కింది వాక్యాలను పరిశీలించండి.

1. కల్నల్ సంతోష్ బాబు దేశం కోసం ప్రాణాలర్పించాడు. అతడు గొప్పవాడుగదా.
2. అందరు నిజముదెలిసి మసలుకోవాలి.
3. పాండవులు విరాటమహారాజు కొలువుసేసిరి.
4. లతకు ఏమి చేయాలో పాలువోక ఉంది.

గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : గొప్పవాడు + దా : గొప్పవాడుగదా
1. నిజము + తెలిసి = నిజము దెలిసి
2. కొలువు + చేసిరి = కొలువు సేసిరి
3. పాలు + పోక = పాలువోక

పై ఉదాహరణల్లో ప్రథమావిభక్తి ప్రత్యయాలైన డు-ము-వు-లు పూర్వపదం చివర ఉన్నాయి. పరుషాలైన క-చ-ట-త-ప లు పరపదం మొదట ఉన్నాయి. అప్పుడు వాటి స్థానంలో గ-స-డ-ద-వ లు ఆదేశంగా వచ్చాయి. ఒకానొక సమయంలో గసడదవలు రాకపోతే అవే రూపాలు యథాతథంగా ఉంటాయి. ఇలా రెండు విధాలుగా సంధి జరగడాన్ని గసడదవాదేశ సంధిలో గమనించవచ్చు.

సప్తమీ విభక్తి

ఆ) కింది వాక్యాలు చదవండి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ 2
పై వాక్యాలను సరిచేసి తిరిగి రాయండి.
ఉదా : సరయునది తీరమందు కోసలదేశం ఉంది.

1. చాణుక్యుడు మాటల యందు నేర్పరి.
2. కాశీయందు గంగానది ఉంది.
3. తల్లికి పిల్లల యందు అనురాగం ఉంది.
4. గరుత్మంతునికి తల్లియందు భక్తి ఉంది.

పై పట్టికను గమనిస్తే ‘అందు’ అనే ప్రత్యయం వాక్యాలను అర్థవంతంగా మార్చింది. ఇలా వాక్యంలోని కొన్ని, పదాల మధ్యన చేరే ‘అందున్, నన్’ అనే ప్రత్యయాలను సప్తమీ విభక్తిగా చెప్పవచ్చు. సాధారణంగా సామీప్య, విషయ సంబంధాన్ని, అంతటా వ్యాపించటాన్ని గురించి చెప్పేటప్పుడు ‘సప్తమీ విభక్తి’ని ఉపయోగిస్తారు.

ఇ) కింది ఖాళీలను పూరించండి.

సమాస పదం విగ్రహ వాక్యం సమాసం పేరు
ఉదా : వాయుపుత్రుడు వాయువు యొక్క పుత్రుడు షష్టీతత్పురుష సమాసం
1. మా ఇల్లు మా యొక్క ఇల్లు షష్టీతత్పురుష సమాసం
2. నా పుస్తకం నా యొక్క పుస్తకం షష్టీతత్పురుష సమాసం
3. తల్లి మనసు తల్లి యొక్క మనసు షష్టీతత్పురుష సమాసం
4. రాజు సైన్యం రాజు యొక్క సైన్యం షష్టీతత్పురుష సమాసం

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

ఈ) సంధి పదాలను విడదీసి రాయండి.
ఉదా : ఫాలాక్షుడు = ఫాల + అక్షుడు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
1. ప్రళయాబ్ది = ప్రళయ + అబ్ది – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
2. భయమేల = భయము + ఏల – ఉత్వ సంధి
3. బాలుడని = బాలుడు + అని – ఉత్వ సంధి
4. బడబాగ్ని = బడబ + అగ్ని – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
5. నీవిప్పుడు = నీవు + ఇప్పుడు – ఉత్వ సంధి
6. వ్రాలినయట్లు = వ్రాలిన + అట్లు – యడాగమం
7. తీర్చినయట్లు = తీర్చిన + అట్లు – యడాగమం
8. ఎదురెవ్వరు = ఎదురు + ఎవ్వరు – ఉత్వ సంధి
9. బాలుడనని = బాలుడను + అని – ఉత్వ సంధి
10. పశుగణంబెదురే = పశుగణంబు + ఎదురె – ఉత్వ సంధి

ప్రాజెక్టుపని

మీకు తెలిసిన వీరవనితల చిత్రాలను సేకరించండి. వారి గురించి రాయండి.
జవాబు:
రాణి రుద్రమదేవి :
కాకతీయుల వంశంలో ఒక ధృవతారగా వెలిగిన మహారాణి రుద్రమదేవి. కాకతీయ వంశానికి గొప్ప పేరు ప్రఖ్యాతులు తెచ్చిన వీరవనిత. భారతదేశ చరిత్రలో రాజ్యా లను పరిపాలించిన వీరవనితలలో అగ్రగణ్యురాలు రుద్రమదేవి.

ఈమె అసలు పేరు రుద్రాంబ. ఈమె తండ్రి గణపతిదేవ చక్రవర్తి. ఆయనకు మగపిల్లలు లేరు. అందుచేత రుద్రాంబను కుమారుడిలా పెంచాడు. రుద్రదేవుడని నామకరణం చేశాడు. ఆమెను వీరభద్రుడికిచ్చి వివాహం చేశాడు.

క్రీ.శ. 1269లో ‘రుద్రమహారాజు’ అనే బిరుద నామంతో రుద్రమదేవి సింహాసనం అధిష్టించింది. స్త్రీని. పరిపాలకురాలిగా అంగీకరించని సామంతులు కొందరు తిరుగుబాటు చేశారు. రుద్రమ వారిని సమర్థవంతంగా అణచివేసింది. దేవిగిరి రాజుతో చేసిన యుద్ధం చాలా పెద్దది. కీలకమైనది. దిక్కు లేక అతను సంధికి దిగి వచ్చి మూడుకోట్ల సువర్ణాలు యుద్ధ పరిహారంగా ఇచ్చాడు. రుద్రమదేవికి రాయగజ కేసరి, ఘటోధృతి అనే బిరుదులున్నాయి. మార్కొపోలో రుద్రమ గురించి వివరంగా వ్రాశాడు. చక్కటి పరిపాలన నందించిన వీరవనిత రుద్రమదేవి.

ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి :
ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి 1828 నవంబరు 19న మహారాష్ట్రలో సతారలో జన్మించింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు మోరోపంత్ తాంబే, భాగీరథీబాయి. వీరిది సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆమె చిన్నప్పటి పేరు మణికర్ణిక. ముద్దుగా ‘మను’ అని పిలిచేవారు. ఆమె 4వ ఏటనే తల్లి మరణించింది. చిన్నతనంలోనే గుర్రపు ” స్వారీ, కత్తియుద్ధం నేర్చుకొంది.

ఆమెను 13వ ఏట ఝాన్సీ రాజు గంగాధరరావు ఆమెను పెండ్లాడాడు. గంగాధరరావు మరణానంతరం ఝాన్సీని బ్రిటిషువారు కైవసం చేసుకోవాలనుకొన్నారు. కాని లక్ష్మీబాయి అంగీకరించలేదు. తిరుగుబాటు చేసింది. బ్రిటిషువారికి కంటిమీద కునుకు లేకుండా గెరిల్లా పోరాటాలు చేసింది. చివరకు బ్రిటిషువారి దుర్మార్గానికి 1858 జూన్ 18న గ్వాలియర్లో మరణించింది. ఆమె తండ్రిని బ్రిటిషువారు ఉరితీశారు. ఆమె వారసుడిగా దామోదర్ రావుని ప్రకటించారు.

చమత్కార పద్యం

కం. తోక వెనకాలనుండును అని
టీకప్పున నుండు మండుటెండలనుండున్
మోకాలు ముందునుందును
ఆకాశము పైననుండు అద్దిరభన్నా

పై పద్యములో చమత్కారాన్ని గమనించండి.

భావం :
ఈ పద్యంలో తోక వెనకాల, టీకప్పులో, మండుటెండలు, మోకాలుకు ముందు, ఆకాశం పైన ఏముంటుందని అడిగారు. ఇది ఒక చమత్కార పద్యము. పైకి అలా కనబడుతున్నా పద్యములో సమాధానం ఉంది. తోక ఎప్పుడూ వెనకాలే ఉంటుంది. టీ – కప్పులో ఉంటుంది. ఇప్పుడు మళ్ళీ ఒకసారి చదవండి. మీకు పద్య చమత్కారం అర్థమౌతుంది.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

1. పల్నాటి వీరచరిత్రను సేకరించి చదవండి. విద్యార్థుల చేత చదివించండి.
2. పోరాటపటిమ పెంపొందించుకోడానికి ఉపకరించే మహనీయుల జీవిత చరిత్రలను కథారూపంలో విద్యార్థులకు వినిపించండి.
ఉదా : అల్లూరి సీతారామరాజు, రాజా రామ్మోహన్ రాయ్, గాంధీజీ, శివాజీ, భగత్సింగ్ మొదలైనవారు.

కవి పరిచయం

కవి పేరు : శ్రీనాథుడు.
ఉద్యోగం : పెదకోమటి వేమారెడ్డి ఆస్థానంలో విద్యాధికారిగా ఉండేవాడు.
బిరుదులు : కవిసార్వభౌముడు.
రచనలు :
మరుత్తరాట్చరిత్ర, శృంగార నైషధం, కాశీఖండం, హరవిలాసం, పల్నాటి వీరచరిత్రం, క్రీడాభిరామం మొదలైనవి.

ప్రత్యేకతలు : ఆయన రచించిన చాటు పద్యాలు చాలా ప్రఖ్యాతిని పొందాయి.

గేయాలు – అర్థాలు – భావాలు

1. అని తల్లి పలికిన ననియె బాలుండు
“భయమేల గొల్పెదు భామ నీ విపుడు
నలగాము డెరుగును నాదుశౌర్యంబు
ప్రళయకాలమునాటి భైరవురీతి
సైంధవవధ వేళ సాహసస్ఫూర్తి
విజయుడు రణములో విహరించునట్లు
కౌరవ సేనలో గదబట్టిదూరి
వడముడిరణమున వ్రాలినయట్లు
వాయుపుత్రుడు లంక వడితోడఁజొచ్చి
భస్మంబుగావించి ప్రబలినభంగి
రాక్షసరణములో రామచంద్రుండు
వీరపరాక్రమవిధి జెందినట్లు
జలధిమధ్యంబున సారెకుదిరుగు
మందర శైలంబుమాడ్కిఁ దోఁపంగ
ఫాలాక్షుఁడతి రౌద్రపటిమ మీఱంగ
త్రిపురముల్ గాలిచి తీర్చినయట్లు
అర్థాలు :
శౌర్యంబు = పరాక్రమము
భైరవుడు = శివుడు
ప్రళయకాలము = సృష్టి అంతమయ్యే సమయం
రణము = యుద్ధము
విజయుడు = అర్జునుడు
వడముడి = భీముడు
వాయుపుత్రుడు = హనుమంతుడు
వడి = వేగం
భస్మంబు = బూడిద
ప్రబలుట = విజృంభించుట
జలధి = సముద్రం
సారెకు = చక్రానికి
ఫాలాక్షుడు = శివుడు
శైలము = పర్వతం
మాడ్కి = వలె
రౌద్రపటిమ = రౌద్రం యొక్క గొప్పతనం

భావం :
తల్లి పలికిన తర్వాత బాలచంద్రుడు మాట్లాడు తున్నాడు. అమ్మా ! నీకు భయం వద్దు. నలగామరాజుకు బాలచంద్రుని పరాక్రమం తెలుసు. ప్రళయకాలంలో భైరవుడిలా, సైంధవ వధ జరిగేటపుడు అర్జునుడు రణరంగంలో తిరిగినట్లు తిరుగుతాను. కౌరవ సేనలోకి గదపట్టి దూరిన భీమసేనుడులా ప్రవేశిస్తాను. రాక్షసులతో యుద్ధంలో శ్రీరామచంద్రుడిలా ప్రవేశిస్తాను. సముద్రం మధ్యలో చక్రమై తిరిగిన మందర పర్వతంలా కనబడతాను. శివుడు రౌద్రంలో త్రిపురాలు కాల్చినట్లు నలగాముని సైన్యాన్ని కాలుస్తానని బాలచంద్రుడు తల్లితో అన్నాడు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

2. స్థావర జంగమ సకలవస్తువుల
ప్రళయాభై ముంచంగఁ బరగినరీతి
కామభూపదళము గడగడవణక
విక్రమక్రమశక్తి విడివడచొచ్చి
పృథ్విపై పీనుఁగు పెంటలుగాఁగ
విహరింతు మదిలోన వేడుకకొలఁది
ఉర్వీశు దళముల కురుమనిపిడుగ
గర్వించుపగవారి కంటిలో నెరుస
ఎదురెవ్వరే నాకు నీభువిలోన
నలగాముబలముల నలినలిచేసి
వండంగ తరగిన వడుపుననరికి
నెత్తురుమడుగులు నిండంగఁ జేతు
దహనునికడ్డంబె దట్టమౌ వనము
బడబాగ్ని నార్చునే పాధోథిమించి
భయదమౌపులికిని పశుగణం బెదురె
స్వాతికొక్కెరగుంపు సాళ్వంబు కెదురె
జింకలకదుపులు సివ్వంగికీడె
చిన్న మిర్యమునం చెడునె కారంబు
బాలుఁడనని నన్ను భావింపవలదు”
అనిన బాలుని మాట కైతమ్మ పలికె
అర్థాలు :
స్థావరము = కదలనివి
జంగమము = కదిలేవి
సకల వస్తువులు = అన్ని వస్తువులు
అబ్ది = సముద్రం
పరగిన = అతిశయించిన
రీతి = ప్రకారంగా (విధంగా)
కామభూపదళము= కామరాజు యొక్క సైన్యం
విడివడడం = విడిపోవడం
పృథ్వి = భూమి
పీనుగుపెంటలు = శవాలదిబ్బలు
వేడుక = ఉత్సవం
ఉర్వీశుడు = రాజు
దళము = సైన్యం
ఉరుమని = ఉరుములు లేని
పగవారు = శత్రువులు
కంటిలో నేరుసు = కంట్లో నలక
ఎదురు = ఎదిరించేవారు
నలినలిచేసి = పిండి పిండిచేసి
మడుగు = కొలను
దహనుడు = అగ్ని
వనము = అడవి
బడబాగ్ని = సముద్రంలో ఉండే అగ్ని
పాధోథి = సముద్రం
భయదము = భయమును కలిగించేది
పశుగణం = జంతువులు
కొక్కెర = కొంగ
సాళ్వము = డేగ
కదుపులు = సమూహాలు
సివ్వంగి = సివంగిఁ ఆడసింహం

భావం :
ప్రళయకాలంలో సమస్త వస్తువులను సముద్రంలో శివుడు ముంచినట్లుగా యుద్ధంలో నలగాముని సైన్యాన్ని ముంచుతాను. నలగామరాజు గడగడా వణికేలా వాళ్ల సైనిక శక్తి విడిపోయి భూమి మీద శవాల దిబ్బలయ్యేలా చేస్తాను. మనసులో ఉత్సాహం పెరుగుతుండగా నలగాముని సైన్యంపై ఉరమని పిడుగులా పడతాను. గర్వంతో ఉన్న శత్రువుకు కంటిలో నలుసునౌతాను. నాకు ఈ భూమండలంలో ఎదురెవ్వరూ లేరు. నలగాముని సైన్యాన్ని పిండిగుండా కింద నలిపేస్తాను. వండడానికి అనువైన కూర ముక్కలులా వారిని తరిగేస్తాను. నెత్తురు మడుగులు కట్టిస్తాను. దట్టమైన అడవి అగ్నికి అడ్డమా? బడబాగ్నిని. సముద్రం ఆర్పగలదా? భయంకరమైన పెద్దపులికి జంతువులు లెక్కా? డేగకు కొంగలు లెక్కా? జింకల గుంపులు సివంగికి లెక్కా? మిరియపు గింజ చిన్నదైనా కారం తగ్గదు కదా ! నేను బాలుడననుకోకు ! అని బాలుడు తల్లితో పలికెను.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 9th Lesson హితోక్తులు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 9th Lesson Questions and Answers హితోక్తులు

7th Class Telugu 9th Lesson హితోక్తులు Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రాన్ని గమనిస్తే మీకు ఏమి అర్థమయ్యింది?
జవాబు:
చిత్రంలో ఉపాధ్యాయుడు, విద్యార్థులు ఉన్నారు. అది ఒక తరగతి గది. ఆదర్శవంతమైన తరగతి గది. విద్యార్థులు అల్లరి చేయకుండా క్రమశిక్షణతో కూర్చొన్నారు. ఉపాధ్యాయుడు చెప్పేది శ్రద్ధగా వినాలని కూర్చొన్నారు. విద్యార్థులందరూ ఏకరూప దుస్తులు ధరించారు. ఉపాధ్యాయుడు కూడా పాఠం చెప్పడానికి సిద్ధమౌతున్నాడు.

ప్రశ్న 2.
మీకు తెలిసిన మహనీయుల హితోక్తులు కొన్నింటిని చెప్పండి. వ్రాయండి)
జవాబు:

  1. ప్రార్థించే పెదవులకన్నా సేవించే చేతులు మిన్న – మథర్ థెరిస్సా
  2. చెడు వినవద్దు. చెడు కనవద్దు. చెడు మాట్లాడవద్దు – గాంధీజీ
  3. చిరిగిన చొక్కా అయినా తొడుక్కో కాని ఒక మంచి పుస్తకం కొనుక్కో – కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులుగారు.
  4. సత్యం పలుకు ధర్మంగా ప్రవర్తించు – ఉపనిషత్తు
  5. మాతృదేవోభవ, పితృదేవోభవ, ఆచార్యదేవోభవ – ఉపనిషత్తు
  6. మనిషికి మంచి మనసుండాలే కాని, నానా విధాల సంపదలూ వాటంతట అవే వస్తుంటాయి – తులసీదాసు
  7. తెలివైనవారు తమ మాటలతో విలువైన కాలాన్ని హరించరు. వాళ్లెప్పుడూ కాలాన్ని కాపాడటానికి మాటల పొదుపు పాటిస్తారు. – బ్రూస్ బర్టన్
  8. ఎంతటి కాళరాత్రిలోనైనా గంటకి అరవై నిమిషాలే. కనుక మనసు చతికిలబడకూడదు. – ఎడ్మండ్ బర్క్
  9. రేపటిది ఈ రోజు. ఈ రోజు చేయవలసినది ఇప్పుడే చేయాలి – కబీరు
  10. మనం ఓ మనిషి గురించి తెలుసుకోవాలంటే, అతను దూరంగా పెట్టే వ్యక్తులను గురించి తెలుసుకోవాలి. – జోసఫ్. పి. సాలక్

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
దివ్యాంగుల పట్ల ఎలాంటి మానవత్వం చూపాలి?
జవాబు:
దివ్యాంగులను హేళన చేయకూడదు. వారి బలహీనతలను చూసి నవ్వకూడదు. అనుకరించకూడదు. వారికి అన్ని విధాలుగా సహాయం చేయాలి. కాళ్లు సరిగా లేక నడవడానికి ఇబ్బందిపడేవారికి చేయూత నివ్వాలి. అంధులకు దారి చూపాలి. ఈ విధంగా వారికి అడుగడుగునా సహాయం అందిస్తూ అండగా నిలబడాలి. ధైర్యం చెప్పాలి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

ప్రశ్న 2.
‘పంచతంత్ర కథలు’ ఎలాంటి నీతిని బోధించాయి?
జవాబు:
పంచతంత్ర కథలు చక్కటి నీతులను బోధించాయి. దీనిలో

1) మిత్రభేదం :
మిత్రులని విడదీయడం ద్వారా కావలసింది సాధించడం ఎలాగో ఈ కథలలో ఉంటుంది.

2) మిత్రలాభం :
మిత్రులని సంపాదించడం. దాని ద్వారా కలిగే ప్రయోజనాలు ఈ కథలలో ఉంటుంది.

3) కాకోలూకీయం :
కాకులు, గుడ్లగూబలు ప్రధాన పాత్రలుగా ఈ కథలు నడుస్తాయి.

4) లోభ ప్రణాశం :
ఈ కథలలో సంపదలను కోల్పోవడానికి రకరకాల పరిస్థితులు వివరించబడతాయి.

5) అసంప్రేక్ష్యకారిత్వం :
బుద్దిహీనతతో చెడు చేయాలని కోరడం, దాని పర్యవసానాలు ఉంటాయి.

పై వానిలో మొదటి నాలుగు భాగాలలో అంటే మిత్రభేదం, మిత్రలాభం, కాకోలూకీయం, లోభ ప్రణాశములలో జంతువులు, పక్షులు ప్రధాన పాత్రలుగా కథలు ఉంటాయి. 5వ దైన అసంప్రేక్ష్యకారిత్వంలో మాత్రం మానవులు ప్రధాన పాత్రలుగా కథలుంటాయి.

ఈ కథలన్నీ లోకజ్ఞానం కల్గించేవి. మానవుడు క్లిష్ట పరిస్థితుల నుండి బయటపడాలంటే ఎలా ప్రవర్తించాలో వివరిస్తాయి. ఈ కథలు చదివితే కచ్చితంగా సమాజంలో ఎలా బ్రతకాలో తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
మీకు తెలిసిన గొప్ప శతక కవుల పేర్లు కొన్ని చెప్పండి. (వ్రాయండి)
జవాబు:

  1. పోతన – భాగవతము
  2. పక్కి అప్పల నరసయ్య – కుమార శతకం
  3. మారద వెంకయ్య – భాస్కర శతకం
  4. పోతులూరి వీరబ్రహ్మం – కాళికాంబ సప్తశతి
  5. గువ్వల చెన్నడు – గువ్వలచెన్న శతకం
  6. ఏనుగు లక్ష్మణకవి – సుభాషిత రత్నావళి
  7. చుక్కా కోటి వీరభద్రమ్మ – నగజా శతకం
  8. గద్దల శాంయూల్ – హితోక్తి శతకం

ప్రశ్న 4.
కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
తే॥ ఒక్క రోజీవు వీడుల సూడ్వకున్న
తేలిపోవును మా పట్టణాల సొగసు !
బయటపదునమ్మ ! బాబుల బ్రతుకులెల్ల
ఒక క్షణమ్మీవు గంప క్రిందకును దింప.

ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) ఈ పద్యం ఎవరి గురించి చెబుతోంది?
జవాబు:
ఈ పద్యం పారిశుద్ధ్య కార్మికుల గురించి చెబుతోంది.

ఆ) పట్టణాల అందానికి కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
వీథులను శుభ్రంగా ఊడ్వడమే పట్టణాల అందానికి కారణం.

ఇ) పట్టణపు అందాన్ని చూసి గర్వపడేది ఎవరు?
జవాబు:
పట్టణపు అందాన్ని చూసి గర్వపడేది పరిపాలకులు.

ఈ) ‘నిముషం’ అనే అర్థాన్ని కలిగిన పదం ఏది?
జవాబు:
పై పద్యంలో ‘నిముషం’ అనే అర్థాన్ని కలిగిన పదం క్షణము.

వ్యక్తీకరణ సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
రాళ్ళపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ గారి గురించి రాయండి.
జవాబు:
కవి పేరు : రాళ్లపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ
తల్లిదండ్రులు : అలివేలు మంగమ్మ, కృష్ణమాచార్యులు గార్లు
జననం : అనంతపురం జిల్లా, కంబదూరు మండలం, రాళ్లపల్లి గ్రామంలో 23. 1. 1893న జన్మించారు.

రచనలు :
సారస్వతాలోకము, అన్నమాచార్య కృతుల స్వరకల్పన, వేమనపై విమర్శనా గ్రంథం, నిగమశర్మ అక్క నాచన సోముని నవీన గుణములు, రాయలనాటి రసికత మొదలైనవి ప్రసిద్ధ రచనలు.

బిరుదులు :
గానకళాసింధు, సంగీత కళారత్న; కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ నుండి 1970లో ఫెలోషిప్, శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వ విద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టరేట్ పొందారు.

ప్రత్యేకతలు :
రాయలసీమ సాహిత్యంలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే పెనుగొండ’ పాట రచించారు. తండ్రి గారి వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, కన్నడ భాషలు నేర్చుకొన్నారు. తల్లిగారు సంగీత గురువులు, ఆమె వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, తమిళం, కన్నడ భాషలలో కీర్తనలు, పాటలు నేర్చుకొన్నారు. మేనమామ ప్రోత్సాహంతో ఫిడేలు కూడా నేర్చుకొన్నారు.

ప్రశ్న 2.
మంచి వారితో స్నేహం ఎలాంటిది?
జవాబు:
మంచి వారితో స్నేహం రాతిమీద గీసిన గీత వంటిది. ఎప్పటికీ పోదు. ఎట్టి పరిస్థితులలోనూ ఆ స్నేహం చెడిపోదు. ఎన్ని వివాదాలు వచ్చినా ఆ స్నేహం పాడవ్వదు.

ప్రశ్న 3.
లోభితనం పనికిరాదని కవి ఎందుకు అన్నాడు?
జవాబు:
లోభితనం అంటే అవసరమైనచోట కూడా ఖర్చు పెట్టకపోవడం. అవసరమైన ఖర్చులను మానేస్తే అనవసరమైన ఇబ్బందులు పడాలి. ఉదాహరణకు డబ్బులు ఖర్చైపోతాయని సరైన ఆహారం తినకపోతే పోషకాహార లోపం వలన అనేక అనారోగ్యాలు వస్తాయి. ఆ అనారోగ్యాలను మొదటే గుర్తించి, వైద్యుని వద్దకు వెళితే, తక్కువ ఖర్చుతో తగ్గుతాయి. డబ్బులు ఖర్చేతాయని వైద్యం చేయించుకోకపోతే ప్రాణం మీదకి వస్తుంది. అప్పుడు లక్షలు ఖర్చౌతాయి. అందుకే పెద్దలు ‘లోభికి ఖర్చెక్కువ’ అన్నారు. కాబట్టే కవిగారు లోభితనం పనికి రాదన్నారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
రాహువు నోటిలో చిక్కిన చంద్రుడు అమృతాన్ని కురిపిస్తాడని కవి ఎందుకు అభిప్రాయపడ్డాడు?
జవాబు:
రాహువు నోటిలో చిక్కినా చంద్రుడు అమృత కిరణాల్ని కురిపిస్తాడు. నిజానికి చంద్రునికి అది మరణావస్థ, అయినా అమృతాన్ని కురిపిస్తున్నాడు. అంటే ఇతరులకు మంచి చేయాలి అనేది చంద్రుని పద్ధతి. తనకు మరణం వస్తున్నా తన మంచి పద్ధతిని తాను విడిచి పెట్టలేదు. అలాగే గొప్పవారు లోక క్షేమం కోసం తమ బాధల్ని లెక్క చేయరు. చిట్టచివరి క్షణం వరకూ ఇతరులకు ఉపకారాలు చేస్తూనే ఉంటారు. తమకు ప్రాణం పోయే స్థితిలో కూడా లోకక్షేమాన్నే కోరుకొంటారు. లోకం మేలు కోసమే తపిస్తారు. అది మంచివాళ్ల లక్షణం. అందుకే కవిగారు చంద్రుడి గురించి చెప్పారు.

ప్రశ్న 2.
మనిషికి ‘ఆత్మాభిమానం’ ఎందుకు ఉండాలి?
జవాబు:
మనిషికి ఆత్మాభిమానం చాలా అవసరం. ఆత్మాభిమానం అంటే తనపై తనకు గౌరవం. ఆత్మాభిమానం కలవారు ఎవరి దగ్గరా దేనికీ ఎప్పుడూ చేయి చాపరు. ప్రాధేయపడరు. తమ పనిని తాము చేసుకొంటారు. దేన్నైనా సాధిస్తారు. ఎంత కష్టాన్నైనా భరిస్తారు. కానీ, ఇతరులకు లోకువకారు. గౌరవంగా జీవిస్తారు. ఆత్మాభిమానం కలవారు మోసం చేయరు. అబద్దాలాడరు. ఎవరినీ నొప్పించరు. ఇతరులు బాధపడేలా ప్రవర్తించరు. ఉచితంగా దేనినీ ఆశించరు. ఎవరైనా ఇచ్చినా తీసుకోరు. అటువంటి ఆత్మాభిమానం కలవారి వల్లనే సమాజం అభివృద్ధి చెందుతుంది. సమాజం సుసంపన్నం అవుతుంది.

భాషాంశాలు

అ) పాఠం ఆధారంగా అడిగిన పదాలకు ఎదురుగా అర్థాలను ఊహించి రాయండి.
గహ్వరము, కిరణములు, సజ్జనుడు, స్నేహము, సంపద, చివరి, కొంచెం, దారి

1. మైత్రి = స్నేహము
2. సిరి = సంపద
3. కరములు = కిరణములు
4. మంచివాడు = సజ్జనుడు
5. సుంత = కొంచెం
6. తెరువు = దారి
7. గుహ = గహ్వరము
8. అంత్య = చివరి

ఆ) కింది పదాలకు పర్యాయపదాలు పదవిజ్ఞానంలో వెతికి రాయండి.

1. స్నేహము = నేస్తం, మిత్రుడు
2. మనిషి = నరుడు, మానవుడు
3. పుడమి = భూమి, భువి
4. సంపద = ఐశ్వర్యం, ధనం
5. మూర్ఖుడు = అవివేకి, అజ్ఞాని
6. ధనం = డబ్బు, సిరి
7. యధార్థం = సత్యం, నిజం

వ్యాకరణాంశాలు

అ) కింది వాక్యాలను గమనించండి.

1. రామలక్ష్మణులు రాక్షసులఁజూసిరి.
2. రాజు రోజూ బడికి రాఁగలడని అనుకుంటున్నాను.
3. అర్జునుడు కర్ణుని ప్రాణముఁదీసెను.
4. ప్రవరుడు ఆకులఁబసరు పూసుకొని హిమాలయాలకు వెళ్ళాడు.

గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : రాక్షసులఁజూసిరి = రాక్షసులన్ + చూసిరి

1. రాఁగలడని = రాస్ + కలడు + అని
2. ప్రాణముఁదీసెను = ప్రాణమున్ + తీసెను
3. ఆకులఁబసరు = ఆకులన్ + పసరు

పై ఉదాహరణల్లో పూర్వపదం చివర ‘S’ అనే ద్రుతము ఉన్నది. పరపదంలో క-చ-ట-త-ప అనే పరుషాలు ఉన్నాయి. సంధి జరిగిన తరువాత క-గ, చ-జ, ట-డ, త-ద, ప-బ గా మారడాన్ని గమనించవచ్చు. ఇలా పరుషముల స్థానంలో సరళములు ఆదేశంగా వచ్చాయి. కావున ఇది సరళాదేశ సంధి అవుతుంది.
ఆపుడు : రాక్షసులన్ + జూచిరి
రాన్ + కలడని
ప్రాణమున్ + దీసెను
ఆకులన్ + బసరు – అని ఏర్పడ్డాయి కదా !

పైన వచ్చినవి ‘ఆదేశ సరళములు’ అని మీకు తెలుసు కదా ! అలా ఆదేశంగా వచ్చిన సరళాలకు ముందు ద్రుతము(న్) ఉంది కదా ! ఇప్పుడది బిందు, సంశ్లేషలుగా మారుతుంది. బిందువు రెండు రకాలు అవి.
1) అర్ధబిందువు (c), 2) పూర్ణ బిందువు (0) సంశ్లేష అంటే నకారపు పొల్లు (ద్రుతము) పక్కనున్న హల్లుతో కలిసి పోతుంది. ఈ 3 మార్పులు రాకుండా అలాగైనా ఉండిపోతుంది. క్రింద నిచ్చిన రూపాలను గమనించండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 2

ఆ) కింది పదాలను విడదీసి సంధి పేరు రాయండి.
ఉదా : చేయుచుండగ = చేయుచున్ + ఉండగా – ఉకార వికల్ప సంధి

1. గొన్ననేమి = కొన్నను + ఏమి – ఉత్వసంధి
2. వానికెపుడు = వానికి + ఎపుడు – ఇత్వసంధి
3. సజ్జనాళి = సజ్జన + ఆళి – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
4. అళించుచూడ = అళించు + చూడ – గసడదవాదేశ సంధి
5. నోటనెట్లు = నోటను + ఎట్లు – ఉత్వసంధి

షష్ఠీ విభక్తి

ఇ) కింది పట్టికను గమనించండి. జతపరచండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 3

పై పట్టికలోని పదాలను ఉపయోగించి వాక్యాలు తయారు చేయండి.
ఉదా : 1. సూర్యుని యొక్క కిరణాల వల్ల పద్మాలు విచ్చుకున్నాయి.
2. భీముని యొక్క భుజ బలము గొప్పది.
3. నా యొక్క పుస్తకములు ఎక్కడ ఉన్నాయని అంబేడ్కర్ అన్నాడు.
4. దశరథుని యొక్క కుమారులు నలుగురు.
5. రాజు యొక్క ఆజ్ఞను శిరసావహించాలి.
6. చంద్రుని యొక్క కాంతికి కలువలు వికసించాయి.

పై వాక్యాల్లో పదాల మధ్యన చేరిన ‘యొక్క’ అనే ప్రత్యయం వాక్యాలను అర్థవంతంగా మార్చింది. ఇలా వాక్యంలో పదాల మధ్య చేరే కిన్-కున్-యొక్క-లోన్-లోపలన్ అనే ప్రత్యయాలను షష్ఠీ విభక్తి అంటారు. వాక్యంలోని పదాల మధ్య సంబంధాన్ని తెలిపేటప్పుడు ‘యొక్క’, జాతి, గుణాల గురించి తెలిపేటప్పుడు ‘లో-లోపల’, క్రియతో సంబంధాన్ని కలుగచేసేటప్పుడు ‘కి’ ప్రత్యయాలను ఉపయోగించాలి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

ఈ) కింది సమాస పదాలకు విగ్రహ వాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : మానవ మానసము = మానవుని యొక్క మానసము
1. కోకిలశాబకము= కోకిల యొక్క శాబకము
2. కింకిణీ ధ్వనులు = కింకిణి యొక్క ధ్వనులు
3. సూర్యాత్మజ = సూర్యుని యొక్క ఆత్మజ

ప్రాజెక్టుపని

ప్రశ్న 1.
రాళ్ళపల్లి అనంతకృష్ణశర్మగారి రచనలు సేకరించండి. పరిశీలించండి.
జవాబు:
1941లో పెనుగొండలో జరిగిన రాయలసీమ మహాసభలలో రాళ్లపల్లి అనంతకృష్ణ శర్మగారు స్వయంగా రచించి, ఆలపించిన పెనుగొండ గేయం.

చనిన నాళుల తెలుగుకత్తులు
సానవెట్టిన బండ ఈ పెనుగొండ కొండ
రంధ్రముల ప్రవహించు శత్రుల
రక్తధారల త్రావిత్రేచిన
ఆంధ్ర కన్నడ రాజ్యలక్ష్ముల కరితినీలపు దండ
ఈ పెనుగొండ కొండ.
వెరపు లెరుగని బిరుదు నడకల
విజయనగరపు రాచ కొడుకులు
పొరల బోయగ కరడు కట్టిన పచ్చినెత్తురు కొండ
ఈ పెనుగొండ కొండ.
తిరుమలేశుని కీర్తి తేనెలు,
బెరసిదించిన కాపు కవనపు నిరుపమ .
ద్రాక్షా రసంబులు నిండి తొలికెడు కుండ ఈ
పెనుగొండ కొండ……

ప్రశ్న 2.
తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రసిద్ధి చెందిన కవుల చిత్రాలు సేకరించండి. వాటిని తరగతిలో ప్రదర్శించండి.
జవాబు:

సభాషితం

తే.గీ. || వెలది మాతా పితృ పరాయణులకు స్వర్గ
లోక గోలోకములు బ్రహ్మలోక మైన
గృచ్ఛములు గావు సూవె తర్పితుల వెంట
దల్లిదండ్రుల వెంట సాధ్యము త్రిలోకి.

తాత్పర్యం :
సీతా ! తల్లిదండ్రుల్ని సేవించే బిడ్డలకు స్వర్గలోకం, గోలోకం, బ్రహ్మలోకం కూడా అందలేదనే బాధ ఉండదు. తల్లిదండ్రులను సేవించడం తోటే త్రిలోకాలు సాధ్యమవుతాయి.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

ప్రశ్న 1.
రాళ్ళపల్లి అనంత కృష్ణశర్మ స్వర పరచిన అన్నమయ్య సంకీర్తనలను సేకరించండి.
జవాబు:
1. పల్లవి : అలరులు గురియగ – నాడెనదే
అలకల గులుకుల – నలమేలు మంగ ||అలరు||

చరణము :
1. అరవిర సొబగుల – నతివలు మెచ్చగ
అరతెర మరుగున – నాడెనదే
వరుసగ పూర్వదు – వాళపు తిరుపుల
హరిఁగరగింపుచు – నలమేలు మంగ ||అలరు||

2. మట్టపు మలపుల – మట్టెల కెంపుల
తప్పెడి నడపుల – దాచెనదే
పెట్టిన వజ్రపు – పెండెపుదళుకులు
అట్టిటు చిమ్ముచు – నలమేలు మంగ ||అలరు||

3. చిందుల పాటల – శిరిపాటల యాటల
అందెల మ్రోతల – నాడెనదే
కందువ తిరువెం – కటపతి మెచ్చగ
అందపు తిరువుల – నలమేలు మంగ ||అలరు||

2. పల్లవి : ఆకటివేళల నలపైన వేళలను
వేకువ హరినామమే దిక్కు మతిలేదు ||ఆకటి||

చరణము :
1. కొఱమాలి ఉన్నవేళ కులము చెడిన వేళ
చెఱవడి వొనరులచేఁ జిక్కిన వేళ
వొఱపైన హరినామ మొక్కటే గతిగాక
మఱచి తప్పినవైన మతిలేదు తెరగు ||ఆకటి||

2. ఆపద వచ్చిన వేళ యారడిఁ బడిన వేళ
పాపపు వేళ భయపడిన వేళ
వోపినంత హరినామ మొక్కటే గతిగాక
మాపుదాకా బొరలిన మరిలేదు తెలుగు ||ఆకటి||

3. సంకెలఁ బెట్టిన వేళ చంపఁ బిలిచిన వేళ
అంకిలిగా నప్పుల వారాగిన వేళ
వేంకటేశు నామమే విడిపించ గలిగాక
మంకు బుద్ది బొరలిన మరిలేదు తెరగు ||ఆకటి||

ప్రశ్న 2.
రాళ్ళపల్లి అనంత కృష్ణ శర్మ రాసిన వ్యాసాలు సేకరించండి.

కవి పరిచయం

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 4

కవి పేరు : రాళ్లపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ
తల్లిదండ్రులు : అలివేలు మంగమ్మ, కృష్ణమాచార్యులు గార్లు
జననం : అనంతపురం జిల్లా, కంబదూరు మండలం, రాళ్లపల్లి గ్రామంలో 23.1. 1893న జన్మించారు.

రచనలు :
సారస్వతాలోకము, అన్నమాచార్య కృతుల స్వరకల్పన, వేమనపై విమర్శనా గ్రంథం, నిగమశర్మ అక్క నాచన సోముని నవీన గుణములు, రాయలనాటి రసికత మొదలైనవి ప్రసిద్ధ రచనలు.

బిరుదులు :
గానకళా సింధు, సంగీత కళారత్న, కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ నుండి 1970లో ఫెలోషిప్, శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వ విద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టరేట్ పొందారు.

ప్రత్యేకతలు :
రాయలసీమ సాహిత్యంలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే పెనుగొండ పాట రచించారు. తండ్రి గారి వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, కన్నడ భాషలు నేర్చుకొన్నారు. తల్లిగారు సంగీత గురువులు, ఆమె వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, తమిళం, కన్నడ భాషలలో కీర్తనలు, పాటలు నేర్చుకొన్నారు. మేనమామ ప్రోత్సాహంతో ఫిడేలు కూడా నేర్చుకొన్నారు.

పద్యాలు – ప్రతి పదార్థాలు – భావాలు

1. ఆ.వె. నీటిమీది వ్రాత నిజము దుర్జనమైత్రి,
చేయుచుండఁగనె నశించుచుండు
అదియె సజ్జనాళియందుఁజల్పితి మేని
రాతగీచినట్టి గీత గాదె?
అర్థాలు :
దుర్జన మైత్రి = చెడ్డవారితో స్నేహం
నిజము = నిజంగా
నీటిమీది వ్రాత = నీటిమీద వ్రాసిన అక్షరాల వంటిది
చేయుచుండగనె = స్నేహం చేస్తుంటేనే
నశించుచుండు = నశించిపోతుంది
అదియే = ఆ స్నేహమే
సజ్జనాళియందున్ = మంచివారితో
సల్పితిమి + ఏని = చేసినట్లయితే
రాతిమీది = రాతిమీద
గీచినట్టి = గీసినటువంటి
గీతగాదె = గీత వలె (శాశ్వతంగా) ఉంటుంది

భావం :
చెడ్డవాడితో స్నేహం నీటిమీద వ్రాత వంటిది. ఆ స్నేహం చేస్తుంటేనే నీటి మీది వ్రాతలా నశిస్తుంది. అదే స్నేహాన్ని మంచివారితో చేస్తే ఱతిమీద గీతలాగా శాశ్వతంగా ఉంటుంది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

2. ఆ.వె. లోభివాని చేతిలో సిరి యెంతగా
వెలయుచున్న సుంత ఫలములేదు
తెరువు నడుచు వేళఁగఱకు వేసవి యెండ
మాడు వానికిఁ దననీడవోలె
అర్థాలు :
లోభివాని = ఖర్చు పెట్టనివాని
చేతిలో = చేతిలో ఉన్న
సిరి = డబ్బు (సంపద)
ఎంతగా = ఎంత ఎక్కువగా
వెలయుచున్న = ప్రకాశిస్తున్నా
తెరువు = మార్గంలో
నడుచువేళ = నడుస్తున్న సమయంలో
కఱకు = కఠినమైన, దట్టమైన
వేసవి ఎండ = వేసవికాలపు ఎండలో
మాడువానికి = మాడిపోతున్న వానికి
తన నీడవోలె = అతని నీడవలనే
సుంత = కొంచెం కూడా
ఫలములేదు = ప్రయోజనం లేదు

భావం :
దట్టమైన వేసవికాలపు ఎండలో ప్రయాణించే వాడికి తన నీడ వలన ప్రయోజనం లేనట్లే లోభి వాని చేతిలోని డబ్బు వలన కూడా ఏ ప్రయోజనం ఉండదు.

3. ఆ.వె. ఎంత యలుకగొన్న నేమి సత్పురుషుల
నోటనెట్లు చెడ్డమాట వెడలు
రాహువదన గహ్వరమున నున్నను జంద్రు మీది
కరములమృతరసమె కురియుఁగా గాదె !
అర్థాలు :
రాహు = రాహువు యొక్క
వదన = ముఖమునందలి
గహ్వరమున = గుహలో (నోటిలో)
ఉన్నను = చిక్కినా
చంద్రు = చంద్రుని యొక్క
కరములు = కిరణాలు
అమృతరసమె = అమృత వర్షాన్ని
కురియుగాన్ + కాదె = కురిపిస్తాయి కదా
అలాగే = అలాగే
ఎంత అలుకన్ + కొన్నన్ + ఏమి = ఎంత కోపం వచ్చినా
సత్పురుషులు = మంచివారి
నోటన్ = నోటి నుండి
ఎట్లు = ఏ విధంగా
చెడ్డమాట = చెడుమాట
వెడలు = వస్తుంది? (రాదు కదా !)

భావం :
రాహువు నోటిలో చిక్కిన చంద్రుడు తన కిరణాలతో అమృతవర్షం కురిపించినట్లుగా గొప్పవారికి కోపం వచ్చినా వారి నోటి నుండి మంచి మాటలే వస్తాయి కాని, చెడ్డమాటలు రావు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

4. ఆ.వె. మానవంతుఁడై నవాని మనం బంత్య
దశలఁగూడ నున్నతంబె యగును
మునిగిపోవు వేళలను సూర్యకిరణముల్
మీఁది ప్రక్కఁగాదె మెఱయుచుండు !
అర్థాలు :
మానవంతుడైన = పౌరుషవంతుడైన
వాని = వాని యొక్క
అంత్యదశలన్ = చివరిదశలో
కూడ = కూడా
మనంబు = మనస్సు
ఉన్నతంబె = ఉన్నతంగానే
అగును = ఉంటుంది (ఎలాగంటే)
మునిగిపోవు వేళలను= అస్తమించే సమయంలో కూడా
సూర్యకిరణముల్ = సూర్యకిరణాలు
మీది= పైన,
ప్రక్కన్ = ప్రక్కలను
మెఱయుచుండు = కాంతులను వెదజల్లుతాయి
కాదె = కాదా !

భావం :
పౌరుషవంతుని చివరి దశలో కూడా అతని మనస్సు ఉన్నతంగానే ఉంటుంది. ఎలాగంటే అస్తమించే సూర్యుడు కూడా అన్ని వైపులకు తన కాంతులను వెదజల్లుతాడు కదా !

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 8th Lesson ఎద Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 8th Lesson Questions and Answers ఎద

7th Class Telugu 8th Lesson ఎద Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రంలో ఏమేమి గమనించావు?
జవాబు:
చిత్రంలో కొండలు, చెట్లు, వాటి దిగువున గుడిసెలు గమనించాను. అక్కడ రకరకాల మనుషులను, జంతువులను, పక్షులను కూడా గమనించాను.

ప్రశ్న 2.
చిత్రంలోని వారు ఏం చేస్తున్నారు?
జవాబు:
చిత్రంలోని పిల్లలు కొంతమంది పాఠశాలకు వెడుతున్నారు. కొంతమంది చదువుకొంటున్నారు. ఒకామె వంట వండుతోంది. కొంతమంది స్త్రీలు గంపలతో సరుకులు మోసుకొని వెడుతున్నారు. చిత్రంలో అందరూ స్త్రీలు, చిన్నపిల్లలే ఉన్నారు. అందరూ ఏవో పనులు చేసుకొంటున్నారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

ప్రశ్న 3.
ప్రకృతితో సంబంధం కలిగి జీవనం సాగిస్తున్నవారి గురించి చెప్పండి.
జవాబు:
ప్రకృతితో దగ్గరి సంబంధం కలిగి, ప్రకృతిలో కలిసిపోయి గిరిజనులు జీవిస్తారు. వారు అడవులలోని కొండచీపుర్లు, షీకాయి, చింతపండు మొదలైనవి సేకరించి అమ్ముకొని జీవిస్తారు. వారికి మాయామర్మం తెలియదు. చాలా అమాయకులు.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
సకాలంలో వర్షాలు పడనపుడు రైతులు చూసే ఎదురుచూపులకు గల కారణాలను మీ మాటల్లో చెప్పండి. . (వ్రాయండి)
జవాబు:
సకాలంలో వర్షాలు పడితే పంటలు పండుతాయి. అప్పులు తీరతాయి. తిండికి లోటుండదు. వర్షాలు పడకపోతే దుక్కి దున్నిన పొలంలో విత్తనాలు చల్లలేరు. మొలకలు రావు. పంటలు పండవు. అందుకే రైతులు వర్షం కోసం విపరీతమైన ఆత్రుతతో ఎదురుచూస్తారు. ఏ కాలంలో చేయవలసిన పని అప్పుడే చేయాలి. వర్షాలు ఆలస్యమైతే అదను దాటిపోతుంది. అదను దాటితే విత్తనాలు చల్లినా పంట దిగుబడి తగ్గిపోతుంది.

ప్రశ్న 2.
పోలమ్మ వర్షం కోసం ఎందుకు ఎదురు చూస్తున్నదో మీ మాటల్లో చెప్పండి. (వ్రాయండి)
జవాబు:
పోలమ్మ పొలంలో ధాన్యం చల్లింది. వర్షం వస్తేనే అవి మొలకెత్తుతాయి. వరిచేను తయారౌతుంది. వర్షం లేక గోగు మొక్కలు కూడా వాడిపోతున్నాయి. వర్షం వస్తే అవీ బ్రతుకుతాయి. అందుకే పోలమ్మ వర్షం కోసం ఎదురు చూస్తోంది.

ప్రశ్న 3.
పోలమ్మకు నిద్ర పట్టకపోవడానికి గల కారణాన్ని సొంతమాటల్లో చెప్పండి. (వ్రాయండి)
జవాబు:
పోలమ్మకు గతమంతా గుర్తుకు వచ్చింది. అడవులు తగ్గిపోవడం వలన వర్షాలు రావని అందరూ అనే మాటకు కలవరపడింది. తమ గ్రామం రూపురేఖలు మారిపోవడం గుర్తుకు వచ్చింది. తను ప్రేమించడం, ఇద్దరు పిల్లలకు తల్లి అవ్వడం గుర్తుకు వచ్చింది. తమకు పట్టాలివ్వడం గుర్తుకు వచ్చింది. ఇన్ని ఆందోళనలతో పోలమ్మకు నిద్రపట్టలేదు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

ప్రశ్న 4.
కింది కరపత్రాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
జవాబు:
ప్రజలారా !

ప్రకృతి దేవుడు మనకిచ్చిన వరం. ప్రకృతిలోని సమస్త జీవకోటిని కాపాడటం మన బాధ్యత. చెట్లు, నదులు, సమస్త జీవరాశి ప్రకృతిలో అంతర్భాగం. మనం నిర్లక్ష్యంగా చెట్లను నరుకుతూ పోవడం వలన పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది. ప్లాస్టికను విచక్షణారహితంగా వాడటం వలన భూమి కలుషితం అవుతుంది. చెత్తా, చెదారాలతో నదులను కలుషితం చెయ్యడం వల్ల పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది. అంతేకాకుండా జంతువులు, పక్షులు తమ ఉనికిని కోల్పోతాయి. కాబట్టి పర్యావరణ పరిరక్షణకు మనం నడుంబిగిద్దాం. ఇది మనందరి బాధ్య త.

ఇట్లు
పర్యావరణ పరిరక్షణ సమితి, అమరావతి.

ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పర్యావరణ పరిరక్షణకు మనం ఏం చేయాలి?
జవాబు:
పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించాలంటే చెట్లను నరకకూడదు. ప్లాస్టిక్ వాడకూడదు.

ఆ) పర్యావరణ సమతుల్యత ఎందుకు దెబ్బతింటోంది?
జవాబు:
చెత్తా చెదారాలతో నదులను కలుషితం చేయడం వలన పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటోంది.

ఇ) ఈ కరపత్రాన్ని ఎవరు ప్రచురించారు?
జవాబు:
ఈ కరపత్రాన్ని పర్యావరణ పరిరక్షణ సమితి, అమరావతివారు ప్రచురించారు.

ఈ) కరపత్రం ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి. .
జవాబు:
పక్షులు, జంతువులు ఎందుకు తమ ఉనికిని కోల్పోతున్నాయి?

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
కొండ భూముల్లో వరి పంటతో పాటు ఇంకేం పండుతున్నాయి?
జవాబు:
కొండ భూములలో నీరు నిలువ ఉండదు. వర్షాలు కొండలపై పడినా నీరు లోయలలోకి వెళ్లిపోతుంది. అయినా కొండ భూములలో గిరిజనులు వ్యవసాయం చేస్తారు.

ఇక్కడ కాఫీ తోటలు, మామిడి, తేయాకు, వరి, జీడి మామిడి తోటలు మొదలైనవి పెంచుతారు. అక్కడక్కడ వరి, జొన్న, రాగులు మొదలైనవి కూడా పండిస్తారు.

ప్రశ్న 2.
పోలమ్మ నిద్రపోతున్న తన పిల్లలను చూసి ఎందుకు ఆనందపడింది?
జవాబు:
పోలమ్మ బాల్యంలో చదువుకోలేదు. అసలు బడికే పోలేదు. వాళ్ల తల్లిదండ్రుల వెనక పశువులను కాయడంతో బాల్యం గడిచిపోయింది. తన పిల్లలు బడికి వెడుతున్నారు. చదువుకొంటున్నారు. ఇంట్లో కూడా దీపం దగ్గర కూర్చొని చదువుకొంటున్నారు. నిద్రపోతున్నప్పుడు కూడా పుస్తకాల్ని వదలలేదు. తమ దగ్గరే పెట్టుకొని నిద్రపోతున్నారు. అందుకే పోలమ్మ నిద్రపోతున్న తన పిల్లలను చూసి ఆనందపడింది.

ప్రశ్న 3.
వర్షం పడిన తరువాత పోలమ్మ పొలం వెళ్లే దారిలో ప్రకృతి ఎలా ఉంది?
జవాబు:
పోలమ్మ పొలం చేరే దారిలో ఎటుచూసినా వర్షపు నీరే. ఇంకిపోయిన నూతుల్లో నీరు, పల్లపు మళ్లలో నీరు, ఎండిపోయిన చెరువుల నిండుగా నీరు. తలలు వాల్చిన గోగుమొక్కలు తలెత్తి ఊగుతున్నాయి. ఉదయపు కాంతిలో కొండలు పచ్చలు పరిచినట్లుగా ఉన్నాయి. ఊటగెడ్డలో నీరు గలగలమంటోంది. దాహం తీరిన పక్షులు ఆనందపు కేరింతలు కొడుతున్నాయి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
పోలమ్మ గతాన్ని తలచుకొన్నప్పుడు ఆమెకు గుర్తొచ్చిన అంశాలేవి?
జవాబు:
పోలమ్మకు చాలా విషయాలు గుర్తొచ్చాయి. ఆమె చిన్నతనంలో జరిగిన పెద్ద తగువు గుర్తొచ్చింది. తగువులు తగ్గాక భూమిలేని వారికి పట్టాభూములిచ్చారు. ప్రస్తుతం ఉన్నదదే భూమి. దోమల వలన వచ్చిన (మలేరియా) జబ్బుతో ఆమె తల్లిదండ్రులు పోయారు. దోమల నివారణకు వచ్చిన వారిలో ఒకతనిని పోలమ్మ ప్రేమించింది. ఫలితంగా ఇద్దరు పిల్లల తల్లయింది. ఆ భర్త రావాలంటే వస్తాడు. లేకుంటే రాడు. కూలిపని చేసుకొని పిల్లలను పోషిస్తోంది. ఊళ్లో బడి పెట్టారు. పిల్లలకు తిండి; బట్టలు, చదువులు ఉచితంగా లభిస్తున్నాయి. ఈ విధంగా పోలమ్మకు అన్నీ గుర్తుకు వచ్చాయి.

ప్రశ్న 2.
మనకు అన్నం పెట్టే రైతు గొప్పతనాన్ని తెలుపుతూ మీ అభిప్రాయాన్ని రాయండి.
జవాబు:
మనకు అన్నం పెట్టే రైతు ఎండనక, వాననక విశ్రాంతి లేకుండా చేలో కష్టపడతాడు. దుక్కి దున్నుతాడు. విత్తనాలు చల్లుతాడు. పంటకు ఎరువులు వేస్తాడు. పురుగుమందులు చల్లుతాడు. ప్రకృతి విపత్తులను ఎదుర్కొంటాడు. పాములు, జెల్టులు, తేళ్లకు భయపడడు. పంటను కంటికి రెప్పలా కాపాడతాడు. వరి పనలు కోసి, వరి కుప్ప వేస్తాడు. సమయం చూసి కుప్ప నూరుస్తాడు. మనందరికీ భోజనాలకు లోటు లేకుండా బియ్యం అందిస్తాడు. తన సుఖం చూసుకోడు. తను తిన్నా తినకపోయినా పదిమందికి ఆహారాన్నందించే ధన్యజీవి రైతు. ఎవ్వరి దగ్గరా ఏదీ అడగడు. తనను అడిగిన వారికి లేదనడు. ఇతరుల సంపదలను, సుఖాలను చూసి ఈర్ష్యపడడు. తను సుఖపడాలని కోరుకోడు. కష్టపడడంలోనే ఆనందాన్ని వెతుక్కొంటాడు. పదిమందికీ అన్నం పెట్టడంలోనే తృప్తి చెందుతాడు.

భాషాంశాలు

అ) కింది వాక్యాలను చదివి గీతగీసిన పదాలకు అర్థాన్ని రాయండి.
ఉదా : అమ్మానాన్నలు తమ బిడ్డల్ని ఏ లోటు లేకుండా పెంచుతారు.
లోటు = లోపం

1. చిటపట చినుకులు నేలను తాకగానే మొలకలు పుట్టుకొస్తాయి.
మొలక = మొక్క

2. వర్షానికి తిరుమల ఘాటు రోడ్డులో మట్టిపెళ్ళలు జారి అడ్డుగా పడ్డాయి.
మట్టి పెళ్ళలు = మట్టి బెల్లులు

3. పారిజాత పుష్పాలు కోసిన వెంటనే వాడిపోతాయి.
వాడిపోవు = వడలిపోవు

4. కరోనా వ్యాప్తితో ప్రతి ఒక్కరు కలవరం చెందుతున్నారు.
కలవరం = ఆందోళన

5. కష్టసమయంలో గుండె దిటవు చేసుకొని జీవించాలి.
దిటవు = స్థిమితం

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

ఆ) కింది వాక్యాలలో సమానార్థక పదాల కింద గీత గీయండి.
ఉదా : చెట్లను నరకకూడదు. వృక్షాలు మనకు మేలు చేస్తాయి.

1. వర్షాలు పడి పంటలు పండాయి. వానలు కురిసి చెరువులు నిండాయి.
2. భూమాతను నమ్మినవారికి తల్లి ఆశీర్వాదం కూడా ఉంటుంది.

ఇ) కింది ప్రకృతి – వికృతులను జతపరచండి.

1. నిద్ర అ) ఆస
2. దీపము ఆ) నిదుర
3. పుస్తకము ఇ) దివ్వె
4. పక్షి ఈ) పొత్తం
5. ఆశ ఉ) పక్కి
6. మూలిక ఊ) దిటవు
7. దృఢ ఋ) మొలక

జవాబు:

1. నిద్ర ఆ) నిదుర
2. దీపము ఇ) దివ్వె
3. పుస్తకము ఈ) పొత్తం
4. పక్షి ఉ) పక్కి
5. ఆశ అ) ఆస
6. మూలిక ఋ) మొలక
7. దృఢ ఊ) దిటవు

ఈ) కింది పదాలతో సొంతవాక్య ప్రయోగం చేయండి.
ఉదా : గోదావరినది గలగల ప్రవహిస్తోంది.
తహతహ – కటకట – పదేపదే – కాపలాకాయు – తలలు వంచు – కళ్ళముందు మెదలడం – చెదిరిపోవు – పరుగులుతీయు – కేరింతలు – మనసు దిటవుచేసుకొను

1. తహతహ = ఆత్రుత
సొంతవాక్యం : చదువుకొనే వయస్సులో డబ్బు సంపాదనకు తహతహలాడకూడదు.

2. కటకట = అయ్యయ్యో !
సొంతవాక్యం : కటకటా ! ఎంత కష్టము వచ్చినది.

3. పదేపదే = మాటిమాటికి
సొంతవాక్యం : పెద్దలను పదేపదే అడగకూడదు.

4. కాపలాకాయు = రక్షించడం
సొంతవాక్యం : చంటి పిల్లలను కాపలాకాయకపోతే ఎటో వెళ్లిపోతారు.

5. తలలు వంచు = తప్పు ఒప్పుకొను
సొంతవాక్యం : పౌరుషవంతులెప్పుడూ తలలు వంచుకోరు.

6. కళ్లముందు మెదలడం = గతం గుర్తుకురావడం.
సొంతవాక్యం : నా చిన్నతనంలో నేను చేసిన అల్లరి పనులింకా నా కళ్లముందు మెదులుతున్నాయి.

7. చెదిరిపోవు = మాయమైపోవు
సొంతవాక్యం : నాకు మెలకువ రావడంతో కల చెదిరిపోయింది.

8. పరుగులుతీయు = పారిపోవు
సొంతవాక్యం : మాష్టారిని చూసి విద్యార్థులు తరగతిలోకి పరుగులు తీశారు.

9. కేరింతలు = ఆనందంతో పెట్టే కేకలు
సొంతవాక్యం : పసిపాప చాక్లెట్ చూసి కేరింతలు కొట్టింది.

10. మనసు దిటవు చేసుకొను = మనసును గట్టిపరుచుకొను
సొంతవాక్యం : కష్టాలు వచ్చినపుడే మనసు దిటవు చేసుకోవాలి.

ఉ) కింది వాటిలో నిత్య ఏకవచనాలను, నిత్య బహువచనాలను గుర్తించండి.

వడ్లు, కందులు, అందరు, తెలుపు, మినుములు, పెసలు, ఇత్తడి, ఇనుము, కంచు . నిత్య ఏకవచనాలు : ఇనుము, తెలుపు, ఇత్తడి, కంచు నిత్య బహువచనాలు : కందులు, వడ్లు, అందరు, మినుములు, పెసలు

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

ఊ) కింది వాక్యాలలో గీతగీసిన పదాలను గమనించండి. అలాంటివి మీరూ రాయండి. .

  1. తల్లి గంగమ్మ ఇలాంటి గోరం సెయ్యదుగాక సెయ్యదు.
  2. నేలతల్లి అలాగ అనదుగాక అనదు.
  3. ఆడు మూర్ఖ్యుడు ఇనడు గాక ఇనడు.
  4. అది మొండిది ఎళ్లదు గాక ఎళ్లదు.
  5. ఆడికి బుద్ధి రాదు గాక రాదు.
  6. రాముడు దరమం తప్పుడు గాక తప్పుడు.
  7. సంటోడు వజ్రం తినడు గాక తినడు.
  8. ఆడు పెల్లాన్ని సూడడు గాక సూడడు.
  9. ఈడు కూడు ఎట్టడు గాక ఎట్టడు.
  10. ఇలాంటి ఊసులు అవ్వవు గాక అవ్వవు.

వ్యాకరణాంశాలు

క్రియ

అ) కింది వాక్యాలు చదవండి. గీతగీసిన పదాలను గమనించండి.

1. నవ్య పాట పాడింది.
2. రాజు అన్నం తిన్నాడు.

గీతగీసిన పదాలను గమనిస్తే ఎవరెవరు ఏ ఏ పనులు చేశారో తెలుస్తున్నది. ఇలా ఒక వాక్యంలో పనిని తెలిపే పదానికి ‘క్రియ’ అని పేరు.

సమాపక క్రియ – అసమాపక క్రియ

ఆ) కింది వాక్యాలు చదవండి. గీతగీసిన పదాలను గమనించండి.

1. ధర్మరాజు అన్నదానం చేశాడు.
2. భీముడు కీచకుని చంపాడు.

పై వాక్యాలను గమనించారు కదా ! వాక్యం చివర ఉన్న క్రియ చెప్పదలచిన భావాన్ని పూర్తిచేస్తున్నది. కావున – ఇది ‘సమాపక క్రియ’.

ఇ) కింది వాక్యాలు చదవండి. గీతగీసిన పదాలను గమనించండి.

1. శిబి చక్రవర్తి తన శరీరాన్ని కోసి.
2. కర్ణుడు కవచకుండలాలను దానమిచ్చి.

పై వాక్యాలను గమనించారు కదా ! వాక్యం చివర ఉన్న క్రియ చెప్పదలచిన భావాన్ని పూర్తిచేయడం లేదు. కావున ఇది ‘అసమాపక క్రియ’.

అత్వసంధి

ఈ) కింది వాక్యాలను గమనించండి.

  1. సీతక్క భరతమాతకు వందనం చేసింది.
  2. రామయ్యకు చెట్లు అంటే ఇష్టం.
  3. పాఠశాల సమయపాలనను వెంకప్ప పాటిస్తాడు.
  4. కరోనా లాంటి వ్యాధులు రాకుండుటకు తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.
  5. అచ్యుతరావు మేనల్లుడు బాగా చదివి గొప్పవాడయ్యాడు.

పై ఉదాహరణలను గమనిస్తే పూర్వస్వరంగా ‘అ’ ఉంది. కావున ఇది (అకార సంధి) అత్వసంధి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

ఉ) గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.
1. సీతక్క = సీత + అక్క
2. రామయ్య = రామ + అయ్య
3. వెంకప్ప = వెంక + అప్ప
4. రాకుండుట = రాక + ఉండుట
5. మేనల్లుడు = మేన + అల్లుడు

ప్రాజెక్టుపని

గ్రామీణ వాతావరణాన్ని సూచించే చిత్రపటాన్ని గీచి తరగతి గదిలో ప్రదర్శించి వివరించండి.
జవాబు:

చమత్కార పద్యంతం

శివుడద్రిని శయనించుట
రవిచంద్రులు మింటనుంట రాజీవాక్షం
డవిరళముగ శేషునిపై
బవళించుట నల్లిబాధ పడలేక సుమీ !

భావం :
నల్లి బాధ పడలేక శివుడు కొండపై, సూర్యచంద్రులు ఆకాశంలో, విష్ణువు ఆదిశేషునిపై నిద్రించారని, చమత్కారం.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

1. భూషణం గారి కొత్తగాలి కథలను, ఇతర రచనలను పరిశీలించండి.
2. ‘గిరిజనుల జీవన శైలి, పోడు వ్యవసాయ పద్ధతుల గురించి చదివి విద్యార్థులకు తెలియజేయండి. జ.
జవాబు:
వ్యవసాయం :
ఇది చాలా ప్రాచీనమైన సంప్రదాయ వ్యవసాయ పద్ధతి. పోడు వ్యవసాయంలో భూమిని మారుస్తారు. దీనికి నాగలిని ఉపయోగించరు. దీనికి ఒక చిన్న గొడ్డలి ఉపయోగిస్తారు. కొంత భూభాగంలో చెట్లను నరికి, మోడులు కాల్చేస్తారు. ఆ కాల్చిన బూడిద పంటకు బాగా ఉపయోగిస్తుంది. ఎరువులు వాడరు. ఇది రెండు మూడు సంవత్సరాలు వ్యవసాయానికి ఉపయోగిస్తారు. ఈ వ్యవసాయంలో జొన్నలు, సజ్జలు, కూరలు మొదలైనవి పండిస్తారు. రెండు మూడు సంవత్సరాలకు కలుపు మొక్కలు పెరిగిపోతాయి. ఆ భూమిని వదిలేసి మరో చోటికి వెడతారు. ఇక్కడ 15 సంవత్సరాలలో మళ్లీ అడవి పెరిగిపోతుంది. ఈ వ్యవసాయంలో ఎరువులు, పురుగుమందులు వాడరు కనుక ఈ పంటలు ఆరోగ్యానికి మంచిది. ఈ పోడు వ్యవసాయంపై మనదేశంలో 6,20,000 కుటుంబాలు ఆధారపడి జీవిస్తున్నాయి.

పోడు వ్యవసాయం వలన అడవులు నష్టపోతున్నాం. మోడులు కాల్చినపుడు వచ్చే పొగ వలన కార్బన్ డయాక్సైడ్ కూడా సమస్యగా మారుతుంది.

కవి పరిచయం

కవి పేరు : బోనం నాగభూషణం
జననం : విజయనగరం జిల్లాలోని మేరంగి గ్రామంలో 1.7.1938న జన్మించారు.
వృత్తి : ఉపాధ్యాయులు
ప్రవృత్తి : రచనలు చేయడం

రచనలు :
భూషణం కథలు, ఏదిసత్యం – ఏదసత్యం, కొండగాలి, అడవంటుకుంది, కొత్తగాలి కథా సంకలనం మొదలైనవి.

ప్రత్యేకతలు :
వీరి తొలి కథ చిత్రగుప్త పత్రికలో ప్రచురితమైంది. శూలపాణి, భూషణం వీరి కలం పేర్లు. 21.5.1999న స్వర్గస్తులయ్యారు.

అర్థాలు – భావాలు

1. పోలమ్మకి ……… మామూలైపోయింది.
అర్థాలు :
కుదురు = కుంది
నిశ్చింత = ఏ ఆలోచనా లేకుండా
ఈడు = వయస్సు
అయ్య = తండ్రి
బాల్యం = చిన్నతనం
కునుకు = నిద్ర
మడి = వరిపొలము
మొలక = మొక్క
ఆశ = కోరిక
గుంపు = సమూహం
గుమ్మరించడం = ఒంపడం
నిరాశ = ఆశలేకపోవడం
మేఘాలు = మబ్బులు

2. ఇవాళ సాయంత్రం ……. కొంత తెలిసింది.
అర్థాలు :
గోగు మొక్కలు = గోంగూర మొక్కలు
ముసురు = కమ్ముకొను (వాన)
కలికాలం = కలియుగం
భీతి = భయం
మెదిలి = సంచరించి
కలవరం = ఆందోళన
విత్తనం = బీజం
సెక్క = చెక్క (చిన్న వరిపొలం)
కటకట = ఆందోళన
తగువు = గొడవ
శబ్దము = చప్పుడు
పశువు = జంతువు
మేత న = తిండి
విషయం = సమాచారం

3. భూములు కొలిచేరు …. ఆమెకి నిద్రపట్టింది:
అర్థాలు :
పట్టాలు = భూమికి సంబంధించిన కాగితాలు
జబ్బులు = రోగాలు
పోయేరు = మరణించేరు
రెక్కలు = జబ్బలు
చెయ్యి చాచడం = అడగడం
లోటు = వెలితి
బడి = పాఠశాల
ఏకైక = ఒకే ఒక
ఆధారం = ఆలంబన
వర్తమానం = ప్రస్తుతం
ఎదమళ్లు = విత్తనాలు జల్లిన పొలములు

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

4. పోలమ్మ నిద్ర ……. చుట్టూ తిరిగింది.
అర్థాలు :
ఉత్సాహం = హుషారు
కళకళగా = కలకలలాడుతూ
ఊటగెడ్డ = ఊటకాల్వ
ఇంపు = ఇష్టం
కేరింత = కేక
గంగతల్లి = గంగమ్మ (నీరు)
గోరం = ఘోరం
మట్టితల్లి = భూమాత
తెలదు = తెలియదు
దరణి = ధరణి = భూమి
బూదేవత = భూ దేవత
ఎద = హృదయం
పండుతాది = పండుతుంది

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 7th Lesson Questions and Answers కప్పతల్లి పెళ్ళి

7th Class Telugu 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రంలో ఎవరున్నారు?
జవాబు:
చిత్రంలో ఇద్దరు వ్యక్తులున్నారు.

ప్రశ్న 2.
రైతులు దేనికోసం ఎదురుచూస్తున్నారు?
జవాబు:
రైతులు వర్షాల కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

ప్రశ్న 3.
వర్షాలు కురవకపోతే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
వర్షాలు కురవకపోతే పంటలు పండవు. ‘మొక్కలు పెరగవు. తినడానికి తిండి ఉండదు. త్రాగడానికి కూడా మంచినీరు ఉండదు. ఉన్న చెట్లు కూడా ఎండిపోతాయి. ఆక్సిజన్, నీరు లేక మరణాలు సంభవిస్తాయి. భూమి ఎడారిగా మారిపోతుంది.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
గేయాన్ని రాగయుక్తంగా పాడుతూ అభినయించండి.
జవాబు:
ఉపాధ్యాయుని అనుసరించండి.

ప్రశ్న 2.
వర్షం వచ్చే ముందు ఆకాశం ఎలా ఉంటుందో చెప్పండి.
జవాబు:
వర్షం వచ్చే ముందు ఆకాశంలో మబ్బులు వస్తాయి. ఆ మేఘాలు నల్లగా ఉంటాయి. దట్టంగా చీకటి అలుముకుంటుంది. ఆకాశంలో వెలుతురు తగ్గిపోతుంది. ఆకాశంలో మెరుపులు వస్తాయి. చల్లటి గాలి వీస్తుంది. తర్వాత వర్షం ప్రారంభమవుతుంది.

ప్రశ్న 3.
మీరు చూసిన పెళ్లిలోని ఆచారాలను గురించి మీ సొంతమాటల్లో చెప్పండి.
జవాబు:
మా అక్క పెళ్లిలోని ఆచారాలను పరిశీలించాను. పెళ్లికి 15 రోజులు ముందు వినాయకునికి బియ్యం మీదు కట్టారు. అప్పటినుండి పెళ్లి పనులు ప్రారంభించారు. పెళ్లికి 2 రోజుల ముందు పెళ్లికూతుర్ని చేశారు. పందిరి వేశారు. పేరంటం పెట్టారు. మా చెల్లిని తోడ పెళ్లికూతుర్ని చేశారు. పెళ్లికి పంతులుగారు వచ్చి మంత్రాలు చదివారు. మా అమ్మ, నాన్న, అక్కచేత ఏవో పూజలు చేయించారు. అక్కడ మా బావ, వాళ్ల అమ్మ నాన్నలతో కూడా పూజలు చేయించారు. తర్వాత మా బావ, మా అమ్మ, నాన్న పీటలపై ఉన్నారు. మా అక్కను అలంకరించిన బుట్టలో కూర్చోపెట్టి మా మామయ్యలు తెచ్చారు. మా బావ ఎదురుగా కూర్చోబెట్టారు. తెర అడ్డం పెట్టారు. ఒకరి తలపై ఒకరిచేత జీలకర్ర, బెల్లం పెట్టించారు. మా బావ మా అక్కమెడలో మంగళసూత్రం కట్టాడు. తర్వాత తలంబ్రాలు పోసుకున్నారు. బ్యాండుమేళం వాయించారు. బాణాసంచా కాల్చారు. చాలామంది భోజనాలు చేశారు. మా అక్క, బావలను ఆశీర్వదించారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

ప్రశ్న 4.
కింది గేయాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
చేయి చేయి కలిపేద్దాం – ఇంకుడు గుంతలు తవ్వేద్దాం
వర్షపు నీటిని పట్టేద్దాం – భూగర్భ జలాలను పెంచేద్దాం
చెరువులన్నీ నింపేద్దాం – బంగరు పంటలు పండిద్దాం
మొక్కలెన్నో నాటేద్దాం – కరువు కాటకాలను తరిమేద్దాం
ప్రకృతిమాతను రక్షిద్దాం – హాయిగ మనము జీవిద్దాం.
ప్రశ్నలు :
1. భూగర్భ జలాలను ఎలా పెంచాలి?
జవాబు:
ఇంకుడు గుంతలు తవ్వి, వర్షపు నీటిని వాటిలోకి ఇంకించి భూగర్భ జలాలను పెంచాలి.

2. కరువుకాటకాలు రాకుండా ఉండాలంటే ఏం చేయాలి?
జవాబు:
పంటలు పండించి, మొక్కలను పెంచితే కరువు కాటకాలు రావు.

3. మనం దేనిని రక్షించాలి?
జవాబు:
మనం ప్రకృతిని రక్షించాలి.

4. ఈ కవిత ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబు:
ప్రకృతిని రక్షిస్తే ప్రయోజనం ఏమిటి?

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
ఇంద్రుని ప్రయాణంతో ప్రకృతిలో వచ్చిన మార్పులను కవయిత్రి ఎలా వర్ణించింది?
జవాబు:
ఇంద్రుడు దేవతలకు రాజు. అతను రథంపై ప్రయాణమయ్యాడు. ఆయన రథం యొక్క వేగానికి వచ్చిన గాలితో చెట్లు ఊగి గాలి వేసింది. ఆ గాలీ కప్పతల్లి పెళ్లికి విసనకర్రలతో విసురుతున్నట్లుగా కవయిత్రి వర్ణించింది.

ఇంద్రుని రథ చక్రాలు బండరాళ్లపై దొర్లుతుంటే వచ్చే చప్పుళ్లు (ఉరుములను) మేళతాళాలుగా వర్ణించారు. ఆ రథ వేగానికి ఆకాశంలో వచ్చే మెరుపులు కప్పతల్లి మెరుపులకు బాణాసంచా కాలిస్తే వచ్చే వెలుగులతో పోల్చారు.

ప్రశ్న 2.
కప్పల పెళ్లికి, వానకు గల సంబంధమేమిటో మీ సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
కప్పల పెళ్లికి, వానకు గల సంబంధం ప్రకృతి సిద్ధమైనది. వర్షాకాలం రానంత వరకూ కప్పలెక్కడా ఎక్కువగా కనబడవు. వాటి బెకబెకలు వినబడవు. వర్షాలు ఎక్కువగా పడినపుడే కప్పలు అన్నీ పెళ్లివారిలా కలకలలాడుతూ వస్తాయి. బోదురు కప్పలు బెకబెకలాడుతూ పెళ్లి హడావుడి చేస్తాయి. సంతానం కలుగుతుంది. అందుకే కప్పలకు పెళ్లి చేస్తే వర్షం వస్తుందనే ఆచారం ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 3.
కప్పల పెళ్లి వెనక దాగి ఉన్న గ్రామీణుల ఆలోచనను తెలియజేయండి.
జవాబు:
కప్పలకు, వానలకు విడదీయలేని సంబంధం ఉంది. ప్రకృతిలోని జీవులను, ప్రకృతిని కాపాడేవారంటే భగవంతునికి ఇష్టం. ధర్మంగా ప్రవర్తించే వారి వలననే నెలకు మూడు వర్షాలు కురుస్తాయి. ధర్మంలో భాగమే పెండ్లిళ్లు మొదలైనవి. కప్పలకు పెళ్లి చేసి ఊరేగిస్తే వరుణుడు సంతోషపడతాడు.

కప్పల పెళ్లిని చూసిన ఆయన మనసు కరుగుతుంది. ఆ కరిగిన మనసే వర్షధారలుగా భూమిపై కురుస్తుంది. ఆ వర్షం వలన పంటలు పండుతాయి. అందుచేత వర్షాలు కురవడం ఆలస్యమైతే గ్రామీణులు కప్పలకు పెళ్లిళ్లుచేసి ఊరేగిస్తారు. చేసిన పనికి ఫలితం ఎప్పుడూ రాకమానదని గ్రామీణుల నమ్మకం. ఆ నమ్మకమే మన జీవితాలకు అవసరమని గ్రామీణుల అభిప్రాయం, ఆలోచన.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
కప్పతల్లి పెళ్లి గేయ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
కప్పతల్లి పెళ్లి జరుగుతోంది చూద్దాం రండి. ఆ పెళ్లికి వరుణదేవుడు కావిళ్లతో నీళ్లు ఒంపినాడు. వీధులన్నీ నీటితో – నింపేశాడు. స్వర్గానికి అధిపతియైన దేవేంద్రుడు తన రథం ఎక్కి ప్రయాణమయ్యాడు. ఆ రథం వేగానికి ఆకాశం నుండి గాలులు వీస్తున్నాయి. ఆ గాలులకు ఊగే చెట్లు పెళ్లివారికి విసనకర్రలతో గాలి వీస్తున్నట్లుగా ఉన్నాయి.

ఆ రథ చక్రాలు బండరాళ్లపై దొర్లుతూ చేసే చప్పుళ్లు (ఉరుములు) కప్పతల్లి పెళ్లికి మేళతాళాలులాగా ఉన్నాయి. ఆ రథ వేగానికి వచ్చే కాంతి బాణసంచాలా ఉంది. బోదురు కప్పల అరుపులు కూడా మేళతాళాలులా ఉన్నాయి.

కప్పమ్మ గడప తొక్కింది. ఇంటిచూరు శుభమంది. వర్షంలో కప్పలు గంతులు వేస్తున్నాయి. ఇక పొలంలో బంగారం లాంటి పంట పండుతుంది.

ప్రశ్న 2.
ప్రజల నమ్మకాలపై ఆధారపడ్డ ఏదేని మీ ప్రాంత ఉత్సవం గురించి రాయండి.
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో అమ్మవారి జాతర జరుగుతుంది. ఆ జాతరకు నెల ముందు నుండి అమ్మవారి గరగలు ఊరేగిస్తారు. ఆ గరగలు ఇంటింటికీ వస్తాయి. అందరూ వాటికి భక్తితో బియ్యం ఇస్తారు. పసుపునీళ్లు పాదాలపై పోస్తారు. పువ్వులు, గాజులు, చీరెలు, పళ్లు, బియ్యం, డబ్బులు ఇస్తారు. గరగలెత్తాక ఊర్లోని ఆడపడుచులు ఎవ్వరూ ఊరు వదిలి ఎక్కడికీ వెళ్లరు. అమ్మవార్లకు చీరెలు పెట్టనిదే – పుట్టినరోజులు, పండుగలు మొదలైనవి ఏవి వచ్చినా కొత్తబట్టలు కట్టుకోరు. అమ్మవారికి నిర్ణయించిన రోజున చలిమిడి, పానకం పోస్తారు.

జాతర చాలా అట్టహాసంగా జరుగుతుంది. జాతరనాడు రాత్రి 2 గంటలకు నిప్పుల గుండం వేస్తారు. చిన్నపిల్లలు, వృద్ధులతో సహా అందరూ నిప్పుల గుండం తొక్కుతారు. ఎవ్వరికీ కాళ్లు కాలవు. అనారోగ్యాలుంటే తగ్గుతాయి. అందరూ కులమత భేదాలు లేకుండా పాల్గొంటారు.

ప్రశ్న 3.
కప్పతల్లి పెళ్లిలో ప్రకృతి పాత్రను కవయిత్రి ఎలా భావించిందో వివరించండి.
జవాబు:
కప్పతల్లి పెళ్లిని ప్రకృతే చేసింది. ఆ పెళ్లికి నీటిని వరుణదేవుడు వర్షం రూపంలో సమకూర్చాడు. చెట్లు విసనకర్రల వలే గాలిని వీచాయి. ఇంద్రుడు తన రథం యొక్క వేగం వలన పుట్టిన మెరుపులతో బాణసంచా కాల్పులు జరిపాడు. ఆ రథం బండరాళ్లపై దొర్లిన చప్పుడూ, బోదురు కప్పల బెకబెకలు బాజా భజంత్రీలు మేళతాళాలయ్యాయి. ఈ విధంగా కప్పతల్లి పెళ్లిలో ప్రకృతి పాత్రను కవయిత్రి భావించారు.

పువ్వులు కొడికీ వెళ్లరు. అమ్మవార్లకు నీరయించిన రోజున చలిమిడి, టెలకు నిప్పుల గుండం వేస్తారు తగ్గుతాయి
కంపోసారు.

భాషాంశాలు

అ) కింది వాక్యాలను చదవండి. గీతగీసిన పదాలకు అర్ధాలు రాసి, వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : గగనతలము నుంచి నేడు గాలులు వీచాయి.
గగనతలం = ఆకాశమార్గం
సొంతవాక్యం : పక్షులు ఆకాశమార్గంలో స్వేచ్ఛగా ఎగురుతాయి.

1. రాజు రథంపై పయనం అయ్యాడు.
పయనం = ప్రయాణం
సొంతవాక్యం : అనుకొన్న ప్రయాణం మానకూడదు.

2. మీకు శుభం కలుగుగాక.
శుభం = మంచి
సొంతవాక్యం : అందరికీ మంచి కలగాలి.

3. మా పొలంలో కనక వర్షం కురిసింది.
కనకం = బంగారం
సొంతవాక్యం : బంగారం కంటే కాలం విలువైనది.

4. పల్లెటూర్లో కావిళ్ళతో నీళ్ళను తెస్తారు.
కావిళ్ళు = నీటిని తేవడానికి ఉపయోగించేవి.
సొంతవాక్యం : నీటిని తేవడానికి ఉపయోగించేవి కావిళ్లు కదా ! వాటితో పాలు, ధాన్యం వగైరా అన్నీ తెస్తారు.

5. పండగకి వాడ వాడలా దేవుణ్ణి ఊరేగిస్తారు.
వాడ = వీధి.
సొంతవాక్యం : ప్రతి వీధిలోనూ దేవుడు ఊరేగుతాడు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

ఆ) కింది వాక్యాలలో సమానార్ధక పదాలను (పర్యాయ పదాలు) గుర్తించి రాయండి.

1. మంచివారి మాటలు వినాలి. వారి పలుకులు బంగారు తునకలు.
వాక్కులు = మాటలు, పలుకులు

2. పొలంలో బంగారం పండింది. ఇల్లు కనకంతో నిండింది.
పసిడి = బంగారం, కనకం

3. కప్పతల్లి పెళ్లి జరుగుతోంది. పెద్దలందరూ వివాహానికి వచ్చారు.
పరిణయం = పెళ్లి, వివాహం

ఇ) కింద ఇచ్చిన ప్రకృతి, వికృతులను జతపరచండి.

1. ప్రయాణం అ) తలము
2. రథము ఆ) బత్తెము
3. స్థలము ఇ) పయనం
4. భత్యము ఈ) అరదము

జవాబు:

1. ప్రయాణం ఇ) పయనం
2. రథము ఈ) అరదము
3. స్థలము అ) తలము
4. భత్యము ఆ) బత్తెము

ఈ) కింది పదాలను వ్యతిరేక పదాలతో జతపరచండి.

1. శక్యం అ) నేడు
2. శుభం ఆ) అశక్యం
3. నాడు ఇ) అశుభం

జవాబు:

1. శక్యం ఆ) అశక్యం
2. శుభం ఇ) అశుభం
3. నాడు అ) నేడు

ఉ) కింది గళ్లలో పాఠంలోని పదాలను గుర్తించండి. వాటిని ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి 2
ఉదా : బాజాలు
1. బడబడా భం
2. శక్యము
3. కప్ప
4. పెళ్ళి
5. శుభం
6. బహుబాగు

ఉదా : బాజాలు : మా అక్క పెళ్లికి బాజాలు వాయించారు.

1. బడబడా : తలుపులు బడబడా కొట్టకూడదు.
2. శక్యము : కృషి చేస్తే శక్యము కానిది లేదు.
3. కప్ప : కప్పులు వానాకాలం కనబడతాయి.
4. పెళ్ళి : పెళ్లికి దుబారా ఖర్చులు చేయకూడదు.
5. శుభం : మంచిగా ఆలోచిస్తే శుభం కలుగుతుంది.
6. బహుబాగు : ఈ పదకేళి బహుబాగుగా ఉంది.

వ్యాకరణాంశాలు

ద్రుతము

అ) కింది వాక్యాలను పరిశీలించండి.

1. బాలచంద్రుడు అభిమన్యునివలెన్ పోరు సలిపెను.
2. ఆర్యా ! మాయందున్ దయచూపుడు.
3. మీరు వచ్చినన్ సంతోషించెదను.
4. బాలుని కొట్టినన్ ఏడ్చును.
5. భూమి రాజు చేతన్ పాలించబడెను.

పై వాక్యాలలోని గీతగీసిన పొల్లు హల్లు (న్) తొలగించి వాక్యాలను మళ్ళీ రాయండి.

ఉదా : 1. బాలచంద్రుడు అభిమన్యుని వలె పోరు సలిపెను.
2. ఆర్యా ! మాయందు దయ చూపుడు.
3. మీరు వచ్చిన సంతోషించెదను.
4. బాలుని కొట్టిన ఏడ్చును.
5. భూమి రాజు చేత పాలించబడెను.

పై ఉదాహరణల్లో ‘స్’ తొలగించినా అర్థంలో మార్పు రావడం లేదు. ఇటువంటి ‘న’ కారాన్ని ద్రుతము అంటారు. ఇది ప్రస్తుత వ్యవహారంలో లేదు. ప్రాచీన సాహిత్యంలోని పద్యాలలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది.

త్రికము

ఆ) కింది వాక్యాలను గమనించండి.
1. అతడు ఎచ్చోటనైనా జీవించగలడు.
2. ఇక్కడ వర్షం పడుతోంది.
3. ఎక్కడ ఉన్నా మన మాతృభూమిని మరవవద్దు.
4. అచ్చోటు నివాసయోగ్యము కాదు.
5. అక్కడ చలి ఎక్కువగా ఉంది.

గీత గీసిన పదాన్ని విడదీసి రాయండి.
ఉదా : ఎచ్చోటు – ఏ + చోటు

1. ఇక్కడ = ఈ + కడ
2. ఎక్కడ = ఏ + కడ
3. అక్కడ = ఆ + కడ
4. అచ్చోటు = ఆ + చోటు

పై ఉదాహరణల్లో పదాలను విడదీసినప్పుడు పూర్వపదంగా ఆ, ఈ, ఏ అనే సర్వనామాలు వచ్చాయి. వీటినే ‘త్రికములు’ అంటారు.

ఆమ్రేడితం

ఇ) కింది వాక్యాలను గమనించండి. గీత గీసిన పదాలను విడదీసి రాయండి.

1. రాష్ట్రంలో అక్కడక్కడ వర్షాలు పడుతున్నాయి.
2. మేము అప్పుడప్పుడు విహారయాత్రకు వెళ్తుంటాం.
3. విందు భోజనంలో ఏమేమి పదార్థాలు వడ్డించారు.
4. మా ఊరికి చిట్టచివర బడి ఉంది.
5. ఆ పట్టణం నట్టనడుమ కోనేరు ఉంది.
ఉదా : అప్పుడప్పుడు = అప్పుడు + అప్పుడు
1. అక్కడక్కడ = అక్కడ + అక్కడ
2. ఏమేమి = ఏమి + ఏమి
3. చిట్టచివర = చివర + చివర
4. నట్టనడుమ = నడుమ + నడుమ
5. పట్టపగలు = పగలు + పగలు

పై పదాలను విడదీసినప్పుడు పూర్వపదం, పరపదం రెండింటిలోను ఒకేపధం కనిపిస్తుంది. ఇలా రెండూ ఒకే విధమైన పదాలు వస్తే అందులో రెండవపదాన్ని ఆమ్రేడితం అంటారు. ఈ

పంచమీ విభక్తి

ఈ) క్రింది వాక్యాలను పరిశీలించండి.
1. వర్షాల వలన కాలువల్లో నీరు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తోంది.
2. కృష్ణుడి వలన పాండవులు యుద్ధంలో విజయం-సాధించారు.
3. కరువుకాటకాల వలన ప్రజలు ఇబ్బంది పడుతున్నారు.
4. పల్లెటూరి కంటె పట్నంలో కాలుష్యం ఎక్కువ.
5. శ్రీనాథుని కంటె నన్నయ ముందువాడు.

పై వాక్యాల్లో ‘వలన కంటె – పట్టి’ అనే ప్రత్యయాలు వాక్యాన్ని అర్థవంతంగా మార్చాయి. ఇలాంటి ప్రత్యయాలు వస్తే దాన్ని పంచమీ విభక్తి అంటారు. అపాయం, భయం, పరాజయం, విరామం వంటి సందర్భాలను చెప్పేటప్పుడు పదాల చివర ‘వలన’ అనే ప్రత్యయం వస్తుంది. ఇతరము, పూర్వము, పరము, అన్యము మొదలైన అర్థాలు వచ్చినప్పుడు ‘కంటె’ అనే ప్రత్యయం వస్తుంది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

ఉ) గేయంలోని ద్విత్వాక్షర, సంయుక్తాక్షర పదాలను గుర్తించి రాయండి.

ద్విత్వాక్షర పదాలు :
1) కప్ప 2) తల్లి 3) పెళ్ళి 4) కావిళ్ళు 5) నీళ్లు 6) శుభమన్న 7) రాళ్ళు 8) కళ్ళు 9) కప్పమ్మ 10) తొక్కినది 11) వానలమ్మా 12) వాడలన్నీ 13) రథమెక్కి 14) ఒళ్లు 15) సుమ్మా 16) గొప్ప 17) పోవుచున్నాడు 18) మెరుపులమ్మ 19) తెప్పించి 20) చెప్ప 21) పండుతాయమ్మా

సంయుక్తాక్షర పదాలు :
1) భత్యాలు 2) చక్రములు 3) స్వర్గాధినాథుడు 4) దొర్లించి 5) శక్యము 6) చెట్లు

ఊ) కింది పదాలను విడదీయండి. సంధి పేర్లు రాయండి.
ఉదా : స్వర్గాధినాథుడు : స్వర్గ + అధినాథుడు = సవర్ణదీర్ఘ సంధి

1. పరవశమౌను = పరవశము + ఔను = ఉత్వ సంధి
2. శుభమన్న = శుభము + అన్న = ఉత్వ సంధి
3. మెరుపులమ్మ = మెరుపులు + అమ్మ = ఉత్వ సంధి
4. రథమెక్కి = రథము + ఎక్కి = ఉత్వ సంధి

ఋ) కింది పదాలను కలిపి రాయండి.
ఉదా : కప్ప + అమ్మ = కప్పమ్మ
1. కప్పలు + ఎగిరే = కప్పలెగిరే
2. పండుతాయి + అమ్మ = పండుతాయమ్మ
3. వాడలు + అన్నీ = వాడలన్నీ
4. చేసినారు + ఏ = చేసినారే

ఋ) కింది వాక్యాలలో ప్రత్యయాల కింద గీత గీయండి. విభక్తులను రాయండి.
ఉదా : విద్యను అర్థించు వానిని విద్యార్థి అంటారు. – ద్వితీయ విభక్తి

1. విద్యావంతుడు అందరిచే పూజించబడతాడు. – తృతీయా విభక్తి
2. విద్యార్థులు జ్ఞానం కొరకు యాత్ర చేశారు. – చతుర్తీ విభకి
3. తల్లిదండ్రులు పిల్లలను ప్రాణము కంటే అధికంగా ప్రేమిస్తారు. – పంచమీ విభక్తి
4. అమరావతిలోని శిల్పాలు చూడముచ్చటగా ఉన్నాయి. – షష్ఠీ విభక్తి
5. మా పురము నందు జనులు సేవాగుణం కలిగినవారు. – సప్తమీ విభక్తి
6. ఓయీ ! మునీశ్వరా ! ఇటు రమ్ము. – సంబోధనా ప్రథమా విభక్తి

ప్రాజెక్టుపని

అ) మీ ప్రాంతంలో జరిగే జాతరలకు సంబంధించిన వివరాలను సేకరించి ప్రదర్శించండి.
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో అమ్మవారి జాతర జరుగుతుంది. ఆ జాతరకు నెల ముందు నుండి అమ్మవారి గరగలు ఊరేగిస్తారు. ఆ గరగలు ఇంటింటికీ వస్తాయి. అందరూ వాటికి భక్తితో బియ్యం ఇస్తారు. పసుపునీళ్లు పాదాలపై పోస్తారు. పువ్వులు, గాజులు, చీరెలు, పళ్లు, బియ్యం, డబ్బులు ఇస్తారు. గరగలెత్తాక ఊళ్లోని ఆడపడుచులు ఎవ్వరూ ఊరు వదిలి ఎక్కడికీ వెళ్లరు. అమ్మవార్లకు చీరెలు పెట్టనిదే – పుట్టినరోజులు, పండుగలు మొదలైనవి ఏవి వచ్చినా కొత్తబట్టలు కట్టుకోరు. అమ్మవారికి నిర్ణయించిన రోజున చలిమిడి, పానకం పోస్తారు.

జాతర చాలా అట్టహాసంగా జరుగుతుంది. జాతరనాడు రాత్రి 2 గంటలకు నిప్పుల గుండం వేస్తారు. చిన్నపిల్లలు, వృద్ధులతో సహా అందరూ నిప్పుల గుండం తొక్కుతారు. ఎవ్వరికీ కాళ్లు కాలవు. అనారోగ్యాలుంటే తగ్గుతాయి. అందరూ కులమత భేదాలు లేకుండా పాల్గొంటారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

ఆ) క్రింది నినాదాలు చదవండి. ఇలాంటివి మీరూ తయారుచేయండి.
జవాబు:

  • మనిషికొక మొక్క పెంచుదాం – జీవకోటికి ప్రాణదాతలవుదాం.
  • చెట్లు నరికితే దుర్భిక్షం – చెట్లు పెంచితే సుభిక్షం.
  • చెట్లు పెంచితే ఉండవు ఇక్కట్లు – చెట్లే మన ప్రగతికి మెట్లు.
  • మొక్కలు నాటుదాం – చక్కగా బ్రతుకుదాం.
  • చెట్టుపై వేస్తే గొడ్డలి – అదే నీ భవితకు గొడ్డలి పెట్టు.

చమత్కార పద్యం

మామిడేలపూచు మండు వేసంగిని !
బాలుడేల పోవు పసుల వెంట
రాజు సేవ నేల రహిజేర్చు చుండును !
మూటనొక్క మాట ముద్దు కృష్ణ !

భావం :
మామిడిచెట్టు వేసవిలోనే ఎందుకు పూతపూస్తుంది? బాలుడు పశువుల వెంట ఎందుకు పోతాడు? రాజు సేనను ఎందుకు పెంచుతాడు?

(పై మూడు ప్రశ్నలకు ఒకే సమాధానం ‘కాయ’.) మామిడి పూసేది కాయడానికే.. బాలుడు పశువుల వెంట పోవడం చాటిని కాయడానికే. సేన కూడా ప్రజలను కాయడానికి. అంటే కాపాడడానికే అని అర్థం.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు
చావలి బంగారమ్మ గారి రచనలను సేకరించి చదవండి.

కవి పరిచయం

కవయిత్రి పేరు: చావలి బంగారమ్మ
జననం : తూర్పుగోదావరి జిల్లా మోడేకుర్రులో 1897లో జన్మించారు. వీరిది కొంపెల్ల వారి పండిత కుటుంబం కనుక కవిత్వం ఉగ్గుపాలతో వచ్చింది.
రచనలు :
1930లో ముద్దుకృష్ణ ‘వైతాళికులు’ ద్వారా ఈమె కవితలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. 1958లో 42 కవితలతో ‘కాంచన విపంచి’ పేరుతో సంకలనం చేశారు. అవి భారతి, ఉదయిని, జ్వాల, ఆంధ్రపత్రికలలో ప్రచురితమైనవి.

ప్రత్యేకత :
ఈమె కవితలలో సరళత, స్పష్టత, లయాత్మకత కన్పిస్తాయి. భావ కవిత్వంలో స్మృతి కవిత్వం ఒకటి. తన సోదరుడు కొంపెల్ల జనార్ధనరావును స్మరిస్తూ స్మృతి కవిత్వం వ్రాసింది. ఈమె 11 1970లో కాలం చేశారు.

గేయాలు – అర్థాలు – భావాలు

1. కప్పతల్లి పెళ్లి నేడూ – చూడారే
కావిళ్ళనీళ్ళోంపినాడు !
వరుణదేవుడు వంపినాడూ – ఓ చెలీ
వాడలన్నీ నింపినాడు.!

గగనతలము నుంచి నేడు – వీవెనలు
చెట్లచే వేయించినాడు !
స్వర్గాధినాథుడు నేడూ – రథమెక్కి
పయనమై పోవుచున్నాడు !

భత్యాలు లేకనేవాడు – పెళ్లికి
బాజాలు వేయించినాడు!
బండరాళ్ళ పైని వాడు – చక్రములు
బడబడా దొర్లించినాడు!
అర్థాలు :
కావిడి = ఒక వెడల్పైన వెదురుబద్దకు రెండు చివర్లా ఉట్టెలు కట్టి, వాటిలో బిందెలు పెట్టి నీళ్లు తెచ్చుకొంటారు. (వెదురు బద్దను కావిడి బద్ద అంటారు) ఉట్లునే మట్టులు అంటారు. కావిడి బద్దను భుజంపై పెట్టు కొని నీరు తెస్తారు.
వాడలు = వీధులు
గగనము = ఆకాశం
తలము = స్థలము
వీవెన = విసనకర్ర
స్వర్గాధినాథుడు = దేవేంద్రుడు
పయనము = ప్రయాణము
భత్యము = ఖర్చుల కోసం ఇచ్చే డబ్బు
బాజా = డోలు

భావం :
కప్పతల్లి పెళ్లి జరుగుతోంది చూడండి. వరుణ దేవుడు కావిళ్లతో (పెళ్లికి) నీళ్లు పంపాడు. అన్ని వీధులూ వర్షపు నీటితో నింపేశాడు. పెళ్లివారికి నీటికి లోటు లేకుండా వరుణదేవుడు చేశాడు. స్వర్గానికి అధిపతియైన దేవేంద్రుడు రథమెక్కి ప్రయాణమై వెళుతున్నాడు. ఆ వేగానికి ఆకాశ వీధి నుండి వాయుదేవుడు వీచేగాలి పెళ్లి వారికి విసనకజ్జలతో గాలి వీస్తున్నట్లుంది. బండరాళ్లపై దేవేంద్రుని రథం పరుగెడుతోంది. ఆ ధ్వనినే ఉరుములంటారు. ఆ ఉరుములు కప్పతల్లి పెళ్లికి బాజాలు లాగా ఉన్నాయి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

2. ‘బాణసంచా వెలితి లేదే – పెళ్లికి
బహుబాగుగా జేసినారే
కళ్ళు చెదిరే మెరుపులమ్మా – చూడగా
వొళ్ళు పరవశమౌనుసుమ్మా !

కప్పమ్మ పెళ్లికోయంచూ – మేళములు
గొప్పగా తెప్పించినారే !
చెప్ప శక్యము కాదు వేరే – బోదురూ
కప్పలా మేళములురారే !

కప్పమ్మ గడప తొక్కినది – శుభమన్న
సూచనలు చూరు చెప్పినది !
కప్పలెగిరేవానలమ్మా – పొలములో
కనకాలెపండుతాయమ్మా !
అర్థాలు :
బాణసంచా = మందుగుండు సామగ్రి
వెలితి = లోటు
ఒళ్లు = శరీరం
పరవశం = తన్మయం
మేళము = వాయిద్యాలు
చూరు = ఇంటి పెణక అంచు
కనకం = బంగారం
శక్యము = సాధ్యము
కప్ప = మండూకం
పెళ్లి = వివాహం

భావం :
ఇంద్రుని రథచక్రాల వేగానికి ఆకాశంలో మెరుపులు పుట్టాయి. అవి కప్పతల్లి పెళ్లికి బాణా సంచా కాలుస్తుంటే వస్తున్న వెలుగులులా ఉన్నాయి. అవి చూస్తే తన్మయత్వం కలుగు తోంది. బోదురు కప్పల అరుపులు పెళ్లికి మేళతాళాలులా ఉన్నాయి. కప్పతల్లి మా ఇంటి గడప దగ్గర కొచ్చింది. అది శుభసూచన అని చూరు నుండి కారుతున్న నీరు చెప్పింది. కప్పలు ఎగిరి గంతులు వేసేటంత వాన కురిసింది. ఇక ఈ వర్షంతో పొలంలో బంగారం పండుతుంది. అంటే మంచి పంటలు పండుతాయి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

సారాంశం

ఈ రోజు కప్పతల్లి పెళ్లి చూడడానికి రండి. వరుణదేవుడు కావిళ్లతో నీళ్లు పంపాడు. మొత్తం వాడలన్నీ || నీటితో నింపేశాడు.

ఆకాశం నుండి గాలులు వీస్తున్నాయి. అవి చెట్లచేత పెళ్లివారికి విసనకర్రలతో విసిరిస్తున్నట్లుంది. స్వర్గాధి నాథుడైన దేవేంద్రుడు రథం ఎక్కి పెళ్లికి వెడుతున్నాడు. బండరాళ్లపై అతని రథచక్రాలు దొర్లుతున్నాయి. ఆ చప్పుడు పెళ్లి బాజాలులా ఉన్నాయి.

పెళ్లిలో బాణాసంచాలేని వెలితి కూడా లేదు. ఆకాశంలో వచ్చే మెరుపులు పెళ్లికి బాణాసంచాలా ఉన్నాయి. ఈ అవన్నీ చూస్తుంటే పరవశం కల్గుతోంది.

కప్పమ్మ పెళ్లికి మేళాలు కూడా చాలా ఘనంగా ఉన్నాయి. ఆ మేళాలు చెప్పశక్యం కానంత బాగున్నాయి. అవే బోదురుకప్పల అరుపులు.

కప్పమ్మ గెంతుతూ గడప తొక్కింది. చూరు నుండి కారుతున్న వర్షపునీరు శుభం అంది. కప్పలెగిరి గెంతేటంత వాన వస్తోంది. ఇంక ఈ వర్షానికి పొలంలో బంగారం లాంటి పంట పండుతుంది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 6th Lesson Questions and Answers మన విశిష్ట ఉత్సవాలు

7th Class Telugu 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు Textbook Questions and Answers

ప్రశ్నలు – జవాబులు

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
గుణదల మేరీమాత ఉత్సవానికి మాతృక ఏమిటో తెలపండి.
జవాబు:
లూర్థు నగర శివారులో కొండ దిగువకు వంటచెరుకు కోసం బెర్నాడెప్ అనే బాలిక వెళ్లింది. ఆమెకు మేరీమాత కనబడింది. మాట్లాడింది. ఆమె ఆ విషయాన్ని తల్లికి, ఇతరులకు చెప్పింది. అది ఫిబ్రవరి 11వ తేది. దానిని మాతృకగా చేసుకొని 1924 నుండి. ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి 11వ తేదీన గుణదలలో మేరీమాత ఉత్సవాలు జరుగుతాయి.

ప్రశ్న 2.
కోటప్పకొండ తిరునాళ్ళలో గల మానవీయ కోణం ఏమిటి?
జవాబు:
వ్యవసాయంలో ముఖ్య భూమిక పోషించేవి ఎద్దులు. ఆ ప్రాంత రైతులు ఎద్దులను కన్నబిడ్డలవలే చూసుకొంటారు. కోడె దూడలు, ఎద్దులు, తమ ఇళ్లలోని బిడ్డలు క్షేమంగా ఉండాలని మొక్కు కొంటారు. మహాశివరాత్రి పర్వదినం సందర్భంగా ఆ మొక్కులు తీర్చుకొంటారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు

ప్రశ్న 3.
అహిబిలం పార్వేట ఉత్సవం ప్రత్యేకత ఏమిటి?
జవాబు:
పరి అనగా గుర్రం, వేట అనగా దుష్టశిక్షణ. ఇది దుష్ట శిక్షణ గురించి జరిగేది. కనుమనాడు అహోబిల నృసింహ స్వామి ఉత్సవమూర్తిగా బయటకు వస్తారు. చుట్టుప్రక్కల 35 గ్రామాలకు వెళతారు. 41వ రోజు ఆ ఊరేగింపు ఉంటుంది. పాల్గుణ శుద్ధ పౌర్ణమినాడు జరిగే తన వివాహానికి 35 గ్రామాల ప్రజలను ఆయనే ఆహ్వానిస్తారు.

ప్రశ్న 4.
లేపాక్షి ఉత్సవాల గురించి మీ సొంతమాటలలో వ్రాయండి.
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని అనంతపురం జిల్లాలో లేపాక్షి ఉంది. ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి నెలలో రెండు రోజులు ఉత్సవాలు జరుగుతాయి. వీటిలో అనేక సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు ప్రదర్శిస్తారు. యక్షగానాలు, హరికథలు కూడా ఉంటాయి. నృత్య, గాన, సంగీత ప్రదర్శనలు ఆకట్టుకొంటాయి. ఆలయాలనలంకరిస్తారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
సిరిమానోత్సవం జాతర గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
సిరిమాను అంటే సంపదలిచ్చే పెద్ద చెట్టు అని అర్థం. ఈ సిరిమానోత్సవం విజయనగరంలో జరుగుతుంది. లక్షలాదిగా భక్తులు వస్తారు.

ఒకసారి విజయనగర రాజు’ విజయ రామరాజు యుద్ధానికి వెడతాడు. ఆయన చెల్లెలు పైడిమాంబ వెళ్లవద్దంటుంది. ఆయన వినడు. యుద్ధానికి వెడతాడు. ఆయనను చూడడానికి ఆమె వెనకనే బయల్దేరుతుంది. తన అన్నను తాండ్ర పాపారాయుడు చంపేశాడని దారిలోనే తెలుస్తుంది. తట్టుకోలేక చెరువులో దూకి ఆత్మహత్య చేసుకొంటుంది. కొంతకాలానికి స్నేహితురాళ్ల కలలో కనబడి చెరువులో విగ్రహమైనట్లు చెప్పింది. గుడి కట్టాలంది. బెస్తవారు వలలతో గాలించారు. విగ్రహం తీశారు. గుడి కట్టారు. విజయదశమి తరువాతి మంగళవారం విగ్రహం ప్రతిష్ఠించారు.

అందుకే ప్రతి ఏటా దసరా తర్వాత వచ్చే మంగళవారం సిరిమానోత్సవం చేస్తారు. పూజారి చెప్పిన సిరిమానును 15 రోజుల ముందు సేకరిస్తారు. సిరిమానుపై పూజారిని కూర్చోపెట్టి ఉత్సవం చేస్తారు. ఆ ఉత్సవంలో పైడిమాంబ పూజారిపై వాలి అన్ని విషయాలూ చెబుతుంది. పూజారి ధాన్యం ఇస్తాడు. ఆ ధాన్యపుగింజలు తమ పొలంలో వేసుకొంటే పంటలు బాగా పండుతాయని నమ్మకం.

ప్రశ్న 2.
“మత సామరస్యానికి ప్రతీక రొట్టెల పండుగ” ఎందుకో వ్రాయండి.
జవాబు:
హిందూ, ముస్లింలు ఐకమత్యంతో జరుపుకొనే పండుగలలో రొట్టెల పండుగ ఒకటి. ఇది నెల్లూరులోని స్వర్ణాల చెరువు వద్ద జరుగుతుంది. ఈ పండుగలో మహిళలు అత్యధికంగా పాల్గొంటారు.

ఒకప్పుడు గండవరం ‘వద్ద జరిగిన యుద్ధంలో 12 మంది ఇస్లాం వీరులు మరణించారు. వారి మొండేలను వారి గుర్రాలు దుర్గామిట్ట చెరువు వద్దకు చేర్చాయి. అక్కడే సమాధులు నిర్మించారు. దానికి ‘బారహ్ షహీద్’ అని పేరు.

నెల్లూరును పాలించిన ఆర్కాటు నవాబు భార్యకు తీవ్రమైన అనారోగ్యం వచ్చింది. దర్గామిట్ట చెరువు వద్ద రజక దంపతులున్నారు. వారికి కలలో 12 మంది వీరులు కనిపించారు. తమ సమాధులపై మట్టి ఆమెకు లేపనంగా పూస్తే అనారోగ్యం తగ్గుతుందన్నారు. అది రాజగురువు ద్వారా రాజుకు తెలిసింది. .అలాగే చేశారు. నవాబు భార్యకు అనారోగ్యం తగ్గింది.

దీనికి కృతజ్ఞతగా ఆయన భార్యతో వచ్చారు. ‘బారాషహీద్’ సందర్శించారు. ప్రార్థనలు చేశారు. రొట్టెలను పంచారు. దర్గాను అభివృద్ధి చేశారు.

అప్పటి నుండి తమ కోరికలు తీరినందుకు జాతరనాడు రొట్టెలు పంచుతారు. మరునాడు గంధోత్సవం జరుగుతుంది. 3వ రోజు స్వర్ణాల చెరువులో దిగి రొట్టెలు ఒకరికొకరు ఇచ్చి పుచ్చుకొంటారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు

ప్రశ్న 3.
సంస్కృతి సంప్రదాయాలను మన వారసత్వ సంపదగా తరువాతి తరానికి ఎలా అందించాలో తెలియజేయండి.
జవాబు:
మన సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను ప్రతిబింబించే జాతరలు, ఉత్సవాలు, పండుగలు చాలా జరుగుతాయి. వీటి వెనుక ఉన్న మూలసూత్రం ఒకటే, జాతి, కుల, మత, లింగ, వర్గ, వయో భేదాలేవీ లేకుండా అందరూ కలిసి మెలిసి ఉండాలి.

పిండివంటలతో భుజించాలి.. ఇరుగుపొరుగు వారికి వాటిని ఇచ్చి, వారిచ్చినవి తీసుకోవాలి. దీని వలన అందరూ మనవాళ్లే అనే భావన కలుగుతుంది. దీనిని పిల్లలకు అలవాటు చేయాలి.

సిరిమానోత్సవం, రొట్టెల పండుగ, ప్రభల తీర్థం ఏదైనా సరే, అందరూ తలో చేయ్యీ వేయనిదే అవ్వదు. . పెద్దలు ప్రారంభించిన దానిని వారి పర్యవేక్షణలో తర్వాతి తరంవారు ( పిల్లలు) ఆచరించాలి. ఇలాగే తరతరాలు అంతరాలు లేకుండా అందరూ పాల్గొనాలి. అప్పుడే మన వారసత్వ సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు కలకాలం వర్ధిల్లుతాయి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

SCERT AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 3rd Lesson Questions and Answers చిన్ని శిశువు

7th Class Telugu 3rd Lesson చిన్ని శిశువు Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు 1

ప్రశ్న 1.
పై చిత్రాలు చూడండి. చిత్రాల గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
పై చిత్రాలలో శిశువు యొక్క పెరుగుదల ఉంది. శిశువు నేర్చుకొనే ఆటల గురించి ఉంది. మొదటి బొమ్మలో 5 నెలలలోపు వయస్సు గల శిశువు ఉన్నాడు. కాళ్లు, చేతులు కదల్చడం మాత్రమే చేయగలడు. రెండవ బొమ్మలోని శిశువుకు సుమారు 6, 7 నెలల వయసుంటుంది. బోర్లా పడడం వచ్చింది. మూడవ బొమ్మలోని శిశువుకు 8, 9 నెలల వయసుంటుంది. పాకడం వచ్చింది. నాల్గవ బొమ్మలో శిశువుకు ఒక సంవత్సరంలోపు వయసు ఉంటుంది. బొమ్మలతో ఆడుకోవడం, నడక వచ్చింది. ఐదవ బొమ్మలోని శిశువుకు 3 సంవత్సరాలలోపు వయస్సు ఉంటుంది. ఆడుకోవడం, పరుగెత్తడం, సైకిల్ తొక్కడం కూడా వచ్చేసింది.

ప్రశ్న 2.
పిల్లలు ఎవరెవరు ఏమి చేస్తున్నారో ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు:
ఒకటవ బొమ్మలోని శిశువు కాళ్లు, చేతులు కదిలిస్తున్నాడు. రెండవ బొమ్మలో బోర్లాపడ్డాడు. 3వ బొమ్మలోని శిశువు పాకుతున్నాడు. నాల్గవ బొమ్మలోని శిశువు బొమ్మలతో ఆడుకొంటున్నాడు. ఐదవ బొమ్మలోని శిశువు చిన్న సైకిల్ తొక్కుతున్నాడు.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
చిన్ని శిశువు గేయాన్ని భావయుక్తంగా, రాగయుక్తంగా పాడండి.
జవాబు:
సూచన: ఉపాధ్యాయులు పాడే విధానం గమనించండి. అనుసరించండి. స్వరయుక్తంగా, స్వల్ప తాళంతో పాడితే – బాగుంటుంది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

ప్రశ్న 2.
పిల్లల బాల్యాన్ని మీ సొంతమాటల్లో చెప్పండి. (వ్రాయండి.)
జవాబు:
పిల్లల బాల్యం చూడముచ్చటగా ఉంటుంది. 5 నెలల వరకు కాళ్లూ, చేతులు మాత్రమే. కదల్చగలరు. క్రమేణా ‘ బోర్లాపడడం, పాకడం, నడవడం, పరుగెత్తడం మొదలైనవన్నీ నేర్చుకొంటారు. పుట్టిన కొన్నిరోజుల వరకూ చూపుకాని, మెడకాని నిలబెట్టలేరు. క్రమేణా చూపు, మెడ, నడుమూ నిలబెడతారు. అందరినీ గుర్తు పడతారు. నవ్వుతారు. ఆకలి, కోపం, భయం మొదలైనవి కూడా క్రమేణా తెలుస్తాయి. ఏడుపు తప్ప ఏమీరాని శిశువు కాలక్రమేణా మాటలు, పాటలు, పద్యాలు మొదలైనవి చెప్పే స్థాయికి చేరుతుంది.

ప్రశ్న 3.
తల్లికి బిడ్డలపై ఎలాంటి మమకారం ఉంటుందో చెప్పండి.
జవాబు:
తల్లి మమకారాన్ని దేనితోనూ పోల్చలేము. పిల్లల కోసం తన ప్రాణాలైనా ఇస్తుంది. పిల్లలకు ఆకలి వేసినా, బాధ – కలిగినా తల్లి ప్రాణం గిలగిలలాడుతుంది. తల్లికి తన పిల్లల కంటే విలువైనది ఏదీ ఈ లోకంలో లేదు. తన పిల్లల కంటే అందమైనదేదీ ఈ ప్రపంచంలో లేదంటుంది. తల్లికి పిల్లలే లోకం. వారు నవ్వితే ఆమె సంతోషిస్తుంది. పిల్లలు తింటే తల్లి తన కడుపు నిండినట్లు భావిస్తుంది. తన నోముల పంటగా పిల్లలను భావిస్తుంది.

ప్రశ్న 4.
కింది కీర్తనను చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
జో అచ్యుతానంద జోజో ముకుందా
రావె పరమానంద, రామ గోవిందా జోజో జోజో
పాలవారాశిలో పవళించినావు,
బాలుగా మునులకు అభయమిచ్చినావు,
మేలుగా వసుదేవుకుదయించినావు,
బాలుడై ఉండి గోపాలుడైనావూ జోజో జోజో
నందు నింటను జేరి నయముమీరంగా
చంద్రవదనలు నీకు సేవచేయంగా
అందముగ వారిండ్ల ఆడుచుండంగా
మందలకు దొంగ మా ముగ్గురంగా జోజో జోజో

ప్రశ్నలు :
1) అన్నమయ్య జోల పాటలో ఎవరిని గురించి వర్ణించాడు?
జవాబు:
అన్నమయ్య జోల పాటలో కృష్ణుని గురించి వర్ణించాడు.

2) కృష్ణుడు ఎవరి ఇంట పెరిగాడు?
జవాబు:
కృష్ణుడు నందునింట పెరిగాడు.

3) కృష్ణుడు ఎవరికి పుత్రుడుగా జన్మించాడు?
జవాబు:
కృష్ణుడు వసుదేవునికి పుత్రుడుగా జన్మించాడు.

4) మునులకు అభయమిచ్చినది ఎవరు?
జవాబు:
బాలకృష్ణుడు మునులకు అభయమిచ్చాడు.

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
చిన్ని శిశువు జడల గురించి రాయండి.
జవాబు:
చిన్ని శిశువు యొక్క జుట్టు బాగా ఎక్కువగా ఉంది. ఆ జుట్టుతో తల ఊగుతోంది. అతని జడలు చింతకాయల వలే ఉన్నాయి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

ప్రశ్న 2.
చిన్ని కృష్ణుడు ఎలాంటి ఆభరణాలు ధరించాడు?
జవాబు:
చిన్ని కృష్ణుడు కాళ్లకు బంగారు మువ్వల గజ్జెలు ధరించాడు. వేళ్లకు వంకీల ఉంగరాలు (అందే ఉంగరాలు) ధరించాడు. అందమైన చేతులకు బంగారు మురుగులు (కడియాలు) ధరించాడు.

ప్రశ్న 3.
అన్నమయ్యను గురించి రాయండి.
జవాబు:
తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు :
జననం : కడప జిల్లా, రాజంపేట మండలం, తాళ్లపాక గ్రామంలో జన్మించారు.
తల్లిదండ్రులు: లక్కమాంబ, నారాయణసూరి అనే పుణ్యదంపతులు.

రచనలు :
తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామిని స్తుతిస్తూ 32 వేల సంకీర్తనలు, 12 శతకాలు, ద్విపద రామాయణం, సంకీర్తన లక్షణం, శృంగార మంజరి, వేంకటాచల మహాత్మ్యం మొదలైనవి ఆయన రచనలు.

అంకితం : అన్నమయ్య తన రచనలను శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామికి అంకితం చేశాడు.

ప్రత్యేకతలు :
దక్షిణాపథంలో భజన సంప్రదాయం , పద కవితా శైలిని ప్రారంభించిన తొలి వాగ్గేయకారుడు. 1) చందమామ రావే, జాబిల్లిరావే…… 2) జో అచ్యుతానంద జోజో ముకుందా వంటి పాటలు అన్నమయ్య రచించినవే. త్యాగయ్య, క్షేత్రయ్య, రామదాసు వంటి సంకీర్తనాచార్యులకు అన్నమయ్య మార్గదర్శకుడు. 95 సంవత్సరాలు జీవించాడు. 23.2.1503న వేంకటేశ్వర స్వామిలో లీనమయ్యాడు.

బిరుదులు :
పదకవితా పితామహుడు, సంకీర్తనాచార్యుడు, పంచమాగమ సార్వభౌముడు, ద్రవిడాగమ సార్వభౌముడు అనే బిరుదులు సమకాలీనులు సాదరంగా ఇచ్చారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
చిన్ని శిశువు పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంత మాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
చిన్ని కృష్ణుని వంటి చిన్న శిశువును ఎప్పుడూ చూసి ఉండము.

ఆయన శిరస్సు దట్టమైన జుట్టుతో ఊగుతోంది. ఆయన జడలు చింతకాయల వలె ఉన్నాయి. పాదాలకున్న బంగారు గజ్జెల మువ్వలు మ్రోగుతుంటాయి. తన తల్లియైన యశోదను విడువకుండా ఆమె వెనుకే తిరుగాడుతూ ఉంటాడు.

చిన్ని కృష్ణుని వేళ్లు వంకీల ఉంగరాలు (అందె ఉంగరాలు)తో మెరుస్తున్నాయి. అందమైన ఆయన చేతులు బంగారు మురుగులు (కంకణాలు)తో మెరుస్తున్నాయి. అద్దాల వంటి ఆయన చెక్కిళ్లు ముద్దు ముద్దుగా ఉన్నాయి. ఆడుకొందుకు పిల్లలను దగ్గరకు పిలుస్తూ ‘అప్పలప్పల’ని ఎవరైనా అంటే వారిని అదలించి చిన్ని కృష్ణుడు యశోదను కౌగిలించుకొంటాడు.

పుష్టిగల చిన్ని కృష్ణుని పొట్ట మీద పాలచారలు అందంగా ఉన్నాయి. కొసరి కొసరి వెన్న తినిన నోటితో అతిశయించి దిగివచ్చాడు. ఇప్పుడు వేంకటేశ్వరస్వామిగా వేంకటాద్రిపై వెలిశాడు. అన్ని లోకాలనూ రక్షిస్తున్నాడు. అని అన్నమయ్య తన గేయంలో వివరించాడు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

ప్రశ్న 2.
అన్నమయ్య చెప్పిన శిశువుకి, మీరు చూసిన శిశువుకి గల పోలికలు రాయండి.
జవాబు:
అన్నమయ్య చెప్పిన శిశువు లక్ష్మీపతియైన శ్రీకృష్ణుడు. నేను చూసిన శిశువు నాలుగిళ్లలో పనిచేసుకొనే నిరుపేద మహిళ బిడ్డ.

జుట్టు విషయంలో ఇద్దరూ సమానమే. ఇద్దరిదీ దట్టమైన జుట్టే. ఇద్దరి జడలు చింతకాయల లాగే ఉన్నాయి. కాని, శ్రీకృష్ణుడు బంగారు గజ్జెలు ధరించాడు. ఆ మువ్వలు గలగలా మ్రోగేవి. నేను చూసిన పిల్లవాని కాళ్లు మట్టి కొట్టుకుపోయి ఉంటాయి. కనీసం కాళ్లకు ఊళ్లు కూడా లేవు. ఇద్దరూ తల్లిని విడిచి పెట్టరు. శ్రీకృష్ణుని వేళ్లకు వంకీల ఉంగరాలు ఉన్నాయి. చేతులకు బంగారు మురుగులున్నాయి. నేను చూసిన పిల్లవానికి బంగారు ఉంగరాలు, మురుగులు లేవు. దిష్టి తగలకుండా వాళ్లమ్మ కట్టిన నల్లదారం మాత్రమే చేతికి ఉంది.

కృష్ణుని బుగ్గలు నున్నగా అద్దాలలా మెరిసిపోతున్నాయి. వీడికి సరైన పోషణ లేక బుగ్గలు లోతుకుపోయి ఉంటాయి. ఆయన పొట్ట పుష్టిగా పాలచారలతో ఉంటుంది. వీడికి ‘బల్ల’ అనే వ్యాధి రావడం వల్ల పొట్ట ఎత్తుగానే ఉంటుంది. దాని నిండా మట్టి చారలే. ఆయనది వెన్న తిన్న నోరు.. వీడిది గంజి తాగిన నోరు. ఆయన వేంకటేశ్వర స్వామిగా వెలిశాడు. వీడు దరిద్రానికి ప్రతిరూపంగా ఎదుగుతున్నాడు. ఆయన లోకాలను రక్షిస్తున్నాడు. వీడిని చూసి లోకం చిరాకు పడుతోంది. గేలి చేస్తోంది.

ప్రశ్న 3.
చిన్నపిల్లల చేష్టల గురించి మీ మాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
చిన్నపిల్లల చేష్టలు చాలా విచిత్రంగా ఉంటాయి. అందరూ చూస్తూ, ముద్దు చేస్తుంటే ఏడుస్తారు. ఎవ్వరూ తమవైపు చూడకపోతే నవ్వుతారు. కింద నుంచో పెడితే మూత్రం పోయరు. పక్కవేసి పడుకోబెట్టగానే పోసేస్తారు. ఏది పడితే అది నోట్లో పెట్టేసుకొంటారు. లాక్కొంటే ఏడుస్తారు. కొంతమంది పిల్లలు నడవలేరు. నడుస్తామని మారాం చేస్తారు. ఎత్తుకొంటే ఏడుస్తారు. బాగా నడక వచ్చాక నడవరు. ఎత్తుకోమని ఏడుస్తారు. అన్నప్రాశన జరిగే వరకు అన్నం కంచాలు లాగేస్తారు. అన్నప్రాశన అయ్యాక అన్నం తినరు. తల్లిని ఏడిపిస్తారు. చిన్నతనంలో పిల్లలు అన్నం తినడానికి ఏడుస్తారు. పెద్దయ్యాక తల్లిదండ్రులకు పెట్టడానికి ఏడుస్తారు. చకచకా పాకడం, పరుగెత్తడం చేస్తారు. ప్రమాదాలలో పడతారేమోనని పెద్దవారికి భయం.

భాషాంశాలు

అ) కింది గీత గీసిన పదాలకు అర్ధాలు రాయండి. వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : ఈ రోజు పైడి ధర పెరిగింది.
పైడి = బంగారం
సొంతవాక్యం : స్త్రీలకు బంగారు ఆభరణాలు శోభనిస్తాయి.

1. చిన్ని కృష్ణుడికి నవనీతం అంటే ఇష్టం.
జవాబు:
నవనీతం = వెన్న
సొంతవాక్యం : వెన్నను కాచిన నెయ్యి వచ్చును.

2. చిన్న పిల్లల కురులు నిగనిగలాడుతుంటాయి.
జవాబు:
కురులు = వెంట్రుకలు
సొంతవాక్యం : తిరుమలలో చాలామంది తలవెంట్రుకలు ఇస్తారు.

3. తల్లికి శిశువు సంరక్షణ ముఖ్యం.
జవాబు:
శిశువు = చిన్నపిల్ల / చిన్నపిల్లవాడు
సొంతవాక్యం : చిన్నపిల్లలు తల్లిని వదిలి ఉండలేరు.

4. గణపతికి ఏనుగు శిరస్సు ఉంటుంది.
జవాబు:
శిరస్సు = తల
సొంతవాక్యం : తలను చక్కగా దువ్వుకొని బడికి వెళ్లాలి.

ఆ) కింది వాక్యాలలో సమానార్థక పదాలు (పర్యాయ పదాలు) గుర్తించి రాయండి.
ఉదా : మేను = దేహం, తనువు, కాయం
1. ఇది పుత్తడి బొమ్మ, అది స్వర్ణ దేవాలయం.
జవాబు:
బంగారం = పుత్తడి, స్వర్ణం

2. కిటికి దర్పణం బాగుంది. రేఖ చేతిలో ముకురం ఉంది.
జవాబు:
అద్దం = దర్పణం, ముకురం

3. మా అయ్య పొలానికి వెళ్ళాడు. మా స్నేహితుని నాన్న ఉపాధ్యాయుడు.
జవాబు:
తండ్రి = అయ్య, నాన్న

4. ఆమె శిరోజాలు పొడవుగా ఉన్నాయి, ఈమె కేశాలు పొట్టిగా ఉన్నాయి.
జవాబు:
కురులు = శిరోజాలు, కేశాలు

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

ఇ) కిందివానిలో ప్రకృతి, వికృతులను జతపరచండి.

1. తింత్రిణి అ) పాలు
2. పయసు ఆ) కన్నడు
3. భృంగారం ఇ) చింత
4. కృష్ణుడు ఈ) చేత
5. చేష్ట ఉ) బంగారు

జవాబు:

1. తింత్రిణి ఇ) చింత
2. పయసు అ) పాలు
3. భృంగారం ఉ) బంగారు
4. కృష్ణుడు ఆ) కన్నడు
5. చేష్ట ఈ) చేత

ఈ) కింది పదాలకు వ్యతిరేక పదాలు రాయండి.
1. చిన్న × పెద్ద
2. కోపం × శాంతం
3. తిని × తినక
4. పైన × క్రింద
5. వేడి × చల్లన

ఉ) కింది పదపట్టికను చదవండి. పట్టిక ఆధారంగా కొన్ని పదాలు రాయండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు 2
ఉదా : మువ్వలు
1. శిశువు
2. శిరసు
3. పైడి
4. పాలు
5. అన్నమయ్య

వ్యాకరణాంశాలు

నిత్యం

కింది వాక్యాలను చదవండి. గీతగీసిన పదాలను పరిశీలించండి.
1. టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు తెల్లవారికి సింహస్వప్నం.
2. చుక్కలు మిలమిల మెరుస్తాయి ఎందుకని?
3. కొత్తగా వచ్చిన వ్యక్తిని మీరెవరు? అని నాన్న అడిగాడు.
4. మా రాజు మనసైన రాజు.
5. ప్రజలు అల్లూరి సీతారామరాజెక్కడని అడిగారు.

కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.
ఉదా : ప్రకాశమతడు = ప్రకాశము + అతడు
1. ఎందుకని = ఎందుకు + అని
2. మీరెవరు = మీరు + ఎవరు
3. మనసైన = మనసు + ఐన
4. రాజెక్కడ = రాజు + ఎక్కడ

పై పదాలలో పూర్వ స్వరంగా ‘ఉ’ ఉంది. దాని పరస్వరంగా ‘అ’, ‘ఇ’, ‘ఉ’, ‘ఏ’, ‘ఒ’ వంటి ఏదైనా అచ్చుపరమైన సందర్భంలో సంధి తప్పకుండా జరుగుతుంది. సంధి అంటే పూర్వ పరస్వరాలకు పరస్వరం ఏకాదేశం కావడం అని తెలుసుకున్నాం. ఈ విధంగా తప్పకుండా జరిగే సంధిని నిత్యం అంటారు.

నిషేధం

కింది వాక్యాలను చదవండి. గీత గీసిన పదాలను పరిశీలించండి.

1. కొత్తబట్టలు మాయమ్మ ఇచ్చింది.
2. మాయయ్య వ్యవసాయం చేస్తున్నాడు.
3. ఓయమ్మ! నీ కుమారుడు అల్లరి పిల్లవాడు.
4. రాముని దూతయితడు.
5. మాయిల్లు గాంధీనగర్ లో ఉంది.

కింది పదాలను విడదీయండి. సంధి జరగని విధానాన్ని గమనించండి.
ఉదా : మాయమ్మ = మా + అమ్మ
1. మాయయ్య – మా + అయ్య
2. ఓయమ్మ = ఓ + అమ్మ
3. దూతయితడు = దూత + ఇతడు
4. మాయిల్లు = మా + ఇల్లు

పూర్వ స్వరంగా ‘ఆ’ అనే అచ్చు ఉంది. పర స్వరంగా ‘అ’ ఉన్నప్పటికీ వాటి మధ్య సంధి జరగలేదు. అప్పుడు ఆ రెండు స్వరాల మధ్యన అదనంగా ‘య్’ వచ్చి చేరింది. ఈ విధంగా సంధి జరగని స్థితిని ‘నిషేధం’ అంటారు.

వైకల్పికం

కింది వాక్యాలను గమనించండి. గీత గీసిన పదాలను గుర్తించండి.

1. ప్రతి ఒక్కరికి మంచి మనసైన మిత్రుడు ఉండాలి.
2. మా మేనత్త చాలా మంచిది.
3. గంపలతో పూలెత్తవలెను.
4. హరి ! మీరు ఏమంటిరి

విడదీసిన పదాలను కలిపి రాయండి.
ఉదా : మనసు + ఐన = మనసైన, మనసయైన

1. మేన + అత్త = మేనత్త, మేనయత్త
2. పూలు + ఎత్తి : పూలెత్తి (ఉత్వసంధి నిత్య సంధి కనుక యడాగమ రూపం ఉండదు)
3. ఏమి + అంటిరి = ఏమంటిరి, ఏమియంటిరి

పై ఉదాహరణలో సంధి ఒకసారి నిత్యంగా మరొకసారి నిషేషంగా జరుగుతుంది. అనగా ఒకచోట ఒకసారి వ్యాకరణ కార్యం ప్రవర్తించి మరొకసారి ప్రవర్తించక పోవడం ఉంటుంది. ఇలా జరిగే విధానాన్ని వైకల్పికం అంటారు.

బహుళం

కింది వాక్యాలను గమనించండి. గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.

1. మా పెద్దన్న మామిడి పండు తిన్నాడు.
2. మా వదిన పుట్టినిల్లు నెల్లూరు.
3. నేను వేసవి సెలవుల్లో మా మేనత్త ఇంటికి వెళ్ళాను. మేనయత్త ప్రేమగా చూసింది.
4. నేను నిద్రలో ఒకానొక సమయంలో ఉలిక్కిపడతాను.

కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : మనమున్నాము = మనము + ఉన్నాము
1. పెద్దన్న = పెద్ద + అన్న
2. పుట్టినిల్లు = పుట్టిన + ఇల్లు
3. మేనత్త, మేనయత్త = మేన + అత్త
4. ఒకానొక = ఒక + ఒక

పై ఉదాహరణలను గమనించండి. అన్నిటిలోనూ పూర్వపదం చివర ‘అ’ అనే అచ్చు ఉంది. పరపదం (రెండవ పదం) మొదట కూడా అ, ఇ, ఒ…. ఇలాగ ఏదో ఒక అచ్చే ఉంది. కాని, నాలుగు పదాలలోనూ నాలుగు రకాలుగా జరిగింది కదా !

1. పెద్ద + అన్న = పెద్దన్న – ఇక్కడ సంధి నిత్యంగా జరిగినట్లు చూపారు. కాని, ‘పెద్దయన్న’ అనే రూపం కూడా ఉండవచ్చు.
రామ + అయ్య = రామయ్య – ఇక్కడ సంధి నిత్యంగా జరిగింది. ‘రామయయ్య’ అనే రూపం లేదు కనుక.

2. వెల + ఆలు = వెలయాలు – ఇక్కడ మొదటి పదం చివర ‘అకారం’ ఉంది. రెండవపదం మొదట కూడా ‘ఆ’ అనే అచ్చు ఉంది. కాని సంధి జరగలేదు. యడాగమం వచ్చింది. ‘వెలయాలు’ అయ్యింది. అందుచేత ‘వెలాలు’ అనకూడదు. ఇది సంధి అస్సలు జరగని రూపం.

3. మేన + అత్త = మేనత్త, మేనయత్త – ఇక్కడ సంధి జరిగినపుడు ‘మేనత్త’ అనే రూపం ఏర్పడింది. సంధి జరగనపుడు మేనయత్త అనే రూపం ఏర్పడింది. దీనిని ‘విభాష రూపం’ అంటారు. దీనినే వికల్పం, వైకల్పికం అని కూడా అంటారు.

4. ఒక + ఒక = ఒకానొక – ఇక్కడ సంధి నిత్యంగా జరగలేదు. కనుక ‘ఒకొక’ అనే రూపం ఏర్పడలేదు. విభాషగానూ జరగలేదు. కనుక ‘ఒకయొక’ అనే రూపం ఏర్పడలేదు. సంధి జరగనపుడు వచ్చే ‘యడాగమం’ రాలేదు. కాని, మధ్యలో ‘నకారం’ వచ్చి ‘ఒకానొక’ అనే రూపం ఏర్పడింది. దీనిని అన్యకార్యం అంటే ‘ఇతర విధంగా’ సంధి ఏర్పడిందని అంటారు.

మొత్తం మీద బహుళం అంటే నాలుగు విధాలుగా ‘సంధి’ జరుగుతుందని తెలుసుకోండి. 1) నిత్యం 2) విభాష లేదా వైకల్పికం 3) సంధి లేకపోవడం 4) అన్యకార్యం అర్థమైంది కదూ !

తృతీయా విభక్తి

కింది పట్టికను గమనించండి.

1. బోయవాడు బాణం తో పక్షిని కొట్టాడు.
2. దేవుని భక్తి శ్రద్ధల పూజించాడు.
3. వాల్మీకి 24 వేల శ్లోకాల రామాయణం రచించాడు.
4. కుశలవులు సప్తస్వరాల పాట పాడారు.

వాక్య రూపంలో రాయండి.
ఉదా : బోయవాడు బాణంతో పక్షిని కొట్టాడు.
1. దేవుని భక్తి శ్రద్ధలతో పూజించాడు.
2. వాల్మీకి 24వేల శ్లోకాలతో రామాయణం రచించాడు.
3. కుశలవులు సప్తస్వరాలతో పాట పాడారు.

పై వాక్యాలలో ‘తో’ అనే ప్రత్యయం వాక్యాలను అర్థవంతంగా మార్చింది. వాక్యంలోని పదాల మధ్య చేరే చేతన్, చేన్, తోడన్, తోన్, అనే ప్రత్యయాలను తృతీయా విభక్తి అంటారు. సాధారణంగా కారణాన్ని, ఉపయోగాన్ని, సాధనాన్ని గురించి చెప్పే సందర్భంలో ‘తృతీయా విభక్తి’ని ఉపయోగిస్తారు.

ఊ) కింది సమాస పదాలను విగ్రహ వాక్యాలుగా రాయండి.
ఉదా : యశోద మేను = యశోద యొక్క మేను

1. చిన్ని శిశువు = చిన్నదైన శిశువు
2. వేషభూషణములు = వేషమును, భూషణమును
3. పెద్దపొట్ట = పెద్దదైన పొట్ట
4. చింతకాయలు = చింత అను పేరు గల కాయలు

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

ఋ) కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : వెన్నదిన్న = వెన్న + తిన్న
1. వేంకటాద్రి = వేంకట + అద్రి
2. తూగేటి = తూగు + ఏటి
3. లోకములెల్ల = లోకములు + ఎల్ల

చమత్కార పద్యం

యోథెవ్వడు కురుబలమున?
మాధవ సఖుడేమి యెక్కి మరి తిరుగాడున్?
సాధించెనెవని రాముడు?
రాధేయుడు నందినెక్కి రావణుగెల్చెన్.

భావం :
కౌరవ సైన్యంలో యోధుడెవరు? శివుడు ఏ వాహనాన్ని ఎక్కి తిరుగుతాడు? ‘రాముడు ఎవరిపై విజయాన్ని సాధించాడు? కర్ణుడు, నందినెక్కి, రావణాసురుని గెల్చాడు.

(పై మూడు పాదాలలోని ప్రశ్నలకు సమాధానం చివరి పాదంలోనే ఉంది.)

ప్రాజెక్టుపని

ప్రశ్న 1.
అన్నమయ్య కీర్తనలను మరికొన్ని సేకరించండి. వాటిని చార్టుమీద రాసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు:
అన్నమయ్య కీర్తనలు:

1. ఆంజనేయ అనిలజ హనుమంతా నీ
రంజకపు చేతలు సురలకెంత వశమా !
తేరి మీద నీ రూపు తెచ్చిపెత్తి ఆర్జునుడు
కౌరవుల గెలిచే సంగర భూమిని
సారెకు భీముడు పురుషామృగము తెచ్చుచోట
నీ రోమములు కావా నిఖిల కారణము
నీ మూలమున గాదే నెలవై సుగ్రీవుడు
రాముని గొలిచి కపిరాజాయెను
రాముడు నీవంక నేపో రమణి సీతాదేవి
ప్రేమముతో మగువ పెండ్లాడెను.
బలురైత్యులను దుంచబంటు తనము మించ
కలకాలమును నెంచ కలిగితిగా
అల శ్రీ వేంకటపతి అండనె మంగాంబుధి
నిలయపు హనుమంత నెగడితిగా

2. అంతరంగమెల్ల శ్రీహరికి ఒప్పించుకుంటె
వింతవింత విధముల వీడునా బంధములు
మనుజుడై ఫలమేది మరిజ్ఞాని యౌదాకా
తనువెత్తి ఫలమేది దయకలుగు దాకా
ధనికుడై ఫలమేది ధర్మము సేయుదాకా
పనిమాలి ముదిసితే పాసెనా భవము ||అంతరంగ||
చదివియు ఫలమేది శాంతము కలుగుదాకా
పెదవెత్తి ఫలమేది ప్రియమాడు దాకా
మదిగల్గి ఫలమేది మాధవుదలచు దాకా
ఎదుట తానురాజైతే ఏలెనా పరము ||అంతరంగ||
పావనుడై ఫలమేది భక్తి కలిగిన దాకా
జీవించి ఫలమేది చింతదీరు దాకా
వేవేల ఫలమేది వేంకటేశు గన్న దాకా
భావించి తాదేవుడైతే ప్రత్యక్షమౌనా ||అంతరంగ॥

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

ప్రశ్న 2.
త్యాగయ్య కీర్తనలను సేకరించండి. వాటిని చార్టుమీద రాసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు:
1. పల్లవి : ఎందరో మహానుభావులు అందరికీ వందనములు || ఎందరో ||
అను పల్లవి : చందురు వర్ణుని అందచందమును హృదయార విందమున జూచి బ్రహ్మానందమనుభవించు వా || రెందరో ||

చరణం :
సామగాన లోల మనసిజ లావణ్య ధన్య మూర్ధన్యు
మానస వనచర వరసంచారము నిలిపి మూర్తి బాగుగా పొగడనే వా . || రెందరో ||

సరగున నాదములకు స్వాంతమను
సరోజమును సమర్పణము సేయువా || రెందరో ||

పతితపావనుడనే పరాత్పరు గురించి
బరమార్ధమగు నిజమార్గముతోను బాడుచును,
సల్లాపముతో స్వరలయాది రాగముల తెలియువా || రెందరో ||

హరి గుణమణులగు సరములు గళమున
శోభిల్లు భక్త కోటు లిలలో తెలివితో చెలిమితో
గరుణ గల్గి జగమెల్లను సుధా దృష్టిచే బ్రోచువా || రెందరో ||

హొయలు మీఱ నడులు గల్గు సరసుని సదా
గనుల జూచుచును, పులక శరీరులయి ముదంబునను యశము గల వా || రెందరో ||

పరమభాగవత మౌనివరశశి విభాకర సనకసనందన దిగీశ
సురకింపురుష కనక కశిపుసుత నారద తుంబురు పవన సూను
బాలచంద్రధర శుక సరోజభవ భూసురవరులు పరమపావనులు
ఘనులు శాశ్వతులు కమలభవ సుఖము సదానుభవము గలవా .. || రెందరో ||

నీ మేను నామ వైభవమ్ములను నీ పరాక్రమ ధైర్యముల శాంతమా
నసము నీవులను వచన సత్యమును రఘువర నీ యెడ సద్భక్తియు
జనించకను దుర్మతములనను కల్గిజేసి నట్టి నీ యద
నెటింగి సతతంబునను గుణ భజనానంద కీర్తనము జేయువా || రెందరో ||

భాగవత రామాయణ గీతాది శ్రుతిశాస్త్ర పురాణపు మర్మములన్
శివాది షణ్మతముల గూఢముల ముప్పది ముక్కోటి సురాంత
రంగముల భావముల నెఱిగి భావరాగ లయాది సౌఖ్యముచే
చిరాయువుల్ గలిగి నిరవధి సుఖాత్ములై త్యాగరాజాప్తులైన వా || రెందరో ||

ప్రేమ ముప్పిరిగొనువేళ నామమును దలచేవారు
రామభక్తుడైన త్యాగరాజను తునికి నిజదాసు || రెందరో ||

2. పల్లవి : గిరిరాజ సుతాతనయ ! సదయ !
అను పల్లవి : సురనాథ ముఖార్చిత పాదయుగ !
పరిపాలయ యామిభ రాజముఖ !

చరణము : గణనాథ ! పరాత్పర ! శంకరా
గమవారినిధి రజనీకర !
ఫణిరాజ కంకణ ! విఘ్న నివా
రణ ! శాంభవ ! శ్రీ త్యాగరాజ నుత !

మీకు తెలుసా?

చతుర్దశ భువనాలు : 14 లోకాలు (సప్త అధో లోకాలు – 7, సప్త ఊర్ధ్వ లోకాలు – 7)
సప్త అధో లోకాలు : 1) అతలం 2) వితలం 3) సుతలం 4) తలాతలం 5) రసాతలం 6) మహాతలం 7) పాతాళం
సప్త ఊర్ధ్వ లోకాలు : 1) భూలోకం 2) భువర్లోకం 3) సువర్లోకం 4) మహర్లోకం 5) జనోలోకం 6) తపోలోకం 7)గుత్యలోకం

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

  1. అన్నమయ్య సంకీర్తనలను సేకరించండి. వాటిని వినండి.
  2. అన్నమయ్య జీవితం గురించి తెలుసుకోండి.
  3. అన్నమయ్య సంకీర్తనలను పాడే విధానాన్ని విద్యార్థులకు తెలపండి.

కవి పరిచయం

కవి పేరు : తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు
జననం : కడప జిల్లా రాజంపేట మండలం, తాళ్లపాక గ్రామంలో జన్మించారు.

తల్లిదండ్రులు : లక్కమాంబ, నారాయణసూరి అనే పుణ్యదంపతులు.

రచనలు : తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామిని స్తుతిస్తూ 32 వేల సంకీర్తనలు, 12 శతకాలు, ద్విపద రామాయణం, సంకీర్తన లక్షణం, శృంగార మంజరి, వేంకటాచల మాహాత్మ్యం మొదలైనవి ఆయన రచనలు.

అంకితం : అన్నమయ్య తన రచనలను శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామికి అంకితం చేశాడు.

ప్రత్యేకతలు :
దక్షిణాపథంలో భజన సంప్రదాయం, పద కవితా శైలిని ప్రారంభించిన తొలి వాగ్గేయకారుడు. 1) చందమామ రావే, జాబిల్లిరావే……. 2) జో అచ్యుతానంద జోజో ముకుందా వంటి పాటలు అన్నమయ్య రచించినవే. త్యాగయ్య, క్షేత్రయ్య, రామదాసు వంటి సంకీర్తనాచార్యులకు అన్నమయ్య మార్గదర్శకుడు. 95 సంవత్సరాలు జీవించాడు. 23.2. 1503న వేంకటేశ్వర స్వామిలో లీనమయ్యాడు.

బిరుదులు :
పదకవితా పితామహుడు, సంకీర్తనాచార్యుడు, పంచమాగమ సార్వభౌముడు, ద్రవిడాగము సార్వభౌముడు అనే బిరుదులు సమకాలీనులు సాదరంగా ఇచ్చారు.

పద్యాలు – అర్థాలు – భావాలు

1.ప|| చిన్ని శిశువూ చిన్ని శిశువూ
ఎన్నడుం జూడమమ్మ యిటువంటి శిశువూ ||
చ|| తోయంపు గురులతోడ దూగేటి శిరసు, చింత
కాయల వంటి జడల గముల తోడ
మ్రోయుచున్న కనకపు మువ్వల పాదాలతోడ
పాయక యశోదవెంట పాటాడు శిశువూ || చిన్ని ||
అర్థాలు :
ఎన్నడున్ = ఎప్పుడూ
తోయము = పరివారము (దట్టమైన)
కురులు = వెంట్రుకలు
తూగుట = ఊగుట
గములు = సమూహాలు, గుంపులు
కనకము = బంగారం
పాయక = విడువక
పాఱాడు = తిరుగాడు

భావం :
చిన్ని కృష్ణుని వంటి శిశువును ఎప్పుడూ చూడమమ్మా ! దట్టమైన వెంట్రుకలతో ఊగే శిరస్సు, చింతకాయల వంటి జడలతో ఉంటాడు, ఆయన పాదాలకున్న బంగారు గజ్జలలోని మువ్వలు మోగుతుంటాయి. తన తల్లియైన యశోదను ఒక్కక్షణం కూడా విడవకుండా ఆమె వెంట తిరుగాడే చిన్ని కృష్ణుని వంటి శిశువు నెన్నడూ చూడమమ్మా !

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

2. చ|| ముద్దుల వ్రేళ్ళతోడ మొరవంక యుంగరాల
నిద్దపుం జేతుల పైడి బొద్దుల తోడ
అద్దపుం జెక్కులతోడ అప్ప లప్ప లని నంత
గద్దించి యశోదమేను కౌగిలించు శిశువూ || || చిన్ని ||

చ|| బలుపైన పొట్టమీది పాలచారలతోడ
నులివేడి వెన్న దిన్న నోరి తోడ
చెలగి నేడిదె వచ్చి శ్రీవేంకటాద్రిపై
నిలిచి లోకములెల్ల నిలిపిన శిశువూ || చిన్ని ||
అర్థాలు :
వ్రేళ్లు = వేళ్లు
మొరవంక ఉంగరాలు = వంకీ ఉంగరాలు
నిద్దము = అందము
బొద్దులు = మురుగులు
చెక్కులు = చెక్కిళ్లు (బుగ్గలు)
అద్దము = ముఖం చూసుకొనే గాజు బిళ్ల
అప్పలప్పలు = ఒక ఆట, పిల్లలను దగ్గరకు పిలవడంలోని అనుకరణ
గద్దించి = అదలించి
మేను = శరీరం
బలుపు = పుష్టి
చార = గీత
నులివేడి = కొద్దిగా అడిగి
చెలగి = అతిశయించి
నేడు = ఈరోజు
అది = పర్వతం
పైడి = బంగారు

భావం :
ముద్దుల కృష్ణుని వేళ్ల వంకీ ఉంగరాలు అందంగా ఉన్నాయి. అందమైన ఆ చేతులు బంగారు మురుగులతో మెరుస్తున్నాయి. అతని బుగ్గలు నున్నగా అద్దాలలాగ మెరిసిపోతున్నాయి. పిల్లలు అప్పలప్పలంటే వారిని అదలించి యశోదను, కౌగిలించుకొంటాడు. పుష్టిగా ఉన్న చిన్ని కృష్ణుని పొట్టమీద పాలచారలతో, మరికొంచెం అడిగి తిన్న వెన్న నోటితో అతిశయించిన శ్రీకృష్ణుడే. ఈ రోజు క్రిందికి దిగివచ్చేడు. వేంకటాచలంపై వేంకటేశ్వరునిగా వెలిశాడు. అన్ని లోకాలనూ రక్షిస్తున్నాడు. అని అన్నమయ్య వర్ణించాడు.

సారాంశం

అన్నమయ్య భక్తితో రచించిన గేయమిది. దీనిలో బాలకృష్ణుని గురించి భక్తిగా వర్ణించాడు.

చిన్నికృష్ణుని వంటి చిన్ని శిశువును మనం ఎన్నడూ చూసి ఉండము.

దట్టమైన తలవెంట్రుకలతో ఊగే శిరస్సుతో ఉంటాడు. చింతకాయల వంటి జడలతో చిన్నికృష్ణుడు ఉన్నాడు.

బంగారు మువ్వలు గల కాలి గజ్జెలతో యశోదను విడువకుండా ఆమె వెనుకనే పారాడతాడు. ఇటువంటి చిన్ని శిశువును మనమెప్పుడూ చూడలేదు.

ముద్దుగా ఉన్న వేళ్లతో ఉంటాడు. వంకీల ఉంగరాలతో చిన్ని కృష్ణుని వేళ్లు ముద్దు ముద్దుగా ఉంటాయి. ! బంగారు మురుగులతో చేతులు మెరుస్తూ ఉంటాయి. చిన్ని కృష్ణుని బుగ్గలు అద్దాల లాగా మెరుస్తూ ఉంటాయి. పిల్లలంతా ‘అప్పలప్పలు’ అని ఆటలకు పిలిస్తే, వాళ్లను కసిరి, యశోదను కౌగిలించుకొంటాడు చిన్ని కృష్ణుడు. ! ఇటువంటి ముద్దుల కృష్ణుని మనమెప్పుడూ చూడలేదు.

నిండైన బొజ్జ మీద పాలచారలతో ఉంటాడు. వాళ్లమ్మను బెలిపించి కొసరి కొసరి తిన్న వెన్న నోటితోనే ! తిరుమల వేంకటాద్రిపై వెలిశాడు. లోకాలన్నీ కాపాడుతున్నాడు. ఇటువంటి చిన్ని శిశువును మనం ఎప్పుడూ చూడలేదు.

AP Board 7th Class Telugu Important Questions and Answers

Andhra Pradesh SCERT AP State Board Syllabus 7th Class Telugu Chapter Wise Important Questions and Answers are part of AP Board 7th Class Textbook Solutions.

Students can also read AP Board 7th Class Telugu Solutions for exam preparation.

AP State Board Syllabus 7th Class Telugu Important Questions and Answers

AP 7th Class Telugu Important Questions and Answers New Syllabus

7th Class Telugu Important Questions Sem 1

AP 7th Class Telugu Important Questions Sem 2

AP 7th Class Telugu Chapter Wise Important Questions (Old Syllabus)