Srinivas

These AP 6th Class Telugu Important Questions 11th Lesson త్రిజట స్వప్నం will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 6th Class Telugu 11th Lesson Important Questions and Answers డూడూ బసవన్న

6th Class Telugu 11th Lesson డూడూ బసవన్న Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత గద్యాలు

1. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

గంగిరెద్దాట చాలా ప్రాచీనమయిందని చెప్పుకోవచ్చు. పరమేశ్వరుడంతటివాడు తన నందిచేత ఈ ఆట ఆడించాడు. మరి మహాచక్రవర్తులూ, యవన రాజులూ, రాజులూ, దేశమంతా చిత్తువత్తుగా ఉన్న రోజుల్లో ఈ ఆట మరింత దేదీప్యమానంగా ఉండేదేమో ! ఎందుకనంటే, అప్పట్లో వెలువడిన పుస్తకాలు చూస్తూ ఉంటే వాటిల్లోని రాకుమారులూ, ‘రాజకుమార్తెలూ ఈ గంగిరెద్దాటలు చూసి ఆనందించిన ఘట్టాలు కనిపిస్తాయి. ప్రారంభంలో ఇదొక వినోద క్రీడగా మొదలయినా, రానురాను గంగిరెద్దును ఆడించడం వొక వృత్తిగా మార్పు చెందింది. ఇప్పుడా వృత్తికి తిలోదకాలివ్వవలసి వచ్చిందంటున్నాడు బసవయ్య.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పరమేశ్వరుడు దేని చేత గంగిరెద్దాట ఆడించాడు?
జవాబు:
పరమేశ్వరుడు నంది చేత గంగిరెద్దాట ఆడించాడు.

ఆ) గంగిరెద్దాట ఎప్పుడు దేదీప్యమానంగా ఉండేది?
జవాబు:
మహా చక్రవర్తులూ, యవనరాజులూ, రాజులూ, దేశమంతా చిత్తువత్తుగా ఉన్న రోజుల్లో గంగిరెద్దాట దేదీప్యమానంగా ఉండేది.

ఇ) ప్రారంభంలో గంగిరెద్దాట ఎలా ఉండేది?
జవాబు:
ప్రారంభంలో గంగిరెద్దాట వినోదక్రీడగా ఉండేది.

ఈ) గతంలో ఉన్న పుస్తకాలు చూస్తే ఏమి తెలుస్తుంది?
జవాబు:
గతంలో ఉన్న పుస్తకాలు చూస్తే రాకుమారులు, రాజ కుమార్తెలూ గంగిరెద్దాట చూసి ఆనందించినట్లు తెలుస్తుంది.

2. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

“పోలేరమ్మ గుడి దగ్గరో, బొడ్డురాయి దగ్గరో ‘గడి’ వేసే వాళ్ళమండి. రెండుమూడు వందలమంది దాకా, చుట్టూ చేరేవారు. ఎద్దుచేత రకరకాల మోళీలు వేయించేవాడు మా నాన్న. ఆ ఎద్దు ముంగాళ్ళు వంచి, ముందుకు నడుస్తుంది. వెనక్కు జరుగుతుంది. ఒంటికాలితో దణ్నం పెడుతుంది. ‘కాదు’, ‘అవును’ అని తలతో సైగ చేసేది. రాండోలు వాయిద్యానికి అనుగుణంగా గంతులు వేసేది, అలిగేది, కోపగించుకొనేది. ఆనందంతో చిందులు తొక్కేది. కోపంతో కాలు దువ్వి, తోకమట్ట ఎగబట్టి, రంకెలు వేసేది. ఏ పని చేయమంటే, ఆ పని, సుబ్బరంగా చేసేదండీ” అన్నాడు బసవయ్య.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) గడి ఎక్కడ వేసేవాళ్ళు?
జవాబు:
గడి పోలేరమ్మ గుడిదగ్గరో, బొడ్డురాయి దగ్గరో వేసేవారు.

ఆ) బసవయ్య నాన్న ఎద్దు చేత ఏమి వేయించేవాడు?
జవాబు:
బసవయ్య నాన్న ఎద్దుచేత మోళీలు వేయించేవాడు.

ఇ) ఎద్దు దేనికి అనుగుణంగా గంతులు వేసేది?
జవాబు:
ఎద్దు రాండోలు వాయిద్యానికి అనుగుణంగా గంతులు వేసేది.

ఈ) గంగిరెద్దు చేసే రెండు పనులు చెప్పండి.
జవాబు:
గంగిరెద్దు ముంగాళ్ళు వంచి ముందుకు, వెనక్కు జరుగుతుంది. ఒంటికాలితో దణ్ణం పెడుతుంది.

3. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

“పోటీలుపడి ఆడించే వాళ్ళు బాబయ్యా ! పాతపంచెలు, ఉత్తరీయాలు, చొక్కాలు, చీరెలు, రవికెలు, మూటెడు దొరికేవి. గంగిరెద్దుకీ, ఆవుకూ మేతా, దాణా – ఊరివాళ్ళు పోటీలమీద పంపించేవారు… క్రమంగా, చూస్తూ చూస్తూ ఉండగానే ఆ కాలం కళ్ళముందే దాటిపోయిందండీ ! బస్తీల మొఖం చూసి, ఎన్నేళ్ళయిందోనండీ ! మరీ మారుమూల పల్లెటూళ్ళను పట్టుకుని వేళ్ళాడుతున్నాం. ఇదివరకు చాటలో గింజలు పెట్టేవాళ్ళు. ఇప్పుడు గుప్పెళ్ళతో వేస్తున్నారు. లేదా 5 పైసలో 10 పైసలో పడేస్తున్నారు. నా తమ్ముళ్ళందరూ, కూలిపనో, నాలిపనో చేసుకుంటున్నారు. ఇదిగో నేనూ, మా లింగమయ్యా మాత్రం, ఇంకా బసవదేవుల్ని నమ్ముకొని బతుక్కొస్తున్నాం….
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) గంగిరెద్దుల వాళ్ళకు ఏమి పంపించేవారు?
జవాబు:
గంగిరెద్దుల వాళ్ళకు పాతపంచెలు, ఉత్తరీయాలు, చొక్కాలు, చీరెలు, రవికెలు మొదలయినవి పంపేవారు.

ఆ) బసవయ్య దేని ముఖం చూడలేదని బాధపడ్డాడు?
జవాబు:
బసవయ్య బస్తీ ముఖం చూడలేదని బాధపడ్డాడు.

ఇ) గంగిరెద్దు వాళ్ళకు ఇప్పుడెంత డబ్బు పడేస్తున్నారు?
జవాబు:
గంగిరెద్దువాళ్ళకు ఇప్పుడు 5 పైసలో, 10 పైసలో పడేస్తున్నారు.

ఈ) బసవయ్యతో పాటు గంగిరెద్దును నమ్ముకొని బతికేది ఎవరు?
జవాబు:
బసవయ్యతో పాటు లింగమయ్య గంగిరెద్దును నమ్ముకొని బతుకుతున్నాడు.

అపరిచిత గద్యాలు

1. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

దేశం అభివృద్ధి చెందడమంటే అద్దాల మేడలు, రంగుల గోడలు నిర్మించడం కాదు. పౌరుని నైతిక అభివృద్ధి నిజమైన దేశాభివృద్ధి. ఆలోచనలే ప్రగతిని సాధిస్తాయి. భవిష్యత్తును దివ్యంగా దర్శింపచేస్తాయి. ఆలోచనా రహితంగా వుండటమే వ్యక్తిని గాని, సంస్థను గాని, దేశాన్ని గాని నాశనం చేస్తాయి. జాగృతపరచబడిన యువత మేధాబలమే దేశాన్ని తీర్చిదిద్దడానికి కావలసిన అత్యంత శక్తివంతమైన ఐశ్వర్యం.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) దేశాభివృద్ధి ఎలా లభిస్తుంది?
జవాబు:
పౌరుని నైతిక అభివృద్ది నిజమైన దేశాభివృద్ధి.

ఆ) ఏవి ప్రగతిని సాధిస్తాయి?
జవాబు:
ఆలోచనలు ప్రగతిని సాధిస్తాయి.

ఇ) ఆలోచనా రహితంగా ఉంటే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
ఆలోచనా రహితంగా వుండటమే వ్యక్తిని గాని, సంస్థను గాని, దేశాన్ని గాని నాశనం చేస్తాయి.

ఈ) అత్యంత శక్తివంతమైన ఐశ్వర్యం ఏమిటి?
జవాబు:
జాగృతపరచబడిన యువత మేధాబలమే అత్యంత శక్తివంతమైన ఐశ్వర్యం.

2. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

అంధుల ప్రపంచానికి లిపి ద్వారా చిరస్మరణీయుడు “లూయీ బ్రెయిల్”. లూయీ మేధాసంపత్తికి, ఆయన | చేసిన అవిరళ కృషికి ఫ్రాన్స్ వారు ఆయన లిపిని అధికార లిపిగా గుర్తించారు. 1852 సంవత్సరంలో తమ దేశపు గొప్పబిడ్డగా ఫ్రాన్సి జాతి నివాళులు అర్పించింది. బ్రెయిల్ లిపి నేటికి 160 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకుంది. అన్ని దేశాలలోను బ్రెయిలీ లిపినే ఉపయోగిస్తున్నారు. అంధుల లిపి కోసం లూయీ బ్రెయిల్ చేసిన కృషి చిరస్మరణీయం.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) అంధుల ప్రపంచానికి ఎవరు చిరస్మరణీయుడు?
జవాబు:
అంధుల ప్రపంచానికి “లూయీ బ్రెయిల్” తన లిపి ద్వారా చిరస్మరణీయుడు.

ఆ) ఏ సంవత్సరంలో ఫ్రాన్స్ జాతి లూయీకి నివాళులర్పించింది?
జవాబు:
1852వ సంవత్సరంలో తమ దేశపు గొప్ప బిడ్డగా ఫ్రాన్స్ జాతి నివాళులర్పించింది.

ఇ). బ్రెయిలీ లిపి నేటికి ఎన్ని సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకుంది?
జవాబు:
బ్రెయిల్ లిపి నేటికి 160 సంవత్సరాలు పూర్తిచేసుకుంది.

ఈ) ఎక్కడ బ్రెయిలీ లిపిని ఉపయోగిస్తున్నారు?
జవాబు:
అన్ని దేశాలవారు బ్రెయిల్ లిపిని ఉపయోగిస్తున్నారు.

3. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

కావేరీ నది పడమటి కనుమలలో ‘మెర్కారా’ వద్ద పుట్టి 500 మైళ్ళు తూర్పుగా ప్రవహించి బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది. సాగర సంగమానికి ముందుగా 125 మైళ్ళ దూరాన పాయలై డెల్టాగా ఏర్పడింది. కావేరీ డెల్టా శిఖరానికి 18 మైళ్ళ ఎగువన ఈ నది రెండు పాయలయింది. ఉత్తర ముఖంగా వెళ్ళిన పాయను ‘కానిరూన్’ అని, దక్షిణ పాయను ‘కావేరి’ అని పిలుస్తారు. 20 మైళ్ళు ప్రవహించిన తరువాత ఈ కానిరూన్ శాఖ తిరిగి కావేరి శాఖలో కలిసిపోతుంది. ఈ శాఖ విడిపోయిన స్థలం నుండి కలిసిన చోటుకు మధ్య ‘శ్రీరంగ’ మనే ద్వీపం ఏర్పడింది.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) కావేరినది ఎక్కడ పుట్టింది?
జవాబు:
కావేరీ నది పడమటి కనుమలలో మెర్కారా వద్ద పుట్టింది.

ఆ) కావేరినది ఎంత దూరం ప్రవహిస్తుంది?
జవాబు:
కావేరీ నది 500 మైళ్ళు ప్రవహించి బంగాళాఖాతంలో కలుస్తుంది.

ఇ) కావేరినది రెండు పాయల పేర్లేమి?
జవాబు:
ఉత్తర ముఖంగా వెళ్ళిన పాయ ‘కానిరూన్’, దక్షిణ ముఖంగా వెళ్ళిన పాయ ‘కావేరి’.

ఈ) కావేరి శాఖ విడిపోయి మళ్ళీ కలిసిన చోటుకు మధ్యలో ఏర్పడిన ద్వీపమేమిటి?
జవాబు:
శ్రీరంగ ద్వీపము.

4. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

వర్తమానంలోని ప్రతీ క్షణాన్ని ఆనందంగా శ్వాసిస్తూ జీవిస్తే గుండె పదిలంగా ఉంటుందని బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయ పరిశోధకులు పేర్కొంటున్నారు. ఆ క్షణంలో తాము చేసే పనిపట్ల అంటే తినే తిండి, మాట్లాడే మాటా, ఉద్యోగ బాధ్యతల్ని నిర్వర్తించడం ఇలా ఏదైనా గానీ దానిపట్ల పూర్తి స్పృహను కలిగి ఉండాలి. జీవించే ప్రతీ క్షణాన్ని ఆస్వాదించాలి. అంటే తమ జీవన విధానం గురించి పూర్తి అవగాహనను కలిగి ఉండాలి అంటున్నారు. అలా ఉండేవాళ్ళలో ఎలాంటి ఒత్తిడి ఉండదు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) గుండె ఎలా ఉంటే పదిలంగా ఉంటుంది?
జవాబు:
ప్రతీక్షణాన్ని ఆనందంగా శ్వాసిస్తూ జీవిస్తే గుండె పదిలంగా ఉంటుంది.

ఆ) అలాగని ఎవరు చెప్పారు?
జవాబు:
బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయ పరిశోధకులు చెప్పారు.

ఇ) దేనిపట్ల స్పృహ కలిగి ఉండాలి?
జవాబు:
చేసే ఏ పని పట్ల ఐనా పూర్తి స్పృహ కలిగి ఉండాలి.

ఈ) దేని గురించి అవగాహన కలిగి ఉండాలి?
జవాబు:
తమ జీవన విధానం గురించి అవగాహన కలిగి ఉండాలి.

5. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

టీ 20 క్రికెట్ అక్కడ ఆటగాళ్ళస్థాయితో సంబంధం లేదు. కొమ్ములు తిరిగిన బౌలర్లకు కూడా, కొత్తగా వచ్చిన కుర్రాళ్ళు చుక్కలు చూపిస్తారు. బాల్ ఏదైనా అవలీలగా బ్యాట్స్మ న్ బౌండరీ దాటించేస్తారు. బంతిని చూడు సిక్సర్ కొట్టు ఇదే ఆటగాళ్ళ మంత్రం. ఇదే ట్వంటీ ట్వంటీ నినాదం. 13 సంవత్సరాలలో ఆటగాళ్ళు టీ 20 ద్వారా సూపర్ స్టార్లు అయ్యారు. నత్తనడకన సాగే క్రికెట్ రాకెట్ వేగాన్ని అందుకుంది.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) దేనికి ఆటగాళ్ళ స్థాయితో సంబంధం లేదు?
జవాబు:
టీ 20 క్రికెట్ కు ఆటగాళ్ళ స్థాయితో సంబంధం లేదు.

ఆ) ఎవరు ఎవరికి చుక్కలు చూపిస్తారు?
జవాబు:
కొత్తగా వచ్చిన కుర్రాళ్ళు కొమ్ములు తిరిగిన బౌలర్లకి చుక్కలు చూపెడతారు.

ఇ) టీ ట్వంటీ నినాదం ఏమిటి?
జవాబు:
బంతిని చూడు సిక్సర్ కొట్టు.

ఈ) నత్తనడకన సాగే క్రికెట్ ఇపుడు ఎలాగ ఉంది?
జవాబు:
నత్త నడకన సాగే క్రికెట్ ఇపుడు రాకెట్ వేగాన్ని అందుకుంది.

6. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

కొన్ని కుటుంబాలు, కొందరు గ్రామస్తులూ కోట్ల రూపాయలు అందుకోవడం కొంత ఆశ్చర్యమనిపించినా ఇది నిజం. గుజరాత్ రాష్ట్రంలోని అహ్మదాబాద్ దగ్గర్లో ఉన్న సనంలో ఇలాంటివారెందరో. ఊళ్ళో ఒకళ్ళిద్దరు కోటీశ్వరులుండటం గొప్ప. కానీ ఈ గ్రామంలో నాలుగు వందల మంది కోటీశ్వరులున్నారు. వీరిలో నూట ఇరవై మంది వరకూ మహిళలున్నారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) ఏమిటి ఆశ్చర్యము?
జవాబు:
కొన్ని కుటుంబాలు, కొందరు గ్రామస్తులు కోట్ల రూపాయలు అందుకోవడం కొంత ఆశ్చర్యం.

ఆ) సనంలో ఎంతమంది కోటీశ్వరులున్నారు?
జవాబు:
సనంద్ లో నాలుగు వందల మంది కోటీశ్వరులున్నారు.

ఇ) ఎంతమంది మహిళా కోటీశ్వరులున్నారు?
జవాబు:
సనంలో నూట ఇరవై మంది మహిళా కోటీశ్వరులున్నారు.

ఈ) సనంద్ గ్రామం ఏ రాష్ట్రంలో ఉంది?
జవాబు:
సనంద్ గ్రామం గుజరాత్ రాష్ట్రంలో ఉంది.

7. క్రింది పేరా చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.

వర్తమానంలోని ప్రతీ క్షణాన్ని ఆనందంగా శ్వాసిస్తూ జీవిస్తే గుండె పదిలంగా ఉంటుందని బ్రౌన్ విశ్వ విద్యాలయ పరిశోధకులు పేర్కొంటున్నారు. ఆ క్షణంలో తాము చేసే పనిపట్ల అంటే తినే తిండి, మాట్లాడే మాటా, ఉద్యోగ బాధ్యతల్ని నిర్వర్తించడం ఇలా ఏదైనా గానీ దానిపట్ల పూర్తి స్పృహను కలిగి ఉండాలి. జీవించే ప్రతి క్షణాన్ని ఆస్వాదించాలి. అంటే తమ జీవనవిధానం గురించి పూర్తి అవగాహనను కలిగి ఉండాలి అంటున్నారు. ఇలా ఉండే వాళ్లలో ఎలాంటి ఒత్తిడి ఉండదు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) గుండె గురించి పరిశోధన చేసిన విశ్వవిద్యాలయమేది?
జవాబు:
గుండె గురించి బ్రౌన్ విశ్వవిద్యాలయం పరిశోధనలు చేసింది.

ఆ) మనం తినే తిండి పట్ల ఎలా ఉండాలి?
జవాబు:
మనం తినే తిండి పట్ల స్పృహ కలిగి ఉండాలి.

ఇ) దేనిని ఆస్వాదించాలి?
జవాబు:
ప్రతి క్షణాన్ని ఆస్వాదించాలి.

ఈ) పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్నను తయారు చేయండి.
జవాబు:
జీవనవిధానంపై అవగాహన కలిగి ఉండడం వలన ప్రయోజనం ఏమిటి?

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

ప్రశ్న 1.
డూడూ బసవన్న పాఠ్యభాగ రచయితను గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
‘డూడూ బసవన్న’ పాఠము రావూరి భరద్వాజ గారు రచించిన ‘జీవన సమరం’ అనే ‘వ్యధాప్త జీవుల యథార్థ గాథలు’ అనే పుస్తకం నుంచి గ్రహించబడింది. ఆయన 05.07.1927న గుంటూరు జిల్లా తాడికొండలో జన్మించారు. ఆయన 37 కథా సంపుటాలు, 43 పిల్లల కథలు, 17 నవలలు రచించారు. ఆయన రచించిన ‘పాకుడురాళ్ళు’ నవలకు ‘జ్ఞానపీఠ పురస్కారం లభించింది. ఆయనకు కళాప్రపూర్ణ, కేంద్రసాహిత్య అకాడమీ పురస్కారం, కళారత్న మొదలైన పురస్కారాలు అనేకం లభించాయి.

ప్రశ్న 2.
బసవయ్య గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
బసవయ్యది చాలా పెద్ద కుటుంబం. ఆరుగురు అన్నదమ్ములలో బసవయ్య పెద్దవాడు. తండ్రి వెంట ఊరూరూ తిరిగేవాడు. తండ్రిని చాలా జాగ్రత్తగా గమనించేవాడు. తండ్రి మాటలను, పద్ధతుల్ని చిన్నతనం నుండి అనుకరించేవాడు. గంగిరెద్దాటలోని మెలుకువలన్నీ నేర్చుకున్నాడు. గంగిరెద్దు చేత తండ్రి మోళీ వేయిస్తుంటే బసవయ్య ఆ మోళీకి అనుగుణంగా రాండోలు వాయించేవాడు. రాండోలును వాయించటానికి రెండు చేతులలోను రెండు కర్రలను పట్టుకునేవాడు. ఒక కర్రతో డోలు చర్మాన్ని రాపాడించేవాడు. మరో కర్రతో రెండో వైపున వరసలు వాయించేవాడు. తన తండ్రి, తన చిన్నాన్నలతో కలిసి ‘బసవయ్య కొన్ని వందల ఊళ్ళు తిరిగాడు. బసవయ్య సన్నాయి కూడా వాయించేవాడు.

ప్రశ్న 3.
గంగిరెద్దుల్ని ఎలా తయారుచేసేవారు?
జవాబు:
సాధారణంగా గంగిరెద్దుల్ని కొనరు. తప్పుడు సుడులున్న గిత్తల్ని, పొగరుబోతు గిత్తల్ని, పోట్ల కోడెల్ని గంగిరెద్దుల .. వాళ్ళకు ఇచ్చేస్తారు. దానికి గంగిరెద్దుల వాళ్ళు ముక్కుతాడు వేస్తారు. మూతికి చిక్కం కడతారు. కాళ్ళకు బంధాలు వేసి దానిని తమదారికి తెచ్చుకుంటారు. ఒక్కొక్క గిత్తకు మూడు నాలుగు నెలలకు విద్యలన్నీ వస్తాయి. కొన్ని పొగరుబోతు గిత్తలు గంగిరెద్దుగా తయారు కావడానికి ఏడెనిమిది నెలలు కూడా పడుతుంది. కొన్ని ఎద్దులయితే, పూర్తిగా గంగిరెద్దాట నేర్చుకుని కూడా ప్రదర్శించేటపుడు మొండికేస్తాయి.

ప్రశ్న 4.
‘ఈ విద్య నాతోనే ఆఖరు సార్’, అని బసవయ్య పలికిన దానిని బట్టి నీవేమి గ్రహించావు?
జవాబు:
గంగిరెద్దాటకు ఈ రోజులలో ఆదరణ లేదు. వారికి బ్రతకటమే కష్టమౌతోంది. పల్లెటూళ్ళల్లో కూడా పట్నపు వాతావరణం వచ్చేస్తోంది. గంగిరెద్దులను ఆడించేవారిని చులకనగా చూస్తున్నారు. వారిని కూడా సామాన్యమైన బిచ్చగాళ్ళ వలె పరిగణిస్తున్నారు. బసవయ్యకు తన తండ్రి నుంచి గంగిరెద్దాట వారసత్వంగా వచ్చింది. కానీ ప్రస్తుత పరిస్థితులలో అతని పిల్లలెవరూ గంగిరెద్దాటను వృత్తిగా స్వీకరించటానికి అంగీకరించి ఉండరు. అందుచేతనే . ‘ఈ విద్య నాతోనే ఆఖరు సార్’ అని అన్నాడు.

ప్రశ్న 5.
రచయితతో మాట్లాడుతున్నప్పుడు బసవయ్య కళ్ళు నీటితో ఎందుకు నిండిపోయాయి?
జవాబు:
తన తండ్రి దగ్గర గంగిరెద్దాటను నేర్చుకునేందుకు బసవయ్య చాలా కష్టపడ్డాడు. గంగిరెద్దాటతో చాలా ఊళ్ళు తిరిగాడు. ఆ విద్యతో ఎంతోమందిని ఆనందపరిచాడు. ఎంతోమంది అభిమానాన్ని సంపాదించాడు. విలువయిన బహుమతులు పొందాడు. గంగిరెద్దాట వలన ఎన్నో ఊళ్ళల్లో ఎంతోమందితో పరిచయాలు ఏర్పడ్డాయి. తన తమ్ముళ్ళను తీర్చిదిద్దాడు. తండ్రికి ఆసరాగా నిలబడ్డాడు. కుటుంబాన్ని పోషించుకున్నాడు. తన పిల్లలను తీర్చి దిద్దుకున్నాడు. తనను బ్రతికించిన కళకు ఆదరణ లేదని తెలిసేసరికి తట్టుకోలేకపోయాడు. తన తరువాతి తరాలలో కూడా, ఎవ్వరూ ఆ కళను నేర్చుకోకపోవడంతో నిరాశ చెందాడు. మహోన్నతమైన గంగిరెద్దాట తన వంశంలో తనతోటే అంతమయిపోతోందని తెలుసుకొని అతని గుండె తల్లడిల్లింది. అతని కళ్ళు నీటితో నిండాయి.

ప్రశ్న 6.
మీకు నచ్చిన ఒక కళాకారుడి గురించి మీ మిత్రునకు లేఖ రాయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 7.
ఒక ‘జానపద కళాకారుడి ఆత్మకథ రాయండి.
జవాబు:
జానపద కళాకారుడు

పిల్లలూ ! నేనొక జానపద కళాకారుడిని. ఈ ఆధునిక పోకడలతో మమ్మల్నెవ్వరూ పట్టించుకొనేవారే లేరు. ఇప్పుడు పూటగడవడమే కష్టంగా ఉంది. పూర్వకాలం అయితే మాకు చాలా ఆదరణ ఉండేది. మా ప్రదర్శన రీతుల గురించి, మా సంప్రదాయాల గురించి ఎవ్వరూ పెద్దగా పట్టించుకోలేదు. పరిశోధకులు కూడా తాము పట్టాలు సంపాదించడానికి అవసరమైనంతవరకు పరిశోధించారు. మేము కిన్నెర తంత్రీవాద్యం, కడ్డీ తంత్రీ వాద్యం, నాగస్వరం, చర్మవాద్యం, విల్లుపాద్యం ఇవన్నీ మన తెలుగువారి ప్రత్యేక వాద్యాలు. వీటిని ఉపయోగించి నాలుగైదు రోజులు కథలు చెప్పేవాళ్లం. అందులో పురాణాలు, చరిత్రలూ చాలా చెప్పేవాళ్లం. సర్లెండి. మా గురించి ఎన్నాళైనా చెబుతాను. బాగా చదువుకోండి. మీరైనా మా గురించి పూర్తిగా పరిశోధించండి.

III. భాషాంశాలు

1. పర్యాయపదాలు:

ప్రభువు = పరిపాలకుడు, పాలకుడు
బాధ = దుఃఖం, వ్యధ
క్రీడ ఆ = ఆట, కేళి
చర్మం = తోలు, అజినము
గింజ = బీజం, విత్తనం
వినోదం = ఉల్లాసం, సంతోషం
చేయి = హస్తము, కరము చర్మం
ఎద్దు = వృషభం, అనడ్వాహము

2. ప్రకృతి – వికృతులు :

పుస్తకము – పొత్తము
కష్టము – కస్తి
వృద్దు – పెద్ద
ధర్మము – దమ్మము

3. వ్యతిరేకపదాలు:

ఇస్తారు × ఇవ్వరు
కొత్త × పాత
బాధ × సంతోషం
మొదలు × చివర
కష్టం × సుఖం
ముందుకు × వెనుకకు
విద్య × అవిద్య
పెరుగుతుంది × తగ్గుతుంది
ఆచారం × అనాచారం
ప్రాచీనం × నవీనం
పెద్ద × చిన్న
తెలుసు × తెలియదు
కోపం × శాంతం

4. సంధులు:

ఇస్తారు + అంటూ = ఇస్తారంటూ – ఉత్వ సంధి
పెరుగుతు + ఉన్నపుడు = పెరుగుతున్నపుడు – ఉత్వ సంధి
మరుగు + అవుతాయి గంగిరెద్దు = మరుగవుతాయి – ఉత్వ సంధి
గంగిరెద్దు + ఆట = గంగిరెద్దాట – ఉత్వ సంధి
మొదలు + అయినా = మొదలయినా – ఉత్వ సంధి
ఇప్పుడు + ఆ = ఇప్పుడా – ఉత్వ సంధి
తిలోదకాలు + ఇవ్వడం = తిలోదకాలివ్వడం – ఉత్వ సంధి
అవగతము + అయ్యాయి = అవగతమయ్యాయి – ఉత్వ సంధి
వాయించడము + అంటే = వాయించడమంటే – ఉత్వ సంధి
వాడు + అట = వాడట – ఉత్వ సంధి
తిరిగాము + అన్నాడు = తిరిగామన్నాడు – ఉత్వ సంధి
పోలేరు + అమ్మ = పోలేరమ్మ – ఉత్వ సంధి
జరగదు + అన్నాడు = జరగదన్నాడు – ఉత్వ సంధి
వారు + అట = వారట – ఉత్వ సంధి
ఏడు + ఎనిమిది = ఏడెనిమిది – ఉత్వ సంధి
బాబు + అయ్యా = బాబయ్యా – ఉత్వ సంధి
ఎన్నేళ్లు + అయిందో = ఎన్నేళ్లయిందో – ఉత్వ సంధి
తమ్ముళ్లు + అందరూ = తమ్ముళ్లందరూ – ఉత్వ సంధి
ఊరు + అంటూ = ఊరంటూ – ఉత్వ సంధి
ప్రభువులు + ఉంటే = ప్రభువులంటే – ఉత్వ సంధి
వచ్చింది + అంటున్నారు = వచ్చిందంటున్నారు – ఇత్వ సంధి
మరి + ఓ = మరో – ఇత్వ సంధి
పోయింది +అండీ = పోయిందండీ – ఇత్వ సంధి
ఎన్ని + ఏళ్లు = ఎన్నేళ్లు – ఇత్వ సంధి
వాడికి + ఒక = వాడికొక – ఇత్వ సంధి
మరి + ఒక = మరొక – ఇత్వ సంధి
ఇది + ఒక = ఇదొక – ఇత్వ సంధి
జరగదు + అన్నాడు = జరగదన్నాడు – ఉత్వ సంధి
బసవ + అన్న = బసవన్న – అత్వ సంధి
ఉన్న + అప్పుడు = ఉన్నప్పుడు – అత్వ సంధి
బసవ + అయ్య = బసవయ్య – అత్వ సంధి
చిన్న +అప్పటి = చిన్నప్పటి – అత్వ సంధి
మూట + ఎడు = మూటెడు – అత్వ సంధి

5. ఈ క్రింది ప్రశ్నలకు సరైన జవాబులను బ్రాకెట్లలో గుర్తించండి.

1. ప్రాచీనకాలంలో ఇప్పుడున్న సదుపాయాలేవీ లేవు. (అర్థాన్ని గుర్తించండి)
అ) నవీనకాలం
ఆ) పూర్వకాలం
ఇ) ఆధునిక కాలం
జవాబు:
అ) నవీనకాలం

2. గంగిరెద్దు ముంగాళ్ల మీద వంగుతుంది. (అర్థాన్ని గుర్తించండి)
అ) ముందరి కాళ్లు
ఆ) మోకాళ్లు
ఇ) వెనుక కాళ్లు
జవాబు:
అ) ముందరి కాళ్లు

3. జీవితం ఒక క్రీడ. (అర్థాన్ని గుర్తించండి)
అ) ఆట
ఆ) పాట
ఇ) కళ
జవాబు:
అ) ఆట

4. కష్టం వచ్చినపుడు బాధతో కుంగిపోకూడదు. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) లేమి, దరిద్రం
ఆ) అప్పు, ఋణం
ఇ) వ్యధ, దుఃఖం
జవాబు:
ఇ) వ్యధ, దుఃఖం

5. చేయి కాలాక ఆకులు పట్టుకోవడం వృథా. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) హస్తము, కరము
ఆ) కాలు, పాదం
ఇ) పని, ఇల్లు
జవాబు:
అ) హస్తము, కరము

6. కొందరికి చర్మం పెళుసుగా ఉంటుంది. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) ఎముక, అస్థి
ఆ) తోలు, అజినము
ఇ) తోలు, ముఖం
జవాబు:
ఆ) తోలు, అజినము

7. మన ఆచారం మనం వదలకూడదు. (వ్యతిరేక పదం గుర్తించండి)
అ) సదాచారం
ఆ) దురాచారం
ఇ) అనాచారం
జవాబు:
ఇ) అనాచారం

8. కొత్త ఒక వింత. (వ్యతిరేక పదం గుర్తించండి)
అ) పాత
ఆ) సరికొత్త
ఇ) నవీనం
జవాబు:
అ) పాత

9. విద్య కోసం ఎంత కష్టమైనా భరించాలి. (వ్యతిరేక పదం గుర్తించండి)
అ) అవిద్య
ఆ) నిరక్షరాస్యులు
ఇ) అక్షరాస్యులు
జవాబు:
అ) అవిద్య

10. పుస్తకములను జాగ్రత్తగా ఉంచుకోవాలి. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) పుత్తకము
ఆ) పొత్తము
ఇ) పొత్తకము
జవాబు:
ఆ) పొత్తము

11. పెద్దవారిని గౌరవించాలి. (ప్రకృతిని గుర్తించండి)
అ) తండ్రి
ఆ) తాత
ఇ) వృద్ధు
జవాబు:
ఇ) వృద్ధు

12. కష్టమునకు తగిన ఫలితం ఎప్పుడూ ఉంటుంది. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) కస్తి
ఆ) కట్టము
ఇ) కష్టము
జవాబు:
అ) కస్తి

13. ఎవరో ఇస్తారని ఆశించకు. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) ఇస్తార + అని
ఆ) ఇస్తారు + అని
ఇ) ఇస్తా + రని
జవాబు:
ఆ) ఇస్తారు + అని

14. ఎన్నేళ్లు ఎదురుచూశానో ! (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) అత్వ సంధి
ఆ) ఉత్వ సంధి
ఇ) ఇత్వ సంధి
జవాబు:
ఇ) ఇత్వ సంధి

15. బసవన్న అంటే నందీశ్వరుడే. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) అత్వ సంధి
ఆ) ఇత్వ సంధి
ఇ) ఉత్వ సంధి
జవాబు:
అ) అత్వ సంధి

16. అనాథ శరణాలయమునకు విరాళం ఇవ్వాలి. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) శరణా + లయం
ఆ) శరణా + ఆలయం
ఇ) శరణ + ఆలయం
జవాబు:
ఇ) శరణ + ఆలయం

17. రావణ + ఈశ్వరుడు మరణించాడు. (సంధి కలిపిన రూపం గుర్తించండి)
అ) రావణీశ్వరుడు
ఆ) రావణేశ్వరుడు
ఇ) రావణాఈశ్వరుడు
జవాబు:
ఆ) రావణేశ్వరుడు

18. డబ్బు వలన సుఖశాంతులు రావు. (సమాసం పేరును గుర్తించండి)
అ) ద్వంద్వ సమాసం
ఆ) ద్విగు సమాసం
ఇ) బహువ్రీహీ
జవాబు:
అ) ద్వంద్వ సమాసం

19. ఆంధ్రుల కీర్తి దశదిశలూ వ్యాపించాలి. (సమాసం పేరు గుర్తించండి)
అ) బహువ్రీహి
ఆ) ద్వంద్వం
ఇ) ద్విగువు
జవాబు:
ఇ) ద్విగువు

20. అటు వెళ్లకండి. (ఇది ఏ వాక్యమో గుర్తించండి)
అ) ప్రశ్నార్థకం
ఆ) నిషేధార్థకం
ఇ) అనుమత్యర్థకం
జవాబు:
ఆ) నిషేధార్థకం

21. దీర్ఘాయుష్మాన్ భవ ! (ఇది ఏ వాక్యమో గుర్తించండి)
అ) ఆశీరర్థకం
ఆ) విధ్యర్థకం
ఇ) నిషేధార్థకం
జవాబు:
అ) ఆశీరర్థకం

22. అక్కడికి వెళ్లావా? (ఇది ఏ రకం వాక్యమో గుర్తించండి)
అ) ఆశ్చర్యార్థకం
ఆ) అనుమత్యర్థకం
ఇ) ప్రశ్నార్థకం
జవాబు:
ఇ) ప్రశ్నార్థకం

23. నీవు హాయిగా ఆడుకోవచ్చు. (ఇది ఏ రకమైన వాక్యం)
అ) అనుమత్యర్థకం
ఆ) ఆశ్చర్యార్థకం
ఇ) ఆశీరకం
జవాబు:
అ) అనుమత్యర్థకం

24. ఆహా ! ప్రకృతి ఎంత అందంగా ఉందో ! (ఏ రకమైన వాక్యం)
అ) అనుమత్యర్థకం
ఆ) ఆశ్చర్యార్థకం
ఇ) ఆశీరర్థకం
జవాబు:
ఆ) ఆశ్చర్యార్థకం

25. రాము పాఠశాలకు వచ్చి వెళ్లాడు. (ఏ రకమైన వాక్యం)
అ) సంయుక్తం
ఆ) చేదర్థకం
ఇ) సంశ్లిష్టం
జవాబు:
ఇ) సంశ్లిష్టం

26. అన్నదమ్ములు కలిసి ఉండాలి. (ఏ రకమైన వాక్యం)
అ) సంయుక్తం
ఆ) సంశ్లిష్టం
ఇ) చేదర్థకం
జవాబు:
అ) సంయుక్తం

27. కత్తితో యుద్ధం చేస్తారు. (విభక్తి ప్రత్యయం గుర్తించండి)
అ) తో
ఆ) యుద్ధం
ఇ) చేస్తారు
జవాబు:
అ) తో

28. రాముడు బాణాలతో రావణుని చంపాడు. (క్రియను గుర్తించండి)
అ) తో
ఆ) రాముడు
ఇ) చంపాడు
జవాబు:
ఇ) చంపాడు

29. అతను చాలా మంచివాడని అన్నారు. (సర్వనామం గుర్తించండి)
అ) చాలా
ఆ) అతను
ఇ) అన్నారు
జవాబు:
ఆ) అతను

30. కిందివానిలో అసమాపక క్రియను గుర్తించండి.
అ) చేసి
ఆ) చేశాను
ఇ) చేస్తాను
జవాబు:
అ) చేసి

చదవండి – ఆనందించండి

గురి

పూర్వం విదర్భ దేశాన్ని విక్రమసేనుడు అనే రాజు పరిపాలించేవాడు. ఆయన మంత్రి రాంభట్టు ఎంతో తెలివైన వాడే కాకుండా సమయస్ఫూర్తి కలవాడు. విక్రమసేనుడు అన్ని విషయాల్లో మంత్రి సలహాలను తీసుకునేవాడు.

విక్రమసేనుడికి వేటంటే చాలా ఇష్టం. సంవత్సరంలో ఏదో ఒక నెల అడవికి వెళ్లి జంతువులను వేటాడుతూ గడిపేవాడు. ఒకసారి తన పరివారాన్ని వెంటబెట్టుకుని రాజ్యానికి తూర్పు దిక్కున వున్న దట్టమైన అడవికి వెళ్లాడు. ఆయనతో పాటు మంత్రి రాంభట్టు కూడా ఉన్నాడు.

ఆ రోజు ఎంత తిరిగినా ఒక్క జంతువు కూడా కనబడలేదు. విక్రమసేనుడికి ఎంతో నిరాశగానూ, విసుగ్గానూ అని పించింది. వాళ్ళు గుడారానికి తిరిగి వస్తుండగా పచ్చిక బయలులో ఒక లేడిపిల్ల కనిపించింది. విక్రమసేనుడు వెంటనే విల్లు ఎక్కుపెట్టి గురి చూసి బాణం వదిలాడు. రివ్వున విల్లు నుండి దూసుకెళ్ళిన బాణం లేడిపిల్లకు తగులకుండా కొన్ని అంగుళాల దూరంలో చెట్టుకు తగిలింది. ప్రమాదం పసిగట్టి లేడిపిల్ల పారిపోయింది.

“భలే గురి” అంటూ ఒక సైనికాధికారి అలవాటుగా చప్పట్లు చరిచి అన్నాడు.

అసలే కోపంతో ఉన్న విక్రమసేనుడు మరింత ఉగ్రుడయ్యాడు. “నన్నే ఎగతాళి చేస్తున్నావా? ఎంత ధైర్యం” అంటూ కళ్ళెర్ర చేశాడు.

ఆ సైనికాధికారి బిక్కచచ్చిపోయాడు. తనకు శిక్ష ఖాయమనుకొని గజగజా వణికాడు. పరిస్థితిని అంచనా వేసిన రాంభట్టు కల్పించుకుని “అతను ఎగతాళి చేయడం లేదు మహారాజా! నిజమే చెప్పాడు” అని అన్నాడు.

“మీ బాణం ఎప్పుడూ క్రూర మృగాల వైపే ఎక్కుపెట్టి ఉంటుంది. అమాయకమైన చిన్న చిన్న జంతువులను మీరు వేటాడరు. ఆ లేడిపిల్లను పారిపొమ్మని మీరు బాణం వేసారు. మీ గురి తప్పకుండా బాణం లేడిపిల్లకు తగలకుండా సరిగా లేడిపిల్ల ప్రక్కనే వున్న చెట్టుకు తగిలింది. అదే మీలోని చాతుర్యం” అని వివరించాడు. దానితో విక్రమసేనుడి కోపం పోయి సంతోషంగా నవ్వాడు. తనను రక్షించినందుకు రాంభట్టు వైపు కృతజ్ఞతగా చూసాడు సైనికాధికారి.

These AP 7th Class Telugu Important Questions 10th Lesson ప్రకటన will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 10th Lesson Important Questions and Answers ప్రకటన

7th Class Telugu 10th Lesson ప్రకటన Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

కింది పరిచిత గేయాన్ని చదివి, ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు – జవాబులు రాయండి.

1. “ప్రజలు తండోపతండాలుగా విరగబడుతున్నారు
కంగారుతో భయంతో గుసగుసలాడుతున్నారు
కావ్యచర్చలు కళాలయాలు ఆకర్షించటం లేదు
స్వార్థజీవనులు గభాలున రొమ్ములు బాదుకుంటున్నారు
సిద్ధాంతాలు చర్చలు ఎవరూ చేయడం లేదు
సిరా యింకకుండానే ఎగ్రిమెంట్లు చింపేస్తున్నారు”
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) ఎవరు ఎలా విరగబడుతున్నారు?
జవాబు:
ప్రజలు తండోపతండాలుగా విరగబడుతున్నారు.

ఆ) ఎందుకు గుసగుసలాడుతున్నారు?
జవాబు:
కంగారుతో, భయంతో గుసగుసలాడుతున్నారు.

ఇ) ప్రజల్ని ఆకర్షించనివేవి?
జవాబు:
కావ్యచర్చలు, కళాలయాలు ప్రజల్ని ఆకర్షించడం లేదు.

ఈ) ఎవరు రొమ్ములు బాదుకుంటున్నారు?
జవాబు:
స్వార్థ జీవనులు గభాలున రొమ్ములు బాదు కుంటున్నారు.

2. “అపార కృపాతరంగితాలైన నయనాంచలాలు
ఆనందం జాలువారే స్నిగ్ధ దరహాస పరిమళాలు
సంస్కారపు కేశపాశంలో తురిమిన అనురాగపు గులాబి
సదా ప్రజాహితైషిణి సుభాషిణి గర్వంలేని రాణి
కల్లనీ క్రౌర్యాన్ని కాలుష్యాన్ని తిరస్కరిస్తుంది
తెల్లని పావురాల్ని సరదాగా ఎగరేస్తుంది.
చల్లని తల్లి చక్కని చెల్లి ఆమె పేరు శాంతి”
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ)’ ‘దయతో కూడిన కనుగొలకులు’ అని భావం వచ్చే గేయపంక్తి ఏది?
జవాబు:
‘అపార కృపాతరంగితాలైన నయనాంచలాలు’ – అనే గేయపంక్తి పై భావాన్ని ఇస్తుంది.

ఆ) శాంతి రాణి సద్గుణాలు పేర్కొనండి.
జవాబు:
శాంతిరాణి ఎప్పుడూ ప్రజల మేలును కోరుతుంది. చక్కగా మాట్లాడుతుంది. ఆమె గర్వం లేని రాణి.

ఇ) శాంతి రాణి వేటిని ఎగరేస్తుంది?
జవాబు:
శాంతి రాణి, తెల్లని పావురాల్ని సరదాగా ఎగరేస్తుంది. ..

ఈ) శాంతి కేశపాశంలో ఏమి అలంకరించుకొంది?
జవాబు:
శాంతి తన కొప్పులో, ప్రేమ గులాబిని అలంక రించుకొంది.

ఈ క్రింది అపరిచిత పద్యాలను చదివి, ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. గిరులందు మేరు వౌదువు
సురలందున నింద్రుఁ డౌదువు చుక్కలలోనన్
బరమాత్మ చంద్రుఁ డౌదువు
నరులందున నృపతి వోదు నయమున కృష్ణా.
ప్రశ్నలు :
అ) గిరులలో శ్రీ కృష్ణుడే మౌతాడు?
జవాబు:
గిరులలో శ్రీకృష్ణుడు మేరువు.

ఆ) సురలలో ఇంద్రుడెవరు?
జవాబు:
సురలలో ఇంద్రుడు శ్రీకృష్ణుడు

ఇ) చుక్కలలో చంద్రుడెవరు?
జవాబు:
శ్రీకృష్ణుడు చుక్కలలో చంద్రుడు.

ఈ) నరులలో రాజు ఎవరు?
జవాబు:
నరులలో రాజు శ్రీకృష్ణుడు.

2. ఉప్పు కప్పురంబు నొక్క పోలిక నుండుఁ
జూడఁ జూడ రుచుల జాడవేరు
పురుషులందుఁ బుణ్య పురుషులు వేరయా
విశ్వదాభిరామ ! వినుర వేమ !
ప్రశ్నలు :
అ) ఉప్పు – కర్పూరం ఎలా ఉంటాయి?
జవాబు:
ఉప్పు – కర్పూరం పైకి చూడటానికి తెల్లగా ఒకే విధంగా ఉంటాయి.

ఆ) ఉప్పు – కర్పూరం రుచి ఎలా ఉంటాయి?
జవాబు:
ఉప్పు – కర్పూరం చప్పరించి చూస్తే రుచులు వేరుగా ఉంటాయి.

ఇ) మానవులు ఎలా ఉంటారు?
జవాబు:
మానవులందరూ ఒకేలా ఉంటారు.

ఈ) మానవులు ఎలాంటివారో ఎలా తెలుస్తుంది?
జవాబు:
మానవుల గుణాల్ని బట్టి మంచివారెవరో, చెడ్డ వారెవరో తెలిసిపోతుంది.

3. తన కోపమే తన శత్రువు
తన శాంతమె తనకు రక్ష, దయ చుట్టంబౌఁ
తన సంతోషమె స్వర్గము
తన దుఃఖమె నరకమండ్రు, తథ్యము సుమతీ!
ప్రశ్నలు:
అ) మనకు ఏమిటి శత్రువు?
జవాబు:
మన కోపమే మనకు శత్రువు.

ఆ) శాంతము ఎటువంటిది?
జవాబు:
శాంతము రక్షించేది.

ఇ) స్వర్గము ఎలా ఉంటుంది?
జవాబు:
సంతోషంగా ఉంటే స్వర్గంలా ఉంటుంది.

ఈ) దుఃఖం ఎటువంటిది?
జవాబు:
దుఃఖము నరకము వంటిది.

4. కంటికి తెప్ప విధంబున
బంటుగ దాయనుచు నన్నుఁ బాయక నెపుడున్
జంటను నీవుండుటచే
కంటకనుగు పాపములను గడిచితి కృష్ణా.
ప్రశ్నలు:
అ) మనం ఎవరికి బంటులము?
జవాబు:
మనం కృష్ణునికి బంటులము.

ఆ) కృష్ణుడు మనల్ని ఎలా కాపాడుతాడు?
జవాబు:
కృష్ణుడు మనల్ని కంటి టెప్పలా కాపాడుతాడు.

ఇ) మనం ఎటువంటి పాపాలను దాటుతాం?
జవాబు:
మనం ముండ్ల వంటి పాపాలను దాటుతాం.

ఈ) మనకు ఎవరి అండ గొప్పది?
జవాబు:
మనకు శ్రీకృష్ణుని అండ గొప్పది.

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

ప్రశ్న 1.
పాఠం చిత్రం చూడండి. దీని ఆధారంగా పాఠంలోని విషయాన్ని ఊహించండి.
జవాబు:
పాఠంలో రెండు చిత్రాలున్నాయి. మొదటి చిత్రంలో సైనికులు యుద్ధం చేస్తున్నారు. ప్రజలు నేలమీదికి ఒరిగిపోతున్నారు. ఫిరంగులు పేలుస్తున్నారు. తుపాకులతో కాలుస్తున్నారు. యుద్ధ భీభత్సానికి భయపడి శాంతి దేవత రెక్కలు కట్టుకొని దూరంగా పారిపోతూ ఉంది. పాఠంలో విషయం : కవి యుద్ధాలు మంచివి కావని, శాంతి కావాలని ఈ పాఠంలో చెప్తూ ఉంటాడు.

ప్రశ్న2.
‘చల్లని తల్లి చక్కని తల్లి’ అని శాంతిని ఉద్దేశిస్తూ “ప్రకటన’ కవితను రచించిన కవిని గురించి రాయండి.
జవాబు:
దేవరకొండ బాలగంగాధర తిలక్ ప్రకటన కవితను రాశాడు. ఈ కవిత ఆయన రచించిన ‘అమృతం కురిసిన రాత్రి’ అనే కవితా సంకలనంలోది. తిలక్ పశ్చిమ గోదావరి జిల్లా తణుకు తాలూకా మండపాక గ్రామంలో 1921లో జన్మించాడు. ఈయన. అమృతం కురిసిన రాత్రి, గోరువంకలు, తిలక్ కథలు రచించాడు. 1971లో ఈయన అమృతం కురిసిన రాత్రి అనే కవిత సంకలనానికి కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ బహుమతి లభించింది.

7th Class Telugu 10th Lesson ప్రకటన 1 Mark Bits

III. భాషాంశాలు

పదాలు – అర్ధాలు :
సూచన : ఈ కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు అర్థం గుర్తించండి.

1. సాగరంలో అలలు ఎగసి పడుతున్నాయి.
ఎ) కాలువ
బి) నది
సి) సముద్రం
డి) చెరువు
జవాబు:
సి) సముద్రం

2. శాంతికి గుర్తుగా కపోతాలను ఎగరవేద్దాం.
ఎ) చిలుక
బి) ఎలుక
సి) పావురం
డి) గ్రద్ధ
జవాబు:
సి) పావురం

3. ఆనందం జాలువారే దరహాస పరిమళాలు ఇవే.
ఎ) కాంతులు
బి) సువాసనలు
సి) మధురిమలు
డి) కెరటాలు
జవాబు:
బి) సువాసనలు

4. అడుగు జాడల్ని కూపీ తియ్యండి.
ఎ) గుర్తు
బి) ఆరా
సి) పరిశీలన
డి) అడ్డు
జవాబు:
బి) ఆరా

5. పారావారంలో రత్నాలు ఉంటాయి.
ఎ) సముద్రం
బి) కూపం
సి) చెరువు
డి) నీరు
జవాబు:
ఎ) సముద్రం

6. సముద్రంలో తరంగాలు ఉంటాయి.
ఎ) నీరు
బి) అలలు
సి) రత్నాలు
డి) తీరాలు
జవాబు:
బి) అలలు

7. పిల్లల దరహాసం చూడ ముచ్చటగా ఉంది.
ఎ) అందం
బి) దుఃఖం
సి) ఆకారం
డి) చిరునవ్వు
జవాబు:
డి) చిరునవ్వు

8. కల్ల పలుకరాదు.
ఎ) అబద్ధం
బి) అనాగరికం
సి) అన్యాయం
డి) అసంబద్ధం
జవాబు:
ఎ) అబద్ధం

పర్యాయపదాలు :

9. దేవాలయంలో దేవుడి విగ్రహాలుంటాయి. కోవెలలో నేడు పూజలు చేస్తారు.
పై వాక్యాలలో సమానార్థక పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) దేవాలయం, దేవుడు
బి) కోవెల, పూజలు
సి) విగ్రహాలు, కోవెల
డి) దేవాలయం, కోవెల
జవాబు:
డి) దేవాలయం, కోవెల

10. సర్వేంద్రియాణాం నయనం ప్రధానం’ – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) కన్ను, చెవి
బి) నేత్రము, కన్ను
సి) నయనము, నాసిక
డి) కన్ను, ముక్కు
జవాబు:
బి) నేత్రము, కన్ను

11. గూఢచారులు రహస్యంగా కూపీ లాగుతారు-వాళ్ళు ఆరా తీయడంలో నేర్పరులు. పై వాక్యాల్లో సమానార్థకాలు గుర్తించండి.
ఎ) గూఢచారులు, కూపీ
బి) ఆరా, నేర్పరులు
సి) కూపీ, ఆరా
డి) రహస్యం, కూపీ
జవాబు:
సి) కూపీ, ఆరా

12. పూల పరిమళం అద్భుతం. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలను గుర్తించండి
ఎ) పసందు, పనస
బి) సుగంధం, సువాసన
సి) సుగంధం, సున్నితం
డి) లావు, తావి
జవాబు:
బి) సుగంధం, సువాసన

13. భక్తులపై కృప చూపాలి. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) దయ, కరుణ
బి) హితం, హితం
సి) దయ, నిర్దయ
డి) అహితం, కరుణ
జవాబు:
ఎ) దయ, కరుణ

14. దేవాలయంలో ఉన్నాను. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) గుడి, గుడిసె
బి) మందిరం, మాయ
సి) కోవెల, గుడి
డి) కోవెల, కోనేరు
జవాబు:
సి) కోవెల, గుడి

15. సముద్రం అందమైనది. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) అంబుధి, అంతరం
బి) నిధి, నిరవధి
సి) అమృతం, అంతరిక్షం
డి) సాగరం, జలధి
జవాబు:
డి) సాగరం, జలధి

16. జలం మానవులకు ప్రాణాధారం. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) ఉదకం, కాసారం
బి) క్షీరం, సుధ
సి) నీరు, వారి
డి) గరశం, గంగ
జవాబు:
సి) నీరు, వారి

ప్రకృతి – వికృతులు :

17. నదిలోని నీరంలో చెట్లు ఉన్నాయి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) నీరు
బి) జలధి
సి) వారి
డి) జలం
జవాబు:
ఎ) నీరు

18. నేను రోజూ దేవాలయం దగ్గరకు వెడతాను – గీత గీసిన పదానికి వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) కోవెల
బి) దేవళం
సి) గుడి
డి) ఆలయం
జవాబు:
బి) దేవళం

19. నేను నిత్యము తోటకు వెడతా – గీత గీసిన పదానికి వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) నిత్తెం
బి) నిత్తము
సి) నిచ్చలు
డి) నేడు
జవాబు:
సి) నిచ్చలు

20. నా మిత్రుడు సంద్రంలోకి దూకుతానన్నాడు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతిని గుర్తించండి.
ఎ) సంద్రము
బి) పారావారము
సి) సముద్రం
డి) ఉదధి
జవాబు:
సి) సముద్రం

21. సముద్ర తీరములో వెదకండి – గీత గీసిన పదం వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) దరి
బి) తీరం
సి) గట్టు
డి) తీర్థం
జవాబు:
ఎ) దరి

22. మానవులు కార్యం చేపట్టాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) కరిజము
బి) కరియం
సి) కర్ణం
డి) కరము
జవాబు:
సి) కర్ణం

23. పక్షి ఎగిరింది – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) పచ్చ
బి) పక్కి
సి) గచ్చ
డి) పచ్చి
జవాబు:
బి) పక్కి

24. ఆహారం స్వీకరించాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) ఆయారం
బి) ఆరామం
సి) ఓగిరం
డి) ఆకారం
జవాబు:
సి) ఓగిరం

వ్యతిరేక పదాలు :
సూచన : ఈ కింది వాక్యాల్లో గీత గీసిన పదానికి వ్యతిరేకపదాన్ని గుర్తించండి.

25. ప్రజలు నీతి మార్గంలో నడవాలి.
ఎ) అవినీతి
బి) పరనీతి
సి) సునీతి
డి) అనునీతి
జవాబు:
ఎ) అవినీతి

26. ప్రజలు కష్టం పొందరాదు.
ఎ) సుకష్టం
బి) అనంతం
సి) వికష్టం
డి) సుఖం
జవాబు:
డి) సుఖం

27. అందరు శాంతి పొందాలి.
ఎ) ప్రశాంతి
బి) విశాంతి
సి) అశాంతి
డి) అనుశాంతి
జవాబు:
సి) అశాంతి

28. పెద్దలు గర్విగా ఉండరు.
ఎ) సుగర్వి
బి) నిగర్వి
సి) పరగర్వి
డి) అనుగర్వి
జవాబు:
బి) నిగర్వి

29. నేను ఏ విషయమైనా జాగ్రత్తగా పరిశీలిస్తాను.
ఎ) అజాగ్రత్తగా
బి) శ్రద్ధగా
సి) రహస్యంగా
డి) అశ్రద్ధగా
జవాబు:
ఎ) అజాగ్రత్తగా

30. వాడు నిర్భయంగా యుద్ధం చేస్తాడు.
ఎ) అభయం
బి) సభయం
సి) భయంగా
డి) భయంతో
జవాబు:
సి) భయంగా

31. స్వార్థంతో జీవించకు. పరోపకారం చెయ్యి.
ఎ) అస్వార్థం
బి) నిస్స్వార్థం
సి) స్వార్థరహితం
డి) ఉపకారం
జవాబు:
బి) నిస్స్వార్థం

32. మీకు అనంగీకారం అయితే మేము వెడతాం.
ఎ) అంగీకారం
బి) అంగీకృతి
సి) ఇష్టం
డి) అయిష్టం
జవాబు:
ఎ) అంగీకారం

సంధులు :

33. ‘ఊరూరు‘ – గీత గీసిన పదాన్ని విడదీయండి.
ఎ) ఊర్ + ఊరు
బి) ఊరు + ఉరు
సి) ఊరు + ఊరు
డి) ఊర + ఊరు
జవాబు:
సి) ఊరు + ఊరు

34. ఆహాహా – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) వృద్ధి సంధి
బి) ఆమ్రేడిత సంధి
సి) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
డి) అత్వసంధి
జవాబు:
బి) ఆమ్రేడిత సంధి

35. ‘అనురాగపు గులాబి‘ – గీత గీసిన పదాన్ని . విడదీయండి.
ఎ) అనురాగం + గులాబి
బి) అనురాగపు + గులాబి
సి) అనురాగము + గులాబి
డి) అనురా + గపు గులాబి
జవాబు:
సి) అనురాగము + గులాబి

36. ద్విరుక్తము యొక్క పరిరూపాన్ని ఏమంటారు?
ఎ) ఆమ్రేడితం
బి) శబ్దపల్లవం
సి) త్రికం
డి) ధాత్వరం
జవాబు:
ఎ) ఆమ్రేడితం

37. ఎంతెంత జరగాలి – దీనిని విడదీయండి.
ఎ) ఎంతె + ఎంతె
బి) ఎంత + ఎంత
సి) ఎంతు + ఎంత
డి) ఎంత + ఇంత
జవాబు:
బి) ఎంత + ఎంత

38. సవర్ణదీర్ఘసంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) ఎందుకెంత
బి) ఊరూరు
సి) దేవాలయం
డి) పుణ్యాలోకం
జవాబు:
సి) దేవాలయం

39. యుగ + అంతం – దీనిని కలిపి రాయడం గుర్తించండి.
ఎ) యుగేంతం
బి) యుగంతం
సి) యుగౌంతం
డి) యుగాంతం
జవాబు:
డి) యుగాంతం

40. ఉత్వసంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) ఏమేమి
బి) మరిది
సి) అత్తటి
డి) తరంగితాలైన
జవాబు:
డి) తరంగితాలైన

సమాసాలు :

41. ‘ప్రజాపారావారం’ – గీత గీసిన సమాసానికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) ప్రజలు అనే పారావారం
బి) ప్రజలు, పారావారం
సి) ప్రజలు పారావారంగా కలది
డి) ప్రజల యొక్క పారావారం
జవాబు:
ఎ) ప్రజలు అనే పారావారం

42. ‘అనురాగపు గులాబి‘ – గీత గీసిన ‘ పదం ఏ సమాసం?
ఎ) షష్ఠీ తత్పురుష
బి) రూపక సమాసం
సి) ద్వంద్వ సమాసం
డి) ద్విగు సమాసం
జవాబు:
బి) రూపక సమాసం

43. ‘నయనాంచలాలు‘ – గీత గీసిన పదం ఏ సమాసమో గుర్తించండి.
ఎ) షష్ఠీ తత్పురుష
బి) ద్వంద్వ సమాసం
సి) ద్విగు సమాసం
డి) బహుప్రీహి సమాసం
జవాబు:
ఎ) షష్ఠీ తత్పురుష

44. హితైషిణి – దీనికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) జానపదునితో జాబు వ్రాయించుకొనెను
బి) జానపదుడు జాబు వ్రాసుకొనలేదు
సి) జాబు వ్రాయించుకొనలేదు ఎవరితోను
డి) జానపదుడు జాబు రాయలేదు
జవాబు:
ఎ) జానపదునితో జాబు వ్రాయించుకొనెను

45. ‘కృప చేత తరంగితం – దీనిని సమాస పదం గుర్తించండి.
ఎ) అనుకృప తరంగితం
బి) కృపా తరంగితం
సి) ప్రతికృప తరంగితం
డి) తరంగిత కృప
జవాబు:
బి) కృపా తరంగితం

46. షష్ఠీ తత్పురుషకు ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) విద్యాహీనుడు
బి) దొంగభయం
సి) కళాలయాలు
డి) కార్యనిపుణుత
జవాబు:
సి) కళాలయాలు

47. దేవాలయం వెళ్ళారు – విగ్రహవాక్యాన్ని గుర్తించండి.
ఎ) దేవతల ఆలయం
బి) దేవుని యొక్క ఆలయం
సి) దేవుని కొరకు ఆలయం
డి) దేవతల కొరకు ఆలయం
జవాబు:
బి) దేవుని యొక్క ఆలయం

48. సముద్ర తీరాలు – దీనికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) సముద్రాల చేత తీరాలు
బి) సముద్రము కొరకు తీరాలు
సి) సముద్రము యొక్క తీరాలు
డి) సముద్రము నందు తీరాలు
జవాబు:
సి) సముద్రము యొక్క తీరాలు

వాక్య ప్రయోగాలు :

49. పల్లెలు కనువిందు చేస్తాయి – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం ఏది?
ఎ) పల్లెలు కన్నుల విందుగా ఉంటాయి
బి) ఉండవచ్చు పల్లెలు కనువిందుగా
సి) పల్లెలు కనువిందు చేయవు
డి) పరీక్షలో తప్పినా మరోసారి రాయవచ్చు
జవాబు:
సి) పల్లెలు కనువిందు చేయవు

50. పల్లెలో వర్షం కురిసింది – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం ఏది?
ఎ) పల్లెల్లో వర్షం తప్పక కురవకూడదు
బి) పల్లెల్లో వర్షం కురవలేదు
సి) పల్లెల్లో వర్షం కురవాలి
డి) పల్లెల్లో వర్షం కురవకపోవచ్చు
జవాబు:
బి) పల్లెల్లో వర్షం కురవలేదు

51. జానపదుడు జాబు రాశాడు – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం ఏది?
ఎ) హితాన్ని కోరునది
బి) హితము నందు కోరునది
సి) హితం వలన కోరునది
డి) హితం చేత కోరునది
జవాబు:
డి) హితం చేత కోరునది

52. చిరకాల కోరిక తీరింది – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) చిరకాల కోరిక తీరలేదు
బి) చిరకాల కోరిక తీరకూడదు
సి) చిరకాల కోరిక తీరకుండదు.
డి) చిరకాల కోరిక తీరకపోవచ్చు
జవాబు:
ఎ) చిరకాల కోరిక తీరలేదు

53. రావడం ఆలస్యం కాలేదు . – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) రావడం ఆలస్యం కాకపోవచ్చు
బి) రావడం ఆలస్యం కాకూడదు
సి) రావడం ఆలస్యం అయింది
డి) రావడం ఆలస్యం కావచ్చు
జవాబు:
సి) రావడం ఆలస్యం అయింది

54. సైకిలు దొరికింది. దొంగ దొరకలేదు – దీనికి సంయుక్త వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) సైకిలు దొరక్కపోయినా దొంగ దొరికాడు
బి) దొంగ, సైకిలు దొరికాయి
సి) సైకిలు దొరికింది కాని దొంగ దొరకలేదు
డి) దొంగతో పాటు సైకిలు దొరికింది
జవాబు:
సి) సైకిలు దొరికింది కాని దొంగ దొరకలేదు

55. పరీక్షలు బాగా రాశాడు. పరీక్ష తప్పాడు – దీనికి సంయుక్త వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) పరీక్షలు బాగా రాశాడు గాని తప్పాడు
బి) పరీక్షలు బాగా రాయకపోవడం వల్ల తప్పాడు
సి) పరీక్షలు బాగా రాస్తే పరీక్ష తప్పాడు
డి) పల్లెలు విందు చేస్తాయి కన్నుల విందువుగా
జవాబు:
ఎ) పరీక్షలు బాగా రాశాడు గాని తప్పాడు

56. పిల్లలు పల్లెలకు వెళ్ళవచ్చు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) ప్రార్థనార్థక వాక్యం
బి) అనుమత్యర్థక వాక్యం
సి) అభ్యర్థక వాక్యం
డి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) అనుమత్యర్థక వాక్యం

57. రైతులు పండించగలరు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) విధ్యర్థక వాక్యం
బి) శత్రర్థక వాక్యం
సి) సామర్థ్యార్థక వాక్యం
డి) హేత్వర్థక వాక్యం
జవాబు:
సి) సామర్థ్యార్థక వాక్యం

58. పల్లెలకు మేలు కలుగుగాక – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) అప్యర్థక వాక్యం
బి) హేత్వర్థక వాక్యం
సి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
డి) ఆశీర్వార్థక వాక్యం
జవాబు:
డి) ఆశీర్వార్థక వాక్యం

59. నదులలోని నీరు ప్రవహించును – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) నిషేధార్థక వాక్యం
బి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
సి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
డి) విధ్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం

60. మీరు వెళ్ళాల్సిందే – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) విధ్యర్థక వాక్యం
బి) నిషేధాక వాక్యం
సి) అప్యర్థక వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) విధ్యర్థక వాక్యం

61. ఆహా ! ఎంత బాగుంది ! – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) నిషేధక వాక్యం
బి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
సి) ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం
డి) ఆత్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
సి) ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం

విభక్తి ప్రత్యయాలు – భాషాభాగాలు – పురుషలు :

62. విద్యతో హీనుడు – గీత గీసిన పదం ఏ విభక్తి ప్రత్యయం?
ఎ) తృతీయ
బి) సప్తమి
సి) షష్ఠీ
డి) చతుర్థీ
జవాబు:
ఎ) తృతీయ

63. ఫలితంను పొందాలి – గీత గీసిన పదం ఏ విభక్తి ప్రత్యయం?
ఎ) ప్రథమా
బి) సప్తమీ
సి) షష్ఠీ
డి) ద్వితీయ
జవాబు:
డి) ద్వితీయ

64. సాగరంలో నీరు ఉంది – గీత గీసిన పదం ఏ విభక్తి?
ఎ) ద్వితీయా విభక్తి
బి) సప్తమీ విభక్తి
సి) ప్రథమా విభక్తి
డి) షష్ఠీ విభక్తి
జవాబు:
డి) షష్ఠీ విభక్తి

65. వారు ఇంటికి వెళ్ళారు – గీత గీసిన పదం ఏ భాషాభాగ, ప్రత్యయం?
ఎ) సర్వనామం
బి) క్రియ
సి) విశేషణం
డి) అవ్యయం
జవాబు:
ఎ) సర్వనామం

66. ఆహా ! భళా ! ఎంత మధురం – గీత గీసిన పదం ఏ భాషాభాగ, పదం?
ఎ) నామవాచకం
బి) క్రియ
సి) అవ్యయం
డి) విశేషణం
జవాబు:
సి) అవ్యయం

67. మీరు అన్నం తిన్నారా? – గీత గీసిన పదం ఏ పురుషకు చెందినది?
ఎ) మధ్యమ పురుష
బి) ప్రథమ పురుష
సి) అధమ పురుష
డి) ఉత్తమ పురుష
జవాబు:
ఎ) మధ్యమ పురుష

68. ఉత్తమ పురుషకి చెందిన ప్రత్యయాలను గుర్తించండి.
ఎ) వాడు, వారు
బి) నీవు, మీరు
సి) నేను, మేము
డి) కలరు, కలది
జవాబు:
సి) నేను, మేము

69. నేను వచ్చాను – గీత గీసిన పదం ఏ పురుష ప్రత్యయం?
ఎ) ప్రథమ పురుష
బి) అధమ పురుష
సి) మధ్యమ పురుష
డి) ఉత్తమ పురుష
జవాబు:
డి) ఉత్తమ పురుష

సొంతవాక్యాలు:
సూచన : క్రింది పదాలను ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

70. తండోపతండాలు : జాతరకు ప్రజలు తండోపతండాలుగా విరగబడి వచ్చారు.
71. గుసగుసలాడు : బడిలో అందరూ కృష్ణయ్యను చూసి ఎందుకో గుసగుసలాడుతున్నారు.
72. రొమ్ములు బాదుకొను : తన పిల్లవాడు పోయాడని, కాంతమ్మ రొమ్ములు బాదుకొని ఏడ్చింది.
73. విరగపడు: విపక్ష నాయకులు ప్రభుత్వంపై విమర్శలతో విరగపడుతున్నారు.
74. పరీక్షించండి : విద్యార్థుల ప్రతిభను నిశితంగా పరీక్షించండి.
75. నిరూపిస్తున్నది : ధర్మం సత్యాన్ని నిరూపిస్తున్నది.
76. ఆకర్షించడం : నాయకులు వాగ్దానాలతో ప్రజలను ఆకర్షించడం అనుసరించారు.
77. విరుచుకుపడు : సముద్రంలో అలలు విరుచుకు పడుతున్నాయి.
78. నిస్వార్థం : నాయకులు నిస్వార్థంతో పనిచేయాలి.
79. పరిమళం : మల్లెపూల పరిమళం అందరిని ఆకట్టుకుంటుంది.

These AP 7th Class Hindi Important Questions 5th Lesson आसमान गिरा will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 5th Lesson Important Questions and Answers आसमान गिरा

7th Class Hindi 5th Lesson आसमान गिरा Important Questions and Answers

I. अर्थग्राहयता – प्रतिक्रिया

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में लिखिए।

I. एक खरगोश था। वह पेड़ के नीचे सो रहा था। अचानक ज़ोर की आवाज़ हुई “धम्म’ खरगोश उठ बैठा। वह बोला, ‘अरे ! क्या गिरा?’ खरगोश ने इधर – उधर देखा। उसे कुछ | दिखायी नहीं दिया। उसे लगा कि, आसमान गिर रहा है। खरगोश डर गया और भागने लगा।
प्रश्न:
1. खरगोश कहाँ सो रहा था?
उत्तर:
खरगोश पेड़ के नीचे सो रह था।

2. अचानक कैसी आवाज़ हुई?
उत्तर:
अचानक जोर की आवाज हुई – ‘धम्म!

3. खरगोश को क्या दिखायी दिया?
उत्तर:
खरगोश को कुछ दिखायी नहीं दिया।

4. खरगोश भागने लगा क्यों?
उत्तर:
खरगोश को लगा कि आसमान गिर रहा है। इसलिए डर कर वह भागने लगा।

5. यह गद्यांश किस पाठ से दिया गया है?
उत्तर:
यह गद्यांश ‘आसमान गिरा’ पाठ से दिया गया है।

II. अभिव्यक्ति – सृजनात्मकता

निम्न लिखित प्रश्न का उत्तर दो या तीन वाक्यों में लिखिए।

1. जंगल में कौन – कौन से जानवर रहते हैं? (S.A. I – 2018-19, S.A. II-2016-17)
उत्तर:
जंगल में साधारण जानवरों से लेकर खूनख्वार जानवर तक रहते हैं। जंगल में गेंडा, जंगली सुअर, सियार, खरगोश, भालू, हाथी, हरिणी, गधे, शेर आदि जानवर रहते हैं।

1. नीचे दिये गये संकेतों के आधार पर चार वाक्य लिखिए।

उत्तर:

1. खरगोश पेड के नीचे सो रहा था।
2. इतने में धम्म की आवाज़ हुई।
3. खरगोश को इधर-उधर कुछ नहीं दिखाई दिया।
4. खरगोश ने समझा कि आसमान गिर रहा है।

पढ़ो

पठित – गद्यांशा

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

I. एक खरगोश था। वह पेड़ के नीचे सो रहा था। अचानक ज़ोर की आवाज़ हुई “धम्म’ खरगोश उ बैठा। वह बोला, ‘अरे ! क्या गिरा?’ खरगोश ने इधर – उधर देखा। उसे कुछ दिखायी नहीं दिया। उसे लगा आसमान गिर रहा है। खरगोश डर गया और भागने लगा।
प्रश्न:
1. खरगोश कहाँ सो रहा था?
उत्तर:
खरगोश पेड के नीचे सो रहा था।

2. अचानक कैसी आवाज़ हुई?
उत्तर:
अचानक “धम्म” की आवाज़ हुई।

3. खरगोश क्या बोला?
उत्तर:
खरगोश बोला – अरे क्या गिरा?

4. खरगोश को क्या लगा?
उत्तर:
खरगोश को लगा कि आसमान गिर रहा है।

5. यह गद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
यह गद्यांश ‘आसमान गिरा” पाठ से लिया गया है।

II. भागते – भागते उसे एक लोमड़ी मिली। उसके पूछा – ‘खरगोश भाई, कहाँ जा रहे हो? ज़रा सुनो तो।’

खरगोश भागते – भागते बोला – ‘आसमान गिर रहा है, भागो ! भागो! जल्दी भागो !’ लोमडी भी भागने लगी। आगे जाकर उन्हें एक भालू मिला। भालू बोला – ‘ठहरो, ठहरो! कहाँ भागे जा रहे हो ?
प्रश्न:
1. भागते – भागते खरगोश को कौन मिला?
उत्तर:
भागते – भागते खरगोश को एक लोमडी मिली।

2. लोमडी ने खरगोश से क्या पूछा?
उत्तर:
लोमडी ने खरगोश से पूछा – खरगोश भाई, कहाँ जा रहे हो?

3. खरगोश भागते क्या बोला?
उत्तर:
खरगोश भागते बोला – आसमान गिर रहा है भागो, भागो जल्दी भागो।

4. आगे जाकर उन्हें कौन मिला?
उत्तर:
आगे जाकर, उन्हें एक भालू मिला।

5. यह गद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
यह गद्यांश ‘आसमान गिरा” पाठ से लिया गया है।

III. भालू बोला – ‘आसमान गिर रहा है, तुम भी भागो।’ हाथी भी भागने लगा। सब भाग रहे थे – आगे आगे खरगोश, उसके पीछ – पीछे लोमड़ी, उसके पीछे भालू और सबके पीछी हाथी। भागते – भागते उन्हें शेर मिला। उसने पूछा – ‘तुम सब क्यों भागे जा रहे हो?’
प्रश्न:
1. भालू क्या बोला?
उत्तर:
भालू बोला – आसमान गिर रहा है, तुम भी भागो।

2. हाथी क्या करने लगा?
उत्तर:
हाथी भी भागने लगा।

3. सब जानवरों के पीछे कौन था?
उत्तर:
सब जानवरों के पीछे हाथी था।

4. भागते जानवरों को कौन मिला?
उत्तर:
भागते जानवरों को एक शेर मिला।

5. यह गद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
यह गद्यांश “आसमान गिरा” पाठ से लिया गया है।

IV. वे सब उस पेड़ के नीचे गये। सबने पेड़ के नीचे देखा। वहाँ एक बड़ा – सा फल गिरा पड़ा था। तभी वैसा ही एक और फल गिरा – धम्म ! खरगोश चौंक गया।

शेर बोला -‘तो यही तुम्हारा आसमान था। लो फिर आसमान गिरा भागो ! और सभी हँसने लगे।
प्रश्न:
1. सब जानवर कहाँ गये?
उत्तर:
सब जानवर पेड के नीचे गये।

2. वहाँ क्या गिरा पड़ा था?
उत्तर:
वहाँ एक बडा – सा फल गिर पडा था।

3. तभी क्या हुआ?
उत्तर:
तभी वैसा ही एक और फल गिरा।

4. शेर क्या बोला?
उत्तर:
शेर बोला – तो यही तुम्हारा आसमान था। लो फिर आसमान गिरा। भागो।

5. यह गद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
यह गद्यांश “आसमान गिरा” पाठ से लिया गया है।

अपठित – गद्यांशी

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर कोष्ठक में लिखिए।

I. किसी गाँव में एक गरीब औरत रहती थी। वह मटके बनाकर बेचती थी। वह मटके लेकर शहर, जाती थी। वहाँ उन्हें बेचती थी। मटके बेचकर वह शहर से घरेलू ज़रूरत की चीजें खरीदकर लाती थी। एक दिन वह मटके लेकर शहर जा रही थी। वह रास्ते में एक छायादार पेड़ के नीचे आरम करने के लिए बैठ गई। उसने अपनी पोटली खोली और उसमें से रोटियाँ निकाल कर खाई।
प्रश्न:
1. गरीब औरत क्या काम करती थी?
A) भीख माँगती
B) कागज चुनती
C) मटके बेचती
D) तरकारी बेचती
उत्तर:
C) मटके बेचती

2. गरीब औरत उन्हें कहाँ बेचती?
A) शहर में
B) गाँव में
C) रेल में
D) बस में
उत्तर:
A) शहर में

3. गरीब औरत कहाँ बैठ गई?
A) घर में
B) चौराहे में
C) जंगल में
D) पेड के नीचे
उत्तर:
D) पेड के नीचे

4. गरीब औरत शहर से क्या लाती?
A) कपडे
B) घरेलू चीज़े
C) बरतन
D) चावल
उत्तर:
B) घरेलू चीज़े

5. उसने पेड के नीचे क्या किया?
A) सोई
B) रोटियाँ खाई
C) फल खाई
D) चावल खाई
उत्तर:
B) रोटियाँ खाई

II. मिजोराम जंगल में एक बारहसींगा रहता था। एक दिन वह तालाब के किनारे खडा स्वच्छ जल में अपनी परछाई देख रहा था। उसने मन ही मन सोचा – “मेरे सींग कितने सुंदर हैं। अन्य किसी जानवर के ऐसे सुंदर सींग नहीं है”। किंतु अपने टांगों को देखकर मुझे बडा दुःख होता है ये कितनी पतली और कमज़ोर है। उसी समय उसने एक बाघ की गुर्राहट सुनी वह उससे कुछ ही दूर पर था।
प्रश्न:
1. बारहसींगा कहाँ रहता था?
A) कान्हा जंगल
B) मदुमलाई जंगल
C) काजीरंगा जंगल
D) मिजोराम जंगल में
उत्तर:
D) मिजोराम जंगल में

2. बारह सींगा अपनी परछाई कहाँ देख रहा था?
A) धूप में
B) दर्पण में
C) जल में
D) चांदनी में
उत्तर:
C) जल में

3. बारह सींगा अपने सींगों के बारे में क्या सोचा?
A) सुंदर हैं
B) कुरूप हैं
C) तेज़ हैं
D) छोटे हैं
उत्तर:
A) सुंदर हैं

4. उसके टाँग कैसे हैं?
A) कमज़ोर
B) मज़बूत
C) सुंदर
D) लंबे हैं
उत्तर:
A) कमज़ोर

5. उसी समय उसने किसकी गुर्राहट सुनी?
A) शेर की
B) बाघ की
C) चीता की
D) भालू की
उत्तर:
B) बाघ की

III. छोटी – सी इंदिरा उन दिनों इलाहाबाद में अपने आनंद भवन नामक बड़े घर में रहती थीं। घर | में क्रांतिकारी आते – जाते रहते थे। देश को आजाद कराने के लिए नई – नई योजनाएँ बनती रहती थीं। सभी लोग देश के लिए कुछ – न – कुछ कार्य करना चाहते थे। इंदिरा ने भी छोटे – छोटे बच्चों की टोली बनाई। उसे वह वानर सेना कहती थी।
प्रश्न:
1. छोटी सी इंदिरा कहाँ रहती थी?
A) दिल्ली में
B) हैदराबाद में
C) इलाहाबाद में
D) चेन्नै में
उत्तर:
C) इलाहाबाद में

2. घर में कौन आते – जाते रहते थे?
A) क्रांतिकारी
B) मज़दूर
C) नेता
D) भक्त
उत्तर:
A) क्रांतिकारी

3. नयी – नयी योजनाएँ क्यों बनती रहती थीं ?
A) आज़ादी के लिए
B) गुलामी के लिए
C) लूटने के लिए
D) मारने के लिए
उत्तर:
A) आज़ादी के लिए

4. सभी लोग किसके लिए कुछ न कुछ कार्य करना चाहते थे?
A) अपने लिए
B) दूसरों के लिए
C) रिश्तेदार के लिए
D) देश के लिए
उत्तर:
D) देश के लिए

5. बच्चों की टोली को वह क्या कहती थी?
A) वायु सेना
B) नर सेना
C) वानर सेना
D) देव सेना
उत्तर:
C) वानर सेना

IV. बगदाद शहर में एक नाई रहता था। वह तरह – तरह के बाल काटना जानता था। इसलिए उसकी दुकान पर हमेशा भीड लगी रहती थी। एक दिन नाई दुकान के बाहर खडा था। उसे एक लकडहारा आता दिखाई दिया। नाई को रसोई के लिए लकड़ियाँ चाहिए। इसलिए उसने लकडहारे को पुकारा।
प्रश्न:
1. नाई कहा रहता था?
A) अलंपुरी में
B) बगदाद
C) अहमदाबाद
D) घजियाबाद
उत्तर:
B) बगदाद

2. नाई क्या जानता था?
A) तरह – तरह के लकडी काटना
B) कपडे सीना
C) बाजे बजाना
D) तरह – तरह के बाल काटना
उत्तर:
D) तरह – तरह के बाल काटना

3. नाई की दुकान पर हमेशा क्या लगी रहती थी?
A) मेला
B) भीड
C) शोर
D) सन्नाटा
उत्तर:
B) भीड

4. एक दिन उसे क्या दिखाई दिया?
A) लकडहारा
B) ग्वाला
C) भेडिया
D) किसान
उत्तर:
A) लकडहारा

5. उसने लकडहारे को क्यों पुकारा?
A) लकडी खरीदने
B) लकडी बेचने
C) लकडहारे को देखने
D) बाल काटने
उत्तर:
A) लकडी खरीदने

व्याकरण काय

सूचना के अनुसार उत्तर दीजिए।

1. सही कारक चिह्नों से ख़ाली जगहें भरिए।
(సరియైన విభక్తులతో ఖాళీలను పూరించండి.) (ने, को, के, की)
खरगोश पेड …1…. नीचे सो रहा था। अचानक ज़ोर …2… आवाज़ हुई – धम्म। खरगोश ….3…. इधर-उधर देखा। उस ….4….. कुछ दिखाई नहीं दिया।
उत्तर:
1) के 2) की 3) ने 4) को

2. सही क्रिया शब्दों से ख़ाली जगहें भरिए। (సరియైన క్రియా శబ్దములతో ఖాళీలు నింపండి.)

1) खरगोश ने इधर-उधर ……….। (झाँका / देखा)
उत्तर:
देखा

2) भागते-भागते उसे लोमड़ी ………। (खिली / मिली)
उत्तर:
ज) मिली

3) भालू भी उनके साथ ……. लगा। (भागने | भीगने)
उत्तर:
भागने

4) खरगोश बोला आसमान ……… रहा है। (गिर / फिर)
उत्तर:
गिर

5) लो फिर आसमान गिरा …….। (भागो | जागो)
उत्तर:
भागो

3. रेखांकित शब्दों की वर्तनी शुद्ध करके पूरा वाक्य लिखिए।

1) खरगोश को कुछ नहीं दिकायी दिया।
उत्तर:
खरगोश को कुछ नहीं दिखायी दिया।

2) खरगोश ने कहा आशमान गिर रहा है।
उत्तर:
खरगोश ने कहा आसमान गिर रहा है।

3) तुम सब टहरो कुछ बताओ तो।
उत्तर:
तुम सब ठहरो कुछ बताओ तो।

4) शेर ने धहाड कर कहा।
उत्तर:
शेर ने दहाड़ कर कहा।

5) यह सुनकर खरगोश छौंक गया।
उत्तर:
यह सुनकर खरगोश चौंक गया।

4. रेखांकित शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए। (పర్యాయవాచీ శబ్దములు)

1) अचानक ज़ोर की आवाज़ हुई।
उत्तर:
एकदम

2) आसमान गिर रहा है।
उत्तर:
आकाश, गगन

3) भागते-भागते उन्हें एक शेर मिला।
उत्तर:
सिंह, केसरी

4) अचानक ज़ोर की आवाज़ हुई।
उत्तर:
ध्वनि, शब्द

5. रेखांकित शब्दों के विलोम शब्द के लिखिए। (వ్యతిరేక పదములు)

1) वह पेड के नीचे सो रहा था।
उत्तर:
के ऊपर

2) खरगोश ने इधर देखा।
उत्तर:
उधर

3) आगे-आगे खरगोश भागने लगा।
उत्तर:
पीछे – पीछे

4) आसमान गिर रहा है, भागो।
उत्तर:
ठहरो

5) पास से वह निकल पड़ा।
उत्तर:
दूर

6. रेखांकित शब्दों के लिंग बदलकर वाक्य फिर से लिखिए।

1) हाथी भी उसके साथ भागने लगा।
उत्तर:
हथिनी भी उसके साथ भागने लगी।

2) शेर दहाडकर पूछ बैठा।
उत्तर:
शेरनी दहाडकर पूछ बैठी।

3) खरगोश भाई कहाँ जा रहे हो?
उत्तर:
खरगोश बहिन कहाँ जा रही हो?

7. रेखांकित शब्दों के वचन बदलकर वाक्य फिर से लिखिए।

1) अचानक ज़ोर की आवाज़ हुयी।
उत्तर:
अचानक ज़ोर की आवाजें हुयीं।

2) वहाँ एक हाथी था।
उत्तर:
वहाँ अनेक हाथी थे।

3) शेर तो दहाडकर बोला।
उत्तर:
शेर तो दहाडकर बोले।

4) वहाँ बडा फल गिरा पडा था।
उत्तर:
वहाँ बडे फल गिरे पेडे थे।

8. नीचे दिये गये शब्दों को वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1) अचानक : आसमान से अचानक एक तारा गिर पडा।
2) आसमान : आसमान तो नीला रहता है।
3) भागते-भागते : लड़का भागते-भागते थक गया।
4) के साथ : मैं पिताजी के साथ जाता हूँ।
5) दहाडना : शेर की गर्जना को दहाडना कहते हैं।
6) चुप रहना : अध्यापक की बात सुनकर हम चुपरह गये।
7) चौंक उठना : जंगल में सामने शेर को देखकर खरगोश चौंक उठा।
8) दिखाई देना : खरगोश को कुछ नहीं दिखाई दिया।

9. अंकों को अक्षरों में लिखिए।
1) 15 (१५) – पंद्रह
2) 29 (२९) – उनतीस
3) 45. (४५) – पैंतालीस
4) 9 (९) – नौ
5) 17 (१७) – सत्रह
6) 36 (३६) – छत्तीस

10. संज्ञा शब्दों को पहचानकर लिखिए।

1) अचानक खरगोश उठ बैठा।
उत्तर:
खरगोश

2) वह बोला आसमान गिर रहा है।
उत्तर:
आसमान

3) शेर ने दहाडकर कहा।
उत्तर:
शेर

4) सब ने पेड़ के नीचे देखा।
उत्तर:
पेड

5) वहाँ बडा सा फल गिरा पडा था।
उत्तर:
फल

11. दो वाक्यों को और / कर शब्द से जोडकर एक वाक्य बनाइए।

1) एक खरगोश था। वह पेंड के नीचे सो रहा था।
उत्तर:
एक खरगोश था और वह पेड के नीचे सो रहा था।

2) खरगोश डर गया। खरगोश भागने लगा।
उत्तर:
खरगोश डरकर भागने लगा।

3) खरगोश चुप रहा। शेर बोल उठा।
उत्तर:
खरगोश चुप रहा और शेर बोल उठा।

4) एक बडा फल गिर पडा। खरगोश चौंक गया।
उत्तर:
एक बडा फल गिर पड़ा और खरगोश चौंक गया।

5) सब ने सच जान लिया। सब हँसने लगे।
उत्तर:
सब सच जानकर हँसने लगे।

12. नीचे दिये गये वाक्यों में अशुद्ध वाक्य पहचानकर कोष्ठक में (✗) लगाइए।

अ) 1) खरगोश डर गया । ( ) 2) रास्ते में लोमडी मिली। ( )
3) हाथी ने बोला। (). 4) आसमान गिर रहा है। ( )
उत्तर:
3

आ) 1) हाथी भी भागने लगा। ( ) 2) लोमडी भी भागने लगा। ( )
3) भालू भी भागने लगा। ( ) 4) खरगोश भी भागने लगा। ( )
उत्तर:
2

इ) 1) एक बडा फल गिर पडा। ( ) 2) आसमान गिर रहा है। ( )
3) पेड तो गिर पडा । ( ) 4) हम सब हँस पडा। ( )
उत्तर:
4

ई) 1) सीता ने रोटी खायी। ( ) 2) राम ने फल खाया। ( )
3) रवि ने किताब दिया। ( ) 4) गोपी ने गेंद देखा। ( )
उत्तर:
3

13. अशुद्ध वर्तनीवाले कोष्टक में (✗) लगाइए।

अ) 1) खरगोश ( ) 2) भालू ( ) 3) हाथी ( ) 4) सेर ( )
उत्तर:
4

आ) 1) भागना ( ) 2) उठना ( ) 3) पूचना ( ) 4) रुकना ( )
उत्तर:
3

इ) 1) इधर ( ) 2) किदर ( ) 3) उधर ( ) 4) हलधर ( )
उत्तर:
2

ई) 1) तुमहारा ( ) 2) जल्दी ( ) 3) अकसर ( ) 4) अचानक ( )
उत्तर:
1

14. अंकों में लिखिए।

अ) 1) आठ – 8
2) अठारह – 18
3) उन्चास – 49
4) तैंतीस – 33
5) छियालीस – 46
6) सत्ताईस – 27

7th Class Hindi 5th Lesson आसमान गिरा 1 Mark Bits

निर्देश के अनुसार उत्तर दीजिए।

1. खरगोश डर कर भागने लगा। रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए। (S.A. I – 2018-19)
A) प्यार
B) द्वेष
C) क्रोध
D) भय
उत्तर:
D) भय

2. ‘धम्म’ की आवाज सुनकर खरगोश उठ बैठा। (रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए।) (S.A. II – 2018-19)
A) ध्वनि
B) तलाश
C) टूटना
D) तरंग
उत्तर:
A) ध्वनि

3. सब से आगे खरगोश दौड़ने लगा। (रेखांकित शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।) (S.A. II – 2018-19)
A) पास
B) पीछे
C) दूरे
D) ऊपर
उत्तर:
B) पीछे

4. गगन, आकाश किस शब्द के पर्यायवाची शब्द हैं?
A) भूमि
B) पेड
C) मेघ
D) आसमान
उत्तर:
D) आसमान

5. ‘हाथी’ शब्द का समानार्थक शब्द लिखें।
A) गज
B) हाथ
C) दांत
D) जंगल
उत्तर:
A) गज

6. “दहाडना” शब्द का अर्थ क्या है?
A) दौडना
B) सोना
C) गरजना
D) देखना
उत्तर:
C) गरजना

7. तरु, वृक्ष किस शब्द के पर्यायवाची शब्द हैं?
A) आकाश
B) जानवर
C) पेड
D) जंगल
उत्तर:
C) पेड

8. खरगोश डर गया और भागने लगा। (रेखांकित शब्द का उल्टे अर्थवाला शब्द लिखें।)
A) हँसना
B) डरपोक
C) बेडर
D) निडर
उत्तर:
D) निडर

9. कहानी शब्द का बहुवचन रूप क्या है?
A) कहानियाँ
B) कहानी
C) कहानें
D) कहानों
उत्तर:
A) कहानियाँ

10. भागते – भागते उन्हें शेर मिला । (रेखांकित शब्द का स्त्रीलिंग रूप लिखिए।)
A) नरशोर
B) शेरनी
C) शेरन
D) शेर
उत्तर:
B) शेरनी

11. खरगोश ने इधर – उधर देखा। (रेखांकित शब्द क्या है?) अर्थ
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) विशेषण
D) क्रिया
उत्तर:
A) संज्ञा

12. लोमडी होशियार जानवर है। (वाक्य में विशेषण शब्द क्या है?)
A) लोमडी
B) होशियार
C) जानवर
D) है
उत्तर:
B) होशियार

13. भागते – भागते उसे एक लोमडी मिली। (वाक्य में सर्वनाम शब्द पहचानो।)
A) भागते – भागते
B) उसे
C) लोमडी
D) मिली
उत्तर:
B) उसे

14. वह पेड के नीचे सो रहा था । (रेखांकित शब्द क्या है?)
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) विशेषण
उत्तर:
C) क्रिया

15. सही शब्द को पहचानो।
A) खरघोश
B) करघोश
C) खरगोश
D) करगोश
उत्तर:
C) खरगोश

16. सही वाक्य को पहचानो।
A) उनके साथ भी भालू भागने लगा।
B) भालू भी उनके साथ भागने लगा।
C) भागने लगा भालू भी उनके साथ
D) भागने लगा उनके साथ भालू भी।
उत्तर:
B) भालू भी उनके साथ भागने लगा।

17. जंगल, वन, अरण्य, आकाश (इनमें बेमेल शब्द पहचानो।)
A) जंगल
B) वन
C) अरण्य
D) आकाश
उत्तर:
D) आकाश

18. तुम सब क्यों भागे जा रहे हो? (वाक्य में प्रश्नार्थक शब्द क्या है?)
A) तुम
B) क्यों
C) भागे
D) जा रहें
उत्तर:
B) क्यों

19. शेर ………… दहाडकर कहा – (रिक्त स्थान सही शब्द से भरें।)
A) ने
B) से
C) को
D) में
उत्तर:
A) ने

20. भागो ! और सभी जानवर ………….. लगे। (सही क्रिया से रिक्त स्थान भरो)
A) रोने
B) सोने
C) हँसने
D) सोचने
उत्तर:
C) हँसने

21. “सो रहा था पेड़ के नीचे वह” (इस वाक्य का सही रूप पहचानो।)
A) पेड के नीचे सो रहा था वह
B) वह पेड़ के नीचे सो रहा था।
C) पेड के सो रह था वह नीचे।
D) वह नीचे पेड के सो रहा था।
उत्तर:
B) वह पेड़ के नीचे सो रहा था।

22. निम्न में से पालतू जानवर को पहचानो।
A) भालू
B) लोमडी
C) खरगोश
D) शेर
उत्तर:
C) खरगोश

23. नामवाले शब्द को किसी व्यक्ति, वस्तु,स्थान आदि के बारे में बतलाते हैं। उन्हें ……….. कहते हैं।
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) विशेषण
उत्तर:
A) संज्ञा

24. वह पेड़ के नीचे सो रहा था। रेखंकित शब्द का पर्याय पहचानिए।
A) वृक्ष
B) जंगले
C) बादल
D) आसमान
उत्तर:
A) वृक्ष

25. “एक खरगोश था” इस वाक्य में संज्ञा शब्द को पहचानिए।
A) एक
B) खरगोश
C) था
D) कोई नहीं
उत्तर:
B) खरगोश

26. भागते – भागते उसे एक लोमडी मिली ? रेखांकित शब्द का वचन बदलकर लिखिए।
A) एकाएक
B) अनेक
C) एकैक
D) बहुत
उत्तर:
B) अनेक

27. तुम सब क्यों भागे जा रहे हो? रेखांकित शब्द क्या है?
A) संज्ञा
B) विशेषण
C) क्रिया
D) सर्वनाम
उत्तर:
D) सर्वनाम

28. भालू बोला “ठहरो – ठहरो” कहाँ भागे जा रहे हो? इस वाक्य में पुनरुक्ति वाला शब्द क्या है?
A) भालू
B) ठहरो – ठहरो
C) भागो
D) बोलना
उत्तर:
B) ठहरो – ठहरो

29. सभी हँसने लगे। रेखांकित शब्द का विलोम पहचानिए।
A) रोना
B) दौडना
C) भागना
D) गिरना
उत्तर:
A) रोना

30. खरगोश, हाथी, भालू, मोर – इनमें से बेमेल शब्द को पहचानिए।
A) खरगोश
B) हाथी
C) भालू
D) मोर
उत्तर:
D) मोर

31. भालू भागते – भागते एक हाथी के पास से निकले। रेखांकित शब्द का लिंग बदलने से यह हो सकता है?
A) हाथिनी
B) हाथियाँ
C) हाथियों
D) हाथी
उत्तर:
A) हाथिनी

32. “आसमान” गिर रहा है। रेखांकित शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।
A) तारा
B) जमीन
C) आकाश
D) सूरज
उत्तर:
B) जमीन

33. खरगोश पेड़ के नीचे सो रहा था। रेखांकित शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।
A) अंदर
B) बाहर
C) ऊपर
D) दूर
उत्तर:
C) ऊपर

34. एक खरगोश था। रेखांकित शब्द का विलोम पहचानिए।
A) एकाएक
B) अनेक
C) एकैक
D) अकेला
उत्तर:
B) अनेक

35. खरगोश भाई, कहाँ जा रहे हो? रेखांकित शब्द का लिंग बदलकर लिखिए।
A) माता
B) पिता
C) बहन
D) दादा
उत्तर:
C) बहन

36. शेर बोला – तो यही तुम्हारा आसमान था। रेखांकित शब्द का लिंग बदलकर लिखिए।
A) सिंह
B) सिंहनी
C) शेरनी
D) शोरमी
उत्तर:
C) शेरनी

37. शेर जंगल का राजा हैं। रेखांकित शब्द का लिंग बदलकर लिखिए।
A) राजों
B) रानी
C) औरत
D) आदमी
उत्तर:
B) रानी

38. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) फल
B) फूल
C) शाखाएँ
D) जानवर
उत्तर:
D) जानवर

39. अचानक जोर की आवाज हुई “धम्म” रेखांकित शब्द का पर्याय शब्द पहचानिए।
A) एकैक
B) एकदम
C) एक
D) धीरे धीरे
उत्तर:
B) एकदम

40. आसमान गिरा एक कहानी है। रेखांकित शब्द का बहुवचन पहचानिए।
A) कहानियों
B) कहनियाँ
C) कहानिए
D) कहानीये
उत्तर:
B) कहनियाँ

41. “तभी वैसा ही एक और फल गिरा” रेखांकित शब्द का वचन बदलने से
A) फलें
B) फलों
C) फलायें
D) फल
उत्तर:
D) फल

42. भागते – भागते उन्हें शेर मिला। इस वाक्य में संज्ञा शब्द को पहचानिए।
A) भागना
B) शेर
C) मिला
D) उन्हें
उत्तर:
B) शेर

43. तुम सब क्यों भागे जा रहे हो? इस वाक्य में सर्वनाम शब्द को पहचानिए।
A) रहे
B) क्यों
C) तुम
D) जाना
उत्तर:
C) तुम

44. वह पेड के नीचे सो रहा था। इस वाक्य में सर्वनाम शब्द को पहचानिए।
A) नीचे
B) सोना
C) वह
D) पेड
उत्तर:
C) वह

45. तुम भी भागो। आसमान गिर रहा है। इस वाक्य में सर्वनाम शब्द को पहचानिए।
A) आसमान
B) गिरना
C) भागना
D) तुम
उत्तर:
D) तुम

46. अचानक जोर की आवाज हुई। इस वाक्य में विशेषण को पहचानिए।
A) अचानक
B) आवाज
C) जोर
D) धम्म
उत्तर:
C) जोर

47. शेर होशियार जानवर है। इस वाक्य में विशेषण को पहचानिए।
A) शेर
B) जानवर
C) कोई नहीं
D) होशियार
उत्तर:
D) होशियार

48. खरगोश चौंक गया। इस वाक्य का काल पहचानिए।
A) वर्तमान काल
B) भूतकाल
C) भविष्यत काल
D) तत्कालिक वर्तमान काल
उत्तर:
B) भूतकाल

49. “वह पेड़ के नीचे सो रहा है।” इस वाक्य का काल पहचानिए।
A) वर्तमान
B) भूत
C) भविष्यत
D) असन्न भूत
उत्तर:
A) वर्तमान

50. खरगोश सोचा आसमान गिर रहा है। इस वाक्य में क्रिया शब्द को पहचानिए।
A) आसमान
B) सोच
C) खरगोश
D) रहना
उत्तर:
B) सोच

51. खरगोश चौंक गया। रेखांकित शब्द क्या है?
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) विशेषण
उत्तर:
C) क्रिया

52. सब से पहले इसी ने कहा था। रेखांकित शब्द को पहचानिए।
A) क्रिया
B) संज्ञा
C) विशेषण
D) सर्वनाम
उत्तर:
A) क्रिया

53. वर्तनी की दृष्टि से शुद्ध शब्द को पहचानिए।
A) असमन
B) चैंक
C) दहाड
D) भग
उत्तर:
C) दहाड

54. बेमेल शब्द को पहचानिए।
A) पेड
B) फल
C) पत्ते
D) खरगोश
उत्तर:
D) खरगोश

55. बेमेल शब्द को पहचानिए।
A) जंगल
B) वन
C) अरण्य
D) जानवर
उत्तर:
D) जानवर

56. बेमेल शब्द को पहचानिए।
A) पेड
B) तरु
C) वृक्ष
D) फूल
उत्तर:
D) फूल

57. अचानक शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) एकदम
B) हरदिन
C) हर पल
D) धीरे – धीरे
उत्तर:
A) एकदम

These AP 6th Class Telugu Important Questions 9th Lesson ధర్మ నిర్ణయం will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 6th Class Telugu 9th Lesson Important Questions and Answers ధర్మ నిర్ణయం

6th Class Telugu 9th Lesson ధర్మ నిర్ణయం Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత గద్యాలు

1. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

రథానికి కట్టిన గుర్రాలు వాయువేగంతో పరుగిడుతున్నాయి. మెరుపు వేగంతో క్షణంలోనే ఆ ప్రదేశాన్ని దాటిపోయింది రథం. ఆ రథచక్రాల కిందపడి ఒక యువకుడు అసువులు బాశాడు. ప్రజలందరూ చుట్టూ చేరి తమ సానుభూతిని తెలియచేసారు. ఇంతలో అక్కడికి చేరుకుంది ఆ యువకుని తల్లి, కొడుకు ఆకస్మిక మరణానికి ఆ తల్లి గుండె పగిలింది. ఈలోపు సూర్యుడు అస్తమించాడు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) గుర్రాలు ఏ వేగంతో పరుగెడుతున్నాయి?
జవాబు:
గుర్రాలు వాయువేగంతో పరుగిడుతున్నాయి.

ఆ) యువకుడు ఎందుకు మరణించాడు?
జవాబు:
యువకుడు రథచక్రాల కింద పడడం వల్ల మరణించాడు.

ఇ) మెరుపు వేగంతో వెళ్ళింది ఏది?
జవాబు:
మెరుపు వేగంతో వెళ్ళింది రథం.

ఈ) తల్లి గుండె ఎందుకు పగిలింది?
జవాబు:
కొడుకు ఆకస్మిక మరణానికి తల్లి గుండె పగిలింది.

2. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

న్యాయమూర్తులు సుదీర్ఘంగా విచారించారు. నగరవీధిలో పసివారుంటారు, నిస్సహాయులెందరో. ఉంటారు. మదించిన గుర్రాలను కట్టిన రథంపై రాకుమారుడు నగర వీధులలోకి పోకూడదు.

ప్రాణాపాయం కలుగుతుంది. యువరాజు ఎక్కిన రధం వేగానికి ఒక ప్రాణం బలి అయింది. మరణశిక్ష తప్ప దీనికి మరో మార్గం లేదు. న్యాయశాసనాలకు రాజకుమారుడని కాని, సామాన్యుడని కాని భేదముండదు. ఇక్కడ బంధుప్రీతికి చోటు లేదు అని న్యాయమూర్తులు చెప్పారు. తీర్పు వింటున్నంత సేపూ మహారాజు ముఖం ప్రశాంతంగానే ఉంది. మధ్యాహ్న సమయం సూచిస్తూ గంట మోగింది. సభ చాలించాడు. సింహాసనం దిగాడు. సింహాసనంపై ఉన్నంతసేపూ గంభీరంగా ఉన్నాడు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) నగరవీధుల్లో ఎవరెవరు ఉంటారని న్యాయమూర్తులు అన్నారు?
జవాబు:
నగర వీధుల్లో పసివారు, నిస్సహాయులెందరో ఉంటారని న్యాయమూర్తులు అన్నారు.

ఆ) రాకుమారునికి న్యాయమూర్తులు ఏ శిక్ష విధించారు?
జవాబు:
రాకుమారునికి న్యాయమూర్తులు మరణశిక్ష విధించారు.

ఇ) శాసనాలకు ఏ భేదం ఉండదు?
జవాబు:
న్యాయశాసనాలకు రాజకుమారుడని గాని, సామాన్యుడని గాని భేదం ఉండదు.

ఈ) తీర్పు విన్న మాధవవర్మ ఎలా ఉన్నాడు?
జవాబు:
తీర్పు వింటున్నంత సేపూ మాధవవర్మ ముఖం ప్రశాంతంగా, గంభీరంగా ఉంది.

3. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

ఆ సాయంకాలమే ఆ శిక్షను అమలు చేశారు. “ధర్మో రక్షతి రక్షితః” – ధర్మాన్ని మనం రక్షిస్తే అది మనల్ని రక్షిస్తుంది అన్న సూక్తికి నిదర్శనంగా దుర్గామాత తన భక్తుడైన మాధవవర్మ పట్ల ప్రసన్నురాలైంది. ప్రభువు ధర్మ నిరతికి సంతోషపడింది. ఇంతలో హఠాత్తుగా కొండపై ఓ గర్జింపుతో వాన మొదలైంది.

జలజలా కురుస్తోంది.

గలగలా కురుస్తోంది. ఆశ్చర్యం !

ఘడియపాటు ఎడతెరపి లేకుండా విజయవాడ నగరమంతా బంగారు కాసుల వాన కురిసింది. బిలబిలమంటూ ప్రజలు వీధులలోనికి పరుగెత్తారు. అలా కనకవర్షం కురిపించిన దుర్గాదేవిని ఆనాటినుంచి కనకదుర్గగా పిల్చుకుంటున్నారు ప్రజలు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) “ధర్మోరక్షతి రక్షితః” అనే సూక్తికి అర్థం ఏమిటి?
జవాబు:
ధర్మాన్ని మనం రక్షిస్తే, ధర్మం మనలను రక్షిస్తుంది – అని ఈ సూక్తికి అర్థం.

ఆ) దుర్గాదేవి ఎందుకు ప్రసన్నురాలైంది?
జవాబు:
దుర్గాదేవి మాధవవర్మ ధర్మనిరతికి సంతోషపడి ప్రసన్నురాలైంది.

ఇ) కాసులవాన ఎలా కురిసింది?
జవాబు:
కాసులవాన జలజలా, గలగలా ఘడియపాటు కురిసింది.

ఈ) దుర్గాదేవిని కనకదుర్గగా ఎందుకు పిలుస్తున్నారు?
జవాబు:
విజయవాడలో ఘడియపాటు బంగారు కాసుల వాన కురిపించడం వలన దుర్గా దేవిని కనకదుర్గగా పిలుస్తున్నారు.

అపరిచిత గద్యాలు

1. కింది పేరా చదవండి. అడిగిన విధంగా ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

మానవుడు స్వేచ్ఛాజీవి. కొన్నాళ్ళు అన్నపానీయాలు లేకపోయినా తట్టుకోగలడేమో కానీ, స్వేచ్చ లేకపోతే భరించలేడు. ఆత్మాభిమానం, ఆత్మవిశ్వాసం అనే బలాలతో మానవజాతి నిరంతర ప్రగతిని సాధించింది. ఈనాడు మనం స్వేచ్ఛగా సుఖసంతోషాలతో హాయిగా జీవిస్తున్నామంటే, దానివెనుక మన పూర్వీకుల కృషి ఎంతైనా ఉంది. దాన్ని తెలుసుకోవలసిన అవసరం కూడా ఉంది. చరిత్రలో మన భారతీయుల కృషిని అధ్యయనం చేసినట్లయితే వెనుకటి తరాలవారి ముందుచూపు తెలుస్తుంది. వ్యక్తి ‘అశాశ్వతుడు, వ్యవస్థ శాశ్వతం.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) మానవుడు ఏమి లేకపోతే తట్టుకోలేడు?
జవాబు:
మానవుడు స్వేచ్ఛ లేకపోతే తట్టుకోలేడు.

ఆ) పై పేరాకు శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
పై పేరాకు ‘స్వేచ్ఛ’ అని శీర్షిక పెట్టవచ్చు.

ఇ) చరిత్రను అధ్యయనం చేస్తే ఏమి తెలుస్తుంది?
జవాబు:
చరిత్రను అధ్యయనం చేస్తే వెనుకటి తరాలవారి ముందుచూపు తెలుస్తుంది.

ఈ) పై గద్యాన్ని చదివి, ఏదైనా ఒక ప్రశ్నను తయారుచేయండి.
జవాబు:
‘వ్యక్తి – వ్యవస్థ’ వీటిలో శాశ్వతమైనదేది?

2. కింది పేరా చదవండి. అడిగిన విధంగా ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

రాయలసీమ రత్నం, తెలుగుజాతి గర్వించదగిన ఆణిముత్యం ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి.

తెల్లదొరల పాలననుంచి మన దేశాన్ని విముక్తంచేసి స్వాతంత్ర్యం సాధించాలన్న గొప్ప తలంపుతో ఎందరో మహానుభావులు తమ సర్వస్వాన్ని ఒడ్డారు. అలాంటి త్యాగధనుల్లో అగ్రేసరుడు ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి. దేశ స్వాతంత్ర్యం కొరకు ఆత్మార్పణ గావించిన వీరాధివీరుడు. తెల్లదొరలను గజగజలాడించిన పరాక్రమశాలి. ఎంతటి పరాక్రమవంతుడో అంతటి కరుణామయుడు. వీర, శాంత గుణాల కలగలుపే ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) తెలుగుజాతి గర్వించదగిన ఆణిముత్యం ఎవరు?
జవాబు:
తెలుగుజాతి గర్వించదగిన ఆణిముత్యం ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి.

ఆ) పై పేరాకు శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
పై పేరాకు ‘వీరాధివీరుడు’ అని శీర్షిక పెట్టవచ్చు.

ఇ) ఏయే గుణాల కలగలుపే ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి?
జవాబు:
వీర, శాంత గుణాల కలగలుపే ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి.

ఈ) ఇవ్వబడిన గద్యాన్ని చదివి, ఏదైనా ఒక ప్రశ్నను తయారుచేయండి.
జవాబు:
ఉయ్యాలవాడ నరసింహారెడ్డి ఏ ప్రాంతం వాడు?

3. కింది పేరా చదవండి. అడిగిన విధంగా ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

తెల్లదొరల నిరంకుశపాలన మనుషులనే కాదు పశువులను కూడా క్రూరంగా హింసించింది. పశువులను అడవులలో పెరిగే గడ్డి మేపుకోవడానికి పన్ను చెల్లించాలని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం చట్టం చేసింది. దీనిని పుల్లరి అంటారు. సహాయ నిరాకరణోద్యమ కాలంలో భూమి పన్నులు, పశువుల పుల్లరి చెల్లించాలని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం చేసిన శాసనాన్ని ఎదిరించి పోరాడిన వీరుడు, సాహసి, దీక్షాపరుడు, కృషీవలుడు కన్నెగంటి హనుమంతు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం ఏమని చట్టం చేసింది?
జవాబు:
పశువులను అడవులలో పెరిగే గడ్డి మేపుకోవడానికి పన్ను చెల్లించాలని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం చట్టం చేసింది.

ఆ) ఈ పేరాకు శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
ఈ పేరాకు ‘పుల్లరి’ అని శీర్షిక పెట్టవచ్చు.

ఇ) పశువుల పుల్లరి చెల్లించాలని బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం చేసిన శాసనాన్ని ఎదిరించి పోరాడిన వీరుడు ఎవరు?
జవాబు:
కన్నెగంటి హనుమంతు.

ఈ) ఇవ్వబడిన గద్యాన్ని చదివి, ఏదైనా ఒక ప్రశ్నను తయారుచేయండి.
జవాబు:
తెల్లదొరల నిరంకుశపాలన ఎట్టిది?

4. క్రింది కరపత్రం చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.

ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పై కరపత్రం ఎవరు విడుదల చేశారు?
జవాబు:
ప్రత్యేక అవసరాలున్నవారి ప్రోత్సాహక కమిటీవారు పై కరపత్రాన్ని విడుదల చేశారు.

ఆ) ప్రత్యేక అవసరాలున్నవారు దేనిలో భాగస్వాములు కావాలి?
జవాబు:
సమాజ అభివృద్ధిలో ప్రత్యేక అవసరాలున్నవారు భాగస్వాములు కావాలి.

ఇ) వాళ్ళూ మనవాళ్ళే అన్నారు కదా ! వాళ్ళెవరు?
జవాబు:
ప్రత్యేక అవసరాలున్న వాళ్ళు.

ఈ) పై కరపత్రం ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబు:
పై కరపత్రంలో ఎవరి గురించి చెప్పారు?

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

ప్రశ్న 1.
‘అతివేగం ప్రమాదకరం’ అనే వాక్యాన్ని మీ పాఠం ఆధారంగా సమర్థించండి.
జవాబు:
విజయవాడను మాధవవర్మ అనే రాజు పరిపాలించేవాడు. ఆయన కొడుకు యువరాజు పదివేల బంగారు నాణేలతో అరేబియా దేశానికి చెందిన మేలుజాతి గుర్రాలను కొన్నాడు. ఆ గుర్రాలను కట్టిన రథంపై విహారానికి బయలుదేరాడు. అతనికి పట్టాభిషేకం జరగబోతోంది. ఒళ్ళు తెలియని ఉత్సాహంతో గుర్రాలను పరిగెత్తించాడు. కోటవీధిలో సాయంకాలం సమయంలో జనం – తిరుగుతున్నారు. అయినా పట్టించుకోలేదు. గుర్రాలు వాయువేగంతో పరిగెడుతున్నాయి. రథం మెరుపువేగంతో దూసుకుపోతోంది. రథ చక్రాల కిందపడి ఒక యువకుడు మరణించాడు. ఆ యువకుని మరణానికి మితిమీరిన వేగంతో రథాన్ని నడపడమే కారణం. ఒళ్ళు తెలియని వేగం వలన అనవసరంగా ఒక యువకుడు బలైపోయాడు. దీన్ని విచారించిన మాధవవర్మ తన కుమారునికి కూడా మరణదండన విధించాడు. అందుచేత మితిమీరిన వేగం ఇతరులకు, తమకు కూడా ప్రమాదమని గుర్తించాలి.

ప్రశ్న 2.
వృద్ధురాలు మాధవవర్మతో మాట్లాడిన మాటలను బట్టి మీరేమి గ్రహించారు?
జవాబు:
మాధవవర్మ కుమారుని రథం క్రిందపడి వృద్ధురాలి కొడుకు మరణించాడు. ఆ మరణానికి ఆ తల్లి గుండె తల్లడిల్లింది. మరునాడు ఉదయం రాజు కొలువులోకి ప్రవేశించింది. ఆమె కన్నీరు మున్నీరుగా విలపిస్తోంది. రక్తంతో అట్టలు కట్టిన కొడుకు మృతదేహాన్ని రాజు ముందు ఉంచింది. తనకు ఒక్కడే కొడుకని రాజుకు చెప్పింది. తన కుటుంబానికి అతనే ఆధారమని వివరించింది. తన కుమారుని మరణానికి రాజకుమారుడే కారణమని చెప్పింది. ఏ దిక్కూలేని తనకు న్యాయం చేయమని ప్రార్థించింది. దీనిని బట్టి ఆ ముసలి తల్లి బాధ మాకు అర్థమయ్యింది.

ప్రశ్న 3.
ధర్మ నిర్ణయం ఎవరు చేశారు ? ఆ ధర్మ నిర్ణయం ఏమిటి?
జవాబు:
న్యాయమూర్తులు సుదీర్ఘంగా యువకుని మరణం గురించి విచారించారు. నగరవీధులలో పసిపిల్లలు, నిస్సహాయులు, సామాన్యులు చాలామంది తిరుగుతూ ఉంటారు. అటువంటి చోట మదించిన గుర్రాలను కట్టిన రథంపై రాజ కుమారుడు వెళ్ళడం తప్పని తేల్చారు. వెళ్ళినా మితిమీరిన వేగంతో వెళ్ళటం చాలా తప్పని తేల్చారు. యువకుని మరణానికి ఖచ్చితంగా రాజకుమారుడే కారణమని తేల్చారు. న్యాయ శాసనాలకు రాజకుమారుడని, సామాన్యులని భేదముండదన్నారు. బంధుప్రీతికి అవకాశం లేదని ఖచ్చితంగా చెప్పారు. న్యాయసూత్రాల ప్రకారం రాజకుమారునికి మరణదండన విధించాలని ధర్మ నిర్ణయం చేశారు.

ప్రశ్న 4.
‘ధర్మో రక్షతి రక్షితః’ ఈ పాఠం ఆధారంగా వ్యాఖ్యానించండి.
జవాబు:
ధర్మో రక్షతి రక్షితః అంటే ధర్మాన్ని మనం రక్షిస్తే ధర్మమే మనల్ని రక్షిస్తుంది అని అర్థం. రథాన్ని అతివేగంగా రాజకుమారుడు నడిపాడు. ఒక యువకుని మరణానికి కారణమయ్యాడు. న్యాయాధికారులు అతనికి మరణశిక్ష విధించాలన్నారు. రాజయిన మాధవవర్మకు రెండు సమస్యలు వచ్చాయి. తన పుత్రునకు తానే మరణశిక్ష విధించాలి. కానీ తండ్రిగా కుమారుని మరణానికి తను కారణం కావడం ధర్మం కాదు. రెండవది ఒక రాజుగా తప్పు చేసిన వాడికి శిక్ష విధించాలి. ధర్మాన్ని కాపాడాలి. ఈ పరిస్థితిలో కుటుంబ ధర్మం కంటే రాజధర్మం గొప్పది. అందుకే రాజధర్మానికి కట్టుబడి యువరాజుకి మరణదండన విధించాడు. అందుకే అతని ధర్మనిరతిని జగన్మాతయైన దుర్గాదేవి కూడా మెచ్చుకుంది. బంగారు వర్షం కురిపించింది. మరణించిన వారిని (రాజకుమారుని, యువకుని) బ్రతికించింది.

ప్రశ్న 5.
మీకు తెలిసిన ఒక ధర్మాత్ముని గురించి మిత్రునకు లేఖ రాయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 6.
ముసలమ్మకు, మాధవవర్మకు మధ్య జరిగిన సంభాషణ రాయండి.
జవాబు:
ముసలమ్మ : రాజుగారూ ! దండాలండీ.
మాధవవర్మ : ఏమైంది ? ఎందుకేడుస్తున్నావు?
ముసలమ్మ : నా కొడుకు చచ్చిపోయాడు బాబూ !
మాధవవర్మ : అయ్యయ్యో ! నీకేం పరవాలేదు. నేనున్నాను. ఎలా చచ్చిపోయాడు?
ముసలమ్మ : రథం కింద పడిపోయాడండీ !
మాధవవర్మ : ఆ రథం ఎవరిది? చూశావా?
ముసలమ్మ : చూశానండీ ! యువరాజు గారి రథమండి.
మాధవవర్మ : ఆఁ …… ? విచారణ చేయిస్తాను. దోషిని శిక్షిస్తాను. నీకు న్యాయం చేస్తాను.
ముసలమ్మ : ధర్మప్రభువులండీ ! తమరు ! !
మాధవవర్మ : ఇక నీవు వెళ్లవచ్చు. (ముసలమ్మ వెళ్లిపోతుంది)

III. భాషాంశాలు.

1. పర్యాయపదాలు :

కుమారుడు = కొడుకు, తనయుడు
గుఱ్ఱము = తురగము, అశ్వము .
మేఘం = పయోధరము, జీమూతము
శోకము = ఏడ్పు, రోదనము
హృదయం = ఎద, ఎడద
సువర్ణము = బంగారము, కనకము
రథం = తేరు, స్యందనము
వదనం = ముఖము, ఆననము
సభ = కొలువు, సదస్సు

2. ప్రకృతి – వికృతులు :

కోట్టము – కోట
వీథి – వీది
కుమారుడు – కొమరుడు
మేఘము – మొగులు
ప్రజ – పజ
న్యాయం – నాయం
శాసనము – చట్టము
పుత్రుడు – బొట్టెడు
మంత్రి – మంతిరి
కార్యము – కర్ణము
ధర్మము – దమ్మము
భటుడు – బంటు
రథము – అరదము
మూర్తి – మూరితి
వృద్ధు – పెద్ద
ఆజ్ఞ – ఆన
బంధువులు – బందుగులు
హృదయం – ఎద
అంతఃపురము – అంతిపురము
సంతోషము – సంతసము

3. సంధులు:

నాణేలను + ఇచ్చి = నాణేలనిచ్చి – (ఉత్వ సంధి)
ప్రజలు + అందరూ = ప్రజలందరూ – (ఉత్వ సంధి)
ముందు + ఉంచింది = ముదుంచింది – (ఉత్వ సంధి)
ఇతడు + ఒక్కడే = ఇతడొక్కడే – (ఉత్వ సంధి)
వారు + ఉంటారు = వారుంటారు – (ఉత్వ సంధి)
కుమారుడు + అని = కుమారుడని – (ఉత్వ సంధి)
భేదము + , ఉండదు = భేదముండదు – (ఉత్వ సంధి)
పరవశుడు + అయ్యాడు = పరవశుడయ్యాడు – (ఉత్వ సంధి)
భక్తుడు + ఐన = భక్తుడైన – (ఉత్వ సంధి)
ఆనతి + ఇచ్చాడు = ఆనతిచ్చాడు – (ఇత్వ సంధి)
ఉన్న + అంత = ఉన్నంత – (అత్వ సంధి)
పట్ట + అభిషేకం = పట్టాభిషేకం – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)
న్యాయ + అధికారి = న్యాయాధికారి – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)
సింహ + ఆసనం = సింహాసనం – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)
కార్య + ఆచరణ = కార్యాచరణ – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)
సు + ఉక్తి = సూక్తి – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)

4. కింద గీతగీసిన పదాలకు అర్థాలు రాయండి. వాటితో సొంత వాక్యాలు రాయండి.

1. చెట్టు పడిపోతే పెద్ద ధ్వని వచ్చింది.
జవాబు:
ధ్వని = శబ్దం
అనవసరంగా శబ్దం చేయకు.

2. దేవుడు రథంపై ఊరేగుతున్నాడు.
జవాబు:
రథం = తేరు
అర్జునుని తేరును చూస్తే శత్రువులకు భయం.

3. మొన్న ప్రమాదంలో ఒకనికి నెత్తురు వచ్చింది.
జవాబు:
నెత్తురు = రక్తం
రక్తం ఎర్రగా ఉంటుంది.

5. కింది వ్యతిరేక పదాలు జతపర్చండి.

జవాబు:

6. కింది ప్రకృతులను వికృతులతో జతపర్చండి.

జవాబు:

7. కింది ఖాళీలను పూరించండి.

1. ప్రజలందరూ = ప్రజలు + అందరూ – ఉత్వ సంధి
2. ఏమన్నారు = ఏమి + అన్నారు – ఇత్వ సంధి
3. అక్కడెక్కడో = అక్కడ + ఎక్కడో – అత్వ సంధి
4. మంచి చెడులు = మంచియును, చెడుయు – ద్వంద్వ సమాసం
5. త్రిమూర్తులు = ముగ్గురైన మూర్తులు – ద్విగు సమాసం
6. నవరసాలు = తొమ్మిదైన (నవ సంఖ్య గల) రసాలు = ద్విగు సమాసం
7. రామలక్ష్మణులు మహావీరులు. ఇది సంయుక్త వాక్యం
8. అన్నం తిని బడికి వెళ్లాను. ఇది సంక్లిష్ట వాక్యం
9. లతకు చదవడం రాయడం వచ్చును. ఇది సంయుక్త వాక్యం.

8. ఈ క్రింది ప్రశ్నలకు సరైన జవాబులను బ్రాకెట్లలో గుర్తించండి.

1. ఎండలో తిరిగితే వదనం కందిపోయింది. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) ముఖం
ఆ) వందనం
ఇ) శరీరం
జవాబు:
అ) ముఖం

2. శాసనం అతిక్రమించకూడదు. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) మాట
ఆ) కారణం
ఇ) చట్టం
జవాబు:
ఇ) చట్టం

3. గురువుల సూక్తిని పాటించాలి. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) మాట
ఆ) మంచిమాట
ఇ) పాఠం
జవాబు:
ఆ) మంచిమాట

4. శోకము అనర్థదాయకం. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) ఏడ్పు
ఆ) బాధ
ఇ) కంగారు
జవాబు:
అ) ఏడ్పు

5. రథంపై దేవుడు వస్తాడు. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) గుర్రం, అశ్వం
ఆ) పల్లకి, పల్యంకిక
ఇ) తేరు, స్యందనం
జవాబు:
ఇ) తేరు, స్యందనం

6. మేఘం వస్తే వాన వస్తుంది. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) పయోధరము, జీమూతము
ఆ) శీతలం, చల్లగాలి
ఇ) చినుకు, జడి
జవాబు:
అ) పయోధరము, జీమూతము

7. దశరథుని కుమారుడు రాముడు. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) కొడుకు, కూతురు
ఆ) పుత్రి, బిడ్డ
ఇ) కొడుకు, తనయుడు
జవాబు:
ఇ) కొడుకు, తనయుడు

8. హృదయంలో మంచి మాత్రమే ఉండాలి. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) గుండె, కండరం
ఆ) ఎడద, ఎద
ఇ) మనస్సు, ఆలోచన
జవాబు:
ఆ) ఎడద, ఎద

9. కోట చుట్టూ సైన్యం ఉంది. (ప్రకృతిని గుర్తించండి)
అ) కోటరము
ఆ) కోట్టము
ఇ) కొట్టము
జవాబు:
ఆ) కోట్టము

10. భటుడు కాపలా ఉంటాడు. వికృతిని గుర్తించండి)
అ) బంటు
ఆ) భట్టు
ఇ) పటము
జవాబు:
అ) బంటు

11. కృష్ణమూర్తిని చూచి మొక్కాము. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) మూర్తము
ఆ) అమూర్తము
ఇ) మూరితి
జవాబు:
ఇ) మూరితి

12. కుమారుడు తల్లిదండ్రులను చూడాలి. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) కుమ్మరుడు
ఆ) కొమరుడు
ఇ) కొమారులే
జవాబు:
ఆ) కొమరుడు

13. ప్రజలందరూ తీర్పు వినడానికి వచ్చారు. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) ఉత్వ సంధి
ఆ) అత్వ సంధి
ఇ) ఇత్వ సంధి
జవాబు:
అ) ఉత్వ సంధి

14. రాజు ఆనతిచ్చాడు – సంధి పేరు గుర్తించండి.
అ) ఉత్వ సంధి
ఆ) ఇత్వ సంధి
ఇ) అత్వ సంధి
జవాబు:
ఆ) ఇత్వ సంధి

15. ఉన్నంతలో దానం చేయాలి. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) ఉండి + అంత
ఆ) ఉంటు + అంత
ఇ) ఉన్న + అంత
జవాబు:
ఇ) ఉన్న + అంత

16. పంచపాండవులు ధర్మం వైపు నిలిచారు. (సమాసం పేరు గుర్తించండి)
అ) ద్విగువు
ఆ) ద్వంద్వం
ఇ) బహువ్రీహి
జవాబు:
అ) ద్విగువు

17. బ్రహ్మకు చతుర్ముఖములు ఉంటాయి. (విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి)
అ) నలువ ముఖాలు
ఆ) నాలుగైన ముఖాలు
ఇ) నాలుగు వేదాలు
జవాబు:
ఆ) నాలుగైన ముఖాలు

18. మూడైన (త్రిఐన) మూర్తులు – సమాసపదం గుర్తించండి.
అ) త్రిదశలు
ఆ) త్రిలోకాలు
ఇ) త్రిమూర్తులు
జవాబు:
ఇ) త్రిమూర్తులు

19. పాటలూ పద్యాలూ నేర్చుకొన్నది. (ఏ రకమైన వాక్యం)
అ) సంయుక్తం
ఆ) సంక్లిష్టం
ఇ) అనుమత్యర్థకం
జవాబు:
అ) సంయుక్తం

20. ఆడుతూపాడుతూ బ్రతకాలి. (ఏ రకమైన వాక్యం )
అ) సంయుక్తం
ఆ) సామాన్యం
ఇ) సంక్లిష్టం
జవాబు:
ఇ) సంక్లిష్టం

21. కిందివానిలో సంయుక్తం గుర్తించండి.
అ) వచ్చి, చూశారు
ఆ) వెళ్లకండి
ఇ) అన్నదమ్ములు
జవాబు:
ఇ) అన్నదమ్ములు

22. మాధవవర్మ ధర్మంగా, న్యాయంగా జీవించాడు. (వాక్య రకం)
అ) సంక్లిష్టం
ఆ) సంయుక్తం
ఇ) అనుమత్యర్థకం
జవాబు:
ఆ) సంయుక్తం

23. రామారావు, నాగేశ్వరరావు సినిమా నటులు. (వాక్య రకం)
అ) సంయుక్తం
ఆ) సంక్లిష్టం
ఇ) విధ్యర్థకం
జవాబు:
అ) సంయుక్తం

24. నలుగురూ వచ్చి వెళ్లాలి. (వాక్య రకం గుర్తించండి)
అ) విధ్యర్థకం
ఆ) సంయుక్తం
ఇ) సంక్లిష్టం
జవాబు:
ఇ) సంక్లిష్టం

25. కిందివానిలో పంచమీ విభక్తి ప్రత్యయం గుర్తించండి.
అ) కొఱకు
ఆ) వలన(న్)
ఇ) యొక్క
జవాబు:
ఆ) వలన(న్)

26. కిందివానిలో సప్తమీ విభక్తి ప్రత్యయం గుర్తించండి.
అ) అందు(న్)
ఆ) గూర్చి
ఇ) తోడు
జవాబు:
అ) అందు(న్)

27. కిందివానిలో సర్వనామం గుర్తించండి.
అ) బాగు
ఆ) రాముడు
ఇ) ఆమె
జవాబు:
ఇ) ఆమె

28. కిందివానిలో అవ్యయం గుర్తించండి.
అ) సీత
ఆ) అబ్బ
ఇ) బాగుంది
జవాబు:
ఆ) అబ్బ

29. ఆమె చాలా పొడవుగా ఉందని సీత అన్నది. (విశేషణం గుర్తించండి)
అ) ఆమె
ఆ) సీత
ఇ) పొడవు
జవాబు:
ఇ) పొడవు

30. నామవాచకానికి బదులుగా వాడేది గుర్తించండి.
అ) సర్వనామం
ఆ) నామవాచకం
ఇ) అవ్యయం
జవాబు:
అ) సర్వనామం

చదవండి – ఆనందించండి

నేరము – శిక్ష

ఓరోజు మా నాన్న, తనని బస్తీలో జరిగే ఒక సమావేశానికి కారులో తీసుకెళ్ళమనడంతో, ఎగిరి గంతేశాను. ఎలానూ బస్తీకెళ్తున్నాను కాబట్టి, మా అమ్మ తనకవసరమైన సరుకులపట్టీ ఇచ్చింది. పైగా రోజంతా బస్తీలోనే ఉండాలి కనుక, కారు సర్వీసింగ్ తో పాటుగా చేయాల్సిన ఇతర పనులు కూడా మా నాన్న అప్పగించారు. ఆ ఉదయం మా నాన్నను దిగబెట్టాక, “సాయంత్రం 5 గంటలకు మళ్ళీ ఇక్కడికే రా, కలసి ఇంటికి వెళ్లాం…” అన్నారు నాన్న.

హడావిడిగా పనులన్నీ ముగించుకుని, నేరుగా దగ్గరలోని సినిమాహాల్ కి వెళ్ళాను. సినిమాలో జాన్ వేన్ చేసిన ద్విపాత్రాభినయంలో లీనమవ్వడంతో సమయం గుర్తులేదు. నాకు గుర్తొచ్చేప్పటికి సాయంత్రం 5.30 గంటలయింది. నేను గారేజ్ కి పరిగెత్తుకెళ్ళి, కారు తీసుకుని, నాకోసమే ఎదురుచూస్తున్న మా నాన్నను చేరేటప్పటికి సాయంత్రం 6.30 గంటలయ్యింది. ‘ఎందుకు ఆలస్యమయింది?” అని ఆత్రుతతో నాన్న అడిగారు. జాన్ వేన్ సినిమా చూశానని ఆయనకు చెప్పటానికి సిగ్గుపడ్డ నేను, ఆయన అప్పటికే గారేజ్ వారితో మాట్లాడి ఉన్న విషయం తెలియక, ‘కారు సిద్ధం కాలేదు, నేను వేచి ఉండాల్సి వచ్చింది’ అన్నాను.

అబద్ధం చెప్తూ పట్టుబడ్డ నాతో ఆయన, ‘నాతో నిజం చెప్పేందుకు ధైర్యం లేకపోయింది నీకు. నిన్ను పెంచటంలో నేనేదో తప్పు చేశాను. నేను ఎక్కడ తప్పుచేశానో తెలుసుకునేందుకు 18 మైళ్ళు నడిచి ఇంటికి వెళ్తున్నాను. దాని గురించి ఆలోచించు’ అన్నారు. సూటూ, బూటూ వేసుకుని దర్జాగా ఉన్న ఆయన, చీకట్లో, దీపాలు లేని, ఆ గతుకుల రోడ్డు మీద నడవడం ప్రారంభించారు.

ఆయనను వదిలి వెళ్ళలేని నేను, బుద్ధి తక్కువగా నేను ఆడిన అబద్ధం వల్ల ఆయన అనుభవిస్తున్న ఆవేదనను చూస్తూ, ఐదున్నర గంటలపాటు ఆయన వెనకే, కారు నడుపుకుంటూ వెళ్ళాను. అప్పటికప్పుడే, అక్కడికక్కడే ఇక మళ్ళీ అబద్ధమాడకూడదని గట్టిగా నిర్ణయించుకున్నాను.

మనం మన పిల్లలను తిట్టీ కొట్టి శిక్షించే పద్ధతిలో ఆయన నన్ను శిక్షించి ఉంటే, నేనీ పాఠాన్ని నేర్చుకుని వుండేవాడనా? అని అప్పుడప్పుడు ఈ సంఘటనను గురించి ఆలోచిస్తూ ఆశ్చర్యపోతుంటాను. నేర్చుకుని ఉండేవాడను కానని నా నమ్మకం. ఆ శిక్షను అనుభవించి, మళ్ళీ ఎప్పటిలాగే అదే పని చేసి ఉండేవాడిని. కానీ, ఈ ఒక్క అహింసాచర్య ఎంత శక్తిమంతమైనదంటే, అది నిన్ననే జరిగినట్లుగా అనిపిస్తుంది. అహింసకున్న శక్తి అటువంటిది.

These AP 7th Class Telugu Important Questions 5th Lesson తెలుగు వెలుగు will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 5th Lesson Important Questions and Answers తెలుగు వెలుగు

7th Class Telugu 5th Lesson తెలుగు వెలుగు Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

1. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. దీనికి నాలుగు ప్రశ్నలు తయారుచేయండి.

ఎవరి మాతృభాష వారికి కన్నతల్లి లాంటిది. మన తెలుగుభాష మనకు అమృతం కదూ ! మనం తెలుగులోనే ఆలోచిస్తాం. తెలుగులోనే మాట్లాడతాం. తెలుగులోనే జీవిస్తాం! మా స్నేహితులను ఇలానే ప్రోత్సహిస్తాం. మీ స్నేహితులనే కాదు. అందరినీ, అన్ని అవసరాలకూ తెలుగుభాషనే వాడమని ప్రోత్సహించాలి. తెలుగు గొప్పదనాన్ని పద్యాల్లో గేయాల్లో, పాటల్లోనూ నలుదిక్కులా పాడి వినిపించాలి. తెలుగుభాష ఆరాధ్యభాష అయ్యేలా చూడాలి.
జవాబు:
అ) ఏది ఎవరికి కన్నతల్లి లాంటిది?
ఆ) మనం ఏమిచేస్తాం?
ఇ) స్నేహితులనూ, ఇతరులనూ ఏమని ప్రోత్సహించాలి?
ఈ) నలుదిక్కులా ఏమి పాడి వినిపించాలి?

2. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. దీనిపై నాలుగు ప్రశ్నలు రాయండి.

“కప్పను గని ఫణివరుండు గడగడ వణికెన్”

అనే పంక్తితో మా పుస్తకంలో ఒక గమ్మత్తు పద్యం ఉంది. వాటిని సమస్యాపూరణలు అంటారు. ఇవి సాధారణంగా అవధాన ప్రక్రియల్లో ఉంటాయి. అష్టావధానం అంటే అదేనా ? ఔను అష్టావధానంలో సమస్యాపూరణం అనేది, ఒక విషయం, శతావధానం, సహస్రావధానం అనేవి కూడా ఉన్నాయి. ఇది కూడా తెలుగులో ఒక అద్భుత
విధానం:
కవి ఏకాగ్రతనూ, ధారణనూ, ప్రతిభనూ తెలుసుకోదగిన ప్రక్రియ ఇది.
జవాబు:
అ) పుస్తకంలోని గమ్మత్తు పద్యంలోని పంక్తి ఏది?
ఆ) సమస్యా పూరణలు ఏ ప్రక్రియల్లో ఉంటాయి?
ఇ) అవధానాలలో రకాలను పేర్కొనండి.
ఈ) అవధానాలు ఎటువంటి ప్రక్రియలు?

3. కింది వాక్యాలు ఏ రకమైన వాక్యాలో పేర్లు రాయండి.

1. ఎవరా పైడి బొమ్మ?
జవాబు:
ప్రశ్నార్థక వాక్యం

2. నువ్వు నోరు మూస్తావా? ముయ్యవా?
జవాబు:
సందేహార్థక వాక్యం

3. సీత బడికెళ్ళిందా? లేదా?
జవాబు:
సందేహార్థక వాక్యం

4. శ్రీ మహాలక్ష్మీ ! కరుణ జూపవమ్మా !
జవాబు:
ప్రార్థనార్థక వాక్యం

5. ఆకాశవాణిలో విషయం ప్రకటించండి.
జవాబు:
ప్రార్థనార్థక వాక్యం

6. నీవు గుడికి వెళ్ళవచ్చు.
జవాబు:
అనుమత్యర్థక వాక్యం

7. నేను బడికి వెళ్ళగలను.
జవాబు:
సామర్థ్యార్థక వాక్యం

8. కేబుల్ గ్రామ్ పంపించు.
జవాబు:
విధ్యర్థక వాక్యం

9. నీవు బడికి రావద్దు.
జవాబు:
నిషేధార్థక వాక్యం

ఈ క్రింది అపరిచిత గద్యాలను చదివి ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. గాంధీజీ తన ప్రసంగాలలో సత్యం, అహింస అనే రెండు తరచుగా ఉపయోగించేవారు. అయితే ఈ రెంటిలో మొదటిదానికే ప్రాధాన్యమిచ్చారు. అతడు సత్యాన్వేషకుడే కాదు. సత్యాన్ని ఆరాధించిన భక్తుడు. తన జీవితాన్ని “సత్యమార్గంతో పరిశోధనలు”గా అభివర్ణించారు. ప్రారంభంలో భగవంతుడే సత్యమని ప్రకటించారు. కానీ, చివరకు “సత్యమే భగవంతుడు” అని ప్రకటించే స్థితికి వచ్చారు. “ఎందుకంటే భగవంతుని ఉనికిని నిరాకరించవచ్చు. కానీ, సత్యమును కాదనడం కష్టం”
ప్రశ్నలు:
అ) గాంధీ తన ప్రసంగాలలో తరచుగా ఉపయోగించేవి ఏవి?
జవాబు:
సత్యం, అహింస.

ఆ) ఆయన తన జీవితాన్ని ఏమని అభివర్ణించారు?
జవాబు:
సత్యమార్గంతో పరిశోధనలు.

ఇ) ప్రారంభంలో ఆయన దేనిని సత్యమని ప్రకటించారు?
జవాబు:
భగవంతుడే సత్యం.

ఈ) చివరకు ఆయన దేనిని భగవంతునిగా ప్రకటించే స్థితికి వచ్చారు?
జవాబు:
సత్యమే భగవంతుడు.

2. భాష నేర్చుకోవడం రెండు రకాలు. భాష కోసం భాష. విషయం కోసం భాష, భాషా స్వరూప స్వభావాలను సమగ్రంగా అధ్యయనం చేయడం మొదటి రకంలోనిది. శాస్త్ర సాంకేతిక విషయాలను, సాహిత్య సాంస్కృతిక విషయాల వంటి వాటిని అధ్యయనం చెయ్యడం రెండవ రకంలోనిది. అలాగే భాష కూడా రెండు రకాలుగా తయారయింది. ప్రాచీన కావ్య) భాష, ఆధునిక (ప్రామాణిక) భాష, సాహిత్యంలో తరతరాల వారసత్వాన్ని అవగాహన చేసుకొని ఆనందించడానికి ప్రాచీన భాష ఉపయోగిస్తుంది. కాని, దాన్ని గురించి చెప్పడానికీ, రాయడానికి ఆధునిక భాషే కావాలి. ఎందువల్లనంటే ఏ కాలంలో జీవించేవాడి ఆలోచన, అలవాట్లూ ఆ కాలం నాటి భాషలోనే సాగుతుంటాయి. కనుక ప్రాచీన భాష ప్రయోజనం పరిమితం. ఆధునిక భాష ప్రయోజనం అపరిమితం. వివిధ శాస్త్ర విషయాలను వివరించడానికే కాదు, పూర్వ భాషా సాహిత్యాలను వివరించడానికి కూడా ఆధునిక భాషే కావాలి.
ప్రశ్నలు:
అ) భాషను ఏ యే రకాలుగా నేర్చుకొంటాము?
జవాబు:
భాషను భాష కోసం, విషయం కోసం నేర్చుకుంటాము.

ఆ) భాష ఎన్ని రకాలుగా తయారయింది?
జవాబు:
భాషలో ప్రాచీన భాష (కావ్య), ఆధునిక భాష (ప్రామాణిక) అని రెండు రకాలు.

ఇ) ప్రాచీన భాష ఎందుకు ఉపయోగపడుతుంది?
జవాబు:
ప్రాచీన భాష సాహిత్యంలోని తరతరాల వారసత్వాన్ని అవగాహన చేసుకోవడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

ఈ) ఆధునిక భాష ఉపయోగం ఏమిటి?
జవాబు:
ఆధునిక భాష సాహిత్యంలో తరతరాల గురించి చెప్పడానికి, రాయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

3. పరభాషల ద్వారా కాక మాతృభాష ద్వారా విద్యాబోధన చేయుటయే సహజమైన పద్ధతి అని వాదించి వంగభాషలో బాలురకు ఉపయుక్తములగు వాచకములను, శాస్త్ర గ్రంథములను రచించిన విద్యావేత్త ఈశ్వరచంద్రుడు.

అతనివలే ఒకవైపు సంఘ సంస్కరణ చేయుచు, మరొకవైపు భాషా సేవ చేసిన మహనీయుడు మన వీరేశలింగం పంతులు గారు. పంతులుగారికి దక్షిణదేశ విద్యాసాగరుడను బిరుదు కలదు. విద్యాసాగరుడు పంతులుగారు పరస్పరం ఉత్తరములు రాసుకొనేవారు. ఈశ్వరచంద్రుని వలన వంగదేశము, పంతులుగారి వలన తెలుగుదేశము వాసిగాంచినవి.
ప్రశ్నలు:
అ) విద్యాబోధన చేయుటకు సహజమైన పద్ధతి ఏది?
జవాబు:
మాతృభాష ద్వారా విద్యాబోధన చేయుట సహజమైన పద్ధతి.

ఆ) ఈశ్వరచంద్రుడు ఏ భాషలో వాచకములను రాసెను?
జవాబు:
ఈశ్వరచంద్రుడు వంగభాషలో వాచకములను రాసెను.

ఇ) పంతులుగారి బిరుదు ఏమిటి?
జవాబు:
‘దక్షిణ దేశ విద్యాసాగరుడు’ అనేది పంతులుగారికి గల బిరుదు.

ఈ) ఈశ్వరచంద్రుని వలన ఏ దేశము వాసిగాంచెను?
జవాబు:
ఈశ్వరచంద్రుని వలన వంగదేశము వాసి గాంచెను.

4. మేధా సంపత్తి విషయంలో స్త్రీలకు, పురుషులకు భేదం లేదన్నది వైజ్ఞానిక వాస్తవం. స్త్రీ విద్యావంతురాలైతే కుటుంబం అంతా విద్యావంతమవుతుంది అనేది ఎంతయినా యథార్థం. ఒక దేశం యొక్క సంస్కృతి, వికాసం, ప్రగతి ఆ దేశంలోని స్త్రీలందరూ విద్యావంతులా, కాదా అనే దాని మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఆధునిక యుగంలో విద్య మానవునికి ఒక ముఖ్యమైన జీవితావసరంగా కూడా మారింది. నిరక్షరాస్యతా నిర్మూలన, పేదరికం తొలగింపు ఒక ప్రాథమిక అవసరంగా భావించి వాటిని రాజ్యాంగంలో పొందుపరచడమైనది.
ప్రశ్నలు:
అ) యథార్థమైనది ఏది?
జవాబు:
స్త్రీ విద్యావంతురాలైతే కుటుంబమంతా విద్యావంతమవుతుంది.

ఆ) ఒక దేశ సంస్కృతి, ప్రగతి దేనిమీద ఆధారపడి ఉంటుంది?
జవాబు:
ఒక దేశ సంస్కృతి, ప్రగతి ఆ దేశంలోని స్త్రీలందరూ విద్యావంతులా. కాదా అనే దాని మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.

ఇ) రాజ్యాంగంలో పొందుపరచిన ప్రాథమిక అవసరాలేవి?
జవాబు:
నిరక్షరాస్యతా నిర్మూలన, పేదరికం తొలగింపు అనే ప్రాథమిక అవసరాలు రాజ్యాంగంలో పొందుపరచబడ్డాయి.

ఈ) వైజ్ఞానిక వాస్తవం ఏమిటి?
జవాబు:
మేధాసంపత్తి విషయంలో స్త్రీలకు, పురుషులకు భేదం లేదన్నది వైజ్ఞానిక వాస్తవం.

5. ఈ కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

జంధ్యాల గారు అన్నట్లుగా హాస్యం అనేది చక్కని వంటకంలో ఉప్పులాంటిది. ఉప్పులేని కూర ఎంత చప్పగా ఉంటుందో సున్నిత హాస్యం లేని ప్రసంగం కూడా అలాగే ఉంటుంది. అంటే జోక్ చెప్తున్నట్లుగా చెప్పకూడదు. అది ప్రసంగంలో భాగమైపోవాలి. మాట్లాడే మాటలు ప్రాంతాన్ని బట్టి అర్థం మారిపోతుంది. ఒక పెద్దాయన వచ్చి ‘ఈ వాల్ పోస్టర్లు అంటించండి !’ ఆ పెద్దాయన సహాయకులు వెంటనే రంగంలోకి దూకి తగులబెట్టారు. అంటించండి అంటే అతికించండి అని ఆయన ఉద్దేశ్యం.
ప్రశ్నలు:
1. హాస్యం ఎలాంటిది?
జవాబు:
చక్కని వంటకంలో ఉప్పులాంటిది

2. ఉప్పులేని కూర ఎలా వుంటుంది?
జవాబు:
చప్పగా ఉంటుంది.

3. పై పేరాలో హాస్యం గురించి మాట్లాడినది ఎవరు?
జవాబు:
జంధ్యాలగారు

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
ప్రసంగంలో ఏది ఉండాలి?

6. ఈ కింది అపరిచిత గేయాన్ని చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

గోరంత దీపమ్ము కొండంత వెలుగు
మా యింటి పాపాయి మా కంటి వెలుగు
వెచ్చని సూరీడు పగలంత వెలుగు
చల్లని చంద్రుడు రాత్రంత వెలుగు
ముత్యమంత పసుపు ముఖమంత వెలుగు
మంచి చదువులతో మన భవిష్యత్తు వెలుగు.
ప్రశ్నలు:
1. కొండంత వెలుగును ఇచ్చేది ఏది?
జవాబు:
గోరంతదీపం

2. రాత్రి వెలుగు ఇచ్చేది ఎవరు?
జవాబు:
చంద్రుడు

3. మన భవిష్యత్తు వెలుగుకు ఏం కావాలి?
జవాబు:
మంచి చదువు

4. పై గేయం ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
పై గేయంలో ఉన్న అలంకారం ఏది?

II. వ్యక్తీకరణ-సృజనాత్మకత

1 భాష వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలను వివరించండి.
జవాబు:
భాషాప్రయోజనాలు :
మనలోని భావాన్ని, ఇతరులకు తెలపడానికి మానవులు రూపొందించుకున్న ప్రధాన సాధనం “భాష”. భాష లేకపోతే, మనిషికీ, పశువుకు తేడా ఉండదు. జంతువులు తమ అభిప్రాయాన్ని ఇతరులకు చెప్పలేవు. మనిషికి భాష ఉంది కాబట్టి తన అభిప్రాయాన్ని ఇతరులకు అర్థం అయ్యేలా చెపుతున్నాడు. ప్రపంచంలో భాషలేని మనుషులు లేరు.

భావాలను వ్యక్తీకరించే సంకేతాల వ్యవస్థ భాష. సమస్త కళలు, సకల శాస్త్రాలు భాష లేకపోతే నిర్జీవాలే. భాష మన మనోభావాలను వెలువరించగలదు. దాచగలదు. వక్రీకరించగలదు. మానవుడు మానవుడనిపించుకొన్నది. భాషను ఉపయోగించడం తెలిసినప్పటి నుండి మాత్రమే. భాష యోచనకు ఉపయోగపడే వాహనమే కాదు, అదొక గొప్ప శక్తివంతమైన ఆలోచనల సాధనం. భాష సంస్కృతికి పునాది. అది లేనిదే ఏ విద్యను నేర్వడం, నేర్పడం కుదరదు.

ఇలా ఎన్నో ప్రయోజనాలు భాష వల్ల మనకు కలుగుతాయి.

2. తెలుగు భాషా గొప్పతనం గురించి, దానిని కాపాడడాన్ని గురించి మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు:

7th Class Telugu 5th Lesson తెలుగు వెలుగు 1 Mark Bits

1. శ్రీనిధి చూడచక్కని బంగారు బొమ్మ. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
ఎ) పసుపు – కుంకుమ
బి) అన్నము – సున్నము
సి) గాలి – పవనము
డి) పసిడి – కనకం
జవాబు:
డి) పసిడి – కనకం

2. భరత్ పాఠము చదివెను. (ఇది ఏ కాలము గుర్తించండి)
ఎ) వర్తమానకాలం
బి) భూతకాలం
సి) భవిష్యత్ కాలం
డి) తద్దర్మకాలం
జవాబు:
బి) భూతకాలం

3. పుస్తకాలు చదవడం వల్ల, విజ్ఞానం వస్తుంది. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
ఎ) వివేకం
బి) అజ్ఞానం
సి) సంతోషం
డి) వినయం
జవాబు:
బి) అజ్ఞానం

4. కోకిల పాట పాడింది. (ఏ క్రియో గుర్తించండి)
ఎ) అసమాపక
బి) సమాపక
సి) ఉభయమాపక
డి) సమ అసమాపక
జవాబు:
బి) సమాపక

5. కిందివానిలో జంట పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) అన్నం – నీరు
బి) ఆడుట – తినుట
సి) ధర్మం – మోక్షము
డి) కలిమి – లేమి
జవాబు:
డి) కలిమి – లేమి

6. రవి తన తల్లి కోసం కళ్ళు కాయలు కాచేలా ఎదురుచూశాడు. ( జాతీయాన్ని గుర్తించండి)
ఎ) రవి తల్లి
బి) కళ్ళు కాయలు కాచేలా
సి) తల్లికోసం
డి) ఎదురు చూశాడు.
జవాబు:
బి) కళ్ళు కాయలు కాచేలా

7. తెలుగు భాష మధురమైనది. (వికృతిని గుర్తించండి)
ఎ) బాస
బి) భావం
సి) తెనుగు
డి) తీపి
జవాబు:
ఎ) బాస

8. “దేశము నందలి భాషలు” (సమాసమును గుర్తించండి)
ఎ) సప్తమీ తత్పురుష
బి) ద్విగు సమాసం
సి) ద్వంద్వ సమాసం
డి) బహుబ్లి హి సమాసం
జవాబు:
ఎ) సప్తమీ తత్పురుష

9. శకుంతలకు లెక్కలు చేయుట కొట్టిన పిండి. దానికై సాధన చేసింది. జాతీయాన్ని గుర్తించండి)
ఎ) లెక్కలు చేయుట
బి) కొట్టిన పిండి
సి) శకుంతల
డి) సాధనచేయుట
జవాబు:
బి) కొట్టిన పిండి

10. రామయ్య వ్యవసాయం చేయడంలో తలపండినవాడు. కాబట్టి ప్రతి ఏటా మంచి పంట పండిస్తున్నాడు. (జాతీయాన్ని గుర్తించండి.)
ఎ) వ్యవసాయం చేయడం
బి) తలపండినవాడు
సి) ప్రతి ఏటా
డి) పంట పండించుట
జవాబు:
బి) తలపండినవాడు

11. ‘ఆహాహా ! అమరావతి ఎంత అందంగా ఉంది. (సంధి నామం గుర్తించండి)
ఎ) ఇత్వసంధి
బి) ఉత్వసంధి
సి) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
డి) ఆమ్రేడిత సంధి
జవాబు:
డి) ఆమ్రేడిత సంధి

12. తెలుగు అనే పేరుగల భాష మధురంగా ఉంటుంది.(సమాస పదం గుర్తించండి.)
ఎ) తెలుగు భాష
బి) తెలుగు అనేది భాష
సి) తెలుగు పేరు భాష
డి) భాష తెలుగు
జవాబు:
ఎ) తెలుగు భాష

III. భాషాంశాలు

పదాలు – అర్థాలు:
సూచన : ఈ కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన ‘పదాల అర్థం గుర్తించండి.

13. మీ తాతయ్య ఎన్నో పద్యాలు నెమరువేస్తుంటారు.
ఎ) నమిలి మ్రింగడం
బి) జ్ఞప్తికి తెచ్చుకోవటం
సి) నోట్లోకి తెచ్చుకోవటం
డి) జీర్ణం చేసుకోవడం
జవాబు:
బి) జ్ఞప్తికి తెచ్చుకోవటం

14. నా మిత్రుడు ఆశువుగా పద్యాలు చెపుతాడు.
ఎ) అప్పటికప్పుడు ఊహించుకొని చెప్పడం
బి) నెమ్మదిగా చెప్పడం
సి) వేగముగా చెప్పడం
డి) అర్థంలేనివి చెప్పడం
జవాబు:
సి) వేగముగా చెప్పడం

15. సినిమా పాటలు ఆబాలగోపాలాన్నీ అలరిస్తాయి.
ఎ) పిల్లలు పెద్దలు
బి) పిల్లల నుండి పెద్దలను
సి) పిల్లల నుండి ఆవుల వరకు
డి) గోవుల నుండి
జవాబు:
బి) పిల్లల నుండి పెద్దలను

16. విద్యార్థులకు సామర్ధ్యం ఉండాలి.
ఎ) విన్యాసం
బి) సమర్థత
సి) వినోదం
డి) వివేకం
జవాబు:
బి) సమర్థత

17. మనుషుల తీరు మారాలి.
ఎ) విరామం
బి) తరము
సి) విధము
డి) తమర
జవాబు:
సి) విధము

18. గ్రామంలో వేడుక జరిగింది
ఎ) వారము
బి) పనస
సి) వరిము
డి) పండుగ
జవాబు:
డి) పండుగ

19. వివేకానందుడు యువతను జాగృతం చేశాడు
ఎ) జాతర
బి) మేలుకొల్పడం
సి) జేగండ
డి) నిద్రపుచ్చడం
జవాబు:
బి) మేలుకొల్పడం

20. ప్రజలు పంక్తిలో వేచియున్నారు
ఎ) పనస
బి) విరుద్ధం
సి) నిలబడి
డి) వరుస
జవాబు:
డి) వరుస

పర్యాయపదాలు:
సూచన : ఈ క్రింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.

21. శ్రీని న్యాయ మార్గంలో సాధించాలి.
ఎ) సంపద, విత్తం
బి) గిరి, వరి
సి) సిరి, సరి
డి) సరి, చరణం
జవాబు:
ఎ) సంపద, విత్తం

22. స్త్రీని గౌరవించాలి.
ఎ) సంపది, ఉవిద
బి) సంపద, కరం
సి) చామాత, సంపద
డి) మహిళ, వనిత
జవాబు:
డి) మహిళ, వనిత

23. మాత పూజ్యురాలు
ఎ) జామాత, జనని
బి) జగతి, జాగృతి
సి) జనని, అమ్మ
డి) జగతి, జనత
జవాబు:
సి) జనని, అమ్మ

24. ఆర్జన సంపాదించాలి.
ఎ) సంపద, ధనము
బి) ఆజ్ఞ, ఆన
సి) గని, గిరి
డి) సరి, వారి
జవాబు:
ఎ) సంపద, ధనము

25. స్నేహితుడు హితం కోరాడు.
ఎ) వైరి, విరోధి
బి) విరోధి, మిత్రుడు
సి) నెయ్యం, కయ్యం
డి) మిత్రుడు, సఖుడు
జవాబు:
డి) మిత్రుడు, సఖుడు

26. బంగారంతో నగలు చేస్తారు.
ఎ) భృంగారం, లోహం
బి) హేమం, సువర్ణం
సి) రజితం, రంజితం
డి) రజతం, సువర్ణం
జవాబు:
బి) హేమం, సువర్ణం

27. విద్యార్థులకు చదువుపై ఆకాంక్ష ఉందాలి.
ఎ) చామరం, కరం
బి) కరం, కరి
సి) కోరిక, ఇచ్ఛ
డి) చరణం, పాదం
జవాబు:
సి) కోరిక, ఇచ్ఛ

28. అయోధ్యకు రాజు దశరథుడు.
ఎ) సామి, భూమి
బి) పతి, చంద్రుడు
సి) ఇంద్రుడు, చంద్రుడు
డి) నృపుడు, భూపాలుడు
జవాబు:
డి) నృపుడు, భూపాలుడు

ప్రకృతి – వికృతులు :

29. నాన్న ప్రయాణం చేశాడు – దీనికి వికృతిపదం గుర్తించండి.
ఎ) పెయనం
బి) పయనం
సి) సయనం
డి) పాయసం
జవాబు:
బి) పయనం

30. తల్లి సంతసం పొందింది – ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ)సంగతం
బి) సంతోషం
సి) వందనం
డి) సంబరం
జవాబు:
బి) సంతోషం

31. పెద్దలపట్ల గారవం చూపాలి – వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) గరవం
బి) గౌరవం
సి) గౌరవం
డి) గారెవం
జవాబు:
బి) గౌరవం

32. రాత్రి నిద్రపోయాడు – దీనికి వికృతిపదం గుర్తించండి.
ఎ) రాతరి
బి) రేయి
సి) రతరి
డి) రాగ్రి
జవాబు:
బి) రేయి

33. ఒజ్జను గౌరవించాలి – ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) అరాచికం
బి) ఉపాధ్యాయుడు
సి) గురువు
డి) ఆచార్యుడు
జవాబు:
బి) ఉపాధ్యాయుడు

34. అందరు పద్యం చదవాలి – వికృతిపదం గుర్తించండి.
ఎ) పదియం
బి) పరెము
సి) పద్దెము
డి) పబ్లేము
జవాబు:
సి) పద్దెము

35. స్త్రీని గౌరవించాలి – వికృతిపదం గుర్తించండి.
ఎ) సిరి
బి) ఈదు
సి) సరి
డి) ఇంతి
జవాబు:
డి) ఇంతి

36. మీ అమ్మ ఎక్కడ ఉంది? – గీతగీసిన పదం ప్రకృతిని గుర్తించండి.
ఎ) ఆర్య
బి) అంబ
సి) అం
డి) మాత
జవాబు:
బి) అంబ

37. ఈ పుస్తకము ఎక్కడ కొన్నావు? – గీతగీసిన పదానికి వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) పుస్తకం
బి) గ్రంథము
సి) కావ్యము
డి) పొత్తము
జవాబు:
డి) పొత్తము

38. ‘తెలుగు భాష మధురమైనది’ – గీతగీసిన పదం వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) భాష్
బి) భాష
సి) బాస
డి) మాట
జవాబు:
సి) బాస

వ్యతిరేక పదాలు :

39. నా తమ్ముడు నిగర్విగా పేరుపొందాడు.
ఎ) సగర్వి
బి) అగర్వి
సి) గర్వి
డి) గర్విష్టి
జవాబు:
సి) గర్వి

40. తెలుగు అచ్చులతో అంతమయ్యే భాష
ఎ) అంత్యము
బి) చివర
సి) ముగింపు
డి) ఆరంభము
జవాబు:
డి) ఆరంభము

41. కవి మేలుకొనియున్నాడు
ఎ) కూర్చొను
బి) ఆనందించు
సి) నిద్రపోవు
డి) ఆరాధించు
జవాబు:
సి) నిద్రపోవు

42. తూర్పున సూర్యుడు ఉదయించాడు.
ఎ) ఈశాన్యం
బి) దక్షిణం
సి) పడమర
డి) ఉత్తరం
జవాబు:
సి) పడమర

43. నరుడు జీవించాడు.
ఎ) రక్షించు
బి) మరణించు
సి) భక్షించు
డి) త్యాగించు
జవాబు:
బి) మరణించు

44. కృతజ్ఞత చూపాలి.
ఎ) కృప
బి) మణ్యద
సి) కృతఘ్నత
డి) సంతసం
జవాబు:
సి) కృతఘ్నత

45. మొదటపని జరగాలి.
ఎ) మధ్య ము
బి) ఆది
సి) చివర
డి) రసాయణ
జవాబు:
సి) చివర

46. ప్రాచీన కాలంలో సంస్కృతి ఉంది.
ఎ) ప్రతిచీనం
బి) సనాతన
సి) అనుచీనం
డి) నవీనం
జవాబు:
డి) నవీనం

సంధులు:

47. ఇత్వసంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) పరోపకరము
బి) పచ్చిదొకటి
సి) ముందడుగు
డి) అచ్చుతానంద
జవాబు:
బి) పచ్చిదొకటి

48. సహస్రావధానం – ఇది ఏ సంధి?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
బి) గుణసంధి
సి) త్రికసంధి
డి) యణాదేశసంధి
జవాబు:
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

49. ఏ, ఓ, అర్ లను ఏమంటారు?
ఎ) పరుషాలు
బి) యణ్ణులు
సి) త్రికాలు
డి) గుణాలు
జవాబు:
డి) గుణాలు

50. యణాదేశ సంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) ప్రత్యేకం
బి) గణేశుడు
సి) పరోపకారం
డి) పరాపకారం
జవాబు:
ఎ) ప్రత్యేకం

51. అయ్యయ్యో ఎక్కడకు వెళ్ళావు? – గీత గీసిన పదాన్ని విడదీసి చూపండి.
ఎ) ఆ + అయ్యో
బి) అయ్య + యో
సి) అయ్యో + అయ్యో
డి) అయ్య + అయ్యో
జవాబు:
సి) అయ్యో + అయ్యో

52. పట్టపగలు దొంగతనం జరిగింది – గీత గీసిన పదం ఏ సంధియో గుర్తించండి?
ఎ) అత్వ సంధి
బి) ద్విరుక్తటకార సంధి
సి) టుగాగమ సంధి
డి) ఆమ్రేడిత సంధి
జవాబు:
డి) ఆమ్రేడిత సంధి

53. అష్టావదానం నిన్న జరిగింది – గీత గీసిన పదం విడదీయండి.
ఎ) అష్టా + వధానం
బి) అష్టావ + ధానం
సి) అష్ఠ + అవధానం
డి) అష్ట + వధానం
జవాబు:
సి) అష్ఠ + అవధానం

54. ‘ఓరోరి‘ ఎక్కడ నుండి వచ్చావు? – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) ఆమ్రేడిత సంధి
బి) అత్వసంధి
సి) ఇత్వసంధి
డి) రుగాగమసంధి
జవాబు:
ఎ) ఆమ్రేడిత సంధి

55. పని విషయంలో ఏకాగ్రత్త అవసరం – గీత గీసిన పదాన్ని విడదీయండి
ఎ) ఏకే + అగ్రత
బి) ఏక + అగ్రత
సి) ఏవ + అగ్రత
డి) ఐక + అగ్రత
జవాబు:
బి) ఏక + అగ్రత

56. క్రింది వానిలో బహుళ సంధిని గుర్తించండి.
ఎ) ఉత్వసంధి
బి) త్రికసంధి
సి) అత్వసంధి
డి) ఇత్వసంధి
జవాబు:
సి) అత్వసంధి

సమాసాలు :

57. సంఖ్యా శబ్దం పూర్వంగా కలిగిన సమాసం గుర్తించండి
ఎ) అవ్యయీభావం
బి) బహువ్రీహి
సి) ద్వంద్వము
డి) ద్విగు
జవాబు:
డి) ద్విగు

58. శాస్త్రజ్ఞుడు – ఇది ఏ సమాసం?
ఎ) చతుర్థి తత్పురుష
బి) సప్తమీ తత్పురుష
సి) ద్వితీయా తత్పురుష
డి) బహువ్రీహి
జవాబు:
సి) ద్వితీయా తత్పురుష

59. నల్లకాకి – దీనికి విగ్రహ వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) నల్లదైన కాకి
బి) నల్లయందు కాకి
సి) నల్లతో కాకి
డి) నల్లను కాకి
జవాబు:
ఎ) నల్లదైన కాకి

60. సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయ సమాసమునకు ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) తెలుగుభాష
బి) నలుమూలలు
సి) కొత్తపదం
డి) చతుర్ముఖుడు
జవాబు:
ఎ) తెలుగుభాష

61. బతుకమ్మ పాటలు – దీనికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) బతుకమ్మ యందు పాటలు
బి) బతుకమ్మ కొరకు పాటలు
సి) బతుకమ్మ యొక్క పాటలు
డి) బతుకమ్మతో పాటలు
జవాబు:
సి) బతుకమ్మ యొక్క పాటలు

62. ద్వంద్వ సమాసమునకు ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) మంచిపనులు
బి) నలుమూలలు
సి) గందరగోళము
డి) అందచందాలు
జవాబు:
డి) అందచందాలు

63. దేశము నందలి భాషలు మధురం – గీత గీసిన వాక్యానికి సమాసపదం గుర్తించండి.
ఎ) దేశభాషలు
బి) భాషాదేశాలు
సి) భాషదేశాలు
డి) ప్రతి భాషదేశము
జవాబు:
ఎ) దేశభాషలు

64. పదసంపదను సాధించాలి – విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) పదాలయందు సంపద
బి) పదముల యొక్క సంపద
సి) పదాలచేత సంపద
డి) పదాల కొరకు సంపద
జవాబు:
బి) పదముల యొక్క సంపద

వాక్యప్రయోగాలు :

65. ఒక గొప్ప ధ్వని పుట్టింది – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) ఒక గొప్ప ధ్వని పుట్టాలి
బి) ఒక గొప్ప తక్కువగా పుట్టాలి
సి) ఒక గొప్ప ధ్వని పుట్టలేదు
డి) ఒక గొప్ప ధ్వని పుట్టలేకపోవచ్చు
జవాబు:
సి) ఒక గొప్ప ధ్వని పుట్టలేదు

66. పద్యం రాగంతో పాడాలి – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం ఏది.?
ఎ) పద్యం రాగంతో పాడకపోవచ్చు
బి) పద్యం రాగంతో పాడితీరాలి
సి) పద్యం రాగంతో పాడకూడదు
డి) పద్యం రాగంతో చదివి తీరాలి
జవాబు:
సి) పద్యం రాగంతో పాడకూడదు

67. ‘సకాలంలో పని చేయాలి – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) సకాలంలో పనిచేయకూడదు
బి) సకాలంలో పనిచేసి తీరాలి
సి) సకాలంలో పని చేయకపోవచ్చు
డి) సకాలంలో పని తక్కువ చేయాలి
జవాబు:
ఎ) సకాలంలో పనిచేయకూడదు

68. వర్షాలు పడినాయి. బావుల్లో నీరు లేదు – దీనికి సంయుక్త వాక్యం ఏది?
ఎ) బావుల్లో నీరు లేకపోవడానికి వర్షాలే కారణం
బి) వర్షాలు కురవడం వల్ల బావుల్లో నీరులేదు
సి) వర్షాలు కురవడం వల్ల బావుల్లో నీరు అందలేదు
డి) వర్షాలు పడినాయి గాని బావుల్లో నీరు లేదు
జవాబు:
డి) వర్షాలు పడినాయి గాని బావుల్లో నీరు లేదు

69. బస్సు వచ్చింది. ప్రయాణికులు దిగలేదు – దీనికి సంయుక్త వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) బస్సు దిగాలి ప్రయాణీకులందరు
బి) బస్సు వచ్చిందేగాని ప్రయాణీకులు దిగలేరు
సి) బస్సు వచ్చింది గాని ప్రయాణీకులు దిగలేదు
డి) బస్సు వచ్చినందు వల్ల ప్రయాణికులు దిగలేరు
జవాబు:
సి) బస్సు వచ్చింది గాని ప్రయాణీకులు దిగలేదు

70. హనుమంతుడు సముద్రం దాటగలడు – ఇది ఏరకమైన వాక్యం?
ఎ) సామర్థ్యార్థక వాక్యం
బి) అభ్యర్థక వాక్యం
సి) హేతుర్థక వాక్యం
డి) ధాత్వర్థక వాక్యం,
జవాబు:
బి) అభ్యర్థక వాక్యం

71. హనుమంతు తప్పక వస్తాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
బి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
సి) ప్రార్ధనార్థక వాక్యం
డి) హేత్వర్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) నిశ్చయార్థక వాక్యం

72. బాగా చదవడం వల్ల మార్కులు వచ్చాయి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) తుమున్నర్థక వాక్యం
బి) ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం
సి) హేత్వర్థక వాక్యం
డి) అప్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
సి) హేత్వర్థక వాక్యం

73. మీరు దొంగతనం చేయవద్దు – ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) అభ్యర్థక వాక్యం
బి) కర్తరి వాక్యం
సి) కర్మణి వాక్యం
డి) నిషేథాథక వాక్యం
జవాబు:
డి) నిషేథాథక వాక్యం

74. దేవా ! నన్ను దీవించు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) తుమున్నర్థక వాక్యం
బి) ప్రార్థనార్థక వాక్యం
సి) అప్యర్థక వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) ప్రార్థనార్థక వాక్యం

75. నీరు పల్లంగా ప్రవహించును – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) అప్యర్థక వాక్యం
బి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
సి) హేత్వర్థక వాక్యం
డి) గుణ్మాతక వాక్యం
జవాబు:
బి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం

76. మానవుడు కళలు నేర్చి కీర్తి పొందాలి – గీత గీసిన పదం ఏ క్రియా పదం?
ఎ) క్త్వార్థకం
బి) తద్ధర్మార్థకం
సి) అప్యర్థతకం
డి) చేదర్థకం
జవాబు:
ఎ) క్త్వార్థకం

77. అల్లరి చేస్తే దెబ్బలు తప్పవు – గీత గీసిన పదం ఏ క్రియా పదం?
ఎ) భావార్థకం
బి) తద్ధర్మార్థకం
సి) చేదర్థకం
డి) అభ్యర్థకం
జవాబు:
సి) చేదర్థకం

78. లత పని చేస్తూ వెళ్తుంది – గీత గీసిన పదం ఏ క్రియా పదం?
ఎ) శత్రర్థకం
బి) భావార్థకం
సి) హేత్వర్తకం
డి) క్వార్థకం
జవాబు:
ఎ) శత్రర్థకం

79. నీవు ఇంటి వెళ్ళవచ్చు. ఇది ఏ అర్థక వాక్యం?
ఎ) సామర్థ్యార్థక వాక్యం
బి) ప్రార్థనార్థక వాక్యం
సి) విధ్యర్థకం
డి) అనుమత్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
డి) అనుమత్యర్థక వాక్యం

80. ‘ఎవరా పైడిబొమ్మ’ – ఇది ఏ అర్థక వాక్యం?
ఎ) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
బి) అనుమత్యక వాక్యం
సి) సందేహార్థక వాక్యం
డి) విధ్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) ప్రశ్నార్థక వాక్యం

విభక్తి ప్రత్యయాలు – భాషాభాగాలు – పురుషలు :

81. ‘ఆమె పాట పాడింది’ – గీత గీసిన పదం ఏ భాషాభాగం?
ఎ) నామవాచకం
బి) విశేషణం
సి) అవ్యయము
డి) సర్వనామము
జవాబు:
డి) సర్వనామము

82. వాక్యాలు తీసుకొని ఆడుకోండి – గీత గీసిన పదం ఏ విభక్తి ప్రత్యయం?
ఎ) ద్వితీయా
బి) ప్రథమా
సి) తృతీయా
డి) షష్టీ
జవాబు:
బి) ప్రథమా

83. వసతి కొరకు ప్రయత్నించాను – ఇది ఏ విభక్తి ప్రత్యయం?
ఎ) షష్టీ
బి) తృతీయా
సి) పంచమీ
డి) చతుర్డీ
జవాబు:
డి) చతుర్డీ

84. పాసం వలన భయం పొందారు – ఇది ఏ విభక్తి ప్రత్యయం?
ఎ) షష్ఠీవిభక్తి
బి) చతుర్థి విభక్తి
సి) తృతీయావిభక్తి
డి) పంచమీవిభక్తి
జవాబు:
డి) పంచమీవిభక్తి

85. ఆమె అడవికి వెళ్ళింది – ఇది ఏ భాషాభాగం?
ఎ) నామవాచకం
బి) సర్వనామం
సి) క్రియ
డి) అవ్యయం
జవాబు:
బి) సర్వనామం

86. సైనికులు యుద్ధం చేశారు – గీత గీసిన పదం ఏ భాషాభాగం?
ఎ) అవ్యయం
బి) నామవాచకం
సి) సర్వనామం
డి) క్రియ
జవాబు:
బి) నామవాచకం

87. ఎదుటివానికి తెలియజేయు – ఏ పురుష?
ఎ) ప్రథమపురుష
బి) మధ్యమపురుష
సి) అధమపురుష
డి) ఉత్తమపురుష
జవాబు:
బి) మధ్యమపురుష

88. నీవు అక్కడ ఉన్నావు – ఇది ఏ పురుషను చెందినది?
ఎ) క్త్వార్ధపురుష
బి) మధ్యమపురుష
సి) ఉత్తమపురుష
డి) ప్రథమపురుష
జవాబు:
బి) మధ్యమపురుష

సొంతవాక్యాలు :

89. భగీరథ ప్రయత్నం : మా ఊరికి కుళాయిలు పెట్టించాలని, భగీరథ ప్రయత్నం చేశాను.
90. తలలో నాలుక : నా మిత్రుడు గురువులందరికీ తలలో నాలుకలా ఉంటాడు.
91. కళ్ళు కాయలు కాయటం : మా అమ్మను చూడాలని కళ్ళు కాయలు కాసేలా ఎదురు చూశాను.
92. వీనులవిందు : నా స్నేహితురాలు శైలజ, వీనుల విందుగా పాడుతుంది.
93. గుండె కరిగింది : అన్నార్తులను చూడగానే థెరిస్సాకు గుండె కరిగింది.
94. తలపండిన : నరేంద్రమోదీ దేశంలో తలపండిన నాయకుడు.
95. కంటికి కాపలా : సైనికుల కంటికి కాపలా కాసినట్లు సరిహద్దులు రక్షిస్తున్నారు.
96. కాలికి బుద్ది చెప్పు : పోలీసులను చూడగానే దొంగ కాలికి బుద్ధి చెప్పడం చూశాను.
97. బయటపడు : రైలు ప్రమాదం నుండి రాము సురక్షితంగా బయటపడ్డాడు.
98. ఏరుకోను : రైతు బజారులో కూరలను ఏరుకొనడం చేయరు.

These AP 6th Class Telugu Important Questions 7th Lesson మమకారం will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 6th Class Telugu 7th Lesson Important Questions and Answers మమకారం

6th Class Telugu 7th Lesson మమకారం Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత గద్యాలు

1. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మన భాష అన్నది మన సంస్కృతికీ, మన జీవన విధానానికి ప్రతీక అని నా నిశ్చితాభిప్రాయం. మేము పిల్లల్లో ‘అమ్మనాన్న’లనే పిలిపించుకుంటున్నాం. అది నా సంస్కృతిగా, నా జీవన విధానంగా భావిస్తాను. నా తండ్రిని నేను ‘నాన్నా’ అంటూ పిలిచినపుడు; ఆయనకు కలిగిన ఆనందం, వాత్సల్యం – ఈ పొద్దు నా పిల్లలు నన్ను ‘నాన్నా’ అని పిలిచినపుడు నాకు కలగాలి. చదువుకోసం, ఉద్యోగం కోసం ఇంగ్లీషు అవసరమైతే నేర్చుకుంటాం, అంతేకానీ వాళ్ళ ఆచార వ్యవహారాలూ, వాళ్ళ జీవనశైలీ మనకు అనవసరం అన్నది నా వాదన.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) భాష దేనికి ప్రతీక?
జవాబు:
భాష సంస్కృతికి, జీవన విధానానికి ప్రతీక.

ఆ) రచయిత తన తండ్రిని ఏమని పిలుస్తాడు?
జవాబు:
రచయిత తన తండ్రిని ‘నాన్నా’ అని పిలుస్తాడు.

ఇ) ‘నాన్నా’ అని పిలిస్తే ఏమి కలుగుతాయి?
జవాబు:
‘నాన్నా’ అని పిలిస్తే ఆనందం, వాత్సల్యం కలుగుతాయి.

ఈ) ఇంగ్లీషు ఎందుకు నేర్చుకోవాలి?
జవాబు:
ఇంగ్లీషు చదువు కోసం, ఉద్యోగం కోసం నేర్చు కోవాలి.

2. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

ఎందుకో గాని సత్యం గుర్తుకురాగానే వెంటనే ఇంగ్లీషే జ్ఞాపకానికి వస్తుంది. అతను గుంటూరు, ఆంధ్ర క్రిష్టియన్ కాలేజీలో బి.ఏ., చదివాడు. దాంతో అనర్గళంగా ఇంగ్లీషు మాట్లాడ్డం అలవడింది. ఇంక అతను పెళ్ళి చేసుకున్న అమ్మాయి బెంగుళూరులో ఇంగ్లీషు దొరసానుల పెంపకంలో చదువుకున్న మలయాళ స్త్రీ. ఇంక ఆ ఇంట్లో తెలుగు పలుకుకు చోటు’ ఎక్కడుంటుంది? ఆంధ్రదేశంలో ఇంగ్లీషు మాట్లాడే కుటుంబాన్ని చూడాలన్న ఉబలాటం బయల్దేరింది నాలో.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) రచయితకు సత్యం గుర్తుకు రాగానే ఏది గుర్తుకు వచ్చింది?
జవాబు:
రచయితకు సత్యం గుర్తుకురాగానే ఇంగ్లీషు జ్ఞాపకం వచ్చింది.

ఆ) సత్యం ఎక్కడ చదువుకున్నాడు?
జవాబు:
సత్యం గుంటూరు ఆంధ్ర క్రిస్టియన్ కాలేజీలో చదువుకున్నాడు.

ఇ) సత్యం భార్య ఏ భాషకు చెందినది?
జవాబు:
సత్యం భార్య మలయాళ భాషకు చెందినది.

ఈ) రచయితకు గల ఉబలాటం ఏది?
జవాబు:
ఆంధ్రదేశంలో ఇంగ్లీషు మాట్లాడే కుటుంబాన్ని చూడాలని రచయిత ఉబలాటం.

3. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

“నాకు తెలుసు నువ్వు రాజు మామవని.. పొద్దున్న నాన్న ఆల్బంలో నీ ఫోటో చూపించి, నువ్వు అనంతపురం నించి ఇక్కడికి వచ్చినావని చెప్పినాడు” అన్నాడు నవ్వు మొగంతో. తొణుకూ బెణుకూ లేకుండా వాడు అట్లా మట్లాడుతూ ఉంటే నాకు ఒకటే ఆశ్చర్యం. అంతకన్నా ఆశ్చర్యం, కేవలం మిత్రుడిని మాత్రమే అయిన నన్ను ‘మామ’ ను చేయడం. వాళ్ళ పేర్లు అడిగాను చెరో బిస్కెట్టు పేకెట్ అందిస్తూ. ‘ పెద్దాడు బుజ్జీ అనీ, చిన్నోడు చిన్న అనీ చెప్పారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పిల్లలు రచయితను ఎలా గుర్తుపట్టారు?
జవాబు:
పిల్లలు తమ నాన్న ఆల్బంలో చూపిన ఫోటో చూడడం వల్ల రచయితను గుర్తుపట్టారు.

ఆ) పిల్లలు రచయితను ఏమని సంబోధించారు?
జవాబు:
పిల్లలు రచయితను ‘మామా’ అని సంబోధించారు.

ఇ) పిల్లల పేర్లు ఏవి?
జవాబు:
పిల్లల పేర్లు బుజ్జి, చిన్న.

ఈ) రచయిత పిల్లలకు ఏమి బహూకరించాడు?
జవాబు:
రచయిత పిల్లలకు చెరొక బిస్కెట్టు ప్యాకెట్ బహూకరించాడు.

అపరిచిత గద్యాలు

1. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మనకు విలువలు లేకపోయినా, భాషకు విలువలు లేకపోయినా జాతికి దుర్గతి తప్పదు. అచ్చ తెలుగు మాట్లాడటానికి ప్రజలు పండితులు కానక్కరలేదు. విద్యావంతులు కానక్కరలేదు. మనిషి పుట్టినప్పటి నుండి పెరిగే కొద్దీ మాతృభాషను తనకు తానే నేర్చుకుంటాడు. భాష సంస్కారపు పొలిమేరలు దాటకూడదు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఎవరికి విలువలు లేకపోతే జాతికి దుర్గతి పడుతుంది?
జవాబు:
మనకు, భాషకు విలువలు లేకపోతే జాతికి దుర్గతి పడుతుంది.

ఆ) అచ్చ తెలుగు మాట్లాడాలంటే ఎవరు కానక్కరలేదు?
జవాబు:
అచ్చ తెలుగు మాట్లాడటానికి పండితులు, విద్యావంతులు కానక్కరలేదు.

ఇ) మనిషి దేనిని తనకు తానే నేర్చుకుంటాడు?
జవాబు:
మనిషి మాతృభాషను తనకు తానే నేర్చుకుంటాడు.

ఈ) భాష దేనిని దాటకూడదు?
జవాబు:
భాష సంస్కారపు పొలిమేరలు దాటకూడదు.

2. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

మన రాష్ట్రంలో ప్రవహించే నదులలో గోదావరి, కృష్ణ ముఖ్యమైనవి. కృష్ణానదీ తీరంలో శ్రీశైలం, విజయవాడ వంటి పుణ్యక్షేత్రాలు, నాగార్జునసాగర్, అమరావతి వంటి చారిత్రక ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. గోదావరీ తీరంలో అనేక పుణ్యక్షేత్రాలు, రాజమండ్రి వంటి చారిత్రక ప్రదేశాలు ఉన్నాయి. తెలుగు రాష్ట్రాలలో గోదావరి 770 కిలోమీటర్లు, కృష్ణానది. 720 కిలోమీటర్లు ప్రవహిస్తాయి.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) మన రాష్ట్రంలో ప్రవహించే ముఖ్యమైన నదులు ఏవి?
జవాబు:
మన రాష్ట్రంలో ప్రవహించే ముఖ్యమైన నదులు గోదావరి, కృష్ణ.

ఆ) కృష్ణానదీ తీరంలోని పుణ్యక్షేత్రాలు ఏవి?
జవాబు:
కృష్ణానదీ తీరంలో శ్రీశైలం, విజయవాడ వంటి పుణ్యక్షేత్రాలు ఉన్నాయి.

ఇ) గోదావరీ తీరంలో ఏ చారిత్రక ప్రదేశం ఉంది?
జవాబు:
గోదావరి నదీ తీరంలో రాజమండ్రి అనే చారిత్రక ప్రదేశం ఉంది.

ఈ) తెలుగు రాష్ట్రాలలో గోదావరి, కృష్ణ ఎంతదూరం ప్రవహిస్తాయి?
జవాబు:
తెలుగు రాష్ట్రాలలో గోదావరి 770 కిలోమీటర్లు, కృష్ణ 720 కిలోమీటర్లు ప్రవహిస్తాయి.

3. కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

చిన్నారుల ఆకలి మంటలూ, రైతుల ఆకలి చావులతో ఒకప్పుడు వణికిపోయిన నేల ఇప్పుడు పంట పొలాలతో సుభిక్షంగా వర్ధిల్లుతోంది. రోజుకి ఒక్కసారైనా నాలుగువేళ్ళూ నోట్లోకి వెళ్తే చాలనుకున్న కుటుంబాలు, ఇప్పుడు నాలుగు రాష్ట్రాలకు తమ ఉత్పత్తులను ఎగుమతి చేస్తున్నాయి. త్రాగడానికి గుక్కెడు నీళ్ళు లేక అల్లాడిన 51 గ్రామాలు ఆ రాష్ట్రానికి నీటి సంరక్షణ పాఠాలు చెబుతున్నాయి. ఈ విషయాలన్నీ ఈ ఏడాది పద్మశ్రీ అందుకున్న సైమన్ ఒరేన్ అనే శ్రామికుడి కష్టానికి దక్కిన ఫలితమే.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఇపుడు పంటపొలాలతో సుభిక్షంగా ఉన్న నేల ఒకప్పుడు ఎలా ఉండేది?
జవాబు:
చిన్నారుల ఆకలి మంటలతో, రైతుల ఆకలి చావులతో వణికిపోయేది

ఆ) రోజుకి నాలుగు మెతుకులు నోట్లోకి వెళ్తే చాలనుకున్న కుటుంబాలు ఇప్పుడు ఏం చేస్తున్నాయి?
జవాబు:
తమ ఉత్పత్తులను నాలుగు రాష్ట్రాలకు ఎగుమతి చేస్తున్నాయి.

ఇ) త్రాగడానికి నీళ్ళు లేక అల్లాడిన 51 గ్రామాలు ఇప్పుడు ఏం చేస్తున్నాయి?
జవాబు:
ఆ రాష్ట్రానికి నీటి సంరక్షణ పాఠాలు చెబుతున్నాయి.

ఈ) ఈ విజయాలన్నిటికి ఎవరు కారణం?
జవాబు:
ఈ విషయాలన్నింటికి కారణం ఈ ఏడాది పద్మశ్రీ అందుకున్న సైమన్ ఒరేన్ అనే శ్రామికుడు.

4. కింది ప్రకటన చూడండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) వస్త్ర దుకాణం పేరేమిటి?
జవాబు:
వస్త్ర దుకాణం పేరు శ్రీరస్తు.

ఆ) శ్రీరస్తు దేనికి ప్రత్యేకం?
జవాబు:
పెళ్లిబట్టలకు ప్రత్యేకం.

ఇ) శ్రీరస్తు ఎక్కడ ఉంది?
జవాబు:
శ్రీరస్తు రాజమండ్రిలో ఉంది.

ఈ) పై ప్రకటన ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
పై ప్రకటనను ఎవరు విడుదల చేశారు?

5. కింది పేరా చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

వాగ్రూప భాష అంటే మాట్లాడే భాష. మాట్లాడే భాష వలన చాలా ప్రయోజనాలున్నాయి. అసలు భాష యొక్క మొదటి ప్రయోజనం మాట్లాడడమే. దీని వలన మన భావాలు వ్యక్తపరచవచ్చు. ఇతరుల’ భావాలను గ్రహించవచ్చు. మన మాటలలో లోకోక్తులు, జాతీయాలు, సామెతలు, చేర్చినందు వలన గౌరవం పెరుగుతుంది. హాస్యం, చమత్కారం చేరిస్తే ఎదుటివారిని వశం చేసుకోవచ్చును. ”నోరు మంచిదైతే ఊరు. మంచిదౌతుంది’ అన్నట్లు చక్కని భాషనుపయోగించి మాట్లాడితే దేనినైనా సాధించవచ్చు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) వాగ్రూప భాష అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
వాగ్రూప భాష అంటే మాట్లాడే భాష,

ఆ) మన మాటలకు దేని వలన గౌరవం పెరుగుతుంది?
జవాబు:
మన మాటలలో లోకోక్తులు, జాతీయాలు, సామెతలు చేర్చడం వలన గౌరవం పెరుగుతుంది.

ఇ) మాట్లాడే భాష వలన ప్రయోజనమేమి?
జవాబు:
భాష వలన మన భావాలు వ్యక్తపరచవచ్చు. ఇతరుల భావాలను గ్రహించవచ్చు.

ఈ) పై పేరాలో ఉన్న సామెతను గుర్తించండి.
జవాబు:
పై పేరాలో ఉన్న సామెత “నోరు మంచిదైతే ఊరు మంచి దౌతుంది”.

6. కింది పేరా చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

లేఖ రాయడానికి కొన్ని నియమాలు పాటించాలి. కుడిచేతి వైపు కాగితం పైన ఊరి పేరు రాయాలి. పక్కన కామా పెట్టాలి. దాని కింద తేదీ వేయాలి. పక్కన చుక్క పెట్టాలి. దానికింద వరుసలో ఎడమవైపున కాగితం మొదట సంబోధన రాయాలి. పెద్దవారికి పూజ్యులని, చిన్నవారికి, మిత్రులకు ప్రియమైన అని రాయాలి. ప్రక్కన వారితో వరుస (అన్న, అక్క, రాణి ….. మొ||వి) రాయాలి.

విషయం రాయాలి. కింద ఎడమవైపు ‘ఇట్లు’ రాసి, బంధుత్వం రాసి, సంతకం చేయాలి. ఎవరికి రాస్తున్నామో వారి చిరునామా ఎడమవైపు రాయాలి.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఇట్లు, అని రాసిన తర్వాత ఏం రాయాలి?
జవాబు:
ఇట్లు, అని రాసిన తర్వాత బంధుత్వం రాయాలి.

ఆ) పూజ్యులు అని ఎవరికి రాయాలి?
జవాబు:
పెద్దవారికి పూజ్యులు అని రాయాలి.

ఇ) చిరునామా ఎక్కడ రాయాలి?
జవాబు:
లేఖ చివర ఎడమవైపున చిరునామా రాయాలి.

ఈ) పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న రాయండి.
జవాబు:
పై పేరాలో దేని గురించి చెప్పారు?

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

ప్రశ్న 1.
రచయిత దేనిని భరించలేకపోయాడు? ఎందుకు?
జవాబు:
రచయిత ఒక ఆదివారం ఉదయం తన అత్తవారింటికి బళ్ళారి వెళ్ళాడు. అక్కడ తన భార్య సీత చెల్లెళ్ళు, వాళ్ళ భర్తలు, పిల్లలు, సీత తమ్ముళ్ళు, వాళ్ళ భార్యలు, పిల్లలు ఉన్నారు. ఇల్లంతా సందడిగా ఉంది. కానీ అక్కడున్న పిల్లల్లో రచయితకు ఒక కొత్త వాతావరణం కనిపించింది. వాళ్ళు చిన్నాయన, పిన్ని, మామ, అత్త అని ఎవరినీ పిలవటం లేదు. ఆంటీ, అంకుల్ అని పిలుస్తున్నారు. వాళ్లు తన మరదళ్ళ పిల్లలు. రచయితకు ఆ పిలుపులు రుచించలేదు. వాళ్ళలా పిలవడాన్ని భరించలేకపోయాడు.

ప్రశ్న 2.
రచయితకు ఆయన భార్య ఎందుకు వార్నింగ్ ఇచ్చింది?
జవాబు:
రచయిత తన మరదళ్ళ పిల్లలు ఆంటీ, అంకుల్ అని పిలవటాన్ని భరించలేకపోయాడు. చక్కగా తెలుగులో వరసలు పెట్టి పిలిస్తే బాగుంటుందనుకున్నాడు. అదే విషయాన్ని ఒక రోజు సాయంత్రం వరండాలో కూర్చుని కాఫీలు తాగుతున్న సమయంలో తన మరదళ్ళకు చెప్పాడు. వాళ్ళు మొహాలు మాడ్చుకున్నారు. అనంతపురం వచ్చాక రచయిత భార్య సీత తన చెల్లెళ్ళు బాధపడిన విషయాన్ని రచయితకు చెప్పింది. రచయితతో మాట్లాడాలంటేనే ‘ తన చెల్లెళ్ళు భయపడుతున్నారని చెప్పింది. ఇంకెప్పుడూ వాళ్ళనేమీ అనవద్దని వార్నింగ్ ఇచ్చింది.

ప్రశ్న 3.
సత్యం కుటుంబం గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
సత్యానికి ఇద్దరు మగపిల్లలు, భార్య. సత్యం అనర్గళంగా ఇంగ్లీష్ మాట్లాడతాడు. అతని భార్యది బెంగుళూరు. ఆమె ఇంగ్లీష్ దొరసానుల పెంపకంలో పెరిగింది. ఇంగ్లీష్ భాషను నేర్చుకుంది…ఆమె మలయాళ స్త్రీ. కానీ ఆ ఇంట్లో ఆయన పిల్లలు చక్కటి తెలుగులో వరసలు పెట్టి పిలుస్తూ మాట్లాడతారు. సత్యం, ఆయన భార్య ఒక స్వచ్ఛంద సంస్థ నడుపుతున్నారు. వాళ్ళిద్దరూ కూడా తెలుగులోనే మాట్లాడతారు.

ప్రశ్న 4.
మమకారం పాఠం ఎవరు రచించారు? ఆయన గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
మమకారం పాఠాన్ని చిలుకూరి దేవపుత్రగారు రచించారు. ఆయన రచించిన ‘ఆరు గ్లాసులు’ అనే కథా సంపుటిలోని కథ ఇది. ఆయన అనంతపురం జిల్లా కాల్వపల్లెలో 24-04-1952న జన్మించారు. ఆయన 18-10-2016 వరకూ జీవించారు. ఆయన రచించిన పంచమం నవలకు ఆటా (అమెరికా తెలుగు అసోసియేషన్) వారి బహుమతి లభించింది. ఆయన పొట్టి శ్రీరాములు తెలుగు విశ్వవిద్యాలయంవారి ధర్మనిధి పురస్కారం, చా.సో. స్ఫూర్తి సాహితీ సత్కారం, గుర్రం జాషువా పురస్కారం అందుకున్నారు. ఆయన ఏకాకి నౌక చప్పుడు, చివరి మనుషులు, బందీ మొదలైన కథాసంపుటాలు, రెండు నవలలు రచించారు.

ప్రశ్న 5.
కింది కవితను పొడిగించండి.
మా తల్లి తెలుగుతల్లి
అనురాగాల కల్పవల్లి ……….
జవాబు:
మా తల్లి తెలుగు తల్లి
అనురాగాల కల్పవల్లి
పాడిపంటలతో విలసిల్లి
సిరిసంపదలతో భాసిల్లి
అయ్యింది భరతమాతకు పెద్ద చెల్లి

ప్రశ్న 6.
తెలుగుతల్లి ఏకపాత్రాభినయం రాయండి.
జవాబు:

తెలుగుతల్లి

పిల్లలూ ! నేనర్రా తెలుగు తల్లిని. అంటే మీరు మాట్లాడే తెలుగుభాషను. ఎందుకర్రా ! ఈ మధ్య అమ్మా నాన్నలను మమ్మీ డాడీ అంటున్నారు. చక్కగా అమ్మా నాన్న అంటే ఎంత ముద్దుగా ఉంటుంది. ఆంటీ, అంకుల్ కూడా బాగోవు. చక్కగా మామయ్యా”అత్తా, పిన్నీ-బాబాయి అని పిలపండి. ఆంగ్లం నేర్చుకోండి. వద్దనడంలేదు. అమ్మ లాంటి తెలుగుభాషను మరిచిపోకండి. మీ తెలుగు ఉపాధ్యాయులు చూడండి. తెలుగును ఎంత చక్కగా మాట్లాడతారో ! మీరు కూడా అలా స్పష్టంగా మాట్లాడడం నేర్చుకోండి. మీ తాతగారిని అడగండి. ఎన్నో కథలు చెబుతారు. పద్యాలు చెబుతారు. మీ మామ్మగారు చక్కటి పాటలు పాడతారు. నేర్పుతారు. నేర్చుకోండి. ఈసారి మంచికథ చెబుతానేం, మళ్ళీ కలుద్దాం.

III. భాషాంశాలు

1. పర్యాయపదాలు :

సీత = జానకి, మైథిలి
చెల్లెలు = సహోదరి, సోదరి
తమ్ముడు = సోదరుడు, సహోదరుడు
ఏడుపు = రోదన, ఆక్రందనము
అమ్మ = తల్లి, జనని
మిత్రుడు = స్నేహితుడు, చెలికాడు
బట్టలు = వస్త్రాలు, ఉడుపులు
పల్లె = జనపదం, గ్రామం
మొగం = ముఖం, వదనం
మమకారం = ప్రేమ, అనురాగం
ఆదివారం = భానువారం, రవివారం
భర్త = పెనిమిటి, మగడు
భార్య = పత్ని, సతి
స్వర్గం = నాకము, దివి
నాన్న = తండ్రి, పిత
కొడుకు = సుతుడు, తనయుడు
ఆశ్చర్యం = వింత, విస్మయం
సమాధానం = జవాబు, ఉత్తరం
కరము = చెయ్యి, హస్తము
నీరు = జలం, ఉదకం

2. వ్యతిరేకపదాలు:

ఎండ వాన
సరసం × విరసం
చిన్న × పెద్ద
అవసరం × అనవసరం
ప్రత్యక్షం × పరోక్షం
ముందుకు × వెనుకకు
రాజు × బంటు
వెనుక × ముందు
దగ్గర × దూరం
పిల్లలు × పెద్దలు
స్వర్గం × నరకం
అర్థం × అనర్థం
ఆచారం × అనాచారం
రమ్మనడం × పొమ్మనడం
కాదు × ఔను
లోపల × బైట
శబ్దం × నిశ్శబ్దం

3. ప్రకృతి – వికృతులు:

భాష – బాస
సంతోషం – సంతసం
ఆశ్చర్యం – అచ్చెరువు
శబ్దం – సద్దు
విధము – వితము
ప్రశ్న – పన్నము
ప్రజ – పజ

4. సంధులు:

సెలవులకు + అని = సెలవులకని – (ఉత్వ సంధి)
పిల్లలు + ఇద్దరు = పిల్లలిద్దరు – (ఉత్వ సంధి)
సెలవులు + అన్న = సెలవులన్న – (ఉత్వ సంధి)
తమ్ముళ్లు + ఇద్దరూ = తమ్ముళ్లరూ – (ఉత్వ సంధి)
అర్థము + అయింది = అర్థమయింది – (ఉత్వ సంధి)
లేవు + అని = లేవని – (ఉత్వ సంధి)
అవసరము + ఐతే = అవసరమైతే – (ఉత్వ సంధి)
రమ్ము + అన్నాడు = రమ్మన్నాడు – (ఉత్వ సంధి)
వివరము + అడిగాను = వివరమడిగాను – (ఉత్వ సంధి)
కలుస్తాను + అని = కలుస్తానని – (ఉత్వ సంధి)
చిన్నవాడు + అయి = చిన్నవాడయి – (ఉత్వ సంధి)
ఎవరు + అనుకుంటున్నాడో = ఎవరనుకుంటున్నాడో – (ఉత్వ సంధి)
నువ్వు + అనుకొంటున్న = నువ్వనుకొంటున్న – (ఉత్వ సంధి)
మామవు + అని = మామవని – (ఉత్వ సంధి)
మేము + ఇద్దరం = మేమిద్దరం – (ఉత్వ సంధి)
రకరకాలు + అయిన = రకరకాలయిన – (ఉత్వ సంధి)
సమాధానము + ఇస్తూ = సమాధానమిస్తూ – (ఉత్వ సంధి)
ముద్దు + ఆడాను = ముద్దాడాను – (ఉత్వ సంధి)
మరి + ఒక = మరొక – (ఇత్వ సంధి)
అది + ఏమిటి + ఆ = అదేమిటా – (ఇత్వ సంధి)
మమ్మల్ని + అందర్నీ = మమ్మల్నందర్నీ – (ఇత్వ సంధి)
మాట్లాడాలి + అంటే = మాట్లాడాలంటే – (ఇత్వ సంధి)
సంతోషాన్ని + ఇస్తుంది = సంతోషాన్నిస్తుంది – (ఇత్వ సంధి)
ఇస్తుంది + అని =ఇస్తుందని – (ఇత్వ సంధి)
చూడాలి + అన్న = చూడాలన్న – (ఇత్వ సంధి)
పూర్తి + అవదు = పూర్తవదు – (ఇత్వ సంధి)
చేయాలి + అంటే = చేయాలంటే – (ఇత్వ సంధి)
ఏమి + అనకు = ఏమనకు – (ఇత్వ సంధి)
ఎక్కడ + అయితే = ఎక్కడయితే – (అత్వ సంధి)
అక్కడ + ఉన్న = అక్కడున్న – (అత్వ సంధి)
చిన్న + ఆయన = చిన్నాయన – (అత్వ సంధి)
ఎట్లాగ + అంటే = ఎట్లాగంటే – (అత్వ సంధి)
పిలిచిన + అపుడు = పిలిచినపుడు – (అత్వ సంధి)
ఉన్న + అట్లు = ఉన్నట్లు – (అత్వ సంధి)
ఎక్కడ + ఉంటుంది = ఎక్కడుంటుంది – (అత్వ సంధి)
ఇంక + ఎప్పుడూ = ఇంకెప్పుడూ – (అత్వ సంధి)
వాత + ఆవరణం = వాతావరణం – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)
ఆప్యాయత + అనురాగాలు = ఆప్యాయతానురాగాలు – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)
నిశ్చిత + అభిప్రాయం = నిశ్చితాభిప్రాయం – (సవర్ణదీర్ఘ సంధి)

5. సమాసాలు

6. కింద గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలను రాయండి. వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.

1. కొంతమంది అనర్గళంగా మాట్లాడతారు.
జవాబు:
అనర్గళంగా = ధారాళంగా
తెలుగులో ధారాళంగా మాట్లాడడం నేర్చుకోవాలి.

2. తల్లి ప్రేమకు తుల్యం ఏదీకాదు.
జవాబు:
తుల్యం = సమానం
అమ్మానాన్నలు దేవతలతో సమానం.

3. అహింసకు ప్రతీకగా భారత్ నిలిచింది.
జవాబు:
ప్రతీక = గుర్తు
వాడు మంచితనానికి గుర్తు అనేలా జీవించాలి.

7. కింది ప్రకృతి – వికృతులను జతపరచండి.

జవాబు:

8. కింది వ్యతిరేక పదాలను జతపరచండి.

జవాబు:

9. కింది సంక్లిష్ట వాక్యాలను సామాన్య వాక్యాలుగా మార్చి రాయండి.

1. ఆమె పాట పాడుతూ నడుస్తోంది.
జవాబు:
ఆమె పాట పాడుతోంది. ఆమె నడుస్తోంది.

2. వర్షం వచ్చి బట్టలు తడిపింది.
జవాబు:
వర్షం వచ్చింది. వర్షం బట్టలు తడిపింది.

3. బస్సు వచ్చి దుమ్ము లేపింది.
జవాబు:
బస్సు వచ్చింది. బస్సు దుమ్ము లేపింది.

కింద గీత గీసిన వానికి సరైన జవాబులను గుర్తించి, బ్రాకెట్లలో రాయండి.

1. తల్లి ప్రేమకు ఏదీ తుల్యం కాదు. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) సమాసం
ఆ) పోలిక
ఇ) పోటీ
జవాబు:
అ) సమాసం

2. కొందరికి తొందరగా డబ్బు సంపాదించాలనే ఉబలాటం ఎక్కువ. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) దురాశ
ఆ) ప్రయత్నం
ఇ) ఆత్రుత
జవాబు:
ఇ) ఆత్రుత

3. మునుపు అందరూ స్నేహంగా ఉండేవారు. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) మొన్న
ఆ) పూర్వం
ఇ) భవిష్యత్తు
జవాబు:
ఆ) పూర్వం

4. సీత మహా పతివ్రత. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి).
అ) జానకి, మైథిలి
ఆ) జనని, తల్లి
ఇ) అమ్మ, మాత
జవాబు:
అ) జానకి, మైథిలి

5. రాముని భార్య సీతమ్మ. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) సఖి, చెలికత్తె
ఆ) పత్ని, సతి
ఇ) ప్రాణం, అశువు
జవాబు:
ఆ) పత్ని, సతి

6. నాన్న చెప్పినట్లు వినాలి. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) అమ్మ, నాన్న
ఆ) జనకుడు, జన్యుడు
ఇ) తండ్రి, పిత
జవాబు:
అ) అమ్మ, నాన్న

7. అర్థం లేకుండా మాట్లాడకు. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
అ) అనర్థం
ఆ) భావం
ఇ) శబ్దం
జవాబు:
అ) అనర్థం

8. ఆచారం విడువకు. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
అ) దురాచారం
ఆ) సదాచారం
ఇ) అనాచారం
జవాబు:
ఇ) అనాచారం

9. దేవుడు ప్రత్యక్షం అయ్యాడు. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
అ) అధ్యక్షుడు
ఆ) పరోక్షం
ఇ) నిరీక్షణ
జవాబు:
ఆ) పరోక్షం

10. ప్రశ్న వేయడమే కష్టం. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) పన్నము
ఆ) పరిప్రశ్న
ఇ) సరిప్రశ్న
జవాబు:
అ) పన్నము

11. శబ్దం చేయవద్దు. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) శబదం
ఆ) శపథం
ఇ) సద్దు
జవాబు:
ఇ) సద్దు

12. ఏ విధముగా చూసినా యుద్ధం మంచిదికాదు. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) విధానం
ఆ) వితము
ఇ) పద్ధతి
జవాబు:
ఆ) వితము

13. సెలవులకని మా ఊరు వెళ్లాను. ‘(సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) ఉత్వ సంధి
ఆ) ఇత్వ సంధి
ఇ) అత్వ సంధి
జవాబు:
అ) ఉత్వ సంధి

14. లేవని అనకూడదు. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) లేవు + అని
ఆ) లేవ + అని
ఇ) లేవ + ని
జవాబు:
అ) లేవు + అని

15. మామవు + అని (సంధి కలిసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) మామవేన
ఆ) మామవుని
ఇ) మామవని
జవాబు:
ఇ) మామవని

16. మమ్మల్నందర్నీ రమ్మన్నారు. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) ఉత్వ సంధి
ఆ) ఇత్వ సంధి
ఇ) అత్వ సంధి
జవాబు:
ఆ) ఇత్వ సంధి

17. అమ్మను చూడాలన్న కోరిక ఎక్కువైంది. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) చూడాలి + అన్న
ఆ) చూడాల + అన్న
ఇ) చూడా + లన్న
జవాబు:
అ) చూడాలి + అన్న

18. పూర్తి + అవదు – (సంధి కలిపిన రూపం గుర్తించండి)
అ) పూర్తవదు
ఆ) పూర్తిగా అవదు
ఇ) పూర్తవదు
జవాబు:
ఇ) పూర్తవదు

19. పిలిచినపుడు రావాలి. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) అత్వ సంధి
ఆ) ఇత్వ సంధి
ఇ) ఉత్వ సంధి
జవాబు:
అ) అత్వ సంధి

20. ఉన్నది ఉన్నట్లు చెప్పాలి. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) ఉన్న + ఇట్లు
ఆ) ఉన్న + అట్లు
ఇ) ఉన్న + ఎట్లు
జవాబు:
ఆ) ఉన్న + అట్లు

21. ఎక్కడ + ఉంటుంది (సంధి కలిపిన రూపం గుర్తించండి)
అ) ఎక్కడో ఉంటుంది
ఆ) ఎక్కడ ఉంటుంది
ఇ) ఎక్కడుంటుంది
జవాబు:
ఇ) ఎక్కడుంటుంది

22. అక్కడయున్నది ఇలా తేవాలి. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) అత్వ సంధి
ఆ) యడాగమం
ఇ) ఇత్వ సంధి
జవాబు:
ఆ) యడాగమం

23. మా + ఊరు – (యడాగమ రూపం గుర్తించండి)
అ) మాయూరు
ఆ) మాఊరు
ఇ) మావూరు
జవాబు:
అ) మాయూరు

24. ఏమి యున్నది (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) ఏమి + ఉన్నది
ఆ) ఏమి + యున్నది
ఇ) ఏమియు + న్నది
జవాబు:
అ) ఏమి + ఉన్నది

25. ఆప్యాయతానురాగాలు కలిగి జీవించాలి. (సమాసం పేరు గుర్తించండి)
అ) ద్విగువు
ఆ) ద్వంద్వ
ఇ) బహుజొహి
జవాబు:
ఆ) ద్వంద్వ

26. అమ్మానాన్నలు నన్ను మెచ్చుకున్నారు. (విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి)
అ) అమ్మతో నాన్న
ఆ) అమ్మ యొక్క నాన్న
ఇ) అమ్మయును, నాన్నయును
జవాబు:
ఇ) అమ్మయును, నాన్నయును

27. బావయును మరిదియును (సమాస పదం గుర్తించండి)
అ) బావమరిది
ఆ) బావామరుదులు
ఇ) బావ, మరదలు
జవాబు:
ఆ) బావామరుదులు

28. పాఠం చదివి మాట్లాడండి. ( ఏరకమైన వాక్యం)
అ) సంక్లిష్టం
ఆ) సంయుక్తం
ఇ) చేదర్థకం
జవాబు:
అ) సంక్లిష్టం

29. మా ఊరు వెళ్లాను. కూరలు తెచ్చాను. (ఈ రెండు కలిపితే ఏర్పడేది)
అ) మా ఊరు వెడుతూ కూరలు తెచ్చాను
ఆ) మా ఊరు వెడితే కూరలు తెచ్చాను
ఇ) మా ఊరు వెళ్లి కూరలు తెచ్చాను
జవాబు:
ఇ) మా ఊరు వెళ్లి కూరలు తెచ్చాను

30. ఒక సమాపక క్రియ, ఒకటి లేక అంతకన్నా ఎక్కువ అసమాపక క్రియలతో వాక్యాలను కలిపితే ఏర్పడేది?
అ) సంయుక్త వాక్యం
ఆ) సంక్లిష్ట వాక్యం
ఇ) సామన్య వాక్యం
జవాబు:
ఆ) సంక్లిష్ట వాక్యం

చదవండి – ఆనందించండి
(“అమ్మ ఉత్తరం”)

(ఉద్యోగాల పేరుతో సుదూర తీరాలకు వలసపక్షుల్లా ఎగిరిపోతున్న కన్న కొడుకులకు…..)

కన్నా !
ఎన్నాళ్ళయిందిరా నిన్ను చూసి. తలుచుకుంటే ఇప్పటికీ కళ్ళకు కట్టినట్లుగా ఉంటావు. అయిదేళ్ళనాడు రమ కూతురి పెళ్ళికి వచ్చావు. అంతే మళ్ళీ యిక రానేలేదు. కానక కన్న సంతానంలా నిన్ను నలుగురమ్మాయిల మధ్య కనుపాపలాగా చూసుకొని పెంచుకున్నాను. నిన్ను యిల్లు దాటి వెళ్ళనివ్వలేదు. ఆ చదువుల సరస్వతి నిన్ను వెంటేసుకుని వెళ్ళింది. అంతా చదువుకొన్నవాళ్ళేగా ! నా కన్న చదువుకొనక పోతేనేం సంస్కారం వచ్చింది. చదవనూ రాయనూ నేర్చుకున్నాడు చాలు. వద్దు అన్నాను. వినలేదు. తరువాత ఉద్యోగ లక్ష్మి ఊళ్ళేలిస్తోంది. ఎక్కడున్నా నువ్వు నా కొడుకువే. నీ సారస్వత సంఘాలూ, నీ సాంఘిక సేవలూ అన్నీ పేపర్ల ద్వారా, కోడలి ఉత్తరాల ద్వారా తెలుస్తూనే ఉన్నాయి. కానీ ఏం లాభంరా తండ్రీ !

నీవూ నీ పిల్లలూ యింట్లో కాలికి చేతికి అడ్డంగా తిరుగుతూ ఉంటే కోడలి చేత్తో చేయించి పెడుతూ వుంటే సాగిపోయే జీవితం ఎలా వుంటుంది ? ఏమో ? అది నాకు ‘కల’ అయిపోయిందిరా బాబూ. ఇంత యింట్లో ఒంటరిగా బతుకుతున్నాను. నాకెంత కావాలి ? పిడికెడు ఉడకేసుకుంటే చాలు… వెళ్ళిపోతుంది కానీ, ఆసక్తి పోయింది. ఎలా తింటే కడుపు నిండదు ! అలాగే నడుస్తోంది.

జీవితంలో పొద్దువాటారిపోతోంది. ఇంకెన్నాళ్ళు అనిపిస్తోంది ! మీ నాన్నగారూ హఠాత్తుగా పోయారు. నీకు కడసారి చూపులు కూడా దక్కలేదు. అప్పుడాయన దగ్గర్లో నేనున్నాను. గొంతుకలో గరగర లాడుతున్నప్పుడు నేను ఇన్ని నీళ్ళు పోశాను. నా దిగులల్లా అలా నాకు జరిగితే ఈ గొంతులో ఇంత తులసి తీర్థం పోసేవాళ్ళు కూడా వుండరే అని. నలుగురు కూతుళ్ళు ఒక కొడుకు, పండ్రెడుగురు మనుమలు, మనవరాళ్ళు. వున్నా నా గొంతు తడిపేవాళ్ళు వుండరేమో అని దిగులుపడుతున్నాను.

నువ్వు నన్ను అక్కడికే రమ్మని అంటావు. నిజమే ! వచ్చేయొచ్చు. కానీ రాలేను. రాను ! ఈ యిల్లు, ఈ పొలాలు, ఈ గాలి, ఈ వాతావరణం వీటిని వదలి రాలేను. మీ నాన్నగారు ఇక్కడే పోయారు, నేను ఇక్కడే పిడికెడు బూడిదైపోవాలి. అదే నా ఆశ !

ఈ మట్టికీ, మనిషికీ ఉండే ఆత్మీయత అంతేనేమో ! ఎంత చదివినా, ఎంత సాధించినా, ఏం చేసినా ఆఖరికి మనిషి ఈ మట్టిలో కలసిపోవాలి. అలానే ఆ మట్టి తనను కన్నవూరి మట్టి కావాలని ఆరాటపడతాడు మనిషి. ఇది నా ఊరు… ఇది నా ఇల్లు…. ఇది నాది… ఈ మమతానుబంధాలు లేని రోజున మానవత్వమే నశిస్తుందేమో! అందుకే అనాదిగా ఈ మమకారాలు ఇలాగే నిలిచిపోయాయి. రాజులు పోయారు, రాజ్యాలు పోయాయి, మహా మహా నిర్మాణాలు మట్టిచాటుకు పోయాయి. కానీ మానవత మాసిపోలేదురా బాబు ! అందుకే ఈ ప్రపంచం ఇంకా సాగుతోంది !

నేను అంత దూరం రాలేను. ఈ ఊరు విడవలేను. ఈ ప్రాణం తట్టెడా ! పుట్టెడా ! ఎప్పుడో హరీ అంటుంది. నాకు తెలుసు. నాది ఎలాగు దిక్కులేని చావే అవుతుంది. ఎప్పుడయితే ఆయన పోయారో – అప్పుడే నేను . ఒంటరిదాననై పోయాను. కానీ పోయేలోగా నువ్వు ఇక్కడికి వచ్చి నాలుగురోజులు గడిపి పో. కన్న తల్లిగా నేను అంతకంటే ఇంకేమీ కోరను. కోడలిని పిల్లలని కూడా తీసుకురా ! ఇక ఉంటాను ఆశీస్సులతో ….

నీ తల్లి
కాంతమ్మ.

మాతా గురుతరా భూమేః (తల్లి భూమి కంటే గొప్పది)

These AP 7th Class Telugu Important Questions 8th Lesson నిజం-నిజం will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 8th Lesson Important Questions and Answers నిజం-నిజం

7th Class Telugu 8th Lesson నిజం-నిజం Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ఈ కింది పరిచిత గద్యాలను చదవండి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. మధ్యమధ్య వీడు ఏవో కుర్రతనపు చేష్టలు చేస్తుంటాడు. ఎంతో జాగ్రత్తగా కనిపెట్టి చూస్తూ ఉన్నా, మొన్న దసరా సెలవులకు ఇంటికి వెళ్ళాడు, వెళ్ళినవాడు స్కూలు తెరవటంతోనే రాక నాలుగు రోజులు ఆలస్యంగా వచ్చాడు. ఎందుకురా ఇంత ఆలస్యంగా వచ్చావు అని అడిగితే, “నాన్న ఉండమన్నాడు మామయ్యా”, అన్నాడు. సెలవు చీటీ తెచ్చావురా అంటే తెచ్చానుగాని ఎక్కడో పారవేశానన్నాడు. నిజమో, అబద్దమో, చెప్పలేనుగాని మొత్తంమీద వాడు అబద్దాలు ఆడుతున్నాడని మాత్రం నాకు అనుమానం కలిగింది.
ప్రశ్నలు:
అ) మధ్యమధ్యన ఏ చేష్టలు చేస్తున్నాడు?
జవాబు:
మధ్యమధ్యన కుర్రతనపు చేష్టలు చేస్తున్నాడు.

ఆ) ఏ సెలవులకు ఇంటికి వచ్చాడు?
జవాబు:
దసరా సెలవులకు ఇంటికి వచ్చాడు.

ఇ) ఎన్ని రోజులు ఆలస్యంగా వచ్చాడు?
జవాబు:
నాలుగు రోజులు ఆలస్యంగా వచ్చాడు.

ఈ) ఎటువంటి అనుమానం కలిగింది?
జవాబు:
అబద్దం ఆడుతున్నాడని అనుమానం కలిగింది.

2. తమాషాగా ఆరోజు సాయంత్రమే బజారులో హఠాత్తుగా మా రంగయ్య కనపడ్డాడు. ఆయన ఏదో తొందర పనిమీద బెజవాడ వెడుతున్నాడు. మేమిద్దరం కొంచెంసేపే మాట్లాడాం. పిల్లవాడి చదువు సంగతీ అదీ వచ్చింది. చదువు ఎల్లా ఉన్నా, కుర్రవాడు చెడ్డసహవాసాలు చేస్తున్నట్లు నాకు అనుమానంగా ఉందని కూడా చెప్పాను. ఆయన నాచెయ్యి పట్టుకొని “కుర్రవాడిని బాగుచేసే బాధ్యత నీదిరా అబ్బాయి. మరి నీ ఇంట్లో ఉంచింది. ఎందుకూ! కాస్త మంచీ చెడ్డా చూస్తావనికదూ! వాడిని ఒకదారిని పెట్టాలినీవు. పన్నెండేళ్ళ వెధవ. ఇప్పుడే నీవు వాడిని సన్మార్గంలోకి దింపు. అంతా నీదే భారం”, అంటూ బస్సు ఎక్కాడు.
ప్రశ్నలు
అ) రంగయ్య హఠాత్తుగా ఎక్కడ కనిపించాడు?
జవాబు:
రంగయ్య హఠాత్తుగా బజారులో కనిపించాడు.

ఆ) కుర్రవాడు ఏ సహవాసం చేస్తున్నాడని అనుమానం వచ్చింది?
జవాబు:
కుర్రవాడు చెడ్డ సహవాసం చేస్తున్నాడని అనుమానం వచ్చింది.

ఇ) ఏ మార్గంలో దింపాలి?
జవాబు:
సన్మార్గంలో దింపాలి.

ఈ) రంగయ్య తొందర పనిమీద ఎక్కడికి వెళ్ళాడు?
జవాబు:
రంగయ్య తొందర పనిమీద బెజవాడ వెళ్ళాడు.

3. ఒక్క విషయంమటుకు తేలిపోయింది. శీను అబద్దం ఆడాడు. రేపు ఇంకా ఎన్ని అయినా ఆడుతాడు! దాని తరువాత దొంగతనాలు నేర్చుకొంటాడు! ఇక ఆపైన స్కూలు ఎగగొట్టి ఎందుకూ పనికిరాకుండా పాడయిపోతాడు. ఏదో కాస్త గట్టి ఏర్పాటుచెయ్యాలి. చెయ్యి చేసుకోవలసిన అవసరం ఉండదనుకొంటాను. శీను ఇంకా భయభక్తులలోనే ఉన్నాడు. ఈ దఫా గట్టిగా చీవాట్లు వేస్తే చాలుననుకొన్నాను. నేను ఇంటికి వెళ్ళటంతోనే “ఒరే, శీనూ, మీ నాన్న కనపడ్డాడు. నిన్ను రమ్మనలేదుట! అబద్దాలాడుతున్నావు! వెధవా!” అని కోప్పడలేదు. ఏమి జరుగుతుందో, ఇంకా ఏమంటాడో చూద్దామని ఊరుకొన్నాను.
ప్రశ్నలు:
అ) అబద్దం ఆడింది ఎవరు?
జవాబు:
అబద్దం ఆడింది శీను.

ఆ) ఏది చేసుకోవలసిన అవసరం ఉంది.
జవాబు:
చేయి చేసుకోవలసిన అవసరం ఉంది.

ఇ) శీను ఇంకా ఎలా ఉన్నాడు?
జవాబు:
శీను ఇంకా భయభక్తులతో ఉన్నాడు.

ఈ) వేటిని వేస్తే చాలనుకున్నాడు?
జవాబు:
గట్టిగా చీవాట్లు వేస్తే చాలనుకున్నాడు.

4. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

శీనుకు పశ్చాత్తాపం కలిగినట్లు నాకు బాగా నమ్మకం కలిగింది. ఇక వాడు ఎప్పుడూ అబద్ధం చెప్పడు. ఒక కుర్రవాడిని సన్మార్గంలోకి తిప్పగలిగానని నాకు చాలా సంతోషం కలిగింది. కాని ఒక్క విషయం నన్ను చాలా బాధ పెట్టింది. వాడు ఇన్ని అబద్ధాలు ఎందుకు ఆడినట్లు ! ఈ ప్రశ్నకు సమాధానం కోసం నేను చాలా సేపు ఆలోచించాను. ఇంటికి వెళ్ళాలని ఆదుర్దాపడి ఉంటాడు. అంతకు పూర్వం నాలుగు రోజుల క్రితమే పది రోజులు తల్లిదండ్రుల దగ్గర ఉండి వచ్చినవాడికి, అంత ఆరాటం ఎందుకో వాడినే అడగాలని అనుకొన్నాను. పది గంటలకు శీను గదిలోకి వెళ్ళాను. వాడు ఖిన్నుడై కుర్చీలో కూర్చుని ఏదో పుస్తకం వంక చూస్తున్నాడు. నేను వెళ్ళగానే లేచి నుంచున్నాడు. వాడి మీద చెయ్యివేసి మెల్లగా వాణి నాగదిలోకి నడిపించుకొని వచ్చి, కుర్చీలో కూర్చోబెట్టి, బుజ్జగించి అడిగాను.
ప్రశ్నలు:
1. రచయితకు ఎందుకు సంతోషం కలిగింది?
జవాబు:
ఆ కుర్రవాడిని సన్మార్గంలోకి తిప్పగలిగానని.

2. రచయితకు బాధ కలిగించిన విషయం ఏది?
జవాబు:
అబద్ధాలు ఆడటం.

3. శీను అబద్దం ఆడి ఎక్కడికి వెళ్ళి వచ్చాడు?
జవాబు:
తల్లిదండ్రుల దగ్గరకు వెళ్ళి వచ్చాడు.

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
ఎక్కడికి వెళ్ళాలని ఆదుర్దా పడ్డాడు?

5. కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

శీను విషయమే ఆలోచిస్తూ నడుస్తున్నాను. వీణ్ణి ఇక జన్మలో అబద్దం ఆడకుండా చెయ్యాలి. బహుశః వాడు ఆ నిశ్చయానికే వచ్చివుంటాడని తోచింది. కాని వాడెవరో ఆ సీతన్న స్నేహంలో పడ్డాడో ! నేను చేసిన పని అంతా వ్యర్థమైపోతుంది. అందుకని ఆ సీతన్నతో ఇకముందు ఎప్పుడూ కూడా సహవాసం చెయ్యవద్దని గట్టిగా చెప్పితే, నేను ఈ కుర్రవాడిని బాగుచేసినవాడిని అవుతానని అనుకొన్నాను. అందుకని అన్నాను. ‘ఒరే శీనూ, నీవు ఇకనుంచి బుద్ధిమంతుడివిగా ఉండాలి. ఆ సీతన్న వర్డి వెధవ ! వీధులవెంట తిరిగే వెధవ ! వాడు వట్టి అబద్ధాలకోరు. వాడు మీవూరువాడు అయినాసరే ఎప్పుడుగాని వాడితో మాట్లాడకు. ” “అదికాదు మామయ్యా !”. “ఏది కాదురా వెధవా ! సీతన్నను నేను ఎరగననుకొన్నావా ?”
ప్రశ్నలు :
1. మామయ్య ఎవరి విషయం ఆలోచిస్తూ నడుస్తున్నాడు?
జవాబు:
శ్రీను విషయం

2. శీనును ఎవరితో స్నేహం చేయవద్దని మామయ్య అంటున్నాడు?
జవాబు:
సీతన్నతో

3. “నీవు ఇక నుంచి బుద్ధిమంతుడిగా ఉండాలి” అని ఎవరన్నారు?
జవాబు:
మామయ్య

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
‘వర్ధి’ అంటే ఏమిటి?

ఈ క్రింది అపరిచిత గద్యాలను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. ఆరోగ్య పరిరక్షణకు మహిళలు ప్రత్యేక శ్రద్ధ తీసుకోవాలి. 35 ఏళ్ళు దాటాక మరింత జాగ్రత్తగా ఉండాలి. కుటుంబానికి ఆయువు పట్టు మహిళలే. మహిళ ఆరోగ్యంగా ఉంటేనే ఆ కుటుంబం ఆరోగ్యంగా ఉంటుంది. ఆసుపత్రికి వెళ్ళి పరీక్షలు చేయించుకోవాలి. దానివలన రుగ్మతలను ముందుగానే తెలుసుకోవచ్చును. వ్యాధులు ముదిరిన తర్వాత తెలుసుకొంటే వైద్యం కష్టమవుతుంది.
ప్రశ్నలు:
అ) ఏ వయసు మహిళలు ఆరోగ్యం గురించి చాలా జాగ్రత్తగా ఉండాలి?
జవాబు:
35 సం||లు దాటినవారు ఆరోగ్యం గురించి చాలా జాగ్రత్తగా ఉండాలి.

ఆ) కుటుంబానికి ఆయువు పట్టు ఎవరు?
జవాబు:
మహిళ కుటుంబానికి ఆయువు పట్టు.

ఇ) “రుగ్మత” అంటే అర్థం ఏమిటి?
జవాబు:
రుగ్మత అంటే రోగం అని అర్థం.

ఈ) వ్యాధులు ముదిరితే ఏమవుతుంది?
జవాబు:
వ్యాధులు ముదిరితే వైద్యం దొరకడం కష్టమవుతుంది.

2. మానవాళికి ప్రాణాధారమైన నీటిని కాపాడుకోవాలి. ప్రతి ఒక్కరూ బాధ్యతగా నీటిని కాపాడుకోవాలి. దీని గురించి అందరికీ అవగాహన ఏర్పడాలి. దీనికి మంచి మార్గం భూగర్భజలాలను పెంపొందించుకోవాలి. ఇంకుడు గుంటలు ఎక్కువగా ఏర్పరచుకొంటే భూగర్భజలాలు అడుగంటిపోవు. వర్షపునీరు, వాడిన నీరు ఇంకుడు గుంటలోకి ఇంకేలా చేయాలి. ఇంకుడు గుంటలో ఇసుక, కంకర వేయాలి.
ప్రశ్నలు :
అ) మానవులకు ప్రాణాధారమేది?
జవాబు:
మానవులకు నీరు ప్రాణాధారం.

ఆ) నీటిని కాపాడడం ఎవరి బాధ్యత?
జవాబు:
నీటిని కాపాడడం అందరి బాధ్యత.

ఇ) ఇంకుడు గుంటలెందుకు నిర్మించాలి?
జవాబు:
భూగర్భజలాల రక్షణ కోసం ఇంకుడు గుంటలు నిర్మించాలి.

ఈ) పై పేరాకు తగిన శీర్షికను పెట్టండి.
జవాబు:
జలరక్షణ

3. ఆంధ్రులకు ప్రీతిపాత్రుడైన కాటన్ ఆంధ్రుడు కాడు. కనీసం భారతదేశంలోనైనా జన్మించలేదు. ‘హెన్రీ’, ‘కాల్వెలీ కాటన్’ అనే ఆంగ్ల దంపతులకు పదవ కుమారుడు ఆర్డర్ థామస్ కాటన్, క్రీ.శ. 1803వ సంవత్సరం మే 15న ‘కాంబర్ మిర్రిబీ’ అనే గ్రామంలో జన్మించాడు. ఆయన ధవళేశ్వరం బ్యారేజీని నిర్మించారు. దానివలన పంటలకు నీరందుతోంది. నేల సస్యశ్యామలమైంది.
ప్రశ్నలు:
అ) కాటన్ తల్లిదండ్రులెవరు?
జవాబు:
ఆయన తల్లి హెన్రీ, తండ్రి కాల్వెలీ కాటన్.

ఆ) కాటన్ సోదరులెంతమంది?
జవాబు:
కాటనకు తొమ్మిదిమంది సోదరులు.

ఇ) కాటన్ అంటే ఆంధ్రులకెందుకిష్టం?
జవాబు:
కాటన్ ధవళేశ్వరం వద్ద ఆనకట్ట కట్టి, చేలకు నీరందించాడు.

ఈ) పై పేరాకు తగిన శీర్షికను పెట్టండి.
జవాబు:
కాటన్.

4. భోజరాజు తఱచుగా రాత్రివేళల్లో మాఱువేషం వేసుకొని తిరుగుతూ నగర ప్రజల పరిస్థితిని గమనిస్తూండేవాడు. ఒకనాటి అర్ధరాత్రి ఇలాగే తిరుగుతున్న వేళలో ఒక ఇంటిలో దొంగతనం జరుగుతున్నట్టు ఆయనకు అనిపించింది. ఆ యింటిలోని వారెవ్వరూ కొన్ని రోజులుగా ఊళ్ళో లేనట్టుంది. ఆ కారణంగా ఈ దొంగలకి ఈ ఇల్లు మణింత అనుకూల మన్పించిందని భోజ రాజుకి తోచింది. ఇంట్లో ఎవరూ లేని కారణంగా వాళ్ళు చేయవలసిన దొంగతనాన్ని చాలా శ్రద్ధగా చేసి ఆ దొంగసొత్తుని ఊరి వెలుపల ఉన్న మామిడి తోపులోకి పట్టుకుపోయి పంచుకోవాలని నిశ్చయించుకుని బయటికి రాబోయే సరికి నగరంలో గస్తీ తిరుగుతున్న రక్షక భటుల నగారాధ్వనులు వినిపించాయి.
ప్రశ్నలు:
అ) ఎవరు మాఱువేషంలో ఎప్పుడు నగర ప్రజల పరిస్థితిని గమనించేవారు?
జవాబు:
భోజరాజు. మాఱువేషంలో రాత్రివేళ నగర ప్రజల పరిస్థితిని గమనించేవాడు.

ఆ) ఒకనాటి అర్ధరాత్రి భోజరాజుకి ఏమనిపించింది?
జవాబు:
ఒకనాటి అర్ధరాత్రి భోజరాజుకు ఒక ఇంటిలో దొంగతనం. జరుగుతున్నట్టు అనిపించింది.

ఇ) ఏ కారణంగా దొంగలకు ఇల్లు అనుకూలమన్పించింది?
జవాబు:
ఇంటిలోని వారు ఎవ్వరూ లేని కారణంగా ఇల్లు దొంగలకు అనుకూలమన్పించింది.

ఈ) దొంగలు సొత్తుని ఎక్కడ పంచుకోవాలనుకున్నారు?
జవాబు:
దొంగలు సొత్తుని ఊరి వెలుపల ఉన్న మామిడి తోపులోకి పట్టుకుపోయి పంచుకోవాలని నిశ్చయించుకున్నారు.

5. ఈ కింది అపరిచిత గేయాన్ని చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
మనిషిగా పుట్టిన దెందుకురా ?
మంచిని పెంచేటందుకురా !
బడికి వెళ్ళే దెందుకురా ?
చదువులు నేర్చేటందుకురా !
చదువులు నేర్చే దెందుకురా ?
జ్ఞానం పొందేటందుకురా !
జ్ఞానం పొందే దెందుకురా ?
ప్రగతిని పెంచేటందుకురా !
ప్రశ్నలు:
1. మనం జ్ఞానం పొందాలంటే ఏం చెయ్యాలి?
జవాబు:
శ్రద్ధగా చదవాలి.

2. ‘ప్రగతి’ అంటే నీవేమనుకుంటున్నావు?
జవాబు:
మంచి గతిని, కల్గించేది.

3. మనిషి జీవితానికి పరమార్థం ఏది?
జవాబు:
మంచిగా జీవించడమే.

4. పై గేయం ఆధారంగా ప్రశ్న తయారు చెయ్యండి.
జవాబు:
‘ఓడి’ పర్యాయపదాలు రాయండి.

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

1. అబద్ధాలు ఆడడానికి అలవాటు పడిన శ్రీను లాంటి వాళ్ళకు మామయ్య చెప్పిన విషయాలు ఏవి?
జవాబు:
అబద్దాలు ఆడటానికి అలవాటుపడిన శ్రీను లాంటి వాళ్ళకోసం మామయ్య ఇలా చెప్పారు. అవి …….

ఆ ఇవాళ అబద్దాలు ఆడినవాడు రేపు దొంగతనాలు, ఆ పైన స్కూలు ఎగగొట్టి ఎందుకూ పనికి రాకుండా పాడయిపోతాడు. కొడితే ఏం ప్రయోజనం ? వాడికి అబద్దం ఆడడం తప్పని నచ్చచెప్పాలి. ప్రాణం పోయినా సరే అబద్దం ఆడకూడదని, హరిశ్చంద్రుని ఆదర్శంగా తీసుకోవాలని, “ఆయన ఎప్పుడూ అబద్దం ఆడలేదు, ఎన్ని కష్టాలు వచ్చినా ఓర్చుకున్నాడే తప్ప అబద్దమాడలేద”ని మామయ్య చెప్పాడు.

“చెడ్డ పిల్లలతో సావాసం చేయకూడదు. ‘వాళ్ళు సినిమాలకూ, షికార్లకు తీసుకెళ్ళి నిమిషంలో మనల్ని పాడు చేస్తారు. దానివల్ల మన చదువూ పాడైపోతుంది”అని మామయ్య చెప్పాడు.

ఆయన ఉద్దేశ్యంలో “పిల్లలకు చదువు వస్తే వస్తుంది. లేకపోతే లేదు. పిల్లల ప్రవర్తన బాగుపడాలని” అని.

7th Class Telugu 8th Lesson నిజం-నిజం 1 Mark Bits

1. పిల్లలు అల్లరి చేసినప్పుడు బుజ్జగించడం తరచూ జరుగుతూ ఉంటుంది. (అర్థాన్ని గుర్తించండి)
ఎ) లాలించడం
బి) ఏడిపించడం
సి) కవ్వించడం
డి) నవ్వించడం
జవాబు:
ఎ) లాలించడం

2. విద్యార్థులు క్రమశిక్షణ కలిగి ఉండుట వలన మంచి ఫలితాలు వస్తాయి. (విభక్తిని గుర్తించండి)
ఎ) పంచమీ విభక్తి
బి) షష్ఠీ విభక్తి
సి) సప్తమీ విభక్తి
డి) ద్వితీయా విభక్తి
జవాబు:
ఎ) పంచమీ విభక్తి

3. పెద్దలు పిల్లలను సన్మార్గంలో పెట్టాలి. ……….. గా పెంచకూడదు (వ్యతిరేక పదం)
ఎ) సుమార్గం
బి) మంచి మార్గం
సి) సద్మార్గం
డి) దుర్మార్గం
జవాబు:
డి) దుర్మార్గం

4. తల్లిదండ్రులను పూజించాలి. (సమాసమును గుర్తించండి.)
ఎ) ద్విగుసమాసం
బి) షష్టీతత్పురుషసమాసం
సి) ద్వంద్వసమాసం
డి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయసమాసం
జవాబు:
సి) ద్వంద్వసమాసం

III. భాషాంశాలు

పదాలు – ఆరాలు :
సూచన : ఈ కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు అర్థం గుర్తించండి.

5. అటువంటి వాళ్ళతో సహవాసం వద్దు.
ఎ) స్నేహం
బి) ఆట
సి) తగవు
డి) కలిసి ఉండడం
జవాబు:
ఎ) స్నేహం

6. శీనుకు పశ్చాత్తాపం కలిగినట్లు నాకు నమ్మకం కలిగింది.
ఎ) బాధ
బి) చేసింది తప్పని బాధపడడం
సి) ఏడ్పు
డి) బుద్ధి
జవాబు:
బి) చేసింది తప్పని బాధపడడం

7. సంగతి అందరికి తెలుసు.
ఎ) విచారం
బి) విలాపం
సి) విషయం
డి) వినోదం
జవాబు:
సి) విషయం

8. హఠాత్తుగా తుఫాను వచ్చింది.
ఎ) మంచిగా
బి) మెల్లిగా
సి) తరచుగా
డి) ఒక్కసారిగా
జవాబు:
డి) ఒక్కసారిగా

9. సఖ్యం మంచివారితో చేయాలి.
ఎ) శాంతి
బి) స్నేహం
సి) విరామం
డి) వైరం
జవాబు:
బి) స్నేహం

10. పెద్దలపట్ల విధేయత చూపాలి.
ఎ) విందు
బి) వినయం
సి) పొందు
డి) విచారం
జవాబు:
బి) వినయం

11. బిడియం ఉండరాదు.
ఎ) సిగ్గు
బి) విరామం
సి) ఆనందం
డి) అపచారం
జవాబు:
ఎ) సిగ్గు

12. సన్మార్గంలో వెళ్ళాలి.
ఎ) చెడుమార్గం
బి) మధ్య మార్గం
సి) మంచి మార్గం
డి) అధమ మార్గం
జవాబు:
సి) మంచి మార్గం

పర్యాయపదాలు :

13. నీవు అబద్దాలు చెప్పకు. కల్లలు పలికితే నరకాలు వస్తాయి.
పై వాక్యాలలో సమానార్థక పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) అబద్దాలు, కల్లలు
బి) అబద్ధాలు, నరకాలు
సి) కల్లలు, నరకాలు
డి) అబద్దాలు, పలికితే
జవాబు:
ఎ) అబద్దాలు, కల్లలు

14. ‘నిజం నిలకడ మీద తెలుస్తుంది’ – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలను గుర్తించండి.
ఎ) సత్యం, అసత్యం
బి) అబద్ధం, కల్ల
సి) సత్యం, యథాథం
డి) కల్ల, యథార్థం
జవాబు:
సి) సత్యం, యథాథం

15. చేయి తడపాలి. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) కరి, కారం
బి) పాదం, చరణం
సి) నాశిక, జిహ్వ
డి) కరము, హస్తం
జవాబు:
డి) కరము, హస్తం

16. కోపం తగదు. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) కినుక, ఆగ్రహం
బి) అలుక, ఆదరం
సి) ధర్మం, అశని
డి) అపదేశం, ఆదేశం
జవాబు:
ఎ) కినుక, ఆగ్రహం

17. నాన్న బడికి వెళ్ళాడు. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ – పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) విధాత, విరించి
బి) పిత, మాత
సి) తండ్రి, జనకుడు
డి) జామాత, పితామహా
జవాబు:
సి) తండ్రి, జనకుడు

18. మంచి మార్గంలో నడవాలి. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) మావు, మాదారి
బి) పంక, పయనం
సి) పథం, దారి
డి) త్రోవ, తార
జవాబు:
సి) పథం, దారి

19. అందరు ఇంటిలో ఉన్నారు. గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) సద్యం, సేచన
బి) సదనం, గేహం
సి) మందిరం, మమత
డి) గృహం, గ్వహ
జవాబు:
బి) సదనం, గేహం

ప్రకృతి – వికృతులు :

20. ‘నాకు చాలా సంతోషం కల్గింది’ – గీత గీసిన పదానికి వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) ఆనందం
బి) సంతసం
సి) దుఃఖం
డి) సాంత్వనం
జవాబు:
బి) సంతసం

21. నాకు చాలా అచ్చెరువు కల్గింది – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతిని గుర్తించండి.
ఎ) ఆచెరువు
బి) ఆచర్యం
సి) ఆశ్చర్యము
డి) హాస్యము
జవాబు:
సి) ఆశ్చర్యము

22. దవీయంగా వెళ్ళాలి – వికృతిని గుర్తించండి.
ఎ) దాపరికం
బి) దవ్వు
సి) దన్ను
డి) దావు
జవాబు:
బి) దవ్వు

23. అందరు ఆశ్చర్యం పొందారు – వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) అచ్చెరువు
బి) ఆచారువు
సి) అచ్చొరువు
డి) అక్కరువు
జవాబు:
ఎ) అచ్చెరువు

24. కొందరు ప్రయాణం చేశారు. – వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) పయాణం
బి) పయనం
సి) ప్రయాణం
డి) ప్రొయాణం
జవాబు:
బి) పయనం

25. బ్రహ్మ వర్ధిల్లాలి – వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) బామ్మ
బి) బెమ్మ
సి) బమ్మ
డి) బొమ్మ
జవాబు:
సి) బమ్మ

వ్యతిరేక పదాలు :
సూచన : గీత గీసిన పదాలకు వ్యతిరేక పదాలను గుర్తించండి.

26. ఇల్లు దగ్గరగా ఉంది
ఎ) దూరం
బి) మధ్య
సి) అందం
డి) ఆలి
జవాబు:
ఎ) దూరం

27. అందరు జాగ్రత్తగా వెళ్ళాలి.
ఎ) పరిజాగ్రత్త
బి) సుజాగ్రత్త
సి) అజాగ్రత్త
డి) అనుజాగ్రత్త
జవాబు:
సి) అజాగ్రత్త

28. కొందరు ఆలస్యంగా వచ్చారు.
ఎ) ముందర
బి) ఆదారం
సి) తొందర
డి) ఆరోగ్యం
జవాబు:
సి) తొందర

29. ప్రయత్నంతో సిద్ధించింది.
ఎ) నిష్ప్రయత్నం
బి) గతయత్నం
సి) సుప్రయత్నం
డి) అప్రయత్నం
జవాబు:
డి) అప్రయత్నం

30. వెనక్కు వచ్చారు.
ఎ) అంతానికి
బి) ముందుకు
సి) మధ్యకు
డి) అంతరాళానికి
జవాబు:
బి) ముందుకు

31. నిజం పలకాలి.
ఎ) అనాగరికం
బి) అబద్దం
సి) అనాచారం
డి) ఆలాపం
జవాబు:
బి) అబద్దం

32. ఇంటి బయట ఉన్నారు.
ఎ) ఆది
బి) మధ్య
సి) లోపల
డి) అంతరాళం
జవాబు:
సి) లోపల

33. విద్య అవసరం ఉంది.
ఎ) అనువసరం
బి) అనవసరం
సి) ఆరాచం
డి) ప్రత్యవసరం
జవాబు:
బి) అనవసరం

34. నీవు వాడిని సన్మార్గంలోకి దింపు.
ఎ) అపమార్గం
బి) మంచి మార్గం
సి) దుర్మార్గం
డి) అసన్మార్గం
జవాబు:
సి) దుర్మార్గం

35. వాడికి ధైర్యం లేకపోయింది.
ఎ) సాహసం
బి) పిరికితనం
సి) భీతి
డి) అధైర్యం
జవాబు:
డి) అధైర్యం

సంధులు:

36. ‘అప్లైశ్వర్యాలు వాడికున్నాయి’ – గీత గీసిన పదాన్ని విడదీయండి.
ఎ) అష్ట + ఐశ్వర్యాలు
బి) అష్టై + శ్వర్యాలు
సి) అష్టైశ్వ + ర్యాలు
డి) అష్టైశ్వర్య + ఆలు
జవాబు:
ఎ) అష్ట + ఐశ్వర్యాలు

37. ‘సూర్యోదయం‘ – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
బి) యణాదేశసంధి
సి) గుణసంధి
డి) వృద్ధి సంధి
జవాబు:
సి) గుణసంధి

38. ‘మాతౄణం‘ – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘసంధి
బి) గుణసంధి
సి) వృద్ధి సంధి
డి) అత్వసంధి
జవాబు:
ఎ) సవర్ణదీర్ఘసంధి

39. ‘అభ్యుదయం‘ మీకు కలిగింది – గీతగీసిన పదాన్ని – విడదీసి చూపండి.
ఎ) అభి + యుదయం
బి) అభి + ఉదయం
సి) అభ్యు + దయం
డి) అ + యుద్యమం
జవాబు:
బి) అభి + ఉదయం

40. భయపడి వెళ్ళారు – ఇది ఏ సంధి పదం?
ఎ) త్రికసంధి
బి) అత్వసంధి
సి) ఉత్వసంధి
డి) పడ్వాదిసంధి
జవాబు:
డి) పడ్వాదిసంధి

41. కింది సంధులలో సంస్కృత సంధిని గుర్తించంఢి.
ఎ) పడ్వాదిసంధి
బి) త్రికసంధి
సి) ఉత్వసంధి
డి) అనునాసిక సంధి
జవాబు:
డి) అనునాసిక సంధి

42. అనునాసిక సంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) సజ్జనుడు
బి) సన్మార్గం
సి) హరిశ్చంద్రుడు
డి) దుర్మార్గం
జవాబు:
బి) సన్మార్గం

43. సీతన్న వచ్చాడు – దీనిని విడదీయండి.
ఎ) సీతా + యన్న
బి) సీతే + అన్న
సి) సీ + తాన్న
డి) సీత + అన్న
జవాబు:
డి) సీత + అన్న

సమాసాలు:

44. వాడికి తల్లిదండ్రులపై మంచి గౌరవం ఉంది – గీత గీసిన పదం సమాసం పేరు
ఎ) ద్వంద్వ సమాసం
బి) ద్విగు సమాసం
సి) బహువ్రీహి సమాసం
డి) అవ్యయీభావ సమాసం
జవాబు:
ఎ) ద్వంద్వ సమాసం

45. నాలుగు రోజులు సెలవు పెట్టాను – గీత గీసిన పదం ఏ సమాసం?
ఎ) కర్మధారయ సమాసం
బి) ద్విగు సమాసం
సి) ద్వంద్వ సమాసం
డి) బహువ్రీహి సమాసం
జవాబు:
బి) ద్విగు సమాసం

46. పెద్దలపై పిల్లలకు భయభక్తులు ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) భయము యొక్క భక్తి
బి) భయము చేత భక్తి
సి) భయమును, భక్తియును
డి) భక్తి వల్ల భయము
జవాబు:
సి) భయమును, భక్తియును

47. ద్విగు సమాసానికి ఉదాహరణ గుర్తించండి.
ఎ) నిశాసతి
బి) నాలుగు రోజులు
సి) అన్నదమ్ములు
డి) చతుర్ముఖుడు
జవాబు:
బి) నాలుగు రోజులు

48. ఉభయ పదార్థ ప్రాధాన్యం గల సమాసం ఏది?
ఎ) కర్మధారయం
బి) ద్వంద్వము
సి) బహుజొహి
డి) తత్పురుష
జవాబు:
బి) ద్వంద్వము

49. చెడ్డపిల్లలు తగ్గారు – ఇది ఏ సమాసం?
ఎ) విశేషణ ఉత్తరపద కర్మధారయం
బి) విశేషణ పరపద కర్మధారయం
సి) ఉపమాన పూర్వపద కర్మధారయం
డి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయం
జవాబు:
డి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయం

50. అప్రయోజనంగా వెళ్ళారు – విగ్రహవాక్యాన్ని గుర్తించండి.
ఎ) ప్రమోదంతో కూడినది
బి) ప్రయోజనం లేనిది
సి) ప్రయోజనంతో కూడినది
డి) ప్రయోజనం కొరకు అయినది
జవాబు:
బి) ప్రయోజనం లేనిది

51. మంచి ప్రవర్తన అవసరం – విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) మంచిదైన ప్రవర్తన
బి) మంచితో ప్రవర్తన
సి) ప్రవర్తనతో మంచి
డి) మంచి కొరకు ప్రవర్తన
జవాబు:
ఎ) మంచిదైన ప్రవర్తన

వాక్య ప్రయోగాలు :

52. రవి నడుస్తూ వెళ్తున్నాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) శత్రర్థక వాక్యం
బి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
సి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
డి) హేత్వర్థక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) శత్రర్థక వాక్యం

53. మీరందరు వెళ్ళవచ్చు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
బి) అనుమత్యర్థక వాక్యం
సి) ప్రార్ధనార్థక వాక్యం
డి) సందేహార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) అనుమత్యర్థక వాక్యం

54. నా ఆజ్ఞను పాటించాలి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) ప్రార్ధనార్థకం
బి) ఆశీర్వార్థకం
సి) హేత్వర్థకం
డి) విధ్యర్థకం
జవాబు:
డి) విధ్యర్థకం

55. మీరు ఎక్కడికి వెళ్ళారు? – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) కర్తరి వాక్యం
బి) భావార్థక వాక్యం
సి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
డి) ప్రార్థనార్థక వాక్యం
జవాబు:
సి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం

56. లత, శ్రీజలు అక్కాచెల్లెళ్ళు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) సామాన్య వాక్యం
బి) హేత్వర్థక వాక్యం
సి) విధ్యర్థక వాక్యం
డి) సంయుక్త వాక్యం
జవాబు:
డి) సంయుక్త వాక్యం

57. మీకు శుభం కలగాలి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) ఆశీరరక వాక్యం
బి) హేత్వర్థక వాక్యం
సి) ప్రార్థనార్థక వాక్యం
డి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) ఆశీరరక వాక్యం

58. ఆహా ! ఎంత అద్భుతం ! – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) అనుమత్యర్థక వాక్యం
బి) ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం
సి) నిషేధార్థక వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం

59. అమరావతి అందంగా ఉంది – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) అమరావతి అందంగా లేదు
బి) అమరావతి అందంగా ఉండకూడదు
సి) అమరావతి’ అంధంగా ఉండాలి
డి) అమరావతి అందంగా ఉండకపోవచ్చు
జవాబు:
ఎ) అమరావతి అందంగా లేదు

60. బుద్ధుడు కాలును మావాడు – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) మోపకూడదు బుద్ధుడు కాలుతో
బి) బుద్ధుడు కాలును మోపలేకపోవచ్చు
సి) బుద్ధుడు కాలును మోపలేదు
డి) కాలును మోపకపోవచ్చు బుద్ధుడు
జవాబు:
సి) బుద్ధుడు కాలును మోపలేదు

61. శిల్పకళ మనోహరంగా ఉంది – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) శిల్పకళ మనోహరంగా ఉండాలి
బి) శిల్పకళ మనోహరంగా ఉండకూడదు
సి) శిల్పకళ మనోహరంగా తప్పక ఉండాలి
డి) శిల్పకళ మనోహరంగా లేదు
జవాబు:
డి) శిల్పకళ మనోహరంగా లేదు

62. ముఖ్యమంత్రి అభినందనలు తెలిపారు – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) ముఖ్యమంత్రి అభినందనలు తెలుపకూడదు
బి) ముఖ్యమంత్రి అభినందనలు తెలుపలేదు
సి) ముఖ్యమంత్రి అభినందనలు తెలుపలేకపోవచ్చు
డి) ముఖ్యమంత్రి అభినందనలు తెలపాలి
జవాబు:
బి) ముఖ్యమంత్రి అభినందనలు తెలుపలేదు

63. అమరావతి ఘనకీర్తిని పొందింది-దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) అమరావతి ఘనకీర్తిని పొందకూడదు
బి) అమరావతి ఘనకీర్తిని పొందవచ్చు
సి) అమరావతి ఘనకీర్తిని పొందలేదు
డి) అమరావతి ఘనకీర్తిని పొందకపోవచ్చు
జవాబు:
సి) అమరావతి ఘనకీర్తిని పొందలేదు

విభక్తి ప్రత్యయాలు – భాషాభాగాలు – పురుషలు

64. నాన్న చేత ఉత్తరం రాయించాలి – గీత గీసిన పదం ఏ విభక్తి ప్రత్యయం?
ఎ) ద్వితీయ
బి) చతుర్థి
సి) తృతీయ
డి) సప్తమీ
జవాబు:
సి) తృతీయ

65. ఈ కింది వానిలో చతుర్డీ విభక్తి ప్రత్యయములు గుర్తించండి.
ఎ) చేత, తోడ
బి) కొఱకు, కై
సి) అందు, న
డి) వలన, కంటె, పట్టి
జవాబు:
బి) కొఱకు, కై

66. హఠాత్తుగా రంగయ్య కనబడ్డాడు – గీత గీసిన పదం ఏ భాషాభాగమో గుర్తించండి.
ఎ) క్రియ
బి) విశేషణము
సి) సర్వనామము
డి) నామవాచకము
జవాబు:
డి) నామవాచకము

67. వాడు కూడా వెడుతున్నాడు – గీత గీసిన పదం ఏ భాషాభాగమో గుర్తించండి.
ఎ) విశేషణం
బి) క్రియ
సి) సర్వనామము
డి) అవ్యయము
జవాబు:
బి) క్రియ

68. తేటతెలుగు మాటల ……… పాటలు రాశాడు. ఖాళీలో నింపవలసిన విభక్తి ప్రత్యయాన్ని గుర్తించండి.
ఎ) యొక్క
బి) వలన
సి) తో
డి) చేత
జవాబు:
సి) తో

69. ఆమె ఇంటికి వెళ్ళింది – భాషాభాగం గుర్తించండి.
ఎ) సర్వనామం
బి) క్రియ
సి) నామవాచకం
డి) అవ్యయం
జవాబు:
ఎ) సర్వనామం

70. సీత పనిచేసింది – ఇది ఏ భాషాభాగం?
ఎ) సర్వనామం
బి) విశేషణం
సి) క్రియ
డి) నామవాచకం
జవాబు:
డి) నామవాచకం

71. మేము చదువుచున్నాము – ఇది ఏ పురుషకు చెందినది?
ఎ) అథమ పురుష
బి) ఉత్తమ పురుష
సి) మధ్యమ పురుష
డి) ప్రథమ పురుష
జవాబు:
బి) ఉత్తమ పురుష

సొంతవాక్యాలు :

సూచన : కింది పదాలను ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

72. ప్రవర్తన : విద్యార్థుల ప్రవర్తన అందరికి ఆదర్శంగా నిలవాలి.
73. హఠాత్తుగా : గ్రామంలో హఠాత్తుగా వరదలు వచ్చాయి.
74. బాధ్యత : దేశాన్ని గౌరవించడం మనందరి బాధ్యత.
75. బడి – సెలవులు : మా బడికి సెలవులు ఇచ్చారు.
76. నిజం – అబద్ధం : నేను నిజం మాత్రమే చెప్తాను. అబద్దం చెప్పను.
77. బస్సు – ప్రయాణం : ఆర్టీసీ బస్సులో ప్రయాణం చేయడం సురక్షితం.
78. చెడు స్నేహం : చెడు స్నేహం చేయడం వల్ల ఆపదలు వస్తాయి.

These AP 7th Class Hindi Important Questions 1st Lesson मन करता है will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 1st Lesson Important Questions and Answers मन करता है

7th Class Hindi 1st Lesson मन करता है Important Questions and Answers

II. अभिव्यक्ति – सृजनात्मकता

निम्न लिखित प्रश्नों के उत्तर दो या तीन वाक्यों में लिखिए।

प्रश्न 1.
‘मन करता है कविता में बच्चे कोयल और चिड़िया बनकर क्या करना चाहते हैं? (S.A. II – 2018-19)
उत्तर:
‘मन करता है’ कविता में बच्चे कोयल बनकर मीठे – मीठे बोल सुनाना चाहते हैं। ‘मन करता है’ कविता में बच्चे चिड़िया बनकर चीं, ची, चूँ, यूँ शोर मचाना चाहते हैं।

प्रश्न 2.
सूरज और चाँद बनकर बच्चे का मन क्या करना चाहता है? (S.A. II – 2017-18)
उत्तर:
बच्चे का मन सूरज बनकर आसमान में दौड लगाना चाहता है। बच्चे का मन चाँद बनकर सब तारों पर अंकड दिखाना चाहता है।

प्रश्न 3.
बालक क्या – क्या बनना चाहते हैं? (S.A. II – 2016-17)
उत्तर:
बालक सूरज, चंदा, तितली, कोयल और चिड़िया आदि बनना चाहते हैं।

प्रश्न 4.
आसमान में क्या – क्या दिखायी देते हैं? (S.A. I – 2018-19)
उत्तर:
आसमान में सूरज, चाँद, सितारे आदि दिखायी देते हैं। आसमान में दिन में तो सूरज दिखायी देता है। आसमान में रात के समय में चाँद और सितारे दिखायी देते हैं।

* निम्न लिखित प्रश्नों का उत्तर 6 या 8 पंक्तियों में लिखिए।

प्रश्न 1.
“मन करता है” पाठ का सारांश लिखिए।
(या)
“मन करता है” कविता में बच्चे का मन क्या – क्या करना चाहता है? (S.A. II – 2017-18, S.A. I – 2016-17, S.A. III – 2016-17)
उत्तर:
हिन्दी के प्रमुख कवि हैं सुरेंद्र विक्रम जी। आप इस कविता में बाल मनोविज्ञान पर ज़ोर देते हुए, बालक के दिल की सहज कल्पना का वर्णन करते हैं।

एक बालक कहता है – सूरज बनकर आकाश में दौड लगाने को मेरा मन करता है। चाँद बनकर सब तारों पर अपना घमंड दिखाने को मन करता है। उसी तरह सुन्दर तितली बनकर बहुत दूर तक उड जाने को भी मेरा मन करता है।

गीत की रानी कोयल बनकर मीठे-मीठे शब्द बोलने को मन करता है। सुन्दर पक्षी बनकर अपने कलरव से कोलाहल मचाने को मन करता है। उसी तरह हाथ में चरखी लेकर रंग-बिरंगी पतंग हवा में उडाने को मेरा मन करता है।

प्रश्न 2.
“मन करता है” पाठ में कई बाल सहज कल्पनाएँ हैं। उनका वर्णन कीजिए। (S.A. I – 2018-19)
उत्तर:
मन करता है पाठ में कई बाल सहज कल्पनाएँ हैं। सूरज बनकर आसमान में दौड़ लगाना। चंदा बनकर तारों पर अकड़ दिखाना। तितली बनकर दूर – दूर तक उड़ता जान। कोयल बन कर मीठे – मीठे बोल सुनाना। चिड़िया बनकर ची – ची, चूँ चूँ शोर मचाना। चरखी लेकर पीली लाल पतंग उडाना आदि बाल सहज कल्पनाएँ बालक करते हैं।

1. नीचे दी गयी कविता पढकर भाव बनाइए।

1) मन करता है सूरज बनकर
आसमान में दौड लगाऊँ।
मन करता है चंदा बनकर
सब तारों पर अकड दिखाऊँ।
मन करता है तितली बनकर
दूर-दूर तक उडता जाऊँ।

भावार्थ :
बालक कह रहा है – सूरज बनकर आकाश में दौड लगाने को मेरा मन. करता है। चाँद बनकर सब तारों पर अपना घमंड दिखाने को मन करता है। वैसे ही सुन्दर तितली बनकर बहुत दूर तक उड जाने को भी मेरा मन करता है।

मन करता है कोयल बनकर
मीठे – मीठे बोल सुनाऊँ।
मन करता है चिडिया बनकर
ची-ची-चूँ चूँ शोर मचाऊँ
मन करता है चरखी लेकर
पीली- लाल पतंग उडाऊँ।

भावार्थ :
बालक कह रहा है – गीत की रानी कोयल बनकर मीठे – मीठे शब्द बोलने को मन करता है। सुन्दर पक्षी बनकर अपनी कलरव से कोलाहल मचाने को मन करता है। उसी तरह हाथ में चरखी लेकर रंग-बिरंगी पतंग हवा में उडाने को मेरा मन करता है।

पठित – पद्यांश

निम्न लिखित पद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

I. मन करता है सूरज बनकर
आसमान में दौड लगाऊँ।
मन करता है चंदा बनकर
सब तारों पर अकड़ दिखाऊँ।
मन करता है तितली बनकर
दूर – दूर तक उडता जाऊँ।
प्रश्न :
1. सूरज बनकर मन क्या करना चाहता है?
उत्तर:
सूरज बनकर मन आसमान में दौड लगाचा चाहता है।

2. सब तारों पर कौन अकड दिखाना चाहता है?
उत्तर:
सब तारों पर चंदा (चांद) अकड दिखाना चाहता है।

3. तितली बनकर मन क्या करना चाहता है?
उत्तर:
तितली बनकर मन दूर – दूर उडते जाना। चाहता है।

4. “अकड” शब्द का अर्थ क्या है?
उत्तर:
अकड शब्द का अर्थ ‘गर्व’।

5. यह पद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
यह पद्यांश ‘मन करता है’ पाठ से लिया गया

II. मन करता है कोयल बनकर
मीठे – मीठे बोल सुनाऊँ।
मन करता है चिडिया बनकर
ची – ची – चूँ – यूँ शोर मचाऊँ।
मन करता है चरखी लेकर
पीली – लाल पतंग उडाऊँ।
प्रश्न :
1. कोयल बनकर मन क्या करना चाहता है?
उत्तर:
कोयल बनकर मन मीठे – मीठे बोल सुनाना चाहता है।

2. ची – ची – चूँ – यूँ शोर कौन मचाता है?
उत्तर:
ची – ची – चूँ – चूँ शोर चिड़ियाँ मचाती हैं।

3. पतंग किस रंग का है?
उत्तर:
पतंग पीली – लाल रंग का है।

4. ‘चरखी’ शब्द का अर्थ क्या है?
उत्तर:
‘चरखी” शब्द का अर्थ है – सूत लपेटन की फिरकी।

5. यह पद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
यह पद्यांश “मन करता है” पाठ से लिया गया है।

अपठित – पद्यांश

निम्न लिखित पद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर कोष्ठक में लिखिए।

I. तुलसी मीठे वचन तै, सुख उपजत. चहूँ ओर।
वसीकरण वह मन्त्र हैं, परिहरु वचन कठोर ॥
प्रश्न :
1. इन वचनों से चारों ओर सुख उपजता है
A) मीठे
B) कडुवे
C) मंत्र
D) झूठे
उत्तर:
A) मीठे

2. ये वसीकरण मंत्र हैं
A) झूठे वचन
B) मीठे वचन
C) कडुवे वचन
D) ये सब
उत्तर:
B) मीठे वचन

3. “सुख” शब्द का विलोम शब्द क्या है?
A) दर्द
B) दुःख
C) मुश्किल
D) इज्जत
उत्तर:
B) दुःख

4. “परिहरु” शब्द का अर्थ क्या है?
A) छोड़ देना
B) जुड़ना
C) तोडना
D) मारना
उत्तर:
A) छोड़ देना

5. कैसे वचनों को छोड़ देना चाहिए?
A) अमृत
B) साधु
C) कठोर
D) ये सब
उत्तर:
C) कठोर

II. धरती के सूखे होठों पर, लाली का छा जाना
होता कितना सुंदर जग में है वसंत का आना॥
प्रश्न :
1. इस दोहे में किस ऋतु का वर्णन हुआ है?
A) हेमंत
B) ग्रीष्म
C) शिशिर
D) वसंत
उत्तर:
D) वसंत

2. सुंदर शब्द का विलोम शब्द क्या है?
A) असुदंर
B) खूबसूरत
C) लालिमा
D) काला
उत्तर:
A) असुदंर

3. धरती के होंठ कैसे हैं?
A) सडे हुए
B) सूखे हुए
C) फटे हुए
D) सुंदर
उत्तर:
B) सूखे हुए

4. “धरती” शब्द का पर्याय शब्द क्या है?
A) आकाश
B) आसमान
C) पृथ्वी
D) नभ
उत्तर:
C) पृथ्वी

5. “वसंत” में धरती के सूखे होठों पर यह छा जाता है।
A) पीली
B) काली
C) लाली
D) सफ़ेदी
उत्तर:
C) लाली

III. तरुवर फ़ल नहीं खात हैं, सरवर पियहि न पान।
कहि रहीम परकाज हित, संपति संचहि सुजान॥
प्रश्न :
1. सुजान संपत्ति को इसके लिए संचित करता है
A) अपने लिये
B) पत्नी के लिए
C) परकाज हित के लिये
D) गुरुजनों के लिए
उत्तर:
C) परकाज हित के लिये

2. ये फल नहीं खाते हैं
A) बंदर
B) तरुवर
C) जानवर
D) ये सब
उत्तर:
B) तरुवर

3. तरुवर शब्द का अर्थ क्या है?
A) पेड़
B) नदी
C) सज्जन
D) फल
उत्तर:
A) पेड़

4. सरवर यह नहीं पीता?
A) दवा
B) दूध
C) पानी
D) मधु
उत्तर:
C) पानी

5. “सुजान” शब्द का विलोम शब्द क्या है?
A) अमृत
B) विष
C) दूध
D) दुर्जन
उत्तर:
D) दुर्जन

IV. फूलों से नित हँसना सीखो
भौरों से नित गाना
तरु की झुकी डालियों से
नित सीखो शीश झुकाना।
सीखो हवा के झोकों से
कोलम भाव बहाना।
प्रश्न :
1. फूलों से हमें क्या सीखना है?
A) रोना
B) हँसना
C) गाना
D) झुकाना
उत्तर:
B) हँसना

2. किनसे हमें गाना सीखना है?
A) भौरों से
B) तरुओं से
C) झोकों से
D) फूलों से
उत्तर:
A) भौरों से

3. शीश झुकाना हमें किनसे सीखना है?
A) झुकी डालियों से
B) तरुओं से
C) भौरों से
D) फूलों से
उत्तर:
A) झुकी डालियों से

4. हवा के झोंके से हमें क्या सीखना है?
A) शीश झुकाना
B) हँसना
C) कोलम भाव बहाना
D) गाना।
उत्तर:
C) कोलम भाव बहाना

5. यह पद्यांश का शीर्षक क्या हो सकता है?
A) फूल
B) बहाना
C) गाना
D) सीखो
उत्तर:
D) सीखो

V. घिर आये हैं बादल काले
गरज रहे हैं. बन मतवाले
खुश हो होकर मोर कूकते
झूम – झूम के नाच दिखाते।
रिमझिम – रिमझिम पानी पडता।
जन-जन का मन खूब फडकता
प्रश्न :
1. बादल कैसे हैं?
A) काले
B) नीले
C) मतवाले
D) पीले
उत्तर:
A) काले

2. मतवाले बनकर बादल क्या कर रहे हैं?
A) पिघले रहे हैं
B) गरज रहे हैं
C) बरस रहे हैं
D) घुमड रहे हैं
उत्तर:
B) गरज रहे हैं

3. मोर क्या करते हैं?
A) कूकते हैं
B) चिल्लाते हैं
C) पुकारते हैं
D) मंडराते हैं
उत्तर:
A) कूकते हैं

4. झूम – झूम कर क्या दिखाते हैं?
A) गान
B) नाच
C) वेशभूषा
D) पंख
उत्तर:
B) नाच

5. पानी कैसे पडता है?
A) झिम – झिम
B) रिम – रिम
C) रिमझिम
D) रिमझिम – रिमझिम
उत्तर:
D) रिमझिम – रिमझिम

VI. विनती सुनलो हे भगवान,
हम हैं सब बालक नादान।
दे दो हम को इतना ज्ञान,
सदा रहे तुम्हारा ध्यान।
माता – पिता का कहना माने
उनसे कभी हम जिद न करें।
प्रश्न :
1. हम किससे विनती करते हैं?
A) भगवान से
B) नादान से
C) माता – पिता से
D) बालक से
उत्तर:
A) भगवान से

2. सब बालक कैसे हैं?
A) चालाक
B) नादान
C) डरपोक
D) कायर
उत्तर:
B) नादान

3. हमें सदा किसका ध्यान रहना है?
A) तुम्हारा
B) हमारा
C) भगवान का
D) माता – पिता का
उत्तर:
C) भगवान का

4. हमें किनका कहना मानना है?
A) माता – पिता का
B) भगवान का
C) अध्यापकों का
D) भाई – बहन का
उत्तर:
A) माता – पिता का

5. माता – पिता से हम क्या नहीं करें?
A) ध्यान
B) मान
C) अन्याय
D) ज़िद
उत्तर:
D) ज़िद

VII. नाच – नाच कर आता मोर
नाना रंग दिखाता मोर
बच्चों को बहलाता मोर,
बाग – बाग उड जाता मोर,
वन – वन शोभित होता मोर,
सावन में खुश होता मोर।
प्रश्न :
1. मोर कैसे आता है?
A) गा – गाकर
B) पी – पीकर
C) रो – रोकर
D) नाच – नाचकर
उत्तर:
D) नाच – नाचकर

2. नाना रंग कौन दिखाता है?
A) मोर
B) शेर
C) वन
D) सावन
उत्तर:
A) मोर

3. मोर किनको बहलाता है?
A) सच्चों को
B) बच्चों को
C) बूढों को
D) सबको
उत्तर:
B) बच्चों को

4. बाग – बाग कौन उड जाता है?
A) मोर
B) कोयल
C) पपीहा
D) तोता
उत्तर:
A) मोर

5. मोर कब खुश होता है?
A) वसंत में
B) सावन में
C) शिशिर में
D) माघ में
उत्तर:
B) सावन में

व्याकरण कार्य

* सूचना के अनुसार उत्तर लिखिए।

1. सही कारक चिह्नों से खाली जगहें भरिए ।
उत्तर:
में

2) चंदा बनकर सब तारों ………….. अकड दिखाऊँ।
उत्तर:
ज) पर

3) चरखी लेकर पीली – लाल रंग ………….. पतंग उडाऊँ ।
उत्तर:
की

4) ‘मन करता है’ कविता ………… कवि सुरेंद्र विक्रम जी हैं।
उत्तर:
के

2. सही क्रिया शब्दों से ख़ाली जगहें भरिए।

1) कोयल बनकर मीठे – मीठे बोल …………। (कहूँ / सुनाऊँ)
उत्तर:
सुनाऊँ

2) चिडिया बनकर …………. मचाऊँ। (शोर / जोर)
उत्तर:
शोर

3) चंदा बनकर सब तारों पर …………… दिखाऊँ। (पकड / अकड)
उत्तर:
अकड

4) तितली बनकर दूर-दूर तक ……………. जाऊँ। (बढता / उडता)
उत्तर:
उडता

3. रेखांकित शब्दों की वर्तनी शुद्ध करके पूरे वाक्य लिखिए।

1) सूरज बनकर आशमान में दौड लगाऊँ।
उत्तर:
सूरज बनकर आसमान में दौड लगाऊँ।

2) कोयल बनकर मीठे – मोठे भोल सुनाऊँ।
उत्तर:
कोयल बनकर मीठे-मीठे बोल सुनाऊँ।

3) छरखी लेकर पीली-लाल पतंग उडाऊँ।
उत्तर:
चरखी लेकर पीली – लाल पतंग उडाऊँ।

4) तितली बनकर दूर तक उढता जाऊँ।
उत्तर:
तितली बनकर दूर तक उडता जाऊँ।

4. रेखांकित शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1) सूरज बनकर आसमान में दौड लगाऊँ।
उत्तर:
अंबर, आकाश, व्योम

2) चंदा बनकर सब तारों पर अकड दिखाऊँ।
उत्तर:
गर्व, ऐंठ

3) चिडिया बनकर शोर मचाऊँ।
उत्तर:
पक्षी, विहंग, खग

4) कोयल बनकर मीठे बोल सुनाऊँ।
उत्तर:
मधुर, प्रिय, स्वादिष्ट

5. रेखांकित शब्दों के विलोम शब्द लिखिए।

1) चंदा बनकर सब तारों पर अकड दिखाऊँ।
उत्तर:
कुछ

2) कोयल बनकर मीठे बोल सुनाऊँ।
उत्तर:
कडुए

3) चरखी लेकर पतंग उडाऊँ।
उत्तर:
देकर

4) चिडिया बनकर शोर मचाऊँ।
उत्तर:
शांत रहूँ

5) तितली बनकर दूर तक उडता जाऊँ।
उत्तर:
पास, नज़दीक

6. रेखांकित शब्दों के वचन बदलकर वाक्य फिर से लिखिए।

1) मैं सुन्दर लडका हूँ।
उत्तर:
हम सुन्दर लडके हैं।

2) चिडिया शोर मचाती है।
उत्तर:
चिडियाँ शोर मचाती हैं।

3) चरखी लेकर पतंग उडाऊँ।
उत्तर:
चरखी लेकर पतंग उडाऊँ।

4) तितली बनकर दूर तक उडता जाऊँ।
उत्तर:
तितलियाँ बनकर दूर तक उडते जाएँ।

7. नीचे दिये गये शब्दों को वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1) अकड दिखाना : किसी पर अकड दिखाना ठीक नहीं है।
2) बोल सुनाना : हमें मीठे बोल सुनाने चाहिए।
3) शोर मचाना : किसी भी हालत में शोर मचाना अच्छा नहीं है।
4) उडाना : लडके मैदान में पतंग उडाते हैं।
5) दौड लगाना : घंटी बजते ही लडके दौड लगाते हैं।

8. अंकों को अक्षरों में लिखिए।

1) 12 (१२) – बारह
2) 36 (३६) – छत्तीस
3) 19 (१९) – उन्नीस
4) 45 (४५) – पैंतालीस
5) 29 (२९) – उनतीस
6) 50 (५०) – पचास

7th Class Hindi 1st Lesson मन करता है 1 Mark Bits

* निर्देश के अनुसार उत्तर दीजिए।

1. “आसमान” शब्द का पर्यायवाची शब्द क्या है?
A) धरती
B) आकाश
C) पेड
D) सूरज
उत्तर:
B) आकाश

2. “अकड” शब्द का अर्थ यह है
A) गर्व
B) संदेश
C) आनंद
D) अदरक
उत्तर:
A) गर्व

3. “तितली” शब्द का बहुवचन रूप यह है
A) तितलें
B) तितलीयाँ
C) तितलियाँ
D) तितलों
उत्तर:
C) तितलियाँ

4. “दूर” शब्द का विलोम शब्द क्या है?
A) अदूर
B) दूर – दूर
C) पास
D) कम दूर
उत्तर:
C) पास

5. “चिड़िया” शब्द का बहुवचन रूप क्या है?
A) चिड़ियाँ
B) चिडिये
C) चिडा
D) चिडिइयाँ
उत्तर:
A) चिड़ियाँ

6. “पीली – लाल पतंग उडाऊँ” वाक्य में क्रिया शब्द क्या है?
A) पीली
B) लाल
C) पतंग
D) उडाऊँ
उत्तर:
D) उडाऊँ

7. मैं सूरज बनना चाहता हूँ। (रेखांकित शब्द क्या है?)
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) विशेषण
D) क्रिया
उत्तर:
B) सर्वनाम

8. दूर – दूर तक ………… जाऊँ। (सही क्रिया से रिक्त स्थान भरिये)
A) दांड
B) बोल
C) उडता
D) अकड
उत्तर:
C) उडता

9. पाठ के आधार पर सही वाक्य क्या है?
A) सूरज बनकर अकड दिखाऊँ
B) चंदा बनकर दौड लगाऊँ।
C) चिड़िया बनकर शोर मचाऊँ
D) चरखी लेकर उडता जाऊँ
उत्तर:
C) चिड़िया बनकर शोर मचाऊँ

10. शुद्ध वर्तनी वाले शब्द को पहचानो।
A) चारखी
B) चरकी
C) चराखी
D) चरखी
उत्तर:
D) चरखी

11. चिड़िया, बालक, तितली, पतंग (इन शब्दों में भिन्न शब्द पहचानो।)
A) चिड़िया
B) बालक
C) तितली
D) पतंग
उत्तर:
B) बालक

12. ‘अकड सब तारों पर दिखाऊँ’ (इस वाक्य का सही रूप पहचानो)
A) सब अकड तारों पर दिखाऊँ
B) दिखाऊँ सब तरों पर अकड
C) सब तारों पर अकड दिखाऊँ
D) अकड तारों पर सब दिखाऊं
उत्तर:
C) सब तारों पर अकड दिखाऊँ

13. कोयल बनकर मीठे – मीठे बोल सुनाऊँ (रेखांकित शब्द क्या है?)
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) विशेषण
उत्तर:
A) संज्ञा

14. पीली – लाल पतंग उडाऊँ (रेखांकित शब्द क्या है?)
A) सर्वनाम
B) क्रिया
C) विशेषण
D) संज्ञा
उत्तर:
C) विशेषण

15. आसमान ………. दौड लगाऊँ। (रिक्त स्थान की पूर्ति करो)
A) पर
B) में
C) को
D) ने
उत्तर:
B) में

16. डाल पर चिड़िया बैठी है। रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) पक्षी
B) जानवर
C) पेड़
D) धरती
उत्तर:
A) पक्षी

17. “मीठी – मीठे” बोल सुनाऊँ” यह वाक्य किस काल में है?
A) भूत
B) भविष्यत
C) वर्तमान
D) कुछ नहीं
उत्तर:
B) भविष्यत

18. सूरज बनकर आसमान में दौड लगाऊँ। रेखांकित शब्द का पर्याय पहचानिए।
A) धरती
B) तारा
C) गगन
D) जल
उत्तर:
C) गगन

19. “आसमान में दौड लगाऊँ” यह वाक्य में क्रिया शब्द को पहचानिए।
A) आसमान
B) दौडना
C) में
D) कुछ नहीं
उत्तर:
D) कुछ नहीं

20. “मन” करता है कोयल बनकर, रेखांकित शब्द का भाषा – भाग पहचानिए।
A) संज्ञा
B) क्रिया
C) विशेषण
D) सर्वनाम
उत्तर:
A) संज्ञा

21. “मन” करता है रेखांकित शब्द का पर्याय शब्द पहचानिए।
A) हृदय
B) आँखें
C) नाक
D) सिर
उत्तर:
A) हृदय

22. “मीठे – मीठे” बोल सुनाऊँ। रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) मधुर
B) स्वच्छ
C ) सुंदर
D) रंग बिरंगे
उत्तर:
A) मधुर

23. तितली उडती है। वाक्य किस काल में हैं।
A) वर्तमान
B) भूतकाल
C) भविष्यत काल
D) आसन्न भूत
उत्तर:
A) वर्तमान

24. “मन करता है …… बनकर ची – ची चूँ – यूँ शोर मचाऊँ उचित शब्द से रिक्त स्थान भरिए?
A) कोयल
B) सूरज
C) आसमान
D) चिड़िया
उत्तर:
D) चिड़िया

25. चरखी लेकर पीली – लाल पतंग उड़ाऊ। रेखांकित शब्द का भेद पहचानिए।
A) संज्ञा
B) विशेषण
C) सर्वनाम
D) क्रिया
उत्तर:
B) विशेषण

26. “दूर” शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।
A) पास
B) नजदीक
C) ऊपर
D) नीचे
उत्तर:
A) पास

27. “बेमेल” शब्द पहचानिए।
A) सूरज
B) तारे
C) आसमान
D) पेड़
उत्तर:
D) पेड़

28. “मीठी” शब्द का प्रत्यय पहचानिए।
A) मी
B) ठा
C) आ
D) ई
उत्तर:
D) ई

29. सूरज आसमान में दौड़ लगाता है। (रेखांकित शब्द का पर्याय पहचानिए।)
A) रवि
B) चाँद
C) आकाश
D) झरना
उत्तर:
A) रवि

30. तितलियाँ शब्द का वचन बदलकर लिखिए।
A) तितलीएँ
B) तितली
C) तितले
D) तितले
उत्तर:
B) तितली

31. शोर माचाना, रेखांकित शब्द को पहचानिए।
A) क्रिया
B) संज्ञा
C) सर्वनाम
D) विशेषन
उत्तर:
B) संज्ञा

32. पीली – लाल पतंग उड़ाऊँ। रेखांकित शब्द का बहुवचन रूप पहचानिए।
A) पतगयाँ
B) पतंग
C) पतंगों
D) पतंगी
उत्तर:
B) पतंग

33. “अकड दिखाऊ” रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) घमंड
B) सुख
C) अशांति
D) प्रेम
उत्तर:
A) घमंड

34. सूरज दौड़ में लगाता आसमान है। इस वाक्य का सीधा रूप पहचानिए।
A) सूरज आसमान में दौड़ लगाता है।
B) सूरज दौड में आसमान लगता है।
C) सूरज आसमान लगाता है दौड़ में।
D) दौड़ में लगाता है आसमान सूरज।
उत्तर:
A) सूरज आसमान में दौड़ लगाता है।

35. “दौड” शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।
A) न दौडना
B) चलना
C) रोना
D) बात करना
उत्तर:
B) चलना

36. मीठे -मीठे बोल सुनाऊँ रेखांकित शब्द किस प्रकार का संज्ञा है?
A) जातिवाचक
B) द्रव्यवाचक
C) भाववाचक
D) समुदायवाचक
उत्तर:
C) भाववाचक

37. “गगनः” में दौड़ लगाऊँ। रेखांकित शब्द का सामानार्थक शब्द को पहचानिए।
A) जमीन
B) आसमान
C) पृथ्वी
D) सब
उत्तर:
B) आसमान

38. “कविता” शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) निबंध
B) पद्य
C) कहानी
D) प्रश्न
उत्तर:
B) पद्य

39. इनमें से कौन सा विकल्प प्रकृति से संबंधित है?
A) सूरज – चाँद
B) दौड़
C) दूर
D) शोर
उत्तर:
A) सूरज – चाँद

40. निम्न लिखित शब्दों में से सही वर्तनी पहचानिए।
A) सूरज
B) कोयल
C) परखि
D) पतंग
उत्तर:
D) पतंग

41. निम्न शब्दों में सही वर्तनी वाले शब्द को पहचानिए।
A) चीडिया
B) तीतली
C) चरखि
D) अकड
उत्तर:
D) अकड

42. मैं रोज चिड़िया को देखता हूँ। इस वाक्य में रेखांकित शब्द का वचन बदलने से यह होगा।
A) हम
B) तू
C) तुम
D) आप
उत्तर:
A) हम

43. निम्न शब्दों में बेमेल शब्द को पहचानिए।
A) खाना
B) सोना
C) देखना
D) सूरज
उत्तर:
D) सूरज

44. मन करता है कविता में कवि ने बच्चों का स्वभाव को वर्णन किया। रेखांकित शब्द का स्त्री लिंग रूप पहचानिए।
A) कविता
B) कवइत्री
C) कहानीकार
D) कलाकार
उत्तर:
B) कवइत्री

45. “बच्चे खेल रहे हैं” इस वाक्य का काल पहचानिए।
A) भूत
B) वर्तमान
C) भविष्यत
D) आसन्नभूत.
उत्तर:
B) वर्तमान

46. आम मीठा फल है, रेखांकित शब्द का शब्द भेद क्या है?
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) विशेषण
उत्तर:
D) विशेषण

47. आकाश में चिडिया उड़ रही है। रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) गुडिया
B) पक्षी
C) पतंग
D) मेघ
उत्तर:
B) पक्षी

These AP 6th Class Telugu Important Questions 6th Lesson సుభాషితాలు will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 6th Class Telugu 6th Lesson Important Questions and Answers సుభాషితాలు

6th Class Telugu 6th Lesson సుభాషితాలు Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత పద్యాలు

ఆ) కింది పద్యం చదవండి. అడిగిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. భూమి నాది యన్న భూమి ఫక్కున నవ్వు
దానహీను జూచి ధనము నవ్వు
కదన భీతు జూచి కాలుండు నవ్వును
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) భూమి నాది అంటే ఎవరు నవ్వుతారు?
జవాబు:
భూమి నాది అంటే భూమి నవ్వుతుంది.

ఆ) ధనం ఎవరిని చూచి నవ్వుతుంది?
జవాబు:
దానహీనుని చూచి ధనం నవ్వుతుంది.

ఇ) కాలుడు ఎవరిని చూచి నవ్వుతాడు?
జవాబు:
యుద్ధం అంటే భయపడేవాడిని చూచి కాలుడు నవ్వుతాడు.

ఈ) కాలుడు అంటే అర్థం తెలపండి.
జవాబు:
కాలుడు అంటే యముడు అని అర్థం.

2. మఱవ వలెఁ గీడు, నెన్నఁడు
మఱవంగా రాదు మేలు, మర్యాదలతో
దిరుగవలె సర్వ జనముల
దరి, బ్రేమ మెలంగవలయు ధరణి కుమారీ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) మనం దేనిని మరచిపోవాలి?
జవాబు:
మనం ఇతరులు చేసిన కీడు మరచిపోవాలి.

ఆ) మనం దేనిని మరచిపోకూడదు?
జవాబు:
మనం ఇతరులు చేసిన మేలును మరచిపోకూడదు.

ఇ) సర్వజనులతో ఎలా మెలగాలి?
జవాబు:
సర్వజనులతో మర్యాదతో, ప్రేమతో మెలగాలి.

ఈ) ధరణి అంటే అర్థం ఏమిటి?
జవాబు:
ధరణి అంటే భూమి అని అర్థం.

3. నోఁచిన తల్లిదండ్రికిఁ దనూభవుఁడొక్కడే చాలు మేటి చే
చాఁచనివాడు వేడొకఁడు చాఁచిన లేదనకిచ్చువాఁడు నో
రాంచి నిజంబకాని పలుకాడనివాఁడు రణంబులోన మేన్
దాఁచనివాడు భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ!
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) మంచిపుత్రులు ఎంతమంది ఉండాలని కవి అన్నాడు?
జవాబు:
మంచివాడు ఒక్కడు చాలని కవి అన్నాడు.

ఆ) మంచివాడు ఇతరులు యాచిస్తే ఏమి చేయాలి?
జవాబు:
మంచివాడు ఇతరులు యాచిస్తే, దానం చేయాలి.

ఇ). మంచివాడు యుద్ధంలో ఏమి చేస్తాడు?
జవాబు:
మంచివాడు యుద్ధంలో నిలిచి పోరాడుతాడు.

ఈ) దాశరథీ శతకాన్ని ఎవరు రచించారు?
జవాబు:
దాశరథీ శతకాన్ని కంచర్ల గోపన్న రచించాడు.

అపరిచిత పద్యా లు

1. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

గిరులందు మేరు వౌదువు
సురలందున నింద్రుఁ డౌదువు చుక్కలలోనన్
బరమాత్మ చంద్రుఁ డౌదువు
నరులందున నృపతి బౌదు నయమున కృష్ణా.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) గిరులలో శ్రీ కృష్ణుడే మౌతాడు?
జవాబు:
గిరులలో శ్రీకృష్ణుడు మేరువు.

ఆ) సురలలో ఇంద్రుడెవరు?
జవాబు:
సురలలో ఇంద్రుడు శ్రీకృష్ణుడు.

ఇ) చుక్కలలో చంద్రుడెవరు?
జవాబు:
శ్రీకృష్ణుడు చుక్కలలో చంద్రుడు.

ఈ) నరులలో రాజు ఎవరు?
జవాబు:
నరులలో రాజు శ్రీకృష్ణుడు.

2. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

ఉప్పు కప్పురంబు నొక్క పోలిక నుండుఁ
జూడఁ జూడ రుచుల జాడవేరు
పురుషులందుఁ బుణ్య పురుషులు వేరయా
విశ్వదాభిరామ ! వినుర వేమ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఉప్పు – కర్పూరం ఎలా ఉంటాయి?
జవాబు:
ఉప్పు – కర్పూరం పైకి చూడటానికి తెల్లగా ఒకే విధంగా ఉంటాయి.

ఆ) ఉప్పు – కర్పూరం రుచి ఎలా ఉంటాయి?
జవాబు:
ఉప్పు – కర్పూరం చప్పరించి చూస్తే రుచులు వేరుగా ఉంటాయి.

ఇ) మానవులు ఎలా ఉంటారు?
జవాబు:
మానవులందరూ ఒకేలా ఉంటారు.

ఈ) మానవులు ఎలాంటివారో ఎలా తెలుస్తుంది?
జవాబు:
మానవుల గుణాల్ని బట్టి మంచివారెవరో, చెడ్డవారెవరో తెలిసిపోతుంది.

3. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

తన కోపమే తన శత్రువు
తన శాంతమె తనకు రక్ష, దయ చుట్టంబౌఁ
తన సంతోషమె స్వర్గము
తన దుఃఖమె నరకమండ్రు, తథ్యము సుమతీ!
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) మనకు శతృవు ఏమిటి?
జవాబు:
మన కోపమే మనకు శత్రువు.

ఆ) శాంతము ఎటువంటిది?
జవాబు:
శాంతము రక్షించేది.

ఇ) స్వర్గము ఎలా ఉంటుంది?
జవాబు:
సంతోషంగా ఉంటే స్వర్గంలా ఉంటుంది.

ఈ) దుఃఖం ఎటువంటిది?
జవాబు:
దుఃఖము నరకము వంటిది.

4. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

కంటికి తెప్ప విధంబున
బంటుగ దాయనుచు నన్నుఁ బాయక నెపుడున్
జంటను నీవుండుటచే
కంటకనుగు పాపములను గడిచితి కృష్ణా.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) మనం ఎవరికి బంటులము?
జవాబు:
మనం కృష్ణునికి బంటులము.

ఆ) కృష్ణుడు మనల్ని ఎలా కాపాడుతాడు?
జవాబు:
కృష్ణుడు మనల్ని కంటి టెప్పలా కాపాడుతాడు.

ఇ) మనం ఎటువంటి పాపాలను దాటుతాం?
జవాబు:
మనం ముండ్ల వంటి పాపాలను దాటుతాం.

ఈ) మనకు ఎవరి అండ గొప్పది?
జవాబు:
మనకు శ్రీకృష్ణుని అండ గొప్పది.

5. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

చిత్తశుద్ధి గల్గి చేసిన పుణ్యంబు
కొంచమైన నదియుఁ గొదువగాదు
విత్తనంబు మట్టి వృక్షంబునకు నెంత
విశ్వదాభిరామ ! వినుర వేమ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పుణ్యం ఎలా చేయాలి?
జవాబు:
చిత్తశుద్ధితో పుణ్యకార్యం చేయాలి.

ఆ) పుణ్యకార్యం ఎటువంటిది?
జవాబు:
పుణ్యకార్యం కొంచమైనా గొప్పదే.

ఇ) మజ్జి చెట్టు ఎటువంటిది?
జవాబు:
మట్టి చెట్టు చాలా పెద్దది.

ఈ) మజ్జి చెట్టు విత్తనం ఎంత ఉంటుంది?
జవాబు:
మట్టి చెట్టు విత్తనం చాలా చిన్నది.

6. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

కూరిమి గల దినములలో
నేరము లెన్న ఁడునుఁ గలుగ నేరవు మఱియా
కూరిమి విరసంబైనను
నేరములే తోచుచుండు నిక్కము సుమతీ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) స్నేహంగా ఉండే రోజులలో ఏం కనబడవు?
జవాబు:
స్నేహంగా ఉండే రోజులలో ఎప్పుడూ తప్పులు కనబడవు.

ఆ) విరోధంగా ఉన్నప్పుడు ఏమి కన్పిస్తాయి?
జవాబు:
స్నేహం విరోధంగా ఉన్నప్పుడు ఒప్పులన్నీ తప్పులుగా కన్పిస్తాయి.

ఇ) ఏది నిజము?
జవాబు:
స్నేహంగా ఉంటే తప్పు కూడా ఒప్పుగా కన్పిస్తుంది.

ఈ) పై పద్యము ఏ శతకములోనిది?
జవాబు:
పై పద్యము సుమతీ శతకములోనిది.

7. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

చెప్పకు చేసిన మేలు నొ
కప్పుడయినగాని దాని హర్షింపరుగా
గొప్పలు చెప్పిన నదియును
తప్పేయని చిత్తమందు తలపు కుమారీ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) ఏమి చెప్పకూడదు?
జవాబు:
చేసిన మేలును చెప్పకూడదు.

ఆ) గొప్పలు చెప్పడం మంచిదేనా?
జవాబు:
గొప్పలు చెప్పడం మంచిది కాదు.

ఇ) ఈ పద్యం ఎవరిని సంబోధిస్తూ చెప్పారు?
జవాబు:
కుమారిని సంబోధిస్తూ ఈ పద్యం చెప్పారు.

ఈ) పై పద్యానికి ఆధారంగా చేసుకొని ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
పై పద్యానికి తగిన శీర్షికను పెట్టండి.

8. కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

నీళ్ళలోన మొసలి నిగడి యేనుగు బట్టు
బయట కుక్క చేత భంగపడును
స్థాన బలిమి కాని తన బలిమి కాదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ !
ప్రశ్నలు:
అ) మొసలి ఎక్కడ ఉంటే బలంగా ఉంటుంది?
జవాబు:
మొసలి నీటిలో ఉంటే బలంగా ఉంటుంది.

ఆ) బయటకు వస్తే దానిని ఏవి బెదిరిస్తాయి?
జవాబు:
బయటకు వస్తే కుక్కలు కూడా బెదిరిస్తాయి.

ఇ) బలం దేనిని బట్టి పెరుగుతుంది?
జవాబు:
స్థానాన్ని బట్టి బలం పెరుగుతుంది.

ఈ) పై పద్యం ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
పై పద్యంలో ఎన్ని జంతువులున్నాయి?

II. వ్యక్తికరణ – సృజనాత్మకత

ప్రశ్న 1.
“దీపమున్నప్పుడే ఇల్లు చక్కదిద్దుకోవాలి” అంటే మీకేమర్థమయ్యిందో వ్రాయండి.
జవాబు:
ఇల్లు సద్దుకునేటప్పుడు దీపం ఉండాలి. దీపం లేకపోతే ఇంట్లో వస్తువులేవీ కనబడవు. ఏ పనీ చేయలేము. అలాగే కాలం అవకాశం ఉన్నప్పుడే పనులను పూర్తి చేసుకోవాలి. కాలంకానీ, అవకాశం కానీ చేజారిపోతే మళ్ళీ తిరిగిరావు. అందుకే కాలం వృథా చేయకూడదు. ఏ పనిని ఎప్పుడు చేయాలో ఆ పనిని అప్పుడే పూర్తి చేయాలి. వాయిదా వేయడం మంచిది కాదు. అని మాకర్థమయ్యింది.

ప్రశ్న 2.
వేమన చెప్పిన సుభాషితాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
వేమన చాలా సుభాషితాలను చక్కగా చెప్పాడు. చాలామంది భూముల కోసం గొడవలు పడతారు, కొట్టుకుంటారు. ప్రక్కవాళ్ళ భూములను ఆక్రమించుకొంటారు. కానీ ఈ భూమి శాశ్వతంగా ఎవరిదీ కాదు. అందుకే భూమి నాది అని ఎవరైనా అంటే భూదేవి నవ్వుతుంది. అలాగే ధనము కూడా శాశ్వతం కాదు. మనకున్నంతలో దానం చేయాలి. అలా దానం చేయని వారిని చూచి ధనం నవ్వుతుంది. జన్మించిన వారికి మరణం తప్పదు. కొందరు యుద్ధరంగంలో భయపడతారు. పారిపోతారు. అలాంటి వారిని చూచి యమధర్మరాజు నవ్వుతాడు. అందుకే భూమి కోసం గొడవపడటం, డబ్బును దానం చేయకుండా దాచుకోవడం, యుద్ధంలో భయపడటం అవివేకం.

ప్రశ్న 3.
చదువు యొక్క గొప్పతనాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
అన్ని ధనములలోకి గొప్పది విద్యాధనం. ధనమును పరిపాలకులు పన్నుల రూపంలో దోచుకుంటారు. దొంగలెత్తుకుపోతారు. అన్నదమ్ములు పంచుకుంటారు. కానీ విద్యను ఎవరూ దోచుకోలేరు. ఏ దొంగలూ ఎత్తుకుపోలేరు. అన్నదమ్ములు పంచుకోలేరు. ప్రపంచాన్ని అభివృద్ధి చేసేది విద్య మాత్రమే. అందుకే విద్య యొక్క గొప్పతనాన్ని ఎవరూ కాదనలేరు.

ప్రశ్న 4.
మాటల యొక్క గొప్పతనాన్ని తెలియజేయండి.
జవాబు:
మంచి మాటలు మనకు గౌరవాన్ని పెంచుతాయి. స్నేహితులను పెంచుతాయి. ఏ పనినైనా సాధించటానికి ఉపయోగపడతాయి. అదే చెడ్డ మాటలయితే శత్రువులను పెంచుతాయి. అన్ని పనులను చెడగొడతాయి. శరీరంలో దిగిన బాణపు ముల్లునయినా ఉపాయంతో తీయవచ్చును. కానీ ఇతరుల మనసుకు బాధ కలిగేలా మాట్లాడిన మాటలను తీయలేము. ఆ బాధను పోగొట్టలేము. అందుకే మంచి మాటలను మాట్లాడాలి.

ప్రశ్న 5.
మనం ఎలా ప్రవర్తించాలి?
జవాబు:
అందరితోను మర్యాదగా ప్రవర్తించాలి. అందరిపట్ల ప్రేమ భావనతో ఉండాలి. ఇతరులెవరైనా మనకు అపకారం చేస్తే దానిని వెంటనే మరచిపోవాలి. ఇతరులెవరైనా మనకు మంచి చేస్తే మరచిపోకూడదు. జీవితాంతం గుర్తుపెట్టుకోవాలి.

ప్రశ్న 6.
శతక పద్యాలను చదవడం వలన ప్రయోజనాలను వివరిస్తూ మిత్రునకు లేఖ రాయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 7.
నిన్ను నీవు శతక కవిగా ఊహించుకొని “శతక కవి’ ఏకపాత్రాభినయం రాయండి.
జవాబు:
శతక కవి

పిల్లలూ ! నేను శతక కవిని. చక్కటి శతకం వ్రాశాను. మీరంతా నా శతకపద్యాలు చదువుకోండి. వాటిలో చక్కటి నీతులున్నాయి. భక్తి కూడా ఉంది. మీరా పద్యాలు చదువుకొని, అర్థం చేసుకోండి. అర్థం కానివి మీ ఉపాధ్యాయుడిని అడగండి. నేను చెప్పినట్లుగా నడుచుకొంటే మీ జీవితం నందన వనంలా ఉంటుంది. జీవితంలో ఎదురయ్యే ఏ ఒడిదుడుకులకు భయపడక్కర్లేదు. జీవితం హాయిగా ఉంటుంది. మీరు చదువుకొన్న శతకపద్యాలు మీకు మార్గదర్శకాలు.

ఇంకొక శతకం రాస్తున్నాను. అది కూడా చదువుకొందురు గాని. మీ అందరికీ నా ఆశీస్సులు. చక్కగా చదువుకొని వృద్ధిలోకి రండి. సమాజానికి మంచి చేయండి. తల్లిదండ్రులను జాగ్రత్తగా చూసుకోండి. తల్లిదండ్రులు చెప్పినట్లు వినండి.

మళ్ళీ మాట్లాడుకొందాం. ఈ సారి మీ పాఠశాలకు వస్తా.

III. భాషాంశాలు

1. పర్యాయపదాలు:

సుభాషితము = మంచిమాట, మంచి పలుకు
దీపము = దివ్వె, తిర్లిక
తెలుగు = తెనుగు, ఆంధ్రము
భూమి = పుడమి, ధరణి
ధనము = డబ్బు, సంపద
కాలుడు = యముడు, సమవర్తి
దొంగ = తస్కరుడు, మ్రుచ్చు
విశ్వము = ప్రపంచము, జగము
తనువు = శరీరం, దేహం
మనము = మనసు, అంతరంగం
జనులు = ప్రజలు, జనములు
దోషము = తప్పు, దోసం
హితము = మేలు, మంచి
ప్రేమ = అనురాగం, ఆప్యాయత
వఱపు = వానలేమి, అనావృష్టి
పుస్తకము = పొత్తము, గ్రంథము
అంబుధి = సముద్రం, సాగరం
తల్లి = మాత, జనని
నిజం = సత్యం, యథార్థం
గిరి = పర్వతం, కొండ
కరుణ = కృప, దయ
కాలము = సమయము, ప్రొద్దు
ఇల్లు = గృహము, సదనము
బిడ్డ = శిశువు, బాలకుడు
నవ్వు = హాసము, దరహాసము
కదనము = యుద్ధము, రణము
దొర = ప్రభువు, ఏలిక
భ్రాతృజనము = సోదరులు, సహోదరులు
విద్య = చదువు, జ్ఞానము
అలుగు = బాణాగ్రం, ములికి
రోషము = కోపం, కినుక
దుఃఖము = బాధ, కష్టం
బుధులు పండితులు, విద్వాంసులు
కీడు = ఆపద, చెడు
సిరి = సంపద, లక్ష్మి
మేఘము = జలదము, అంబుదము
వర్షము = వాన, ఆసారము
భాస్కరుడు = సూర్యుడు, ఆదిత్యుడు
తనూభవుడు = కొడుకు, కుమారుడు
మేన్ = శరీరం, దేహం
దాశరథి = రాముడు, సీతాపతి

వ్యతిరేక పదాలు :

పోయి × వచ్చి
నవ్వు × ఏడ్పు
దొర × దొంగ
సుగుణం × దుర్గుణం
దోషము × నిర్దోషము
హితము × అహితము
కీడు × మేలు
ప్రేమ × ద్వేషం
సఫలము × నిష్ఫలము
పేద × ధనికుడు
ఉన్న × లేక
హీనుడు × అహీనుడు
విద్య × అవిద్య
బాల × వృద్ధ
దోషము × నిర్దోషము
దుఃఖము × సుఖము
మఱపు × జ్ఞప్తి
మర్యాద × అమర్యాద
కలవాడు × లేనివాడు
సత్ఫలము × దుష్ఫలము
నిజం × అబద్ధం

3. ప్రకృతి – వికృతి:

దీపము – దివ్వె
త్రిలింగము – తెలుగు
భూమి – బూమి
నవ్వు – నగవు
విద్య – విద్దె
రోషము – రోసము
దోషము – దోసము
దుఃఖము – దూకలి
హితవు – ఇతవు
మర్యా ద – మరియాద
ప్రేముడి – ప్రేమ
పుస్తకము – పొత్తము
హృదయము – ఎద
హంస – అంచ
శ్రీ – సిరి
ఫలము – పండు
మేఘము – మొగులు

4. సంధులు :

కాలము + ఊరక = కాలమూరక – ఉత్వ సంధి
దీపము + ఉన్న = దీపమున్న – ఉత్వ సంధి
దొంగలు + ఎత్తుక = దొంగలెత్తుక – ఉత్వ సంధి
అలుగులను + అనువున = అలుగులననువున – ఉత్వ సంధి
వచ్చును + అతి = వచ్చునతి – ఉత్వ సంధి
వినుము + ఎన్ని = వినుమెన్ని – ఉత్వ సంధి
కరమును + ఔ = కరమునౌ – ఉత్వ సంధి
కీడును + ఎన్నడు = కీడునెన్నడు – ఉత్వ సంధి
పూర్ణత్వము + అబ్బదు = పూర్ణత్వమబ్బదు – ఉత్వ సంధి
పారిశుధ్యము + ఒకటే = పారిశుధ్యమొకటే – ఉత్వ సంధి
మేలు + అది = మేలది – ఉత్వ సంధి
ఫలంబు + అగున్ = ఫలంబగున్ – ఉత్వ సంధి
మేఘుడు + ఒక = మేఘుడొక – ఉత్వ సంధి
భవుడు + ఒక్కడే = భవుడొక్కడే – ఉత్వ సంధి
లేదు + అనక = లేదనక – ఉత్వ సంధి
నోరు + ఆచి = నోరాచి – ఉత్వ సంధి
వానికి + ఎయ్యెడల = వానికెయ్యెడల – ఉత్వ సంధి
ఉన్న+ అపుడె = ఉన్నయపుడె – ఉత్వ సంధి
నాది + అన్న = నాదియన్న – యడాగమ సంధి
విరిగిన + అలుగుల = విరిగినయలుగుల – యడాగమ సంధి
ఎన్ని + ఉపాయములు = ఎన్నియుపాయములు – యడాగమ సంధి
వెడలునె + అధిపా = వెడలునెయధిపా – యడాగమ సంధి
విడిచిన + ఎడ = విడిచినయెడ – యడాగమ సంధి
కాక + అంబుధుల = కాకయంబుధుల – యడాగమ సంధి

5. కింది పదాల సంధులను విడదీసి, సంధి పేరు రాయండి.

పోయినట్టి = పోయిన + అట్టి – అత్వ సంధి
లేదనకిచ్చువాడు = లేదనక + ఇచ్చువాడు – అత్వ సంధి
విశ్వదాభిరామ = విశ్వద + అభిరామ – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
రోషావేశము = రోషము + ఆవేశము – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
కాళికాంబ = కాళిక + అంబ – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

6. క్రింది సమాసపదాలకు విగ్రహవాక్యాలు రాసి, సమాసం పేరు రాయండి.

7. కింది వాక్యాలలో విభక్తి ప్రత్యయాలు గుర్తించి రాయండి.

1. గొప్పరాయందు తప్పులు వెతకకు.
జవాబు:
అందు – సప్తమీ విభక్తి

2. భగవంతుని గూర్చి తపస్సు చేశాడు.
జవాబు:
గూర్చి – ద్వితీయా విభక్తి

3. హనుమంతుని చేత లంక కాల్చబడెను.
జవాబు:
చేత – తృతీయా విభక్తి

8. కింద గీత గీసిన వానికి సరైన జవాబులను గుర్తించి బ్రాకెట్లలో రాయండి.

1. కాలుడు అంటే భయపడనివారుండరు. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) యముడు
ఆ) మగడు
ఇ) రౌడీ
జవాబు:
అ) యముడు

2. ఈ విశ్వం చాలా చిత్రమైనది. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) ఆకాశం
ఆ) ప్రకృతి
ఇ) ప్రపంచం
జవాబు:
ఇ) ప్రపంచం

3. అనవసరంగా రోషం ప్రదర్శించకూడదు. (అర్థం గుర్తించండి)
అ) దోషం
ఆ) కోపం
ఇ) పరాక్రమం
జవాబు:
ఆ) కోపం

4. దీపము వెలిగిస్తే చీకటిపోతుంది. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) దివ్వె, తిర్లిక
ఆ) పొయ్యి, కాగడా
ఇ) సూర్యుడు, రవి
జవాబు:
అ) దివ్వె, తిర్లిక

5. అంబుధిలో కెరటాలెక్కువ. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) గోదావరి, కృష్ణ
ఆ) సముద్రం, సాగరం
ఇ) నది; నదము
జవాబు:
ఆ) సముద్రం, సాగరం

6. కదనము అనర్ధదాయకం. (పర్యాయపదాలు గుర్తించండి)
అ) కత్తి, ఖడ్గం
ఆ) కథ, కత
ఇ) యుద్ధం, రణం
జవాబు:
ఇ) యుద్ధం, రణం

7. అందరితో ప్రేమగా ఉండాలి. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
అ) ద్వేషం
ఆ) ఆప్యాయత
ఇ) అనురాగం
జవాబు:
అ) ద్వేషం

8. మంచి పనిచేస్తే సత్ఫలము వస్తుంది. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
అ) నిష్ఫలము
ఆ) ఫలము
ఇ) దుష్ఫలము
జవాబు:
ఇ) దుష్ఫలము

9. దోషమును సవరించాలి. (వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి)
అ) దోసము
ఆ) నిర్దోషము
ఇ) ప్రదోషము
జవాబు:
ఆ) నిర్దోషము

10. మన తెలుగు భాష తియ్యనిది. (ప్రకృతిని గుర్తించండి)
అ) తెనుగు
ఆ) ఆంధ్రము
ఇ) త్రిలింగము
జవాబు:
ఇ) త్రిలింగము

11. పుస్తకము చింపకూడదు. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) పొత్తము
ఆ) పుస్తె
ఇ) పుత్తము
జవాబు:
అ) పొత్తము

12. హంస పాలను త్రాగి, నీటిని విడుస్తుంది. (వికృతిని గుర్తించండి)
అ) హన్స
ఆ) అంచ
ఇ) హమ్స
జవాబు:
ఆ) అంచ

13. చదువును దొంగలెత్తుకుపోరు. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) అత్వ సంధి
ఆ) ఇత్వ సంధి
ఇ) ఉత్వ సంధి
జవాబు:
ఇ) ఉత్వ సంధి

14. మేలది (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) మేల + అది
ఆ) మేలు + అది
ఇ) మేలె + అది
జవాబు:
ఆ) మేలు + అది

15. భవుడొక్కడే శాశ్వతుడు. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) భవుడు + ఒక్కడే
ఆ) భవుడు + వక్కడే
ఇ) భవుడు + వొక్కడే
జవాబు:
అ) భవుడు + ఒక్కడే

16. నాదియన్న భావం గొప్ప వారికుండదు. (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) ఇత్వ సంధి
ఆ) అత్వ సం ధి
ఇ) యడాగమం
జవాబు:
ఇ) యడాగమం

17. విరిగిన + అలుగులు (యడాగమ రూపం గుర్తించండి)
అ) విరిగినలుగులు
ఆ) విరిగినయలుగులు
ఇ) విరిగెనలుగులు
జవాబు:
ఆ) విరిగినయలుగులు

18. ఉన్నయపుడె మంచి చేయాలి. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) ఉన్న + అపుడె
ఆ) ఉన్న + యపుడె
ఇ) ఉన్నయ + అపుడె
జవాబు:
అ) ఉన్న + అపుడె

19. వానికేమి రోగం ? (సంధి పేరు గుర్తించండి)
అ) ఉత్వ సంధి
ఆ) అత్వ సంధి
ఇ) ఇత్వ సంధి
జవాబు:
ఇ) ఇత్వ సంధి

20. రామునికెవ్వరూ సాటిరారు. (సంధి విడదీసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) రామునకు + ఎవ్వరూ
ఆ) రామునికి + ఎవ్వరూ
ఇ) రామునికె + వ్వరూ
జవాబు:
ఆ) రామునికి + ఎవ్వరూ

21. మఱి + ఏల (సంధి కలిసిన రూపం గుర్తించండి)
అ) మఱేల
ఆ) మఱిఏల
ఇ) మఱీఏల
జవాబు:
అ) మఱేల

22. రామలక్ష్మణులు మహావీరులు. (సమాసం పేరు గుర్తించండి)
అ) ద్విగువు
ఆ) ద్వంద్వ
ఇ) బహుబ్లిహి
జవాబు:
ఆ) ద్వంద్వ

23. అన్నోదకాలు అందరికీ ఉండాలి. (విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి)
అ) అన్న యొక్క ఉదకము
ఆ) అన్న అనే ఉదకం
ఇ) అన్నమును, ఉదకమును
జవాబు:
ఇ) అన్నమును, ఉదకమును

24. పార్వతియును, పరమేశ్వరుడును – సమాసపదం గుర్తించండి.
అ) పార్వతీ పరమేశ్వరులు
ఆ) శివపార్వతులు
ఇ) శివకేశవులు
జవాబు:
అ) పార్వతీ పరమేశ్వరులు

25. కిందివానిలో ద్వంద్వ సమాసపదం గుర్తించండి.
అ) నాకలం
ఆ) ముక్కంటి
ఇ) హరిహరులు
జవాబు:
ఇ) హరిహరులు

26. కిందివానిలో క్రియాపదం గుర్తించండి.
అ) రాముడు
ఆ) చేశాడు
ఇ) యుద్ధం
జవాబు:
ఆ) చేశాడు

27. అతను పాట బాగా పాడాడు. (సర్వనామం గుర్తించండి)
అ) అతను
ఆ) పాట
ఇ) పాడాడు
జవాబు:
అ) అతను

28. నా యొక్క కలము గూర్చి వెళ్లాను. (షష్ఠీ విభక్తి ప్రత్యయం గుర్తించండి)
అ) యొక్క
ఆ) గూర్చి
ఇ) వెళ్లాను
జవాబు:
అ) యొక్క

29. కృష్ణుడు వెన్నను అతనికి ఇచ్చాడు. (ప్రథమా విభక్తి ప్రత్యయం గుర్తించండి)
అ) ను
ఆ) కి
ఇ) డు
జవాబు:
ఇ) డు

30. లింగ, విభక్తి, వచనములు లేనిది గుర్తించండి.
అ) విశేషణం
ఆ) అవ్యయం
ఇ) నామవాచకం
జవాబు:
ఆ) అవ్యయం

చదవండి – ఆనందించండి

టోపీల వ్యాపారి

ఒక ఊరిలో కాశీనాథుడు అనే ఒక టోపీలు అమ్మేవాడు ఉండేవాడు. అతడు చాలా నీతిమంతుడు. టోపీలను కొద్ది లాభానికే అమ్మేవాడు. అతడు దేశ విదేశాల నుండి తెప్పించిన రంగు రంగుల టోపీలను సరసమైన ధరలకే అమ్మడంతో జనం విరగబడి అతని దగ్గర టోపీలు కొనేవారు. అంగడిలో ఉన్నప్పుడు ఆ రోజు వ్యాపారంలో వచ్చిన డబ్బును అతడు ఓ టోపీలో దాచుకునేవాడు.

ఓ రోజు పూరి జగన్నాథుని రథ మసూత్సవం ఉండడంతో అతడు రథము లాగబడే వీథిలో ఒక చిన్న దుకాణం పెట్టు కున్నాడు. మొదటి రోజే చాలా టోపీలు అమ్మాడు. ఎప్పటిలాగే అతను డబ్బును ఒక టోపీలో దాచాడు. చీకటి పడ్డాక తన సంపాదన ఎంతో లెక్కపెడదామని, తన డబ్బు దాచుకునే టోపీ కొరకు వెతికాడు. టోపీ దొరకలేదు.

అతనికి గుండె ఆగినంత పనైంది. “అమ్మో ! నేను బాగా నష్టపోయానే. పొరపాటున డబ్బు దాచుకునే టోపీని అమ్మేసినట్టున్నాను” అని బాధతో కుమిలిపోతూ, రాత్రంతా నిదురపోలేదు.

మరునాడు ఉదయాన్నే తన దుకాణానికి వెళ్లి ‘ఎవరికైనా తన డబ్బు దాచిన టోపీ దొరికిందా’ అని అడుగసాగాడు.

“ఎవరికైనా నువ్వు డబ్బు దాచిన టోపీ దొరికితే నీకు ఇస్తారా ! నీ మూర్ఖత్వం కాకపోతే ఏంటి” అని జనం ఎగతాళిగా నవ్వారు.

కొంచెం సేపు అయ్యాక, ఒక ముసలాయన దిగులుగా కూర్చున్న కాశీనాథ్ దగ్గరకు వచ్చి “నాయనా! నువ్వు ఇచ్చిన టోపీ చాలా బరువుగా ఉంది. ఇది తీసుకొని నాకు తేలికగా ఉన్న టోపీని ఇవ్వు” అని అన్నాడు.

కాశీనాథుడు ఆ టోపీని తీసుకొని తేలికైన టోపీని ఇచ్చి ఆ ముసలాయనను పంపేశాడు. టోపీ : ఎందుకు బరువుగా ఉంది అని చూడగా, అతనికి అందులో దాచిన డబ్బు కనిపించింది.

‘హమ్మయ్యా !’ అని ఊపిరి పీల్చుకుంటూ, ‘నిజాయితీగా బతికే వారిని దేవుడు ఎప్పుడూ మోసం చేయడని రుజువైంది’ అని తన మనసులో అనుకున్నాడు కాశీనాథుడు.