AP SSC 10th Class Hindi Solutions उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में

AP State Board Syllabus AP SSC 10th Class Hindi Textbook Solutions उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus SSC 10th Class Hindi Solutions उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में

10th Class Hindi उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में Textbook Questions and Answers

प्रश्न 1.
शांति की परिभाषा क्या हो सकती है? अपने शब्दों में बताइए।
उत्तर:
यदि हमारे पास दुनिया का सारा वैभव और सुख साधन उपलब्ध है, परंतु शांति नहीं है तो वैसे सुख साधन व्यर्थ हैं। संसार में मानव द्वारा जितने भी कार्य किये जा रहे हैं सबका एक ही उद्देश्य है – ‘शांति’।

शांति का केवल यह अर्थ नहीं कि मुख से चुप रहें। अपितु मन को नियंत्रित कर उसे बुराई के रास्ते पर चलने से रोकना ही वास्तविक ‘शांति’ है। इसीलिए जहाँ शांति है – वहाँ सुख है, जहाँ सुख है वही स्वर्ग है, जहाँ स्वर्ग है – वही दुनिया का श्रेष्ठ स्थान है। युद्ध, दुःख, लालच और सभी पीड़ाओं को मिटाने का एक मात्र साधन है – ‘शांति’। धन – दौलत से भौतिक संपदा खरीद सकते हैं, किंतु शांति नहीं।

प्रश्न 2.
नेल्सन मंडेला के जीवन से हमें क्या संदेश मिलता है?
उत्तर:
नेल्सन मंडेला के जीवन से हमें यह संदेश मिलता है कि जो कुछ अपना सिद्धांत है उसकी साधना में हमें निरंतर कार्यरत होना चाहिए। अपने देश के लिए, अपने जनता के लिए अपने अधिकारों के लिए लड़ते रहना चाहिए। शांति की स्थापना में अपना जीवन समर्पित करना चाहिए।

AP SSC 10th Class Hindi Solutions उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में

प्रश्न 3.
मदर तेरेसा ने अपने जीवन में क्या सिद्ध कर दिखाया है?
उत्तर:
मदर तेरेसा प्रेम, शांति, करुणा, वात्सल्य का पर्याय रूप है। महान माता मदर तेरेसा का पूरा नाम आग्नेस गोंकशे बोजशियु तेरेसा था। वैसे तो आप युगोस्लेविया मूल की थी। आगे चलकर सेवा की भावना में रत होकर भारत की नागरिकता स्वीकार ली।

उन्होंने अपना सारा जीवन गरीब, अनाथ और बीमार लोगों की सेवा में लगा दिया। और प्रसिद्ध हो गई।

इसके प्रकार उन्होंने यह सिद्ध कर दिखाया कि मानवता, त्याग, सेवा और सहायता ही जीवन की परमावधि है। वह हमेशा कहा करती थी कि प्रार्थना करनेवाले होठों से सहायता करनेवाले हाथ कहीं
अच्छे हैं।

प्रश्न 4.
“प्रार्थना करनेवाले होठों से कहीं अच्छे सहायता करनेवाले हाथ हैं”- पंक्ति का भाव स्पष्ट कीजिए।
उत्तर:
मदर तेरेसा बीमारों, गरीबों, असहायों की सेवा करती थी। उनका आदर्श मानव सेवा ही माधव सेवा है। इसलिए उन्होंने “मिशनरीज आफ चारिटी’ की स्थापना की। जिससे लोगों को सेवा कर सकें। वे हमेशा कहा करती थी कि “प्रार्थना करनेवाले होठों से सहायता करनेवाले हाथ कहीं अच्छे हैं।’

अभिव्यक्ति-सृजनात्मकता

निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर दो या तीन वाक्यों में लिखिए।

प्रश्न 1.
सभी पीडाओं को मिटाने का एक मात्र सधान है – ‘शांति’। इस पर अपने विचार बताइए।
उत्तर:
सभी पीडाओं को मिटाने का एक मात्र साधन है शांति – यह ठीक ही है। युद्ध, दुःख, लालच और सभी पीडाओं को “शांति” मिटा सकती है। धन – दौलत से भौतिक संपदा खरीद सकते है शांति को हम खरीद नहीं सकते। , यदि हम बिना लालच के साथ रहे तो शांति मिलती। बिना युद्ध के, साथ मिल – जुल कर रहें तो शांति मिलती। हमें किसी प्रकार का दुख न हो तो शांति अवश्य मिलती। युद्ध, दुःख और लालच – ये सब पीड़ाएँ ही हैं। इसलिए हम कह सकते हैं कि इन्हें मिटाने का एक मात्र साधन शांति ही है।

प्रश्न 2.
रंग भेद को मिटाने में नेलसन मंडेला का योगदान क्या है?
उत्तर:
नेल्सन मंडेला दक्षिण आफ्रिका के प्रथम अस्वेत राष्ट्रपति थे। राष्ट्रपति बनने से पूर्व वे सदियों से चल रहे रंग भेद का विरोध करनेवाले अफ्रिकी नेशनल कांग्रेस और उसके सशस्त्र गुट “उमखोतों वे सिजवे” के अध्यक्ष रहे। रंग भेद विरोधी संघर्ष के कारण उन्होंने वर्ष राबेन द्वीप के कारगार में बिताया। उन्हें कोयला खनिक का काम करना पड़ा। उन्होंने 1990 में नये दक्षिण आफ्रिका का निर्माण किया। वे समूचे विश्व में रंग भेद का विरोध करने के प्रतीक बन गये। दक्षिण आफ्रिका के लोग उन्हें राष्ट्रपिता मानते हैं।

शांति की राह में Summary in English

Though we have all grandeur of the world and means of comforts, those are of no value unless we have peace. Though the man on this earth organises number of programmes everybody’s motive and goal are ‘peace.’

Firstly, we should know the meaning of peace. Peace means not staying calm without saying even a word. If we control our mind and restrain it from going towards evil ways, it is called real peace. Where peace, prevails, there pleasure lies; where pleasure prevails there heaven is, where heaven exists, there this world has notable peace. The only means to remove war, grief and all kinds of pains is peace. We may buy material wealth with monetary wealth. But we can’t buy peace. This is the reason why all rich and developed countries in the world are very much interested in establishing peace. Peace can never be established by wars. But peace can be achieved through the negotiations and cooperation among all countries.

AP SSC 10th Class Hindi Solutions उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में

With this very intention UNO was founded on 24 October 1945. The main aim of this organization is to establish peace among all the countries in the world. Besides the Nobel Prize is being awarded to those who make great efforts in the field of peace.

So many great people dedicated their lives for the preservation of peace. Here in this lesson, the information about the magnanimous efforts of two noble personalities. They spent their lives for the attainment of non-violence, peace and fraternity.

Nelson Mandela :
The full name of Mandela who was renowned world wide as the Embassador of Peace is Nelson Rolihalhala Mandela. He was born on 18 July 1918 in South Africa. Before he held office as the first black President of South Africa, he worked as president of Africa National congress, which organized campaigns against racial discrimination for the centuries.

Because of those agitations, he was imprisoned in the jail of Robben Island for 27 years. He had to work in coal mines. After an agreement held with the government run by the whites in 1990, he built a new South Africa.

United Nations Organization (UNO) declared to celebrate his birthday as ‘Nelson Mandela International Day’. The people of South Africa regarded him as the father of the nation. They · believe that he is the reformist and originator democratic society in South Africa. They fondly call him ‘Madiba’ in South Africa. Madiba means to call the great people in a respectful way.

He was honoured with above 250 national and international awards. The Nobel Peace Prize and ‘Bharat Ratna’ award were conferred upon him in 1993. He was also awarded ‘Gandhi Peace Prize’ in 2008. He passed away on 5 December 2013.

Mother Teresa :
The name ‘Mother Teresa’ is said to be a synonym for love, peace, mercy, compassion and affection. The full name of such great mother ‘Mother Teresa’ is Agnes Gonxha Bojaxhiu Teresa. She was born in 26 August 1910 and breathed her last in 1997. She originally hailed from Yugoslavia. Later, she herself was engaged in service – oriented programmes and adopted Indian citizenship. She started her career as a teacher. But her dream was different from it. She wanted to serve the poor, the sick and the destitutes. Therefore, she founded ‘Missionaries of Charity’ in Calcutta in 1950. That organization was otherwise called Nirmal Hriday. She spent. her entire life in the service of the sick and destitutes. She became very famous by her notable services for the poor and the needy till 1970. She won the Nobel Peace Prize in 1979. She was also presented with the highest and prestigious award in our country ‘Bharat Ratna’ in 1980. She gave more importance to deeds than words. She would always say “Helping hands are greater than praying lips”. Now, she was not among us physically but we can never forget the lesson she taught us to help others.

शांति की राह में Summary in Telugu

ఒకవేళ మన వద్ద ఈ ప్రపంచానికి చెందిన మొత్తం వైభవం, సుఖ సాధనాలు ఉండి శాంతి లేకపోతే అలాంటి సుఖసాధనాలన్నీ వ్యర్థమే. ఈ ప్రపంచంలో మానవుని ద్వారా ఎన్ని కార్యక్రమాలు చేబడుతున్నప్పటికీ అందరి ఒకే ఒక ఉద్దేశ్యం, లక్ష్యం – శాంతి.

అన్నిటికంటే ముందు మనం అసలు శాంతి అంటే ఏమిటి? అనే విషయాన్ని తెలుసుకొనవలెను. శాంతి అంటే కేవలం నోటి నుండి మాట రాకుండా నిశ్శబ్దంగా ఉండడం కాదు. అందువలన మన మనస్సును నియంత్రించి దానిని చెడు దారివైపు వెళ్ళనీకుండా ఆపడమే వాస్తవిక “శాంతి”. అందువలన ఎక్కడ శాంతి ఉందో అక్కడ సుఖం ఉంది, ఎక్కడ సుఖం ఉందో అక్కడ స్వర్గమున్నది ? ఎక్కడ స్వర్గముందో అక్కడ ఈ ప్రపంచానికి శ్రేష్ఠమైన స్థానమున్నది. యుద్ధం, దుఃఖం, దురాశ మరియు అన్నిరకాల బాధలను తొలగించుటకు ఒకే ఒక్క సాధనం “శాంతి”. ధన సంపదతో భౌతిక సంపదను కొనవచ్చు, కాని శాంతిని కొనలేము. ఈ కారణంగానే ప్రపంచంలోని ధనవంతమైన దేశాలు శాంతిస్థాపన కొరకు యుద్ధం కోసం ఉవ్విళ్ళూరుచున్నవి. యుద్ధం ద్వారా ఎప్పటికీ శాంతిస్థాపన జరుగదు. కానీ అన్ని దేశాల మధ్య చర్చలు మరియు సహయోగం ద్వారా శాంతి స్థాపన జరుగుతుంది. ఈ ఉద్దేశ్యంతోనే 24 అక్టోబరు 1945లో ఐక్యరాజ్యసమితి స్థాపన జరిగినది. దీని మూల ఉద్దేశ్యం ప్రపంచంలోని అన్ని దేశాల మధ్య శాంతి స్థాపన నెలకొల్పుట. అంతేకాదు శాంతి రంగంలో గొప్ప పనులు చేసినవారికి ప్రతి సం||రం నోబెల్ బహుమతి ఇవ్వబడుతుంది.

శాంతి స్థాపనలో తన జీవితాన్ని అర్పించిన వారిలో ఎందరో మహానుభావులున్నారు. ఇక్కడ వారిలో నుండి ఇద్దరు గొప్ప వ్యక్తుల గొప్ప కార్యాలను గురించి ఇవ్వడమైనది. వారు తమ జీవితాంతం అహింస, శాంతి, సేవ మరియు సౌభ్రాతృత్వ సాధనలో గడిపి పునీతులైరి.

నెల్సన్ మండేలా :
మండేలా పేరుతో విశ్వవ్యాప్తంగా ప్రఖ్యాతి చెందిన శాంతిదూత పూర్తి పేరు నెల్సన్ రోలిహలా హలా మండేలా. ఆయన 18 జులై, 1918లో ద.ఆఫ్రికాలో జన్మించారు. ఆయన ద. ఆఫ్రికాకి మొట్టమొదటి నల్లజాతీయ రాష్ట్రపతి (అధ్యక్షుడు). రాష్ట్రపతి అవ్వడానికి ముందు ఆయన ద.ఆఫ్రికాలో శతాబ్దాల తరబడి వర్ణభేద ఆందోళన చేపట్టిన ఆఫ్రికా నేషనల్ కాంగ్రెస్ “ఉమాఖోతోంవేసి వే” కి అధ్యక్షునిగా ఉన్నారు. వర్ణ భేద విరోధ ఆందోళన కారణంగా ఆయన 27 సం||లు రాబెన్ ద్వీప కారాగారంలో గడిపెను. ఆయన బొగ్గు గనులలో పని చేయవలసి వచ్చినది. 1990లో శ్వేత ప్రభుత్వంతో జరిగిన ఒక ఒప్పందం తర్వాత ఆయన నూతన ద. ఆఫ్రికాను నిర్మించెను. ఆయన ద.ఆఫ్రికా మరియు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వర్ణభేద విరోధకునిగా గుర్తింపబడెను.

ఐక్యరాజ్యసమితి ఆయన పుట్టినరోజును ‘నెల్సన్ మండేలా అంతర్జాతీయ దినం’ గా జరుపుకొనుటకు నిర్ణయించింది. ద.ఆఫ్రికా ప్రజలు మండేలాను జాతిపితగా భావించిరి. ఆయనను ప్రజాస్వామ్య ప్రప్రథమ స్థాపకునిగా (ద. ఆఫ్రికాలో) ఉద్దారకర్తగా చూస్తారు. ద. ఆఫ్రికాలో మండేలాను “మదీబా” అని పిలుచుకుంటారు. మదీబా అంటే గొప్పవారిని గౌరవంగా (సమ్మానంగా) పిలుచుట అని అర్థం.

AP SSC 10th Class Hindi Solutions उपवाचक Chapter 1 शांति की राह में

ఆయనను ఇప్పటి వరకు 250పైగా జాతీయ అంతర్జాతీయ బహుమతులతో సన్మానించుట జరిగినది. 1993వ సం||లో నోబెల్ శాంతి బహుమతి, భారతరత్న పురస్కారం ఆయనకు లభించినవి. 2008లో గాంధీ శాంతి పురస్కారం కూడా వారికి లభించినది. ఆయన 5 డిసెంబర్, 2013న స్వర్గస్తులైరి.

మదర్ తెరేసా :
మదర్ తెరేసా అనే పేరు ప్రేమ, శాంతి, కరుణ, వాత్సల్యములకు పర్యాయపదంగా చెప్పబడుతోంది. అలాంటి గొప్పమాత అయిన మదర్ తెరీసా పూర్తి పేరు “ఆగ్నేస్ గోక్ ఫే బోజశియు తెరేసా”. ఆమె 26 ఆగస్టు 1910లో జన్మించి, 05 సెప్టెంబర్ 1997లో స్వర్గస్తులైరి. ఆవిడ యుగోస్లావియాకు చెందినవారు. తదుపరి సేవాభావంలో నిమగ్నమై భారత పౌరసత్వాన్ని పొందిరి. మొదట్లో ఆమె ఉపాధ్యాయినిగా వృత్తిని ప్రారంభించినది. కాని ఆమె స్వప్నం వేరొక విధంగా ఉన్నది. ఆమె అనాథలు, పేదలు, రోగులకు సేవ చేయకోరెను. అందువలన ఆమె 1950లో కోల్ కతాలో “మిషనరీస్ ఆఫ్ చారిటీ” ని స్థాపించినది. ఆమె ద్వారా స్థాపించిన ఆ సంస్థనే “నిర్మల్ హృదయ్” అని పిలిచెదరు. ఆమె తన జీవితాంతం అనాథలు, రోగుల సేవలో గడిపినది. 1970 వరకు ఆమె పేదలకు, అసహాయులకు తన మానవీయ కార్యాల ద్వారా ప్రసిద్ధి పొందినది. ఆమెను 1979లో నోబెల్ పురస్కారము, 1980లో భారతరత్న పురస్కారములతో సన్మానించుట జరిగినది. ఆమె మాటలు చెప్పడం కంటే చేసి చూపడానికి ఎక్కువ ప్రాధాన్యతనిచ్చేవారు. ఆమె ఎప్పుడూ చెబుతూ ఉండేవారు – “ప్రార్థన చేసే పెదవుల కంటే సహాయం చేసే చేతులు మిన్న” – అని. ఇప్పుడు ఈ రోజు ఆమె మన మధ్య లేరు కానీ సహాయం చేయాలి అనే పాఠం మనం ఎప్పటికీ మరచిపోలేము.