Mahesh

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 11th Lesson కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 11th Lesson Questions and Answers కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు

8th Class Physical Science 11th Lesson కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కింది వాటిలో ఏ వస్తువులకు రాపిడి ద్వారా ఆవేశాన్ని కలిగించలేం? (AS1)
ఎ) ప్లాస్టిక్ స్కేలు
బి) రాగి కడ్డీ
సి) గాలి నింపిన బెలూన్
డి) ఉన్ని గుడ్డ
ఇ) కర్ర ముక్క
జవాబు:
బి) రాగి కడ్డీ.

ప్రశ్న 2.
గాజు కడ్డీని సిల్క్ గుడ్డతో రుద్దినప్పుడు ఏం జరుగుతుంది? (AS1)
ఎ) కడ్డీ, సిల్క్ గుడ్డ రెండూ ధనావేశం పొందుతాయి.
బి) కడ్డీ ధనావేశం పొందుతుంది. ఎందుకంటే సిల్క్ గుడ్డ రుణావేశం పొందుతుంది.
సి) కడ్డీ, సిల్క్ గుడ్డ రెండూ ఋణావేశం పొందుతాయి.
డి) కడ్డీ ఋణావేశం పొందుతుంది. ఎందుకంటే సిల్క్ గుడ్డ ధనావేశం కలిగి ఉంటుంది.
జవాబు:
డి) కడ్డీ ఋణావేశం పొందుతుంది. ఎందుకంటే,సిల్క్ గుడ్డ ధనావేశం కలిగి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 3.
కింది వాక్యాలను పరిశీలించి సరైనవైతే ‘అవును’ అని, సరైనవి కాకపోతే ‘కాదు’ అని గుర్తించండి. (AS1)
ఎ) ఒకే రకమైన ఆవేశాలు ఆకర్షించుకుంటాయి.
జవాబు:
కాదు

బి) ఆవేశం కలిగిన గాజుకడ్డీ, ప్లాస్టిక్ స్ట్రాలు ఆకర్షించుకుంటాయి.
జవాబు:
అవును

సి) తటిద్వాహకం మెరుపుల నుండి భవనాలను రక్షించలేదు.
జవాబు:
కాదు

డి) భూకంపాన్ని ముందుగా ఊహించలేం.
జవాబు:
అవును

ప్రశ్న 4.
చలికాలంలో చలికోటును విడిచే సమయంలో శబ్దం వస్తుంది. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:

1. చలికాలంలో చలికోటును విడిచే సమయంలో శబ్దం వస్తుంది.
2. చలికోటు కృత్రిమ దారాలతో తయారుచేయబడి ఉంటుంది.
3. చలికాలంలో వాతావరణం పొడిగా ఉంటుంది. కావున వాతావరణంలో కొంత తేమ ఉంటుంది.
4. ఈ వాతావరణంలోని తేమ కణాలు చలికోటులోని కణాలను ఆవేశపరుస్తాయి.
5. చలికోటులోని ఆవేశ కణాలు లోదుస్తులను లేదా చర్మంపై ఉండే వెంట్రుకలను ఆకర్షించుకుంటాయి.
6. చలికోటు విడిచే సమయంలో ఈ ఆకర్షణ బలాలను వ్యతిరేకించడం వలన శబ్దం ఏర్పడును.

ప్రశ్న 5.
ఆవేశం కలిగిన వస్తువును చేతితో తాకినపుడు ఆవేశం కోల్పోతుంది. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:

1. ఆవేశం కలిగిన వస్తువు చేతితో తాకినపుడు ఆవేశం కోల్పోతుంది.
2. ఎందుకంటే ఆవేశాలు శరీరం ద్వారా భూమికి చేరుతాయి.

ప్రశ్న 6.
భూకంపం ద్వారా విడుదలయ్యే విధ్వంస శక్తిని దేనితో కొలుస్తారు? భూకంపాన్ని స్కేలుపై కిగా గుర్తించారు. భూకంప లేఖిని ద్వారా దానిని గుర్తించవచ్చా? ఇది ఎక్కువ నష్టం కలిగిస్తుందా? (AS1)
జవాబు:

1. భూకంపం ద్వారా విడుదలయ్యే విధ్వంస శక్తిని భూకంప లేఖిని లేదా భ్రామక పరిమాణ స్కేలు ద్వారా కొలుస్తారు.
2. భూకంప లేఖిని ద్వారా 3.5 కన్నా తక్కువ రిక్టరు స్కేలుతో నమోదు చేస్తుంది. కానీ మనం దానిని గుర్తించలేము.
3. రిక్టరు స్కేలు 3ను చూపినపుడు నష్టం ఏమీ జరగదు.

ప్రశ్న 7.
పిడుగు లేదా మెరుపుల నుండి రక్షించుకోవడానికి మూడు పద్ధతులు తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో సురక్షిత ప్రాంతంలోకి వెళ్ళాలి.
2. తక్కువ ఎత్తుగల ఇల్లు లేక భవనం సురక్షితమైనది.
3. అడవిలో ఉన్నప్పుడు పొట్టి చెట్టు కింద ఉండడం సురక్షితం.
4. ఇండ్లకు లేదా భవనాలకు తటిద్వాహకం అమర్చాలి.
5. చివరి ఉరుము వచ్చిన 30 ని|| తరువాత బయటకు వెళ్ళాలి.
6. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో కారు లేదా బస్సులో ప్రయాణిస్తున్నట్లయితే కిటికీలు మరియు తలుపులు మూసివేయవలెను.

ప్రశ్న 8.
ఆవేశం కలిగిన బెలూన్, ఆవేశం లేని బెలూన్ ఆకర్షించుకుంటాయి. కానీ ఒకే ఆవేశం కలిగిన రెండు బెలూన్లు ఎందుకు వికర్షించుకుంటాయి? వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. ఆవేశం గల బెలూన్ దగ్గరకు ఆవేశం లేని బెలూన్ ను తీసుకొని వచ్చినపుడు ఆవేశం లేని బెలూన్ పై ఆవేశం గల బెలూన్ ప్రభావంతో వ్యతిరేక ఆవేశం ప్రేరేపించబడుతుంది.
2. వ్యతిరేక ఆవేశాలు గల బెలూన్ల మధ్య ఆకర్షణ బలం పనిచేయడం వల్ల ఆకర్షించుకొంటాయి.
3. కాబట్టి ఆవేశం కలిగిన బెలూన్, ఆవేశం లేని బెలూన్ ను దగ్గరకు తెచ్చినపుడు ఆకర్షించుకొంటుంది.
4. ఒకే ఆవేశం గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుంది.
5. కాబట్టి ఒకే ఆవేశం గల బెలూన్ల మధ్య వికర్షణ బలం వలన వికర్షించుకొంటాయి.

ప్రశ్న 9.
భారతదేశంలో భూకంపాలు తరచుగా వచ్చే రాష్ట్రాలను మూడింటిని తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:
భారతదేశంలో భూకంపాలు తరచుగా వచ్చే రాష్ట్రాలు :

1. కాశ్మీర్
2. రాజస్థాన్
3. గుజరాత్.

ప్రశ్న 10.
మీరున్న ఆవాస ప్రాంతం భూకంప ప్రమాద ప్రాంతంలో ఉందా? వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
మేము ఉన్న ఆవాస ప్రాంతం భూకంప ప్రమాద ప్రాంతంలో లేదు.
(లేదా)

1. మేము ఉన్న ఆవాసప్రాంతం భూకంప ప్రమాద ప్రాంతంలో ఉంది.
2. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో భూకంప ప్రమాద ప్రాంతాలు :
   1) ఒంగోలు
   2) విజయనగరం
   3) దర్శి

ప్రశ్న 11.
మన రాష్ట్రంలో ఏ ప్రాంతంలో ఎక్కువసార్లు భూకంపం వచ్చింది? (AS1)
జవాబు:

1. ఒంగోలు
2. నెల్లూరు
3. శ్రీకాకుళం
4. గుంటూరు
5. తిరుపతి
6. కృష్ణా, గోదావరి మైదాన ప్రాంతాలు
7. బంగాళాఖాతములో ఎక్కువసార్లు భూకంపాలు వచ్చాయి.

ప్రశ్న 12.
ఒక పదార్థం ఎప్పుడు ఆవేశం పొందుతుంది? (AS1)
జవాబు:

1. పదార్థం రాపిడిలో ఉన్నప్పుడు ఆవేశం పొందుతుంది.
2. ఒక పదార్థం వద్దకు మరొక ఆవేశం గల పదార్థాన్ని దగ్గరగా తెచ్చినపుడు ఆవేశంలేని పదార్థంలో ఆవేశం ప్రేరేపించబడి, వ్యతిరేక ఆవేశం ఏర్పడుతుంది.
3. ఆవేశం లేని వస్తువుకు, వాహకం ద్వారా ఆవేశపరచినపుడు ఆవేశం పొందుతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఒకే ఆవేశం కలిగిన రెండు వస్తువులను దగ్గరగా చేర్చితే ఏం జరుగుతుంది? వేరు వేరు ఆవేశాలు కలిగివున్న రెండు వస్తువులను దగ్గరగా చేర్చితే ఏం జరుగుతుంది? ఇటువంటి ఉదాహరణలు ఏమైనా ఇవ్వగలరా? (AS1)
జవాబు:
ఎ) రెండు వస్తువులు ఒకే ఆవేశం కలిగి ఉంటే వాటి మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుంది.
ఉదా : 1) ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దిన బెలూన్, ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దిన మరో బెలూన్ ను వికర్షించినది.
2) పాలిథిన్ కాగితంతో రుదైన రిఫిల్ ను, పాలిథిన్ కాగితంతో రుద్దిన మరో రీఫిల్ వికర్షించినది.
3) ఒకే ఆవేశం గల బెలూన్లు లేదా ఒకే ఆవేశం గల రిఫిల్ మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుందని తెలుస్తుంది.

బి)

1. వేరు వేరు ఆవేశపూరిత వస్తువుల మధ్య ఆకర్షణ బలం ఉంటుంది.
2. రెండు వస్తువులు వేరు వేరు ఆవేశాలు కలిగి ఉంటే వాటి మధ్య ఆకర్షణ బలం ఉంటుంది.
   ఉదా : 1) ఒక రిఫిల్ ను తీసుకొని పాలిథిన్ కాగితంతో రుద్ది, దానిని ఒక ప్లాస్టిక్ గ్లాసులో ఉంచండి.
   2) ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దిన బెలూన్ ను గ్లాసులో గల రిఫిల్ వద్దకు తీసుకుని వెళ్ళి పరిశీలించండి.
   3) రిఫిల్ ను బెలూన్ వికర్షిస్తుంది. కాబట్టి విరుద్ధ ఆవేశాలు గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ బలం ఉంటుందని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 14.
ఆవేశాల బదిలీ వలన కలిగే ప్రభావాన్ని వివరించే నిత్యజీవిత సందర్భాలకు రెండు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి. (AS1)
జవాబు:
ఆవేశాల బదిలీ వలన కలిగే ప్రభావాన్ని వివరించే రెండు ఉదాహరణలు :

1. ఎర్తింగ్ చేయడం.
2. విద్యుదర్శిని ఉపయోగించి ఒక వస్తువు పై గల ఆవేశాన్ని గుర్తించడం.
3. ఘటాలలో ఉండే విద్యుదావేశాలను తీగల ద్వారా బల్బుకు అందించి వెలిగించడం.

ప్రశ్న 15.
రెండు బెలూన్లను ఊదండి. వాటిని మొదటగా గుడ్డతో, తర్వాత వేరొక వస్తువుతో రాపిడి చేయండి. రెండు సందర్భాలలోనూ అవి ఆకర్షించుకుంటాయా? (AS3)
జవాబు:

1. రెండు బెలూన్లను తీసుకొని గాలిని నింపండి.
2. రెండు బెలూన్లను ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు ఒకదాని ప్రక్కన మరొకటి తగలకుండా వేలాడదీయండి.
3. ఒక బెలూనను ఉన్నిగుడ్డతో రుద్ది వదలండి.
4. రెండవ బెలూనను ప్లాస్టిక్ కాగితంతో రుద్ది వదలండి.
5. రెండు బెలూన్లను ఉన్ని గుడ్డ, ప్లాస్టిక్ కాగితంతో రుద్దే సమయంలో మీ చేతులు బెలూన్లకు తగలకుండా జాగ్రత్త వహించాలి.
6. రెండు బెలూన్లు ఒక దానితో మరొకటి వికర్షించుకొనుటను గమనించవచ్చును.
7. పై ప్రయోగం ఆధారంగా రెండు బెలూన్లను తీసుకొని ఒకదానిని ఉన్ని గుడ్డతో, రెండవ దానిని ప్లాస్టిక్ కాగితం (ఇతర వస్తువుతో) రాపిడికి గురిచేస్తే ఆ రెండు బెలూన్లు వికర్షించుకొంటాయి అని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 16.
భూమిలోని పలకలు ఢీకొన్నప్పుడు విడుదలయ్యే శక్తిని, ఆ సమయంలో భూ వాతావరణంలో మార్పులను ఏ విధంగా పోలుస్తారు? (AS4)
జవాబు:
భూమిలోని పలకలు ఢీకొన్నప్పుడు విడుదలయ్యే శక్తి భూ వాతావరణంలో మార్పులు :

1. పెద్ద భవనాలు, కట్టడాలు నేలమట్టం అవుతాయి.
2. పెద్ద పెద్ద చెట్లు, ఎలక్ట్రికల్, టెలిఫోన్ స్తంభాలు నేలమట్టం అవుతాయి.
3. నదుల మార్గాలను మారుస్తాయి.
4. భూ తలాలను చీలుస్తాయి.
5. పెద్ద పెద్ద భూభాగాలు వాటి స్థానం నుండి దూరంగా జరుగుతాయి.
6. పర్వతాలు లోయలుగా మారవచ్చును.

ప్రశ్న 17.
ప్రపంచంలో ఏ దేశంలో తరచుగా భూకంపాలు వస్తాయి? ఈ మధ్యకాలంలో జపాన్లో వచ్చిన భూకంపం వివరాలు, చిత్రాలు సేకరించండి. (AS4)
జవాబు:
ప్రపంచంలో జపాన్ దేశంలో తరచుగా భూకంపాలు వస్తాయి.

ప్రశ్న 18.
మీరున్న ప్రాంతంలో ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవించినపుడు బాధితులకు సహాయం అందించే సంస్థలు ఏవైనా ఉన్నాయా గుర్తించండి. భూకంప బాధితులకు ఏ రకమైన సహాయం ఇస్తారో కనుక్కోండి. ఈ అంశాలపై చిన్న నివేదికను రూపొందించండి. (AS4)
జవాబు:

1. ప్రభుత్వం బాధితులకు పునరావాస కేంద్రాలను ఏర్పాటుచేసి తగిన ఆర్థిక మరియు ఆర్థికేతర సహాయం చేస్తుంది.
2. ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వేతర డాక్టర్లు మరియు జూనియర్ డాక్టర్లు బాధితులకు వైద్య సేవలు చేస్తారు.
3. ప్రభుత్వ మరియు ప్రభుత్వేతర ఉద్యోగస్థులు విరాళాలు ముఖ్యమంత్రి సహాయ నిధికి పంపిస్తారు. దీనిని ప్రభుత్వం బాధితులకు ఉపయోగిస్తుంది.
4. పాఠశాల, కళాశాల విద్యార్థులు స్వచ్ఛందంగా విరాళాలు మరియు బట్టలు సేకరించి బాధితులకు సరఫరా చేస్తారు.
5. వివిధ దిన పత్రికలు బాధితుల సహాయ నిధికి విరాళాలు సేకరించి, బాధితులకు ఆర్థిక మరియు ఆర్థికేతర సహాయం చేస్తాయి.
6. వివిధ ప్రాంతాలలో ఉండే స్వచ్ఛంద సంస్థలు, ట్రస్టులు బాధితులకు విరాళ రూపేణా ఆర్థిక మరియు వారికి కావలసిన వస్తువులను అందిస్తారు.
7. వివిధ రంగాలకు చెందిన ప్రముఖులు విరాళాలు సేకరించి బాధితులకు కావలసిన ఆర్థిక మరియు వారి అవసరాలకు సంబంధించిన సహాయం చేస్తుంది. ఉదా : సినిమా యాక్టర్లు, సంగీత కళాకారులు.
8. ప్రైవేటు పారిశ్రామిక సంస్థలు బాధితులకు పిల్లలకు కావలసిన పుస్తకాలు, బట్టలు, పాఠశాల నిర్మాణాలకు సహాయం చేస్తాయి.
9. యువజన సంఘాలు విరాళాలు సేకరించి బాధితులకు వారికి అవసరమైన విధంగా సహాయం చేస్తారు.

ప్రశ్న 19.
వస్తువుకున్న ఆవేశాన్ని గుర్తించడానికి ఏ పరికరం ఉపయోగిస్తారు? పటం ద్వారా వివరించండి. (కృత్యం -1) (AS5)
జవాబు:
ఒక వస్తువు ఆవేశాన్ని గుర్తించడానికి విద్యుదర్శినిని ఉపయోగిస్తారు.

విద్యుదర్శిని :

1. ఒక ఖాళీ సీసా తీసుకోండి.
2. సీసా మూతకంటే పెద్దదైన కార్డుబోర్డు ముక్కను తీసుకోండి.
3. కార్డుబోర్డు ముక్కకు మధ్యలో చిన్న రంధ్రం చేయండి.
4. 4 సెం.మీ x 1 సెం.మీ పరిమాణంలో గల రెండు అల్యూమినియం రేకులను తీసుకోండి.
5. వాటిని ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు పేపరు క్లిప్ యొక్క ఒక కొనపై ఉంచి, ఆ పేపర్ క్లిప్ ను కార్డ్ బోర్డ్ యొక్క రంధ్రం గుండా గుచ్చి సీసాలోకి నిలువుగా వేలాడదీయండి.
6. ఆవేశ పరచబడిన ఒక వస్తువును పేపరు క్లిప్ రెండవ కొనకు తాకించండి.
7. ఆవేశపూరిత వస్తువు నుండి ఆవేశం పేపరు క్లిప్ ద్వారా రెండు అల్యూమినియం రేకులకు అందుతుంది.
8. అల్యూమినియం రేకులకు అందిన ఆవేశం ఒకే రకమైనది కాబట్టి అల్యూమినియం రేకులు వికర్షించుకుంటాయి.
9. అల్యూమినియం రేకులు వికర్షించుకొని దూరం జరగడం వలన వస్తువులో ఆవేశం ఉన్నట్లుగా గుర్తించవచ్చును.

ప్రశ్న 20.
భారతదేశ పటంలో భూకంప ప్రమాద ప్రాంతాలను రంగులతో గుర్తించండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 21.
భూకంప లేఖిని నమూనా రూపొందించండి. (AS5)
జవాబు:
భూకంపలేఖిని నమూనాను తయారుచేయుట.

కావలసిన వస్తువులు :

1. శీతలపానీయ సీసా,
2. L ఆకారం గల లోహపు కడ్డీ,
3. దీర్ఘచతురస్రాకార ప్లాస్టిక్ డబ్బా,
4. బాల్ పాయింట్ పెన్ను,
5. దారం,
6. ఇసుక,
7. తెల్ల కాగితం.

తయారుచేయు విధానం :

1. శీతలపానీయ సీసాలో పటంలో చూపిన విధంగా (L) ఆకారం గల లోహపు కడ్డీని అమర్చి ఇసుకతో నింపండి.
2. బరువు గల బాల్ పాయింట్ పెన్నుకు దారమును కట్టి లోహపు కడ్డీకి వేలాడదీయండి.
3. బాల్ – పాయింట్ పెన్ను లోలకం వలె పనిచేస్తుంది.
4. దీర్ఘచతురస్రాకార ప్లాస్టిక్ డబ్బాపై తెల్లకాగితం ఉంచి, బాల్ – పాయింట్ మొన తెల్లకాగితాన్ని తాకునట్లు అమర్చవలెను.
5. భూకంపం వచ్చే సమయంలో బాల్ – పాయింట్ పెన్ను ఇసుక భూకంపనాల వలన కంపిస్తుంది.
6. బాల్ – పాయింట్ పెన్ను చేసే కంపనాలు తెల్లకాగితంపై నమోదు అగును. వాటిని అధ్యయనం చేసి భూకంప వివరాలను రూపొందించవచ్చును.

ప్రశ్న 22.
భూకంప తీవ్రత, దాని మూలాన్ని గుర్తించే పరికరం రూపొందించిన శాస్త్రవేత్తల కృషిని ఎలా ప్రశంసిస్తావు? (AS6)
జవాబు:

1. భూకంప తీవ్రత, దాని మూలాలను గుర్తించే పరికరాలు భూకంపలేఖిని, భూకంపదర్శిని.
2. భూకంపదర్శిని గుర్తించే రిక్టర్ స్కేలు విలువలను బట్టి భూకంప ప్రభావాన్ని గుర్తిస్తారు.
3. రిక్టరు స్కేలు విలువల ఆధారంగా భూకంపం ఎన్ని కిలోమీటర్ల మేరకు ప్రభావాన్ని చూపుతుందో అంచనా వేయవచ్చును.
4. రిక్టరు స్కేలు విలువను బట్టి జరిగిన ఆస్తి మరియు ప్రాణ నష్టాన్ని అంచనా వేయవచ్చును.
5. భూకంప ప్రభావిత ప్రాంతాలలో వచ్చే భూకంపాలను తట్టుకొనే విధంగా భవన నిర్మాణాలను నిర్మించవచ్చును.
6. భూకంప సమయంలో ఎక్కువగా ప్రాణ మరియు ఆస్తి నష్టం జరగకుండా ఉండేందుకు తగిన సూచనలను ఇవ్వవచ్చును. ఇన్ని ఉపయోగాలు గల భూకంప లేఖిని, భూకంపదర్శినిని తయారుచేసిన శాస్త్రవేత్తలను ప్రశంసించవలసిన ఆవశ్యకత ఎంతగానో ఉన్నది.

ప్రశ్న 23.
భూకంపం వచ్చినపుడు ఇంటి బయట ఉంటే, మిమ్మల్ని మీరు రక్షించుకోవడానికి ఎటువంటి జాగ్రత్తలు తీసుకుంటారు? (AS7)
జవాబు:

1. భవనాలకు దూరంగా ఉండవలెను.
2. చెట్లకు దూరంగా ఉండవలెను.
3. హైటెన్షన్ విద్యుత్ తీగలకు దూరంగా ఉండాలి.
4. కారులో గాని, బస్సులో గాని ప్రయాణిస్తున్నట్లైతే నెమ్మదిగా బహిరంగ ప్రదేశానికీ నడపాలి. కారు లేదా బస్సు నుండి బయటకు రాకూడదు.

ప్రశ్న 24.
వాతావరణశాఖ ఉరుములు, మెరుపులతో కూడిన వర్షం రావచ్చని హెచ్చరించింది. ఆ సమయంలో మీరు బయటకు – వెళ్లాల్సి వచ్చింది. మీరు గొడుగు తీసుకొని వెళ్తారా? వివరించండి. (AS7)
జవాబు:

1. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో నేను బయటకు వెళ్లాల్సివస్తే గొడుగును తీసుకొనిపోను. వర్షపుకోటు వేసుకుపోతాను.
2. గొడుగు లోహపు గొట్టాలు మరియు లోహపు పుల్లతో తయారుచేయబడి ఉంటుంది. లోహం విద్యుత్ వాహకం.
3. ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో గొడుగుతో వెళితే, ఉరుము, మెరుపులు గొడుగు ద్వారా మన శరీరంలోనికి అధికమొత్తంలో విద్యుదావేశం ప్రవేశించి, విద్యుత్ షాక్ ద్వారా హాని కలుగుతుంది.
   కాబట్టి ఉరుములు, మెరుపులు వచ్చే సమయంలో గొడుగుతో బయటకు వెళ్ళకూడదు.

ప్రశ్న 25.
మీరున్న ప్రాంతంలో భూకంపం వస్తే ఏం చేస్తారు? మీరు ఇంటిలో ఉన్నప్పుడు భూకంపం వస్తే ఏం చేస్తారు? (AS7)
జవాబు:
భూకంపం వచ్చినప్పుడు రక్షించుకొనుటకు ఈ కింది విధంగా చేయవలెను.

1. భవనాలకు దూరంగా ఉండవలెను.
2. చెట్లకు, హైటెన్షన్ తీగలకు దూరంగా ఉండవలెను.
3. కారులోగాని, బస్సులోగాని ప్రయాణిస్తున్నట్లైతే నెమ్మదిగా బహిరంగ ప్రదేశాలకు నడపాలి.
4. కారులో నుండి గాని, బస్సులో నుండి గాని బయటకు రాకూడదు.

ప్రశ్న 26.
మీరు ఇంటిలో ఉన్నప్పుడు భూకంపం వస్తే ఏం చేస్తారు? (AS7)
జవాబు:

1. భూమి కంపించడం తగ్గే వరకు బల్ల కిందికి వెళ్లటం.
2. కిటికీలకు, అల్మరాలకు (బీరువాలకు) దూరంగా ఉండవలెను.
3. ఎత్తైన వస్తువులకు దూరంగా ఉండవలెను.
4. ఒకవేళ మంచంపై పడుకొని ఉన్నట్లయితే తలపై దిండును పెట్టుకోవలెను.
5. విద్యుత్ సరఫరాను ఆపివేయవలెను.

పరికరాల జాబితా

పొడిదువ్వెన, రబ్బరు బెలూన్లు, కాగితం ముక్కలు, రీఫిల్, స్ట్రా, ఎండిన ఆకులు, ఊక లేదా పొట్టు, స్టీలు స్పూన్, పాలిథీన్ షీటు, కాగితం, ఉన్ని గుడ్డ, థర్మోకోల్ బంతి, సిల్కు గుడ్డ, గాజు సీసా, కార్డుబోర్డు ముక్క పేపర్ క్లిప్, వెండిపొర, గాజుకడ్డీ, పలుచని అల్యూమినియం రేకులు.

8th Class Physical Science 11th Lesson కొన్ని సహజ దృగ్విషయాలు Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 1

ప్రశ్న 1.
రాపిడి ద్వారా ఆవేశాన్ని ఉత్పత్తి చేయుట – రాపిడి యొక్క ఫలితము.

ఈ కింది పట్టికలోని వస్తువులకు రాపిడి ద్వారా ఆవేశాలను ఉత్పత్తి చేసి, ఆ ఆవేశాలు వివిధ వస్తువులతో ఆకర్షణ, వికర్షణలు ఏ విధంగా ఉండునో పట్టికలో నమోదు చేయండి. మరియు ఈ కృత్యం వలన మీరు గమనించిన విషయాన్ని రాయండి.
జవాబు:

ఈ కృత్యం ద్వారా గమనించిన విషయాలు :
1) వస్తువులను రాపిడికి గురిచేస్తే వస్తువులపై ఆవేశం ఏర్పడుతుంది.
2) ఆవేశం గల వస్తువును ఆవేశం లేని వస్తువు వద్దకు దగ్గరకు తెస్తే ఆవేశం లేని వస్తువుపై ఆవేశం ప్రేరేపింపబడి, ఆకర్షిస్తుంది.

ప్రయోగశాల కృత్యం

ప్రశ్న 2.
వస్తువులను రాపిడికి గురిచేయడం వల్ల ఏర్పడే ఆవేశాల మధ్య ఆకర్షణ వికర్షణ బలాలు ఉంటాయని ప్రయోగం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:
ఉద్దేశం :
వివిధ వస్తువులతో రుద్దడం వలన ఆవేశాన్ని పొందిన వస్తువుల ఆవేశ ప్రభావాన్ని కనుగొనుట).

కావలసిన పరికరాలు :
రిఫిల్, బెలూన్, దువ్వెన, రబ్బరు, స్టీల్ స్పూన్, పాలిథిన్ షీట్, కాగితం, ఉని, గుడ్డ.

పద్దతి :
ఈ కింది పట్టికలోని మొదటి వరుసలో గల వస్తువులను వాటికెదురుగా గల రెండవ వరుసలోని వస్తువులతో కొద్ది సేపు రుద్దండి. తరువాత అలా రుద్దిన ప్రతి వస్తువునూ చిన్న చిన్న కాగితం ముక్కల దగ్గరకు తీసుకురండి.
పరిశీలనలను పట్టికలో నమోదు చేయండి.

నిర్ధారణ :
రీఫిల్, దువ్వెన వంటి కొన్ని వస్తువులను కొన్ని ప్రత్యేక పదార్థాలతో రుద్దినపుడు కాగితపు ముక్కల వంటి చిన్న చిన్న వస్తువులను ఆకర్షిస్తాయి. కాని స్పూనవంటి వస్తువులను ఏ పదార్థంతో రుద్దినప్పటికీ ఇతర వస్తువులను ఆకర్షించవు.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 3.
ఆవేశాల రకాలను అవగాహన చేసుకొనుట:
ఒకే ఆవేశం గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ ఉంటుందని ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. రెండు బెలూన్లను తీసుకుని వాటిలో గాలిని ఊడండి.
2. ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా రెండు బెలూన్లను ఒకదానికి మరొకటి తగలకుండా వేలాడదీయండి.
3. రెండు బెలూన్లను ఉన్ని గుడ్డతో రుద్ది వదలండి.
4. ఉన్ని గుడ్డతో బెలూన్లను రుద్దే సమయంలో చేతులను బెలూనకు తగలకుండా జాగ్రత్త పడండి.
5. రెండు బెలూన్లు ఒకదానితో మరొకటి వికర్షించుకుంటాయి.
6. రెండు బెలూన్లు ఉన్ని గుడ్డతో రుద్దడం వలన రెండు బెలూన్లకు ఒకే ఆవేశం ఏర్పడుతుంది.
7. ఒకే ఆవేశం గల వస్తువుల మధ్య వికర్షణ ఉంటుందని ఈ కృత్యం ద్వారా మనకు తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 4.
ఒక వస్తువుపై ఉన్న ఆవేశాన్ని కనుగొనుట.
ఒక వస్తువుపై ఆవేశం ఉన్నదో లేదో తెలుసుకొనుటకు ఒక కృత్యం ద్వారా వివరించండి.
జవాబు:

1. ఒక చిన్న థర్మాకోల్ బంతిని తీసుకోండి. దాని చుట్టూ పలుచని వెండిపొరను చుట్టండి.
2. ఈ థర్మాకోల్ బంతిని ప్రక్క పటంలో చూపిన విధంగా స్టాండుకు వేలాడదీయండి.
3. సిల్క్ గుడ్డతో రుద్దిన గాజు కడ్డీని ఈ థర్మాకోల్ బంతి దగ్గరకు తీసుకురండి. రెండూ ఆకర్షించుకొంటాయి.
4. గాజు కడ్డీని థర్మాకోల్ బంతికి ఆనించండి. ఆ తరువాత గాజుకడ్డీని మరల సిల్క్ గుడ్డతో రుద్దండి.
5. తిరిగి గాజు కడ్డీని థర్మాకోల్ బంతి వద్దకు తీసుకురండి.
6. ఈసారి థర్మాకోల్ బంతి గాజుకడ్డీకి దూరంగా పోవుటను అనగా వికర్షించుటను గమనించవచ్చును.
7. థర్మాకోల్ బంతి మరియు గాజుకడ్డీలపై ఒకే రకమైన ఆవేశం ఉండటం వలన రెండూ వికర్షించుకొంటున్నాయి.
8. ఈ కృత్యం ద్వారా ఒకే ఆవేశాలు వికర్షించుకొంటాయి అని తెలుస్తుంది.
9. ఆవేశాన్ని గుర్తించడానికి వికర్షణ ధర్మం సరియైనది అని తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 5

ప్రశ్న 5.
భూకంపాల వల్ల కలిగే నష్టాల సమాచారాన్ని సేకరించుట.

భూకంపాలు సంభవించినప్పుడు పెద్దఎత్తున జరిగే ఆస్తి, ప్రాణ నష్టం గురించి మీ తల్లిదండ్రులను అడిగి తెలుసుకోండి. భూకంపం వచ్చిన రోజుల్లో పత్రికలో వచ్చిన చిత్రాలు, వార్తా కథనాలను సేకరించండి.

ఎ) భూకంపం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
భూపటలంలో ఏర్పడే కదలికల వలన భూకంపాలు వస్తాయి.

బి) భూకంపం వచ్చినపుడు ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
భూకంపం వచ్చినపుడు భూమి తీవ్రమైన ప్రకంపనలకు గురి అవుతుంది. దీని ఫలితంగా భూమిపై గల భవనాలు, కట్టడాలు శిథిలమై ప్రమాదాలు సంభవిస్తాయి. సముద్రాలలో సునామీలు ఏర్పడతాయి.

సి) భూకంప ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి ఏమి చేయవచ్చు?
జవాబు:

1. ముఖ్యంగా సెస్మిక్ ప్రాంతాల్లో నివసించేవారు భవన నిర్మాణాలను భూకంపాలకు తట్టుకునే విధంగా చేసుకోవాలి.
2. భూకంపాలు వచ్చే అవకాశం ఉన్నచోట్ల మట్టి, కలప, తేలికపాటి చెక్కలు ఉపయోగించి నిర్మాణాలు చేయాలి. భవనాలపై భాగం తేలికగా ఉంటే అవి కూలిపోయినప్పుడు నష్టం తక్కువగా ఉంటుంది.
3. ఇంటి గోడలకు అల్మారాలు ఏర్పాటు చేయాలి. అవి త్వరగా పడిపోవు.
4. గోడలకు వ్రేలాడదీసిన వస్తువుల గురించి జాగ్రత్తగా ఉండాలి. అవి మీద పడవచ్చు.
5. భూకంపాలు వచ్చిన సందర్భాల్లో అగ్ని ప్రమాదాలు సంభవించవచ్చు. కనుక విద్యుత్ పరికరాలు, గ్యాస్ సిలిండర్ల పట్ల జాగ్రత్త వహించాలి.
6. పెద్ద పెద్ద భవనాల్లో అగ్నిమాపక పరికరాలను ఏర్పాటు చేసుకోవాలి.

కృత్యం – 6

ప్రశ్న 6.
సునామికి గురి అయిన ప్రాంతాలను పటంలో గుర్తించండి.
జవాబు:

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 10th Lesson Questions and Answers సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం

8th Class Physical Science 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
కాంతి పరావర్తన నియమాలను తెల్పండి.
(లేదా)
కాంతి పరావర్తన నియమాలను వ్రాయుము.
జవాబు:
పరావర్తన నియమాలు :

1) కాంతి ఏదైనా ఉపరితలంపై పడి పరావర్తనం చెందినప్పుడు, పతన కోణం (i), పరావర్తనకోణం (r) లు సమానంగా ఉంటాయి.
2) పతనకోణం, పతన బిందువు వద్ద తలానికి గీసిన లంబం మరియు పరావర్తన కిరణం ఒకే తలంలో ఉంటాయి. ప్రక్క పటంలో

PQ = పతన కిరణం
QR = పరావర్తన కిరణం
QS = లంబం
Q = పతన బిందువు
∠i = పతన కోణం
∠r = పరావర్తన కోణం
AQB = పరావర్తన తలం

ప్రశ్న 2.
కాంతి మొదటి పరావర్తన సూత్రాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా మీరు ఎలా సరిచూస్తారు? (AS3)
(లేదా)
సుధీర్ పరావర్తన సూత్రాలను నిరూపించాలనుకున్నాడు. అతనికి అవసరమైన పరికరాలేవి? పరావర్తన సూత్రాలను తెల్పి ప్రయోగ నిర్వహణను గూర్చి తెల్పుము.
(లేదా)
రాజు అను విద్యార్థి, సమతల దర్పణంలో పతన కోణము విలువ పరావర్తన కోణము విలువకు సమానమని వినెను. దీని నిరూపణకు ఒక ప్రయోగమును వ్రాయుము. (ప్రయోగశాల కృత్యం -1)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
కాంతి మొదటి పరావర్తన సూత్రాన్ని సరిచూచుట.

కావలసిన వస్తువులు :
అద్దం, డ్రాయింగ్ బోర్డు, తెల్లకాగితం, గుండుసూదులు, డ్రాయింగ్ బోర్డు క్లాంపులు, స్కేలు మరియు పెన్సిల్.

పద్ధతి :

1. ఒక డ్రాయింగ్ బోర్డును తీసుకొని క్లాంపుల సహాయంతో దానిపై ఒక తెల్ల కాగితాన్ని అమర్చండి.
2. కాగితం మధ్య భాగంలో AB అనే రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
3. AB పై ఏదైనా బిందువు ‘O’ వద్ద AB కి లంబాన్ని (ON) గీయండి.
4. ON తో కొంతకోణం (i) చేసే విధంగా PQ రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
5. P, Q బిందువుల వద్ద రెండు గుండుసూదులను నిలువుగా గుచ్చండి.
6. AB వెంబడి నిలువుగా అమర్చిన అద్దంలో P, Qల వద్ద గుచ్చిన గుండుసూదుల ప్రతిబింబాలు P’, Q’ లను పరిశీలించండి.
7. P’, Q’ లతో ఒకే వరుసలో ఉండే విధంగా R, Sల వద్ద మరో రెండు గుండుసూదులు గుచ్చండి.
8. R, S మరియు ) లను కలపండి.
9. ON, RS ల మధ్య కోణం (r) ను కొలవండి.
10. ∠i = ∠r అని మనము గుర్తించవచ్చును.
11. ఇదే ప్రయోగాన్ని వివిధ పతనకోణాలతో చేసి చూడండి.
12. ప్రతీ సందర్భంలో ∠i = ∠r అని గమనించండి.
13. ఈ విధంగా కాంతి ఏదైనా ఉపరితలంపై పడి పరావర్తనం చెందినపుడు పతనకోణం, పరావర్తన కోణాలు సమానంగా ఉంటాయి. కాంతి మొదటి పరావర్తన నియమాన్ని గమనించవచ్చును.

ప్రశ్న 3.
కాంతి రెండవ పరావర్తన సూత్రాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా మీరు ఎలా సరిచూస్తారు?
(లేదా)
రఘు అను విద్యార్థి సమతల దర్పణంతో కాంతి ప్రసరణ నందు ఒకే తలంపై ఉండునని తెలుసుకొనెను. దీని నిరూపణకు కావలసిన పరికరాలేవి? ప్రయోగం ద్వారా నిరూపించుము.
(లేదా)
నీవు ఏ విధముగా కాంతి రెండవ పరావర్తన నియమమును సరిచూచెదవు? వివరింపుము.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
కాంతి రెండవ పరావర్తన సూత్రాన్ని సరిచూచుట.

కావలసిన వస్తువులు :
అద్దం, డ్రాయింగ్ బోర్డు, తెల్లకాగితం, గుండుసూదులు, డ్రాయింగ్ బోర్డు క్లాంపులు, స్కేలు మరియు పెన్సిల్

పద్దతి :

1. ఒక డ్రాయింగ్ బోర్డును తీసుకొని క్లాంపుల సహాయంతో దానిపై ఒక తెల్ల కాగితాన్ని అమర్చండి.
2. కాగితం మధ్య భాగంలో AB అనే రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
3. AB పై ఏదైనా బిందువు ‘O’ వద్ద AB కి లంబాన్ని (ON) గీయండి.
4. ON తో కొంతకోణం (i) చేసే విధంగా PQ రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
5. P, Q బిందువుల వద్ద రెండు గుండుసూదులను నిలువుగా గుచ్చండి.
6. AB వెంబడి నిలువుగా అమర్చిన అద్దంలో P, Q ల వద్ద గుచ్చిన గుండుసూదుల ప్రతిబింబాలు P’, Q’ లను పరిశీలించండి.
7. P’, Q’ లతో ఒకే వరుసలో ఉండే విధంగా R, S ల వద్ద మరో రెండు గుండుసూదులు గుచ్చండి.
8. R, S మరియు 0 లను కలపండి. 9) P, Q బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పతన కిరణం”.
9. R, S బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పరావర్తన కిరణం”.
10. ON అనునది ‘O’ వద్ద అద్దానికి లంబం.
11. ఈ మూడు ఒకే కాగితం అనగా ఒకే తలంపై కలవు.
12. ఈ విధంగా పరావర్తన 2వ నియమాన్ని సరిచూడవచ్చును.

ప్రశ్న 4.
పిహోల్ కెమెరాలో ప్రతిబింబం ఏర్పడే విధానాన్ని పటం ద్వారా వివరించండి. (కృత్యం -1) (AS5)
జవాబు:

1. ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించి దానిని పిస్తోల్ కెమెరా గుండా చూడుము.
2. లోపల అమర్చబడిన సన్నని గొట్టపు వెనుక భాగం నుండి చూస్తూ సన్నని గొట్టాన్ని వెనుకకు, ముందుకు కదుపుతూ కొవ్వొత్తి మంట గొట్టానికి అమర్చిన తెరపై స్పష్టంగా కనిపించునట్లు చేయుము.
3. తెరపై కొవ్వొత్తి మంట తలక్రిందులుగా ఉండునట్లు కనపడును.
4. కొవ్వొత్తి మంట, ప్రతి బిందువు నుండి అన్ని దిశలలో కాంతి – ఋజుమార్గంలో ప్రయాణించును.
5. కాని ఒక ప్రత్యేక దిశలో పిహోల్ కెమెరా వైపుగా వచ్చిన కాంతి కిరణాలే కెమెరాలోనికి ప్రవేశిస్తాయి.
6. కొవ్వొత్తి మంట యొక్క పై భాగం నుండి వెలువడిన కాంతి ఋజుమార్గంలో ప్రయాణించి, కెమెరాలోని తెరక్రింది ఆ భాగానికి చేరును.
7. అదే విధంగా కొవ్వొత్తి మంట క్రింది భాగం నుండి వెలువడిన కాంతి కెమెరాలోని తెర పైభాగానికి చేరును.
8. దీనివలన తెరపై మంట ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడును.
9. కెమెరా తెరపై ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడటం అనునది కాంతి ఋజుమార్గ ప్రయాణం వలన సాధ్యం.

ప్రశ్న 5.
సమతల దర్పణానికి ముందు ఉంచిన రెండు గుండుసూదుల తలలను తాకుతూ పోయి దర్పణంపై పతనమయ్యే కిరణానికి సంబంధించిన పరావర్తన తలాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా కనుక్కోండి. (AS3)
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
పరావర్తన తలాన్ని ప్రయోగపూర్వకంగా కనుగొనుట.

కావలసిన వస్తువులు :
అద్దం, డ్రాయింగ్ బోర్డు, తెల్లకాగితం, క్లాంపులు, గుండుసూదులు, స్కేలు మరియు పెన్సిల్.

పద్దతి :

1. ఒక డ్రాయింగ్ బోర్డును తీసుకొని క్లాంపుల సహాయంతో దానిపై ఒక తెల్ల కాగితాన్ని అమర్చండి.
2. కాగితం మధ్య భాగంలో AB అనే రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
3. AB పై ఏదైనా బిందువు ‘O’ వద్ద AB కి లంబాన్ని (ON) గీయండి.
4. ON తో కొంతకోణం (i) చేసే విధంగా PQ రేఖాఖండాన్ని గీయండి.
5. P, Q బిందువుల వద్ద రెండు గుండుసూదులను నిలువుగా గుచ్చండి.
6. AB వెంబడి నిలువుగా అమర్చిన అద్దంలో P, Q ల వద్ద గుచ్చిన గుండుసూదుల ప్రతిబింబాలు P’, Q’ లను పరిశీలించండి.
7. P’, Q’ లతో ఒకే వరుసలో ఉండే విధంగా R, Sల వద్ద మరో రెండు గుండుసూదులు గుచ్చండి.
8. R, S మరియు O లను కలపండి.
9. P, Q బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పతన కిరణం”.
10. R, S బిందువుల గుండా పోవు కిరణం “పరావర్తన కిరణం”.
11. ON అనునది ‘O’ వద్ద అద్దానికి లంబం.
12. ఈ మూడూ ఒకే కాగితం అనగా ఒకే తలంపై కలవు.
13. ఈ మూడూ అనగా పతన కిరణం, పరావర్తన కిరణం మరియు లంబం ఉన్నటువంటి తలాన్ని “పరావర్తన తలం” అంటారు.
14. ఈ విధంగా మనం ప్రయోగపూర్వకంగా పరావర్తన తలాన్ని పరిశీలించవచ్చును.

ప్రశ్న 6.
వర్షం వల్ల ఏర్పడ్డ నీటిగుంటలలో ఆకాశపు ప్రతిబింబాన్ని మీరెప్పుడైనా చూశారా? ఇందులో కాంతి పరావర్తనం ఎలా జరుగుతుందో వివరించండి. (AS6)
జవాబు:

1. వర్షం వల్ల ఏర్పడ్డ నీటి గుంటలలో ఆకాశపు ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది.
2. దూరం నుండి చూసినపుడు నీటిలో చిన్న ఎండమావి కన్పిస్తుంది.
3. ఈ ఏర్పడ్డ ఎండమావి నిజమైన వస్తువు (ఆకాశం) క్రింద ఏర్పడింది.
4. నీలి ఆకాశం నుండి వచ్చిన కాంతి కిరణాలు గాలి గుండా ప్రయాణించి నీటి ఉపరితలంపై తలక్రిందులుగా ఉన్న ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరుస్తాయి.
5. ఈ ప్రక్రియ పినహోల్ కెమెరాను పోలి ఉంటుంది.
6. ఇక్కడ నీరు అద్దము వలె పనిచేసి ఆకాశ ప్రతిబింబం కనిపిస్తుంది.

ప్రశ్న 7.
భవంతులు, డాబాలను అద్దాలతో అలంకరించటం వల్ల కలిగే లాభనష్టాలను చర్చించండి. (AS6)
(లేదా)
కుంభాకార దర్పణాలను మాత్రమే “రియర్ వ్యూ మిర్రర్”గా వాడుటలో గల ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
జవాబు:
భవంతులు, డాబాలను అద్దాలతో అలంకరించడం వల్ల కలిగే లాభాలు :

1. అద్దాలను వాడటం వలన కాంతి మన ఇంటిలోనికి ధారాళంగా ప్రసరిస్తుంది.
2. అద్దాలను మనకు కావలసిన ఆకారాలలో, డిజైన్లలో, పరిమాణాలలో ‘తయారుచేసుకోవచ్చును.
3. అద్దాలను వాడటం వలన ఇంటి బయట ఏ మార్పులు సంభవిస్తున్నాయో ఇంటిలో నుండి కూడా గమనించవచ్చును.
4. అద్దాలను ఎప్పటికప్పుడు శుభ్రపరచుకోవచ్చు.

భవంతులు, డాబాలను అద్దాలతో అలంకరించడం వల్ల కలిగే నష్టాలు :

1. అద్దాలతో అలంకరించడం అనేది ఖర్చుతో కూడిన పని.
2. ఇవి సులభంగా పగులుతాయి.
3. ఇవి అధిక ఉష్ణోగ్రతల వద్ద కరిగిపోతాయి.
4. ఇవి ఆకాశంను ప్రతిబింబిస్తాయి. దాని ప్రభావం వలన కీటకాలు, పక్షులు మొదలగునవి అయోమయంలో పడి ప్రమాదాలకు లోనవుతాయి.
5. వీటి సూర్యకాంతి పరావర్తనం వలన రోడ్డు ప్రమాదాలు జరిగే అవకాశం కలదు.

ప్రశ్న 8.
ఒక కాంతి కిరణం, సమతల దర్పణంపై లంబంగా పతనమయితే పరావర్తన కోణం ఎంత ఉంటుంది? (AS1)
జవాబు:
ఒక కాంతి కిరణం, సమతల దర్పణంపై లంబంగా పతనమయితే పరావర్తన కోణం విలువ సున్నా.

ప్రశ్న 9.
సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబం ఎందుకు పార్శ్వవిలోమాన్ని పొందుతుంది? (AS1)
జవాబు:
సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబము పార్శ్వవిలోమాన్ని పొందడానికి కారణం :

1. మన కుడివైపు నుండి వచ్చే కాంతి కిరణాలు సమతల దర్పణంపై పడి పరావర్తనం చెంది మన కంటికి చేరుకున్నాయని అనుకుందాం.
2. కాని మన మెదడు ఆ కాంతి కిరణాలు సమతల దర్పణం లోపల నుండి వస్తున్నట్లుగా మన మెదడు భావిస్తుంది.
3. అందువలన ప్రతిబింబం యొక్క కుడి భాగం, ఎడమ భాగంలాగా కనిపిస్తుంది.
4. దీన్నే కుడి ఎడమల తారుమారు లేదా పార్శ్వవిలోమం అంటారు.

ప్రశ్న 10.
సమతల దర్పణం వలన ఒక బిందురూప వస్తువుకు ప్రతిబింబం ఏర్పడే విధానాన్ని తెలియజేసే పటం గీచి వివరించండి. (AS5)
జవాబు:

వివరణ :

1. ‘O’ వస్తుస్థానము.
2. ‘0’ నుండి వెలువడిన కొన్ని కిరణాలు దర్పణంపై పడి, పరావర్తనం చెందుతాయి.
3. మనము దర్పణంలోనికి చూసినప్పుడు, ఈ పరావర్తన కిరణాలు ‘l’నుండి వచ్చినట్లుగా కనబడతాయి.
4. కనుక ‘l’ వస్తువు ‘O’ యొక్క ప్రతిబింబస్థానమౌతుంది.

ప్రశ్న 11.
ప్రక్క పటంలో AO, OB లు వరుసగా పతన, పరావర్తన కిరణాలను సూచిస్తాయి. AOB = 90° అయితే పతన కోణం, పరావర్తన కోణం ఎంత? (AS1)

జవాబు:
పతన కోణం = పరావర్తన కోణం i = r ………….. (1)
పటం నుండి ∠AOB ⇒ i + r = 90°
(1) నుండి ⇒ i + i = 90°
⇒ 2i = 90° ⇒ i = 90/2 = 45° ⇒ i = r = 45°
∴ పతన కోణం (i) – 45°: .రావర్తన కోణం (r) = 45°.

ప్రశ్న 12.
హిందుజా ఒక సమతల దర్పణానికి ఎదురుగా 5 మీ. దూరంలో నిలబడి తన ప్రతిబింబాన్ని దర్పణంలో చూసుకున్నది. ఆమె దర్పణం దిశగా 2 మీ. దూరం నడిస్తే ఆమెకు, ఆమె ప్రతిబింబానికి మధ్య దూరం ఎంత ఉండవచ్చు? (AS1)
జవాబు:
సమతల దర్పణమునకు మరియు హిందుజాకు మధ్య గల దూరము = 5 మీ.
ఆమె దర్పణం దిశగా కదిలిన దూరం = 2 మీ.
∴ ఆమెకు, సమతల దర్పణానికి గల మధ్య దూరం = 5 – 2 = 3 మీ.
దర్పణం దిశగా నడిచిన తరువాత దర్పణానికి, ఆమె ప్రతిబింబానికి మధ్యగల దూరం = 3 మీ. ……….. (2)
∴ దర్పణం దిశగా నడిచిన తరువాత ఆమెకు, ఆమె ప్రతిబింబానికి మధ్యగల దూరం
= (1) + (2) = 3 మీ. + 3 మీ. = 6 మీ.

ప్రశ్న 13.
‘B’ అక్షరానికి సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడే ప్రతిబింబాన్ని పటం గీచి చూపండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 14.
తెల్ల కాగితం తనపై పడిన కాంతిని పరావర్తనం చెందించగలదు. అయిననూ తెల్ల కాగితంలో మనం మన ప్రతిబింబాన్ని ఎందుకు చూడలేము? (AS1)
జవాబు:
తెల్లకాగితం తనపై పడిన కాంతిని పరావర్తనం చెందించగలదు. అయిననూ తెల్లకాగితంలో మనం మన ప్రతిబింబాన్ని చూడలేక పోవుటకు గల కారణాలు :

1. తెల్ల కాగితం యొక్క ఉపరితలం మనకు నునుపుగా కనిపించిననూ, దాని ఉపరితలం వాస్తవంగా నునుపుగా ఉండదు.
2. అందువలన తెల్లకాగితంపై కాంతి పడినపుడు, అది వివిధ కోణాలలో కాంతిని పరావర్తనం చెందిస్తుంది.
3. ఈ బహుళ పరావర్తనం, పరావర్తన కిరణాలను పరిక్షేపణం చేస్తుంది.
4. అందువలన మనము ప్రతిబింబాన్ని చూడలేము.

ప్రశ్న 15.
ఇచ్చిన పటాన్ని పరిశీలించండి. AB, BC అనే సమతల దర్పణాలు పరస్పరం 120° డిగ్రీల కోణంతో అమరియున్నాయి. AB దర్పణంపై 55° కోణంతో ఒక కాంతి కిరణం పతనమయితే ‘x’ విలువను కనుగొనండి. (AS1)

జవాబు:
పటంలో చూపబడిన కోణాలను a, b, c, d లుగా గుర్తిద్దాం.

a = 55° [∵ i = r]
a + b = 90° [∵ తలానికి ఉన్న లంబానికి ఇరువైపులానున్న కోణాలు]
55° + b = 90° ⇒ b = 90° – 55° = 35°
120° + b + c = 180° [∵ త్రిభుజములోని కోణాల మొత్తము]
120° + 35° + C = 180° ⇒ c = 180° – 155° = 25°
c + d = 90° [∵ తలానికి ఉన్న లంబానికి ఇరువైపులా ఉన్న కోణాలు]
155, 25° + d = 90° ⇒ d = 90°- 25° = 65°
Ab 120, d = x [∵ i = r]
∴ x = 65°

ప్రశ్న 16.
మీ ముందు ఉన్న అద్దం నుండి ఒక వస్తువును మీ ‘కంటి వైపుగా జరుపుతున్నప్పుడు అద్దంలో ఆ వస్తువు ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తుపరిమాణం కంటే తక్కువగా ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది. ఈ అంశాన్ని వివరించే విధంగా కోణాలను తెలియపరుస్తూ చిత్రాన్ని గీయండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 17.
సమతల దర్పణాలను ఉపయోగించే వివిధ సందర్భాల సమాచారాన్ని సేకరించి నివేదిక తయారుచేయండి. (AS1)
జవాబు:
సమతల దర్పణాలను ఉపయోగించే వివిధ సందర్భాలు :

1. మన ఇండ్లలో సాధారణంగా వ్యక్తిగత అలంకరణ కొరకు సమతల దర్పణాన్ని ఉపయోగిస్తాము.
2. నగల దుకాణాలు, మిఠాయి అంగళ్ళలో, బార్బర్ షాట్లు వంటి దుకాణాలలో వస్తువులను, మనుషులను వివిధ దిశలలో గమనించుటకు మరియు అధిక ప్రతిబింబాలు పొందుటకు సమతల దర్పణాలను ఉపయోగిస్తారు.
3. పెరిస్కోప్ వంటి పరికరంలో సమతల దర్పణాలను ఉపయోగిస్తారు.
4. సోలార్ కుక్కర్ తయారీలో సమతల దర్పణాలను కాంతి పరావర్తన తలాలుగా వాడతారు.
5. కెలిడయాస్కో లో సమతల దర్పణాలను వాడతారు.

సరైన సమాధానాన్ని ఎన్నుకోండి

1. పతన కోణానికి, పరావర్తన కోణం సమానమని తెలియజేసే సూత్రం
A) ఫెర్మాట్ సూత్రం
B) న్యూటన్ సూత్రం
C) పాస్కల్ సూత్రం
D) బెర్నౌలి సూత్రం
జవాబు:
A) ఫెర్మాట్ సూత్రం

2. ఈ క్రింది అక్షరాలలో సమతల దర్పణం వలన పార్శ్వవిలోమం పొందనట్లుగా కనిపించేది
A) K
B) O
C) J
D) S
జవాబు:
B) O

3. సమతల దర్పణానికి 90° కోణంతో ఒక కాంతి కిరణం పతనమయితే పరావర్తన కోణం విలువ :
A) 0°
B) 90°
C) 180°
D) 45°
జవాబు:
A) 0°

4. వస్తువును సమతల దర్పణం నుంచి కొంత దూరంగా జరిపితే ప్రతిబింబ పరిమాణం
A) పెరిగినట్లు కనిపిస్తుంది
B) తగ్గినట్లు కనిపిస్తుంది
C) వస్తు పరిమాణంతో సమానంగా ఉన్నట్లు కనిపిస్తుంది
D) ప్రతిబింబం కనబడదు
జవాబు:
B) తగ్గినట్లు కనిపిస్తుంది

5. సమతల దర్పణం వలన ఏర్పడిన ప్రతిబింబానికి సంబంధించి క్రింది వాటిలో సరి కొనిది ఏది?
A) ప్రతిబింబం నిటారుగా ఉంటుంది
B) ప్రతిబింబం నిజ ప్రతిబింబంగా ఉంటుంది
C) ప్రతిబింబం పార్శ్వవిలోమం పొందుతుంది
D) ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు పరిమాణానికి సమానం
జవాబు:
D) ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు పరిమాణానికి సమానం

6. ఒక వస్తువు సమతల దర్పణానికి ముందు 7 సెం.మీ. దూరంలో ఉంచబడినది. దర్పణంలో ఆ వస్తువు ప్రతిబింబం దూరం
A) 3.5 సెం.మీ.
B) 14 సెం.మీ.
C) 7 సెం. మీ.
D) 21 సెం.మీ.
జవాబు:
C) 7 సెం. మీ.

పరికరాల జాబితా

డ్రాయింగ్ బోర్డ్, సమతల దర్పణం, గుండు పిన్నులు, ఫ్లాష్ కార్డులు, పిన్‌హోల్ కెమెరా, చార్టులు.

8th Class Physical Science 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 135

ప్రశ్న 1.

కెమెరాకు పెద్ద రంధ్రం చేసి చూస్తే ప్రతిబింబం పాఠంలో చర్చించిన విధంగానే ఏర్పడిందా?
జవాబు:
అవును ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 2.
కెమెరా రంధ్రం ఇంకా పెద్దగా అనగా కొవ్వొత్తి మంట పరిమాణంలో ఉంటే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
కెమెరా రంధ్రం ఇంకా పెద్దగా అనగా కొవ్వొత్తి మంట పరిమాణంలో ఉంటే ప్రతిబింబం ఏర్పడదు.

ప్రశ్న 3.
రంధ్రం పెద్దగా ఉన్నప్పుడు కెమెరా తెరపై కొవ్వొత్తి మంట ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుందా? ఎందుకు?
జవాబు:
కెమెరా యొక్క రంధ్రం కొంచెం పెద్దగా ఉంటే ప్రతిబింబం కొంచెం మసకబారినట్లుగా ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 4.
అదే కొవ్వొత్తి మంటను అదే పిన్పల్ కెమెరాతో చాలా దూరం నుండి చూస్తే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తు దూరంపై ఆధారపడును. కావున తక్కువ పరిమాణం గల ప్రతిబింబం ఏర్పడును.

ప్రశ్న 5.
పినహోల్ కెమెరాకు రెండు రంధ్రాలు చేస్తే ఏమి జరుగుతుంది?
జవాబు:
పి హోల్ కెమెరాకు రెండు రంధ్రాలు చేస్తే రెండు ప్రతిబింబాలు ఏర్పడతాయి.

8th Class Physical Science 10th Lesson సమతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం Textbook Activities

కృత్యములు

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 1.
ఫెర్మాట్ నియమాన్ని ఒక కృత్యం ద్వారా క్లుప్తంగా వివరించుము.
(లేదా)
కాంతి కనిష్ఠ దూరాన్ని తెలిపే కృత్యాన్ని రాయుము.
(లేదా)
కాంతి ఏదైనా తలంపై పరావర్తనం చెందినపుడు అది తక్కువ కాలంలో ప్రయాణించగల మార్గాన్ని అనుసరిస్తుందని ఎట్లా సమర్థిస్తావు?
జవాబు:

1. ఒక చెట్టుపై ‘A’ అనే స్థానం వద్ద ఒక తెలివైన కాకి గలదు. నేలపై కొన్ని ధాన్యపు గింజలు చల్లబడి ఉన్నాయి.
2. ఆ కాకి నేలపై ఉన్న గింజలలో ఏదో ఒక దానిని తీసుకొని త్వరగా వేరొక చెట్టుపై ఉన్న ‘B’ అనే స్థానం వద్దకు చేరాలనుకుంది.
3. కాకి A స్థానం నుండి B స్థానానికి అతి త్వరగా వెళ్ళేందుకు వీలయ్యేటట్లు నేలపై ఒక స్థానాన్ని ‘అది ఎన్నుకోవాలి.
4. కాకి యొక్క వేగం .స్థిరమని భావిస్తే, అది త్వరగా వెళ్ళాలంటే దగ్గరి మార్గం ఎన్నుకోవాలి.
   
5. పైనున్న పటాలను పరిశీలించగా A నుండి B ను చేరడానికి అతి దగ్గరి మార్గం AEB అవుతుంది.
6. పటం – 4లో చూపబడిన AEB మార్గాన్ని పరిశీలించగా ఆ కాకి E అనే స్థానం వద్ద నున్న గింజనే తీసుకుంటుంది.
7. ‘E’ బిందువు వద్ద EE’ అను లంబాన్ని గీస్తే కోణం AEE’, కోణం E’EB లు సమానంగా ఉన్నాయని గుర్తించవచ్చును.
8. పై సందర్భంలోని కాకివలె కాంతి కూడా తక్కువ సమయం పట్టే మార్గంలోనే ప్రయాణిస్తుంది.
9. కాంతి ఏదైనా తలంపై పరావర్తనం చెందినపుడు కూడా అది తక్కువ కాలంలో ప్రయాణించగల మార్గాన్ని అనుసరిస్తుంది. దీనినే “ఫెర్మాట్ సూత్రం” అంటారు.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 2.
పటం-(ఎ), (బి) పటాలతో పాటు ఒక సమతల దర్పణం ఇచ్చిన పటం-(సి) లో లాగా పట పరావర్తనం ఏర్పడింది. అదే విధముగా పటం-(బి) లోని అన్ని బొమ్మలకు పరావర్తనాలను ఏర్పరచగలరా?
(లేదా)
పరావర్తనం వలన కొన్ని అందమైన ఆకారాలు ఏర్పడతాయని కృత్యం ద్వారా చూపుము.
(లేదా)
నీ యొక్క కాంతి పరావర్తన ధర్మంను పరీక్షించుము.

జవాబు:
సమతల దర్పణ స్థానాన్ని క్రింద ……………) తో చూపడమైనది.

i)

ii) దర్పణ స్థానం అమర్చే అవసరం లేదు.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 9th Lesson Questions and Answers ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత

8th Class Physical Science 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
ఘన, ద్రవ విద్యుత్ వాహకాలకు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
1. ఘన విద్యుత్ వాహకాలు : లోహాలన్నీ విద్యుత్ వాహకాలు.
లోహాలు : అల్యూమినియం, రాగి, బంగారం, ఇనుము మొదలగునవి.

2. ద్రవ విద్యుత్ వాహకాలు (విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలు) :
a) ఆమ్లాలు : హైడ్రోక్లోరిక్ ఆమ్లం, సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం, నైట్రిక్ ఆమ్లం.
b) క్షారాలు : సోడియం హైడ్రాక్సైడ్, మెగ్నీషియం హైడ్రాక్సైడ్, పొటాషియం హైడ్రాక్సైడ్,
C) లవణ ద్రావణాలు : సోడియం క్లోరైడ్, కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణం, కాల్షియం సల్ఫేట్ ద్రావణం .

ప్రశ్న 2.
ఘన, ద్రవ విద్యుత్ బంధకాలకు ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
1. ఘన విద్యుత్ బంధకాలు :
చెక్క రబ్బరు, కాగితం, ప్లాస్టిక్, చాక్ పీస్.

2. ద్రవ విద్యుత్ బంధకాలు (అవిద్యుత్ విశ్లేష్యాలు) :
స్వేదనజలం, కొబ్బరినూనె, వెనిగర్, చక్కెర ద్రావణం, గ్లూకోజ్ ద్రావణం, బెంజీన్.

ప్రశ్న 3.
స్వేదనజలం గుండా విద్యుత్ ప్రవహించాలంటే నీవేమి కలుపుతావు? (AS1)
జవాబు:
స్వేదనజలం గుండా విద్యుత్ ప్రవహించాలంటే స్వేదన జలానికి ఆమ్లాలు లేదా క్షారాలు లేదా లవణాలు కలపాలి.

ప్రశ్న 4.
విద్యుత్ విశ్లేష్యం అంటే ఏమిటి? (AS1)
జవాబు:
విద్యుత్ విశ్లేష్యం :
విద్యుత్ ను తమగుండా ప్రసరింపనిచ్చే ద్రావణాన్ని విద్యుత్ విశ్లేష్యం అంటారు.

ప్రశ్న 5.
బల్బు వెలగడానికి ఘటం (Cell)లోని ఏ శక్తి కారణం? (AS1)
జవాబు:
ఘటంలోని రసాయనశక్తి విద్యుత్ శక్తిగా మారటం వల్ల బల్బు వెలుగుతుంది.

ప్రశ్న 6.
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ఉపయోగాలను తెలపండి. (AS1)
జవాబు:
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ఉపయోగాలు :

1. ఇనుముతో తయారైన వస్తువులు తుప్పు పట్టకుండా ఉండుటకు నికెల్ లేదా క్రోమియం లోహాలతో పూత పూస్తారు.
2. యంత్రాల భాగాలు తుప్పు పట్టకుండా ఉండడానికి, మెరవడానికి తరచుగా క్రోమియం పూతపూస్తారు.
3. యంత్రాల పైభాగాలు దెబ్బతిన్నప్పుడు వాటిని బాగుచేయడానికి వాటి పైభాగంలో కావలసిన లోహాన్ని పూతపూస్తారు.
4. రాగి లేదా దాని మిశ్రమ లోహంతో తయారుచేయబడిన ఆభరణాలు, అలంకరణ వస్తువులపై వెండి లేదా బంగారం లోహాల పూత పూస్తారు.
5. తినుబండారాలను నిల్వ ఉంచడానికి తగరం పూత పూయబడిన ఇనుప డబ్బాలను వాడతారు.
6. వంతెనల నిర్మాణంలోనూ, వాహన పరికరాల తయారీలోనూ జింక్ పూత పూయబడిన ఇనుమును వాడుతారు.

ప్రశ్న 7.
ఇండ్లలో అగ్ని ప్రమాదాలు జరిగినపుడు అగ్నిమాపకదళంవారు నీటితో మంటలను ఆర్పడానికి ముందుగా విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేస్తారు. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
అగ్నిమాపకదళంవారు ఉపయోగించే నీరు స్వేదన జలం కాదు. నీరు విద్యుత్ వాహకతను కలిగి ఉంటుంది. కాబట్టి మంటలను ఆర్పడానికి ముందుగా విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేస్తారు.

ప్రశ్న 8.
కొన్ని రకాల ఇనుప వస్తువులకు ప్లాస్టిక్ తొడుగులు ఉండటం మనం చూస్తుంటాం. ఆ ఇనుప వస్తువులపై ప్లాస్టిక్ తొడుగును ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ పద్ధతిలోనే అమర్చుతారా? ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ద్వారా లోహాలపై ప్లాస్టిక్ పూతను ఎందుకు పూయలేం? (AS1)
జవాబు:

1. ఇనుప వస్తువుపై ప్లాస్టిక్ తొడుగును ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ పద్ధతిలో అమర్చలేరు.
2. విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలను మాత్రమే ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ద్వారా లోహాల పై పూత పూయగలం. ప్లాస్టిక్ అవిద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థం. కావున ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ద్వారా లోహాలపై ప్లాస్టిక్ పూత పూయలేము.

ప్రశ్న 9.
పూర్తిగా వాడిన బ్యాటరీని కావ్య వాళ్ళ నాన్న కొన్ని గంటలు ఎండలో ఉంచి ఉపయోగిస్తే LED వెలిగింది. అది చూశాక ఆమె మదిలో చాలా ప్రశ్నలు ఉత్పన్నమయినవి. ఆ ప్రశ్నలేమిటో మీరు ఊహించగలరా? (AS2)
జవాబు:

1. ఇంకా ఎక్కువ గంటలు ఎండలో ఉంచితే ఇంకా ఎన్ని గంటలు ఎక్కువ LED బల్బు వెలుగుతుంది?
2. వాడిన బ్యాటరీను ఎండబెట్టితే ఎందుకు పనిచేస్తుంది?
3. ఎన్ని గంటలు LED బల్బు వెలుగుతుంది?
4. ఎన్నోసార్లు వాడేసిన బ్యాటరీని ఎండబెట్టినా LED బల్బు వెలుగుతుందా?
5. వాడిన బ్యాటరీని ఫ్రిజ్ లో ఉంచితే ఎందుకు పనిచేయదు?

ప్రశ్న 10.
ఇనుపతాళం చెవిపై రాగిపూత పూసే పద్ధతిని వివరించండి. అందుకు ఏర్పాటు చేసే వలయాన్ని బొమ్మగీయండి. (ప్రయోగశాల కృత్యం) (AS3)
(లేదా)
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ ప్రక్రియను చూపే పటం గీయండి. నాణ్యమైన పూత ఏర్పడటానికి అవసరమైన ఏదేని ఒక అంశాన్ని రాయండి.
(లేదా)
కాపర్ సల్ఫేట్, ఐరన్ సల్ఫేట్, ఇనుప మేకు, రాగి తీగలను నీకు ఇచ్చినపుడు రాగి ఇనుముల చర్యా శీలతలను పరిశీలించుటకు నీవు చేసే కృత్యమును వివరింపుము. ఈ కృత్యము ద్వారా నీవు పరిశీలించిన అంశాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ఉద్దేశం :
ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ పద్ధతిలో ఇనుప తాళం చెవిపై రాగిపూతను పూయడం.

కావలసిన వస్తువులు :
రాగి పలక, కాపర్ సల్ఫేట్ స్ఫటికాలు, ఇనుప తాళం చెవి, గాజు బీకరు, నీరు, సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం, కొన్ని రాగి తీగలు మరియు బ్యాటరీ మొదలగునవి.

ప్రయోగ పద్ధతి :
నీటిలో కాపర్ సల్ఫేట్ స్ఫటికాలను కలిపి గాఢ కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణాన్ని తయారుచేయండి. ఈ ద్రావణాన్ని గాజు బీకరులో పోసి దానికి కొన్ని చుక్కల సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని కలపండి. రాగి పలకను, ఇనుపతాళం చెవిని రాగి తీగలకు కట్టి ద్రావణంలో వేలాడదీయండి. ప్రక్క పటంలో చూపినట్లు బ్యాటరీ మరియు స్విచ్ తో వలయాన్ని ఏర్పాటు చేయండి.

ద్రావణంలో వేలాడే రాగి పలక, ఇనుప తాళంచెవి ఒకదాని కొకటి తాకకుండా జాగ్రత్త వహించండి. స్విచ్ ఆన్ చేసి 10 నిమిషాల పాటు విద్యుత్ ప్రవాహం జరపండి. తర్వాత స్విచ్ :”ఆఫ్” చేసి తాళం చెవిని బయటకు తీయండి.

పరిశీలన :
తాళం చెవిపై ముదురు గోధుమ రంగు పూత ఏర్పడి ఉంటుంది.

కారణం :
కాపర్ సల్ఫేట్ ద్రావణం గుండా విద్యుత్ ప్రవహించినపుడు రసాయన చర్య వలన అది కాపర్ (Cu²⁺), సల్ఫేట్ (SO^2-₄) అయాన్లుగా విడిపోయింది. కాపర్ అయాన్లు బ్యాటరీ ఋణ ధృవం వైపు ప్రయాణించి, ఇనుప తాళం చెవిపై గోధమరంగు పూతను ఏర్పరచినాయి.

ప్రశ్న 11.
విద్యుతను నిల్వ ఉంచడానికి వీలుగా సెల్ ను రూపొందించడంలో “గాల్వాని, ఓల్టా” ల కృషిని మీరెలా అభినందిస్తారు? (AS6)
జవాబు:
1780 సం||లో ఇటలీ దేశపు “బోలోనా” ప్రాంత వాసియైన “లూయీ గాల్వానీ” అనే శాస్త్రవేత్త రాగి కొక్కానికి వేలాడదీసిన చనిపోయిన కప్ప కాలు వేరొక లోహానికి తగిలినప్పుడు బాగా వణకడం గమనించాడు. తర్వాత గాల్వాని కప్ప కాళ్ళతో అనేక ప్రయోగాలు చేసి చనిపోయిన జీవులనుండి “జీవ విద్యుత్”ను తయారు చేయవచ్చని భావించినాడు. గాల్వాని ప్రయోగం చాలా మంది ఐరోపా శాస్త్రవేత్తలలో వివిధ జంతువులతో ప్రయోగాలు నిర్వహించడానికి ఆసక్తి రేపింది. వారిలో ఇటలీ దేశానికి చెందిన అలెసాండ్ ఓల్టా ఒకరు.

ఓల్టా జీవ పదార్థాలకు బదులుగా ద్రవాలను తీసుకుని అనేక ప్రయోగాలు చేశాడు. “ఏవైనా రెండు వేర్వేరు లోహాలను ఒక ద్రవంలో ఉంచి విద్యుత్ ను ఉత్పత్తి చేయవచ్చ”ని కనుగొన్నాడు.

ఓల్టా 1800 సం||లో రాగి, జింక్ పలకలు మరియు సల్ఫ్యూరికామ్లంతో ఒక ప్రాథమిక ఘటాన్ని తయారుచేశాడు. దీనిని “ఓల్టా ఘటం” అని పిలుస్తారు. ఓల్టా ఘటములో రసాయనశక్తి విద్యుత్ శక్తిగా మారుతుంది. గాల్వానీ, ఓల్టా కృషి ఫలితంగా ఎన్నో ఘటాలను కనుగొనడం జరిగినది. కాబట్టి గాల్వానీ, ఓల్టాల కృషి మరువలేనిదిగా చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 12.
మీ పరిసరాలలోని వస్తువులను పరిశీలించి విద్యుత్ వాహకాలు, విద్యుత్ బంధకాలుగా జాబితా తయారుచేయండి. ఈ సమాచారాన్ని మీరు మీ దైనందిన కార్యక్రమాలలో ఎలా వినియోగించుకుంటారో చెప్పండి. (AS7)
జవాబు:
విద్యుత్ వాహకాలు :

1. లోహాలు ఉదా : రాగి, ఇనుము, అల్యూమినియం, సీసం, వెండి మొదలగునవి.
2. విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలు (ఆమ్లాలు, క్షారాలు, లవణ ద్రావణాలు).

విద్యుత్ వాహకాల ఉపయోగాలు :

1. లోహాలను విద్యుత్ తీగలుగా ఉపయోగిస్తారు.
2. విద్యుత్ విశ్లేష్య పదార్థాలను ఉపయోగించి ఎలక్ట్రోప్లేటింగ్ చేస్తారు.
3. లోహ సంగ్రహణలో విద్యుత్ క్షయకరణ వలన లోహాలను తయారుచేస్తారు.
4. లోహాలను విద్యుత్ విశ్లేషణ ద్వారా శుద్ధి చేస్తారు.

విద్యుత్ బంధకాలు :
కర్రలు, రబ్బరు, ప్లాస్టికు మొ||నవి. కర్రలు, రబ్బరు, ప్లాస్టిక్ లను విద్యుత్ పరికరాలకు పిడులుగా వాడుతారు.

ప్రశ్న 13.
నాలుగు నిమ్మకాయలతో సెల్ తయారుచేసి, అది పనిచేస్తుందో లేదో LED సహాడుంతో పరీక్షించండి. (AS3)
(లేదా)
నాలుగు నిమ్మకాయలను ఉపయోగించి ఘటాన్ని ఎలా తయారు చేస్తారు? కాంతి ఉద్గార డయోడ్ లో (LED) ఘటాన్ని ప్రయోగశాలలో ఎలా పరీక్షిస్తారో రాయండి.
జవాబు:
నాలుగు నిమ్మకాయలను తీసుకొని వాటిని రెండు ముక్కలుగా కోయండి. ఒక్కొక్క నిమ్మకాయ .నుండి ఒక్కొక్క ముక్క తీసుకొనండి. ఆ ముక్కలలో రెండు రాగి తీగలను గుచ్చి, వాటిని శ్రేణి పద్ధతిలో కలపండి. ఈ వలయానికి ఒక LEDని కలిపి, వలయాన్ని పూర్తిచేయండి.

వలయంలో విద్యుత్ ఉండుట వలన LED వెలుగుతుంది. ఇక్కడ నిమ్మరసం అంటే సిట్రిక్ యాసిడ్ విద్యుద్విశ్లేష్యంగాను, రాగి తీగలు విద్యుత్ వాహకంగాను పనిచేస్తాయి. అందువలన రాగి తీగలు గుచ్చబడిన ఒక్కొక్క నిమ్మకాయముక్క ఒక్కొక్క ఘటంగా పనిచేస్తుంది. ఇవి శ్రేణిలో సంధానం చేయబడిన బ్యాటరీలలాగా పనిచేస్తాయి.

ప్రశ్న 14.
ఈ పాఠ్యాంశంలోని కృత్యం – 3 ని గమనించండి. స్వేదన జలంతో ప్రారంభించండి. LED వెలగదు. ఇపుడు కొన్ని చుక్కల ఆమ్లాన్ని కలపండి. LED వెలుగుతుంది. మరికొన్ని చుక్కల ఆమ్లాన్ని కలపండి. LED వెలుగును పరీక్షించండి. ప్రతిసారి రెండు లేక మూడు చుక్కల ఆమ్లాలు కలుపుతూ 5 లేక 6 సార్లు ఈ కృత్యాన్ని చేయండి. నీటిలో ఆమ్లాన్ని కలుపుతూ పోతున్న కొద్దీ LED వెలిగే తీవ్రతలో ఏమైనా మార్పు గమనించారా? మీ పరిశీలనబట్టి ఏం చెప్పగలరు? పై కృత్యాన్ని వంటసోడా తీసుకొని దానిని స్వేదన జలానికి కలుపుతూ చేయండి. రెండు సందర్భాలకు గల పోలికలు, భేదాలను వ్రాయండి. (AS3)
జవాబు:

ప్రశ్న 15.
ఈ పాఠ్యాంశంలోని అనేక కృత్యాలలో LED తో తయారుచేసిన “టెస్టర్”ను వినియోగించారు కదా ! LED కి బదులుగా మరేదైనా వాడి టెస్టర్ తయారు చేయవచ్చా? LED కి బదులుగా అయస్కాంత దిక్సూచిని వాడవచ్చు. విద్యుత్ ప్రవహిస్తున్న తీగ దగ్గరగా ఉన్నపుడు అయస్కాంత సూచిలో అపవర్తనం కలుగుతుందని మనకు తెలుసు. ఈ విషయం ఆధారంగా దిక్సూచిని వాడి టెస్టర్ తయారు చేయండి. కింద ఇవ్వబడిన పటాన్ని వినియోగించుకోండి. (AS4)

జవాబు:
LED బదులుగా దిక్చూచిని ఉపయోగించి టెస్టరు తయారు చేయవచ్చును. “విద్యుత్ ప్రవహిస్తున్న తీగ దగ్గరగా దిక్సూచి ఉన్నపుడు దిక్సూచిలోని అయస్కాంత సూచి అపవర్తనం చెందును”. అయస్కాంత సూచి అపవర్తనం చెందినట్లు అయితే . ‘ఆ తీగ గుండా విద్యుత్ ప్రవహించినట్లుగా తెలుస్తుంది.

పరికరాలు :
దిక్సూచి, డ్రైసెల్, లోహపు సూదులు, ఇంజక్షన్ బాటిల్ యొక్క రబ్బరు మూత మరియు రాగి తీగలు.

విధానము :
మొదట ఒక దిక్సూచిని తీసుకొని దానికి అనేక చుట్లు రాగి తీగతో చుట్టండి. ఒక రబ్బరు మూతకు రెండు ఇంజక్షన్ సూదులను పటంలో చూపిన విధంగా గుచ్చండి. ఒక ఇంజక్షన్ సూదిని రాగి తీగతో కలిపి, రాగితీగ రెండవ చివరను, దిక్సూచికి చుట్టిన తీగచుట్ట యొక్క ఒక చివర కలుపవలెను. తీగచుట్ట యొక్క రెండవ చివరను బ్యాటరీకి పటంలో చూపిన విధంగా కలపండి. రెండవ ఇంజక్షన్ సూధికి మరొక తీగ కలిపి ఈ తీగ రెండవ చివరను బ్యాటరీ యొక్క రెండవ చివర, పటంలో చూపిన విధంగా కలపండి. రెండు ఇంజక్షన్ సూదులను ఒకదానిని మరొకటి తాకునట్లు చేసినచో దిక్సూచిలోని సూచి అపవర్తనం చెందును. సూదులను విడదీయగానే సూచిలో అపవర్తనం ఉండదు. దీన్ని బట్టి దిక్సూచి టెస్టర్ గా పనిచేస్తుందని తెలుస్తుంది. దీనిని టెస్టర్ గా ఉపయోగించవచ్చును.

మనం టెస్ట్ చేయవలసిన ద్రావణాన్ని రబ్బరు మూతలో పోసి, దిక్సూచిలోని సూచిక అపవర్తనం చెందిందో లేదో తెలుసుకొని, విద్యుత్ వాహకమా లేదా విద్యుత్ బంధకమా అని నిర్ధారించవచ్చును.

పరికరాల జాబితా

ఇనుపసీల, చాక్ పీసు, స్ట్రా ముక్క, కాగితం ముక్క, పెన్సిల్ రబ్బరు, పెన్సిల్ గ్రాఫైట్ కడ్డీ, పేపర్ క్లిప్, ప్లాస్టిక్ ముక్క, స్వేదన జలం, త్రాగునీరు, కొబ్బరి నీరు, నిమ్మరసం, వెనిగర్, కిరోసిన్, వెజిటబుల్ ఆయిల్, చక్కెర ద్రావణం, పాలు, పెరుగు,ఉప్పు, ఆలుగడ్డ, ఖాళీ ఇంజక్షన్ బాటిల్స్, ఇనుపతాళం చెవి, బ్యాటరీ, బల్బు, వైర్లు, రబ్బరుమూత, రాగి తీగలు, జింకు | తీగలు, గాజు బీకరు, కాపర్ సల్ఫేట్, జల సల్ఫ్యూరికామ్లం, నీరు.

8th Class Physical Science 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 123

ప్రశ్న 1.
కొన్ని రకాల పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రసరింపనిస్తాయి, కొన్ని పదార్థాలు ప్రసరింపనీయవు. ఎందుకు?
జవాబు:
ఏ పదార్థాలు అయితే విద్యుత్ ను ప్రసరింపచేసినపుడు అయనీకరణం చెందునో ఆ పదార్థాలు విద్యుత్ ను ప్రసరింపచేస్తాయి. ఏ పదార్థాలగుండా విద్యుతను ప్రసరింపచేసినపుడు అయనీకరణం చెందవో ఆ పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ను ప్రసరింపచేయవు.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 127

ప్రశ్న 2.
ఒక బ్యాటరీ సెల్ ను చిన్న పెట్టెలో ఉంచి దాని రెండు ధ్రువాలకు అతుకబడిన రెండు తీగలను మాత్రమే బయటకు కనబడేట్లు ఉంచారు. వాటిలో ఏది ధన ధ్రువం నుండి వచ్చినదో, ఏది ఋణ ధ్రువం నుండి వచ్చిందో మీరెలా కనుగొంటారు?
జవాబు:
ఒక ఆలుగడ్డ ముక్కను తీసుకొని, బ్యాటరీ ధ్రువాల నుండి వచ్చిన రెండు తీగలను ఆలుగడ్డ ముక్కలో గుచ్చండి. 20 నుండి 30 నిమిషాల తరువాత ఆలుగడ్డ ముక్కను పరిశీలించండి. ఆలుగడ్డ ముక్కలో నీలం – ఆకుపచ్చరంగు ఏ తీగ వద్ద ఏర్పడిందో ఆ తీగ బ్యాటరీ యొక్క ధనధ్రువం అవుతుంది. రెండో తీగ ఋణ ధ్రువం.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 130

ప్రశ్న 3.
విద్యుత్ విశ్లేషణ పద్ధతి అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
ద్రావణాల గుండా విద్యుత్ ప్రవహింపచేయడం వలన, అవి వాటి ఘటక మూలకాలుగా వియోగం చెందే ప్రక్రియను విద్యుత్ విశ్లేషణ పద్ధతి అంటారు.

8th Class Physical Science 9th Lesson ద్రవాల విద్యుత్ వాహకత Textbook Activities

కృత్యం – 1 ఏయే పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రసరింపనిస్తాయో పరీక్షించుట :

ప్రశ్న 1.
ఏయే పదార్థాలు తమగుండా విద్యుత్ ను ప్రసరింపనిస్తాయో పరీక్షించుట :

ఒక టార్చిలైట్ బల్బు లేదా LED, నిర్జల ఘటం (dry cell), చెక్క పలక, రెండు డ్రాయింగ్ పిన్నులు, ఒక పిన్నీసు మరియు వలయాన్ని కలపడానికి కొన్ని రాగి తీగలు సేకరించి, పటంలో చూపిన విధంగా సాధారణ విద్యుత్ వలయాన్ని ఏర్పాటు చేయండి. పిన్నీసును రెండు డ్రాయింగ్ పిన్నులకు ఆనిస్తే బల్బు వెలుగుతుంది.

పిన్నీసుకు బదులుగా చాక్ పీస్, స్ట్రా, కాగితం, పెన్సిల్ రబ్బరు, పెన్సిల్ లోని గ్రాఫైట్, పేపర్ క్లిప్, ప్లాస్టిక్ ముక్క వంటి వివిధ వస్తువులను ఉంచుతూ బల్బు వెలుగుతుందో లేదో చూడండి. బల్బు వెలిగితే విద్యుత్ వాహకం. బల్బు వెలగకపోతే విద్యుత్ బంధకంగా ఈ కింది పట్టికలో వ్రాయండి.

కృత్యం – 2 ద్రవాల విద్యుత్ వాహకతను పరిశీలించుట :

ప్రశ్న 2.
ద్రవాల విద్యుత్ వాహకతను పరిశీలించుట :
జవాబు:
ఒక LED, డ్రైసెల్, లోహపు సూదులు, ఇంజక్షన్ బాటిల్ యొక్క రబ్బరు మూత మరియు వలయాన్ని కలపడానికి రాగి తీగలు సేకరించండి. పటంలో చూపిన విధంగా వలయాన్ని కలిపి టెస్టర్ తయారుచేయండి.

రబ్బరుమూతకు గుచ్చిన సూదుల మధ్య దూరం చాలా తక్కువగా అంటే 2 మి.మీ. మాత్రమే ఉండవలెను. అంటే సూదులు అతి దగ్గరగా ఉండాలి కాని అవి ఒకదానికొకటి తాకరాదు. అలాగే ఆ రెండు సూదులను తాకించనంత వరకు వలయంలోని LED వెలగరాదు.

ఇప్పుడు ఒకసారి ఆ సూదులను ఒకదానికొకటి అతికించి LED వెలుగుతుందో లేదో పరీక్షించవలెను. అలాగే రెండు సూదులను విడదీయగానే LED వెలగడం ఆగిపోవాలి. అప్పుడు మనకు టెస్టరు తయారైనట్లు.

ఈ టెస్టర్ యొక్క రబ్బరు మూతలో ఈ కింది పట్టికలో ఇచ్చిన ఒక్కొక్క ద్రావణం తీసుకొని అవి విద్యుత్ వాహకమా, విద్యుత్ బంధకమా తెలుసుకొని పట్టికలో నమోదు చేయండి.

కృత్యం – 3 విద్యుత్ విశ్లేష్యం యొక్క విద్యుత్ వాహకత :

ప్రశ్న 3.
విద్యుత్ విశ్లేష్యం యొక్క విద్యుత్ వాహకత.
జవాబు:
సమాన ఘనపరిమాణం గల స్వేదనజలాన్ని 3 వేర్వేరు పాత్రలలో తీసుకోండి. మొదటి దానికి సాధారణ ఉప్పు, రెండవ దానికి కాపర్ సల్ఫేట్, 3వ దానికి నిమ్మరసాన్ని కొద్ది మోతాదులో కలపండి. మీరు తయారుచేసిన టెస్టర్ సహాయంతో పరీక్షించి పట్టికలో నమోదు చేయండి.

కృత్యం – 4 ఆలుగడ్డపై విద్యుత్ ప్రవాహ ఫలితాన్ని పరీక్షించుట :

ప్రశ్న 4.
మీరు తయారు చేసిన టెస్టర్ ను ఉపయోగించి ఆలుగడ్డపై విద్యుత్ ప్రవాహ ఫలితాన్ని పరీక్షించి ఫలితాలు మరియు మీ పరిశీలనలు తెల్పండి.

జవాబు:
ఒక ఆలుగడ్డ ముక్కను తీసుకున్నాను. LED, బ్యాటరీ, రాగి తీగలతో ఒక టెస్టర్ తయారుచేసి రెండు రాగి తీగలను ఆలుగడ్డలో 1 సెం.మీ. దూరంలో గుచ్చాను. ఈ అమరికను 20 నుండి 30 నిమిషాలు ఉంచాను.

బ్యాటరీ ధనధ్రువం నుండి వచ్చిన రాగి తీగ ఆలుగడ్డను గుచ్చుకున్న ప్రదేశంలో నీలం – ఆకుపచ్చ రంగు మచ్చ ఏర్పడింది. ఇలాంటి మచ్చ బ్యాటరీ ఋణ ధ్రువం నుండి వచ్చిన రాగి తీగ గుచ్చిన చోట రాలేదు. ఇది ఆలుగడ్డలో జరిగిన రసాయన మార్పు వల్ల ఏర్పడినది.

ఈ కృత్యం వల్ల ఆలుగడ్డను ఉపయోగించి బ్యాటరీ యొక్క ధన ధ్రువమును తెలుసుకొనవచ్చును.

కృత్యం – 5 విద్యుత్ ఘటాన్ని (Electrolytic cell) తయారు చేద్దాం :

ప్రశ్న 5.
సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని ఉపయోగించి ఒక విద్యుత్ ఘటాన్ని (Electrolytic cell) తయారుచేయండి.
జవాబు:
కావలసిన పరికరాలు :
LED బల్బు, రాగి తీగలు, రెండు ఇంజక్షన్ సీసాలు, రెండు కాపర్ కడ్డీలు, రెండు జింక్ కడ్డీలు, ఇంజక్షన్ సీసాల రబ్బరు మూతలు.

విధానము :
ఒక్కొక్క ఇంజక్షన్ బాటిల్ రబ్బరు మూతకు ఒక రాగి తీగ ముక్క, ఒక జింక్ తీగ ముక్క చొప్పున గుచ్చండి. రాగి, జింక్ ముక్కలు ఒకదానికొకటి తాకకుండా జాగ్రత్త వహించండి. రెండు ఇంజక్షన్ సీసాలలోనూ సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లాన్ని పోసి జాగ్రత్తగా రబ్బరు మూతలు పెట్టండి.

ఒక సీసాలోని రాగి తీగ ముక్క మరొక సీసాలోని జింక్ రేకు ముక్కకు కలిసే విధంగా, పటంలో చూపినట్లు వలయాన్ని కలపండి. ఒక LED సజల సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లం బల్బును తీసుకొని దాని రెండు ఎలక్ట్రోడ్లకు రెండు తీగలు కలపండి. ఇందులో ఒకదానిని మొదటి ఇంజక్షన్ సీసాలో విడిగా ఉన్న రాగి తీగకు, రెండవ దానిని సీసాలోని జింక్ ముక్కకు కలపండి. LED బల్బు వెలిగిందా? వెలగకపోతే కనెక్షన్స్ మార్చి చూడండి. ఇపుడు LED బల్బు వెలుగుతుంది. ఈ విధంగా సల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లంతో విద్యుత్ ఘటాన్ని తయారుచేయవచ్చును.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 8th Lesson Questions and Answers దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట

8th Class Physical Science 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
దహనశీలి పదార్థాలకు 4 ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
దహనశీలి పదార్థాలు : కొవ్వొత్తి, కాగితం, కిరోసిన్, కర్రలు, పెట్రోల్, స్పిరిట్ మొ||నవి.

ప్రశ్న 2.
దహనశీలికాని పదార్థాలకు 4 ఉదాహరణలివ్వండి. (AS1)
జవాబు:
దహనశీలికాని పదార్థాలు : రాయి, నీరు, లోహాలు, గాజు, సిరామిక్స్ మొ||నవి.

ప్రశ్న 3.
స్పిరిట్, పెట్రోల్ ను నివాస ప్రాంతాలకు దగ్గరలో ఎందుకు నిల్వ ఉంచకూడదు? (AS1)
జవాబు:

1. స్పిరిట్, పెట్రోల్ లకు జ్వలన ఉష్ణోగ్రత విలువలు చాలా తక్కువగా ఉంటాయి.
2. ఇవి త్వరగా మండే పదార్థాలు కావున శీఘ్ర దహనం జరిగి అగ్ని ప్రమాదాలు సంభవించే అవకాశం ఉంటుంది.
3. కాబట్టి స్పిరిట్, పెట్రోల్ లను నివాస ప్రాంతాలకు దగ్గరలో నిల్వ ఉంచకూడదు.

ప్రశ్న 4.
ఉత్తమ ఇంధనానికి ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి. ఎందుకు అది ఉత్తమమైనదని మీరు భావిస్తున్నారో వివరించండి. (AS1)
జవాబు:
L.P.G. వాయువు ఉత్తమ ఇంధనం.

L.P.G. వాయువు ఉత్తమ ఇంధనంగా భావించుటకు కారణాలు :

1. L.P.G. వాయువుకు ఇంధన దక్షత ఎక్కువగా ఉండుట.
2. L.P.G. వాయువు ధర అందుబాటులో ఉండుట.
3. వాడుటకు సౌలభ్యంగా ఉండుట.
4. సులభంగా నిల్వ చేయవచ్చును.
5. త్వరగా వెలిగించవచ్చును మరియు ఆర్పవచ్చును.
6. ఇంధనం నిరంతరాయంగా, నిలకడగా మండేదిగా ఉండుట.
7. తక్కువ కాలుష్యం కలిగించేదిగా ఉండుట.
8. కెలోరిఫిక్ విలువ అత్యధికంగా ఉండుట.
9. L.P.G. ఇంధనాన్ని సులభంగా రవాణా చేయవచ్చును.
10. జ్వలన ఉష్ణోగ్రత గది ఉష్ణోగ్రత కంటే ఎక్కువగా ఉండాలి.

ప్రశ్న 5.
మండే నూనెలపై నీటిని చల్లరాదు. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
నూనె వంటి పదార్థాలు మండుతున్నపుడు వాటిని ఆర్పడానికి నీరు పనికిరాదు. కారణం నీరు నూనె కంటే బరువైనది. కాబట్టి నీరు నూనె యొక్క అడుగు భాగానికి చేరిపోతుంది. పైనున్న నూనె మండుతూనే ఉంటుంది.

ప్రశ్న 6.
మంటలను నీటితో ఆర్పేటప్పుడు ఏం జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి? (AS1)
జవాబు:
మంటలను నీటితో ఆర్పేటప్పుడు మందుగా విద్యుత్ సరఫరాని నిలిపివెయ్యాలి. తరువాత నీటిని చల్లి మంటలను ఆర్పా లి.

ప్రశ్న 7.
గ్యాస్ బర్నర్లలో వత్తిని ఎందుకు వాడరు? (AS1)
జవాబు:
వాయు ఇంధనాలు మాత్రమే దహనం చేస్తే మండుతాయి. ఘన, ద్రవ స్థితులలోని ఇంధనాలు వాయు స్థితికి మారిస్తే మండుతాయి. ఘన, ద్రవ స్థితులలో ఉన్న ఇంధనాలు మండిస్తే, వత్తి ద్వారా పైకి చేరి వాయువుగా మారి దహనం చెందడం ద్వారా మండుతాయి. కానీ గ్యాస్ బర్నర్లందు వాయు ఇంధనాన్ని (గ్యాస్) ఉపయోగిస్తారు. కావున గ్యాస్ బర్నర్లందు వత్తిని వాడరు.

ప్రశ్న 8.
విద్యుత్ పరికరాలు అగ్ని ప్రమాదానికి గురైతే మంటలను ఆర్పడానికి నీరు వాడరు. ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
నీరు విద్యుత్ వాహకం. విద్యుత్ పరికరాలు వంటివి మండుతున్నప్పుడు, నీటితో మంటలు ఆర్పడానికి ప్రయత్నించే వారికి విద్యుత్ ప్రవాహం వల్ల ఎక్కువ హాని జరుగుతుంది. కావున విద్యుత్ పరికరాల మంటలను నీటితో ఆర్పకూడదు.

ప్రశ్న 9.
దిగువ తెలిసిన రెండు వాక్యాలను బలపరుస్తూ మరికొన్ని అభిప్రాయాలు రాయండి. (AS2)
ఎ) మంట మానవాళికి ఎంతో ఉపయోగం
బి) మంట వినాశకారి
జవాబు:
ఎ) మంట వల్ల మానవాళికి ఉపయోగాలు :

1. గృహ అవసరాలకు (వంటకు) ఉపయోగపడును.
2. పరిశ్రమలలో ఇంధనాలుగా ఉపయోగపడతాయి.
3. వాహనాలకు ఇంధనంగా ఉపయోగిస్తారు.
4. విద్యుచ్ఛక్తి తయారుచేయుటకు ఉపయోగిస్తారు.

బి) ‘మంట’ వినాశకారి :

1. అగ్ని ప్రమాదాల వల్ల ఆస్తి నష్టం, ప్రాణ నష్టం జరుగుతుంది.
2. అధికంగా ఇంధనాలను మండిస్తే వాతావరణ కాలుష్యం ఏర్పడుతుంది. తద్వారా ఉష్ణతాపం ఏర్పడుతుంది.
3. అడవులలో అగ్ని ప్రమాదాలు జరిగితే అడవులన్నీ అంతరించడం వల్ల వాతావరణంలో సమతుల్యం దెబ్బతింటుంది.
4. పరిశ్రమలలో, వాహనాలలో ఇంధనాలు మండించడం వల్ల వాతావరణ కాలుష్యం ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 10.
దహనచర్యకు ఆక్సిజన్ దోహదకారి కాకపోతే ఏం జరుగుతుందో ఊహించండి. ఒకవేళ అదే నిజమైతే ఇంధనాలు ఇంకా ఏయే పనులకు పనికొస్తాయి? (AS2)
జవాబు:

1. ఆక్సిజన్ మండుటకు ఉపయోగపడకపోతే దహనచర్య జరగదు.
2. అంతేకాదు ఏ జీవరాశి భూమి మీద మనుగడ సాగించదు.
3. ఇంధనాలు ఎన్ని ఉన్నప్పటికి వృథాయే.

ప్రశ్న 11.
మీరు చంద్రునిపై ఉన్నారనుకోండి. ఒక భూతద్దం. సహాయంతో సూర్యకాంతిని ఒక కాగితంపై కేంద్రీకరింపచేస్తే ఆ కాగితం మండుతుందా? లేదా? ఎందుకు? (AS2)
జవాబు:

1. చంద్రునిపై ఒక భూతద్దం సహాయంతో సూర్యకాంతిని ఒక కాగితంపై కేంద్రీకరింపచేస్తే ఆ కాగితం మండదు.
2. ఎందుకంటే చంద్రునిపై ఆక్సిజన్ లేదు కావున కాగితం మండదు.

ప్రశ్న 12.
కాగితపు పాత్రలో గల నీటిని వేడిచేయగలరా? అది ఎలా సాధ్యం? (AS3)
జవాబు:

ఒక కాగితపు పాత్రలో నీరు పోయండి. పక్క పటంలో చూపిన విధంగా త్రిపాదిపై కాగితపు పాత్రను ఉంచి కొవ్వొత్తితో వేడి చేయండి. కాగితపు పాత్రలోని నీరు వేడి ఎక్కుతుంది. ఎందుకంటే కొవ్వొత్తి ఇచ్చే ఉష్ణాన్ని కాగితపు పాత్ర నీటికి అందిస్తుంది. నీటి సమక్షంలో కాగితపు పాత్ర జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను చేరుకోదు. కాబట్టి కాగితపు పాత్ర మండకుండా, నీరు వేడెక్కుతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఆక్సిజన్ లేకుండా దహన చర్య వీలవుతుందా? (AS3)
(లేదా)
పదార్థాలు మండుటకు ఆక్సిజన్ ఉపయోగపడుతుంది అని ఒక ప్రయోగము ద్వారా వివరించండి. (ప్రయోగశాల కృత్యం)
(లేదా)
మండడానికి ఆక్సిజన్ అవసరం – అని నిరూపించు కృత్యమును ఏ విధంగా నిర్వహిస్తావు? వివరించండి.
జవాబు:
ఉద్దేశం : ఆక్సిజన్ లేకుండా దహనచర్య వీలగునో లేదో నిరూపించుట.

కావలసిన పరికరాలు :
పరీక్షనాళిక, పట్టుకారు, సారాయి దీపం, అగ్గిపెట్టె, అగరుబత్తి, పొటాషియం పర్మాంగనేట్ స్ఫటికాలు (KMnO₄),

నిర్వహణ పద్దతి :
ఒక అగరుబత్తి వెలిగించండి. దానిని 10 సెకన్లు వరకు మండనిచ్చి మంటను ఆర్పి ఒక ప్రక్కన ఉంచుకోండి. ఒక పరీక్షనాళికలో కొంత పొటాషియం పర్మాంగనేట్ స్పటికాలను తీసుకోండి. పట్టుకారు సహాయంతో పరీక్ష నాళికను పట్టుకొని సారాయి దీపంతో వేడిచేయండి.

పరిశీలన :
పొటాషియం పర్మాంగనేట్ ను వేడిచేస్తే ఆక్సిజన్ వాయువు వెలువడును. నిప్పు కలిగిన అగరుబత్తిని పరీక్ష నాళికలోనికి చొప్పించి పరిశీలిస్తే, నిప్పు కలిగిన అగరుబత్తి నుండి మంట రావడం గమనించవచ్చును. అంటే ఆక్సిజన్ దహనక్రియకు దోహదం చేయడం వలననే అగరువత్తికి మంట వచ్చి ప్రకాశవంతంగా మండుతుంది.

ఫలితము :
దీనిని బట్టి “ఆక్సిజన్ లేకుండా దహనచర్య వీలుకాదు” అని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 14.
కింద ఇవ్వబడిన ఏ సందర్భంలో నీరు తక్కువ సమయంలో వేడెక్కుతుంది? ఊహించండి. చేసి చూసి సమాధానమివ్వండి. (AS3)
ఎ) శ్రీకర్ మంట యొక్క పసుపు ప్రాంతం (Yellow zone) కు దగ్గరగా నీరు గల బీకరు ఉంచి వేడి చేశాడు.
బి) సోను మంట యొక్క బయటి ప్రాంతం (Blue zone) లో నీరు గల బీకరు ఉంచి వేడిచేశాడు.
జవాబు:
మంట యొక్క బయటి ప్రాంతంలో నీరు గల బీకరు నుంచి వేడి చేసిన సోను బీకరు తక్కువ సమయంలో వేడి ఎక్కుతుంది.

ప్రశ్న 15.
మంటలను అదుపు చేయడానికి అగ్నిమాపక దళం వారు అవలంబించే వివిధ పద్ధతులను తెల్పండి. (AS4)
జవాబు:
మంటలను అదుపు చేయడానికి పాటించవలసిన నియమాలు :

1. దహనశీల పదార్థాలను వేరు చేయుట (కానీ మండుచున్న దహనశీల పదార్థాలను వేరుచేయలేము).
2. గాలిని (ఆక్సిజన్) తగలకుండా చేయుట.
3. ఉష్ణోగ్రతను జ్వలన ఉష్ణోగ్రతల కంటే తక్కువ అయ్యే విధంగా చేయుట.

పై నియమాల ఆధారంగా అగ్నిమాపక దళం వారు రెండు పద్ధతులలో మంటలను ఆర్పుతారు.

1. నీటితో మంటలను అదుపుచేయుట.
2. కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ వాయువుతో మంటలను అదుపుచేయుట.

1. నీటితో మంటలు అదుపుచేయుట :
అగ్నిమాపక దళం వారు విద్యుత్ సరఫరా ఆపిన తరువాతనే మంటలు అదుపు చేయడం మొదలు పెడతారు. తరువాత నీటిని చల్లి మంటలను అదుపు చేస్తారు.

1. మొదట నీరు దహనశీలి పదార్థాన్ని చల్లబరచి దాని ఉష్ణోగ్రతను ఆ పదార్థ జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే తక్కువ అయ్యే విధంగా చేస్తుంది. అందువల్ల మంటలు వ్యాపించకుండా నిరోధింపబడతాయి.
2. అక్కడ ఉండే ఉష్ణోగ్రత వల్ల నీరు ఆవిరై దహనం చెందుతున్న పదార్థం చుట్టూ నీటి ఆవిరి చేరుతుంది. తద్వారా మండుతున్న పదార్థానికి గాలి, ఆక్సిజన్ అందక మంట ఆరిపోతుంది.

2. కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ (CO₂) వాయువు ద్వారా :
సిలిండర్లలో ద్రవరూపంలో నిల్వ ఉంచిన CO₂ వాయువును మంటపైకి వదిలినపుడు వ్యాకోచించిన మంట ఉష్ణోగ్రతను తగ్గిస్తుంది. అంతేగాక ఇది మంటను ఒక కంబళివలె కప్పివేసి మంటకు ఆక్సిజన్ అందకుండా చేస్తుంది. తద్వారా మంటలు అదుపు చేయబడతాయి. నూనె, పెట్రోల్ మరియు విద్యుత్ పరికరాలకు సంబంధించిన మంటలను ఆర్పడానికి కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ (CO₂) ఉత్తమమైనది.

ప్రశ్న 16.
వివిధ రకాల ఇంధనాల ధర (ఒక కిలోగ్రాము)లను సేకరించండి. వాటి కెలోరిఫిక్ విలువలను, ధరలను పోల్చండి. (AS4)
జవాబు:

ప్రశ్న 17.
కొవ్వొత్తి మంట బొమ్మ గీసి, అందులోని వివిధ ప్రాంతాలను గుర్తించండి. (AS3)
(లేదా)
క్రొవ్వొత్తి మంట యొక్క ఆకృతిని తెలుపు పటం గీచి భాగాలను గుర్తించండి. మంట యొక్క ఏ ప్రాంతంలో అసంపూర్తి దహనం జరుగుతుంది.
(లేదా)
క్రొవ్వొత్తి మంటను చూపే పటం గీచి భాగాలు గుర్తించండి. మంటలోని చీకటి ప్రాంతంలో ఏం జరుగుతుంది.
జవాబు:

i) మంట యొక్క అతిబాహ్య ప్రాంతంలో అసంపూర్తి దహనం జరుగుతుంది.
ii) మంటలోని చీకటి ప్రాంతంలో ఇంధనం భాష్పంగా మారుతుంది.

ప్రశ్న 18.
స్వతస్సిద్ధ దహనం, శీఘ్ర దహనాలను నిత్యజీవితంలో ఎక్కడ గమనిస్తారు? (AS7)
జవాబు:
స్వతస్సిద్ధ దహనాలు :

1. ఫాస్ఫరస్ గాలిలో స్వతసిద్ధ దహనం అవుతుంది.
2. వేసవిలో అత్యధిక ఉష్ణోగ్రత ఉన్నపుడు ఎండుగడ్డి దానంతట అదే మండును.
3. ఎండా కాలంలో అత్యధిక ఉష్ణోగ్రతలకు ఎండుటాకులు మండి తద్వారా అడవి అంతా మండును.

శీఘ్ర దహనాలు :

1. అగ్గిపుల్లను, అగ్గిపెట్టె గరుకు తలంపై రుద్దినపుడు అగ్గిపుల్ల మండుట.
2. లైటర్ తో గ్యాస్ స్టాప్ ను మండించుట.
3. కర్పూరం, స్పిరిట్ మరియు పెట్రోలు వంటి పదార్థాలను గ్యాస్ లైటర్ తో మండించుట.

ప్రశ్న 19.
జీవ వైవిధ్యాన్ని కాపాడటానికి ఇంధనాలతో మీ నిత్యజీవిత కార్యక్రమాలను సరైన రీతిలో ఎలా నిర్వర్తిస్తారు? (AS7)
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలను వాడుతున్నపుడు. వాటి నుండి కాలుష్య కారకాలైన పదార్థాలను ముందుగానే తొలగించవలెను.
2. వాహనాలకు పెట్రోల్, డీజిలకు బదులుగా కాలుష్యరహిత CNG వాయువును వాడవలెను.
3. శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయ ఇంధనాలైన సౌరశక్తి, జలశక్తిలను వినియోగించాలి.
4. వాతావరణ కాలుష్యం చేసే డీజిల్ కు బదులుగా బయో డీజిల్ వాడవలెను.
5. వాహనాలు సౌరశక్తి లేదా విద్యుచ్ఛక్తితో నడిచే వాహనాలను ఉపయోగించాలి.
6. వాతావరణ కాలుష్యం తగ్గించుటకు అధిక సంఖ్యలో చెట్లను పెంచవలెను.
7. వాతావరణ, జల, భూమి కాలుష్యం కాకుండా చూడాలి.

ప్రశ్న 20.
ఇంధనాలు మానవ జీవితంలో ఒక భాగమైపోవడం పట్ల నీ స్పందన ఏమి? (AS7)
జవాబు:
మానవ జీవితంలో జీవన అవసరాలను, కోరికలను తీర్చే సాధనాలలో అతి ముఖ్యమైనది ఇంధనం. ఇంధనాలు రవాణా, విద్యుత్ ఉత్పత్తి, పరిశ్రమలలో మరియు వివిధ వస్తువుల ఉత్పత్తులలో ఎంతగానో ఉపయోగిస్తారు. మానవ పురోగతి, దేశ అభివృద్ధి ఇంధనాలపై ఆధారపడి ఉన్నది. నిత్య జీవితంలో మానవ అవసరాలను తీర్చే ప్రతి వస్తువూ ఇంధనంపై ఆధారపడటం వలన ఇంధనాలు మానవ జీవితంలో ఒక భాగమైపోయాయనడం అతిశయోక్తి కాదు. కావున ఇంధనాలను పొదుపుగా వాడుకోవటమేగాక, శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోతున్న తరుణంలో ప్రత్యామ్నాయ – ఇంధనాలపై దృష్టి సారించవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉన్నది.

ప్రశ్న 21.
ఎండుగడ్డి కంటే పచ్చగడ్డిని మండించడం కష్టం ఎందుకు? (AS1)
జవాబు:
ఎండుగడ్డి మండించినపుడు తక్కువ ఉష్ణం గ్రహించి మండుతుంది. పచ్చిగడ్డిని మండించడం చాలా కష్టం. ఎందుకంటే పచ్చిగడ్డికి అందించిన ఉష్ణం పచ్చిగడ్డిలోని నీటికి చేరవేయబడుతుంది కావున పచ్చిగడ్డికి ఇచ్చిన ఉష్ణం జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను చేరుకోలేకపోవడం వల్ల పచ్చిగడ్డి మండదు.

ప్రశ్న 22.
రాబోయే కొద్ది కాలంలో భూమిలోని అన్ని ఇంధనాలు అడుగంటిపోతున్నాయి. అప్పుడు మానవాళి జీవనం ఎలా ఉంటుందో ఊహించండి? (AS2)
జవాబు:
ప్రస్తుత మానవాళి భూమిలోని ఇంధనాలపై 90% ఆధారపడి ఉన్నది. ఈ ఇంధనాలు పూర్తిగా అడుగంటిపోతే మానవాళి జీవనం ఈ కింది విధంగా ఉంటుంది.

1. రవాణా వ్యవస్థలేని జీవనం.
2. విద్యుచ్ఛక్తి లేని జీవనం.
3. పరిశ్రమలు పనిచేయవు. తద్వారా మానవ మనుగడకు ఉపయోగపడే వస్తువుల ఉత్పత్తి ఉండదు.
4. ఆహార పదార్థాలను తయారుచేయలేము.
5. వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు గణనీయంగా తగ్గిపోవడం జరుగుతుంది.

ఇలాంటి పరిస్థితులను ఎదుర్కొనుటకు శిలాజ ఇంధనాలకు బదులుగా ప్రత్యామ్నాయ శక్తివనరులను (సౌరశక్తి. జలశక్తి) అన్వేషించాలి.

ప్రశ్న 23.
ఇంధనాలు అతిగా వాడటంవల్ల కాలుష్యం పెరిగి మానవాళికేగాక భూమిపైనున్న సమస్త జీవజాలానికి నష్టం వాటిల్లుతుంది. దీని నివారణకు తగు సూచనలివ్వండి. (AS2)
జవాబు:
కాలుష్య నివారణ చర్యలు :

1. ఇంధనాలను పొదుపుగా వాడాలి.
2. వాయు కాలుష్య కారకాలైన పదార్థాలను ఇంధనాల నుండి తొలగించాలి.
   ఉదా : ఇంధనాలలో సల్ఫర్‌ను తొలగించడం వలన SO₂ కాలుష్యాన్ని నిరోధించవచ్చును.
3. పెట్రోల్‌కు బదులు CNG వాయువును వాడవలెను.
4. పరిశ్రమలలో వెలువడే వాయువులలో లోహ అయాన్లు, కాలుష్య కణాలను తొలగించడానికి బ్యాగు ఫిల్టర్లు, ఎలక్ట్రోస్టాటిక్ అవక్షేపాలను, సబ్బర్లను ఉపయోగించాలి.
5. పరిశ్రమల ప్రాంతాలలో చెట్లను ఎక్కువగా పెంచాలి.
6. శిలాజ ఇంధనాలకు బదులుగా సంప్రదాయేతర ఇంధనాలను వాడాలి.

ప్రశ్న 24.
జోసఫ్ ప్రిస్టీ నిర్వహించిన ప్రయోగాలు, కనుగొన్న అంశాల గురించి మీ పాఠశాల గ్రంథాలయంలోని పుస్తకాలు లేదా అంతర్జాలం (Internet) ద్వారా తెలుసుకోండి. దహనచర్యకు ఆక్సిజన్ అవసరమని ప్రిస్టీ చేసిన ప్రాయోగిక నిరూపణపై రెండు పేజీల నివేదికను తయారుచేసి మీ తరగతి గదిలో ప్రదర్శించండి. (AS3)
జవాబు:
జోసెఫ్ ప్రిస్టీ ప్రయోగాలలో ముఖ్యాంశాలు :

1. అతడు పొటాషియం క్లోరేటును వేడి చేస్తే అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్దగాని ఆక్సిజన్ వెలువడలేదు.
2. తర్వాత అనేక మార్పులను, చేర్పులను చేసి చివరకు పొటాషియం క్లోరేటుతో, మాంగనీసు డై ఆక్సెడ్ ను మిశ్రమం చేసి 450°C వద్దనే ఆక్సిజన్ విడుదల కావడం గమనించాడు.
3. ఇలాగే పొటాషియం నైట్రేటు, సోడియం నైట్రేటు వంటి సంయోగ పదార్థాలను వేడిచేసి వాటి నుండి ఆక్సిజన్ వెలువడటం గుర్తించాడు.
4. ఒక మండుతున్న పుల్లను ఆక్సిజన్’ వెలువడుతున్నప్పుడే పరీక్ష నాళికలోనికి చొప్పించి, మంట కాంతివంతంగా వెలగటాన్ని గమనించాడు.
5. అతని పరిశోధనల ఫలితంగానే ఆక్సిజన్ దహన దోహదకారి అనే ప్రధాన ధర్మం ఆవిష్కరింపబడింది.

ప్రశ్న 25.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా వివిధ అవసరాలకు ఒక సంవత్సరంలో ఖర్చుచేసే ఇంధనాల వివరాలను సేకరించండి. మనకు అందుబాటులో ఉన్న ఇంధనాలు ఎంత కాలం సరిపోతాయో లెక్కించండి. ఈ వివరాలతో ఒక పోస్టరును తయారుచేసి ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయవలసిన అవసరాన్ని తెలియపరచండి. (AS4)
జవాబు:
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా వివిధ అవసరాలకు ఒక సంవత్సరంలో ఖర్చు చేసే ఇంధనాల వివరాలను చూపే పట్టిక

ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయవలసిన అవసరం :

1. ఇంధనాలను పొదుపు చేయకపోతే భావితరాలవారు అనేక ఇబ్బందులు పడతారు.
2. తిరిగి ఆదిమ జాతి మానవుడి జీవితం పునరావృతమవుతుంది.
3. ప్రయాణ సాధనాలు లేక, మానవులు తాము ఉన్న చోటు నుండి వేరొక చోటికి ప్రయాణాలు చేయటం అసాధ్యం.
4. విదేశీయానం పూర్తిగా ఆగిపోతుంది.
5. ఒకే ప్రదేశానికి కట్టుబడి ఉండటం వలన మానవులలో ప్రపంచ విజ్ఞానం గురించిన అవగాహన తగ్గిపోతుంది.

పరికరాల జాబితా

కాగితం, బొగ్గు, మెగ్నీషియం రిబ్బన్, స్ట్రా, నూలు గుడ్డ, నైలాన్ గుడ్డ, ఎండుకర్ర, రాయి, మైనం, ప్లాస్టిక్ ముక్క, కొబ్బరి నూనె, ఆవనూనె, కిరోసిన్, స్పిరిట్, పెట్రోలు, కొవ్వొత్తి, అగ్గిపెట్టె, అగరుబత్తి, కాగితపు కళ్లు, నేలబొగ్గు, కర్ర బొగ్గు, మెగ్నీషియం, కర్ర, పిడకలు, కర్పూరం, నూనెదీపం, వలీ, కిరోసిన్ స్టా వత్తి, పట్టుకారు, లోహపు గిన్నెలు ,లేదా పింగాణీ గిన్నెలు, సారాయి దీపం, గాజు గ్లాసు, పరీక్ష నాళిక, భూతద్ధం, త్రిపాది, గాజు గొట్టం, స్లెడ్, రాగితీగ.

8th Class Physical Science 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook InText Questions and Answers

ఆలోచించండి – చర్చించండి

8th Class Physical Science Textbook Page No. 111

ప్రశ్న 1.
కొన్ని పదార్థాలు మండడానికి, మరికొన్ని పదార్థాలు మండకపోవడానికి కారణం రాయండి.
జవాబు:
I. కొన్ని పదార్థాలు మండడానికి కారణాలు :

1. పదార్థం దహనశీల పదార్థం కావడం.
2. మండుతున్న పదార్థానికి గాలి (ఆక్సిజన్) సరఫరా కావడం.
3. పదార్ధ జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే ఎక్కువ ఉష్ణోగ్రత దగ్గర ఉండటం.

II. కొన్ని పదార్థాలు మండక పోవడానికి కారణాలు :

1. పదార్థాలు దహనశీల పదార్థాలు కాకపోవడం.
2. మండుతున్న పదార్థాలకు గాలి (ఆక్సిజన్) సరిగా అందకపోవడం.
3. పదార్థాల జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే తక్కువ ఉష్ణం దగ్గర ఉండటం.

ప్రశ్న 2.
సాధారణ ఉష్ణోగ్రత వద్ద మండని కొన్ని పదార్థాలు అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద ఎందుకు మండుతాయి?
జవాబు:
జ్వలన ఉష్ణోగ్రత అధికంగా గల పదార్థాలు అధిక ఉష్ణోగ్రత వద్ద మండుతాయి.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 112

ప్రశ్న 3.
మండుతున్న కొవ్వొత్తిపై బోర్లించిన గ్లాసును బల్ల ఉపరితలం నుండి 1 సెం.మీ. ఎత్తు వరకు ఎత్తితే ఏం జరుగుతుంది? ఎందుకు?
జవాబు:
మండుతున్న కొవ్వొత్తి పై బోర్లించిన గ్లాసును బల్ల ఉపరితలం నుండి 1 సెం.మీ. ఎత్తు వరకు ఎత్తి ఉంచిన మండుతున్న కొవ్వొత్తి ఆరిపోవును. ఎందుకంటే కొవ్వొత్తి నుండి విడుదలైన వేడిగా ఉండే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ (CO₂), నీటి ఆవిరి గ్లాసులో ఆక్రమించి, మంటకు ఆక్సిజన్ అందకుండా చేస్తుంది. కావున మంట ఆరిపోతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 113

ప్రశ్న 4.
వాయుపాత్రలోగల వాయువు ఆక్సిజనే అని మీరెలా చెప్పగలరు?
జవాబు:
మండుతున్న పుల్లను లేదా నిప్పుగల అగరుబత్తిని వాయుపాత్రలో ఉంచినట్లు అయితే అది కాంతివంతంగా మండుతుంది. దీనిని బట్టి వాయుపాత్రలో ఉన్నది ఆక్సిజన్ వాయువు అని నిర్ధారించవచ్చును.

ప్రశ్న 5.
ఆక్సిజన్ విడుదల చేయడానికి పొటాషియం పర్మాంగనేట్ కు బదులుగా వేరే ఏ పదార్థాన్నైనా వాడవచ్చా?
జవాబు:
పొటాషియం పర్మాంగనేట్ కు బదులుగా పొటాషియం రేట్ (KClO₃) లేదా హైడ్రోజన్ పెరాక్సైడ్ (H₂O₂) లేదా పొటాషియం నైటీ (KNO₃) లేదా మెర్యురిక్ ఆక్సెడ్ (HgO) లను వాడవచ్చును.

ప్రశ్న 6.
దహనానికి ఆక్సిజన్ దోహదపడుతుందని నిరూపించడానికి మరొక పద్ధతి ఏదైనా ఉందా?
జవాబు:
మండుతున్న పదార్థంపై ఇసుకపోసిన లేదా నీరు పోసిన ఆరిపోతుంది. కారణం మండుతున్న పదార్థానికి ఆక్సిజన్ అందకపోవుట వలన ఆరిపోతుంది. కాబట్టి దహనానికి ఆక్సిజన్ దోహదపడుతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 115

ప్రశ్న 7.
ఫాస్ఫరస్ ను మనం ఎందుకు నీటిలో నిల్వ ఉంచుతాము?
జవాబు:
ఫాస్ఫరసకు జ్వలన ఉష్ణోగ్రత చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. గది ఉష్ణోగ్రత వద్ద స్వతసిద్ధ దహనం జరుగుతుంది. కావున ఫాస్ఫరస ను నీటిలో నిల్వ చేస్తారు.

ప్రశ్న 8.
కిరోసిన్ పౌలకు, మీ ప్రయోగశాలలోని బున్ సెన్ బర్నర్ లకు చిన్న రంధ్రాలు ఉంటాయి. ఎందుకు?
జవాబు:
దహన చర్యకు ఆక్సిజన్ అవసరం. కావున చిన్న రంధ్రాల గుండా గాలి (ఆక్సిజన్) వెళ్ళుటకు కిరోసిన్ స్టాలకు, బున్ సెన్ బర్నర్లకు చిన్న రంధ్రాలు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 9.
వర్షాకాలంలో అగ్గిపుల్లను వెలిగించడం కష్టం ఎందుకు?
జవాబు:
అగ్గిపుల్లను గరకుతలంపై రుద్దినప్పుడు ఎర్రఫాస్ఫరస్, తెలుపు ఫాస్ఫరస్ గా మారి వెంటనే అగ్గిపుల్లపై పొటాషియం క్లోరేటుతో చర్యనొందడం వలన ఉద్భవించిన ఉష్ణం ఆంటిమోని సల్ఫైడ్ ను మండించటం వలన అగ్గిపుల్ల మండుతుంది. కానీ వర్షాకాలంలో గది ఉష్ణోగ్రత చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. పొటాషియం క్లోరేట్ విడుదల చేసిన ఉష్ణం, ఆంటిమోని సల్ఫైడ్ యొక్క జ్వలన ఉష్ణోగ్రత కంటే తక్కువగా ఉండుట వలన అగ్గిపుల్లను వెలిగించడం కష్టం.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 118

ప్రశ్న 10.
కొవ్వొత్తి మంట పసుపు రంగులో ఉంటుంది. వంటగ్యాస్ మంట నీలిరంగులో ఉంటుంది. ఎందువలన?
జవాబు:
ఏదైనా దహనశీల వాయు పదార్థం తగినంత ఆక్సిజన్ లో దహనమైనపుడు నీలిరంగు మంటలో మండుతుంది. కొవ్వొత్తి మంటలోని లోపలి ప్రాంతంలో ద్రవ మైనం బాష్పంగా మారుతుంది. మధ్య ప్రాంతంలో బాష్ప మైనం దహనమగుటకు తగినంత ఆక్సిజన్ అందకపోవడం వల్ల కొవ్వొత్తి పసుపు రంగులో మండును.

గ్యాస్ బర్న లందు సన్నని రంధ్రాలు ఉంటాయి. ఈ రంధ్రాల గుండా వంటగ్యాస్ వచ్చినపుడు తగినంత ఆక్సిజన్ అందడం వల్ల వంటగ్యాస్ దహనమై నీలి రంగులో మండును.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 111

ప్రశ్న 11.
నీటిని మండించే ప్రయత్నం :
ఒక పళ్ళెంలో 2 మి.లీ. నీటిని తీసుకోవలెను. ప్రక్కపటంలో చూపినట్లు మండుచున్న అగ్గిపుల్లను నీటి వద్దకు తీసుకువెళ్ళవలెను.

ఎ) నీటిని మండించడానికి చేసిన ప్రయత్నంలో మనమేం గమనించగలం?
జవాబు:
నీటిని మండించడానికి చేసిన ప్రయత్నంలో పుల్లకు ఉన్న మంటయే ఆరిపోయింది.

బి) పుల్లకు ఉన్న మంటలో ఏమైనా తేడా ఉందా?
జవాబు:
పుల్లకు ఉన్న మంట కూడా పూర్తిగా ఆరిపోయింది.

సి) మండుచున్న పుల్లను పళ్ళెంలో గల నీటి దగ్గరకు తెస్తే ఏం జరిగింది?
జవాబు:
మంట యొక్క కాంతి తగ్గింది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 113

ప్రశ్న 12.
నిప్పుల పైకి గాలి ఊదితే మంట ఏర్పడుతుంది. కాని వెలుగుతున్న క్రొవ్వొత్తి పైకి గాలిని ఊదితే దాని మంట ఆరిపోతుంది. ఎందుకు?
జవాబు:
నిప్పుల పై భాగంలో అప్పటికే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ వాయువు కప్పి ఉంటుంది. మనం గాలి ఊదితే ఆ వాయువు తొలగింపబడి దాని స్థానంలో ఏర్పడిన ఖాళీలోకి చుట్టూ ఉన్న గాలి వచ్చి చేరడంతో, ఆ గాలిలోని ఆక్సిజన్ మంటను ఏర్పరచింది. కాని అప్పటికే వెలుగుతున్న క్రొవ్వొత్తి పైకి గాలిని ఊదితే, మనం బయటకు వదిలే గాలిలో కార్బన్ డయాక్సెడ్ అధికంగా ఉంటుంది కనుకనూ, మరియూ ఈ వాయువుకు మంటలను ఆర్పివేసే ధర్మం ఉండటంవల్లనూ మంట ఆరిపోతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఎక్కువ మొత్తంలో ఎండుగడ్డి మండుతుంటే దానిని ఆర్పడం కష్టం. ఎందుకు?
జవాబు:
ఎక్కువ మొత్తంలో ఎండుగడ్డి మండుతుంటే, ఆ ప్రదేశంలో ఏర్పడిన శూన్య ప్రదేశంలోకి పరిసరాలలోని గాలి వేగంగా దూసుకువస్తుంది. అందులోని ఆక్సిజన్ ప్రభావం వల్ల మంట పెద్దదవుతుంది కనుక ఆర్పడం కష్టం.

ప్రశ్న 14.
ఏదైనా వస్తువు మండుతున్నప్పుడు దానిపై ఇసుక పోసి లేదా కంబళి కప్పి మంటను ఆర్పుతారు. ఎందుకు?
జవాబు:
మంటపై ఇసుక పోసినా లేదా కంబళి కప్పినా మంటకు గాలి తగలదు. అందువల్ల ఆక్సిజన్ అందక మంట ఆరిపోతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 116

ప్రశ్న 15.
అగ్నిమాపక దళం వారు విద్యుత్ సరఫరా ఆపిన తర్వాతనే మంటలను అదుపుచేయడం మొదలు పెట్టడానికి కారణమేమి?
జవాబు:
అగ్నిమాపకదళంవారు ఉపయోగించే నీరు స్వేదన జలం కాదు. నీరు విద్యుత్ వాహకతను కలిగి ఉంటుంది. కాబట్టి మంటలను ఆర్పడానికి ముందుగా విద్యుత్ సరఫరాను నిలిపివేస్తారు.

8th Class Physical Science 8th Lesson దహనం, ఇంధనాలు మరియు మంట Textbook Activities

కృత్యం – 1

ప్రశ్న 1.
అన్ని పదార్థాలు మండుతాయా?
జవాబు:
బొగ్గు, మెగ్నీషియం రిబ్బన్, స్ట్రా, నూలుగుడ్డ, నైలాన్ గుడ్డ, ఎండు కర్ర, రాయి, మైనం, ప్లాస్టిక్ ముక్క మొదలగు పదార్థాలను ఒక్కొక్కటిగా మంటపై ఉంచి వాటిలో వచ్చే మార్పులను ఈ కింది పట్టికలో (✓) నమోదు చేయండి.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 2.
పదార్థాలు మండుటకు గాలి ఆవశ్యకతను పరీక్షించుట.
జవాబు:
ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించి బల్లపై పెట్టండి. దానిపై ఒక గాజు గ్లాసును బోర్లించండి. కొవ్వొత్తి కొద్దిసేపు మండి తర్వాత దాని మంట రెపరెపలాడుతూ చివరికి ఆరిపోతుంది.

గాజు గ్లాసును తీసి కొవ్వొత్తిని మరొకసారి వెలిగించండి. దానిపై మరల గాజు గ్లాసును బోర్లించండి. కొవ్వొత్తి మంట రెపరెప లాడుతూ ఆరిపోతుందనిపించినపుడు గ్లాసును తొలగించండి. గ్లాసు బోర్లించడం వలన గాలి అందక కొవ్వొత్తి ఆరిపోయిందని మనకు తెలుస్తుంది.

కృత్యం – 3

ప్రశ్న 3.
సూర్యుని కిరణాలతో కాగితాన్ని మండించుట.
జవాబు:

ఎండ బాగా ఉన్న రోజున ఆరు బయట భూతద్దం (కుంభాకార కటకం) సహాయంతో సూర్యుని కిరణాలు కాగితంపై కేంద్రీకరించండి. కొంత సమయం తర్వాత సూర్యకిరణాలు కాగితంపై కేంద్రీకరింపబడిన చోట మంటమండును. దీనిని బట్టి “సూర్యుని కిరణాలతో కాగితాన్ని మండించవచ్చును” అని తెలుసు కోవచ్చును.

కృత్యం – 4

ప్రశ్న 4.
జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను అవగాహన చేసుకొనుటకు ఒక ప్రయోగాన్ని చేయండి.
జవాబు:

రెండు కాగితపు కప్పులలో రెండవ కప్పులో నీరు పోయండి. ఈ రెండు కప్పులను రెండు వేరువేరు త్రిపాదులపై ఉంచి ఒకే పరిమాణం గల కొవ్వొతులతో వేడి చేయండి. మొదటి కప్పు మండుతుంది. రెండవ కప్పు మండలేదు. రెండవ కప్పునకు అందించిన ఉష్ణం నీటికి చేరవేయబడినది. కావున నీటి సమక్షంలో రెండవ కప్పు జ్వలన ఉష్ణోగ్రతను చేరుకోలేక పోవుట చేత మండలేదు.

కృత్యం – 5

ప్రశ్న 5.
ఈ కింది పట్టికలోని ఘన పదార్థాలను సేకరించి, ఒకే సారాయి దీపం మంటపై ఉంచి ఒకదాని తర్వాత ఒకటి మండిస్తూ అవి మంటను అందుకోవడానికి ఎంత సమయం పడుతుందో నమోదుచేయండి.
జవాబు:

కృత్యం – 6

ప్రశ్న 6.
ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించి దాని మంటలోని వివిధ రంగుల ప్రాంతాలను నిశితంగా గమనించండి. మంటలో ఎన్ని రంగులున్నాయి?
జవాబు:

1. మంట లోపల మధ్య భాగంలో నల్లని ప్రాంతం ఉంది. ఈ ప్రాంతంలో ఇంధనం బాష్పంగా మారుతుంది.
2. మంట కింది భాగంలో బాష్పంగా మారిన మైనం ఆక్సిజన్ తో చర్య జరిపి నీలిరంగులో మండుతుంది.

కృత్యం – 7

7. కొవ్వొత్తి మంటలోని వివిధ ప్రాంతాలలో ఏం జరుగుతుందో పరిశీలించి ఈ కింద నమోదు చేయండి.
జవాబు:
1) ఒక కొవ్వొత్తిని వెలిగించండి. ఒక గాజు గొట్టాన్ని పట్టుకారుతో పట్టుకొని మంట యొక్క నల్లని ప్రాంతం వరకు తీసుకెళ్లండి. గాజు గొట్టం రెండవ చివర మండుతున్న అగ్గిపుల్లను ఉంచండి, అగ్గిపుల్ల మండుతూనే ఉంటుంది. ఎందుకో గమనించండి.

వేడిగా ఉన్న ఒత్తి దగ్గరలోని మైనం త్వరగా ద్రవస్థితిలోకి రావడం వల్ల, నల్లని ప్రాంతంలో వాయువుగా మారి గాజు గొట్టం రెండవ చివర మండును.

2) కొవ్వొత్తి మంట నిలకడగా ఉన్నపుడు. పసుపు మంట ప్రాంతం (Yellow zone) లో ఒక శుభ్రమైన సైడ్ ను 10 సెకన్ల సేపు ఉంచి, ఏం జరిగిందో గమనించండి. స్లెడ్ పై నలుపు రంగు వలయం ఏర్పడినది. మంట యొక్క Yellow zone ప్రాంతంలో కూడా ఇంకా కొంత మండని కార్బన్ కణాలు ఉన్నాయని అర్థమౌతుంది. ఈ ప్రాంతంలో దహనచర్య పూర్తిగా జరగలేదు.

3) ఒక పొడవాటి రాగి తీగను కొవ్వొత్తి మంటలో చివరి ఉపరితలంపై (మంట వెలుపల) ఒక అరనిమిషం సేపు పట్టుకోండి. ఏం గమనించారు? రాగి తీగ బాగా వేడెక్కడం గమనించవచ్చును. అనగా మంట వెలుపలి ఉపరితల భాగం అధిక ఉష్ణోగ్రతను కలిగి ఉంటుంది. ఇది నీలి రంగులో మండును. కారణం ఈ ప్రాంతంలో గాలిలో ఆక్సిజన్ బాగా అందడం వలన దహనచర్య సంపూర్ణంగా జరుగుతుంది.

SCERT AP Board 8th Class Physical Science Solutions 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Physical Science 7th Lesson Questions and Answers నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్

8th Class Physical Science 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook Questions and Answers

అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరుచుకోండి

ప్రశ్న 1.
క్రింది ఖాళీలను సారూప్యతను (Analogy) బట్టి సరైన పదంతో పూర్తి చేయండి. (AS1)

1. నేలబొగ్గు : తరిగిపోయేది :: …………….. : తరిగిపోనిది.
జవాబు:
సౌరశక్తి

2. కోల్ తార్ : ……………. :: కోక్ : స్టీల్ తయారీ
జవాబు:
కృత్రిమ అద్దకాలు లేదా ప్రేలుడు పదార్థాలు

3. పెట్రోరసాయనాలు : ప్లాస్టిక్ :: సి.యన్.జి. : ……
జవాబు:
ఇంధనం

4. కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ : భూతాపము :: ……………… : నాసియా
జవాబు:
పెయింట్ల నుండి వెలువడే విషపదార్థాలు

ప్రశ్న 2.
జతపరచండి. (AS1)

జవాబు:

ప్రశ్న 3.
బహుళైచ్ఛిక ప్రశ్నలు : (AS1)
i) క్రింది వానిలో కాలుష్య పరంగా ఆదర్శ ఇంధనం ఏది?
A) సహజవాయువు (CNG)
B) నేలబొగ్గు
C) కిరోసిన్
D) పెట్రోల్
జవాబు:
A) సహజవాయువు (CNG)

ii) బొగ్గులో ముఖ్య అనుఘటకం
A) కార్బన్
B) ఆక్సిజన్
C) గాలి
D) నీరు
జవాబు:
A) కార్బన్

iii) షూ పాలిష్ (Shoe Polish) ను తయారుచేయడానికి క్రింది వానిలో ఏ పదార్థాన్ని వాడతారు?
A) పారాఫిన్ మైనం
B) పెట్రోలియమ్
C) డీజిల్
D) లూబ్రికేటింగ్ నూనె
జవాబు:
D) లూబ్రికేటింగ్ నూనె

ప్రశ్న 4.
ఖాళీలు పూరించండి. (AS1)
ఎ) ………………….. ను ఉక్కు తయారీలో ఉపయోగిస్తాం.
జవాబు:
కోక్

బి) నేలబొగ్గు యొక్క …………………. అంశీభూతం కృత్రిమ అద్దకాలు మరియు పెయింట్స్ ఉపయోగిస్తాం.
జవాబు:
కోల్ తారు

సి) భూమిలోపల కప్పబడి ఉన్న ………………… గల ప్రాంతాలలో ఎక్కువ మొత్తంలో నేలబొగ్గు లభ్యమవుతుంది.
జవాబు:
జీవ అవశేషాలు

డి) భూతాపానికి మరియు వాతావరణ మార్పులకు కారణమయ్యే వాయువు …………..
జవాబు:
కార్బన్ డై ఆక్సైడ్

ప్రశ్న 5.
రోడ్లను వేసేటప్పుడు రోడ్డు పైపొరలో వాడే పెట్రోలియం ఉత్పత్తులను తెల్పండి. (AS1)
జవాబు:
రోడ్లను వేసేటప్పుడు రోడ్డు పై పొరలో ఉపయోగించే పెట్రోలియం ఉత్పత్తి తారు లేదా బిట్యుమెన్ (Bitumen).

ప్రశ్న 6.
భూమిలో పెట్రోలియం ఏర్పడే విధానాన్ని వివరించండి. (AS1)
జవాబు:

1. సముద్రాల మరియు మహాసముద్రాల ఉపరితలాలకు దగ్గరగా ఉండే ప్లాంక్టన్ (Plankton) వంటి సూక్ష్మజీవుల అవశేషాలు భూమి పొరలలో కప్పబడి కొన్ని వేల సంవత్సరాల తర్వాత పెట్రోలియంగా రూపాంతరం చెందుతాయి.
2. ప్లాంక్టన్ల శరీరంలో కొద్ది మొత్తంలో చమురు ఉంటుంది.
3. ఈ ప్రాణులు చనిపోయినప్పుడు వాటి అవశేషాలు నదులు, మహాసముద్రాల. అడుగున ఇసుక, మట్టి పొరలచేత కప్పబడతాయి.
4. కొన్ని లక్షల సంవత్సరాలు ఆ మృత అవశేషాలు గాలి లేకుండా అధిక ఉష్ణోగ్రత పీడనాల వద్ద ఉండడం చేత అవి పెట్రోలియం, సహజవాయువులుగా రూపాంతరం చెందుతాయి.

ప్రశ్న 7.
ప్రాజెక్ట్ పని : (AS4)
సంపీడిత సహజవాయువు (CNG) తో మరియు డీజిల్ తో నడిచే వాహనాలు విడుదల చేసే కాలుష్య కారకాలు, కాలుష్య స్థాయి మరియు ఇంధన ధరల దృష్ట్యా పోల్చండి. మీరు కనుగొన్న అంశాలపై ఒక నివేదికను రూపొందించండి. (దీని కొరకు అవసరమైతే ఒక వాహన చోదకుడి సహాయం తీసుకోండి)

జవాబు:

ప్రశ్న 8.
నీ ఇరుగు పొరుగులో ఉన్న ఐదు కుటుంబాలను ఎంచుకోండి. రవాణా మరియు వంట పనుల్లో శక్తి వనరులను పొదుపు చేయడానికి ఎటువంటి మార్గాలు. అనుసరిస్తున్నారో అడిగి తెలుసుకోండి. మీరు సేకరించిన సమాచారంను పట్టికలో నమోదు చేయండి. (AS4)
మీ పరిశీలనలతో ఒక రిపోర్ట్ తయారు చేయండి.

జవాబు:

ఈ రిపోర్ట్ ను బట్టి తేలిన అంశములు :

1. బైక్ ల కంటే కార్ల వినియోగం ఎక్కువైనది.
2. వంట కొరకు చేసే ఖర్చు కంటే రవాణా వాహనాలపై ప్రతి కుటుంబం చేస్తూన్న ఖర్చు ఎక్కువైనది.
3. వంట కొరకు చాలా కుటుంబాలు ఇండక్షన్ పొయ్యిలూ, రంపపు పొట్టు పొయ్యిలూ ప్రత్యామ్నాయంగా వాడుతున్నారు.

ప్రశ్న 9.
క్రింది పట్టిక 1991 నుండి 1997 వరకు భారతదేశంలో శక్తిలేమి (Power shortage) ని శాతాలలో సూచిస్తుంది. సంవత్సరాలను X అక్షంగా, శక్తిలేమి శాతంను Y అక్షంగా తీసుకొని మొత్తం దత్తాంశంను దిమ్మరేఖా చిత్రంలో (Bar graph) సూచించండి. (AS4)

ఎ) శక్తిలేమి శాతం పెరుగుతున్నదా? తగ్గుతున్నదా?
జవాబు:
శక్తి లేమి శాతం పెరుగుతున్నది.

బి) శక్తిలేమి శాతం పెరుగుచున్నట్లయితే అది మానవ జీవితాన్ని ఏ విధంగా ప్రభావితం చేస్తుందో వివరించండి.
జవాబు:
శక్తిలేమి శాతం క్రమంగా పెరుగుచున్నది. శక్తిలేమి శాతం తగ్గించవలెనంటే శక్తి వనరుల వినియోగరేటు పెంచవలెను. మనకు ఉన్న సాంప్రదాయ (తరిగిపోయే) ఇంధన వనరులు పరిమితంగా ఉన్నాయి. ఈ వనరులను వాడుకుంటూపోతే ఎంతోకాలం మిగలవు. కావున మనం ప్రస్తుతం ప్రకృతి నుండి లభించే ఎప్పటికి తరిగిపోని సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులైన సౌరశక్తి, పవన శక్తి, అలల శక్తి మొదలయిన శక్తివనరులను ఉపయోగించుకోవాలి.

ప్రశ్న 10.
తరిగిపోయే మరియు తరిగిపోని వనరులు, వాటి ఉపయోగముపై క్రమచిత్రం (Flow chart) తయారుచేయండి. (AS5)
జవాబు:

ప్రశ్న 11.
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో నేలబొగ్గు, పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువులు లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలకు సంబంధించిన సమాచారం సేకరించి ఆ ప్రాంతాలను ఆంధ్రప్రదేశ్ పటం (Outline map) లో గుర్తించండి. (AS5)
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ లో నేలబొగ్గు లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలు లేవు.

పెట్రోలియం లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలు : కృష్ణ-గోదావరి డెల్టా ప్రాంతం

సహజ వాయువు లభ్యమయ్యే ప్రాంతాలు : కృష్ణ-గోదావరి డెల్టా ప్రాంతం

పెట్రోలియం మరియు సహజవాయువులు కృష్ణ-గోదావరి డెల్టా ప్రాంతాలైన నర్సాపురం దగ్గర లింగబోయినచర్ల, కైకలూరు, రాజోలు, చించునాడు, పీచుపాలెం, ఎనుగువారి లంక, భీముని పల్లె, అబ్బయిగూడెం మరియు మేదరవాని మెరకల వద్ద నిక్షేపాలు గలవు.

ప్రశ్న 12.
నేలబొగ్గు, పెట్రోలియంలకు ప్రత్యామ్నాయ శక్తి వనరులను కనుగొనడానికి మానవుడు చేసే ప్రయత్నాలను ఏవిధంగా నీవు అభినందిస్తావు? (AS6)
జవాబు:
నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియంలు రెండూ తరిగిపోయే శక్తి వనరులు. వీటి నిల్వలు పరిమితంగా ఉన్నాయి. ఈ శక్తి వనరులు ఇంధనం మాత్రమే కాకుండా కొత్త సంయోగ పదార్థాల సంశ్లేషణకు ప్రారంభ పదార్థాలు. వీటి వినియోగం ఎక్కువవుతున్న రోజులలో వీటికి ప్రత్యామ్నాయ వనరులపై ప్రయత్నాలను క్రమంగానే సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులు అయిన సౌరశక్తి, వాయు శక్తి, జలశక్తి, బయోగ్యాస్, గార్బేజ్ శక్తి ఉపయోగించుకొంటున్నాము. ఇంకా సాంప్రదాయేతర వనరులైన భూ ఉష్ణశక్తి, అలల శక్తి పైన ప్రయత్నాలు జరుగుచున్నవి. సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరులు తరగని శక్తి వనరులు అంతేకాదు వాతావరణ కాలుష్యరహితమైనవి. కావున సాంప్రదాయేతర శక్తి వనరుల ప్రయత్నాలను మనం అభినందించవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.

ప్రశ్న 13.
హర్షిత్ తన తండ్రితో “దగ్గరి పనుల కొరకు బండికి బదులుగా సైకిల్ ను వాడితే మనం ఇంధనాన్ని పొదుపు చేయవచ్చు కదా !” అని అన్నాడు. ఈ విషయాన్ని నీవు ఎలా అభినందిస్తావు? (AS6)
జవాబు:
హర్షిత్ తన తండ్రితో అన్న విషయాన్ని బట్టి మనకు తెలిసినవి ఏమిటంటే

1. ఇంధనాలను పొదుపుగా వాడుకోవడం.
2. ఇంధనాన్ని పొదుపుగా వాడడం వల్ల వాతావరణ కాలుష్యం తగ్గించినట్లు అవుతుంది.
3. శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోయేవి కాబట్టి పొదుపుగా వాడుకుంటే ముందు తరాల వారికి అందించినట్లు అవుతుంది.

వీటినిబట్టి హర్షిత కు ఇంధన పొదుపుపై సామాజిక బాధ్యత, సామాజిక స్పృహ మరియు ప్రకృతి పై గౌరవము ఉన్నట్లుగా అభినందించవచ్చును.

ప్రశ్న 14.
ప్రజలు శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయాలపై ఎందుకు దృష్టి సారిస్తున్నారు? (AS7)
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోయే శక్తి వనరులు.
2. శిలాజ ఇంధన వనరుల నిల్వలు పరిమితంగా ఉండడం వలన.
3. కొత్త సంయోగ పదార్థాల సంశ్లేషణకు ప్రారంభ పదార్థాలు శిలాజ ఇంధనాలు కావడం వల్ల.
4. శిలాజ ఇంధనాలు వాతావరణ కాలుష్యాన్ని అధికం చేయడం వల్ల.
5. ఇంధనాలను మండించడం వలన విడుదలయ్యే కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ భూతాపం (గ్లోబల్ వార్మింగ్)కి దారితీయడం వల్ల.
6. థర్మల్ విద్యుత్ కేంద్రాలలో విడుదలయ్యే వాయువు మానవ అనారోగ్య సమస్యలకు మరియు గ్రీన్‌హౌస్ ప్రభావం ఏర్పడుట వల్ల.

పై కారణాల వల్ల శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయాలపై దృష్టి సారించవలసి వస్తుంది.

ప్రశ్న 15.
ఒక వేళ నీవు వాహనచోదకుడివైతే పెట్రోలు మరియు డీజిల్ ను పొదుపు చేయడానికి ఎటువంటి చర్యలు తీసుకుంటావు? (AS7)
జవాబు:
నేను వాహనచోదకుడిని అయితే పెట్రోల్, డీజిల్ పొదుపు చేయుటకు క్రింది చర్యలు తీసుకుంటాను.

1. వాహనాన్ని నిర్ణయించిన నిర్ణీత వేగముతో నడపడం.
2. వాహనాన్ని కొద్ది సమయం ఆపవలసి వచ్చినపుడు ఇంజన్ ఆపడం.
3. సిగ్నల్ వద్ద గ్రీన్ సిగ్నల్ ఇచ్చేంత వరకు ఇంజన్ ఆపడం.
4. వాహన టైర్లలో నిర్ణీత గాలి పీడనం ఉండేటట్లు చూడడం.
5. వాహనాన్ని తరచుగా సర్వీసింగ్ చేయిస్తూ ఉండడం.
6. వాహనాలకు కత్తీ లేని ఇంధనాన్ని వాడడం.

ప్రశ్న 16.
“క్రూడాయిల్, శుద్ధి చేయబడిన ఇంధనం సముద్రాలలో ఓడ ట్యాంకర్ల నుండి బయటకు కారడం వలన సహజ ఆవరణ వ్యవస్థకు హానికలుగజేస్తుంది” చర్చించండి. (AS7)
జవాబు:
ముడిచమురు మరియు శుద్ధి చేసిన చమురు ఆయిల్ ట్యాంకర్లలో సముద్రం పై తరలిస్తున్నప్పుడు ఏదైనా ప్రమాదం జరిగితే ట్యాంకు నుండి జారిపడే చమురు సముద్రంలోకి చేరి నీళ్లపై తెట్టులాగా వందల కిలోమీటర్ల వరకు విస్తరించును. సముద్ర నీళ్లలోనికి గాలి, వెలుతురు వెళ్ళక, లోపలి జీవరాశుల జీవ ప్రక్రియలు ఆగిపోయి, సముద్రంలోని మొక్కలు, జంతువులు, చేపలు మరియు జీవరాశులు చనిపోతాయి. దీనివల్ల పర్యావరణానికి హాని కలుగుతుంది.

ప్రశ్న 17.
“ఆటోమొబైల్ రంగంలో ఇంధనాలుగా CNG, LPG లను వాడితే వాయుకాలుష్యం తగ్గడంలో, పర్యావరణ సమతుల్యత కాపాడడంలో సహాయపడుతుంది.” ఇది అవును అనిపిస్తే వివరించండి. (AS7)
జవాబు:
ఆటోమొబైల్ రంగంలో వాహనాలకు CNG, LPG ఇంధనాలు వాడితే, వాహనాలు విడుదలచేయు వాయువులో CO₂ (కార్బన్ డై ఆక్సైడ్) మాత్రమే ఉంటుంది. దీనివలన పర్యావరణానికి ఎక్కువగా నష్టం ఉండదు. ఎందుకంటే ఏర్పడ్డ కార్బన్ డై ఆక్సైడు మొక్కలు, వృక్షాలు వినియోగించుకోవడం వల్ల పర్యావరణ సమతుల్యతను కాపాడినట్లు అవుతుంది. అంతే కాకుండా వృక్షాలు CO₂ గ్రహించి ఆక్సిజన్ ను విడుదల చేస్తాయి.

పరికరాల జాబితా

శక్తి వనరులకు సంబంధించిన చార్టుల సేకరణ, నేలబొగ్గు, పెట్రోలియం ఉత్పత్తుల చిత్రాలు లేదా. నమూనాల సేకరణ, పెట్రో ఉత్పత్తుల నమూనాలు లేదా చిత్రాల సేకరణ, శక్తి సంకటం గురించిన చిత్రాల సేకరణ, రెండు స్టాండులు, రెండు పెద్ద పరీక్ష నాళికలు, రబ్బరు బిరడాలు, వాయు వాహక నాళం, జెట్ నాళం, బుస్సెన్ జ్వాలకం.

8th Class Physical Science 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook InText Questions and Answers

8th Class Physical Science Textbook Page No. 96

ప్రశ్న 1.
మన చుట్టూ ఉండే ఈ వనరులు ఎల్లప్పుడు ఇలాగే అందుబాటులో ఉంటాయా?
జవాబు:
మన చుట్టూ ఉండే ఈ వనరులు ఎల్లప్పుడు ఇలాగే అందుబాటులో ఉండవు.

ప్రశ్న 2.
మన చుట్టూ ఉండే గాలి ఎప్పుడైనా పూర్తిగా లేకుండా పోతుందా?
జవాబు:
మన చుట్టూ ఉండే గాలి ఎప్పుడైనా పూర్తిగా లేకుండా పోదు.

ప్రశ్న 3.
ఎప్పుడైనా మనకి ప్రకృతిలో నీరు పూర్తిగా దొరక్కుండా పోయే అవకాశం ఉందా?
జవాబు:
జలచక్రం వల్ల నీరు ఎల్లప్పుడూ భూమిపై ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
మానవ చర్యల వల్ల ఈ వనరులు తరిగిపోతున్నాయా?
జవాబు:
తరిగిపోతున్నాయి.

ప్రశ్న 5.
నేలబొగ్గు, పెట్రోలియంల అపరిమితమైన నిల్వలు మనకు అందుబాటులో ఉన్నాయా?
జవాబు:
ప్రస్తుతం ఉన్నాయి. ముందు ముందు ఉండకపోవచ్చు.

ప్రశ్న 6.
వివిధ అవసరాలను తీర్చే కలష కోసం తొందరగా అడవుల్ని నరికివేశారనుకోండి, ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
ప్రకృతిలో సమతుల్యత నశించి, క్రమంగా అడవులు లేకుండా పోతాయి. చెట్లు మళ్లీ పెంచడానికి చాలా కాలం పడుతుంది.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 97

ప్రశ్న 7.
అడవులు తిరిగి పెరగడానికి ఎంత కాలం పడుతుందని మీరు భావిస్తున్నారు?
జవాబు:
అడవులు తిరిగి పెరగడానికి చాలా కాలం పడుతుందని నేను భావిస్తున్నాను.

ప్రశ్న 8.
పెట్రోలియం వంటి శిలాజ ఇంధనాలు మనకింకా ఎన్నాళ్ళు అందుబాటులో ఉంటాయి? అవి తరిగిపోవా?
జవాబు:
పెట్రోలియం వంటి శిలాజ ఇంధనాలు మనకింకా కొద్దికాలం మాత్రమే అందుబాటులో ఉంటాయి. అవి తరిగిపోతుంటాయి.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 98

ప్రశ్న 9.
శిలాజ ఇంధనాలైన నేలబొగ్గు, పెట్రోలియం పూర్తిగా హరించుకుపోతే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
మానవుడు తిరిగి పాత రాతియుగపు జీవితాన్ని గడపాలి. ప్రయాణాలు ఉండవు. విద్యుత్తు కొరత తీవ్రమవుతుంది. ఇంకా అనేక ఇబ్బందులు ఎదుర్కోవాలి.

ప్రశ్న 10.
మన భవిష్యత్ శక్తి వనరులేమిటి?
జవాబు:
మన భవిష్యత్ వనరులు తరగని శక్తి వనరులు. అవి :

1. సౌరశక్తి,
2. జలశక్తి,
3. పవనశక్తి,
4. అలలశక్తి,
5. బయోగ్యాస్,
6. సముద్ర ఉష్ణమార్పిడి శక్తి,
7. భూ ఉష్ణశక్తి,
8. గార్బేజి పవర్,
9. కేంద్రక శక్తి.

ప్రశ్న 11.
భవిష్యత్ ఇంధన అవసరాలను తీర్చడానికి ఇప్పుడున్న శిలాజ ఇంధన వనరులు సరిపోతాయా?
జవాబు:
పెరుగుతున్న అవసరాల దృష్ట్యా, జనాభా పెరుగుదల దృష్ట్యా ఇప్పుడున్న శిలాజ ఇంధన వనరులు సరిపోవు.

ప్రశ్న 12.
భవిష్యత్ ఇంధన అవసరాలు తీరడానికి ఎటువంటి చర్యలు తీసుకోవాలి?
జవాబు:

1. సౌరశక్తిని అధిక మొత్తం వినియోగించడము.
2. జలశక్తిని వినియోగించుకోవడము.
3. పవన శక్తిని వినియోగించుకోవడము.
4. తీరప్రాంతాలలో అలల శక్తిని ఉపయోగించుకోవడం.
5. బయోడీజిల్ ఉత్పత్తులను పెంచి, అధిక మొత్తంలో వినియోగించుకోవడం.
6. బయోగ్యాస్ ఉపయోగించడం.
7. గృహ వ్యర్థ పదార్థాల (గార్బేజి పవర్) నుండి శక్తిని వినియోగించడం.
8. భూగర్భ ఉష్ణశక్తిని వినియోగించడం.
9. సముద్ర ఉష్ణశక్తి మార్పిడిని వినియోగించుకోవడం.
10. కేంద్రక శక్తిని వినియోగించడం.

పై చర్యలు చేయడం వలన భవిష్యత్ లో ఇంధన వనరుల అవసరాలను తీర్చవచ్చును.

8th Class Physical Science Textbook Page No. 105

ప్రశ్న 13.
ఇంధనం, శక్తి వనరులను మనం దుర్వినియోగం చేసే సందర్భాలకు కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వగలరా?
జవాబు:

1. వాహనాలు నడుపుతున్నపుడు రెడ్ సిగ్నల్స్ వద్ద వాహన ఇంజన్ ఆపుచేయకపోవడం.
2. వాహనం నిర్ణయించే వేగంతో కాకుండా ఎక్కువ లేదా తక్కువ వేగంతో నడపడం.
3. పబ్లిక్ వాహనాలను (ఆర్టిసి బస్సుల) ఎక్కకుండా వ్యక్తిగత వాహనాలను ఉపయోగించడం.
4. వంట చేస్తున్నపుడు వంటకు కుక్కర్లను ఉపయోగించకపోవడం.
5. తక్కువ దూరాలకు వ్యక్తిగత వాహనాలను ఉపయోగించడం.
6. పగటిపూట గదులలో కిటికీలు తీయకుండా లైట్లను, ఫ్యాన్లు ఉపయోగించడం.
7. గదిలో లేకున్నను లైట్లు, ఫ్యాన్లు వినియోగించడం.
8. వ్యక్తిగత వాహనాలను తరచుగా సర్విసింగ్ చేయించకపోవడం.
9. అధిక సామర్థ్యం గల వాహనాలను ఉపయోగించకపోవడం.

ప్రశ్న 14.
ఇంధన వనరులను పొదుపు చేయడానికి, ఏవైనా ప్రత్యామ్నాయ మార్గాలను నీవు సూచించగలవా?
జవాబు:

1. మన అవసరం పూర్తికాగానే ఇంధన వనరులను ఆపివేయడం.
2. పెట్రోలు, డీజిల్ లీకేజీలను అరికట్టడం.
3. అవసరమైన గదుల్లో మాత్రమే విద్యుద్దీపాలను వెలగనిచ్చి, మిగతా గదుల్లో ఆర్పివేయడం.
4. పెట్రోలు లీకేజీ లేకుండా వాహనాలను మరమ్మతు చేయించడం.
5. కొన్ని అవసరాలను సాధ్యమైనంత వరకు తగ్గించుకోవడం.

ప్రశ్న 15.
శిలాజ ఇంధనాల అతి వినియోగం ప్రకృతిలో జీవవైవిధ్యంపై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతుంది?
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలను అతిగా వినియోగించడం వలన కార్బన్ మోనాక్సైడ్, కార్బన్ డై ఆక్సైడ్, సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్, నైట్రోజన్ ఆక్సైడ్, లెడ్, CFC, పొగ కణాలు ఇతర ఆక్సైడ్లు వాతావరణంలో విడుదల అవుతాయి.
2. కార్బన్ మోనాక్సైడ్ (CO) విషవాయువు. ఇది రక్తం, ఆక్సిజన్ వాయువును తీసుకునిపోయే సామర్థ్యాన్ని తగ్గిస్తుంది.
3. నైట్రోజన్ యొక్క ఆక్సైడ్ వలన ఆస్తమా, దగ్గు లాంటి వ్యాధులు కలుగుతాయి.
4. సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్ వలన శ్వాసక్రియకు సంబంధించిన వ్యాధులు వస్తాయి.
5. CFC వాయువులు ఓజోన్ పొరను క్షీణింపచేయడం వలన సూర్యుని నుండి వచ్చే అతినీలలోహిత కిరణాలు భూమిపై పడి జీవరాశులకు హాని కలుగుజేస్తుంది.
6. వాతావరణంలోని SO₂, NO₂ వలన ఆమ్ల వర్షాలు కురుస్తాయి. వీటివలన జీవరాశులకు అనేక ఇబ్బందులు ఏర్పడతాయి.
7. ఆమ్ల వర్షాలు చెట్ల యొక్క ఆకులను పాడైపోతాయి.
8. వాతావరణంలోని లెడ్ కణాల వలన కిడ్నీ, జీర్ణవ్యవస్థలు పాడైపోతాయి.
9. ఇంధనాలను మండించినపుడు ఏర్పడే సూక్ష్మ కణాలలోని భారలోహ కణాల వలన కేన్సర్, చర్మ, ముక్కు, గొంతు, కళ్ళు మరియు శ్వాసకోశ సంబంధిత వ్యాధులు వస్తాయి.

8th Class Physical Science 7th Lesson నేలబొగ్గు మరియు పెట్రోలియమ్ Textbook Activities

కృత్యం – 1 వివిధ అవసరాల కోసం మనం వాడే పరికరాలను, పదార్థాలను గుర్తించడం :

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది పట్టికలో నిలువు వరుస A లో కొన్ని సందర్భాలు మరియు వస్తువులు ఇవ్వబడ్డాయి. ఆయా సందర్భాలలో వినియోగించిన వస్తువుల తయారీకి 30 – 40 సం||ల ముందు ఏ పదార్థాలు వాడేవారో నిలువు వరుస B లో నింపండి. ఒకవేళ మీకు తెలియకపోతే మీ పెద్దవారిని అడిగి తెలుసుకోండి. అవే అవసరాలకి ప్రస్తుతం ఎటువంటి పదార్థాలను వాడుతున్నామో నిలువు వరుస C లో నింపండి. మీ అవగాహన కొరకు పట్టికలో కొన్ని ఉదాహరణలు ఇవ్వబడ్డాయి.

1. 10 సంవత్సరాల క్రితం ఏ పదార్థాలు అందుబాటులో ఉండేవి?
జవాబు:
పి.వి.సి., రబ్బర్ పైపులు, ప్లాస్టిక్ దువ్వెనలు, ప్లాస్టిక్ కుర్చీలు.

2. 50 సంవత్సరాల క్రితం ఏ పదార్థాలు అందుబాటులో ఉండేవి?
జవాబు:
మట్టి కుండలు, రాగి పాత్రలు, ట్రంకు పెట్టెలు, బంగారం, వెండి, రాగి, కలప కుర్చీలు, కలప మంచాలు.

3. 100 సంవత్సరాల క్రితం వీటిలో ఏ పదార్థాలు అందుబాటులో ఉండేవి?
జవాబు:
మట్టి కుండలు, రాగి పాత్రలు, నేలబొగ్గు, వంటచెఱకు.

కృత్యం – 2

ప్రశ్న 2.
పరిమితంగా ఉన్న సహజ వనరులు, తరగని సహజ వనరులను ఈ క్రింది పట్టికలో వాటికి సంబంధించిన గడిలో వ్రాయండి.
జవాబు:

కృత్యం – 3 వివిధ పెట్రోలియం ఉప ఉత్పత్తుల ఉపయోగాలు :

ప్రశ్న 3.
ఈ క్రింది పట్టికలో పెట్రోలియం మరియు వాటి ఉత్పత్తుల ఇతర ఉపయోగాలను వ్రాయండి.
జవాబు:

కృత్యం – 4 నేలబొగ్గు ఉత్పత్తుల ఉపయోగాలు :

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింది పట్టికలో నేలబొగ్గు ఉత్పత్తుల ఉపయోగాలను వ్రాయండి.
జవాబు:

ప్రయోగశాల కృత్యం

ప్రశ్న 5.
నాణ్యమైన నేలబొగ్గు పొడిని వేడిచేస్తే వెలువడే వాయువు మండునో లేదో ప్రయోగం చేసి పరీక్షనాళికలలో ఏమి ఏర్పడునో పరిశీలనలను వ్రాయండి.
జవాబు:
ఉద్దేశ్యం :
నాణ్యమైన నేలబొగ్గు పొడిని వేడిచేస్తే వెలువడే వాయువు మండుతుందో లేదో పరిశీలించుట.

కావలసిన పరికరాలు :
రెండు పెద్ద పరీక్ష నాళికలు (boiling tubes), రబ్బరు బిరడాలు, ఇనుప స్టాండులు, వాయువాహక నాళం, జెట్ నాళం, బుస్సెన్ బర్నర్.

పద్ధతి :
ఒక చెంచా నేలబొగ్గు పొడిని తీసుకొని గట్టి పరీక్ష నాళికలో వేసి, పటంలో చూపిన విధంగా స్టాండుకు బిగించితిని. పరీక్షనాళికను రబ్బరు కార్కుతో మూయాలి. రెండవ స్టాండుకు కొద్దిగా నీటితో నింపిన మరొక పరీక్షనాళికను బిగించి రెండింటినీ “U” ఆకారపు వాయువాహక నాళంతో వాయువాహక నాళం కలిపితిని, రెండవ పరీక్ష నాళికకు పటంలో చూపినట్లు జెట్ నాళం అమర్చితిని. బున్సెన్ బర్నర్ సహాయంతో నేలబొగ్గు ఉన్న పరీక్ష నాళికను బాగా వేడి చేసితిని.

మొదటి పరీక్షనాళిక నుండి గోధుమ-నలుపు రంగు గల వాయువు రెండవ పరీక్షనాళికలో గల నీటిలోకి చేరి రంగులేని వాయువు బుడగల రూపంలో పైకి వస్తుంది. జెట్ నాళం మూతి వద్ద మండుచున్న పుల్లను ఉంచితే తెల్లని కాంతితో మండినది.

మొదటి పరీక్షనాళికను అధిక ఉష్ణోగ్రతల వద్ద వేడిచేసినప్పుడు నేలబొగ్గు పొడి, కోక్, కోల్ తారు మరియు కోల్ గ్యాస్లు ఏర్పడును. మొదటి పరీక్ష నాళికలో కోక్, రెండవ పరీక్ష నాళికలో నల్లని చిక్కని ద్రవం అనగా కోల్ తారు ఏర్పడినది. కోల్ గ్యాస్ జెట్ నాళం ద్వారా మండుచున్నది.

కృత్యం – 5 ఇంధన వనరుల దుర్వినియోగం మరియు దాని పరిణామాలు :

ప్రశ్న 6.
ఇంధన వనరుల దుర్వినియోగం మరియు దాని పరిణామాలపై సమూహ చర్చ :
మన నిత్యజీవితంలో ఇంధన వనరుల దుర్వినియోగాన్ని నిరోధించడానికి నీవేమి ప్రత్యామ్నాయాలను సూచిస్తావు?
జవాబు:

1. అవసరం లేనపుడు గదిలో లైట్లు, ఫ్యానుల స్విచ్ ఆఫ్ చేయవలెను.
2. పగటి పూట వెలుతురు కొరకు కిటికీలు తెరుచుకొనవలెను.
3. గదిలో కూలర్స్, ఎసి, హీటర్లు మరియు గీజర్లు అవసరమైనపుడు మాత్రమే ఉపయోగించాలి.
4. వంట చేస్తున్నపుడు, నీరు మరుగునపుడు స్టాప్ మంట తగ్గించాలి.
5. సాధారణ బల్బ్ లకు బదులుగా CFL లేదా LED బల్బులు మరియు ట్యూబ్ లైట్లను ఉపయోగించాలి.
6. రవాణాకు ప్రైవేటు వాహనాలకు బదులుగా ప్రభుత్వ వాహనాలను ఉపయోగించాలి.
7. దగ్గర దూరాలను నడకతోగాని లేదా సైకిల్ తోగాని ప్రయాణించాలి.
8. పప్పులను ఉడికించుటకు కుక్కర్లను ఉపయోగించాలి.
9. వంట చేసేటప్పుడు వంట పాత్రలపై మూతలు ఉంచాలి. ఇలా చేస్తే త్వరగా వండవచ్చును.
10. వంటకు పొగలేని స్టార్లు ఉపయోగించాలి (గ్యాస్ స్టాప్ లు).
11. దక్షత గల ఇంధన పరికరాలను మాత్రమే ఉపయోగించాలి.

SCERT AP 10th Class Maths Textbook Solutions Chapter 8 సరూప త్రిభుజాలు Exercise 8.4 Textbook Exercise Questions and Answers.

AP State Syllabus 10th Class Maths Solutions 8th Lesson సరూప త్రిభుజాలు Exercise 8.4

ప్రశ్న 1.
ఒక రాంబస్ లో భుజాల వర్గాల మొత్తము, దాని కర్ణముల వర్గముల మొత్తమునకు సమానమని చూపండి.
సాధన.

దత్తాంశము : □ABCD ఒక రాంబస్, AC మరియు BD కర్ణాలు ‘0’ వద్ద ఖండించును. రాంబ లో కర్ణాలు పరస్పరం లంబ సమద్విఖండన చేసుకొనును.
సారాంశము : AB² + BC² + CD² + AD² = AC² + BD²
నిరూపణ : ABCD రాంబస్ భుజాల వర్గాల మొత్తం AB² + BC² + CD² + AD²
= AB² + AB² + AB² + AB²
= 4 AB² ……………. (1)
[∵ రాంబస్ లో AB = BC = CD = AD]
∆AOBలో ∠O = 90°
∴ AO² + OB² = AB² (పైథాగరస్ సిద్ధాంతం]
\(\left(\frac{\mathrm{AC}}{2}\right)^{2}\) – (\(\left(\frac{\mathrm{BD}}{2}\right)^{2}\)) = AB²
\(\frac{\mathrm{AC}^{2}}{4}+\frac{\mathrm{BD}^{2}}{4}\) = AB²
AC² + BD² = 4AB² ……………… (2)
(1) మరియు (2) ల నుండి
AB² + BC² + CD² + AD² = AC² + BD²

ప్రశ్న 2.
లంబకోణ త్రిభుజము ABCలో లంబకోణము శీర్షము ‘B’ వద్ద కలదు. D మరియు E బిందువులు వరుసగా AB, BC లపై ఏవైనా రెండు బిందువులు. అయిన AE² + CD² = AC² + DE² అని చూపండి.

సాధన.
దత్తాంశము : ∆ABCలో LB = 90°, D మరియు Eలు AB మరియు BC లపై గల బిందువులు.
సారాంశము : AE² + CD² = AC² + DE²
ఉపపత్తి : ∆BCD ఒక లంబకోణ త్రిభుజం. B వద్ద లంబకోణము కావున,
BD² + BC² = CD² ………….. (1) [∵ పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి)
∆ABEలో ∠B = 90° కావున AB² + BE² = AE²
(1), (2) లను కూడగా
BD² + BC² + AB² + BE² = CD² + AE²
(BD² + BE²) + (AB² + BC²) = CD² + AE²
DE² + AC² = CD² + AE²
[∵ ADBEలో, LB = 90° కావున DE² = BD² + BE² ∆ ABCలో, ∠B = 90° కావున AC² = AB² + BC²].

ప్రశ్న 3.
ఒక సమబాహు త్రిభుజములో భుజము వర్గమునకు – మూడు రెట్లు, దాని ఉన్నతి (లంబము) వర్గమునకు నాలుగురెట్లు అని చూపండి.
సాధన.
దత్తాంశము : ∆ABC ఒక సమబాహు త్రిభుజములో AD ఉన్నతి. భుజము a యూనిట్లు, ఉన్నతి hయూనిట్లు.
సారాంశము : 3a² = 4h²

ఉపపత్తి : ∆ABD, ∆ACD లలో
∠B = ∠C [∵ 60°]
∠ADB = ∠ADC [∵ 90°]
∴ ∠BAD = ∠DAC
[∵ త్రిభుజ కోణాల మొత్తం ధర్మము] మరియు BA = CA
∴ ∆ABD ≅ ∆ACD (భు. కో. భు సరూపకత నియమం నుండి)
BD = CD = \(\frac{1}{2}\) BC = \(\frac{a}{2}\)
∆ABD, AB² = AB² + BD² [∵ పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి]
a² = h² + (\(\frac{a}{2}\))²
a² = h²
h² = \(\frac{4 a^{2}-a^{2}}{4}\)
∴ h² = \(\frac{3 a^{2}}{4}\) = 3a² = 4h²

ప్రశ్న 4.
POR త్రిభుజంలో లంబకోణము శీర్షము ‘P’ వద్ద కలదు. PM ⊥ QR అగునట్లు QR పై బిందువు M అయిన PM² = OM . MR అని చూపండి.
సాధన.

దత్తాంశము : ∆PORలో, ∠P = 90° మరియు PM ⊥ QR.
సారాంశము : PM² = QM. MR.
ఉపపత్తి : ∆POR; ∆MPR లలో ∠P = ∠M [ప్రతికోణం 90°]
∠R = ∠R (ఉమ్మడి కోణం]
∴ ∆PQR ~ ∆MPR ………. (1) [కో.కో. సరూపకత]
∆PQR మరియు ∆MQP లలో ∠P = ∠M (ప్రతికోణం 90°).
∠Q = ∠Q (ఉమ్మడికోణం)
∴ ∆PQR ~ ∆MQP ………….. (2)
(కో.కో. సరూపకత) (1), (2) ల నుండి
∆PQR ~ ∆MPR ~ ∆MQP (పరావర్తన ధర్మము]
∴ ∆MPR ~ ∆MQP (సరూప త్రిభుజాల అనురూప భుజాల నిష్పత్తులు సమానము]
\(\frac{\mathrm{PM}}{\mathrm{QM}}=\frac{\mathrm{MR}}{\mathrm{PM}}\)
PM . PM = MR. AM
PM² = OM . MR.

ప్రశ్న 5.
త్రిభుజము ABD లో లంబకోణము A వద్ద కలదు. మరియు AC ⊥ BD అయిన
(i) AB² = BC . BD
(ii) AC = BC . DC
(iii) AD = BD. CD అని చూపండి.

సాధన.
దత్తాంశము : ∆ABD లో ∠A వద్ద లంబకోణము కలదు. మరియు AC ⊥ BD.
సారాంశము :
(i) AB² = BC . BD
(ii) AC² = BC. DC
(iii) AD² = BD. CD
ఉపపత్తి :
(i) ∆ABD మరియు ∆CAB లలో
∠BAD = ∠ACB [ప్రతికోణం 90°].
∠B = ∠B [ఉమ్మడి కోణము]
∴ ∆ABD ~ ∆CAB (కో.కో. సరూపకత నియమం నుండి)
\(\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm{BD}}=\frac{\mathrm{BC}}{\mathrm{AB}}\) (సరూప త్రిభుజాల అనురూప భుజాల నిష్పత్తులు సమానం)
⇒ \(\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm{BD}}=\frac{\mathrm{BC}}{\mathrm{AB}}\)
∴ AB² = BC. BD.

(ii) ∆ABD మరియు ∆CAD లలో
∠BAD = ∠ACD (ప్రతికోణము 909)
∠D = ∠D (ఉమ్మడి కోణము)
∴ ∆ABD ~ ∆CAD (క్రో.కో.కో సరూపకత)
\(\frac{\mathrm{AB}}{\mathrm{AC}}=\frac{\mathrm{BD}}{\mathrm{AD}}=\frac{\mathrm{AD}}{\mathrm{CD}}\)
⇒ \(\frac{\mathrm{BD}}{\mathrm{A} \cdot \mathrm{D}}=\frac{\mathrm{AD}}{\mathrm{CD}}\)
∴ AD² = BD . CD.

(iii) (i) మరియు (ii) ల నుండి,
∆ACB ~ ∆DCA [∵ ∆BAD ~ ∆BCA ~ ∆ACD)
\(\frac{\mathrm{AC}}{\mathrm{DC}}=\frac{\mathrm{BC}}{\mathrm{AC}}\)
\(\frac{\mathrm{AC}}{\mathrm{DC}}=\frac{\mathrm{BC}}{\mathrm{AC}}\)
∴ AC² = BC . DC.

ప్రశ్న 6.
సమద్విబాహు త్రిభుజము ABCలో లంబకోణము C వద్ద కలదు. అయిన AB² = 2AC² అని చూపండి.
సాధన.

దత్తాంశము : ∆ABCలో ∠C = 90° మరియు AC = BC.
సారాంశము : AB² = 2AC²
ఉపపత్తి : ∆ACBలో ∠C = 90° కావున AC² + BC² = AB² [పైథాగరస్ నియమం నుండి)
⇒ AC = BC (దత్తాంశము)
AB² = 2AC².

ప్రశ్న 7.
త్రిభుజము ABC అంతరంలో ఏదైనా బిందువు ‘0’. OD ⊥ BC, OE ⊥ AC మరియు OF ⊥ AB అయిన
(i) OA² + OB² + OC² – OD² – OE² – OF² = AF² + BD² + CE²
(ii) AF² + BD² + CE² = AE² + CD² + BF² అని చూపండి.

సాధన.
దత్తాంశము : ∆ABCలో ‘O’ అంతర బిందువు OD ⊥ BC, OE ⊥ AC మరియు OF ⊥ AB.
సారాంశము :
(i) OA² + OB² + OC² – OD² – OE² – OF² = AF² + BD² + CE²
(ii) AF² + BD² + CE² = AE² + CD² + BF²
ఉపపత్తి :
(i) ∆OAFలో OA² = AF² + OF² (పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి]
⇒ OA² – OF² = AF² ………….. (1)
∆OBD లో
OB² = BD² + OD²
⇒ OB² – OD² = BD² ………… (2)
∆OCE లో
OC² = CE+ + OE
OC² – OE² = CE² ………….. (3)
(1), (2) మరియు (3) లను కూడగా
OA² – OF² + OB² – OD² + OC² – OE² = AF² + BD² + CE²
∴ OA² + OB² + OC² – OD² – OE² – OF² = AF² + BD² + CE²

(ii) ∆OAE లో OA² = AE² + OE² …….. (1)
⇒ OA² – OE² = AE²
∆OBF లో
OB² = BF² + OF²
OB² – OF² = BF² ……… (2)
∆OCD లో
OC² = OD² + CD²
OC² – OD² = CD² …………. (3)
(1), (2) మరియు (3) లను కూడగా
OA² – OE² + OB² – OF² + OC² – OD² = AE² + BF² + CD²
OA² + OB² + OC² – OD² – OE² – OF² = AE² + CD² + BF²
∴ AF² + BD² + CE² = AE² + CD² + BF². [సమస్య (i) నుండి].

ప్రశ్న 8.
18 మీటర్ల పొడవు గల ఒక నిలువు స్తంభానికి 24 మీటర్ల పొడవు గల ఒక తీగ కట్టబడినది. తీగ రెండవ చివరకు ఒక మేకు కట్టబడినది. భూమిపై స్తంభం నుండి ఎంత దూరములో ఆ మేకును పాతిన ఆ తీగ బిగుతుగా నుండును ?
సాధన.

AB = స్తంభం ఎత్తు = 18మీ
AC = తీగ పొడవు = 24 మీ.
స్తంభం నుండి మేకుకు గల దూరము = dమీ
పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి AC² = AB² + BC²
24² = 18² + d²
d² = 24² – 18²
= 576 – 324 = 252
= √(36 × 7)
∴ d = 6√7 మీ.

ప్రశ్న 9.
6మీ. మరియు 11మీటర్ల పొడవు గల రెండు స్తంభాలు ఒక చదునైన నేలపై ఉన్నాయి. ఆ రెండు స్తంభాల అడుగు భాగముల మధ్య దూరము 12మీ. అయిన ఆ రెండు స్తంభాల పై కొనల మధ్యదూరము ఎంత ?
సాధన.

మొదటి స్తంభం ఎత్తు = AB = 6 మీ. అనుకొనుము
రెండవ స్తంభం ఎత్తు = CD = 11 మీ. అనుకొనుము
స్తంభాల మధ్య దూరము = AC = 12 మీ.
పటం నుండి □ACEB ఒక దీర్ఘ చతురస్రము.
∴ AB = CE = 6 మీ.
ED = CD – CE = 11 – 6 = 5 మీ.
∆BEDలో ∠E = 90°; DE = 5 మీ, BE = 12 మీ.
∴ BD² = BE² + DE²
= 12² + 5² = 144 + 25
BD² = 169
∴ BD = √169 = 13 మీ.
∴ స్తంభాల కొనల మధ్య దూరము = 13 మీ.

ప్రశ్న 10.
సమబాహు త్రిభుజము ABCలో, భుజం BC పై . బిందువు ‘D’, ఇంకా BD = \(\frac{1}{3}\) BC అయిన 9AD² = 7AB² అని చూపండి.
సాధన.

దత్తాంశము : ∆ABC ఒక సమబాహు త్రిభుజము. భుజం BC పై ‘D’ ఒక బిందువు మరియు BD = \(\frac{1}{3}\) BC.
సారాంశం : 9 AD² = 7AB²
నిర్మాణము : BC పైకి A నుండి మధ్యగతమును తీయగా అది E వద్ద ఖండించును.
ఉపపత్తి : ∆AEDలో; ∠D = 90° [∵ సమబాహు త్రిభుజంలో ఉన్నతి. మరియు మధ్యగతాలు సమానములు]
∴ AD² = AE² + DE² ………… (1) [∵ పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి]
∆AECలో; AC² = AE² + CE²
AE² = AC² – CE² (పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి)
AE² = AC² – CE²
[∵ AB = AC; CE = \(\frac{1}{2}\) BC]
[∵ AB = AC; CE = \(\frac{1}{2}\) BC = \(\frac{1}{2}\) AB
∵ BC = AB = AC దత్తాంశం)
= AB² – (\(\frac{1}{2}\) AB)²
= AB² – \(\frac{1}{4}\) AB² = \(\frac{3}{4}\) AB² ……. (2)
పటం నుండి,
DE = BE – BD = \(\frac{1}{2}\) BC – \(\frac{1}{3}\) BC
[BC మధ్య బిందువు E కావున BE = \(\frac{1}{2}\) BC; BD = \(\frac{1}{3}\) BC]
= \(\frac{1}{6}\) BC
= \(\frac{1}{6}\) AB
∴ DE = \(\frac{1}{36}\) AB²
AD² = \(\frac{3}{4}\) AB² + \(\frac{1}{36}\) AB²
= \(\left(\frac{27+1}{36}\right)\) AB²
AD² = \(\frac{28}{36}\) AB²
⇒ AD² = \(\frac{7}{9}\) AB²
⇒ 9 AD² = 7 AB²

ప్రశ్న 11.
ఇచ్చిన పటంలో, ∆ABC ఒక లంబకోణ త్రిభుజము. శీర్షము B వద్ద లంబకోణము కలదు. BC భుజాన్ని Dమరియు E బిందువులు సమత్రిఖండన చేస్తే అయిన BA² = 3AC² + 5AD² అని చూపండి. –

సాధన.
దత్తాంశము : ∆ABCలో 2B = 90° మరియు D, E లు సమత్రిఖండన బిందువులు.
సారాంశము : 8AE² = 3AC² + 5AD²
ఉపపత్తి : ∆ABCలో ∠B = 90° మరియు AC² = AB² + BC² [పైథాగరస్ నియమం నుండి]
3AC² = 3 (AB² + BC²) [ఇరువైపుల ‘3’ చే గుణించగా]
3AC² = 3AB² + 3BC²
= 3 AB² + 3[\(\frac{3}{2}\) BE²]
[∵ BE = \(\frac{2}{3}\) BC; D, E లు సమత్రిఖండన బిందువులు. ]
3AC² = 3AB² + \(\frac{27}{4}\) BE² ……………… ( 1 )
∆ABDలో ∠B = 90°
∴ AD² = AB² + BD²
5AD² = 5[AB² + BD²] [ఇరువైపుల ‘5’ చే గుణించగా]
= 5 AB² + 5 BD²
= 5 AB² + 5[\(\frac{1}{2}\)BE]²
[∵ BC యొక్క సమత్రిఖండన బిందువులు D మరియు E లు BD = DE]
5AD² = 5AB² + A BE² ……………… (2)
(1), (2) లను కూడగా
3AC² + 5AD² = 3AB² + \(\frac{27}{4}\) BE² + 5AB² + \(\frac{5}{4}\) BE²
= 8AB² + (\(\frac{27+5}{4}\)) BE²
= 8AB² + \(\frac{32}{4}\) BE²
= 8(AB² + BE²)
3AC² + 5AD² = 8AE².
[∵ ∆ABEలో AB² + BE² = AE² పైథాగరస్ సిద్ధాంతం నుండి].

ప్రశ్న 12.
సమద్విబాహు త్రిభుజము ABCలో, లంబకోణము ‘B’ వద్ద కలదు. AC మరియు AB భుజాలపై సరూప త్రిభుజాలు ACD మరియు ABE నిర్మింపబడినవి. అయిన ∆ABE మరియు ∆ACDల వైశాల్యాల నిష్పత్తిని కనుగొనండి.

సాధన.
దత్తాంశం : ∆ABCలలో, AB = BC మరియు ∠B = 90°. AC మరియు AB భుజాలపై సరూప త్రిభుజాలు ACD మరియు ABE లు.
∆ABC లంబకోణ సమద్విబాహు త్రిభుజపు సమాన భుజాలు AB = BC = a అనుకొనుము.
∆ABCలో, ∠B = 90°, AC² = AB² + BC²
= a² + a² = 2a²
కావున ∆ABE ~ ∆ACD
\(\frac{\Delta \mathrm{ABE}}{\Delta \mathrm{ACD}}=\frac{\mathrm{AB}^{2}}{\mathrm{AC}^{2}}\)
[సరూప త్రిభుజ వైశాల్యాలు వాటి అనురూప భుజాల వర్గాల నిష్పత్తికి సమానము] .
= \(\frac{a^{2}}{2 a^{2}}=\frac{1}{2}\)
∴ ∆ABE : ∆ACD = 1 : 2.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 9th Lesson साहसी बालक Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 9th Lesson Questions and Answers साहसी बालक

7th Class Hindi 9th Lesson साहसी बालक Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రములో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक सिनेमा थियेटर (हाल) दिखाई दे रहा है। चाँदी का पर्दा दिखायी दे रहा है। दर्शक सिनेमा देखने कुर्सियों पर बैठे हुए हैं। अचानक चाँदी का पर्दा आग लगकर जल रहा है। कुछ लड़के दौडकर भाग रहे हैं। एक ओर से एक औरत और एक बच्ची भाग रही हैं। दो लडके और एक स्त्री पर्दे के सामने भाग रहे हैं। एक लडका तो अग्निशामक यंत्र पकडकर आग को बुझा रहा है।
(చిత్రంలో ఒక సినిమా హాలు (థియేటర్) కన్పించుచున్నది. వెండి తెర కన్పించుచున్నది. దర్శకులు (ప్రేక్షకులు) సినిమా చూచుట కొరకు కుర్చీలలో కూర్చుని ఉన్నారు. అకస్మాత్తుగా వెండితెర నిప్పు అంటుకుని తగలబడుచున్నది. కొంతమంది బాలురు పరుగెత్తి పారిపోవుచున్నారు. ఒకవైపున ఒక స్త్రీ మరియు ఒక బాలిక పరిగెత్తుచున్నారు. ఇద్దరు బాలురు మరియు ఒక స్త్రీ వెండితెర ముందు పరిగెత్తుచున్నారు. ఒక బాలుడు అగ్నిమాపక యంత్రమును పట్టుకుని మంటను ఆర్పుచున్నాడు.)

प्रश्न 2.
आग लगने पर लड़के ने क्या किया? (నిప్పు అంటుకున్నప్పుడు బాలుడు ఏమి చేసెను?)
उत्तर:
आग लगने पर लडके ने अग्निशामक यंत्र पकडकर आग को बुझाने का प्रयास किया।
(గుంట (నిప్పు) అంటుకున్నప్పుడు బాలుడు అగ్నిమాపక యంత్రమును పట్టుకుని మంటను ఆర్పుటుకు ప్రయత్నము చేసెను.)

साहसी बालक (సహస బాలుడు)

एक बालक था। वह चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसका स्कूल गाँव से दूर था। वह प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाता था। रास्ते में नदी बहती थी। नाव से जाने के लिए उसके पास पैसे नहीं होते थे। वह रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता था।

सर्दी के दिन थे। बालक स्कूल जाने के लिए नदी में कूद पडा। तैरते – तैरते नदी के बीच जा पहुँचा। उसी समय कुछ यात्री नाव पर सवार कर नदी पार कर रहे थे। उन्होंने सोचा कि बालक नदी में डूब जाएगा। वे अपनी नाव बालक के पास ले गए। उसे खींच कर नाव में बिठा लिया।

बालक के चेहरे पर कोई डर या घबराहट नहीं थी। सभी लोग चकित रह गए। इतना छोटा, इतना साहसी! वे बोले तू ! डूब मरोगे क्या ? कभी भी ऐसा साहस नहीं करना चाहिए।”

तब बालक बोला – “साहस करना ही पड़ता है जी, अब साहस नहीं करूँगा तो आगे चलकर मैं बड़े – बड़े काम कैसे कर सकूँगा? मैं रोज़ स्कूल नदी में तैरकर ही जाता हूँ।” लोग उसकी बात सुनकर दंग रह गये। यही साहसी बालक आगे चलकर भारत का प्रधानमंत्री बना। इन्हें सारा संसार लाल बहादुर शास्त्री के नाम से जानता है। इन्होंने ही देश को जय – जवान जय-किसान का नारा दिया।

పాఠ్య సారాంతం

ఒక బాలుడు ఉండెను. అతడు నాల్గవ తరగతి చదువుచుండెను. అతని పాఠశాల గ్రామమునకు చాలా దూరములో ఉండెను. అతడు ప్రతిరోజు నడిచే బడికి వెళ్ళేవాడు. దారిలో ఒక నది ప్రవహించేది. పడవలో వెళ్ళడానికి అతని వద్ద డబ్బులు ఉండేవి కావు. అతడు రోజూ నదిని ఈది బడికి వెళ్ళేవాడు.

చలికాలపు రోజులు. బాలుడు బడికి వెళ్ళుటకు నదిలో దూకెను. ఈదుతూ – ఈదుతూ నది మధ్యకు చేరెను. అదే సమయంలో కొంత మంది యాత్రికులు పడవలో నదిని దాటుచుండిరి. వారు ఈ పిల్లవాడు నదిలో మునిగిపోవునని భావించిరి. వారు తమ పడవను బాలుని వద్దకు తీసుకు వెళ్ళిరి. ఆ బాలుడిని లాగి నావలో కూర్చుండబెట్టిరి.

బాలుని ముఖంపై ఎటువంటి భయము కాని ఆందోళన కానీ కన్పించలేదు. ఇంత చిన్న పిల్లవాడు ఎంత సాహసికుడు అని. వారు ఆ బాలుడితో ఎప్పుడూ ఇలాంటి సాహసం చేయకు, మునిగి చనిపోతావా, ఏమిటీ ? అని అడిగిరి.

అప్పుడు బాలుడు ఈ విధంగా చెప్పెను – “సాహసం చేయవలసినదేనండి, ఇప్పుడు సాహసం చేయకపోతే ముందు – ముందు నేను పెద్ద పెద్ద పనులు ఎలా చేస్తాను? నేను రోజూ బడికి నది ఈదే వెళతాను”. వారందరూ ఆ మాట విని ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే ముందు ముందు భారత ప్రధానమంత్రి అయ్యెను. ఇతనిని ప్రపంచమంతా లాల్ బహాదుర్ అనే పేరుతో పిలుస్తోంది. ఈయనే జై జవాన్ – జై కిసాన్ అను నినాదం ఇచ్చేను.

Summary

Once there lived a boy. He was studying in 4th class. His school was very distant from his village. He used to go to school on foot every day. A river was flowing on the way. He had no money to go by a boat. Daily he used to go to school swimming across the river.

Those were winter days. The boy jumped into the river to go to school. He reached the middle of the river while swimming. At that very time some travellers were crossing the river by a boat. They thought that the bcy would drown in the river. They took their boat to the boy. They snatched him and seated him in the boat.

There was neither fear nor worry in the boy’s face. They were surprised. They exclaimed, “How brave this little kid is!”. They said to the boy, “Don’t ever do this kind of brave act. Would you like to die drowning in the river?”

Then the boy said to them, “I should certainly dare. If I don’t dare now, how can I manage big tasks in future ? I go to school every day crossing the river.” They were amazed to listen to his words. This is the very boy later became the Prime Minister of India. The whole world fondly calls him “Lal Bahadur”. This very person gave the slogan “Jai Javan – Jai Kisan”.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
शास्त्रीजी में साहस के अलावा और कौन कौन – से अच्छे गुण हैं? बताइए। (శాస్త్రిగారిలో సాహసమే కాక ఇంకా ఏమేమి మంచి గుణములు కలవు? తెలపండి.)
उत्तर:
लालबहादुर शास्त्री जी में साहस के अलावा निम्न लिखित अच्छे गुण हैं – आप स्वभाव से सादगी थे। आप उच्च विचार वाले व्यक्ति थे। आप शिष्टाचार के व्यक्ति थे| आप सच्चे और ईमानदार व्यक्ति थे।
(శాస్త్రిగారిలో సాహసమే కాక క్రింది పేర్కొనిన మంచి గుణములు కూడా కలవు. అవి – స్వభావత: వారు నిరాడంబర జీవితమును గడిపెను. ఉన్నత ఆలోచనలు కల్గిన వ్యక్తి. వారు మంచి సభ్యత, శిష్టాచారము కల్గిన వ్యక్తి. ఆయన నీతి, నిజాయితీ కల్గిన వ్యక్తి.)

प्रश्न 2.
अगर तुम बालक की जगह पर होते तो क्या करते? (ఒకవేళ నీవు బాలుని స్థానంలో ఉంటే ఏమి చేస్తావు?)
उत्तर:
अगर मैं बालक की जगह पर होता तो मैं भी स्कूल हर दिन पैदल जाता/जाती। मैं भी स्कूल नदी में तैरकर जाता / जाती मैं साहस एवं धैर्य के साथ रहता / रहती।
(ఒకవేళ నేను బాలుడి స్థానములో ఉన్నట్లయితే నేను కూడా బడికి కాలి నడకనే వెళతాను. నేను కూడా బడికి నదిలో ఈది వెళతాను. నేను సాహసంతో, ధైర్యంతో ఉంటాను.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
कुछ साहसी बालकों या बालिकाओं के नाम बताइए। (కొంతమంది సాహస బాలురు లేదా బాలికల పేర్లు తెల్పండి.)
उत्तर:
पूर्णचंद्र, गोविंदन, रितिक साहु, कुंवर दिव्यांश सिंह,लमगांव सिंह, मंदीप कुमार पाठक आदि कुछ साहसी बालक थे।
(పూర్ణ్ చంద్, గోవిందన్, రితిక్ సాహు, కుంవర్ దివ్యాంశ్ సింహ్, లంగావ్ సింహ్, మందీప్ కుమార్ పాఠక్ మొదలగువారు సాహస బాలుడు.)

प्रश्न 2.
आप स्कूल कैसे आते हैं? (మీరు బడికి ఎలా వస్తారు?)
उत्तर:
मैं स्कूल पिताजी के स्कूटर पर आता/आती हूँ।
(నేను బడికి నాన్నగారి స్కూటర్ పై వస్తాను.)

प्रश्न 3.
आँध्रप्रदेश की प्रमुख नदियों के नाम बताइए। (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ నదుల పేర్లు తెలపండి.)
उत्तर:
आंध्रप्रदेश की प्रमुख नदियाँ कृष्णा नदी और गोदावरी नदी हैं। गोदावरी नदी को दक्षिणी गंगा भी कहते हैं। इनके अलावा पेन्ना, स्वर्णमुखी, मुन्नेरु और चित्रावती आदि नदियाँ भी हैं।
(ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని ప్రముఖ నదులు కృష్ణానది మరియు గోదావరి నది. గోదావరి నదిని దక్షిణీ గంగా అని కూడా పిలిచెదరు. ఇవేకాకుండా పెన్నా, స్వర్ణముఖి, మున్నేరు మరియు చిత్రావతి మొదలగు నదులు కూడా కలవు.

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. तैरते – तैरते नदी के बीच आ पहुंचा। [ 2 ]
2. एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। [ 1 ]
3. ऐसा साहस नहीं करना चाहिए। [ 5 ]
4. इतना छोटा इतना साहसी। [ 3 ]
5. लोग उसकी बातों से दंग रह गए। [ 4 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

उत्तर:

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. शास्त्री जी स्कूल कैसे जाते थे? (శాస్రిగారు పాఠశాలకు ఎలా వెళ్ళేవారు?)
उत्तर:
शास्त्री जी प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाते थे। वे रोज नदी तैरकर स्कूल जाते थे।
(శాస్రిగారు ప్రతిరోజు కాలి నడకన పాఠశాలకు వెళ్ళేవారు. ఆయన ప్రతిరోజూ నదిని ఈదుకుని బడికి వెళ్ళేవారు.)

2. लालबहादुर शास्त्री जी ने देश को कौन – सा नारा दिया? (లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రిగారు దేశానికి ఏమి నినాదము ఇచ్చిరి?)
उत्तर:
लालबहादुर शास्त्री जी ने देश को ‘जय – जवान जय – किसान का नारा दिया।
(లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రిగారు దేశానికి “జై – జవాన్ జై – కిసాన్” అను నినాదమును ఇచ్చిరి.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.

“साहसी बालक” पाट का सारांश अपने शब्दों में लिखिए। (‘సాహసీ బాలక్’ పాఠము సారాంశమును మీ మాటల్లో వ్రాయండి.)
उत्तर:
एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसके पास पैसे नहीं थे। इस कारण वह नदी में तैरकर स्कूल जाता था। एक बार कुछ यात्री नाव में नदी पार कर रहे थे। उनको लगा कि बालक नदी में डूब जायेगा। उन्होंने उसे खींचकर नाव में बिठा लिया। वह साहसी बालक था। वह बोला कि “मैं रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता हूँ। सब लोग आश्चर्यचकित रह गये। यही साहसी बालक लालबहादुर शास्त्री था। आगे चलकर वे भारत के प्रधानमंत्री बने।
(ఒక బాలుడు 4వ తరగతి చదువుచుండెను. అతని వద్ద డబ్బులు లేవు. ఈ కారణముగా అతడు నది ఈది బడికి వెళ్ళుచుండెను. ఒకసారి కొందరు యాత్రికులు నావలో నది దాటుచుండిరి. వారికి ఆ బాలుడు నదిలో మునిగి పోతున్నాడు అని అనిపించెను. వారు అతడిని లాగి పడవలో కూర్చుండబెట్టిరి. అతడు సాహస బాలుడు. ఆ బాలుడు నేను రోజూ నది ఈది బడికి వెళ్ళుచున్నానని చెప్పెను. అందరూ ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి. ముందు ముందు ఆయన భారతదేశ ప్రధానమంత్రి అయ్యెను.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. शास्त्री जी ………… कक्षा में पढ़ते थे। (चौथी | सातवीं)
उत्तर:
चौथी

2. बालक तैरते – तैरते ………. के बीच आ पहुँचा। (नदी / समुद्र)
उत्तर:
नदी

3. यात्री ………. को बालक के पास ले गए। (नाव | कार)
उत्तर:
नाव

4. उन्होंने जय – जवान जय – ………. का नारा दिया। (किसान / विज्ञान)
उत्तर:
किसान

5. लोग उसकी बातों से ……… रह गए। (दंग / रंग)
उत्तर:
दंग

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य लिखिए।

1. शास्त्री जी साहसी बालक थे।
उत्तर:
1. शास्त्री जी साहसी बालक थे।
2. शास्त्री जी हर दिन स्कूल नदी में तैरकर जाते थे।
3. शास्त्री जी हर दिन स्कूल पैदल जाते थे।
4. शास्त्री जी भारत के प्रधानमंत्री बने थे।
5. जय – जवान जय – किसान शास्त्रीजी का नारा है।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. पैदल : प + ऐ + द् + अ + ल् + अ
2. खींचना : ……………………………
3. रास्ता : ……………………………..
4. शास्त्री : ……………………….
5. प्रधानमंत्री : …………………..
उत्तर:
1. पैदल : प + ऐ + द् + अ + ल् + अ
2. खींचना : ख् + ई + च् + अ + न् + आ
3. रास्ता : र + आ + स् + त् + आ
4. शास्त्री : श् + आ + स् + त् + र् + ई
5. प्रधानमंत्री प् + र् + अ + ध् + आ + न् + अ + म् + अं + त् + र् + ई

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के चार शब्द लिखिए।

1. स्कूल – लड़का – काम – मन – नल

2. बालक – ……………………….
उत्तर:
कोयल, लगन, नारा, रामायण

3. नाव – …………………………….
उत्तर:
वज़न, नानी, नीला, लपक

4. भारत – ………………………..
उत्तर:
तरल, लता, ताल, लाज

5. किसान – ……………………
उत्तर:
नायक, किसान, नाटक, कप

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. गाँव – ग्राम, देहात

2. स्कूल – ……………….
उत्तर:
विद्यालय, पाठशाला

3. नदी – …………………….
उत्तर:
नद, सरिता

4. डर – …………………………..
उत्तर:
भय, त्रास

5. साहसी – ………………….
उत्तर:
हिम्मती, दिलेर

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. एक × अनेक
2. गॉव शहर
3. देश × विदेश
4. दूर × पास
5. छोटा × बड़ा

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर दो वाक्य लिखिए।

उत्तर:
1. इस चित्र में अल्लूरि सीताराम राजू है।
2. अल्लूरि सीताराम राजू का जन्म विशाखपट्टणम जिले में हुआ।
3. वह एक वीर योद्धा थे।
4. अल्लूरि सीताराम राजू ने अंग्रेजों के विरुद्ध लडाई की थी।
5. अल्लूरि सीताराम राजू पुलीस थाने पर आक्रमण करते थे।

आ) परियोजना कार्य :
महान् व्यक्तियों के नारों को संग्रहित करके चार्ट पर लिखिए।
(గొప్ప వ్యక్తుల నినాదములను సంగ్రహించి చార్టుపై వ్రాయండి.)
उत्तर:
1. “स्वराज्य हमारा जन्म सिद्ध अधिकार है।” – बालगंगाधर तिलक
2. तुम मुझे खून दो मैं तुम्हें आजादी दूंगा। – सुभाष चंद्रबोस
3. सारे जहाँ से अच्छा हिंदोस्ताँ हमारा – अल्लामा इकबाल
4. इन्कलाब जिंदाबाद – भगत सिंह
5. करो या मरो – महात्मा गाँधी
6. जय हिंद – सुभाष चंद्रबोस
7. पूर्ण स्वराज्य – जवाहर लाल नेहरू
8. जय – जवान जय – किसान – लालबहादुर शास्त्री
9. वंदेमातरम – बकिंगचंद्र चटर्जी
10. कर मत दो – वल्लभाई पटेल
11. आत्म निर्भर भारत – नरेंद्र मोदी

इ) अनुवाद कीजिए।

1. मैं सातवीं कक्षा में पढ़ता हूँ।
उत्तर:
मैं सातवीं कक्षा में पढ़ता हूँ। నేను ఏడవ తరగతిలో చదువుతాను.

2. भारत बहु भाषी देश है।
उत्तर:
भारत बहु भाषी देश है। భారతదేశము బహుభాషలు మాట్లాడు దేశము.

3. गंगा नदी बहती है।
उत्तर:
गंगा नदी बहती है। గంగానది ప్రవహించును.

4. वह होशियार बालक है।
उत्तर:
वह होशियार बालक है। అతడు తెలివి గల బాలుడు.

5. तैराक ने सभी लोगों को बचाया।
उत्तर:
तैराक ने सभी लोगों को बचाया। ఈతగాడు ప్రజలందరినీ రక్షించెను.

व्याकरणांश

उदा : 1. मैं साहसी हूँ। 2. गाँव में छोटी सी दूकान है। 3. यह लाल सेब है।

परिभाषा : संज्ञा या सर्वनाम की विशेषता बतानेवाले शब्दों को ‘विशेषण’ कहते हैं।
जैसे छोटा, बड़ा, सुंदर, साहसी, बुद्धिमान, मीठा, कम आदि।
(నామవాచకము (సంజ్ఞ) లేక సర్వనామము యొక్క విశేషతలను తెలియజేయు శబ్దాలను విశేషణం అని అంటారు.)

अ) निम्न लिखित वाक्यों में विशेषण शब्द को रेखांकित कीजिए।

1. गुलाब सुंदर होता है।

2. आम मीठा होता है।
उत्तर:
आम मीठा होता है।

3. वह अच्छा लड़का है।
उत्तर:
वह अच्छा लड़का है।

4. गंगा पवित्र नदी है।
उत्तर:
गंगा पवित्र नदी है।

5. मुझे गरम पानी दीजिए।
उत्तर:
मुझे गरम पानी दीजिए।

आ) निम्र विशेषण शब्दों को अपने वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. नीला – आसमान नीला है।

2. मोटा – ……………….
उत्तर:
गोपाल मोटा आदमी है।

3. लाल – ……………
उत्तर:
लाल किला दिल्ली में है।

4. ऊँचा – ………………
उत्तर:
ऊँट ऊँचा जानवर है।

5. मीठा – ……………….
उत्तर:
मिठाई बहुत मीठी है।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ साहसी बालकों के साहस कार्यों के बारे में कक्षा में चर्चा कीजिए।
(సాహస బాలుర సాహస కార్యాలను గురించి తరగతి గదిలో చర్చించండి.)
उत्तर:
साहस कार्य : छत्तीसगढ़ के दुर्ग जिले में मज़दूरी कर अपने परिवार का लालन – पालन करनेवाले 17 वर्षीय मुकेश निषाद ने अनाज घर में छः बच्चों की जान बचाई। भटगाँव नामक ग्राम में एक अनाज घर में आग लग गयी। जिसमें विभिन्न परिवार के छः बच्चे गिर गये। भीषण आग से धुंआ भर गया। सभी बच्चे घुटन महसूस करने लगे। सभी बच्चे रोने चिल्लाने लगे। उनकी हालत देख मुकेश अपनी जान जोखिम में डालते हुए आग लगे घर में घुसा और एक – एक कर सभी बच्चों को बाहर निकाल दिया। उसके परिवार में दो भाई और माँ है। सात साल पहले उसके पिता का निधन हो गया। पिछले दस साल से वह चावल मिल में काम कर रहा था। माँ स्कूल में चपरासी है। मुकेश सत्रह साल का लड़का है। उसे गणतंत्र दिवस के अवसर पर राष्ट्रीय वीरता पुरस्कार प्राप्त हुआ।

पाठ का सारांश

एक बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसके पास पैसे नहीं थे। इस कारण वह नदी में तैरकर स्कूल जाता था। एक बार कुछ यात्री नाव में नदी पार कर रहे थे। उनको लगा कि बालक नदी में डूब जायेगा। उन्होंने उसे खींचकर नाव में बिठा लिया। वह साहसी बालक था। वह बोला कि “मैं रोज तैर कर ही स्कूल जाता हूँ। सब लोग आश्चर्यचकित रह गये। यही साहसी बालक लालबहादुर शास्त्री था। आगे चलकर वे भारत के प्रधानमंत्री बने।

పాఠ్య సారాంశం

ఒక బాలుడు 4వ తరగతి చదువుచున్నాడు. అతని వద్ద డబ్బులు లేవు. ఈ కారణముగా అతడు నది ఈది బడికి వెళ్ళుచుండెను. ఒకసారి కొందరు యాత్రికులు నావలో నది దాటుచుండిరి. వారికి ఆ బాలుడు నదిలో మునిగిపోతున్నాడు అని అనిపించెను. వారు అతడిని లాగి పడవలో కూర్చుండబెట్టిరి. అతడు సాహస బాలుడు. ఆ బాలుడు నేను రోజూ నది ఈది బడికి వెళ్ళుచున్నానని చెప్పెను. అందరూ ఆశ్చర్యపోయిరి. ఈ సాహస బాలుడే లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి ముందు ముందు ఆయన భారతదేశ ప్రధానమంత్రి అయ్యెను.

Summary

A boy was studying in 4th class. He had no money. So, he used to go to school swimming across the river. Once some travellers were crossing the river by a boat. They thought that the boy was drowning in the river. They snatched him and seated him in the boat. He was a brave boy. He said that he goes to school every day swimming across the river. They were amazed. This brave boy was none other than Lal Bahadur Sastri who later became the Prime Minister of India.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

बालक – बालिका
देवर – देवरानी
सदस्य – सदस्या
सेवक – सेविका
भिखारी – भिखारिन
भक्त – भक्तिन
मालिक – मालिकिन
माली – मालिन
महोदय – महोदया
अध्यक्ष – अध्यक्षा
नायक – नायिका
नेता – नेत्री

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

बच्चा – बच्चे
लडका – लडके
रास्ता – रास्ते
पैसा – पैसे
स्कूल – स्कूल
नदी – नदियाँ
यात्री – यात्रियाँ
नाव – नाव
काम – काम
संसार – संसार
नाम – नाम
देश – देश

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

डर × निड़र
साहसी × डरपोक
विजय × अपजय
धैर्य × अधैर्य
बचपन × बुढ़ापा
आगे × पीछे
प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
दूर × पास
गाँव × शहर
प्रतिदिन × कभी – कभी
सर्दी × गर्मी
छोटा × बड़ा

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

स्कूल = पाठशाला, పాఠశాల, school
साहस = हिम्मत, ధైర్యము, dare
दंग रह जाना = आश्चर्यचकित होना, ఆశ్చర్యపోవుట, stunned
गाँव = ग्राम, గ్రామము, village
संसार = दुनिया, ప్రపంచము, the world
प्रतिदिन = हर रोज, ప్రతిరోజూ, everyday
बालक = लडका, బాలుడు, a boy
कक्षा = वर्ग, తరగతి, class
नाव = नौका, నావ, పడవ, boat
सर्दी = शीतलता, చలి, cold
लोग = जनता, ప్రజలు, people
बहादुर = वीर, వీరుడు, brave
किसान = कृषक, రైతు, farmer
जवान = सिपाही, సిపాయి, soldier
देश = राष्ट्र, దేశము, country
नारा = आवाज़, నినాదము, slogan

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Study Material 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 8th Lesson Questions and Answers आओ हिन्दी सीखें

7th Class Hindi 8th Lesson आओ हिन्दी सीखें Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं ?(చిత్రంలో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में तीन लडकियाँ और तीन लड़के बैठे हुए है। उनके पास कुछ पुस्तक भी हैं। सामने एक दूरदर्शन (टी.वी) है। चार गमले हैं। दो गमलों में फूल खिले हुए हैं। एक दीवार को प्राकृतिक दृश्य चित्र पट लटक रहा है। खिडकी और दरवाज़े के पर्दे भी लटक रहे है।
(చిత్రములో ముగ్గురు బాలికలు, ముగ్గురు బాలురు కూర్చుని ఉన్నారు. వారి వద్ద కొన్ని పుస్తకములు కూడా కలవు. ఎదురుగా ఒక టీవి ఉన్నది. నాల్గు పూలకుండీలు వున్నవి. రెండు కుండీలలో పూలు విచ్చుకుని (వికసించి) ఉన్నవి. ఒక గోడకు ప్రకృతి దృశ్య పటము వేలాడుచున్నది. కిటికీ మరియు తలుపు తెరలు కూడా వేలాడుచున్నవి. )

प्रश्न 2.
बच्चे क्या कर रहे हैं? (పిల్లలు ఏమి చేయుచున్నారు?)
उत्तर:
बच्चे टी.वी. में हिंदी समाचार देख रहे हैं। (పిల్లలు టివీలో హిందీ వార్తలు చుస్తున్నారు.)

आओ हिंदी सीखें (రండి హిందీ నేర్చుకుందాం)

राजू और रमा दोनों एक ही कक्षा के छात्र हैं। राजू पाठशाला में नया है। दोनों कक्षा में बातचीत करते हैं।

राजू : मैं राजू हूँ।
रमा : मैं रमा हूँ।
रमा : राजू ! तुम्हारी मातृभाषा क्या है?
राजू : मेरा मातृभाषा तेलुगु है।
रमा : (हँसते हुए) ‘मेरा’ नहीं ‘मेरी’ कहो। मेरी मातृभाषा हिंदी हैं। ‘भाषा’ स्त्री लिंग शब्द है।
राजू : रमा ! हमें हिंदी कौन पढ़ाते हैं?
रमा : सरला जी हमें हिंदी पढ़ाती हैं।
राजू : हाँ ! वे स्त्री हैं इसलिए तुमने कहा – “पढाती हैं”, “पढ़ाता है’ नहीं।
रमा : तुम भी अब हिन्दी व्याकरण अच्छी तरह समझने लगे हो।
राजू : वहाँ देखो। मैदान में कई घोड़ा है।
रमा : राजू एक नहीं । कई घोड़े हैं।
एक से ज्यादा होने पर बहुवचन में ‘घोड़ा’ नहीं, ‘घोड़े’ कहना चाहिए और ‘है’ नहीं हैं’ कहना चाहिए।

राजू : रमा जी। आपकी हिंदी बहुत अच्छी है। आपके साथ रह कर मैं भी जल्दी अच्छी हिंदी में बोल सकूँगा। (रमा को बहुत प्यास लगी)
रमा : मुझे पानी पीना है।
राजू : लेकिन मुझे शरबत पीना है।
रमा : अच्छा। चलो, दोनों चलेंगे।
राजू : तुम्हारी घर कहाँ है?
रमा : ‘तुम्हारी’ नहीं, ‘तुम्हारा’ कहो।
राजू : अरे ! गलती हो गयी। घर पुल्लिंग है न?
रमा : तुम मेरा बात सुनो।
राजू : अरे, इस बार तुम गलत कैसे बोली?
‘मेरा बात’ नहीं, ‘मेरी बात’ कहना चाहिए न?
रमा : हाँ ! – हाँ ! मैं गलत बोली।
– (हिन्दी में बातचीत करते रहने से गलतियाँ सुधर जाएँगी अच्छी हिन्दी बोल सकेंगे। है ना?)
राजू : हाँ, सही है। अब चलें।

పాఠ్య సారాంశం

రాజు, రమ ఇరువురు ఒకే తరగతి విద్యార్థులు. రాజు పాఠశాలకు కొత్తవాడు. ఇరువురు పాఠశాలలో మాట్లాడుకొంటారు.

రాజు : నేను రాజును.
రమా : నేను రమను.
రమా : రాజూ, నీ మాతృభాష ఏమిటి?
రాజు : నా మాతృభాష తెలుగు.
రమా : (నవ్వుతూ) “మేరా” కాదు “మేరీ” అను. నా మాతృభాష హిందీ. భాష అనునది స్త్రీ లింగ శబ్దము.
రాజు’ : రమా ! మనకు హిందీ ఎవరు చదివిస్తారు? (నేర్పుతారు ?)
రమా : సరళగారు మనకు హిందీ చెబుతారు.
రాజు : అవును ! ఆమె స్త్రీ అందువలన నీవు “పధాతీ హైం” అని చెప్పావు “పథాతా హై” కాదు.
రమా : నీవు కూడా ఇప్పుడు హిందీ వ్యాకరణం అర్థం చేసుకుంటున్నావు.
రాజు : అక్కడ చూడు ! మైదానంలో ఎన్నో గుజ్రాలు ఉన్నాయి.
రమా : రాజూ! ఒకటి కాదు. ఎన్నో గుజ్రాలు ఉన్నవి. ఒకటి కంటే ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు బహువచనంలో ‘ఘోడా’ కాదు ‘ఘోడే’ అని అనాలి మరియు ‘హై’ (ఆ) కాదు ‘హైం’ (E) అనవలెను.
రాజు : రమాగారు ! మీ హిందీ చాలా బాగుంది. మీతో ఉండి నేను కూడా త్వరగా మంచి హిందీలో మాట్లాడగలను. (రమకు బాగా దాహం వేసినది.)
రమా : నేను మంచినీరు త్రాగవలెను.
రాజు : కానీ నేను కూల్ డ్రింక్ (పానీయం) తాగాలి.
రమా : సరే మంచిది. పద ఇద్దరం వెళదాం.
రాజు : తుమారీ ఘర్ కహా హై? రమా : “తుమారీ” కాదు “తుమారా” అను.
రాజు : అరే ! తప్పయినది. ఇల్లు పుంలింగం కదా !
రమా : తుమ్ మేరా బాత్ సునో.
రాజు : అరే ! ఈ సారి నీవు తప్పు ఎలా మాట్లాడావు ? “మేరా బాత్” కాదు, “మేరీ బాత్” అని అనాలి.
రమా : ఆవునవును ! నేను తప్పు మాట్లాడాను.
(హిందీలో మాట్లాడుతూ ఉంటే తప్పులు సవరించబడతాయి, మంచి హిందీ మాట్లాడగలము కదా!)
రాజు : అవును, నిజమే, ఇక ఇప్పుడు వెళదాము.

Summary

Raju and Rama are students of the same class. Raju is new to the school. Both of them are talking to each other.

Raju : I’m Raju.
Rama : I’m Rama.
Rama : Raju ! What is your mother tongue?
Raju : My mother tongue is Telugu. (He says ‘मेरा मातृभाषा’ in place of ‘मेरी मातृभाषा’
Rama : (laughing) Don’t say Mera मेरा, say Meri मेरी।
My mother tongue is Hindi. The word ‘Bhasha’ (भाषा) belongs to feminine gender.

Raju : Rama ! Who teaches us Hindi?
Rama : Mrs. Sarala teaches us Hindi.
Raju : Yes. She is a woman. That’s why you said Padhati has (पढ़ाती हैं) not Padhata hai (पढ़ाता है)
Rama : You too understand Hindi grammar now.
Raju : Look over there ! There are many horses in the ground. (He says ‘कई घोड़ा है)
Rama : Raju! Not one. Many horses. If there is more than one horse, we should say ‘ghode’. घोड़े is plural, not ‘ghoda’. घोड़ा, We should say (हैं), not (है)
Raju : Rama ! Your Hindi is very good. I too will speak in good Hindi in your company. (Rama feels thirsty)
Rama : I should drink water.
Raju : But I should have cool drink.
Rama : Ok, good. Let’s go together.
Raju : तुम्हारी घर कहाँ है? (He says ‘तुम्हारी’ in place of ‘तुम्हारा’)
Rama : Say Tumhara (तुम्हारा), not Turnhari (तुम्हारी).
Raju : Sorry! I’m mistaken. ‘Ghar’ll belongs to masculine gender, doesn’t it?
Rama : मेरा बात सुनो। (She says मेरा बात सुनो in place of मेरी बात सुनो)
Raju : Oh! This time you’re mistaken. You should say Meri bath (मेरी बात), not Mera bath (मेरा बात)
Rama : Yes, yes !I said wrongly.
(By speaking in Hindi, we can correct our mistakes and we can speak good Hindi. Am I correct?
Rama : Yes, it’s true. Now, we shall nnove.

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
मातृभाषा बोलने में अच्छी लगती है। क्यों? (మాతృభాష మాట్లాడటానికి బాగుంటుంది. ఎందుకు?)
उत्तर:
जन्म लेने के बाद हम जो प्रथम भाषा सीखते हैं उसे हम अपनी मात्रुभाषा कहते हैं। इसे मनुष्य मृत्यु तक बोलता है। इस भाषा का प्रयोग करके बालक अपने विचारों को अपने माता – पिता, और अन्य बालकों से व्यक्त करता है। इसलिए मातृभाषा में बोलने से मधुर एवं अच्छी लगती है।
(మనం పుట్టిన తర్వాత మనం ఏ భాష అయితే మాట్లాడతామో ఆ భాషను మాతృభాష అని అంటారు. దీనిని మనిషి చనిపోయేంతవరకు మాట్లాడతాడు. ఈ భాషను ప్రయోగించి బాలుడు తన అభిప్రాయాలను తమ తల్లిదండ్రి మరియు ఇతర పిల్లలతో వ్యక్తపరుస్తాడు. అందువలన మాతృభాష మాట్లాడటానికి మంచిగా ఉంటుంది, తీయగా ఉంటుంది. )

प्रश्न 2.
हमें हिंदी क्यों सिखनी चाहिए? (మనము హిందీ ఎందుకు నేర్చుకొనాలి?)
उत्तर:
सरकारी सूचनाएँ व जानकारी हिंदी में ही दी जाती हैं – हम इन्हें समझने, जानने हिंदी सीखनी चाहिए। हिंदी साहित्य बहुत धनी है। इसे जानने हिंदी सीखनी है। दूसरों से संपर्क रहने के लिए हमें हिंदी सीखनी चाहिए। हिंदी हमारी राष्ट्र भाषा और राज भाषा है। इसलिए हमें हिंदी सीखनी चाहिए। हिंदी प्रांतों में पर्यटन के दौरान उनसे संवाद करने हिंदी सीखनी चाहिए। सरकार के त्रिभाषा सूत्र के कारण हमें हिंदी सीखनी चाहिए।
(ప్రభుత్వ సూచనలు హిందీలో ఇవ్వబడును. మనము వీటిని అర్థము చేసుకొనుటకు హిందీ నేర్చుకొనవలెను. ఇతరులతో సంపర్కము కొరకు హిందీ నేర్చుకొనవలెను. హిందీ మన రాజ భాష మరియు అధికార భాష. అందువలన మనము హిందీ నేర్చుకొనవలెను. హిందీ ప్రాంతాలలో పర్యటించు సమయంలో వారితో మనం మాట్లాడుటకు హిందీ నేర్చుకొనవలెను. ప్రభుత్వము త్రిభాషా సూత్రమును ప్రవేశపెట్టిన కారణమున మనము హిందీ నేర్చుకొనవలెను.)

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
पाठ में हिंदी बोलने में कौन गलतियाँ कर रहा है? (పాఠంలో హిందీ మాట్లాడటంలో ఎవరు తప్పులు చేస్తున్నారు?)
उत्तर:
पाठ में हिंदी बोलने में राजू गलतियाँ कर रहा है।
(పాఠంలో హిందీ మాట్లాడటంలో రాజు తప్పులు చేస్తున్నాడు.)

प्रश्न 2.
राजू और रमा कहाँ मिलते हैं? (రాజు మరియు రమా ఎక్కడ కలుసుకుంటారు?)
उत्तर:
राजू और रमा दोनों कक्षा में मिलते हैं।
(రాజు మరియు రమా తరగతి గదిలో కలుసుకొంటారు.)

प्रश्न 3.
रमा की मातृभाषा क्या है? (రమా మాతృభాష ఏమిటి?)
उत्तर:
रमा की मातृभाषा हिंदी है।
(రమా మాతృభాష హిందీ.)

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

उत्तर:

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. रमा, हमें हिंदी कौन पढ़ाते हैं? [ 3 ]
2. मैदान में घोड़ा है। [ 4 ]
3. मेरी मातृभाषा हिंदी है। [ 2 ]
4. राजू पाठशाला का नया छात्र है। [ 1 ]
5. लेकिन मुझे शरबत पीना है। [ 5 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) बताचित ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో రాయండి.)

1. सरला जी क्या पढ़ाती हैं? (సరళగారు ఏమి చదివించెదరు?)
उत्तर:
सरला जी हिंदी पढ़ाती हैं। (సరళగారు హిందీ చదివించెదరు.)

2. राजू ने मैदान में क्या देखा? (రాజు ఆటస్థలములో ఏమి చూసెను?)
उत्तर:
राजू ने मैदान में कई घोडों को देखा।
(రాజు ఆటస్థలములో ఎన్నో గుఱ్ఱాలను చూసెను.)

3. रमा क्या पीना चाहती है? (రమా ఏమి త్రాగాలని అనుకుంటున్నది?)
उत्तर:
रमा पानी पीना चाहती है।
(రమా నీరు త్రాగాలని అనుకుంటున్నది.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.)

→ “आओ हिंदी सीखें” पाठ का सारांश लिखिए। (‘రండి హిందీ నేర్చుకుందాం’ పాఠం సారాంశము వ్రాయండి.)
उत्तर:
इस पाठ में हिंदी में बात करते समय लिंग और बचन के प्रयोग में होनेवाली गलतियों को सुधारने का प्रयत्न किया गया है। इस पाट में स्त्री लिंग और पुल्लिंग शब्दों के बारे में बताया गया है। यह स्पष्ट किया गया है कि मेरा – मेरी, तुम्हारा – तुम्हारी जैसे शब्दों का प्रयोग कब, कैसे करना है। इसी तरह इस पाठ में एक वचन और बहु वचन के प्रयोग के बारे में बताया गया है।
(ఈ పాఠంలో హిందీలో మాట్లాడు సమయంలో లింగవచనాల ప్రయోగంలో దొర్లుచున్న తప్పులను సరిదిద్దుకొనుటకు ప్రయత్నము చేయబడినది. ఈ పాఠంలో స్త్రీలతో మరియు పుంలింగ శబ్దముల గురించి తెలియజేయబడినది. మేరా (मेरा), మేరీ (मेरी), తుమ్హారా (तुम्हारा), తుమ్హారీ (तुम्हारी) మొదలగు శబ్దముల ప్రయోగము ఎప్పుడు, ఎలా చేయాలో తెలియజేయడమైనది. అదేవిధంగా ఈ పాఠంలో ఏకవచనము మరియు బహువచనముల ప్రయోగము గురించి చెప్పబడినది.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. राजू पाठशाला जा रहा है। (रहा | रही)
उत्तर:
रहा

2. राजू और रमा पाठशाला जा …………. हैं। (रहे | रहा)
उत्तर:
रहे

3. सरला जी कक्षा में आ ……….., हैं। (रही / रहे)
उत्तर:
रही

4. घोड़ा मैदान में चर ……… है। (रहा / रही)
उत्तर:
रहा

5. माँ खाना बना …………. है। (रही / रहे)
उत्तर:
रही

ई) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।


1. छात्र पढ़ता है।
2. यह मेरा घर है।
3. चाय गरम है।
4. घोडा मैदान में है।
5. यह कक्षा है।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. भाषा : भ + आ + ष् + आ

2. अच्छा : …………………………
उत्तर:
अ + च् + छ + आ

3. तुम्हारा : …………………………
उत्तर:
त् + उ + म् + ह् + आ + र् + आ

4. व्याकरण : …………………………
उत्तर:
व् + य् + आ + क् + अ + र् + अ + ण् + अ

5. स्त्री : …………………………
उत्तर:
स् + त् + र् + ई

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्दों के आधार पर चार शब्द लिखिए।

रमा – मारा – रात – तन – नल
जल
उत्तर:
लहर – रत्न – नाराज़ – जलन

सरला
उत्तर:
लगाम – माला – लात – तारा

बात
उत्तर:
तन – नर – राम – मकर

बोध
उत्तर:
धन – नल – लोरी – रीछ

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. विद्यालय – पाठशाला, स्कूल

2. नवीन
उत्तर:
नया, आधुनिक

3. शीघ्र
उत्तर:
जल्दी, तुरंत

4. विकास
उत्तर:
बढ़ना, वृद्धि

5. घर
उत्तर:
मकान, आवास

इ) विलोम शब्द लिखिए।

1. सरल × कठिन
2. सही × गलत
3. एक × अनेक
4. अच्छा × बुरा
5. परिचित × अपरिचित

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।

उत्तर:
1. यह भगत सिंह का चित्र है।
2. भगत सिंह भारत का देश भक्त है।
3. भगत सिंह का जन्म पंजाब में हुआ।
4. भगत सिंह भारत देश के स्वतंत्र संग्राम के योद्धा थे।
5. भगत सिंह भारत के एक वीर शहीद थे।

आ) परियोजना कार्य

→ “हिन्दी दिवस” से संबंधित चित्र इकट्ठा कीजिए। (హిందీ దినోత్సవమునకు సంబంధించిన కొన్ని చిత్రములు ప్రోగు చేయండి.)
उत्तर:

इ) कुछ चित्र इकट्टा करके लिंग पहचानकर लिखिए।
(కొన్ని బొమ్మలను ప్రోగు చేసి లింగాలను గుర్తించి వ్రాయండి.)
उत्तर:

ई) अनुवाद कीजिए।

1. मेरी मातृभाषा तेलुगु है।
उत्तर:
मेरी मातृभाषा तेलुगु है। నా మాతృభాష తెలుగు.

2. मैदान में घोड़ा है।
उत्तर:
मैदान में घोडा है। మైదానములో గుఱ్ఱము ఉన్నది.

3. गलत काम नहीं करना चाहिए।
उत्तर:
गलत काम नहीं करना चाहिए। చెడ్డపని చేయరాదు.

4. सब से बातचीत करना चाहिए।
उत्तर:
सब से बातचीत करना चाहिए। అందరితో మాట్లాడవలెను.

5. गन्ने का रस पीने से प्यास बुझती है।
उत्तर:
गन्ने का रस पीने से प्यास बुझती है। చెఱుకు రసం త్రాగిన దాహము తీరును.

व्याकरणांश

अ)

पहले चित्र से पुरुष जाति का बोध होता है।

दूसरे चित्र से स्त्री जाति का बोध होता है।

परिभाषा :
ज़ो शब्द पुरुषवाचक हैं, उन्हें पुल्लिंग कहते हैं।
जो शब्द स्त्री वाचक हैं, उन्हें स्त्रीलिंग कहते हैं।
जैसे : पुल्लिंग शब्द : लड़का, घोड़ा, बकरा, मुर्गा, आदि।
स्त्री लिंग शब्द : लड़की, घोड़ी, बकरी, मुर्गी आदि।
संज्ञा के बदले में प्रयोग किये जाने वाले शब्दों को ”सर्वनाम” कहते हैं।
जैसे : मैं, हम, तू, तुम, आप, यह, वह, ये, वे, क्या, क्यों, कैसे … आदि।

आ) नीचे दिये गये वाक्यों में स्त्री लिंग शब्द रेखांकित कीजिए।

1. सरला जी हिंदी पढ़ाती हैं।
उत्तर:
सरला जी हिंदी पढ़ाती हैं।

2. रमा की मातृभाषा हिंदी है।
उत्तर:
रमा की मातृभाषा हिंदी है।

3. लड़की पाठशाला जाती है।
उत्तर:
लड़की पाठशाला जाती है।

4. अध्यापिका पाठ पढ़ाती हैं।
उत्तर:
अध्यापिका पाठ पढ़ाती हैं।

5. माँ खाना बनाती है।
उत्तर:
माँ खाना बनाती है।

इ) नीचे दिये गये वाक्यों में पुल्लिंग शब्द रेखांकित कीजिए।

1. आदमी चाय पी रहा है।
उत्तर:
आदमी चाय पी रहा है।

2. पिताजी बाजार जा रहे हैं।
उत्तर:
पिताजी बाजार जा रहे हैं।

3. राजकुमार वन गया।
उत्तर:
राजकुमार वन गया।

4. मामा पुस्तक पढ़ रहे हैं।
उत्तर:
मामा पुस्तक पढ़ रहे हैं।

5. शेर जंगल का राजा है।
उत्तर:
शेर जंगल का राजा है।

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ हिंदी भाषा से संबंधित कुछ विषयों को दृश्य रूप में दिखाइए। (హిందీ భాషకు సంబంధించిన కొన్ని విషయాలను దృశ్యరూపంలో చూపించండి.)
उत्तर:
(हिंदी भाषा संबंधी कुछ विषयों को अवश्य दृश्य रूप में बच्चों को दिखाया जाएगा।)
हिंदी भाषा से संबंधित कुछ विषय :

• हिंदी सरल भाषा है।
• हिंदी सीखना बहुत आसान है।
• हिंदी देवनागरी लिपि में लिखी जाती है।
• देवनागरी लिपि की यह विशेषता है कि इसमें जो लिखा जाता है वही पढ़ा जाता है।
• हिंदी भारत की राज भाषा और राष्ट्रभाषा है।
• भारतीय स्वतंत्रता संग्राम में (हिंदी) हमें एकता के सूत्र में बाँधा।
• हिंदी भारत की सभ्यता और संस्कृति व गरिमा का प्रतीक है।
• मीडिया, फिल्म उद्योग, बैंकिंग आदि क्षेत्रों में हिंदी की उपयोगिता बढ़ती जा रही है।
• हिंदी भाषा से कई रोज़गार मिलते हैं।
• आज हिन्दी अंतर्राष्ट्रीय स्तर पर शोभित है।
• 14 सितंबर को हम हिंदी दिवस मनाते हैं।
• 10 जनवरी को विश्व भर में विश्व हिंदी दिवस मनाया जाता है।

पाठ का सारांश

इस पाठ में हिंदी में बात करते समय लिंग और वचन के प्रयोग में होनेवाली गलतियों को सुधारने का प्रयत्न किया गया है। इस पाठ में स्त्री लिंग और पुलिंग शब्दों के बारे में बताया गया है। यह स्पष्ट किया गया है कि मेरा – मेंरी, तुम्हारा – तुम्हारी जैसे शब्दों का प्रयोग कब, कैसे करना है। इसी तरह इस पाठ में एक वचन और बहु वचन के प्रयोग के बारे में बताया गया है।

పాఠ్య సారాంశం

ఈ పాఠంలో హిందీలో మాట్లాడు సమయంలో లింగవచనాల ప్రయోగంలో దొర్లుచున్న తప్పులను సరిదిద్దుకొనుటకు ప్రయత్నము చేయబడినది. ఈ పాఠంలో స్త్రీ లింగ మరియు పుంలింగ శబ్దముల గురించి తెలియజేయబడినది. మేరా (मेरा), మేరీ (मेंरी), తుమ్హారా (तुम्हारा), తుమ్హారీ (तुम्हारी) మొదలగు శబ్దముల ప్రయోగము ఎప్పుడు, ఎలా చేయాలో తెలియజేయడమైనది. అదేవిధంగా ఈ పాఠంలో ఏకవచనము మరియు బహువచనముల ప్రయోగము గురించి చెప్పబడినది.

Summary

In this lesson, an attempt is made to correct the mistakes regarding the usage of gender and number when Hindi is spoken. How to use words in feminine and masculine genders is discussed in this lesson. The usage of words such as मेरा, मेरी, तुम्हारा, तुम्हारी is explained. Similarly, it is also discussed about the correct usage of words in singular and plural numbers in this lesson.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

राजा – रानी
छात्र – छात्रा
बालक – बालिका
लडका – लडकी
बेटा – बेटी
दादा – दादी
अध्यापक – अध्यापिका
कवि – कवयित्री
माता – पिता
नौकर – नौकरानी
पुजारी – पुजारिन
सेवक – सेविका

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

भाषा – भाषाएँ
कर्तव्य – कर्तव्य
बच्चा – बच्चे
लडका – लडके
बेटा – बेटे
कक्षा – कक्षाएँ
पाठशाला – पाठशालाएँ
स्त्री – स्त्रियाँ
घोड़ा – घोडे
घर – घर
बात – बातें
बोली – बोलियाँ
गलती – गलतियाँ
शब्द – शब्द

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

सरल × कठिन/मुश्किल
एक × अनेक
नया × पुराना
हँसना × रोना
हाँ × नहीं
स्त्री × पुरुष
अच्छी × बुरी
बहुत × कम
गलत × ठीक/सही
प्रयत्न × अप्रयत्न
स्पष्ट × अस्पष्ट

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

सरल = आसान, సరళము, easy
घर = मकान, ఇల్లు, house
घोड़ा = एक जानवर, గుఱ్ఱము, horse
गलती = भूल, తప్పు, mistake
मैदान = खेलकूद की जगह, ఆటస్థలము, play ground
बालक = लड़का, బాలుడు, boy
कक्षा = वर्ग, తరగతి, class
स्त्री = औरत, స్త్రీ, woman
छात्र = विद्यार्थी, విద్యార్ధి, student
पाठशाला = स्कूल, బడి, school

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము : Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोट पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
(ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.)

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 7th Lesson कोयल Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 7th Lesson Questions and Answers कोयल

7th Class Hindi 7th Lesson कोयल Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं ? (చిత్రంలో ఏమేమి కన్పించుచున్నవి?)
उत्तर:
चित्र में एक रास्ता, कुछ झोंपडियाँ, एक घर, कुछ ताड के पेड, फूल, पौधे, घास, पर्वत, कुआ, एक स्त्री, पेड़ और उस पेड के ऊपर कुछ पक्षी, स्त्री के हाथ में बाल्टी, ज़मीन पर एक घडा आदि दिखाई दे रहे हैं। आसमान में सूरज भी दिखाई दे रहा है।
(చిత్రంలో ఒక దారి, కొన్ని గుడిసెలు, ఒక ఇల్లు కొన్ని తాటిచెట్లు, పూలు, మొక్కలు, గడ్డి, పర్వతములు ఒక బావి, ఒక స్త్రీ, చెట్టు ఆ చెట్టుపైన కొన్ని పక్షులు, స్త్రీ చేతిలో, ఒక బొక్కెన, నేల మీద ఒక కడవ మొదలగునవి కన్పించుచున్నవి. ఆకాశంలో సూర్యుడు కూడా కనిపిస్తున్నాడు. )

प्रश्न 2.
औरत क्या कर रही है? (స్త్రీ ఏమి చేయుచున్నది?)
उत्तर:
औरत कुएँ से पानी खींचकर घड़ा भर रही है।
(స్త్రీ బావి నుండి నీరు తోడి కడప నింపుచున్నది.)

कविता

1. देखो कोयल काली है पर – చూడండీ కోకిల నలుపు కానీ
मीठी है इसकी बोली। – తీయనిది దాని పిలుపు.
इसने ही तो कूक कूक कर – కోకిలే కూసి కూసి
आमों में मिश्री घोली। – మామిడి పండ్లలో తీయదనం నింపింది.

2. कोयल कोयल सच बतलाना – కోకిలా ఓ కోకిలా నిజం చెప్పు
क्या संदेशा लाई हो। – ఏమి సందేశం. తెచ్చావు.
बहुत दिनों के बाद आज फिर – చాలా రోజుల తర్వాత ఈ రోజు మళ్ళీ
इस डाली पर आई हो॥ – ఈ కొమ్మ పైకి వచ్చావు.

3. क्या गाती हो? किसे बुलाती …. – ఏమి పాడుతావు? ఎవరిని పిలుస్తారు?
बतला दो कोयल रानी। – చెప్పవా కోకిల రాణీ !
प्यासी धरती देख माँगती – దాహము గొన్న భూమిని చూసి అడుగుతావా
हो क्या मेघों से पानी? – మేఘాల నుండి నీటిని?

POEMS

1. देखो कोयल काली है पर – Look! Cuckoo is black but
मीठी है इसकी बोली। – Its voice is melodious.
इसने ही तो कूक कूक कर – The Cuckoo singing constantly
आमों में मिश्री घोली। – Filled the mangoes with sweetness.

2. कोयल कोयल सच बतलाना – Oh Cuckoo ! Tell the truth
क्या संदेशा लाई हो। – What message did you bring?
बहुत दिनों के बाद आज फिर – After so many days again today
इस डाली पर आई हो॥ – You perched on this bough.

3. क्या गाती हो? किसे बुलाती …. – What are you singing? Whom are you calling?
बतला दो कोयल रानी। – Won’t you tell, Cuckoo. queen!
प्यासी धरती देख माँगती – Observing the thirsty earth, are you asking
हो क्या मेघों से पानी? – Water from the clouds?

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
कुछ पक्षियों के नाम बताइए। (కొన్ని పక్షుల పేర్లను తెలుపుము.)
उत्तर:
कौआ, कबूतर, मोर, तोता, मैना, बगुला, हंस, बतख, आदि कुछ पक्षियों के नाम हैं।
(కాకి, పావురము, నెమలి, చిలుక, మైనా, కొంగ, హంస మరియు బాతు మెదలగునవి కొన్ని పక్షులు పేర్లు.)

प्रश्न 2.
वर्षा की बूंदें कहाँ से गिरती हैं? (వర్షపు బిదువులు ఎక్కడ నుండి పడును?)
उत्तर:
वर्षा की बूंदें आसमान की मेघों से गिरती हैं।
(వర్షపు బిందువులు ఆకాశంలో మేఘాల నుండి కురియును (పడును.))

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए

प्रश्न 1.
इस पाठ में किसके बारे में बताया गया है? (ఈ పాఠంలో ఎవరిని గురించి చెప్పబడినది.)
उत्तर:
इस पाठ में कोयल के बारे में बताया गया है। (ఈ పాఠంలో కోకిల గురించి చెప్పబడినది.)

प्रश्न 2.
कोयल की बोली कैसी होती है? (కోకిల మాట ఎలా ఉంటుంది?)
उत्तर:
कोयल की बोली मीठी होती है। (కోకిల మాట తీయగా ఉంటుంది.)

प्रश्न 3.
कोयल किससे पानी माँगती है? (కోకిల ఎవరిని నీరు అడుగుతున్నది?)
उत्तर:
कोयल मेघों से पानी माँगती है। (కోకిల మేఘములను నీరు అడుగుతున్నది.)

पढ़िए

अ) सही जोड़ी बनाइए।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. हो क्या मेघों से पानी? [ 4 ]
2. कोयल, कोयल सच बतलाना। [ 5 ]
3. आमों में मिश्री घोली। [ 2 ]
4. देखो कोयल काली है पर [ 1 ]
5. बतला दो कोयल रानी [ 3 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) चित्रों से संबंधित शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

उत्तर:

लिखिए

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో వ్రాయండి.

1. कोयल की बोली कैसी है? (కోకిల మాట ఎలా ఉన్నది?)
उत्तर:
कोयल की बोली मीठी है। (కోకిల మాట తీయగా ఉన్నది.)

2. आमों में मिश्री किसने भरी? (మామిడి పండ్లలో తీయని కలకండను ఎవరు నింపిరి?)
उत्तर:
आमों में मिश्री कोयल ने भरी। (మామిడి పండ్లలో తీయని పంచదార కలకండను కోకిల నింపినది.)

3. कोयल गाते हुए किसे बुला रही है? क्यों? (కోకిల పాడుతూ ఎవరిని పిలుచుచున్నది? ఎందుకు?)
उत्तर:
कोयल गाते हुए मेघों को बुला रही है। कोयल प्यासी धरती को देखकर उसकी प्यास बुझाने मेघों से पानी माँग रही है।
(కోకిల పాడుతూ మేఘాలను పిలుచుచున్నది. కోకిల దాహముగొన్న భూమిని చూసి దాని దాహము తీర్చుటకు మేఘాలను నీరు అడుగుచున్నది.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छह वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నకు సమాధానము 5 – 6 వాక్యములలో వ్రాయండి.)

→ “कोयल” कविता का सारांश अपने शब्दों में लिखिए।
(‘కోకిల’ కవిత సారాంశము మీ మాటలలో వ్రాయండి.)
उत्तर:
कोयल काली होती है। उसकी आवाज़ मीठी होती है। उसकी कूक आमों में मिश्री जैसी मिठास घोलती है। कोयल प्यासी धरती के लिए मेघों से पानी माँग रही है। वह अपना संदेश लेकर बहुत दिनों के बाद डाली पर आयी है। कविता का सारांश यह है कि मधुर बोलने से हर जगह आदर मिलता है।
(కోకిల నల్లగా ఉంటుంది. దాని స్వరము తీయగా ఉంటుంది. దాని కూత మామిడిపండ్లలో తీయదనాన్ని నింపుతుంది. కోకిల దాహముగొన్న భూమి కోసం మేఘాల నుండి నీటిని అడుగుచున్నది. అది తన సందేశమును తీసుకుని చాలా రోజుల తర్వాత కొమ్మ మీదకు వచ్చింది. కవిత సారాంశము ఏమనగా మధురంగా మాట్లాడటం వల్ల ప్రతిచోటా కూడా గౌరవం లభిస్తుంది.)

इ) उचित शब्द से खाली जगह भरिए।

1. कोयल का रंग काला है। (काला / सफेद)
उत्तर:
काला

2. कोयल की बोली …….. है। (कड़वा | मीठी)
उत्तर:
मीठी

3. कोयल ने अपनी कूक से …. में मिश्री घोली है। (आमों/ अमरूद)
उत्तर:
आमों

4. प्यासी धरती के लिए …. से पानी माँगती है। (सूरज/ मेघों)
उत्तर:
मेघों

5. कोयल, कोयल …… बतलाना। (सच/ झूठ)
उत्तर:
सच

ई) संकेतों के आधार पर वाक्य लिखिए।

1. कोयल कूकती है।
उत्तर:
2. कोयल काली है।
3. कोयल डाली पर बैठी है।
4. कोयल की बोली मीठी है।
5. कोयल ने आमों में मिश्री घोली है।

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।

1. कोयल : क + ओ + य + अ + ल + अ
2. मिश्री : ………………………
उत्तर:
म् + इ + श् + र् + ई

3. डाली : ………………………
उत्तर:
ड् + आ + ल् + ई

4. प्यासा : ……………………….
उत्तर:
प् + य् + आ + स् + आ

5. मेघ : ……………………..
उत्तर:
म् + ए + घ + अ

भाषांश

अ) अंत्याक्षरी विधि के अनुसार नीचे दिये गये शब्द के आधार पर चार शब्द बनाइए।

1. कोयल – लता – ताला – लाज – जल
2. आम – ………………………
3. आज – ………………………
4. रानी – ………………………
5. मेघ – ………………………
उत्तर:
1. कोयल – लता – ताला – लाज – जल
2. आम – मत – तय – यह – हल
3. आज – जल – लात – ताल – लोग
4. रानी – नीम – मामा – माता – ताकत
5. मेघ – घन – नयन – नथ – थाली

आ) पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. सच – सत्य, यथार्थ
2. गाना – ……………..
उत्तर:
गीत, तराना

3. माँ – …………………….
उत्तर:
माता, जननी

4. सदा – ……………….
उत्तर:
हमेशा, सर्वदा

5. संदेश – …………
उत्तर:
खबर, समाचार

इ) विलोम शब्द लिखिए।
छोटा कम सफ़ेद झूठ एक ज़ोर से

1. श्यामपट काला है। सफ़ेद

2. बाग में अनेक पेड़ हैं।
उत्तर:
एक

3. सदा सच बोलना चाहिए।
उत्तर:
झूठ

4. बाग में बहुत पेड़ हैं।
उत्तर:
कम

5. हमारे घर का आंगन बहुत बड़ा है।
उत्तर:
छोटा

सृजनात्मकता

अ) चित्र देखकर वाक्य लिखिए।

उत्तर:

आ) परियोजना कार्य

1. कुछ पशु – पक्षियों के चित्र इकट्टा करके कक्षा में दिखाइए।
(కొన్ని పశు-పక్షుల బొమ్మలను పోగు చేసి తరగతి గదిలో ప్రదర్శించండి.)
उत्तर:
पशुओं के चित्र :

इ) अनुवाद कीजिए।

1. आम मीठा होता है।
उत्तर:
आम मीठा होता है। మామిడిపండు తీయగా ఉండును.

2. बच्चों को मिठाई पसंद है।
उत्तर:
बच्चों को मिठाई पसंद है। పిల్లలకు మిఠాయి ఇష్టము.

3. पतझड़ में पत्ते गिरते हैं।
उत्तर:
पतझड़ में पत्ते गिरते हैं। శిశిర ఋతువులో ఆకులు రాలును.

4. धरती हमारी माता है।
धरती हमारी माता है। భూమి మన తల్లి.

5. पानी से प्यास बुझती है।
उत्तर:
पानी से प्यास बुझती है। నీటితో దాహము తీరుతుంది.

व्याकरणांश

अ) नीचे दिए गए वाक्यों में रेखांकित शब्द सर्वनाम कहलाते हैं।
(క్రింది ఇవ్వబడిన వాక్యములలో గీత గీయబడిన శబ్దములు సర్వనామములు అని పిలువబడును.)

सर्वनाम परिभाषा :
संज्ञा के बदले में प्रयोग किये जाने वाले शब्दों को “सर्वनाम” कहते हैं।
जैसे : मैं, हम, तू, तुम, आप, यह, वह, ये, वे, क्या, कौन, आप … आदि।

अ) कविता पढ़कर सर्वनाम शब्द रेखांकित कीजिए।
उत्तर:
देखो कोयल काली है पर
मीठी है इसकी बोली।
इसने ही तो कूक कूक कर
आमों में मिश्री घोली।

कोयल कोयल सच बतलाना
क्या संदेशा लाई हो।
बहुत दिनों के बाद आज फिर
इस डाली पर आई हो॥

क्या गाती हो? किसे बुलाती ….
बतला दो कोयल रानी।
प्यासी धरती देख माँगती
हो क्या मेघों से पानी?

आ) नीचे दिये गये वाक्यों में से सर्वनामों को पहचानकर लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన వాక్యాలలో సర్వనామ శబ్దములను గుర్తించి వ్రాయండి.

1. वह कोयल है। वह

2. यह आम का पेड़ है। …..
उत्तर:
यह

3. आप आम खाइए।
उत्तर:
आप

4. कौन गाना गा रहा है?
उत्तर:
कौन

5. मैं गीत गाता हूँ।
उत्तर:
मैं

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన :

→ सुभद्रा कुमारी चौहान जी की कुछ अन्य कविताएँ पढ़कर कक्षा में सुनाइए।
(సుభద్రా కుమారీ చౌహాన్ గారి కొన్ని ఇతర కవితలు తరగతిలో చదివి వినిపించండి.)
उत्तर:
देव ! तुम्हारे कई उपासक, कई ढंग से आते हैं,
सेवा में बहुमूल्य भेट वे, कई रंग के लाते हैं।
धूम-धाम से, साज-बाज से, वे मंदिर में आते हैं।
मुक्तामणि बहुमूल्य वस्तुएँ, लाकर तुम्हें चढ़ाते हैं।
मैं ही हूँ गरीबिनी ऐसी, जो कुछ साथ नहीं लायी,
फिर भी साहस कर मंदिर में, पूजा करने को आयी।
धूप-दीप, नैवेद्य नहीं है, झाँकी का श्रृंगार नहीं,
हाय, गले में पहनाने को, फूलों का भी हार नहीं।
स्तुति कैसे करूँ तुम्हारी, स्वर में है माधुर्य नहीं,
मन का भाव प्रकट करने को, वाणी में चातुर्य नहीं।
नहीं दान है, नहीं दक्षिणा, खाली हाथ चली आयी,
पूजा की भी विधि न जानती, फिर भी नाथ चली आयी।
पूजा और पुजापा प्रभुवर! इसी पुजारिन को समझो,
दान-दक्षिणा और निछावर, इसी भिखारिन को समझो।
मैं उन्मत्त प्रेम की लोभी, हृदय दिखाने आयी हूँ,
जो कुछ है बस यही पास है, इसे चढ़ाने आयी हूँ।
चरणों में अर्पित है, इसको चाहो तो स्वीकार करो,
यह तो वस्तु तुम्हारी ही है, ठुकरा दो या प्यार करो।

पाठ का सारांश

कोयल काली होती है। उसकी आवाज़ मीठी होती है। उसकी कूक आमों में मिश्री जैसी मिठास घोलती है। कोयल प्यासी धरती के लिए मेघों से पानी माँग रही है। वह अपना संदेश लेकर बहुत दिनों के बाद डाली पर आयी है। कविता का सारांश यह है कि मधुर बोलने से हर जगह आदर मिलता है।

పాఠ్య సారాంశం

కోకిల నల్లగా ఉంటుంది. దాని స్వరము తీయగా ఉంటుంది. దాని కూత మామిడిపండ్లలో తీయదనాన్ని నింపుతుంది. కోకిల దాహముగొన్న భూమి కోసం మేఘాల నుండి నీటిని అడుగుచున్నది. అది తన సందేశమును తీసుకుని చాలా రోజుల తర్వాత కొమ్మ మీదకు వచ్చింది. కవిత సారాంశము ఏమనగా మధురంగా మాట్లాడటం వల్ల ప్రతిచోటా కూడా గౌరవం లభిస్తుంది.

Summary

Cuckoo is black. Its voice is melodious. Its song fills the mangoes with sweetness. The cuckoo is asking water from the clouds for the sake of the thirsty earth. Carrying its message. The cuckoo perched on the bough after so many days. The summary of the poem is that : if we speak, sweetly (politely), we shall be honoured everywhere.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

कोयल – नर कोयल
राजा – रानी
पंडित – पंडिताइन
भैंस – भैंसा
छात्र – छात्रा
लेखक – लेखिका
सास – ससुर
विद्वान – विदुषी
शेर – शेरनी
मोर – मोरनी
बेगम – बादशाह
बकरा – बकरी

वचन बदलिए (వచనములను మార్చండి)

ऋतु – ऋतुएँ
पाठ – पाठ
कोयल – कोयल
बोली – बोलियाँ
आम – आम
संदेश – संदेश
दिन – दिन
डाली – डालियाँ
रानी – रानियाँ
मेघ – मेघ
पानी – पानी
धरती – धरती

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

सूर्योदय × सूर्यास्त
सुंदरता × असुंदरता
प्रकृति × विकृति
लायक × नालायक
मीठा × कडुआ
मीठी × कडुवी
काली × सफ़ेद
काला × सफ़ेद
सच × झूठ
देना × लेना
आज × कल
बहुत × कम

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

बोली = वाणी, మాట, speech
कूकना = कुहू कुहू आवाज़ करना, కుహూ కుహూ అని శబ్దము చేయుట, to sing
मिश्री = मिसरी, కలకంద, పటిక బెల్లం, sugar candy
घोलना = मिलाना , కలుపుట, mixing
संदेशा = समाचार, సమాచారం, news
मेघ = बादल, మేఘాలు, clouds
डाली = शाखा, కొమ్మ, branch
धरती = ज़मीन, భూమి, the earth
पानी = जल, నీరు, water
बतलाना = बोलना, చెప్పుట, to tell
सच = सत्य, నిజము, truth
पर = मगर, కానీ, but

श्रुत लेख : శ్రుతలేఖనము: Dictation

अध्यापक या अध्यापिका निम्न लिखित शब्दों को श्रुत लेख के रूप में लिखवायें। छात्र अपनी – अपनी नोटं पुस्तकों में लिखेंगे। अध्यापक या अध्यापिका इन्हें जाँचे।
ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని క్రింద వ్రాయబడిన శబ్దములను శ్రుతలేఖనంగా డిక్టేట్ చేయును. విద్యార్థులు వారి వారి నోట్ పుస్తకాలలో వ్రాసెదరు. ఉపాధ్యాయుడు లేదా ఉపాధ్యాయిని వాటిని దిద్దెదరు.

SCERT AP Board 7th Class Hindi Solutions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Hindi 3rd Lesson Questions and Answers आदिवासी नृत्य – धिंसा

7th Class Hindi 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा Textbook Questions and Answers

सोचिए-बोलिए

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहे हैं? (చిత్రములో ఏమేమి కన్పించుచున్నావి?)
उत्तर:
चित्र में चार स्त्रियाँ नृत्य मुद्राएँ दिखाना और उनकी विभिन्न वेशभूषा दिखाई दे रहे हैं।
(చిత్రంలో నలుగురు స్త్రీలు నాట్య భంగిమలను చూపించుట మరియు వారి విభిన్న వస్త్రధారణ కనిపించుచున్నవి.)

प्रश्न 2.
स्त्रियाँ क्या कर रही हैं? (స్త్రీలు ఏమి చేయుచున్నారు?)
उत्तर:
स्त्रियाँ नाच रही हैं। (స్త్రీలు నాట్యము చేయుచున్నారు.)

Intext Questions & Answers

प्रश्न 1.
अदिवसीयों के बारे में आप क्या जानते हैं? (ఆదివాసీయుల గురించి మీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
आदिवासी शब्द दो शब्द ”आदि” और ”वासी” से मिल कर बना है। पर्वत प्रांतों में जो लोग रहते हैं उन्हें आदिवासी कहते हैं।.
(ఆదివాసీ అను శబ్దము ఆది మరియు వాసీ అను రెండు పదముల కలయికతో ఏర్పడినది. పర్వత ప్రాంతాలలో ఏ ప్రజలైతే నివసిస్తున్నారో వారిని ఆదివాసీయులు అని అంటారు.)

प्रश्न 2.
कुछ प्रमुख पर्यटक स्थानों के नाम बताइए। (కొన్ని పర్యాటక ప్రదేశముల పేర్లను తెలపండి.)
उत्तर:
ऊटी, कोडैकेनाल, विशाखपट्टणम, मुसोरी, सिमला, डार्जलिंग, कश्मीर और अरकु आदि पर्यटक स्थान हैं।
(ఊటీ, కొడైకెనాల్, విశాఖపట్టణము, ముస్సోరి, సిమ్లా, డార్జిలింగ్, కశ్మీర్ మరియు అరకు మొదలగునవి కొన్ని పర్యాటక ప్రదేశములు.)

Improve Your Learning

प्रश्न 1.
अदिवसीयों का प्रमुख नृत्य क्या है? (ఆదివాసీయుల ప్రముఖమైన నృత్యము ఏది?)
उत्तर:
अधिवसीयों का प्रमुख नृत्य धिंसा है।
(ఆదివాసీయుల ప్రముఖ నృత్యము “ధింసా”.)

प्रश्न 2.
अरकु की सुंदरता के बारे में बोलिए। (అరకు అందమును గురించి చెప్పండి..)
उत्तर:
अरकु विशाखपट्टणम जिले का एक पहाडी गाँव है। यह एक सुंदर पर्यटक स्थल है। इसे ”आंध्रा ऊटी’ भी कहते हैं। यहाँ शांत वातावरण मिलता है।
(అరకు విశాఖపట్టణం జిల్లాలో ఒక పర్వతీయ ప్రదేశము. ఇది ఒక అందమైన పర్యాటక ప్రదేశము. దీనిని “ఆంధ్ర ఊటీ” అని అంటారు. ఇక్కడ కూడా ప్రశాంత వాతావరణం లభించును.)

प्रश्न 3.
आँध्र प्रदेश के कुछ लोकनृत्यों के बारे में बताइए। (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని కొన్ని జానపద నృత్యముల గురించి వివరించండి.)
उत्तर:
आंध्र प्रदेश के लोक नृत्यों में विभन्नि रूप और शैलियाँ हैं। आंध्रप्रदेश लोक संस्कृति से समृद्ध है। आंध्रा की लोक संस्कृति में गोबी नृत्य, मथुरी नृत्य, बुट्टा बोम्मलु, वीर नाट्यम, डंडारिया नृत्य आदि प्रमुख हैं। आंध्रा में कूचपूडि और भरत नाट्यम भी प्रदर्शित किये जाते हैं।)
(ఆంధ్రప్రదేశ్ లో జానపద నృత్యములు విభిన్న రూపాలలో, విభిన్న శైలుల్లో కన్పించును. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో జానపద సంస్కృతి చాలా సమృద్ధిగా ఉన్నది. ఆంధ్రప్రదేశ్ లో గోబీ నృత్యము, మథురీ నృత్యము, బుట్టబొమ్మల నృత్యము, వీర నాట్యము, డండారియా నృత్యము మొదలగునవి ప్రముఖమైనవి. మన ఆంధ్రప్రదేశ్ లో కూచిపూడి మరియు భరత నాట్యము కూడా ప్రదర్శించబడుతున్నవి.)

पढ़िए

अ) जोड़ी बनाइए।

आ) पाठ में वाक्यों के सही क्रम को पहचानकर क्रम संख्या कोष्ठक में लिखिए।

1. वे ‘कुवी’ भाषा में बात करते हैं। [ 3 ]
2. यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। [ 4 ]
3. इस नृत्य में एक मुख्य नर्तक रहता है। [ 5 ]
4. अरकु विशाखपट्टणम जिले का पहाड़ी गाँव है। [ 1 ]
5. यह एक सुंदर मनमोहक स्थल है। [ 2 ]

इ) सही वर्तनी वाले शब्दों पर गोला “O” बनाइए।

ई) चित्र से संबंधित शब्द जोड़िए।

अ) नीचे दिये गये प्रश्नों के उत्तर छोटे – छोटे वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు చిన్న – చిన్న వాక్యములలో ఇవ్వండి.

1. धिंसा नृत्य किस प्रदेश का है?(ధింసా నృత్యము ఏ ప్రదేశమునకు చెందినది ?)
उत्तर:
धिंसा विशाखपट्टणम जिले के ‘अरकु’ नामक एक पहाडी गाँव का नृत्य है।
(ధింసా అనునది విశాఖపట్టణం జిల్లాలోని ‘అరకు’ అను ఒక పర్వతీయ గ్రామ నృత్యము. )

2. धिंसा का अर्थ क्या है? यह कहाँ नाचा जाता है? (‘ధింసా’ అనగా అర్థమేమిటి ? ఇది ఎక్కడ ప్రదర్శించబడుచున్నది?)
उत्तर:
‘धिंसा’ का अर्थ है कूदना, जोर – जोर से कदम हिलाना। यह चावडी में नाचा जाता है। यह अरकु का नृत्य है।
(థింసా అనగా దుముకుట, వేగాతివేగముగా అడుగులు కదల్చుట అని అర్థము. ధింసా అను నాట్యము “చావ్ డి”లో చేయబడును. ఇది అరకు జానపద నృత్యము. )

3. अदिवसी कौन – कौन त्यौहार मानते हैं? (ఆదివాసీయులు ఏఏ పండుగులు జరుపుకుంటారు?)
उत्तर:
आदिवासी ‘कोर्रकोट्टा’, इटुकला पंडुगा, मोदकोंडम्मा जातरा, नंदी और विटिंग नामक त्यौहार मनाते हैं।
(ఆదివాసీయులు కొర్రుకొట్టా, ఇటుకల పండుగ, మోదకొండమ్మ జాతర, నంది మరియు ‘విటింగ్’ అను పండుగలను జరుపుకుంటారు.)

आ) नीचे दिये गये प्रश्न का उत्तर पाँच – छः वाक्यों में लिखिए।
క్రింది ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానము 5 -6 వాక్యములలో వ్రాయండి.

1. अदिवसीयों के नृत्य “धिंसा” के बारे में आप क्या जानते हैं?(ఆదివాసీయుల నృత్యము “ధింసా” గురించి మీకు ఏమి తెలియును?)
उत्तर:
इस पाठ में आदिवासियों के लोक नृत्य धिंसा के बारे में बताया गया है। अरकु एक पहाड़ी गाँव है। प्रकृति के सुंदर दृश्य मन को मोह लेते हैं। ‘धिंसा’ की शुरुआत सोपी नामक गाँव में हुई। यह त्यौहारों और उत्सवों के समय नाचा जाता है। धिंसा का अर्थ है – कूदना और जोर – जोर से कदम हिलाना। सब मिलकर चांवड़ी में नाचते हैं। वे ‘तुडुमु’ नामक वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं। वे अनेक प्रकार के त्यौहार मनाते हैं। मोदकोंडम्मा उनकी देवी है। यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। आँध्रप्रदेश राज्य सरकार ने इस स्थान को पर्यटक स्थल बना दिया है। आँध्रप्रदेश सरकार यहाँ पर अनेक उत्सवों का आयोजन thri
(ఈ పాఠంలో ఆదివాసీయుల జానపద నృత్యము ధింసా గురించి చెప్పబడినది. అరకు ఒక పర్వతీయ గ్రామము. ఇక్కడి ప్రకృతి అందమైన దృశ్యాలు మనస్సులను మోహిస్తాయి. ధింసా నృత్యము సోంపీ అను గ్రామములో ప్రారంభమైనది.

పండుగలు మరియు ఉత్సవాలలో ఈ నృత్యము చేయబడును. ధింసా అనగా ఎగురుట మరియు వేగముగా అడుగులు కదుపుట అని అర్థము. అందరూ కలసి “చావ్ డి”లో నాట్యము చేయుదురు. వారు “తుడుము” అను వాయిద్య యంత్రమును ఉపయోగింతురు. వారు అనేక రకములైన పండుగలను జరుపుకొనెదరు. మోదకొండమ్మ వారి దేవత. ఇక్కడ జరిగే జాతరలు చాలా ప్రసిద్ది చెందినవి. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వము ఈ ప్రదేశమును పర్యాటక స్థలముగా మార్చినది. మరియు ఇక్కడ అనేక ఉత్సవాలను ఏర్పాటు చేయుచున్నది.)

इ) उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. आदिवासी कुवी भाषा में बोलते हैं। (कुवी / पंजाबी)
उत्तर:
कुवी

2. …… नृत्य देखने जाते हैं। (परिवार | पर्यटक)
उत्तर:
पर्यटक

3. धिंसा का जन्म …….. नामक गाँव में हुआ। (सोपी / अरकु)
उत्तर:
सोंपी

4. मुख्य नर्तक को ………… कहते हैं। (नाटक | नाटकारी)
उत्तर:
नाटकारी

5. आदिवासियों की देवी …………है। (मोदकोंडम्मा / माचम्म)
उत्तर:
मोदकोंडम्मा

ई) चित्र देखकर शब्द लिखिए।
(शहद कॉफी धिंसा रीठा इमली)

उ) वर्ण विच्छेद कीजिए।
1. नृत्य : न् + ऋ + त् + य् + अ
2. धिंसा : ………………………..
उत्तर:
ध् + इ + स् + आ

3. सुदर : ………………………..
उत्तर:
स + उ + न् + द् + अ + र् + अ

4. पर्यटक : ………………………..
उत्तर:
प् + अ + र् + य् + अ + ट् + अ + क् + अ

5. नर्तक : ………………………..
उत्तर:
न् + अ + र् + त् + अ + क् + अ

भाषांश

अ) पाठ के आधार पर वर्ग पहली से शब्दों को ढूँढकर लिखिए।

1. अरकु
उत्तर:
2. तुडुमु
3. दल
4. बांसुरी
5. मुख्य
6. नंदी

आ) विलोम शब्द लिखिए।

1. गाँव × शहर
2. दूर × पास
3. प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
4. एक × अनेक
5. बहुत × कम

सृजनात्मकता

अ) कुचिपूडी नृत्य का चित्र देखकर दो शब्द लिखिए।

उत्तर:
स्त्री, नृत्य मुद्रा, कूचिपूडि, घुघुरु

आ) कुछ प्रमुख भारतीय नृत्यों के चित्र ढूंढिए और कक्षा में दिखाइए।
కొన్ని ప్రముఖ భారతీయ నృత్య చిత్రములను వెదకి వాటిని తరగతిలో ప్రదర్శించండి.

इ) अनुवाद कीजिए।
1. संक्रांति एक प्रमुख त्यौहार है।
उत्तर:
संक्रांति एक प्रमुख त्यौहार है। సంక్రాంతి ఒక ప్రముఖ (ముఖ్యమైన) పండుగ.

2. अरकु एक सुंदर पर्यटक स्थल है।
उत्तर:
अरकु एक सुंदर पर्यटक स्थल है। అరకు ఒక అందమైన పర్యాటక స్థలము.

3. भारत की राजधानी दिल्ली है।
उत्तर:
भारत की राजधानी दिल्ली है। భారతదేశ రాజధాని ఢిల్లీ.

4. वीणा एक वाद्य यंत्र है।
उत्तर:
वीणा एक वाद्य यंत्र है। వీణ ఒక వాయిద్య యంత్రము.

5. मोर सुंदर पक्षी है।
उत्तर:
मोर सुंदर पक्षी है। నెమలి అందమైన పక్షి.

व्याकरणांश

अ) द्वित्वाक्षर : दो समरूपी व्यंजनों के मेल को द्वित्वाक्षर कहते हैं।
उदाः विशाखपट्टणम, मोदकोंडम्मा, गुस्सा, बच्चा, हिम्मत।
क् + क = क्क (चक्की)
ग् + ग = ग्ग (सुग्गा)
च् + च = च्च (सच्चा)
ज् + ज = ज्ज (लज्जा)
ट् + ट = ट्ट (हट्टा)
ड् + ड = ड्ड (अड्डा)
ण् + ण = ण्ण(कण्णन)
त् + त = त (भत्ता)
द् + द = द्द(कद्दू)
न् + न = न्न (गन्ना)
ब् + ब = ब्ब (गुब्बारा)
म् + म = म्म (अम्मा)
य् + य = य्य (शय्या)
ल् + ल = ल्ल (बल्ला)
व् + व = व्व (कव्वाली)
स् + स = स्स(रस्सी)

आ) निम्न लिखित गद्यांश में द्वित्वाक्षर शब्द पहचान कर रेखांकित कीजिए।

संगीत, भरतनाट्यम और करगाट्टम का जन्म स्थान तमिलनाडु माना जाता है। यहाँ के पहाड़ी प्रदेशों में कोडैक्कानाल, कोल्लिमाले, नीलगिरी प्रमुख हैं। तमिल भाषा बहुत प्राचीन है। तमिल भाषा का शिलप्पाधिकारम् एक महाकाव्य है। तमिल भाषा के तिरुक्कुरल को विश्व वेद माना गया है। इसके लेखक तिरुवल्लुवर है! तमिल भाषा सुसंपन्न और समृद्ध भाषा है।
उत्तर:
संगीत, भरतनाट्यम और करगाट्टम का जन्म स्थान तमिलनाडु माना जाता है। यहाँ के पहाड़ी प्रदेशों में कोडैक्कानाल, कोल्लिमालै, नीलगिरी प्रमुख हैं। तमिल भाषा बहुत प्राचीन है। तमिल भाषा का शिलप्पाधिकारम् एक महाकाव्य है। तमिल भाषा के तिरुक्करल को विश्व वेद माना गया है। इसके लेखक तिरुवल्लुवर है। तमिल भाषा सुसंपन्न और समृद्ध भाषा है।

इ) नीचे दिए गए शब्दों में द्वित्वाक्षर शब्दों को रेखांकित कीजिए।

1. बच्चा सत्य क्या ग्यारह
2. वत्स रम्या गुस्सा न्याय
3. बल्ला हत्या त्याग उत्साह
4. मक्खी कच्चा मान्य वंदना
5. कल्याण मल्हारी जुल्म पल्लव

अध्यापकों के लिए सूचना : ఉపాధ్యాయులకు సూచన:

बच्चों को अपने आसपास के अन्य एक और लोकनृत्य का परिचय दीजिए।
(పిల్లలకు దగ్గరలోని ఇతర జానపద నృత్యముల నుండి ఒకదాని గురించి పరిచయం చేయండి.)
उत्तर:
गोबी नृत्य : गोबी नृत्य आंध्रप्रदेश के तटीय क्षेत्रों के लोकप्रिय नृत्य रूपों में से एक है। यह संक्रांति त्यौहार के दौरान मुख्य रूप से किया जाता है। इस समय के दौरान सभी घरों के आँगन को साफ़ और सजाया जाता है। सजावट के प्रयोजनों के लिए फूलों का उपयोग विभिन्न प्रकार के रंगोली के साथ किया जात है। यानी गोबर के गोलों को इन रंगोली डिज़ाइनों के बीच रखकर गोब्बिल्लु बनाया जाता है। शाम के समय युवा लडकियाँ नाचने और गाने के लिए इन गोबिल्लु के चारों और इकट्ठा होती हैं।

गिनती

एक – 1
दो – 2
तीन – 3
चार – 4
पाँच – 5
छः – 6
सात – 7
आठ – 8
नौ – 9
दस – 10
ग्यारह – 11
बारह – 12
तेरह – 13
चौदह – 14
पंद्रह – 15
सोलह – 16
सत्रह – 17
अठारह – 18
उन्नीस – 19
बीस – 20
इक्कीस – 21
बाईस – 22
तेईस – 23
चौबीस – 24
पच्चीस – 25
छब्बीस – 26
सत्ताईस – 27
अट्टाईस – 28
उनतीस – 29
तीस – 30

पाठ का सारांश

इस पाठ में आदिवासियों के लोक नृत्य धिंसा के बारे में बताया गया है। अरकु एक पहाड़ी गाँव है। प्रकृति के सुंदर दृश्य मन को मोह लेते हैं। ‘धिंसा की शुरुआत सोपी नामक गाँव में हुआ। यह त्योहारों और उत्सवों के समय नाचा जाता है। धिंसा का अर्थ है – कूदना और जोर – जोर से कदम हिलाना। सब मिलकर चावड़ी में नाचते हैं। वे ‘तुडुमु नामक वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं। वे अनेक प्रकार के त्यौहार मनाते हैं। मोदकोंडम्मा उनकी देवी है। यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। आँध्रप्रदेश राज्य सरकार ने इस स्थान को पर्यटक स्थल बना दिया है। आँध्रप्रदेश सरकार यहाँ पर अनेक उत्सवों का आयोजन करती है।

పాఠ్య సారాంశం

ఈ పాఠంలో ఆదివాసీయుల లోక నృత్యము ధింసా గురించి చెప్పబడినది. అరకు ఒక పర్వతీయ గ్రామము. ఇక్కడి ప్రకృతి అందమైన దృశ్యాలు మనస్సులను మోహిస్తాయి. ధింసా నృత్యము సోంపీ అను గ్రామములో ప్రారంభమైనది.

పండుగలు మరియు ఉత్సవాలలో ఈ నృత్యము చేయబడును. ధింసా అనగా ఎగురుట మరియు వేగముగా అడుగులు కదుపుట అని అర్థము. అందరూ కలసి “చావ్ డి”లో నాట్యము చేయుదురు. వారు “తుడుము” అను వాయిద్య యంత్రమును ఉపయోగింతురు. వారు అనేక రకములైన పండుగలను జరుపుకొనెదరు. మోదకొండమ్మ వారి దేవత. ఇక్కడ చాలా జాతరలు జరుగును. ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్ర ప్రభుత్వము ఈ ప్రదేశమును పర్యాటక స్థలముగా మార్చినది. ఇక్కడ అనేక ఉత్సవాలను ఏర్పాటు చేయుచున్నది.

Summary

The Adivasis’ (Tribals’) folk dance Dhimsa is described in this lesson. Araku is a village with mountainous area. The scenery of the nature here captivated our hearts. Dhimsa dance originated at a village named ‘Sompi’.

This dance is performed during festivals and celebrations Dhimsa means ‘to fly’,, ‘to move footsteps quickly!’ They all together dance at a place called ‘Chavdi’. They use a musical instrument named ‘Tudumu’. They celebrate several kinds of festivals. Modakondamma is their goddess. Many jataras are celebrated here. The government of Andhra Pradesh transformed this place into a tourist spot. The government of Andhra Pradesh is organising various kinds of celebrations here.

व्याकरणांश (వ్యాకరణాంశాలు)

लिंग बदलिए (లింగములను మార్చండి)

स्री – पुरुष
औरत – आदमी
नाना – नानी
भैंस – भैंसा
पंडित – पंडिताइन
नर्तक – नर्तकी
गायक – गायिका
मोर – मोरनी
घोडा – घोडी
अध्यापक – अध्यापिका
शिष्य – शिष्या
छात्र – छात्रा
विद्यार्थी – विद्यार्थिनी

वचन बदलिए ( వచనములను మార్చండి)

चित्र – चित्र
नृत्य – नृत्य
यात्रा – यात्राएँ
गुफा – गुफाएँ
यंत्र – यंत्र
देवी – देवियाँ
स्री – स्त्रियाँ
स्थल – स्थल
लोग – लोग
बात – बातें
पंख – पंख
संस्कृति – संस्कृतियाँ
गाँव – गाँव
भाषा – भाषाएँ
दिन – दिन
मोर – मोर

विलोम शब्द (వ్యతిరేక పదములు)

ऊपर × नीचे
बडा × छोटा
आज × कल
गाँव × शहर
आना × जाना
सुंदर × असुंदर
सुंदरता × असुंदरता
प्रारंभ × अंत
लायक × न लायक
प्रसिद्ध × अप्रसिद्ध
दूर × समीप/पास
मुख्य × अमुख्य
मानव × दानव
उपयोग × अनुपयोग
बहुत × कम

शब्दार्थ (అర్థాలు) (Meanings)

नृत्य = नाच, నాట్యము, dance
करीब = निकट, దగ్గరగా, near
प्रसिद्ध . = मशहूर, ప్రసిద్ధి, famous
स्थान = प्रदेश, (ప్రదేశము, place
दल = समूह, సమూహము, group
पहाड = पर्वत, పర్వతము, mountain
सुंदर = खूबसूरत, అందమైన, beautiful
प्रारंभ = शुरुआत, ప్రారంభము, beginning
त्यौहार = पर्व, పండుగ, festival
बांसुरी = मुरली, మురళి, flute