Mahesh – Page 64 – AP Board Solutions

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

These AP 10th Class Maths Chapter Wise Important Questions 3rd Lesson బహుపదులు will help students prepare well for the exams.

AP Board 10th Class Maths 3rd Lesson Important Questions and Answers బహుపదులు

ప్రశ్న 1.
p(x) = x² – 5x – 6 అయిన p(3) ను కనుగొనుము.
సాధన.
p(x) = x² – 5x – 6 అయిన
P(3) = 3² – 5(3) – 6
= 9 – 15 – 6
= 9 – 21 = 0
∴ p(3) = – 12 అగును.

ప్రశ్న 2.
రెండు వేర్వేరు బహుపదులను రాసి, ప్రతి దానికి రెండు ప్రశ్నలు చొప్పున రూపొందించండి.
సాధన.
(1) p(x) = x² – 4
i) p(x) పరిమాణము ఎంత ?
ii) p(x) యొక్క శూన్యాల మొత్తం కనుగొనుము.

(2) p(x) = 2x + 3
i) p(x) లోని పదాల సంఖ్య ఎంత ?
ii) p(x) యొక్క శూన్య విలువను కనుగొనండి.

ప్రశ్న 3.
2x⁴ + x + k బహుపదిలో ఓ యొక్క ఏ విలువకు 3 బహుపది శూన్య విలువగును?
సాధన.
p(x) = 2x² + x + k బహుపదికి 3 ఒక శూన్యము కనుక
p(3) = 0.
∴ p(3) = 2(3)² + 3 + k = 0
⇒ 21 + k = 0
⇒ k = – 21.

ప్రశ్న 4.
x-y = 0 యొక్క రఫ్ గ్రాఫ్ గీయుము.
సాధన.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 1

ప్రశ్న 5.
7×3 – 3×2 + 5x – 2 ని x + 2 చే భాగించగా శేషం కనుగొనండి.
సాధన.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 2

∴ శేషం = – 80.

ప్రశ్న 6.
p(y) = y³ – 1 అయిన 1, – 1 లు p(y) కు శూన్యాలు అవుతాయో ? లేదో ? సరిచూడండి.
సాధన.
p(y) = y³ – 1
p(1) = 1³ – 1 = 1 – 1 = 0 :
∴ p(y) కు ‘1’ శూన్యం.
p(- 1) = (- 1)³ – 1
= – 1 – 1 = – 2
∴ p(y) కు ‘- 1’ శూన్యం కాదు.

ప్రశ్న 7.
5x² – 4 – 8x వర్గ బహుపది యొక్క శూన్యాలను కనుగొని, శూన్యాలకు, బహుపది గుణకాలకు మధ్య గల సంబంధాన్ని సరిచూడుము.
సాధన.
ఇచ్చిన బహుపది = 5x² – 4 – 8x
= 5x² – 8x – 4
= 5x² – 10x + 2x – 4
= 5x(x – 2) + 2(x – 2)
= (x – 2) (5x + 2)
శూన్యాలు కనుగొనుటకు, (x – 2) (5x + 2) = 0
⇒ x – 2 = 0 లేదా 5x + 2 = 0
⇒ x = 2 లేదా x = – \(\frac{2}{5}\)
శూన్యాల మొత్తం = 2 + (- \(\frac{2}{5}\)) = (\(\frac{8}{5}\))
= -(-\(\frac{8}{5}\))
= – x గుణకం / x² గుణకం
శూన్యాల లబ్దం = 2(- \(\frac{2}{5}\))
= \(\frac{-4}{5}\) = స్థిరపగం / x² గుణకం.

ప్రశ్న 8.
\(\frac{2}{3}\) మరియు 2 లు శూన్యాలుగా గల వర్గ బహుపదినీ కనుగొనండి.
సాధన.
α, β లు శూన్యాలుగా కలిగిన వర్గ బహుపది
ax² + bx + c, a ≠ 0 అనుకోండి.
ఇక్కడ, α = \(\frac{2}{3}\) మరియు β = 2.
శూన్యాల మొత్తం = α + β = \(\frac{2}{3}\)(2) = \(\frac{4}{3}\)
∴ శూన్యాల లబ్ధం = αβ = 1 (2) = 2
∴ కావున, వర్గ బహుపది = [x² – (α + β)x + αβ]
= [x² – \(\frac{8}{3}\)x + \(\frac{4}{3}\)]
∴ కావలసిన వర్గ బహుపది 3x² – 8x + 4.

ప్రశ్న 9.
x² – x – 30 వర్గ బహుపది యొక్క శూన్యాలను కనుగొని, బహుపది గుణకాలకు, శూన్యాలకు గల సంబంధాన్ని సరిచూడండి.
సాధన.
ఇచ్చిన బహుపది x² – x – 30
శూన్యాలు కనుగొనుటకు x² – x – 30 = 0 అనుకొనుము.
⇒ x² – x – 30 = 0
⇒ x² – 6x + 5x – 30 = 0
⇒ x(x – 6) + 5(x – 6) = 0
⇒ (x – 6) (x + 5) = 0
⇒ x – 6 = 0
⇒ x = 6
∴ a = 6, P = – 5
శూన్యాల మొత్తం = α + β = \(-\frac{b}{a}\)
⇒ 6 – 5 = 1
⇒ 1 = 1
శూన్యాల లబ్దం = αβ = 6(- 5) = \(\frac{c}{a}\)
= – 30 = \(\frac{-30}{1}\).

ప్రశ్న 10.
శూన్యాల మొత్తం – 3 మరియు శూన్యాల వర్గాల మొత్తం 17 గా కలిగిన వర్గ బహుపదిని కనుగొనండి.
సాధన.
శూన్యాల మొత్తం = α + β = – 3
శూన్యాల వర్గాల మొత్తు = 17
(α + β)² = α² + β² + 2αβ
(- 3)² = 17 + 2αβ
2αβ = 9 – 17 = – 8.
∴ వర్గ బహుపది = x² – (α + β)x + αβ
= x² – (- 3) x + (- 4)
= x² + 3x – 4

ప్రశ్న 11.
p మరియు q లు బహుపది 3x² – 5x + 2 యొక్క శూన్యములైన, \(\frac{1}{p}\) మరియు \(\frac{1}{q}\) లు శూన్యాలుగా గల బహుపదిని ‘x’ లో వ్రాయుము.
సాధన.
p, q లు శూన్యాలుగా కలిగిన వర్గ బహుపది 3x² – 5x + 2.
శూన్యాల మొత్తం = p + q = \(\frac{-(-5)}{3}=\frac{5}{3}\) ………. (1)
శూన్యాల లబ్దం = pq = \(\frac{2}{3}\) ……………. (2)
ఇపుడు, \(\frac{1}{p}\) మరియు \(\frac{1}{q}\)

బహుపదిని కనుగొనుట :
శూన్యాల మొత్తం = \(\frac{1}{p}+\frac{1}{q}=\frac{p+q}{p q}=\frac{\frac{5}{3}}{\frac{2}{3}}=\frac{5}{2}\)
శూన్యాల లబ్దం = \(\frac{1}{p} \times \frac{1}{q}=\frac{1}{p q}=\frac{1}{\frac{2}{3}}=\frac{3}{2}\)
కావున, వర్గ బహుపది x² – (\(\frac{5}{2}\)) x + \(\frac{3}{2}\)
= (2x² – 5x + 3)
∴ కావలసిన వర్గ బహుపది 2x² – 5x + 3.

ప్రశ్న 12.
x² – 3x – 4 వర్గ బహుపదిని గ్రాఫు ద్వారా సాధించండి.
సాధన.
y = x² – 3x – 4 అనుకొనుము y = x² – 3x – 4 గీయుటకు బిందువులను కనుగొనుము.
y = x² – 3x – 4

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 3

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 4

ప్రశ్న 13.
బహుపదులు 4x² + 4x – 3 అనే బహుపదికి రేఖాచిత్రమును గీసి, దాని ద్వారా శూన్యాలను కనుగొనుము.
సాధన.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 5

పై వక్రం X – అక్షంను (0.5, 0) మరియు (= 1.5, 0) బిందువుల వద్ద ఖండిస్తున్నది.
కావున పై బహుపది y = 4x² + 4x – 3 యొక్క శూన్యాలు 0.5 మరియు – 1.5.

ప్రశ్న 14.
p(x) = x² – x – 2 వర్గ బహుపదికి గ్రాఫ్ గీసి, శూన్యాలను కనుగొనండి.
సాధన.
y = x² – x – 2 అనుకొనుము.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 6

∴ బహుపది శూన్యాలు 2, – 1.

ప్రశ్న 15.
p(x) = x² – 3x + 2 వర్గ బహుపది యొక్క రేఖా చిత్రాన్ని గీసి, శూన్యాలను కనుక్కోండి.
సాధన.
y = p(x) = x² – 3x + 2 అనుకొనుము.
x = 0 అయిన y = 0² – 3(0) + 2 = 2; (0, 2)
x = 1 అయిన y = 1² – 3(1) + 2 = 0; (1, 0)
x = 2 అయిన y = 2² – 3(2) + 2 = 0; (2, 0)
x = 3 అయిన y = 3² – 3(3) + 2 = 2; (3, 2)
x = – 1 అయిన y = (- 1)² – 3(-1) + 2
= 1 + 3 + 2 = 6 అయిన (- 1, 6)
x = – 2 అయిన y = (- 2)² – 3(- 2) + 2
= 4 + 6 + 2 = 12 అయిన (- 2, 12)
అనగా పై వర్గ బహుపదిఈ (0, 2), (1, 0), (2, 0), (3, 2), (- 1, 6), (-2, 12) బిందువుల గుండా పోతుంది.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 7

ప్రశ్న 16.
p(x) = x² + x – 20 వర్గ బహుపది యొక్క శూన్యాలను రేఖాచిత్ర పద్ధతిలో కనుక్కోండి.
సాధన.
y = x² + x – 20 అనుకొనుము.
p(x) = x² + x – 20
p(x) కు విలువలు :

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 3 బహుపదులు 8

ఫలితము : గ్రాఫును పరిశీలించగా X – అక్షము (4, 0) మరియు (- 5, 0) బిందువుల వద్ద ఖండించును.
∴ ఇచ్చిన బహుపది శూన్యవిలువలు = 4 మరియు – 5.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 2 సమితులు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

These AP 10th Class Maths Chapter Wise Important Questions 2nd Lesson సమితులు will help students prepare well for the exams.

AP Board 10th Class Maths 2nd Lesson Important Questions and Answers సమితులు

ప్రశ్న 1.
A = {1, 2, 3, 4} ను సమితి నిర్మాణం రూపంలో వ్రాయండి.
సాధన.
దత్త సమితి A = {1, 2, 3, 4}
దీనిని సమితి నిర్మాణ రూపంలో వ్రాయగా –
A = {x/ x ∈ N, x < 5}

ప్రశ్న 2.
’42’ ను భాగించగల అన్ని సహజ సంఖ్యల సమితిని రోస్టర్ మరియు సమితి నిర్మాణ రూపంలో వ్రాయండి.
సాధన.
42 ను భాగించు అన్ని సహజ సంఖ్యలు అనగా
42 యొక్క కారణాంకాలు అగును. అవి 1, 2, 3, 6, 7, 14, 21, 42 … రోస్టర్ రూపం = {1, 2, 3, 6, 7, 14, 21, 42} సమితి నిర్మాణరూపం = {x/x ∈ N, x అనేది 42 యొక్క కారణాంకం}.

ప్రశ్న 3.
B = {p, q} సమితికి గల ఉప సమితులు అన్నింటిని వ్రాయండి.
సాధన.
{p}, {q}, {p, q}, { } ఈ నాలుగు సమితులు
B = {p, q} కు ఉప సమితులు.
n(B) = 2 కావున B యొక్క ఉప సమితుల సంఖ్య = 2ⁿ = 2² = 4

ప్రశ్న 4.
{x: x = 2n + 1 మరియు n E N} ను రోస్టరు రూపంలో వ్రాయండి.
సాధన.
n ∈ N అయిన n = 1, 2, 3, …… అగును.
n = 1 అయిన x = 2n + 1 = 2(1) + 1 = 2 + 1 = 3 మరియు
n = 2 అయిన X = 2n + 1 = 2(2) + 1 = 4 + 1 = 5 మరియు
n = 3 అయిన x = 2n + 1 = 2(3) + 1 = 6 + 1 = 7
కావున {3, 5, 7, 9, …..} అనునది పై సమితి యొక్క రోస్టరు రూపం అగును.

ప్రశ్న 5.
A = {10 కంటే తక్కువైన ప్రధానాంకాలు}, . B = {10 కంటే తక్కువైన ధన బేసి సంఖ్యలు}, అయితే (i) An B (ii) B – A లను కనుగొనుము.
సాధన.
A = {10 కంటే తక్కువైన ప్రధానాంకాలు},
B = {10 కంటే తక్కువైన ధన బేసి సంఖ్యలు
∴ A = {2, 3, 5, 7} మరియు
B = {1, 3, 5, 7, 9}
(i) (A ∩ B) = {2, 3, 5, 7} ∩ {1, 3, 5, 7, 9} = {3, 5, 7} …………….. (1) మరియు

(ii) B – A = {1, 3, 5, 7, 9} – {2, 3, 5, 7}
(B – A) = {1, 9} – (2)

ప్రశ్న 6.
A = {\(\frac{1}{2}, \frac{1}{4}, \frac{1}{8}, \frac{1}{16}, \frac{1}{32}\)} అయిన సమితి A ను సమితి నిర్మాణరూపంలో వ్రాయుము.
సాధన.
A = {\(\frac{1}{2}, \frac{1}{4}, \frac{1}{8}, \frac{1}{16}, \frac{1}{32}\)}
A = {x : x = \(\frac{1}{v}\) y = 2ⁿ. n ∈ N, n ≤ 5} (లేదా)
A = {x : x = \(\frac{1}{2^{n}}\) n ∈ N, n ≤ 5}

ప్రశ్న 7.
A = {3, 9, 27, 81}ను సమితి నిర్మాణ రూపంలో రాయండి.
సాధన.
A = {x : x = 3ⁿ, n < 5, n ∈ N} లేదా
A = {x : x = 3ⁿ, n ≤ 5, n ∈ N}.

ప్రశ్న 8.
A = {\(1, \frac{1}{4}, \frac{1}{9}, \frac{1}{16}, \frac{1}{25}\)} ను సమితి నిర్మాణ రూపంలో వ్రాయుము.
సాధన.
\(\frac{1}{1}, \frac{1}{4}, \frac{1}{9}, \frac{1}{16}, \frac{1}{25}\) అనునవి \(\frac{1}{p^{2}}\) రూపంలో ఉన్నవి. p విలువ 6 కంటే తక్కువగా ఉన్నది. కావున
A = {x : x = \(\frac{1}{p^{2}}\), p ∈ N, p < 6} అనునది A యొక్క నిర్మాణ రూపం.

ప్రశ్న 9.
A = {2, 4, 8, 16} ను సమితి నిర్మాణ రూపంలో రాయండి.
సాధన.
A = {2ⁿ/n ∈ N మరియు n < 5}

ప్రశ్న 10.
A = {x : x అనేది 10 కంటే తక్కువైన సరి సంఖ్య }
B = {x : x అనేది 10 కంటే తక్కువైన ప్రధాన సంఖ్య } అయితే A ∩ B ను కనుగొనుము.
సాధన.
దత్తాంశము A = {x : x అనేది 10 కంటే తక్కువైన సరి సంఖ్య}
A = {2, 4, 6, 8} మరియు B = {x : x అనేది 10 కంటే తక్కువై న్రధాన సంఖ్య}
∴ B = {2, 3, 5, 7}
A ∩ B = {2, 4, 6, 8} n {2, 3, 5, 7}
∴ A ∩ B = {2}

ప్రశ్న 11.
సమితి A, సమితి B కు ఉపసమితి. n(A) = 4 మరియు n(B) = 7 అయిన n(A U B) కనుగొనుము.
సాధన.
A ⊂ B; n(A) = 4 మరియు n(B) = 7 n(A U B) = 7

ప్రశ్న 12.
(i) A U B = B,
(ii) A ∩ B = B.
అగు విధంగా A, B సమితులకు ప్రతీ ప్రశ్నకు ఒక్కొక్క ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
సాధన.
(i) A = {1, 2, 3}, B = {1, 2, 3, 4, 5} అనుకొనుము.
A U B = {1, 2, 3} U {1, 2, 3, 4, 5}
= {1, 2, 3, 4, 5} = B
∴ A U B = B

(ii) A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, ……}, B = {2, 4, 6, 8, 10, …..} అనుకొనుము.
A ∩ B= {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, ….} ∩ {2, 4, 6, 8, 10, …..}
= {2, 4, 6, 8, 10, …..} = B
∴ A ∩ B = B.

ప్రశ్న 13.
క్రింది వెన్ చిత్రాన్ని పరిశీలించి, దిగువ ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 2 సమితులు 1

(i) A U B
(ii) A – B లను కనుగొనండి.
సాధన.
(i) A U B = {1, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12}
(ii) A – B = {1, 5, 6}

ప్రశ్న 14.
A = {5, 6, 7}, B = {6, 7, 8, 9} అయిన A – (A – B) మరియు A ∩ B కనుగొనుము. ఏమి గమనించితివి ?
సాధన.
A = {5, 6, 7}, B = {6, 7, 8, 9}
A – B = {5, 6, 7} – {6, 7, 8, 9} = {5, 6, 7, 8, 9} = {5}
A = (A – B) = {5, 6, 7} – {5} = {6, 7}
A ∩ B = {5, 6, 7} ∩ {6, 7, 8, 9} = {6, 7}
A – (A – B) = A ∩ B అని గమనించితిని.

ప్రశ్న 15.
A = {x : x ఒక సరి సంఖ్య}, B = {x : x ఒక బేసి సంఖ్య}, C = {x : x ఒక ప్రధాన సంఖ్య } D = {x : x, 5 యొక్క గుణకం} అయిన
(i) A U B,
(ii) A ∩ B
(iii) C – D
(iv) A ∩ C లను కనుగొనుము.
సాధన.
A = {x : x ఒక సరి సంఖ్య } అనగా A = {2, 4, 6, 8, …… }
B = {x : x ఒక బేసి సంఖ్య} అనగా B = {1, 3, 5, 7, …… }
C = {x : x ఒక ప్రధాన సంఖ్య } అనగా C = {2, 3, 5, 7, 11, …. }
D = {x : x, 5 యొక్క గుణకం} అనగా D = {5, 10, 15, 20, ….. }

(i) A U B = {2, 4, 6, 8, ….} U {1, 3, 5, 7, 9, …. } = {1, 2, 3, 4, 5, …..} అనగా సహజ సంఖ్యా సమితి అగును.
(ii) A ∩ B = {2, 4, 6, 8, ….} ∩ {1, 3, 5, 7, 9, …. } = { } అనగా ఇది శూన్య సమితి అగును.
(iii) C – D = {2, 3, 5, 7, 11, ….} – {5, 10, 15, 20, ……} = {2, 3, 7, 11, …..} అనగా 5 లేని ప్రధాన సంఖ్యల సమితి
(iv) A ∩ C = {2, 4, 6, 8, 10, ….} ౧12, 3, 5, 7, 11, …. } = { 2 } అనగా సరి ప్రధానసంఖ్య.

ప్రశ్న 16.
A = {1, 2, 3, 4}, B = {1, 2, 3, 5, 6} అయిన
(i) A ∩ B
(ii) B ∩ A
(iii) A – B
(iv) B – A లను కనుగొని వాటి నుంచి నీవేమి గమనించితివో వ్యాఖ్యానించుము.
సాధన.
(i) A = {1, 2, 3, 4} మరియు B = {1, 2, 3, 5, 6}
A ∩ B = {1, 2, 3, 4} 9 {1, 2, 3, 5, 6} = {1, 2, 3}
∴ A ∩ B = {1, 2, 3} ……………… (1)

(ii) A = {1, 2, 3, 4} మరియు B = {1, 2, 3, 5, 6}
B ∩ A = {1, 2, 3, 5, 6} ∩ {1, 2, 3, 4} = {1, 2, 3} కావున
∴ B ∩ A = {1, 2, 3} …………….. (2)
∴ A ∩ B = B ∩ A అయినది..

(iii) A = {1, 2, 3, 4} మరియు B = {1, 2, 3, 5, 6} అయిన
A – B = {1, 2, 3, 4} – {1, 2, 3, 5, 6} = {4}
కావున A – B = {4}

(iv) B = {1, 2, 3, 5, 6} మరియు A = {1, 2, 3, 4} అయిన
B – A = { 1, 2, 3, 5, 6} – {1, 2, 3, 4} = {5, 6}
∴ B – A = {5, 6}
కావున A – B ≠ B – A అని గమనించవచ్చు.

ప్రశ్న 17.
A = {3, 6, 9, 12, 15, 18, 21}, B = {4, 8, 12, 16, 20} అయిన A U B = B U A మరియు A – B = B – A అవుతుందా ? సరిచూడుము.
సాధన.
A U B = {3, 6, 9, 12, 15, 18, 21} U {4, 8, 12, 16, 20} = {3, 4, 6, 8, 9, 12, 15, 16, 18, 20, 21}
B U A = {4, 8, 12, 15, 16, 20} U {3, 6, 9, 12, 15, 18, 21} = {3, 4, 6, 8, 9, 12, 15, 16, 18, 20, 21}
∴ A U B = B U A
A – B = {3, 6, 9, 12, 15, 18, 21} – {4, 8, 12, 16, 20} = {3, 6, 9, 15, 18, 21}
B – A = {4, 8, 12, 16, 20} – {3, 6, 9, 12, 15, 18, 21} = {4, 8, 16, 20}
A – B ≠ B – A

ప్రశ్న 18.
A = {x: x ఒక సరి సహజ సంఖ్య మరియు x < 12} మరియు B = {x : x ఒక సహజ సంఖ్య మరియు 6ను – భాగిస్తుంది} అయిన,
(i) (A U B) – (A ∩ B),
(ii) (A – B) U (B – A) లను కనుగొనుము. ఫలితం నుండి మీరు ఏమి గమనించారు ?
సాధన.
A = {2, 4, 6, 8, 10}; B = {1, 2, 3, 6}
A U B = {2, 4, 6, 8, 10} U {1, 2, 3, 6} = {1, 2, 3, 4, 6, 8, 10}
A ∩ B = {2, 4, 6, 8 10} ∩ {1, 2, 3, 6} = {2, 6}
(A U B) – (A ∩ B) = { 1, 2, 3, 4, 6, 6, 10} – {2, 6} = {1, 3, 4, 8, 10}
A – B = {2, 4, 6, 8, 10} – {1, 2, 3, 6} = {4, 8, 10}
B – A = {1, 2, 3, 6} {2, 4, 6, 8, 10} = {1, 3}
(A – B) U (B – A) = {4, 6, 10} U {1, 3} = {1, 3, 4, 8, 10}
(A U B) – (A ∩ B) = (A – B) U (B A) అని గమనించితిని.

ప్రశ్న 19.
A = {x : x ఒక సహజ సంఖ్య}, B = {x : x ఒక సరి సహజ సంఖ్య}, C = {x : x ఒక బేసి సహజ సంఖ్య}, D = {x : x ఒక ప్రధాన సంఖ్య}, అయిన A U B, A ∩ C, B ∩ C, B ∩ D లను కనుగొనండి. మీరు ఏమి గమనించారు ?
సాధన.
A = {x : x ఒక సహజ సంఖ్య} = {1, 2, 3, …. }
B = {x : x ఒక సరి సహజ సంఖ్య} = {2, 4, 6, …… }
C = {x : x ఒక బేసి సహజ సంఖ్య} = {1, 3, 5, …….}
D = {x : x ఒక ప్రధానాంకము} . = {2, 3, 5, …….. }
A U B = {1, 2, 3, ….} U {2, 4, 6, …. } = {1, 2, 3, …….}
A ∩ C = {1, 2, 3, ….} ∩ {1, 3, 5, …. } = {1, 3, 5, ……}
B ∩ C = {2, 4, 6, ….} ∩ {1, 3, 5, …. } = { } = Φ
B ∩ D = {2, 4, 6, ….} ∩ {2, 3, 5, …. } = { 2 }
A U B = A; A ∩ C = C.

ప్రశ్న 20.
A = {x : x ఒక ప్రధాన సంఖ్య మరియు x < 20} మరియు B = {x : x = 2x + 1, x ∈ W మరియు x < 9), అయిన
(i) A ∩ B
(ii) B ∩ A
(iii) A – B
(iv) B – A లను కనుగొనుము. నీవు ఏమి గమనించావు ?
సాధన.
A = {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19}
B = {1, 3, 5, 7}
(i) A ∩ B= {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19} ∩ {1, 3, 5, 7} = {3, 5, 7}

(ii) B ∩ A = {1, 3, 5, 7} – {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19} = {3, 5, 7}

(iii) A – B = {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19} – {1, 3, 5, 7} = {2, 11, 13, 17, 19}

(iv) B – A = {1, 3, 5, 7} – {2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19}
= {1}
∴ A ∩ B = B ∩ A
A – B ≠ B – A అని గమనించితిని.

ప్రశ్న 21.
A = {x : x, 6 కన్నా తక్కువైన ఒక సహజ సంఖ్య}, B = {x : x, 60 ను భాగించు ఒక ప్రధాన సంఖ్య} C = {x : x, 10 కంటే తక్కువైన ఒక బేసి సహజ సంఖ్య} D = {x : x, 48 ను భాగించు ఒక సరి సహజ సంఖ్య} అయిన వీటికి రోస్టర్ రూపం రాసి
(i) A U B
(ii) B ∩ C
(iii) A – D
(iv) D – B లను కనుక్కోండి.
సాధన.
A = {1, 2, 3, 4, 5}; B = {2, 3, 5} C = {1, 3, 5, 7, 9}; D = {2, 4, 6, 8, 12, 16, 24, 48}
(i) A U B = {1, 2, 3, 4, 5} U {2, 3, 5} = {1, 2, 3, 4, 5}
(ii) B ∩ C = {2, 3, 5} 0 {1, 3, 5, 7, 9) = {3, 5}
(iii) A – D = {1, 2, 3, 4, 5} -{2, 4, 6, 8, 12, 16, 24, 48} = {1, 3, 5}
(iv) D – B = {2, 4, 6, 8, 12, 16, 24, 48} – {2, 3, 5} = {4, 6, 8, 12, 16, 24, 48}

ప్రశ్న 22.
A = {x/x ∈ W, x < 10}, B = {x/x అనేది 10 యొక్క కారణాంకం} C = {12, 22, 33, ……… 102} లు మూడు సమితులు అయితే
(i) A U B
(ii) A ∩ B
(iii) A – C
(iv) B – Cలు కనుగొనుము.
సాధన.
A = {x/x ∈ W x < 101} B = {x/x అనేది 10 యొక కారణాంకం} C = {12, 22, 3, ……….. 102
కావున A = {0, 1, 2, 3, 4 5, 6, 7, 8, 9}
B = {1, 2, 5, 10}
C = {1, 4, 7, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100}
(i) A U B = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} U {1, 2, 5, 10} = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10} …………… (1)
(ii) A ∩ B = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} ∩ {1, 2, 5, 10} = {1, 2, 5} ……….. (2)
(iii) A – C = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} – {1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100} = {0, 2, 3, 5, 6, 7, 8} ………………. (3)
(iv) B – C = { 1, 2, 5, 10} – {1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81, 100} = {2, 5, 10} ………… (4)

ప్రశ్న 23.
A = {- 2, 1, 3, 4, 5}, B = {7, 3, 5, 2, 8} మరియు C = {- 2, 4, 5, 8, 9} అయిన క్రింది సమితులను కనుగొనుము.
(i) A – (B U C),
(ii) (A – B) ∩ (A – C) ఏమి గమనించితివి ?
సాధన.
A = {-2, 1, 3, 4, 5}; B = {7, 3, 5, 2, 8}, C = {- 2, 4, 5, 8, 9}

(i) A – (B U C)
B U C = {7, 3, 5, 2, 8} U {- 2, 4, 5, 8, 9} = {- 2, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9}
A – (B U C) = {- 2, 1, 3, 4, 5} – {- 2, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9} = {1}

(ii) (A – B) ∩ (A – C)
A – B = {- 2, 1, 3, 4, 5} – {7, 3, 5, 2, 8} = {- 2, 1, 4}
A – C = {-2, 1, 3, 4, 5} – {- 2, 4, 5,8, 9} = {1, 3}
(A – B) ∩ (A – C) = {- 2, 1,4 } ∩ {1, 3} = {1}
A – (B U C) = (A – B) ∩ (A – C)

ప్రశ్న 24.
A = {క్రమ బహుభుజులు}, B = {త్రిభుజములు} మరియు C = {చతుర్భుజములు}. అయిన ,
(i) A ∩ B
(ii) A ∩ c
(iii) A – B
(iv) A – C లను కనుగొనుము.
సాధన.
A = {త్రిభుజాలు, చతుర్భుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు, సప్తభుజులు} B = {త్రిభుజములు}; C = {చతుర్భుజములు}
(i) A ∩ B = {త్రిభుజాలు, చతుర్భుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు, సప్తభుజులు} ∩ {త్రిభుజములు} = {త్రిభుజములు}
(ii) A ∩ C = {త్రిభుజాలు, చతుర్భుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు, సప్త భుజులు} ∩ {చతుర్భుజములు}= {చతుర్భుజములు}
(iii) A – B = {త్రిభుజాలు, చతుర్భుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు, సప్తభుజులు} – {త్రిభుజములు | = {చతుర్భుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు, సప్త భుజులు}
(iv) A – C = {త్రిభుజాలు, చతుర్భుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు. సప్తభుజులు} – {చతుర్భుజములు} = {త్రిభుజాలు, పంచభుజులు, షడ్భుజులు, సప్తభుజులు}

AP 10th Class Maths Important Questions Chapter 1 వాస్తవ సంఖ్యలు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

These AP 10th Class Maths Chapter Wise Important Questions 1st Lesson వాస్తవ సంఖ్యలు will help students prepare well for the exams.

AP Board 10th Class Maths 1st Lesson Important Questions and Answers వాస్తవ సంఖ్యలు

ప్రశ్న 1.
యూక్లిడ్ భాగహార న్యాయాన్ని ఉపయోగించి 60 మరియు 100 ల గ.సా.భా. కనుగొనండి.
సాధన.
100 = 60(1) + 40
60 = 40(1) + 2
40 = 20(2) + 0
కావున 60, 100 ల గ.సా.భా = 20

ప్రశ్న 2.
log₅ √625 విలువను కనుక్కోండి.
సాధన.
log₅ √625 = log₅ 25
= log₅ 5²
= 2 log₅ 5
= 2 × 1 = 2.

ప్రశ్న 3.
\(\frac{36}{99}\)ని దశాంశ సంఖ్యగా వ్రాయుము.
సాధన.
\(\frac{36}{99}=\frac{4 \times 9}{9 \times 11}=\frac{4}{11}=0 . \overline{36}\)

ప్రశ్న 4.
log \(\frac{a^{\mathbf{m}^{\mathbf{n}}} \mathbf{b}^{\mathbf{z}}}{\mathbf{c}^{\mathbf{z}}}\) యొక్క విస్తరణ రూపాన్ని రాయండి.
సాధన.
log \(\frac{a^{\mathbf{m}^{\mathbf{n}}} \mathbf{b}^{\mathbf{z}}}{\mathbf{c}^{\mathbf{z}}}\) = log a^mbⁿ – log c^z [∵ log \(\frac{x}{y}\) = log x – log y]
= log a^m + log bⁿ – log c^z [∵ log xy = log x + log y]
= m log a + n log b – z log c.

ప్రశ్న 5.
x² + y² = 7xy అయిన log \(\left(\frac{x+y}{3}\right)\) = \(\frac{1}{2}\) (log x + log y) అని నిరూపించుము.
సాధన.
x² + y² = 7xy ఇరువైపులా 2xy కలుపగా
x² + y² + 2xy = 7xy + 2xy = 9xy
(x + y)² = 9xy ఇరువైఫులా వర్గమూలం పరిగణించగా.
\(\sqrt{(x+y)^{2}}=\sqrt{9 x y}\)
∴ \(\frac{x+y}{3}\) = 3√xy
⇒ \(\frac{x+y}{3}\) = √xy = (xy)^1/2
⇒ \(\frac{x+y}{3}\) = (xy)^1/2
ఇరువైపులా సంవర్గమానం పరిగణించగా
log \(\frac{x+y}{3}\) = log (xy)^{\(\frac{1}{2}\)}
= \(\frac{1}{2}\) log(xy)
⇒ log (\(\frac{x+y}{3}\)) = \(\frac{1}{2}\) (log x + log y) అని ఋజువైనది.

ప్రశ్న 6.
యూక్లిడ్ భాగహార శేషవిధి ఆధారంగా 4830 మరియు 759 యొక్క గ.సా.భా.ను కనుగొనుము.
సాధన.
ఇచ్చిన సంఖ్యలు 4830 మరియు 759
4830 = 759 × 6 + 276
759 = 276 × 2 + 207
276 = 207 × 1 + 69
207 = 69 × 3 + 0
∴ 4830 మరియు 759 ల గ.సా.భా. = 69

ప్రశ్న 7.
1260 మరియు 1440 ల గ.సా.కా. ను యూక్లిడ్ భాగహార న్యాయం ఉపయోగించి కనుక్కోండి. –
సాధన.
ఇచ్చిన సంఖ్యలు 1260, 1440.
1440 = 1260 × 1 + 180
1260 = 180 × 7 + 0 .
∴ 1260, 1440 ల గ.సా.కా. = 180.

ప్రశ్న 8.
x² + y² = 10xy అయిన 2 log(x – y) = logx + log y + 3 log 2 అని నిరూపించండి.
సాధన.
x² + y² = 10xy
రెండు వైపులా ‘2xy’ ను తీసివేయగా,
x² + y² – 2xy = 10xy – 2xy = 8xy
(x – y)² = 8xy
రెండువైపులా ‘logarithm’ ను తీసుకొనిన
log (x – y)² = log 8xy = log 8 + log x + log y
⇒ 2 log (x – y) = 3 log 2 + log x + logy.

ప్రశ్న 9.
log₁₀ 5 కరణీయ సంఖ్యా ? అకరణీయ సంఖ్యా ? నీ జవాబును సమర్థించుము.
సాధన.
log₁₀ 5 = x అనుకొనిన
10^x = 5
కాని 5 ను ‘x’ యొక్క ఏ విలువకు 10^x రూపంలో వ్రాయలేము.
∴ log₁₀ 5 ఒక అకరణీయ సంఖ్య.

ప్రశ్న 10.
1.2333333……. ను \(\frac{p}{q}\) రూపంలో వ్రాయుము. (p మరియు q లు సాపేక్ష ప్రధానాంకాలు)
సాధన.
x = 1.2333333 అనుకొనుము. = 1.23
= 1.2 + 0.03 + 0.003 + 0.0003 + …………
= 1.2 + \(\frac{3}{10^{2}}+\frac{3}{10^{3}}+\frac{3}{10^{4}}\) + …………….
= 1.2 + \(\frac{-\frac{3}{10^{2}}}{1-\frac{1}{10}}\)
= 1.2 + \(\frac{1}{30}\) = \(\frac{37}{30}\)

ప్రశ్న 11.
√5 + √7 అనేది ఒక కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించుము.
సాధన.
√5 + √7 ను ముందుగా కరణీయ సంఖ్య కాదు అనుకుందాం.
దీనిని విరుత ద్వారా నిరూపిద్దాం.
∴ √5 + √7 = a అనుకుందాం. (∵ a ఒక అకరణీయ సంఖ్య)
⇒ √7 = a – √5 ఇరువైపులా వర్గం చేయగా
(√7)2 = (a – √5)
⇒ 7 = a² + 5 – 2a√5
⇒ 2a√5 = a² + 5 – 7 = a² – 2
⇒ √5 = \(\frac{a^{2}-2}{2 a}\)
దీని యందు L.H.S భాగం √5 ఒక అకరణీయ సంఖ్య.
RHS భాగం నందు గల \(\frac{a^{2}-2}{2 a}\) అనునది ఒక అకరణీయ సంఖ్య ఎదుకనగా ‘a’ ఒక అకరణీయ సంఖ్య కావున.
√5 = \(\frac{a^{2}-2}{2 a}\) సత్యం కావలెనన్న ఒక కరణీయ సంఖ్య (√5) ఒక ఆకరణీయ సంఖ్య (\(\frac{a^{2}-2}{2 a}\)) కు
సమానం కావలెను. కాని ఇది అసాధ్యం.
కావున మనం తీసుకున్నట్లు √5 + √7 అనునది అకరణీయ సంఖ్య అగుట అసాధ్యం.
కావున √5 + √7 ఒక కరణీయ సంఖ్య అని ఋజువైనది.

ప్రశ్న 12.
√5 + √11 ను కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించండి.
సాధన.
√5 + √11 అనేది ఒక అకరణీయ సంఖ్య అని ఊహించండి.
√5 + √11 = 2, ఇందు a, b లు పరస్పర ప్రధానాంకాలు మరియు b ≠ 0
∴ √5 = \(\frac{a}{b}\) – 11
ఇరువైపులా వర్గం చేయగా
√5 = \(\frac{\mathrm{a}^{2}}{\mathrm{~b}^{2}}+11-2 \frac{\mathrm{a}}{\mathrm{b}} \sqrt{11}\)

\(2 \frac{a}{b} \sqrt{11}=\frac{a^{2}}{b^{2}}+11-5=\frac{a^{2}}{b^{2}}+6\)

√11 = \(\frac{a^{2}+6 b^{2}}{b^{2}} \times \frac{b}{2 a}=\frac{a^{2}+6 b^{2}}{2 a b}\)

a, b లు పూర్ణసంఖ్యలు కావున \(\frac{a^{2}+6 b^{2}}{2 a b}\) అకరణీయ సంఖ్య.
కావున √11 ఒక అకరణీయ సంఖ్య. ఇది √11 కరణీయ సంఖ్య అనేదానికి విరుద్ధం.
∴ √5 + √11 ఒక కరణీయ సంఖ్య.

ప్రశ్న 13.
√3 ను కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించండి.
సాధన.
√3 ఒక అకరణీయ సంఖ్య అనుకొనుము.
√3 = \(\frac{a}{b}\) అయ్యే విధంగా a, b లు పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు మరియు b ≠ 0
⇒ b√3 = a ఇరువైపులా వర్గం చేయగా
3b² = a²
a² ను 3 భాగించును, a ను కూడా 3 భాగించును.
a = 3c అయ్యే విధంగా c ఒక పూర్ణ సంఖ్య
⇒ a² = 9c²
⇒ 3b² = 9c² (a² = 3b²)
⇒ b² = 3c²
b² ను 3 భాగించును, b ను కూడా భాగించును. ….. (2)
(1), (2) ల నుండి a మరియు b లు 3 చే భాగింపబడును. ఇది a మరియు b లు పరస్పర ప్రధానసంఖ్యలు అనేదానికి విరుద్ధము.
కావున √3 ఒక అకరణీయ సంఖ్య అనే మన భావన తప్పు. √3 ఒక కరణీయ సంఖ్య.

ప్రశ్న 14.
2 + 5√3 ఒక కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి.
సాధన.
మనం నిరూపించవలసిన భావనకు విరుద్ధంగా 2 + 5√3 ఒక అకరణీయ సంఖ్యగా ఊహించు కుందాం.
⇒ 2 + 5√3 = \(\frac{a}{b}\) అయ్యే విధముగా a, b లు పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు, b ≠ 0
⇒ 5√3 = \(\frac{a}{b}\) – 2
⇒ √3 = \(\frac{a}{5 b}-\frac{2}{5}\)
ఇందులో RHS నందు
\(\frac{a}{5 b}\), \(\frac{2}{5}\)∈ Q
⇒ \(\frac{a}{5 b}-\frac{2}{5}\) ∈ Q
అందుచే √3 కూడా అకరణీయ సంఖ్య అవుతుంది. ఇది అసత్యం.
ఎందుకంటే ₹ 3 ఒక కరణీయసంఖ్య అనే సత్యానికి విరుద్ధభావన. కావున 2 + 5√3 అకరణీయ సంఖ్య అనే మన భావన తప్పు.
కావున మనం 2 + 5√3 అనేది కరణీయ సంఖ్య అని చెప్పవచ్చును.

ప్రశ్న 15.
(2)^{x + 1} = (3)^{1 – x} అయిన x విలువ కనుగొనుము.
సాధన.
(2)^{x + 1} = (3)^{1 – x}
(x + 1) log₁₀ 2 = (1 – x) log₁₀ 3
x log₁₀ 2 + 1 log₁₀ 2 = 1 log₁₀ 3 – x log₁₀ 3
x log₁₀ 2 + x log₁₀ 3 = log₁₀ 3 – log₁₀ 2
x (log₁₀ 2 + log₁₀ 3) = log₁₀ 3 – log₁₀ 2
∴ x = \(\frac{\log _{10} 3-\log _{10} 2}{\log _{10} 2+\log _{10} 3}\)

ప్రశ్న 16.
√5 – √3 కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించుము.
సాధన.
√5 – √3 ఒక కరణీయ సంఖ్య కాదు అనుకొనిన √5 – √3 ఒక అకరణీయ సంఖ్య అగును. –
దీనిని \(\frac{p}{q}\) రూపంలో వ్రాయగలం.
p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు మరియు q ≠ 0.
√5 – √3 = \(\frac{p}{q}\)
ఇరువైపులా వర్గం చేయగా,
5 + 3 – 2√15 = \(\frac{p^{2}}{q^{2}}\)
√15 = \(\frac{8 q^{2}-p^{2}}{2 q^{2}}\)
∴ p, q ∈ Z మరియు q ≠ 0
8q² – P² మరియు 2q² ∈ Z, 2q² ≠ 0.
∴ \(\frac{8 q^{2}-p^{2}}{2 q^{2}}\) అనేది అకరణీయ సంఖ్య.
2q కానీ √15 ఒక కరణీయ సంఖ్య.
కరణీయ సంఖ్య అకరణీయ సంఖ్య సమానం కాదు.
√5 – √3 ఒక కరణీయ సంఖ్య కాదు అనుకోవడం సరికాదు.
∴ √5 – √3 ఒక కరణీయ సంఖ్య.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 12th Lesson Questions and Answers స్ఫూర్తి ప్రదాతలు

7th Class Telugu 12th Lesson స్ఫూర్తి ప్రదాతలు Textbook Questions and Answers

ప్రశ్నలు – జవాబులు

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
స్కౌట్స్ లో విశేష సేవలందించిన విద్యార్థులకు ఏయే అవార్డులు ఇస్తారు?
జవాబు:
ప్రాథమిక స్థాయి నుండి కళాశాల స్థాయి వరకూ చదివే పిల్లలకు స్కౌట్స్ గైడ్స్ సంస్థ శిక్షణ నిస్తుంది. ఇందులో కార్యక్రమాలలో పాల్గొని విశేష సేవలందించిన విద్యార్థులకు రాష్ట్రస్థాయిలో రాజ్య పురస్కార్, దేశ స్థాయిలో రాష్ట్రపతి అవార్డులు ప్రదానం చేస్తారు.

ప్రశ్న 2.
బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలిగా బాలు ఎందుకు పిలువబడ్డారు?
జవాబు:
తెలుగు, తమిళ, కన్నడ, మళయాళ, హిందీ మొదలైన 16 భాషలలో 40 వేల పాటలను బాలు పాడారు. నటుడిగా, డబ్బింగ్ ఆర్టిస్టుగా ప్రఖ్యాతి గడించారు. అంతేకాదు ఏ నటుడికి పాడితే అతని గొంతును అనుకరించి పాడేవారు. ‘పాడుతా తీయగా’ కార్యక్రమ న్యాయ నిర్ణేతగా, వ్యాఖ్యాతగా ఎందరో వర్ధమాన గాయకులను తయారుచేశారు. అందుచేతనే బాలును బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలిగా పిలుస్తారు.

ప్రశ్న 3.
కవిశేఖర ఉమర్ ఆలీషా తెలుగు సాహిత్యా నికి ఎలాంటి కృషి చేశారు?
జవాబు:
తెలుగుభాషపై మమకారంతో 16వ ఏటనే ‘విద్యావిలాసం’ అనే శతకం రచించారు. 18వ ఏట మణిమాల నాటకం వ్రాశారు. అనసూయ, కళ, విషాద సౌందర్యం, దానవ వధ, చంద్రగుప్త, మహాభారత కౌరవ రంగం, విచిత్ర బిల్హణీయం అనే నాటికలు, తారామతి, శాంత, పద్మావతి మొదలైన నవలలు వ్రాశారు. ‘జల్లుర్భా’ అనే యునానీ వైద్యగ్రంథం రచించారు. స్త్రీ, సామాజిక సమస్యలు ప్రస్తావించి, పరిష్కారాలు చూపారు. దాదాపు 50 పుస్తకాలు రచించి తెలుగు సాహిత్యానికి సేవ చేశారు.

ప్రశ్న 4.
కోడి రామమూర్తిని కలియుగ భీముడని ఎందుకంటారు?
జవాబు:
స్పెయిన్లో జరిగిన ఎడ్లపోటీలో ఎద్దును గాలిలోకి లేపి గిరగిరా త్రిప్పి విసిరేశాడు కోడి రామ్మూర్తి. కాలికి ఇనుప గొలుసులతో కారును కడితే, కారును అంగుళం కదలనీయకుండా ఆపిన మహాబలవంతుడు. ఊపిరి .బిగపట్టి ఒళ్లంతా గొలుసులు కట్టించుకొని ఊపిరి వదిలితే అవన్నీ పటపటా తెగిపోయేవి. రొమ్ముపై బండరాళ్లు పెట్టించుకొని వాటిని పగలకొట్టించుకొనేవాడు. అందుచేతనే కోడి రామ్మూర్తిని కలియుగ భీముడనేవారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
స్వాతంత్ర్యోద్యమ కాలంలో గాడిచర్లవారు అనుభవించిన జైలు జీవితం ఎటువంటిది?
జవాబు:
ఆంధ్ర తిలక్ గా ప్రసిద్ధులైన గాడిచర్ల హరి సర్వోత్తమరావుగారు వెల్లూరు సెంట్రల్ జైల్ జీవితం చాలా దారుణంగా అనుభవించారు.

ఆకట్టుకోవడానికి రెండు గోచీలు, మూర పొడవు ఉన్న రెండు తువ్వాళ్లు ఇచ్చారు. పడుకోవడానికి చిన్న ఈత చాప, తినడానికి మట్టి మూకుడు, తాగడానికి మట్టిముంత, మల, మూత్ర విసర్జనకు మరో మట్టి చట్టి ఇచ్చారు. కాలికి లావుపాటి కడియాలు వేశారు. మెడకు మరో కడియం వేశారు. కొయ్యముక్కను వాటిలో దూర్చారు. తలబోడి చేయించారు. తినడానికి రాగి సంకటి ముద్ద పెట్టారు. దానిలో రాళ్లు, పుల్లలు, పురుగులు ఉండేవి. ఇలాంటి కఠిన కారాగార జీవితాన్ని ఆయన 3 సంవత్సరాలు అనుభవించారు.

ప్రశ్న 2.
అన్నారుల పాలిట .అపర అన్నపూర్ణగా డొక్కా సీతమ్మను ఎందుకు పిలుస్తారు?
జవాబు:
డొక్కా సీతమ్మగారు .నిరంతరం అన్నదానం చేసేది. ఒకసారి ఆమె అంతర్వేది వెళుతుంటే ఒక పెళ్లి బృందం కనిపించింది. వారు ఆకలితో మాట్లాడుకొనే మాటలను వింది. వారు డొక్కా సీతమ్మగారింటికి వెడితే అన్నం పెడతారు. చంటి పిల్లలకు పాలిస్తారు. అప్పటిదాకా ఓర్చుకోండి. అని ఒక పెద్దావిడ చెప్పడం వింది. వెంటనే తన – ప్రయాణం విరమించుకొంది. డొక్కా సీతమ్మగారు వారి కంటే ముందుగా, తన ఇంటికి వెళ్లింది. చక్కగా వంట చేసింది. వాళ్లు రాగానే తృప్తిగా భోజనాలు పెట్టింది. ఒకసారి ఒక తహసీల్దారుకు గరిక వేళ్లతో పచ్చడి చేసి భోజనం పెట్టింది.

ఈ విధంగా అన్నార్తుల పాలిట అపర అన్నపూర్ణగా డొక్కా సీతమ్మగారు ప్రసిద్ధి పొందింది.

ప్రశ్న 3.
స్కౌట్స్, గైడ్స్ విద్యార్థులు చేసే సేవా కార్యక్రమాల గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
స్కౌట్స్, గైడ్స్ విద్యార్థులు చాలా సేవా కార్యక్రమాలు చేస్తారు.

ముసలివారిని రోడ్లు దాటిస్తారు. మూగజీవుల దాహార్తిని తీర్చి, సేవలు చేస్తారు. మొక్కలను నాటుతారు. రోజూ నీళ్లు పోస్తారు. అనారోగ్యంగా ఉన్నవారికి సహాయం చేస్తారు. జాతరలలో క్యూలను ఏర్పాటు చేస్తారు. నిరక్షరాస్యులకు చదువు చెబుతారు. దేవాలయాల వద్ద, ఉత్సవాలలో, ప్రకృతి వైపరీత్యాలు ఏర్పడినపుడు, ఆపదలో, అవసరంలో ఉన్న వారికి స్వచ్ఛందంగా భారత స్కౌట్స్ అండ్ గైడ్స్ అవసరమైన సేవలు చేస్తారు.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 11th Lesson Questions and Answers బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

7th Class Telugu 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రం గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
చిత్రంలో ఇద్దరు వీరులు ఉన్నారు. ఇద్దరూ స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో పాల్గొన్నవారే.

ప్రశ్న 2.
చిత్రంలో ఉన్న మహనీయుల గొప్పతనం గురించి చర్చించండి.
జవాబు:
భగత్ సింగ్ :
భగత్ సింగ్ 1907 సెప్టెంబరు 28వ తేదీన ఫైసలాబాద్ జిల్లా పంజాబులో జన్మించాడు. నవ జవాన్ భారతసభ హిందుస్థాన్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ అసోసియేషన్ కీర్తి కిసాన్ పార్టీని నడిపాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు కిషన్ సింగ్, విద్యావతీ దంపతులు. భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పరిపాలనను వ్యతిరేకిస్తూ విప్లవాత్మక ఉద్యమాలను చేపట్టిన కుటుంబంలో ఆయన జన్మించాడు. భారత బ్రిటన్ రాజకీయ ఖైదీలకు సమానహక్కులు కల్పించాలని డిమాండ్ చేస్తూ జైలులో 64 రోజులు నిరాహారదీక్షను చేపట్టాడు. లాలాలజపతిరాయ్ హత్య నేపథ్యంలో ఒక పోలీసు అధికారిని కాల్చినందుకు భగత్ సింగ్ ను 1931 మార్చి 23వ తేదీన లాపూర్ లో ఉరితీసారు. అప్పటికి ఆయన వయస్సు 23 సంవత్సరాలు.

అల్లూరి సీతారామరాజు :
అల్లూరి సీతారామరాజు 1897 జూలై 4న విజయనగరం దగ్గరలోని పాండ్రంగిలో జన్మించాడు. సీతారామరాజు స్వగ్రామం పశ్చిమగోదావరి జిల్లాలోని మోగల్లు. సీతారామరాజు తల్లిదండ్రులు సూర్యనారాయణమ్మ, వెంకట రామరాజు. ఆరవ తరగతిలోనే తన తండ్రిని కోల్పోయాడు. అప్పటి నుంచి కుటుంబం పేదరికంతో చాలా బాధలు పడ్డారు. సీతారామరాజు చించినాడలో గుర్రపుస్వారీ నేర్చుకున్నాడు. రాజమండ్రిలో 6వ తరగతి, రామచంద్రపురంలో 7వ తరగతి, కాకినాడ పిఠాపురం రాజా పాఠశాలలో 3rd ఫారమ్ చదివాడు. 1918 వరకు తునిలోనే ఉన్నారు.

ఆ కాలంలో చుట్టుపక్కల కొండలు అడవుల్లో తిరుగుతూ గిరిజనుల జీవనవిధానం గమనించాడు. తెల్లదొరల దోపిడీని అరికట్టడానికి గిరిజనులను ఏకం చేసి గెరిల్లా యుద్ధ పద్దతులను నేర్పి వారిని పోరాటానికి సిద్ధం చేసాడు. మన్యంలో విప్లవాన్ని సృష్టించి బ్రిటిష్ వారికి కంటిపై కునుకు లేకుండా చేసాడు. 1924 మే 27న కొయ్యూరు గ్రామ సమీపంలో సీతారామరాజును బంధించారు. కొయ్యూరులో విడిది చేసి ఉన్న మేజర్ గుడాల్ వద్ద రాజును హాజరుపరచారు. బంధీగా ఉన్న అల్లూరి సీతారామరాజును ఒక చెట్టుకు కట్టేసి ఏ విచారణ , లేకుండా గుడాల్ కాల్చి చంపాడు. అప్పటికి సీతారామరాజు వయసు 26 ఏళ్ళు.

ప్రశ్న 3.
మీకు తెలిసిన యోధుల గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ :
ఈయన 1897 జనవరి 23వ తేదీన కటక్ లో జన్మించాడు. భారత జాతీయ ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ స్థాపించాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు జానకీనాథబోస్, ప్రభావతీ దేవి. 11 సార్లు స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో ఆంగ్లేయులచే కారాగారంలో నిర్భందించబడ్డాడు. జపాన్ సహాయంతో భారత యుద్ధ ఖైదీలు, రబ్బరుతోట కూలీలు ఔత్సాహికులతో భారత జాతీయ సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసాడు. బ్రిటిష్ వారితో యుద్ధాన్ని జర్మనీ, జపాన్ల సాయంతో సాగించాడు. 1945 ఆగష్టు 18న తైవాన్లో జరిగిన విమాన ప్రమాదంలో బోస్ మరణించాడంటారు. కానీ ప్రమాదం నుండి బయటపడి అజ్ఞాతంలోకి వెళ్ళాడని పలువురు నమ్ముతారు.

ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి :
ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి 1828 నవంబరు 19న మహారాష్ట్రలో సతారలో జన్మించింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు మోరోపంత్ తాంబే, భాగీరథీబాయి. వీరిది . సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆమె చిన్నప్పటి పేరు మణికర్ణిక. ముద్దుగా ‘మను’ అని పిలిచేవారు. ఆమె 4వ ఏటనే తల్లి మరణించింది. చిన్నతనంలోనే గుర్రపు స్వారీ, కత్తియుద్ధం నేర్చుకొంది.

ఆమెను 13వ ఏట ఝాన్సీ రాజు గంగాధరరావు ఆమెను పెండ్లాడాడు. గంగాధరరావు మరణానంతరం ఝాన్సీని బ్రిటిషువారు కైవసం చేసుకోవాలనుకొన్నారు. కాని లక్ష్మీబాయి అంగీకరించలేదు. తిరుగుబాటు చేసింది. బ్రిటిషువారికి కంటిమీద కునుకు లేకుండా గెరిల్లా పోరాటాలు చేసింది. చివరకు బ్రిటిషువారి దుర్మార్గానికి 1858 జూన్ 18న గ్వాలియర్లో మరణించింది. ఆమె తండ్రిని బ్రిటిషువారు ఉరితీశారు. ఆమె వారసుడిగా దామోదర్ రావుని ప్రకటించారు.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన-ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
పాఠంలోని ద్విపద పాదాలను రాగయుక్తంగా పాడండి.
జవాబు:
ఉపాధ్యాయుని అనుసరించి, స్పష్టంగా, భావయుక్తంగా, స్వల్ప రాగయుక్తంగా పాడండి.

ప్రశ్న 2.
బాలచంద్రుడు ఎవరితో ఏమన్నాడో చెప్పండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుడు తల్లితో పలికెను. తను యుద్ధరంగంలో చెలరేగి నలగాముని సైన్యాన్ని నాశనం చేస్తానన్నాడు.

ప్రశ్న 3.
బాలచంద్రునికి తల్లి ఏమని చెప్పిందో ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుడు చాలా చిన్నవాడనీ, యుద్ధరంగంలో తట్టుకోలేడని భావించి ఉంటుంది. కాని బాలచంద్రుని మాటలు విన్నాక అతని పౌరుషాన్ని గ్రహించింది. ఒక వీరమాతగా కొడుకును యుద్ధానికి వెళ్లమని ప్రేరేపించి ఉంటుంది. వీరుడిగా విజయం సాధించి తిరిగి రమ్మని రక్తతిలకం దిద్ది ఆశీర్వదించి, యుద్ధరంగానికి పంపి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 4.
కింది గీతాన్ని చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
పల్లవి: విశ్వభారత వీర లేవోయీ
– ప్రగతి పథముల వెంట పదవోయీ

చ : స్వాతంత్ర్య వీరుండు రాణా ప్రతాపుండు
నీ జాతి వాడురా ప్రళయాగ్ని వీవురా
వీరాభిమన్యుండు పలనాటిబాలుండు
నీ సహోదరులురా లయ ఝంఝ వీవురా ||వి||

చ : ధీర ఝాన్సీరాణి నీ వీరమాతరా
కాకతీ రుద్రమ్మ నీ సోదరేనురా
మగువ మాంచాల నీ బంగారు వదినరా
వీరవంశము నీది వీర రక్తమ్మురా ||వి||

చ: పదునాల్గు భువనాల నిన్నడు మొనగాడు
లేడురా జగదేక వీరుడవు నీవెరా
శివ సముద్రమ్మువై బడబాగ్ని జ్వాలవై
లంఘించి వెలుగరా లోకాలనేలరా ||వి||

ప్రశ్నలు :
అ) గేయంలో స్వతంత్ర వీరుడెవరు?
జవాబు:
గేయంలో రాణా ప్రతాపుడు స్వతంత్ర వీరుడు.

ఆ) కవి వీరాభిమన్యునితో ఎవరిని పోల్చాడు?
జవాబు:
వీరాభిమన్యునితో పల్నాటి బాలచంద్రుని పోల్చాడు.

ఇ) గేయంలోని వీరవనితల పేర్లు రాయండి.
జవాబు:
ఝాన్సీరాణి, కాకతీ రుద్రమ్మ, మగువ మాంచాలలు గేయంలో పేర్కొన్న వీరవనితలు.

ఈ) కవి ఎవరికి ప్రేరణను కలిగిస్తున్నాడు?
జవాబు:
విశ్వభారత వీరునికి కవి ప్రేరణ కల్గిస్తున్నాడు.

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
బాలచంద్రుని పరాక్రమాన్ని ఎవరెవరితో పోల్చడం జరిగింది?
జవాబు:
బాలచంద్రుని పరాక్రమాన్ని ప్రళయకాలంలో భైరవునితో పోల్చేరు. సైంధవుని చంపి వెళ్ళిన అర్జునునితో పోల్చారు. భీమునితో, హనుమంతునితో పోల్చారు. శ్రీరామునితో పోల్చారు. మంధర పర్వతంతో పోల్చారు.

ప్రశ్న 2.
బాలచంద్రుని పరాక్రమాన్ని రామాయణ, భారత, భాగవత వీరులతో పోల్చిన అంశాలను వివరించండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుని భారతంలోని అర్జునుడు, భీముడుతో పోల్చారు. సైంధవ వధలో అర్జునునితో పోల్చారు. గదా యుద్ధంతో కౌరవులను చెల్లాచెదురు చేసిన భీమునితో పోల్చారు.

రామాయణంలో హనుమంతునితో, రామునితో పోల్చారు. లంకాదహనం చేసిన హనుమంతునితో పోల్చారు. రాక్షసులతో యుద్ధంలో శ్రీరామునితో పోల్చారు.

భాగవతంలో త్రిపురాసుర సంహారం చేసిన శివునితో పోల్చారు.

ప్రశ్న 3.
బాలచంద్రుడు తనను ఎదిరించలేరనడానికి చెప్పిన పోలికలేవి?
జవాబు:
తనను తాను దావాగ్నితో పోల్చుకున్నాడు. శత్రు సైన్యాన్ని అడవితో పోల్చాడు. శత్రు సైన్యాన్ని సముద్రంతో, తనను బడబాగ్నితో పోల్చుకున్నాడు. తనను పులితో, శత్రువులను జంతువులతో పోల్చాడు. తనను డేగతో, వారిని కొంగలతో పోల్చాడు. తనను సివంగితో, వారిని జింకలతో పోల్చాడు. తనను తాను మిరియపు గింజతో పోల్చుకున్నాడు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంతమాటలలో రాయండి.
జవాబు:
యుద్ధానికి పోవద్దని చెప్పిన తన తల్లి ఐతమ్మతో బాలచంద్రుడు ఈ క్రింది విధంగా అన్నాడు. తనను భయపెట్ట వద్దన్నాడు. తన పరాక్రమం నలగామునకు తెలుసునన్నాడు. ప్రళయకాలంలో కాలభైరవుని వంటివాడినన్నాడు. సైంధవుని చంపేవేళ అర్జునునిలాంటి వాడినన్నాడు. భీముడు, హనుమ, శ్రీరామచంద్రుని వంటి వీరుడనన్నాడు. తను మంధర పర్వతం వంటి వాడనన్నాడు.. ఫాలాక్షుని వలె నలగాముని సైన్యాన్ని నశింప చేస్తానన్నాడు.

తనను తాను దావాగ్నితో, బడబాగ్నితో, పులితో, డేగతో, సివంగితో, మిరియపు గింజతో, పోల్చుకున్నాడు. శత్రు సైన్యాన్ని అడవితో, సముద్రంతో, జంతువులతో, జింకలతో పోల్చాడు. తన తల్లితో ఇవన్నీ చెప్పాడు.

ప్రశ్న 2.
భారత స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో పోరాడిన ఇద్దరు వీరుల గురించి రాయండి.
జవాబు:
నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ :
ఈయన 1897 జనవరి 23వ తేదీన కటక్ లో జన్మించాడు. భారత జాతీయ ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ స్థాపించాడు. ఆయన తల్లిదండ్రులు జానకీనాథబోస్, ప్రభావతీ దేవి. 11 సార్లు స్వాతంత్ర్య సంగ్రామంలో ఆంగ్లేయులచే కారాగారంలో నిర్భందించబడ్డాడు. జపాన్ సహాయంతో భారత యుద్ధ ఖైదీలు, రబ్బరుతోట కూలీలు, ఔత్సాహికులతో భారత జాతీయ సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసాడు. బ్రిటిష్ వారితో యుద్ధాన్ని జర్మనీ, జపాన్ల సాయంతో సాగించాడు. 1945 ఆగష్టు 18న తైవాన్ లో జరిగిన విమాన ప్రమాదంలో బోస్ మరణించాడంటారు. కానీ ప్రమాదం నుండి బయటపడి అజ్ఞాతంలోకి వెళ్ళాడని పలువురు నమ్ముతారు.

ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి :
ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి 1828 నవంబరు 19న మహారాష్ట్రలో సతారలో జన్మించింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు మోరోపంత్ తాంబే, భాగీరథీబాయి. వీరిది సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆమె చిన్నప్పటి పేరు మణికర్ణిక. ముద్దుగా ‘మను’ అని పిలిచేవారు. ఆమె 4వ ఏటనే తల్లి మరణించింది. చిన్నతనంలోనే గుర్రపు స్వారీ, కత్తియుద్ధం నేర్చుకొంది.

ప్రశ్న 3.
తల్లి ఐతమ్మకి, బాలచంద్రునికి మధ్య జరిగిన సంభాషణను రాయండి.
జవాబు:
ఐతమ్మ : బాబూ ! నువ్వు యుద్ధానికి వెళ్లవద్దు.

బాల : భయపడకమ్మా ! నేను మహావీరుడను.

ఐతమ్మ : ఆ నలగాముడి సైన్యం ప్రళయ భీకరమైనది బాబూ !

బాల : అమ్మా ! నేను కాలభైరవుడినై నశింప చేస్తాను.

ఐతమ్మ : వాళ్లది కౌరవ సైన్యంలా చాలా పెద్దది బాబూ !

బాల : నేను అర్జునుడనై, భీముడినై మట్టి కరిపిస్తా.

ఐతమ్మ : ఆ నలగాముడు రావణాసురుడి వంటి వాడురా?

బాల : నేను హనుమంతుడినై వాడి లంకను కాలుస్తా, శ్రీరామచంద్రుడినై వాడిని అంతం చేస్తాను.

ఐతమ్మ : ఆ నలగాముడి సైన్యం త్రిపురాసురులు వలె భయంకరమైన వాళ్లురా?

బాల : నేను ఫాలాక్షుడినై త్రిపురాసుర సంహారం చేస్తా, నువ్వేం భయపడకు. వీర తిలకం దిద్దు అమ్మా !

ఐతమ్మ : (నవ్వుతూ) అలాగే ! నాయనా ! విజయుడివై తిరిగిరా ! బాబూ !

భాషాంశాలు

అ) కింద గీతగీసిన పదానికి అర్ధాలు రాయండి. వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : కౌరవ సైన్యం కురుక్షేత్ర రణములో మరణించింది.
రణము = యుద్ధము
సొంతవాక్యం : యుద్ధములో వెన్ను చూపకూడదు.

1. భోగిమంటలో వేసిన వస్తువులు కాలి భస్మం అవుతాయి.
భస్మం = బూడిద
సొంతవాక్యం : సగర కుమారుల బూడిదరాశులపై భగీరథుడు గంగను ప్రవహింప చేశాడు.

2. జలధిలోని నీరు ఉప్పగా ఉంటుంది.
జలధి = సముద్రం
సొంతవాక్యం : సముద్రంపై ప్రయాణం సరదాగా ఉంటుంది.

3. హిమాలయ శైలము మంచుతో కప్పబడి ఉంటుంది.
శైలము = కొండ
సొంతవాక్యం : కొండలలో వేసవిలో అగ్ని రగులుతుంది.

4. పృథ్వి గుండ్రంగా ఉంటుంది.
పృథ్వి = భూమి
సొంతవాక్యం : భూమిపై జంతువులలో ఏనుగు పెద్దది.

ఆ) అర్ధాలను జతపరచండి.

1. మది	అ) వేడుక
2. ఉర్వీశుడు	ఆ) పరాక్రమం
3. దళము	ఇ) మహారాజు
4. విక్రమము	ఈ) అగ్ని
5. సంతోషము	ఉ) అడవి
6. వనము	ఊ) మనస్సు
7. దహనుడు	ఋ) సైన్యం

జవాబు:

1. మది	ఊ) మనస్సు
2. ఉర్వీశుడు	ఇ) మహారాజు
3. దళము	ఋ) సైన్యం
4. విక్రమము	ఆ) పరాక్రమం
5. సంతోషము	అ) వేడుక
6. వనము	ఉ) అడవి
7. దహనుడు	ఈ) అగ్ని

ఇ) కింద ఇచ్చిన పదానికి సమానార్థక పదాలు వాక్యాలలో ఉన్నాయి. వాటిని గుర్తించి రాయండి.

1. బాలచంద్రుడు రణంలోకి దూకాడు. కాని రాజులకు యుద్ధకాంక్ష తగదు.
సమరం : రణం, యుద్ధం

2. జ్వలనుడు అడవినీ దహించాడు. అగ్ని ధాటికి చెట్లన్నీ కాలిపోయాయి.
వహ్ని = జ్వలనుడు, అగ్ని

3. దేవతలు అమృతం కోసం అంబుధిని మథించారు. ఉదధి నుండి చంద్రుడు పుట్టాడు.
సముద్రం = అంబుధి, ఉదధి

4. పుడమిపై కనకవర్షం కురిసింది. రైతులు ధరణిపై బంగారం పండిస్తున్నారు.
పసిడి = కనకం, బంగారం
భూమి = పుడమి, ధరణి

ఈ) కింది వానిలో ప్రకృతి వికృతులను జతపరచండి.

1. పుత్రుడు	అ) పసువు
2. రాక్షసుడు	ఆ) పుడమి
3. పృథ్వి	ఇ) బొట్టె
4. పశువు	ఈ) రక్కసుడు

జవాబు:

1. పుత్రుడు	ఇ) బొట్టె
2. రాక్షసుడు	ఈ) రక్కసుడు
3. పృథ్వి	ఆ) పుడమి
4. పశువు	అ) పసువు

ఉ) కింది పదాలకు వ్యతిరేక పదాలు రాయండి.
1. భయం × నిర్భయం
2. న్యాయం × అన్యాయం
3. భువి × ఆకాశం
4. జయం × అపజయం

వ్యాకరణాంశాలు

గసడదవాదేశ సంధి

అ) కింది వాక్యాలను పరిశీలించండి.

1. కల్నల్ సంతోష్ బాబు దేశం కోసం ప్రాణాలర్పించాడు. అతడు గొప్పవాడుగదా.
2. అందరు నిజముదెలిసి మసలుకోవాలి.
3. పాండవులు విరాటమహారాజు కొలువుసేసిరి.
4. లతకు ఏమి చేయాలో పాలువోక ఉంది.

గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : గొప్పవాడు + కదా : గొప్పవాడుగదా
1. నిజము + తెలిసి = నిజము దెలిసి
2. కొలువు + చేసిరి = కొలువు సేసిరి
3. పాలు + పోక = పాలువోక

పై ఉదాహరణల్లో ప్రథమావిభక్తి ప్రత్యయాలైన డు-ము-వు-లు పూర్వపదం చివర ఉన్నాయి. పరుషాలైన క-చ-ట-త-ప లు పరపదం మొదట ఉన్నాయి. అప్పుడు వాటి స్థానంలో గ-స-డ-ద-వ లు ఆదేశంగా వచ్చాయి. ఒకానొక సమయంలో గసడదవలు రాకపోతే అవే రూపాలు యథాతథంగా ఉంటాయి. ఇలా రెండు విధాలుగా సంధి జరగడాన్ని గసడదవాదేశ సంధిలో గమనించవచ్చు.

సప్తమీ విభక్తి

ఆ) కింది వాక్యాలు చదవండి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ 2
పై వాక్యాలను సరిచేసి తిరిగి రాయండి.
ఉదా : సరయునది తీరమందు కోసలదేశం ఉంది.

1. చాణుక్యుడు మాటల యందు నేర్పరి.
2. కాశీయందు గంగానది ఉంది.
3. తల్లికి పిల్లల యందు అనురాగం ఉంది.
4. గరుత్మంతునికి తల్లియందు భక్తి ఉంది.

పై పట్టికను గమనిస్తే ‘అందు’ అనే ప్రత్యయం వాక్యాలను అర్థవంతంగా మార్చింది. ఇలా వాక్యంలోని కొన్ని, పదాల మధ్యన చేరే ‘అందున్, నన్’ అనే ప్రత్యయాలను సప్తమీ విభక్తిగా చెప్పవచ్చు. సాధారణంగా సామీప్య, విషయ సంబంధాన్ని, అంతటా వ్యాపించటాన్ని గురించి చెప్పేటప్పుడు ‘సప్తమీ విభక్తి’ని ఉపయోగిస్తారు.

ఇ) కింది ఖాళీలను పూరించండి.

సమాస పదం	విగ్రహ వాక్యం	సమాసం పేరు
ఉదా : వాయుపుత్రుడు	వాయువు యొక్క పుత్రుడు	షష్టీతత్పురుష సమాసం
1. మా ఇల్లు	మా యొక్క ఇల్లు	షష్టీతత్పురుష సమాసం
2. నా పుస్తకం	నా యొక్క పుస్తకం	షష్టీతత్పురుష సమాసం
3. తల్లి మనసు	తల్లి యొక్క మనసు	షష్టీతత్పురుష సమాసం
4. రాజు సైన్యం	రాజు యొక్క సైన్యం	షష్టీతత్పురుష సమాసం

ఈ) సంధి పదాలను విడదీసి రాయండి.
ఉదా : ఫాలాక్షుడు = ఫాల + అక్షుడు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
1. ప్రళయాబ్ది = ప్రళయ + అబ్ది – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
2. భయమేల = భయము + ఏల – ఉత్వ సంధి
3. బాలుడని = బాలుడు + అని – ఉత్వ సంధి
4. బడబాగ్ని = బడబ + అగ్ని – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
5. నీవిప్పుడు = నీవు + ఇప్పుడు – ఉత్వ సంధి
6. వ్రాలినయట్లు = వ్రాలిన + అట్లు – యడాగమం
7. తీర్చినయట్లు = తీర్చిన + అట్లు – యడాగమం
8. ఎదురెవ్వరు = ఎదురు + ఎవ్వరు – ఉత్వ సంధి
9. బాలుడనని = బాలుడను + అని – ఉత్వ సంధి
10. పశుగణంబెదురే = పశుగణంబు + ఎదురె – ఉత్వ సంధి

ప్రాజెక్టుపని

మీకు తెలిసిన వీరవనితల చిత్రాలను సేకరించండి. వారి గురించి రాయండి.
జవాబు:
రాణి రుద్రమదేవి :
కాకతీయుల వంశంలో ఒక ధృవతారగా వెలిగిన మహారాణి రుద్రమదేవి. కాకతీయ వంశానికి గొప్ప పేరు ప్రఖ్యాతులు తెచ్చిన వీరవనిత. భారతదేశ చరిత్రలో రాజ్యా లను పరిపాలించిన వీరవనితలలో అగ్రగణ్యురాలు రుద్రమదేవి.

ఈమె అసలు పేరు రుద్రాంబ. ఈమె తండ్రి గణపతిదేవ చక్రవర్తి. ఆయనకు మగపిల్లలు లేరు. అందుచేత రుద్రాంబను కుమారుడిలా పెంచాడు. రుద్రదేవుడని నామకరణం చేశాడు. ఆమెను వీరభద్రుడికిచ్చి వివాహం చేశాడు.

క్రీ.శ. 1269లో ‘రుద్రమహారాజు’ అనే బిరుద నామంతో రుద్రమదేవి సింహాసనం అధిష్టించింది. స్త్రీని. పరిపాలకురాలిగా అంగీకరించని సామంతులు కొందరు తిరుగుబాటు చేశారు. రుద్రమ వారిని సమర్థవంతంగా అణచివేసింది. దేవిగిరి రాజుతో చేసిన యుద్ధం చాలా పెద్దది. కీలకమైనది. దిక్కు లేక అతను సంధికి దిగి వచ్చి మూడుకోట్ల సువర్ణాలు యుద్ధ పరిహారంగా ఇచ్చాడు. రుద్రమదేవికి రాయగజ కేసరి, ఘటోధృతి అనే బిరుదులున్నాయి. మార్కొపోలో రుద్రమ గురించి వివరంగా వ్రాశాడు. చక్కటి పరిపాలన నందించిన వీరవనిత రుద్రమదేవి.

ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి :
ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి 1828 నవంబరు 19న మహారాష్ట్రలో సతారలో జన్మించింది. ఆమె తల్లిదండ్రులు మోరోపంత్ తాంబే, భాగీరథీబాయి. వీరిది సంప్రదాయ బ్రాహ్మణ కుటుంబం. ఆమె చిన్నప్పటి పేరు మణికర్ణిక. ముద్దుగా ‘మను’ అని పిలిచేవారు. ఆమె 4వ ఏటనే తల్లి మరణించింది. చిన్నతనంలోనే గుర్రపు ” స్వారీ, కత్తియుద్ధం నేర్చుకొంది.

చమత్కార పద్యం

కం. తోక వెనకాలనుండును అని
టీకప్పున నుండు మండుటెండలనుండున్
మోకాలు ముందునుందును
ఆకాశము పైననుండు అద్దిరభన్నా

పై పద్యములో చమత్కారాన్ని గమనించండి.

భావం :
ఈ పద్యంలో తోక వెనకాల, టీకప్పులో, మండుటెండలు, మోకాలుకు ముందు, ఆకాశం పైన ఏముంటుందని అడిగారు. ఇది ఒక చమత్కార పద్యము. పైకి అలా కనబడుతున్నా పద్యములో సమాధానం ఉంది. తోక ఎప్పుడూ వెనకాలే ఉంటుంది. టీ – కప్పులో ఉంటుంది. ఇప్పుడు మళ్ళీ ఒకసారి చదవండి. మీకు పద్య చమత్కారం అర్థమౌతుంది.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

1. పల్నాటి వీరచరిత్రను సేకరించి చదవండి. విద్యార్థుల చేత చదివించండి.
2. పోరాటపటిమ పెంపొందించుకోడానికి ఉపకరించే మహనీయుల జీవిత చరిత్రలను కథారూపంలో విద్యార్థులకు వినిపించండి.
ఉదా : అల్లూరి సీతారామరాజు, రాజా రామ్మోహన్ రాయ్, గాంధీజీ, శివాజీ, భగత్సింగ్ మొదలైనవారు.

కవి పరిచయం

కవి పేరు : శ్రీనాథుడు.
ఉద్యోగం : పెదకోమటి వేమారెడ్డి ఆస్థానంలో విద్యాధికారిగా ఉండేవాడు.
బిరుదులు : కవిసార్వభౌముడు.
రచనలు :
మరుత్తరాట్చరిత్ర, శృంగార నైషధం, కాశీఖండం, హరవిలాసం, పల్నాటి వీరచరిత్రం, క్రీడాభిరామం మొదలైనవి.

ప్రత్యేకతలు : ఆయన రచించిన చాటు పద్యాలు చాలా ప్రఖ్యాతిని పొందాయి.

గేయాలు – అర్థాలు – భావాలు

1. అని తల్లి పలికిన ననియె బాలుండు
“భయమేల గొల్పెదు భామ నీ విపుడు
నలగాము డెరుగును నాదుశౌర్యంబు
ప్రళయకాలమునాటి భైరవురీతి
సైంధవవధ వేళ సాహసస్ఫూర్తి
విజయుడు రణములో విహరించునట్లు
కౌరవ సేనలో గదబట్టిదూరి
వడముడిరణమున వ్రాలినయట్లు
వాయుపుత్రుడు లంక వడితోడఁజొచ్చి
భస్మంబుగావించి ప్రబలినభంగి
రాక్షసరణములో రామచంద్రుండు
వీరపరాక్రమవిధి జెందినట్లు
జలధిమధ్యంబున సారెకుదిరుగు
మందర శైలంబుమాడ్కిఁ దోఁపంగ
ఫాలాక్షుఁడతి రౌద్రపటిమ మీఱంగ
త్రిపురముల్ గాలిచి తీర్చినయట్లు
అర్థాలు :
శౌర్యంబు = పరాక్రమము
భైరవుడు = శివుడు
ప్రళయకాలము = సృష్టి అంతమయ్యే సమయం
రణము = యుద్ధము
విజయుడు = అర్జునుడు
వడముడి = భీముడు
వాయుపుత్రుడు = హనుమంతుడు
వడి = వేగం
భస్మంబు = బూడిద
ప్రబలుట = విజృంభించుట
జలధి = సముద్రం
సారెకు = చక్రానికి
ఫాలాక్షుడు = శివుడు
శైలము = పర్వతం
మాడ్కి = వలె
రౌద్రపటిమ = రౌద్రం యొక్క గొప్పతనం

భావం :
తల్లి పలికిన తర్వాత బాలచంద్రుడు మాట్లాడు తున్నాడు. అమ్మా ! నీకు భయం వద్దు. నలగామరాజుకు బాలచంద్రుని పరాక్రమం తెలుసు. ప్రళయకాలంలో భైరవుడిలా, సైంధవ వధ జరిగేటపుడు అర్జునుడు రణరంగంలో తిరిగినట్లు తిరుగుతాను. కౌరవ సేనలోకి గదపట్టి దూరిన భీమసేనుడులా ప్రవేశిస్తాను. రాక్షసులతో యుద్ధంలో శ్రీరామచంద్రుడిలా ప్రవేశిస్తాను. సముద్రం మధ్యలో చక్రమై తిరిగిన మందర పర్వతంలా కనబడతాను. శివుడు రౌద్రంలో త్రిపురాలు కాల్చినట్లు నలగాముని సైన్యాన్ని కాలుస్తానని బాలచంద్రుడు తల్లితో అన్నాడు.

2. స్థావర జంగమ సకలవస్తువుల
ప్రళయాభై ముంచంగఁ బరగినరీతి
కామభూపదళము గడగడవణక
విక్రమక్రమశక్తి విడివడచొచ్చి
పృథ్విపై పీనుఁగు పెంటలుగాఁగ
విహరింతు మదిలోన వేడుకకొలఁది
ఉర్వీశు దళముల కురుమనిపిడుగ
గర్వించుపగవారి కంటిలో నెరుస
ఎదురెవ్వరే నాకు నీభువిలోన
నలగాముబలముల నలినలిచేసి
వండంగ తరగిన వడుపుననరికి
నెత్తురుమడుగులు నిండంగఁ జేతు
దహనునికడ్డంబె దట్టమౌ వనము
బడబాగ్ని నార్చునే పాధోథిమించి
భయదమౌపులికిని పశుగణం బెదురె
స్వాతికొక్కెరగుంపు సాళ్వంబు కెదురె
జింకలకదుపులు సివ్వంగికీడె
చిన్న మిర్యమునం చెడునె కారంబు
బాలుఁడనని నన్ను భావింపవలదు”
అనిన బాలుని మాట కైతమ్మ పలికె
అర్థాలు :
స్థావరము = కదలనివి
జంగమము = కదిలేవి
సకల వస్తువులు = అన్ని వస్తువులు
అబ్ది = సముద్రం
పరగిన = అతిశయించిన
రీతి = ప్రకారంగా (విధంగా)
కామభూపదళము= కామరాజు యొక్క సైన్యం
విడివడడం = విడిపోవడం
పృథ్వి = భూమి
పీనుగుపెంటలు = శవాలదిబ్బలు
వేడుక = ఉత్సవం
ఉర్వీశుడు = రాజు
దళము = సైన్యం
ఉరుమని = ఉరుములు లేని
పగవారు = శత్రువులు
కంటిలో నేరుసు = కంట్లో నలక
ఎదురు = ఎదిరించేవారు
నలినలిచేసి = పిండి పిండిచేసి
మడుగు = కొలను
దహనుడు = అగ్ని
వనము = అడవి
బడబాగ్ని = సముద్రంలో ఉండే అగ్ని
పాధోథి = సముద్రం
భయదము = భయమును కలిగించేది
పశుగణం = జంతువులు
కొక్కెర = కొంగ
సాళ్వము = డేగ
కదుపులు = సమూహాలు
సివ్వంగి = సివంగిఁ ఆడసింహం

భావం :
ప్రళయకాలంలో సమస్త వస్తువులను సముద్రంలో శివుడు ముంచినట్లుగా యుద్ధంలో నలగాముని సైన్యాన్ని ముంచుతాను. నలగామరాజు గడగడా వణికేలా వాళ్ల సైనిక శక్తి విడిపోయి భూమి మీద శవాల దిబ్బలయ్యేలా చేస్తాను. మనసులో ఉత్సాహం పెరుగుతుండగా నలగాముని సైన్యంపై ఉరమని పిడుగులా పడతాను. గర్వంతో ఉన్న శత్రువుకు కంటిలో నలుసునౌతాను. నాకు ఈ భూమండలంలో ఎదురెవ్వరూ లేరు. నలగాముని సైన్యాన్ని పిండిగుండా కింద నలిపేస్తాను. వండడానికి అనువైన కూర ముక్కలులా వారిని తరిగేస్తాను. నెత్తురు మడుగులు కట్టిస్తాను. దట్టమైన అడవి అగ్నికి అడ్డమా? బడబాగ్నిని. సముద్రం ఆర్పగలదా? భయంకరమైన పెద్దపులికి జంతువులు లెక్కా? డేగకు కొంగలు లెక్కా? జింకల గుంపులు సివంగికి లెక్కా? మిరియపు గింజ చిన్నదైనా కారం తగ్గదు కదా ! నేను బాలుడననుకోకు ! అని బాలుడు తల్లితో పలికెను.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 9th Lesson హితోక్తులు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 9th Lesson Questions and Answers హితోక్తులు

7th Class Telugu 9th Lesson హితోక్తులు Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రాన్ని గమనిస్తే మీకు ఏమి అర్థమయ్యింది?
జవాబు:
చిత్రంలో ఉపాధ్యాయుడు, విద్యార్థులు ఉన్నారు. అది ఒక తరగతి గది. ఆదర్శవంతమైన తరగతి గది. విద్యార్థులు అల్లరి చేయకుండా క్రమశిక్షణతో కూర్చొన్నారు. ఉపాధ్యాయుడు చెప్పేది శ్రద్ధగా వినాలని కూర్చొన్నారు. విద్యార్థులందరూ ఏకరూప దుస్తులు ధరించారు. ఉపాధ్యాయుడు కూడా పాఠం చెప్పడానికి సిద్ధమౌతున్నాడు.

ప్రశ్న 2.
మీకు తెలిసిన మహనీయుల హితోక్తులు కొన్నింటిని చెప్పండి. వ్రాయండి)
జవాబు:

ప్రార్థించే పెదవులకన్నా సేవించే చేతులు మిన్న – మథర్ థెరిస్సా
చెడు వినవద్దు. చెడు కనవద్దు. చెడు మాట్లాడవద్దు – గాంధీజీ
చిరిగిన చొక్కా అయినా తొడుక్కో కాని ఒక మంచి పుస్తకం కొనుక్కో – కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులుగారు.
సత్యం పలుకు ధర్మంగా ప్రవర్తించు – ఉపనిషత్తు
మాతృదేవోభవ, పితృదేవోభవ, ఆచార్యదేవోభవ – ఉపనిషత్తు
మనిషికి మంచి మనసుండాలే కాని, నానా విధాల సంపదలూ వాటంతట అవే వస్తుంటాయి – తులసీదాసు
తెలివైనవారు తమ మాటలతో విలువైన కాలాన్ని హరించరు. వాళ్లెప్పుడూ కాలాన్ని కాపాడటానికి మాటల పొదుపు పాటిస్తారు. – బ్రూస్ బర్టన్
ఎంతటి కాళరాత్రిలోనైనా గంటకి అరవై నిమిషాలే. కనుక మనసు చతికిలబడకూడదు. – ఎడ్మండ్ బర్క్
రేపటిది ఈ రోజు. ఈ రోజు చేయవలసినది ఇప్పుడే చేయాలి – కబీరు
మనం ఓ మనిషి గురించి తెలుసుకోవాలంటే, అతను దూరంగా పెట్టే వ్యక్తులను గురించి తెలుసుకోవాలి. – జోసఫ్. పి. సాలక్

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
దివ్యాంగుల పట్ల ఎలాంటి మానవత్వం చూపాలి?
జవాబు:
దివ్యాంగులను హేళన చేయకూడదు. వారి బలహీనతలను చూసి నవ్వకూడదు. అనుకరించకూడదు. వారికి అన్ని విధాలుగా సహాయం చేయాలి. కాళ్లు సరిగా లేక నడవడానికి ఇబ్బందిపడేవారికి చేయూత నివ్వాలి. అంధులకు దారి చూపాలి. ఈ విధంగా వారికి అడుగడుగునా సహాయం అందిస్తూ అండగా నిలబడాలి. ధైర్యం చెప్పాలి.

ప్రశ్న 2.
‘పంచతంత్ర కథలు’ ఎలాంటి నీతిని బోధించాయి?
జవాబు:
పంచతంత్ర కథలు చక్కటి నీతులను బోధించాయి. దీనిలో

1) మిత్రభేదం :
మిత్రులని విడదీయడం ద్వారా కావలసింది సాధించడం ఎలాగో ఈ కథలలో ఉంటుంది.

2) మిత్రలాభం :
మిత్రులని సంపాదించడం. దాని ద్వారా కలిగే ప్రయోజనాలు ఈ కథలలో ఉంటుంది.

3) కాకోలూకీయం :
కాకులు, గుడ్లగూబలు ప్రధాన పాత్రలుగా ఈ కథలు నడుస్తాయి.

4) లోభ ప్రణాశం :
ఈ కథలలో సంపదలను కోల్పోవడానికి రకరకాల పరిస్థితులు వివరించబడతాయి.

5) అసంప్రేక్ష్యకారిత్వం :
బుద్దిహీనతతో చెడు చేయాలని కోరడం, దాని పర్యవసానాలు ఉంటాయి.

పై వానిలో మొదటి నాలుగు భాగాలలో అంటే మిత్రభేదం, మిత్రలాభం, కాకోలూకీయం, లోభ ప్రణాశములలో జంతువులు, పక్షులు ప్రధాన పాత్రలుగా కథలు ఉంటాయి. 5వ దైన అసంప్రేక్ష్యకారిత్వంలో మాత్రం మానవులు ప్రధాన పాత్రలుగా కథలుంటాయి.

ఈ కథలన్నీ లోకజ్ఞానం కల్గించేవి. మానవుడు క్లిష్ట పరిస్థితుల నుండి బయటపడాలంటే ఎలా ప్రవర్తించాలో వివరిస్తాయి. ఈ కథలు చదివితే కచ్చితంగా సమాజంలో ఎలా బ్రతకాలో తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
మీకు తెలిసిన గొప్ప శతక కవుల పేర్లు కొన్ని చెప్పండి. (వ్రాయండి)
జవాబు:

పోతన – భాగవతము
పక్కి అప్పల నరసయ్య – కుమార శతకం
మారద వెంకయ్య – భాస్కర శతకం
పోతులూరి వీరబ్రహ్మం – కాళికాంబ సప్తశతి
గువ్వల చెన్నడు – గువ్వలచెన్న శతకం
ఏనుగు లక్ష్మణకవి – సుభాషిత రత్నావళి
చుక్కా కోటి వీరభద్రమ్మ – నగజా శతకం
గద్దల శాంయూల్ – హితోక్తి శతకం

ప్రశ్న 4.
కింది అపరిచిత పద్యాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
తే॥ ఒక్క రోజీవు వీడుల సూడ్వకున్న
తేలిపోవును మా పట్టణాల సొగసు !
బయటపదునమ్మ ! బాబుల బ్రతుకులెల్ల
ఒక క్షణమ్మీవు గంప క్రిందకును దింప.

ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) ఈ పద్యం ఎవరి గురించి చెబుతోంది?
జవాబు:
ఈ పద్యం పారిశుద్ధ్య కార్మికుల గురించి చెబుతోంది.

ఆ) పట్టణాల అందానికి కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
వీథులను శుభ్రంగా ఊడ్వడమే పట్టణాల అందానికి కారణం.

ఇ) పట్టణపు అందాన్ని చూసి గర్వపడేది ఎవరు?
జవాబు:
పట్టణపు అందాన్ని చూసి గర్వపడేది పరిపాలకులు.

ఈ) ‘నిముషం’ అనే అర్థాన్ని కలిగిన పదం ఏది?
జవాబు:
పై పద్యంలో ‘నిముషం’ అనే అర్థాన్ని కలిగిన పదం క్షణము.

వ్యక్తీకరణ సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
రాళ్ళపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ గారి గురించి రాయండి.
జవాబు:
కవి పేరు : రాళ్లపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ
తల్లిదండ్రులు : అలివేలు మంగమ్మ, కృష్ణమాచార్యులు గార్లు
జననం : అనంతపురం జిల్లా, కంబదూరు మండలం, రాళ్లపల్లి గ్రామంలో 23. 1. 1893న జన్మించారు.

రచనలు :
సారస్వతాలోకము, అన్నమాచార్య కృతుల స్వరకల్పన, వేమనపై విమర్శనా గ్రంథం, నిగమశర్మ అక్క నాచన సోముని నవీన గుణములు, రాయలనాటి రసికత మొదలైనవి ప్రసిద్ధ రచనలు.

బిరుదులు :
గానకళాసింధు, సంగీత కళారత్న; కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ నుండి 1970లో ఫెలోషిప్, శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వ విద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టరేట్ పొందారు.

ప్రత్యేకతలు :
రాయలసీమ సాహిత్యంలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే పెనుగొండ’ పాట రచించారు. తండ్రి గారి వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, కన్నడ భాషలు నేర్చుకొన్నారు. తల్లిగారు సంగీత గురువులు, ఆమె వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, తమిళం, కన్నడ భాషలలో కీర్తనలు, పాటలు నేర్చుకొన్నారు. మేనమామ ప్రోత్సాహంతో ఫిడేలు కూడా నేర్చుకొన్నారు.

ప్రశ్న 2.
మంచి వారితో స్నేహం ఎలాంటిది?
జవాబు:
మంచి వారితో స్నేహం రాతిమీద గీసిన గీత వంటిది. ఎప్పటికీ పోదు. ఎట్టి పరిస్థితులలోనూ ఆ స్నేహం చెడిపోదు. ఎన్ని వివాదాలు వచ్చినా ఆ స్నేహం పాడవ్వదు.

ప్రశ్న 3.
లోభితనం పనికిరాదని కవి ఎందుకు అన్నాడు?
జవాబు:
లోభితనం అంటే అవసరమైనచోట కూడా ఖర్చు పెట్టకపోవడం. అవసరమైన ఖర్చులను మానేస్తే అనవసరమైన ఇబ్బందులు పడాలి. ఉదాహరణకు డబ్బులు ఖర్చైపోతాయని సరైన ఆహారం తినకపోతే పోషకాహార లోపం వలన అనేక అనారోగ్యాలు వస్తాయి. ఆ అనారోగ్యాలను మొదటే గుర్తించి, వైద్యుని వద్దకు వెళితే, తక్కువ ఖర్చుతో తగ్గుతాయి. డబ్బులు ఖర్చేతాయని వైద్యం చేయించుకోకపోతే ప్రాణం మీదకి వస్తుంది. అప్పుడు లక్షలు ఖర్చౌతాయి. అందుకే పెద్దలు ‘లోభికి ఖర్చెక్కువ’ అన్నారు. కాబట్టే కవిగారు లోభితనం పనికి రాదన్నారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
రాహువు నోటిలో చిక్కిన చంద్రుడు అమృతాన్ని కురిపిస్తాడని కవి ఎందుకు అభిప్రాయపడ్డాడు?
జవాబు:
రాహువు నోటిలో చిక్కినా చంద్రుడు అమృత కిరణాల్ని కురిపిస్తాడు. నిజానికి చంద్రునికి అది మరణావస్థ, అయినా అమృతాన్ని కురిపిస్తున్నాడు. అంటే ఇతరులకు మంచి చేయాలి అనేది చంద్రుని పద్ధతి. తనకు మరణం వస్తున్నా తన మంచి పద్ధతిని తాను విడిచి పెట్టలేదు. అలాగే గొప్పవారు లోక క్షేమం కోసం తమ బాధల్ని లెక్క చేయరు. చిట్టచివరి క్షణం వరకూ ఇతరులకు ఉపకారాలు చేస్తూనే ఉంటారు. తమకు ప్రాణం పోయే స్థితిలో కూడా లోకక్షేమాన్నే కోరుకొంటారు. లోకం మేలు కోసమే తపిస్తారు. అది మంచివాళ్ల లక్షణం. అందుకే కవిగారు చంద్రుడి గురించి చెప్పారు.

ప్రశ్న 2.
మనిషికి ‘ఆత్మాభిమానం’ ఎందుకు ఉండాలి?
జవాబు:
మనిషికి ఆత్మాభిమానం చాలా అవసరం. ఆత్మాభిమానం అంటే తనపై తనకు గౌరవం. ఆత్మాభిమానం కలవారు ఎవరి దగ్గరా దేనికీ ఎప్పుడూ చేయి చాపరు. ప్రాధేయపడరు. తమ పనిని తాము చేసుకొంటారు. దేన్నైనా సాధిస్తారు. ఎంత కష్టాన్నైనా భరిస్తారు. కానీ, ఇతరులకు లోకువకారు. గౌరవంగా జీవిస్తారు. ఆత్మాభిమానం కలవారు మోసం చేయరు. అబద్దాలాడరు. ఎవరినీ నొప్పించరు. ఇతరులు బాధపడేలా ప్రవర్తించరు. ఉచితంగా దేనినీ ఆశించరు. ఎవరైనా ఇచ్చినా తీసుకోరు. అటువంటి ఆత్మాభిమానం కలవారి వల్లనే సమాజం అభివృద్ధి చెందుతుంది. సమాజం సుసంపన్నం అవుతుంది.

భాషాంశాలు

అ) పాఠం ఆధారంగా అడిగిన పదాలకు ఎదురుగా అర్థాలను ఊహించి రాయండి.
గహ్వరము, కిరణములు, సజ్జనుడు, స్నేహము, సంపద, చివరి, కొంచెం, దారి

1. మైత్రి = స్నేహము
2. సిరి = సంపద
3. కరములు = కిరణములు
4. మంచివాడు = సజ్జనుడు
5. సుంత = కొంచెం
6. తెరువు = దారి
7. గుహ = గహ్వరము
8. అంత్య = చివరి

ఆ) కింది పదాలకు పర్యాయపదాలు పదవిజ్ఞానంలో వెతికి రాయండి.

1. స్నేహము = నేస్తం, మిత్రుడు
2. మనిషి = నరుడు, మానవుడు
3. పుడమి = భూమి, భువి
4. సంపద = ఐశ్వర్యం, ధనం
5. మూర్ఖుడు = అవివేకి, అజ్ఞాని
6. ధనం = డబ్బు, సిరి
7. యధార్థం = సత్యం, నిజం

వ్యాకరణాంశాలు

అ) కింది వాక్యాలను గమనించండి.

1. రామలక్ష్మణులు రాక్షసులఁజూసిరి.
2. రాజు రోజూ బడికి రాఁగలడని అనుకుంటున్నాను.
3. అర్జునుడు కర్ణుని ప్రాణముఁదీసెను.
4. ప్రవరుడు ఆకులఁబసరు పూసుకొని హిమాలయాలకు వెళ్ళాడు.

గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : రాక్షసులఁజూసిరి = రాక్షసులన్ + చూసిరి

1. రాఁగలడని = రాస్ + కలడు + అని
2. ప్రాణముఁదీసెను = ప్రాణమున్ + తీసెను
3. ఆకులఁబసరు = ఆకులన్ + పసరు

పై ఉదాహరణల్లో పూర్వపదం చివర ‘S’ అనే ద్రుతము ఉన్నది. పరపదంలో క-చ-ట-త-ప అనే పరుషాలు ఉన్నాయి. సంధి జరిగిన తరువాత క-గ, చ-జ, ట-డ, త-ద, ప-బ గా మారడాన్ని గమనించవచ్చు. ఇలా పరుషముల స్థానంలో సరళములు ఆదేశంగా వచ్చాయి. కావున ఇది సరళాదేశ సంధి అవుతుంది.
ఆపుడు : రాక్షసులన్ + జూచిరి
రాన్ + కలడని
ప్రాణమున్ + దీసెను
ఆకులన్ + బసరు – అని ఏర్పడ్డాయి కదా !

పైన వచ్చినవి ‘ఆదేశ సరళములు’ అని మీకు తెలుసు కదా ! అలా ఆదేశంగా వచ్చిన సరళాలకు ముందు ద్రుతము(న్) ఉంది కదా ! ఇప్పుడది బిందు, సంశ్లేషలుగా మారుతుంది. బిందువు రెండు రకాలు అవి.
1) అర్ధబిందువు (c), 2) పూర్ణ బిందువు (0) సంశ్లేష అంటే నకారపు పొల్లు (ద్రుతము) పక్కనున్న హల్లుతో కలిసి పోతుంది. ఈ 3 మార్పులు రాకుండా అలాగైనా ఉండిపోతుంది. క్రింద నిచ్చిన రూపాలను గమనించండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 2

ఆ) కింది పదాలను విడదీసి సంధి పేరు రాయండి.
ఉదా : చేయుచుండగ = చేయుచున్ + ఉండగా – ఉకార వికల్ప సంధి

1. గొన్ననేమి = కొన్నను + ఏమి – ఉత్వసంధి
2. వానికెపుడు = వానికి + ఎపుడు – ఇత్వసంధి
3. సజ్జనాళి = సజ్జన + ఆళి – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
4. అళించుచూడ = అళించు + చూడ – గసడదవాదేశ సంధి
5. నోటనెట్లు = నోటను + ఎట్లు – ఉత్వసంధి

షష్ఠీ విభక్తి

ఇ) కింది పట్టికను గమనించండి. జతపరచండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 3

పై పట్టికలోని పదాలను ఉపయోగించి వాక్యాలు తయారు చేయండి.
ఉదా : 1. సూర్యుని యొక్క కిరణాల వల్ల పద్మాలు విచ్చుకున్నాయి.
2. భీముని యొక్క భుజ బలము గొప్పది.
3. నా యొక్క పుస్తకములు ఎక్కడ ఉన్నాయని అంబేడ్కర్ అన్నాడు.
4. దశరథుని యొక్క కుమారులు నలుగురు.
5. రాజు యొక్క ఆజ్ఞను శిరసావహించాలి.
6. చంద్రుని యొక్క కాంతికి కలువలు వికసించాయి.

పై వాక్యాల్లో పదాల మధ్యన చేరిన ‘యొక్క’ అనే ప్రత్యయం వాక్యాలను అర్థవంతంగా మార్చింది. ఇలా వాక్యంలో పదాల మధ్య చేరే కిన్-కున్-యొక్క-లోన్-లోపలన్ అనే ప్రత్యయాలను షష్ఠీ విభక్తి అంటారు. వాక్యంలోని పదాల మధ్య సంబంధాన్ని తెలిపేటప్పుడు ‘యొక్క’, జాతి, గుణాల గురించి తెలిపేటప్పుడు ‘లో-లోపల’, క్రియతో సంబంధాన్ని కలుగచేసేటప్పుడు ‘కి’ ప్రత్యయాలను ఉపయోగించాలి.

ఈ) కింది సమాస పదాలకు విగ్రహ వాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : మానవ మానసము = మానవుని యొక్క మానసము
1. కోకిలశాబకము= కోకిల యొక్క శాబకము
2. కింకిణీ ధ్వనులు = కింకిణి యొక్క ధ్వనులు
3. సూర్యాత్మజ = సూర్యుని యొక్క ఆత్మజ

ప్రాజెక్టుపని

ప్రశ్న 1.
రాళ్ళపల్లి అనంతకృష్ణశర్మగారి రచనలు సేకరించండి. పరిశీలించండి.
జవాబు:
1941లో పెనుగొండలో జరిగిన రాయలసీమ మహాసభలలో రాళ్లపల్లి అనంతకృష్ణ శర్మగారు స్వయంగా రచించి, ఆలపించిన పెనుగొండ గేయం.

చనిన నాళుల తెలుగుకత్తులు
సానవెట్టిన బండ ఈ పెనుగొండ కొండ
రంధ్రముల ప్రవహించు శత్రుల
రక్తధారల త్రావిత్రేచిన
ఆంధ్ర కన్నడ రాజ్యలక్ష్ముల కరితినీలపు దండ
ఈ పెనుగొండ కొండ.
వెరపు లెరుగని బిరుదు నడకల
విజయనగరపు రాచ కొడుకులు
పొరల బోయగ కరడు కట్టిన పచ్చినెత్తురు కొండ
ఈ పెనుగొండ కొండ.
తిరుమలేశుని కీర్తి తేనెలు,
బెరసిదించిన కాపు కవనపు నిరుపమ .
ద్రాక్షా రసంబులు నిండి తొలికెడు కుండ ఈ
పెనుగొండ కొండ……

ప్రశ్న 2.
తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రసిద్ధి చెందిన కవుల చిత్రాలు సేకరించండి. వాటిని తరగతిలో ప్రదర్శించండి.
జవాబు:

సభాషితం

తే.గీ. || వెలది మాతా పితృ పరాయణులకు స్వర్గ
లోక గోలోకములు బ్రహ్మలోక మైన
గృచ్ఛములు గావు సూవె తర్పితుల వెంట
దల్లిదండ్రుల వెంట సాధ్యము త్రిలోకి.

తాత్పర్యం :
సీతా ! తల్లిదండ్రుల్ని సేవించే బిడ్డలకు స్వర్గలోకం, గోలోకం, బ్రహ్మలోకం కూడా అందలేదనే బాధ ఉండదు. తల్లిదండ్రులను సేవించడం తోటే త్రిలోకాలు సాధ్యమవుతాయి.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

ప్రశ్న 1.
రాళ్ళపల్లి అనంత కృష్ణశర్మ స్వర పరచిన అన్నమయ్య సంకీర్తనలను సేకరించండి.
జవాబు:
1. పల్లవి : అలరులు గురియగ – నాడెనదే
అలకల గులుకుల – నలమేలు మంగ ||అలరు||

చరణము :
1. అరవిర సొబగుల – నతివలు మెచ్చగ
అరతెర మరుగున – నాడెనదే
వరుసగ పూర్వదు – వాళపు తిరుపుల
హరిఁగరగింపుచు – నలమేలు మంగ ||అలరు||

2. మట్టపు మలపుల – మట్టెల కెంపుల
తప్పెడి నడపుల – దాచెనదే
పెట్టిన వజ్రపు – పెండెపుదళుకులు
అట్టిటు చిమ్ముచు – నలమేలు మంగ ||అలరు||

3. చిందుల పాటల – శిరిపాటల యాటల
అందెల మ్రోతల – నాడెనదే
కందువ తిరువెం – కటపతి మెచ్చగ
అందపు తిరువుల – నలమేలు మంగ ||అలరు||

2. పల్లవి : ఆకటివేళల నలపైన వేళలను
వేకువ హరినామమే దిక్కు మతిలేదు ||ఆకటి||

చరణము :
1. కొఱమాలి ఉన్నవేళ కులము చెడిన వేళ
చెఱవడి వొనరులచేఁ జిక్కిన వేళ
వొఱపైన హరినామ మొక్కటే గతిగాక
మఱచి తప్పినవైన మతిలేదు తెరగు ||ఆకటి||

2. ఆపద వచ్చిన వేళ యారడిఁ బడిన వేళ
పాపపు వేళ భయపడిన వేళ
వోపినంత హరినామ మొక్కటే గతిగాక
మాపుదాకా బొరలిన మరిలేదు తెలుగు ||ఆకటి||

3. సంకెలఁ బెట్టిన వేళ చంపఁ బిలిచిన వేళ
అంకిలిగా నప్పుల వారాగిన వేళ
వేంకటేశు నామమే విడిపించ గలిగాక
మంకు బుద్ది బొరలిన మరిలేదు తెరగు ||ఆకటి||

ప్రశ్న 2.
రాళ్ళపల్లి అనంత కృష్ణ శర్మ రాసిన వ్యాసాలు సేకరించండి.

కవి పరిచయం

AP Board 7th Class Telugu Solutions 9th Lesson హితోక్తులు 4

కవి పేరు : రాళ్లపల్లి అనంతకృష్ణశర్మ
తల్లిదండ్రులు : అలివేలు మంగమ్మ, కృష్ణమాచార్యులు గార్లు
జననం : అనంతపురం జిల్లా, కంబదూరు మండలం, రాళ్లపల్లి గ్రామంలో 23.1. 1893న జన్మించారు.

బిరుదులు :
గానకళా సింధు, సంగీత కళారత్న, కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ నుండి 1970లో ఫెలోషిప్, శ్రీ వేంకటేశ్వర విశ్వ విద్యాలయం నుండి గౌరవ డాక్టరేట్ పొందారు.

ప్రత్యేకతలు :
రాయలసీమ సాహిత్యంలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే పెనుగొండ పాట రచించారు. తండ్రి గారి వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, కన్నడ భాషలు నేర్చుకొన్నారు. తల్లిగారు సంగీత గురువులు, ఆమె వద్ద సంస్కృతం, తెలుగు, తమిళం, కన్నడ భాషలలో కీర్తనలు, పాటలు నేర్చుకొన్నారు. మేనమామ ప్రోత్సాహంతో ఫిడేలు కూడా నేర్చుకొన్నారు.

పద్యాలు – ప్రతి పదార్థాలు – భావాలు

1. ఆ.వె. నీటిమీది వ్రాత నిజము దుర్జనమైత్రి,
చేయుచుండఁగనె నశించుచుండు
అదియె సజ్జనాళియందుఁజల్పితి మేని
రాతగీచినట్టి గీత గాదె?
అర్థాలు :
దుర్జన మైత్రి = చెడ్డవారితో స్నేహం
నిజము = నిజంగా
నీటిమీది వ్రాత = నీటిమీద వ్రాసిన అక్షరాల వంటిది
చేయుచుండగనె = స్నేహం చేస్తుంటేనే
నశించుచుండు = నశించిపోతుంది
అదియే = ఆ స్నేహమే
సజ్జనాళియందున్ = మంచివారితో
సల్పితిమి + ఏని = చేసినట్లయితే
రాతిమీది = రాతిమీద
గీచినట్టి = గీసినటువంటి
గీతగాదె = గీత వలె (శాశ్వతంగా) ఉంటుంది

భావం :
చెడ్డవాడితో స్నేహం నీటిమీద వ్రాత వంటిది. ఆ స్నేహం చేస్తుంటేనే నీటి మీది వ్రాతలా నశిస్తుంది. అదే స్నేహాన్ని మంచివారితో చేస్తే ఱతిమీద గీతలాగా శాశ్వతంగా ఉంటుంది.

2. ఆ.వె. లోభివాని చేతిలో సిరి యెంతగా
వెలయుచున్న సుంత ఫలములేదు
తెరువు నడుచు వేళఁగఱకు వేసవి యెండ
మాడు వానికిఁ దననీడవోలె
అర్థాలు :
లోభివాని = ఖర్చు పెట్టనివాని
చేతిలో = చేతిలో ఉన్న
సిరి = డబ్బు (సంపద)
ఎంతగా = ఎంత ఎక్కువగా
వెలయుచున్న = ప్రకాశిస్తున్నా
తెరువు = మార్గంలో
నడుచువేళ = నడుస్తున్న సమయంలో
కఱకు = కఠినమైన, దట్టమైన
వేసవి ఎండ = వేసవికాలపు ఎండలో
మాడువానికి = మాడిపోతున్న వానికి
తన నీడవోలె = అతని నీడవలనే
సుంత = కొంచెం కూడా
ఫలములేదు = ప్రయోజనం లేదు

భావం :
దట్టమైన వేసవికాలపు ఎండలో ప్రయాణించే వాడికి తన నీడ వలన ప్రయోజనం లేనట్లే లోభి వాని చేతిలోని డబ్బు వలన కూడా ఏ ప్రయోజనం ఉండదు.

3. ఆ.వె. ఎంత యలుకగొన్న నేమి సత్పురుషుల
నోటనెట్లు చెడ్డమాట వెడలు
రాహువదన గహ్వరమున నున్నను జంద్రు మీది
కరములమృతరసమె కురియుఁగా గాదె !
అర్థాలు :
రాహు = రాహువు యొక్క
వదన = ముఖమునందలి
గహ్వరమున = గుహలో (నోటిలో)
ఉన్నను = చిక్కినా
చంద్రు = చంద్రుని యొక్క
కరములు = కిరణాలు
అమృతరసమె = అమృత వర్షాన్ని
కురియుగాన్ + కాదె = కురిపిస్తాయి కదా
అలాగే = అలాగే
ఎంత అలుకన్ + కొన్నన్ + ఏమి = ఎంత కోపం వచ్చినా
సత్పురుషులు = మంచివారి
నోటన్ = నోటి నుండి
ఎట్లు = ఏ విధంగా
చెడ్డమాట = చెడుమాట
వెడలు = వస్తుంది? (రాదు కదా !)

భావం :
రాహువు నోటిలో చిక్కిన చంద్రుడు తన కిరణాలతో అమృతవర్షం కురిపించినట్లుగా గొప్పవారికి కోపం వచ్చినా వారి నోటి నుండి మంచి మాటలే వస్తాయి కాని, చెడ్డమాటలు రావు.

4. ఆ.వె. మానవంతుఁడై నవాని మనం బంత్య
దశలఁగూడ నున్నతంబె యగును
మునిగిపోవు వేళలను సూర్యకిరణముల్
మీఁది ప్రక్కఁగాదె మెఱయుచుండు !
అర్థాలు :
మానవంతుడైన = పౌరుషవంతుడైన
వాని = వాని యొక్క
అంత్యదశలన్ = చివరిదశలో
కూడ = కూడా
మనంబు = మనస్సు
ఉన్నతంబె = ఉన్నతంగానే
అగును = ఉంటుంది (ఎలాగంటే)
మునిగిపోవు వేళలను= అస్తమించే సమయంలో కూడా
సూర్యకిరణముల్ = సూర్యకిరణాలు
మీది= పైన,
ప్రక్కన్ = ప్రక్కలను
మెఱయుచుండు = కాంతులను వెదజల్లుతాయి
కాదె = కాదా !

భావం :
పౌరుషవంతుని చివరి దశలో కూడా అతని మనస్సు ఉన్నతంగానే ఉంటుంది. ఎలాగంటే అస్తమించే సూర్యుడు కూడా అన్ని వైపులకు తన కాంతులను వెదజల్లుతాడు కదా !

AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 8th Lesson ఎద Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 8th Lesson Questions and Answers ఎద

7th Class Telugu 8th Lesson ఎద Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 8th Lesson ఎద 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రంలో ఏమేమి గమనించావు?
జవాబు:
చిత్రంలో కొండలు, చెట్లు, వాటి దిగువున గుడిసెలు గమనించాను. అక్కడ రకరకాల మనుషులను, జంతువులను, పక్షులను కూడా గమనించాను.

ప్రశ్న 2.
చిత్రంలోని వారు ఏం చేస్తున్నారు?
జవాబు:
చిత్రంలోని పిల్లలు కొంతమంది పాఠశాలకు వెడుతున్నారు. కొంతమంది చదువుకొంటున్నారు. ఒకామె వంట వండుతోంది. కొంతమంది స్త్రీలు గంపలతో సరుకులు మోసుకొని వెడుతున్నారు. చిత్రంలో అందరూ స్త్రీలు, చిన్నపిల్లలే ఉన్నారు. అందరూ ఏవో పనులు చేసుకొంటున్నారు.

ప్రశ్న 3.
ప్రకృతితో సంబంధం కలిగి జీవనం సాగిస్తున్నవారి గురించి చెప్పండి.
జవాబు:
ప్రకృతితో దగ్గరి సంబంధం కలిగి, ప్రకృతిలో కలిసిపోయి గిరిజనులు జీవిస్తారు. వారు అడవులలోని కొండచీపుర్లు, షీకాయి, చింతపండు మొదలైనవి సేకరించి అమ్ముకొని జీవిస్తారు. వారికి మాయామర్మం తెలియదు. చాలా అమాయకులు.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
సకాలంలో వర్షాలు పడనపుడు రైతులు చూసే ఎదురుచూపులకు గల కారణాలను మీ మాటల్లో చెప్పండి. . (వ్రాయండి)
జవాబు:
సకాలంలో వర్షాలు పడితే పంటలు పండుతాయి. అప్పులు తీరతాయి. తిండికి లోటుండదు. వర్షాలు పడకపోతే దుక్కి దున్నిన పొలంలో విత్తనాలు చల్లలేరు. మొలకలు రావు. పంటలు పండవు. అందుకే రైతులు వర్షం కోసం విపరీతమైన ఆత్రుతతో ఎదురుచూస్తారు. ఏ కాలంలో చేయవలసిన పని అప్పుడే చేయాలి. వర్షాలు ఆలస్యమైతే అదను దాటిపోతుంది. అదను దాటితే విత్తనాలు చల్లినా పంట దిగుబడి తగ్గిపోతుంది.

ప్రశ్న 2.
పోలమ్మ వర్షం కోసం ఎందుకు ఎదురు చూస్తున్నదో మీ మాటల్లో చెప్పండి. (వ్రాయండి)
జవాబు:
పోలమ్మ పొలంలో ధాన్యం చల్లింది. వర్షం వస్తేనే అవి మొలకెత్తుతాయి. వరిచేను తయారౌతుంది. వర్షం లేక గోగు మొక్కలు కూడా వాడిపోతున్నాయి. వర్షం వస్తే అవీ బ్రతుకుతాయి. అందుకే పోలమ్మ వర్షం కోసం ఎదురు చూస్తోంది.

ప్రశ్న 3.
పోలమ్మకు నిద్ర పట్టకపోవడానికి గల కారణాన్ని సొంతమాటల్లో చెప్పండి. (వ్రాయండి)
జవాబు:
పోలమ్మకు గతమంతా గుర్తుకు వచ్చింది. అడవులు తగ్గిపోవడం వలన వర్షాలు రావని అందరూ అనే మాటకు కలవరపడింది. తమ గ్రామం రూపురేఖలు మారిపోవడం గుర్తుకు వచ్చింది. తను ప్రేమించడం, ఇద్దరు పిల్లలకు తల్లి అవ్వడం గుర్తుకు వచ్చింది. తమకు పట్టాలివ్వడం గుర్తుకు వచ్చింది. ఇన్ని ఆందోళనలతో పోలమ్మకు నిద్రపట్టలేదు.

ప్రశ్న 4.
కింది కరపత్రాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
జవాబు:
ప్రజలారా !

ప్రకృతి దేవుడు మనకిచ్చిన వరం. ప్రకృతిలోని సమస్త జీవకోటిని కాపాడటం మన బాధ్యత. చెట్లు, నదులు, సమస్త జీవరాశి ప్రకృతిలో అంతర్భాగం. మనం నిర్లక్ష్యంగా చెట్లను నరుకుతూ పోవడం వలన పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది. ప్లాస్టికను విచక్షణారహితంగా వాడటం వలన భూమి కలుషితం అవుతుంది. చెత్తా, చెదారాలతో నదులను కలుషితం చెయ్యడం వల్ల పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది. అంతేకాకుండా జంతువులు, పక్షులు తమ ఉనికిని కోల్పోతాయి. కాబట్టి పర్యావరణ పరిరక్షణకు మనం నడుంబిగిద్దాం. ఇది మనందరి బాధ్య త.

ఇట్లు
పర్యావరణ పరిరక్షణ సమితి, అమరావతి.

ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పర్యావరణ పరిరక్షణకు మనం ఏం చేయాలి?
జవాబు:
పర్యావరణాన్ని పరిరక్షించాలంటే చెట్లను నరకకూడదు. ప్లాస్టిక్ వాడకూడదు.

ఆ) పర్యావరణ సమతుల్యత ఎందుకు దెబ్బతింటోంది?
జవాబు:
చెత్తా చెదారాలతో నదులను కలుషితం చేయడం వలన పర్యావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటోంది.

ఇ) ఈ కరపత్రాన్ని ఎవరు ప్రచురించారు?
జవాబు:
ఈ కరపత్రాన్ని పర్యావరణ పరిరక్షణ సమితి, అమరావతివారు ప్రచురించారు.

ఈ) కరపత్రం ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి. .
జవాబు:
పక్షులు, జంతువులు ఎందుకు తమ ఉనికిని కోల్పోతున్నాయి?

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
కొండ భూముల్లో వరి పంటతో పాటు ఇంకేం పండుతున్నాయి?
జవాబు:
కొండ భూములలో నీరు నిలువ ఉండదు. వర్షాలు కొండలపై పడినా నీరు లోయలలోకి వెళ్లిపోతుంది. అయినా కొండ భూములలో గిరిజనులు వ్యవసాయం చేస్తారు.

ఇక్కడ కాఫీ తోటలు, మామిడి, తేయాకు, వరి, జీడి మామిడి తోటలు మొదలైనవి పెంచుతారు. అక్కడక్కడ వరి, జొన్న, రాగులు మొదలైనవి కూడా పండిస్తారు.

ప్రశ్న 2.
పోలమ్మ నిద్రపోతున్న తన పిల్లలను చూసి ఎందుకు ఆనందపడింది?
జవాబు:
పోలమ్మ బాల్యంలో చదువుకోలేదు. అసలు బడికే పోలేదు. వాళ్ల తల్లిదండ్రుల వెనక పశువులను కాయడంతో బాల్యం గడిచిపోయింది. తన పిల్లలు బడికి వెడుతున్నారు. చదువుకొంటున్నారు. ఇంట్లో కూడా దీపం దగ్గర కూర్చొని చదువుకొంటున్నారు. నిద్రపోతున్నప్పుడు కూడా పుస్తకాల్ని వదలలేదు. తమ దగ్గరే పెట్టుకొని నిద్రపోతున్నారు. అందుకే పోలమ్మ నిద్రపోతున్న తన పిల్లలను చూసి ఆనందపడింది.

ప్రశ్న 3.
వర్షం పడిన తరువాత పోలమ్మ పొలం వెళ్లే దారిలో ప్రకృతి ఎలా ఉంది?
జవాబు:
పోలమ్మ పొలం చేరే దారిలో ఎటుచూసినా వర్షపు నీరే. ఇంకిపోయిన నూతుల్లో నీరు, పల్లపు మళ్లలో నీరు, ఎండిపోయిన చెరువుల నిండుగా నీరు. తలలు వాల్చిన గోగుమొక్కలు తలెత్తి ఊగుతున్నాయి. ఉదయపు కాంతిలో కొండలు పచ్చలు పరిచినట్లుగా ఉన్నాయి. ఊటగెడ్డలో నీరు గలగలమంటోంది. దాహం తీరిన పక్షులు ఆనందపు కేరింతలు కొడుతున్నాయి.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
పోలమ్మ గతాన్ని తలచుకొన్నప్పుడు ఆమెకు గుర్తొచ్చిన అంశాలేవి?
జవాబు:
పోలమ్మకు చాలా విషయాలు గుర్తొచ్చాయి. ఆమె చిన్నతనంలో జరిగిన పెద్ద తగువు గుర్తొచ్చింది. తగువులు తగ్గాక భూమిలేని వారికి పట్టాభూములిచ్చారు. ప్రస్తుతం ఉన్నదదే భూమి. దోమల వలన వచ్చిన (మలేరియా) జబ్బుతో ఆమె తల్లిదండ్రులు పోయారు. దోమల నివారణకు వచ్చిన వారిలో ఒకతనిని పోలమ్మ ప్రేమించింది. ఫలితంగా ఇద్దరు పిల్లల తల్లయింది. ఆ భర్త రావాలంటే వస్తాడు. లేకుంటే రాడు. కూలిపని చేసుకొని పిల్లలను పోషిస్తోంది. ఊళ్లో బడి పెట్టారు. పిల్లలకు తిండి; బట్టలు, చదువులు ఉచితంగా లభిస్తున్నాయి. ఈ విధంగా పోలమ్మకు అన్నీ గుర్తుకు వచ్చాయి.

ప్రశ్న 2.
మనకు అన్నం పెట్టే రైతు గొప్పతనాన్ని తెలుపుతూ మీ అభిప్రాయాన్ని రాయండి.
జవాబు:
మనకు అన్నం పెట్టే రైతు ఎండనక, వాననక విశ్రాంతి లేకుండా చేలో కష్టపడతాడు. దుక్కి దున్నుతాడు. విత్తనాలు చల్లుతాడు. పంటకు ఎరువులు వేస్తాడు. పురుగుమందులు చల్లుతాడు. ప్రకృతి విపత్తులను ఎదుర్కొంటాడు. పాములు, జెల్టులు, తేళ్లకు భయపడడు. పంటను కంటికి రెప్పలా కాపాడతాడు. వరి పనలు కోసి, వరి కుప్ప వేస్తాడు. సమయం చూసి కుప్ప నూరుస్తాడు. మనందరికీ భోజనాలకు లోటు లేకుండా బియ్యం అందిస్తాడు. తన సుఖం చూసుకోడు. తను తిన్నా తినకపోయినా పదిమందికి ఆహారాన్నందించే ధన్యజీవి రైతు. ఎవ్వరి దగ్గరా ఏదీ అడగడు. తనను అడిగిన వారికి లేదనడు. ఇతరుల సంపదలను, సుఖాలను చూసి ఈర్ష్యపడడు. తను సుఖపడాలని కోరుకోడు. కష్టపడడంలోనే ఆనందాన్ని వెతుక్కొంటాడు. పదిమందికీ అన్నం పెట్టడంలోనే తృప్తి చెందుతాడు.

భాషాంశాలు

అ) కింది వాక్యాలను చదివి గీతగీసిన పదాలకు అర్థాన్ని రాయండి.
ఉదా : అమ్మానాన్నలు తమ బిడ్డల్ని ఏ లోటు లేకుండా పెంచుతారు.
లోటు = లోపం

1. చిటపట చినుకులు నేలను తాకగానే మొలకలు పుట్టుకొస్తాయి.
మొలక = మొక్క

2. వర్షానికి తిరుమల ఘాటు రోడ్డులో మట్టిపెళ్ళలు జారి అడ్డుగా పడ్డాయి.
మట్టి పెళ్ళలు = మట్టి బెల్లులు

3. పారిజాత పుష్పాలు కోసిన వెంటనే వాడిపోతాయి.
వాడిపోవు = వడలిపోవు

4. కరోనా వ్యాప్తితో ప్రతి ఒక్కరు కలవరం చెందుతున్నారు.
కలవరం = ఆందోళన

5. కష్టసమయంలో గుండె దిటవు చేసుకొని జీవించాలి.
దిటవు = స్థిమితం

ఆ) కింది వాక్యాలలో సమానార్థక పదాల కింద గీత గీయండి.
ఉదా : చెట్లను నరకకూడదు. వృక్షాలు మనకు మేలు చేస్తాయి.

1. వర్షాలు పడి పంటలు పండాయి. వానలు కురిసి చెరువులు నిండాయి.
2. భూమాతను నమ్మినవారికి తల్లి ఆశీర్వాదం కూడా ఉంటుంది.

ఇ) కింది ప్రకృతి – వికృతులను జతపరచండి.

1. నిద్ర	అ) ఆస
2. దీపము	ఆ) నిదుర
3. పుస్తకము	ఇ) దివ్వె
4. పక్షి	ఈ) పొత్తం
5. ఆశ	ఉ) పక్కి
6. మూలిక	ఊ) దిటవు
7. దృఢ	ఋ) మొలక

జవాబు:

1. నిద్ర	ఆ) నిదుర
2. దీపము	ఇ) దివ్వె
3. పుస్తకము	ఈ) పొత్తం
4. పక్షి	ఉ) పక్కి
5. ఆశ	అ) ఆస
6. మూలిక	ఋ) మొలక
7. దృఢ	ఊ) దిటవు

ఈ) కింది పదాలతో సొంతవాక్య ప్రయోగం చేయండి.
ఉదా : గోదావరినది గలగల ప్రవహిస్తోంది.
తహతహ – కటకట – పదేపదే – కాపలాకాయు – తలలు వంచు – కళ్ళముందు మెదలడం – చెదిరిపోవు – పరుగులుతీయు – కేరింతలు – మనసు దిటవుచేసుకొను

1. తహతహ = ఆత్రుత
సొంతవాక్యం : చదువుకొనే వయస్సులో డబ్బు సంపాదనకు తహతహలాడకూడదు.

2. కటకట = అయ్యయ్యో !
సొంతవాక్యం : కటకటా ! ఎంత కష్టము వచ్చినది.

3. పదేపదే = మాటిమాటికి
సొంతవాక్యం : పెద్దలను పదేపదే అడగకూడదు.

4. కాపలాకాయు = రక్షించడం
సొంతవాక్యం : చంటి పిల్లలను కాపలాకాయకపోతే ఎటో వెళ్లిపోతారు.

5. తలలు వంచు = తప్పు ఒప్పుకొను
సొంతవాక్యం : పౌరుషవంతులెప్పుడూ తలలు వంచుకోరు.

6. కళ్లముందు మెదలడం = గతం గుర్తుకురావడం.
సొంతవాక్యం : నా చిన్నతనంలో నేను చేసిన అల్లరి పనులింకా నా కళ్లముందు మెదులుతున్నాయి.

7. చెదిరిపోవు = మాయమైపోవు
సొంతవాక్యం : నాకు మెలకువ రావడంతో కల చెదిరిపోయింది.

8. పరుగులుతీయు = పారిపోవు
సొంతవాక్యం : మాష్టారిని చూసి విద్యార్థులు తరగతిలోకి పరుగులు తీశారు.

9. కేరింతలు = ఆనందంతో పెట్టే కేకలు
సొంతవాక్యం : పసిపాప చాక్లెట్ చూసి కేరింతలు కొట్టింది.

10. మనసు దిటవు చేసుకొను = మనసును గట్టిపరుచుకొను
సొంతవాక్యం : కష్టాలు వచ్చినపుడే మనసు దిటవు చేసుకోవాలి.

ఉ) కింది వాటిలో నిత్య ఏకవచనాలను, నిత్య బహువచనాలను గుర్తించండి.

వడ్లు, కందులు, అందరు, తెలుపు, మినుములు, పెసలు, ఇత్తడి, ఇనుము, కంచు . నిత్య ఏకవచనాలు : ఇనుము, తెలుపు, ఇత్తడి, కంచు నిత్య బహువచనాలు : కందులు, వడ్లు, అందరు, మినుములు, పెసలు

ఊ) కింది వాక్యాలలో గీతగీసిన పదాలను గమనించండి. అలాంటివి మీరూ రాయండి. .

తల్లి గంగమ్మ ఇలాంటి గోరం సెయ్యదుగాక సెయ్యదు.
నేలతల్లి అలాగ అనదుగాక అనదు.
ఆడు మూర్ఖ్యుడు ఇనడు గాక ఇనడు.
అది మొండిది ఎళ్లదు గాక ఎళ్లదు.
ఆడికి బుద్ధి రాదు గాక రాదు.
రాముడు దరమం తప్పుడు గాక తప్పుడు.
సంటోడు వజ్రం తినడు గాక తినడు.
ఆడు పెల్లాన్ని సూడడు గాక సూడడు.
ఈడు కూడు ఎట్టడు గాక ఎట్టడు.
ఇలాంటి ఊసులు అవ్వవు గాక అవ్వవు.

వ్యాకరణాంశాలు

క్రియ

అ) కింది వాక్యాలు చదవండి. గీతగీసిన పదాలను గమనించండి.

1. నవ్య పాట పాడింది.
2. రాజు అన్నం తిన్నాడు.

గీతగీసిన పదాలను గమనిస్తే ఎవరెవరు ఏ ఏ పనులు చేశారో తెలుస్తున్నది. ఇలా ఒక వాక్యంలో పనిని తెలిపే పదానికి ‘క్రియ’ అని పేరు.

సమాపక క్రియ – అసమాపక క్రియ

ఆ) కింది వాక్యాలు చదవండి. గీతగీసిన పదాలను గమనించండి.

1. ధర్మరాజు అన్నదానం చేశాడు.
2. భీముడు కీచకుని చంపాడు.

పై వాక్యాలను గమనించారు కదా ! వాక్యం చివర ఉన్న క్రియ చెప్పదలచిన భావాన్ని పూర్తిచేస్తున్నది. కావున – ఇది ‘సమాపక క్రియ’.

ఇ) కింది వాక్యాలు చదవండి. గీతగీసిన పదాలను గమనించండి.

1. శిబి చక్రవర్తి తన శరీరాన్ని కోసి.
2. కర్ణుడు కవచకుండలాలను దానమిచ్చి.

పై వాక్యాలను గమనించారు కదా ! వాక్యం చివర ఉన్న క్రియ చెప్పదలచిన భావాన్ని పూర్తిచేయడం లేదు. కావున ఇది ‘అసమాపక క్రియ’.

అత్వసంధి

ఈ) కింది వాక్యాలను గమనించండి.

సీతక్క భరతమాతకు వందనం చేసింది.
రామయ్యకు చెట్లు అంటే ఇష్టం.
పాఠశాల సమయపాలనను వెంకప్ప పాటిస్తాడు.
కరోనా లాంటి వ్యాధులు రాకుండుటకు తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.
అచ్యుతరావు మేనల్లుడు బాగా చదివి గొప్పవాడయ్యాడు.

పై ఉదాహరణలను గమనిస్తే పూర్వస్వరంగా ‘అ’ ఉంది. కావున ఇది (అకార సంధి) అత్వసంధి.

ఉ) గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.
1. సీతక్క = సీత + అక్క
2. రామయ్య = రామ + అయ్య
3. వెంకప్ప = వెంక + అప్ప
4. రాకుండుట = రాక + ఉండుట
5. మేనల్లుడు = మేన + అల్లుడు

ప్రాజెక్టుపని

గ్రామీణ వాతావరణాన్ని సూచించే చిత్రపటాన్ని గీచి తరగతి గదిలో ప్రదర్శించి వివరించండి.
జవాబు:

చమత్కార పద్యంతం

శివుడద్రిని శయనించుట
రవిచంద్రులు మింటనుంట రాజీవాక్షం
డవిరళముగ శేషునిపై
బవళించుట నల్లిబాధ పడలేక సుమీ !

భావం :
నల్లి బాధ పడలేక శివుడు కొండపై, సూర్యచంద్రులు ఆకాశంలో, విష్ణువు ఆదిశేషునిపై నిద్రించారని, చమత్కారం.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

1. భూషణం గారి కొత్తగాలి కథలను, ఇతర రచనలను పరిశీలించండి.
2. ‘గిరిజనుల జీవన శైలి, పోడు వ్యవసాయ పద్ధతుల గురించి చదివి విద్యార్థులకు తెలియజేయండి. జ.
జవాబు:
వ్యవసాయం :
ఇది చాలా ప్రాచీనమైన సంప్రదాయ వ్యవసాయ పద్ధతి. పోడు వ్యవసాయంలో భూమిని మారుస్తారు. దీనికి నాగలిని ఉపయోగించరు. దీనికి ఒక చిన్న గొడ్డలి ఉపయోగిస్తారు. కొంత భూభాగంలో చెట్లను నరికి, మోడులు కాల్చేస్తారు. ఆ కాల్చిన బూడిద పంటకు బాగా ఉపయోగిస్తుంది. ఎరువులు వాడరు. ఇది రెండు మూడు సంవత్సరాలు వ్యవసాయానికి ఉపయోగిస్తారు. ఈ వ్యవసాయంలో జొన్నలు, సజ్జలు, కూరలు మొదలైనవి పండిస్తారు. రెండు మూడు సంవత్సరాలకు కలుపు మొక్కలు పెరిగిపోతాయి. ఆ భూమిని వదిలేసి మరో చోటికి వెడతారు. ఇక్కడ 15 సంవత్సరాలలో మళ్లీ అడవి పెరిగిపోతుంది. ఈ వ్యవసాయంలో ఎరువులు, పురుగుమందులు వాడరు కనుక ఈ పంటలు ఆరోగ్యానికి మంచిది. ఈ పోడు వ్యవసాయంపై మనదేశంలో 6,20,000 కుటుంబాలు ఆధారపడి జీవిస్తున్నాయి.

పోడు వ్యవసాయం వలన అడవులు నష్టపోతున్నాం. మోడులు కాల్చినపుడు వచ్చే పొగ వలన కార్బన్ డయాక్సైడ్ కూడా సమస్యగా మారుతుంది.

కవి పరిచయం

కవి పేరు : బోనం నాగభూషణం
జననం : విజయనగరం జిల్లాలోని మేరంగి గ్రామంలో 1.7.1938న జన్మించారు.
వృత్తి : ఉపాధ్యాయులు
ప్రవృత్తి : రచనలు చేయడం

రచనలు :
భూషణం కథలు, ఏదిసత్యం – ఏదసత్యం, కొండగాలి, అడవంటుకుంది, కొత్తగాలి కథా సంకలనం మొదలైనవి.

ప్రత్యేకతలు :
వీరి తొలి కథ చిత్రగుప్త పత్రికలో ప్రచురితమైంది. శూలపాణి, భూషణం వీరి కలం పేర్లు. 21.5.1999న స్వర్గస్తులయ్యారు.

అర్థాలు – భావాలు

1. పోలమ్మకి ……… మామూలైపోయింది.
అర్థాలు :
కుదురు = కుంది
నిశ్చింత = ఏ ఆలోచనా లేకుండా
ఈడు = వయస్సు
అయ్య = తండ్రి
బాల్యం = చిన్నతనం
కునుకు = నిద్ర
మడి = వరిపొలము
మొలక = మొక్క
ఆశ = కోరిక
గుంపు = సమూహం
గుమ్మరించడం = ఒంపడం
నిరాశ = ఆశలేకపోవడం
మేఘాలు = మబ్బులు

2. ఇవాళ సాయంత్రం ……. కొంత తెలిసింది.
అర్థాలు :
గోగు మొక్కలు = గోంగూర మొక్కలు
ముసురు = కమ్ముకొను (వాన)
కలికాలం = కలియుగం
భీతి = భయం
మెదిలి = సంచరించి
కలవరం = ఆందోళన
విత్తనం = బీజం
సెక్క = చెక్క (చిన్న వరిపొలం)
కటకట = ఆందోళన
తగువు = గొడవ
శబ్దము = చప్పుడు
పశువు = జంతువు
మేత న = తిండి
విషయం = సమాచారం

3. భూములు కొలిచేరు …. ఆమెకి నిద్రపట్టింది:
అర్థాలు :
పట్టాలు = భూమికి సంబంధించిన కాగితాలు
జబ్బులు = రోగాలు
పోయేరు = మరణించేరు
రెక్కలు = జబ్బలు
చెయ్యి చాచడం = అడగడం
లోటు = వెలితి
బడి = పాఠశాల
ఏకైక = ఒకే ఒక
ఆధారం = ఆలంబన
వర్తమానం = ప్రస్తుతం
ఎదమళ్లు = విత్తనాలు జల్లిన పొలములు

4. పోలమ్మ నిద్ర ……. చుట్టూ తిరిగింది.
అర్థాలు :
ఉత్సాహం = హుషారు
కళకళగా = కలకలలాడుతూ
ఊటగెడ్డ = ఊటకాల్వ
ఇంపు = ఇష్టం
కేరింత = కేక
గంగతల్లి = గంగమ్మ (నీరు)
గోరం = ఘోరం
మట్టితల్లి = భూమాత
తెలదు = తెలియదు
దరణి = ధరణి = భూమి
బూదేవత = భూ దేవత
ఎద = హృదయం
పండుతాది = పండుతుంది

AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 7th Lesson Questions and Answers కప్పతల్లి పెళ్ళి

7th Class Telugu 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి 1

ప్రశ్న 1.
చిత్రంలో ఎవరున్నారు?
జవాబు:
చిత్రంలో ఇద్దరు వ్యక్తులున్నారు.

ప్రశ్న 2.
రైతులు దేనికోసం ఎదురుచూస్తున్నారు?
జవాబు:
రైతులు వర్షాల కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు.

ప్రశ్న 3.
వర్షాలు కురవకపోతే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
వర్షాలు కురవకపోతే పంటలు పండవు. ‘మొక్కలు పెరగవు. తినడానికి తిండి ఉండదు. త్రాగడానికి కూడా మంచినీరు ఉండదు. ఉన్న చెట్లు కూడా ఎండిపోతాయి. ఆక్సిజన్, నీరు లేక మరణాలు సంభవిస్తాయి. భూమి ఎడారిగా మారిపోతుంది.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
గేయాన్ని రాగయుక్తంగా పాడుతూ అభినయించండి.
జవాబు:
ఉపాధ్యాయుని అనుసరించండి.

ప్రశ్న 2.
వర్షం వచ్చే ముందు ఆకాశం ఎలా ఉంటుందో చెప్పండి.
జవాబు:
వర్షం వచ్చే ముందు ఆకాశంలో మబ్బులు వస్తాయి. ఆ మేఘాలు నల్లగా ఉంటాయి. దట్టంగా చీకటి అలుముకుంటుంది. ఆకాశంలో వెలుతురు తగ్గిపోతుంది. ఆకాశంలో మెరుపులు వస్తాయి. చల్లటి గాలి వీస్తుంది. తర్వాత వర్షం ప్రారంభమవుతుంది.

ప్రశ్న 3.
మీరు చూసిన పెళ్లిలోని ఆచారాలను గురించి మీ సొంతమాటల్లో చెప్పండి.
జవాబు:
మా అక్క పెళ్లిలోని ఆచారాలను పరిశీలించాను. పెళ్లికి 15 రోజులు ముందు వినాయకునికి బియ్యం మీదు కట్టారు. అప్పటినుండి పెళ్లి పనులు ప్రారంభించారు. పెళ్లికి 2 రోజుల ముందు పెళ్లికూతుర్ని చేశారు. పందిరి వేశారు. పేరంటం పెట్టారు. మా చెల్లిని తోడ పెళ్లికూతుర్ని చేశారు. పెళ్లికి పంతులుగారు వచ్చి మంత్రాలు చదివారు. మా అమ్మ, నాన్న, అక్కచేత ఏవో పూజలు చేయించారు. అక్కడ మా బావ, వాళ్ల అమ్మ నాన్నలతో కూడా పూజలు చేయించారు. తర్వాత మా బావ, మా అమ్మ, నాన్న పీటలపై ఉన్నారు. మా అక్కను అలంకరించిన బుట్టలో కూర్చోపెట్టి మా మామయ్యలు తెచ్చారు. మా బావ ఎదురుగా కూర్చోబెట్టారు. తెర అడ్డం పెట్టారు. ఒకరి తలపై ఒకరిచేత జీలకర్ర, బెల్లం పెట్టించారు. మా బావ మా అక్కమెడలో మంగళసూత్రం కట్టాడు. తర్వాత తలంబ్రాలు పోసుకున్నారు. బ్యాండుమేళం వాయించారు. బాణాసంచా కాల్చారు. చాలామంది భోజనాలు చేశారు. మా అక్క, బావలను ఆశీర్వదించారు.

ప్రశ్న 4.
కింది గేయాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
చేయి చేయి కలిపేద్దాం – ఇంకుడు గుంతలు తవ్వేద్దాం
వర్షపు నీటిని పట్టేద్దాం – భూగర్భ జలాలను పెంచేద్దాం
చెరువులన్నీ నింపేద్దాం – బంగరు పంటలు పండిద్దాం
మొక్కలెన్నో నాటేద్దాం – కరువు కాటకాలను తరిమేద్దాం
ప్రకృతిమాతను రక్షిద్దాం – హాయిగ మనము జీవిద్దాం.
ప్రశ్నలు :
1. భూగర్భ జలాలను ఎలా పెంచాలి?
జవాబు:
ఇంకుడు గుంతలు తవ్వి, వర్షపు నీటిని వాటిలోకి ఇంకించి భూగర్భ జలాలను పెంచాలి.

2. కరువుకాటకాలు రాకుండా ఉండాలంటే ఏం చేయాలి?
జవాబు:
పంటలు పండించి, మొక్కలను పెంచితే కరువు కాటకాలు రావు.

3. మనం దేనిని రక్షించాలి?
జవాబు:
మనం ప్రకృతిని రక్షించాలి.

4. ఈ కవిత ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబు:
ప్రకృతిని రక్షిస్తే ప్రయోజనం ఏమిటి?

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
ఇంద్రుని ప్రయాణంతో ప్రకృతిలో వచ్చిన మార్పులను కవయిత్రి ఎలా వర్ణించింది?
జవాబు:
ఇంద్రుడు దేవతలకు రాజు. అతను రథంపై ప్రయాణమయ్యాడు. ఆయన రథం యొక్క వేగానికి వచ్చిన గాలితో చెట్లు ఊగి గాలి వేసింది. ఆ గాలీ కప్పతల్లి పెళ్లికి విసనకర్రలతో విసురుతున్నట్లుగా కవయిత్రి వర్ణించింది.

ఇంద్రుని రథ చక్రాలు బండరాళ్లపై దొర్లుతుంటే వచ్చే చప్పుళ్లు (ఉరుములను) మేళతాళాలుగా వర్ణించారు. ఆ రథ వేగానికి ఆకాశంలో వచ్చే మెరుపులు కప్పతల్లి మెరుపులకు బాణాసంచా కాలిస్తే వచ్చే వెలుగులతో పోల్చారు.

ప్రశ్న 2.
కప్పల పెళ్లికి, వానకు గల సంబంధమేమిటో మీ సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
కప్పల పెళ్లికి, వానకు గల సంబంధం ప్రకృతి సిద్ధమైనది. వర్షాకాలం రానంత వరకూ కప్పలెక్కడా ఎక్కువగా కనబడవు. వాటి బెకబెకలు వినబడవు. వర్షాలు ఎక్కువగా పడినపుడే కప్పలు అన్నీ పెళ్లివారిలా కలకలలాడుతూ వస్తాయి. బోదురు కప్పలు బెకబెకలాడుతూ పెళ్లి హడావుడి చేస్తాయి. సంతానం కలుగుతుంది. అందుకే కప్పలకు పెళ్లి చేస్తే వర్షం వస్తుందనే ఆచారం ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 3.
కప్పల పెళ్లి వెనక దాగి ఉన్న గ్రామీణుల ఆలోచనను తెలియజేయండి.
జవాబు:
కప్పలకు, వానలకు విడదీయలేని సంబంధం ఉంది. ప్రకృతిలోని జీవులను, ప్రకృతిని కాపాడేవారంటే భగవంతునికి ఇష్టం. ధర్మంగా ప్రవర్తించే వారి వలననే నెలకు మూడు వర్షాలు కురుస్తాయి. ధర్మంలో భాగమే పెండ్లిళ్లు మొదలైనవి. కప్పలకు పెళ్లి చేసి ఊరేగిస్తే వరుణుడు సంతోషపడతాడు.

కప్పల పెళ్లిని చూసిన ఆయన మనసు కరుగుతుంది. ఆ కరిగిన మనసే వర్షధారలుగా భూమిపై కురుస్తుంది. ఆ వర్షం వలన పంటలు పండుతాయి. అందుచేత వర్షాలు కురవడం ఆలస్యమైతే గ్రామీణులు కప్పలకు పెళ్లిళ్లుచేసి ఊరేగిస్తారు. చేసిన పనికి ఫలితం ఎప్పుడూ రాకమానదని గ్రామీణుల నమ్మకం. ఆ నమ్మకమే మన జీవితాలకు అవసరమని గ్రామీణుల అభిప్రాయం, ఆలోచన.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
కప్పతల్లి పెళ్లి గేయ సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
కప్పతల్లి పెళ్లి జరుగుతోంది చూద్దాం రండి. ఆ పెళ్లికి వరుణదేవుడు కావిళ్లతో నీళ్లు ఒంపినాడు. వీధులన్నీ నీటితో – నింపేశాడు. స్వర్గానికి అధిపతియైన దేవేంద్రుడు తన రథం ఎక్కి ప్రయాణమయ్యాడు. ఆ రథం వేగానికి ఆకాశం నుండి గాలులు వీస్తున్నాయి. ఆ గాలులకు ఊగే చెట్లు పెళ్లివారికి విసనకర్రలతో గాలి వీస్తున్నట్లుగా ఉన్నాయి.

ఆ రథ చక్రాలు బండరాళ్లపై దొర్లుతూ చేసే చప్పుళ్లు (ఉరుములు) కప్పతల్లి పెళ్లికి మేళతాళాలులాగా ఉన్నాయి. ఆ రథ వేగానికి వచ్చే కాంతి బాణసంచాలా ఉంది. బోదురు కప్పల అరుపులు కూడా మేళతాళాలులా ఉన్నాయి.

కప్పమ్మ గడప తొక్కింది. ఇంటిచూరు శుభమంది. వర్షంలో కప్పలు గంతులు వేస్తున్నాయి. ఇక పొలంలో బంగారం లాంటి పంట పండుతుంది.

ప్రశ్న 2.
ప్రజల నమ్మకాలపై ఆధారపడ్డ ఏదేని మీ ప్రాంత ఉత్సవం గురించి రాయండి.
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో అమ్మవారి జాతర జరుగుతుంది. ఆ జాతరకు నెల ముందు నుండి అమ్మవారి గరగలు ఊరేగిస్తారు. ఆ గరగలు ఇంటింటికీ వస్తాయి. అందరూ వాటికి భక్తితో బియ్యం ఇస్తారు. పసుపునీళ్లు పాదాలపై పోస్తారు. పువ్వులు, గాజులు, చీరెలు, పళ్లు, బియ్యం, డబ్బులు ఇస్తారు. గరగలెత్తాక ఊర్లోని ఆడపడుచులు ఎవ్వరూ ఊరు వదిలి ఎక్కడికీ వెళ్లరు. అమ్మవార్లకు చీరెలు పెట్టనిదే – పుట్టినరోజులు, పండుగలు మొదలైనవి ఏవి వచ్చినా కొత్తబట్టలు కట్టుకోరు. అమ్మవారికి నిర్ణయించిన రోజున చలిమిడి, పానకం పోస్తారు.

జాతర చాలా అట్టహాసంగా జరుగుతుంది. జాతరనాడు రాత్రి 2 గంటలకు నిప్పుల గుండం వేస్తారు. చిన్నపిల్లలు, వృద్ధులతో సహా అందరూ నిప్పుల గుండం తొక్కుతారు. ఎవ్వరికీ కాళ్లు కాలవు. అనారోగ్యాలుంటే తగ్గుతాయి. అందరూ కులమత భేదాలు లేకుండా పాల్గొంటారు.

ప్రశ్న 3.
కప్పతల్లి పెళ్లిలో ప్రకృతి పాత్రను కవయిత్రి ఎలా భావించిందో వివరించండి.
జవాబు:
కప్పతల్లి పెళ్లిని ప్రకృతే చేసింది. ఆ పెళ్లికి నీటిని వరుణదేవుడు వర్షం రూపంలో సమకూర్చాడు. చెట్లు విసనకర్రల వలే గాలిని వీచాయి. ఇంద్రుడు తన రథం యొక్క వేగం వలన పుట్టిన మెరుపులతో బాణసంచా కాల్పులు జరిపాడు. ఆ రథం బండరాళ్లపై దొర్లిన చప్పుడూ, బోదురు కప్పల బెకబెకలు బాజా భజంత్రీలు మేళతాళాలయ్యాయి. ఈ విధంగా కప్పతల్లి పెళ్లిలో ప్రకృతి పాత్రను కవయిత్రి భావించారు.

పువ్వులు కొడికీ వెళ్లరు. అమ్మవార్లకు నీరయించిన రోజున చలిమిడి, టెలకు నిప్పుల గుండం వేస్తారు తగ్గుతాయి
కంపోసారు.

భాషాంశాలు

అ) కింది వాక్యాలను చదవండి. గీతగీసిన పదాలకు అర్ధాలు రాసి, వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : గగనతలము నుంచి నేడు గాలులు వీచాయి.
గగనతలం = ఆకాశమార్గం
సొంతవాక్యం : పక్షులు ఆకాశమార్గంలో స్వేచ్ఛగా ఎగురుతాయి.

1. రాజు రథంపై పయనం అయ్యాడు.
పయనం = ప్రయాణం
సొంతవాక్యం : అనుకొన్న ప్రయాణం మానకూడదు.

2. మీకు శుభం కలుగుగాక.
శుభం = మంచి
సొంతవాక్యం : అందరికీ మంచి కలగాలి.

3. మా పొలంలో కనక వర్షం కురిసింది.
కనకం = బంగారం
సొంతవాక్యం : బంగారం కంటే కాలం విలువైనది.

4. పల్లెటూర్లో కావిళ్ళతో నీళ్ళను తెస్తారు.
కావిళ్ళు = నీటిని తేవడానికి ఉపయోగించేవి.
సొంతవాక్యం : నీటిని తేవడానికి ఉపయోగించేవి కావిళ్లు కదా ! వాటితో పాలు, ధాన్యం వగైరా అన్నీ తెస్తారు.

5. పండగకి వాడ వాడలా దేవుణ్ణి ఊరేగిస్తారు.
వాడ = వీధి.
సొంతవాక్యం : ప్రతి వీధిలోనూ దేవుడు ఊరేగుతాడు.

ఆ) కింది వాక్యాలలో సమానార్ధక పదాలను (పర్యాయ పదాలు) గుర్తించి రాయండి.

1. మంచివారి మాటలు వినాలి. వారి పలుకులు బంగారు తునకలు.
వాక్కులు = మాటలు, పలుకులు

2. పొలంలో బంగారం పండింది. ఇల్లు కనకంతో నిండింది.
పసిడి = బంగారం, కనకం

3. కప్పతల్లి పెళ్లి జరుగుతోంది. పెద్దలందరూ వివాహానికి వచ్చారు.
పరిణయం = పెళ్లి, వివాహం

ఇ) కింద ఇచ్చిన ప్రకృతి, వికృతులను జతపరచండి.

1. ప్రయాణం	అ) తలము
2. రథము	ఆ) బత్తెము
3. స్థలము	ఇ) పయనం
4. భత్యము	ఈ) అరదము

జవాబు:

1. ప్రయాణం	ఇ) పయనం
2. రథము	ఈ) అరదము
3. స్థలము	అ) తలము
4. భత్యము	ఆ) బత్తెము

ఈ) కింది పదాలను వ్యతిరేక పదాలతో జతపరచండి.

1. శక్యం	అ) నేడు
2. శుభం	ఆ) అశక్యం
3. నాడు	ఇ) అశుభం

జవాబు:

1. శక్యం	ఆ) అశక్యం
2. శుభం	ఇ) అశుభం
3. నాడు	అ) నేడు

ఉ) కింది గళ్లలో పాఠంలోని పదాలను గుర్తించండి. వాటిని ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 7th Lesson కప్పతల్లి పెళ్ళి 2
ఉదా : బాజాలు
1. బడబడా భం
2. శక్యము
3. కప్ప
4. పెళ్ళి
5. శుభం
6. బహుబాగు

ఉదా : బాజాలు : మా అక్క పెళ్లికి బాజాలు వాయించారు.

1. బడబడా : తలుపులు బడబడా కొట్టకూడదు.
2. శక్యము : కృషి చేస్తే శక్యము కానిది లేదు.
3. కప్ప : కప్పులు వానాకాలం కనబడతాయి.
4. పెళ్ళి : పెళ్లికి దుబారా ఖర్చులు చేయకూడదు.
5. శుభం : మంచిగా ఆలోచిస్తే శుభం కలుగుతుంది.
6. బహుబాగు : ఈ పదకేళి బహుబాగుగా ఉంది.

వ్యాకరణాంశాలు

ద్రుతము

అ) కింది వాక్యాలను పరిశీలించండి.

1. బాలచంద్రుడు అభిమన్యునివలెన్ పోరు సలిపెను.
2. ఆర్యా ! మాయందున్ దయచూపుడు.
3. మీరు వచ్చినన్ సంతోషించెదను.
4. బాలుని కొట్టినన్ ఏడ్చును.
5. భూమి రాజు చేతన్ పాలించబడెను.

పై వాక్యాలలోని గీతగీసిన పొల్లు హల్లు (న్) తొలగించి వాక్యాలను మళ్ళీ రాయండి.

ఉదా : 1. బాలచంద్రుడు అభిమన్యుని వలె పోరు సలిపెను.
2. ఆర్యా ! మాయందు దయ చూపుడు.
3. మీరు వచ్చిన సంతోషించెదను.
4. బాలుని కొట్టిన ఏడ్చును.
5. భూమి రాజు చేత పాలించబడెను.

పై ఉదాహరణల్లో ‘స్’ తొలగించినా అర్థంలో మార్పు రావడం లేదు. ఇటువంటి ‘న’ కారాన్ని ద్రుతము అంటారు. ఇది ప్రస్తుత వ్యవహారంలో లేదు. ప్రాచీన సాహిత్యంలోని పద్యాలలో ఎక్కువగా కనిపిస్తుంది.

త్రికము

ఆ) కింది వాక్యాలను గమనించండి.
1. అతడు ఎచ్చోటనైనా జీవించగలడు.
2. ఇక్కడ వర్షం పడుతోంది.
3. ఎక్కడ ఉన్నా మన మాతృభూమిని మరవవద్దు.
4. అచ్చోటు నివాసయోగ్యము కాదు.
5. అక్కడ చలి ఎక్కువగా ఉంది.

గీత గీసిన పదాన్ని విడదీసి రాయండి.
ఉదా : ఎచ్చోటు – ఏ + చోటు

1. ఇక్కడ = ఈ + కడ
2. ఎక్కడ = ఏ + కడ
3. అక్కడ = ఆ + కడ
4. అచ్చోటు = ఆ + చోటు

పై ఉదాహరణల్లో పదాలను విడదీసినప్పుడు పూర్వపదంగా ఆ, ఈ, ఏ అనే సర్వనామాలు వచ్చాయి. వీటినే ‘త్రికములు’ అంటారు.

ఆమ్రేడితం

ఇ) కింది వాక్యాలను గమనించండి. గీత గీసిన పదాలను విడదీసి రాయండి.

1. రాష్ట్రంలో అక్కడక్కడ వర్షాలు పడుతున్నాయి.
2. మేము అప్పుడప్పుడు విహారయాత్రకు వెళ్తుంటాం.
3. విందు భోజనంలో ఏమేమి పదార్థాలు వడ్డించారు.
4. మా ఊరికి చిట్టచివర బడి ఉంది.
5. ఆ పట్టణం నట్టనడుమ కోనేరు ఉంది.
ఉదా : అప్పుడప్పుడు = అప్పుడు + అప్పుడు
1. అక్కడక్కడ = అక్కడ + అక్కడ
2. ఏమేమి = ఏమి + ఏమి
3. చిట్టచివర = చివర + చివర
4. నట్టనడుమ = నడుమ + నడుమ
5. పట్టపగలు = పగలు + పగలు

పై పదాలను విడదీసినప్పుడు పూర్వపదం, పరపదం రెండింటిలోను ఒకేపధం కనిపిస్తుంది. ఇలా రెండూ ఒకే విధమైన పదాలు వస్తే అందులో రెండవపదాన్ని ఆమ్రేడితం అంటారు. ఈ

పంచమీ విభక్తి

ఈ) క్రింది వాక్యాలను పరిశీలించండి.
1. వర్షాల వలన కాలువల్లో నీరు ఉధృతంగా ప్రవహిస్తోంది.
2. కృష్ణుడి వలన పాండవులు యుద్ధంలో విజయం-సాధించారు.
3. కరువుకాటకాల వలన ప్రజలు ఇబ్బంది పడుతున్నారు.
4. పల్లెటూరి కంటె పట్నంలో కాలుష్యం ఎక్కువ.
5. శ్రీనాథుని కంటె నన్నయ ముందువాడు.

పై వాక్యాల్లో ‘వలన కంటె – పట్టి’ అనే ప్రత్యయాలు వాక్యాన్ని అర్థవంతంగా మార్చాయి. ఇలాంటి ప్రత్యయాలు వస్తే దాన్ని పంచమీ విభక్తి అంటారు. అపాయం, భయం, పరాజయం, విరామం వంటి సందర్భాలను చెప్పేటప్పుడు పదాల చివర ‘వలన’ అనే ప్రత్యయం వస్తుంది. ఇతరము, పూర్వము, పరము, అన్యము మొదలైన అర్థాలు వచ్చినప్పుడు ‘కంటె’ అనే ప్రత్యయం వస్తుంది.

ఉ) గేయంలోని ద్విత్వాక్షర, సంయుక్తాక్షర పదాలను గుర్తించి రాయండి.

ద్విత్వాక్షర పదాలు :
1) కప్ప 2) తల్లి 3) పెళ్ళి 4) కావిళ్ళు 5) నీళ్లు 6) శుభమన్న 7) రాళ్ళు 8) కళ్ళు 9) కప్పమ్మ 10) తొక్కినది 11) వానలమ్మా 12) వాడలన్నీ 13) రథమెక్కి 14) ఒళ్లు 15) సుమ్మా 16) గొప్ప 17) పోవుచున్నాడు 18) మెరుపులమ్మ 19) తెప్పించి 20) చెప్ప 21) పండుతాయమ్మా

సంయుక్తాక్షర పదాలు :
1) భత్యాలు 2) చక్రములు 3) స్వర్గాధినాథుడు 4) దొర్లించి 5) శక్యము 6) చెట్లు

ఊ) కింది పదాలను విడదీయండి. సంధి పేర్లు రాయండి.
ఉదా : స్వర్గాధినాథుడు : స్వర్గ + అధినాథుడు = సవర్ణదీర్ఘ సంధి

1. పరవశమౌను = పరవశము + ఔను = ఉత్వ సంధి
2. శుభమన్న = శుభము + అన్న = ఉత్వ సంధి
3. మెరుపులమ్మ = మెరుపులు + అమ్మ = ఉత్వ సంధి
4. రథమెక్కి = రథము + ఎక్కి = ఉత్వ సంధి

ఋ) కింది పదాలను కలిపి రాయండి.
ఉదా : కప్ప + అమ్మ = కప్పమ్మ
1. కప్పలు + ఎగిరే = కప్పలెగిరే
2. పండుతాయి + అమ్మ = పండుతాయమ్మ
3. వాడలు + అన్నీ = వాడలన్నీ
4. చేసినారు + ఏ = చేసినారే

ఋ) కింది వాక్యాలలో ప్రత్యయాల కింద గీత గీయండి. విభక్తులను రాయండి.
ఉదా : విద్యను అర్థించు వానిని విద్యార్థి అంటారు. – ద్వితీయ విభక్తి

1. విద్యావంతుడు అందరిచే పూజించబడతాడు. – తృతీయా విభక్తి
2. విద్యార్థులు జ్ఞానం కొరకు యాత్ర చేశారు. – చతుర్తీ విభకి
3. తల్లిదండ్రులు పిల్లలను ప్రాణము కంటే అధికంగా ప్రేమిస్తారు. – పంచమీ విభక్తి
4. అమరావతిలోని శిల్పాలు చూడముచ్చటగా ఉన్నాయి. – షష్ఠీ విభక్తి
5. మా పురము నందు జనులు సేవాగుణం కలిగినవారు. – సప్తమీ విభక్తి
6. ఓయీ ! మునీశ్వరా ! ఇటు రమ్ము. – సంబోధనా ప్రథమా విభక్తి

ప్రాజెక్టుపని

అ) మీ ప్రాంతంలో జరిగే జాతరలకు సంబంధించిన వివరాలను సేకరించి ప్రదర్శించండి.
జవాబు:
మా ప్రాంతంలో అమ్మవారి జాతర జరుగుతుంది. ఆ జాతరకు నెల ముందు నుండి అమ్మవారి గరగలు ఊరేగిస్తారు. ఆ గరగలు ఇంటింటికీ వస్తాయి. అందరూ వాటికి భక్తితో బియ్యం ఇస్తారు. పసుపునీళ్లు పాదాలపై పోస్తారు. పువ్వులు, గాజులు, చీరెలు, పళ్లు, బియ్యం, డబ్బులు ఇస్తారు. గరగలెత్తాక ఊళ్లోని ఆడపడుచులు ఎవ్వరూ ఊరు వదిలి ఎక్కడికీ వెళ్లరు. అమ్మవార్లకు చీరెలు పెట్టనిదే – పుట్టినరోజులు, పండుగలు మొదలైనవి ఏవి వచ్చినా కొత్తబట్టలు కట్టుకోరు. అమ్మవారికి నిర్ణయించిన రోజున చలిమిడి, పానకం పోస్తారు.

ఆ) క్రింది నినాదాలు చదవండి. ఇలాంటివి మీరూ తయారుచేయండి.
జవాబు:

మనిషికొక మొక్క పెంచుదాం – జీవకోటికి ప్రాణదాతలవుదాం.
చెట్లు నరికితే దుర్భిక్షం – చెట్లు పెంచితే సుభిక్షం.
చెట్లు పెంచితే ఉండవు ఇక్కట్లు – చెట్లే మన ప్రగతికి మెట్లు.
మొక్కలు నాటుదాం – చక్కగా బ్రతుకుదాం.
చెట్టుపై వేస్తే గొడ్డలి – అదే నీ భవితకు గొడ్డలి పెట్టు.

చమత్కార పద్యం

మామిడేలపూచు మండు వేసంగిని !
బాలుడేల పోవు పసుల వెంట
రాజు సేవ నేల రహిజేర్చు చుండును !
మూటనొక్క మాట ముద్దు కృష్ణ !

భావం :
మామిడిచెట్టు వేసవిలోనే ఎందుకు పూతపూస్తుంది? బాలుడు పశువుల వెంట ఎందుకు పోతాడు? రాజు సేనను ఎందుకు పెంచుతాడు?

(పై మూడు ప్రశ్నలకు ఒకే సమాధానం ‘కాయ’.) మామిడి పూసేది కాయడానికే.. బాలుడు పశువుల వెంట పోవడం చాటిని కాయడానికే. సేన కూడా ప్రజలను కాయడానికి. అంటే కాపాడడానికే అని అర్థం.

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు
చావలి బంగారమ్మ గారి రచనలను సేకరించి చదవండి.

కవి పరిచయం

కవయిత్రి పేరు: చావలి బంగారమ్మ
జననం : తూర్పుగోదావరి జిల్లా మోడేకుర్రులో 1897లో జన్మించారు. వీరిది కొంపెల్ల వారి పండిత కుటుంబం కనుక కవిత్వం ఉగ్గుపాలతో వచ్చింది.
రచనలు :
1930లో ముద్దుకృష్ణ ‘వైతాళికులు’ ద్వారా ఈమె కవితలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. 1958లో 42 కవితలతో ‘కాంచన విపంచి’ పేరుతో సంకలనం చేశారు. అవి భారతి, ఉదయిని, జ్వాల, ఆంధ్రపత్రికలలో ప్రచురితమైనవి.

ప్రత్యేకత :
ఈమె కవితలలో సరళత, స్పష్టత, లయాత్మకత కన్పిస్తాయి. భావ కవిత్వంలో స్మృతి కవిత్వం ఒకటి. తన సోదరుడు కొంపెల్ల జనార్ధనరావును స్మరిస్తూ స్మృతి కవిత్వం వ్రాసింది. ఈమె 11 1970లో కాలం చేశారు.

గేయాలు – అర్థాలు – భావాలు

1. కప్పతల్లి పెళ్లి నేడూ – చూడారే
కావిళ్ళనీళ్ళోంపినాడు !
వరుణదేవుడు వంపినాడూ – ఓ చెలీ
వాడలన్నీ నింపినాడు.!

గగనతలము నుంచి నేడు – వీవెనలు
చెట్లచే వేయించినాడు !
స్వర్గాధినాథుడు నేడూ – రథమెక్కి
పయనమై పోవుచున్నాడు !

భత్యాలు లేకనేవాడు – పెళ్లికి
బాజాలు వేయించినాడు!
బండరాళ్ళ పైని వాడు – చక్రములు
బడబడా దొర్లించినాడు!
అర్థాలు :
కావిడి = ఒక వెడల్పైన వెదురుబద్దకు రెండు చివర్లా ఉట్టెలు కట్టి, వాటిలో బిందెలు పెట్టి నీళ్లు తెచ్చుకొంటారు. (వెదురు బద్దను కావిడి బద్ద అంటారు) ఉట్లునే మట్టులు అంటారు. కావిడి బద్దను భుజంపై పెట్టు కొని నీరు తెస్తారు.
వాడలు = వీధులు
గగనము = ఆకాశం
తలము = స్థలము
వీవెన = విసనకర్ర
స్వర్గాధినాథుడు = దేవేంద్రుడు
పయనము = ప్రయాణము
భత్యము = ఖర్చుల కోసం ఇచ్చే డబ్బు
బాజా = డోలు

భావం :
కప్పతల్లి పెళ్లి జరుగుతోంది చూడండి. వరుణ దేవుడు కావిళ్లతో (పెళ్లికి) నీళ్లు పంపాడు. అన్ని వీధులూ వర్షపు నీటితో నింపేశాడు. పెళ్లివారికి నీటికి లోటు లేకుండా వరుణదేవుడు చేశాడు. స్వర్గానికి అధిపతియైన దేవేంద్రుడు రథమెక్కి ప్రయాణమై వెళుతున్నాడు. ఆ వేగానికి ఆకాశ వీధి నుండి వాయుదేవుడు వీచేగాలి పెళ్లి వారికి విసనకజ్జలతో గాలి వీస్తున్నట్లుంది. బండరాళ్లపై దేవేంద్రుని రథం పరుగెడుతోంది. ఆ ధ్వనినే ఉరుములంటారు. ఆ ఉరుములు కప్పతల్లి పెళ్లికి బాజాలు లాగా ఉన్నాయి.

2. ‘బాణసంచా వెలితి లేదే – పెళ్లికి
బహుబాగుగా జేసినారే
కళ్ళు చెదిరే మెరుపులమ్మా – చూడగా
వొళ్ళు పరవశమౌనుసుమ్మా !

కప్పమ్మ పెళ్లికోయంచూ – మేళములు
గొప్పగా తెప్పించినారే !
చెప్ప శక్యము కాదు వేరే – బోదురూ
కప్పలా మేళములురారే !

కప్పమ్మ గడప తొక్కినది – శుభమన్న
సూచనలు చూరు చెప్పినది !
కప్పలెగిరేవానలమ్మా – పొలములో
కనకాలెపండుతాయమ్మా !
అర్థాలు :
బాణసంచా = మందుగుండు సామగ్రి
వెలితి = లోటు
ఒళ్లు = శరీరం
పరవశం = తన్మయం
మేళము = వాయిద్యాలు
చూరు = ఇంటి పెణక అంచు
కనకం = బంగారం
శక్యము = సాధ్యము
కప్ప = మండూకం
పెళ్లి = వివాహం

భావం :
ఇంద్రుని రథచక్రాల వేగానికి ఆకాశంలో మెరుపులు పుట్టాయి. అవి కప్పతల్లి పెళ్లికి బాణా సంచా కాలుస్తుంటే వస్తున్న వెలుగులులా ఉన్నాయి. అవి చూస్తే తన్మయత్వం కలుగు తోంది. బోదురు కప్పల అరుపులు పెళ్లికి మేళతాళాలులా ఉన్నాయి. కప్పతల్లి మా ఇంటి గడప దగ్గర కొచ్చింది. అది శుభసూచన అని చూరు నుండి కారుతున్న నీరు చెప్పింది. కప్పలు ఎగిరి గంతులు వేసేటంత వాన కురిసింది. ఇక ఈ వర్షంతో పొలంలో బంగారం పండుతుంది. అంటే మంచి పంటలు పండుతాయి.

సారాంశం

ఈ రోజు కప్పతల్లి పెళ్లి చూడడానికి రండి. వరుణదేవుడు కావిళ్లతో నీళ్లు పంపాడు. మొత్తం వాడలన్నీ || నీటితో నింపేశాడు.

ఆకాశం నుండి గాలులు వీస్తున్నాయి. అవి చెట్లచేత పెళ్లివారికి విసనకర్రలతో విసిరిస్తున్నట్లుంది. స్వర్గాధి నాథుడైన దేవేంద్రుడు రథం ఎక్కి పెళ్లికి వెడుతున్నాడు. బండరాళ్లపై అతని రథచక్రాలు దొర్లుతున్నాయి. ఆ చప్పుడు పెళ్లి బాజాలులా ఉన్నాయి.

పెళ్లిలో బాణాసంచాలేని వెలితి కూడా లేదు. ఆకాశంలో వచ్చే మెరుపులు పెళ్లికి బాణాసంచాలా ఉన్నాయి. ఈ అవన్నీ చూస్తుంటే పరవశం కల్గుతోంది.

కప్పమ్మ పెళ్లికి మేళాలు కూడా చాలా ఘనంగా ఉన్నాయి. ఆ మేళాలు చెప్పశక్యం కానంత బాగున్నాయి. అవే బోదురుకప్పల అరుపులు.

కప్పమ్మ గెంతుతూ గడప తొక్కింది. చూరు నుండి కారుతున్న వర్షపునీరు శుభం అంది. కప్పలెగిరి గెంతేటంత వాన వస్తోంది. ఇంక ఈ వర్షానికి పొలంలో బంగారం లాంటి పంట పండుతుంది.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Guide Answers 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 6th Lesson Questions and Answers మన విశిష్ట ఉత్సవాలు

7th Class Telugu 6th Lesson మన విశిష్ట ఉత్సవాలు Textbook Questions and Answers

ప్రశ్నలు – జవాబులు

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
గుణదల మేరీమాత ఉత్సవానికి మాతృక ఏమిటో తెలపండి.
జవాబు:
లూర్థు నగర శివారులో కొండ దిగువకు వంటచెరుకు కోసం బెర్నాడెప్ అనే బాలిక వెళ్లింది. ఆమెకు మేరీమాత కనబడింది. మాట్లాడింది. ఆమె ఆ విషయాన్ని తల్లికి, ఇతరులకు చెప్పింది. అది ఫిబ్రవరి 11వ తేది. దానిని మాతృకగా చేసుకొని 1924 నుండి. ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి 11వ తేదీన గుణదలలో మేరీమాత ఉత్సవాలు జరుగుతాయి.

ప్రశ్న 2.
కోటప్పకొండ తిరునాళ్ళలో గల మానవీయ కోణం ఏమిటి?
జవాబు:
వ్యవసాయంలో ముఖ్య భూమిక పోషించేవి ఎద్దులు. ఆ ప్రాంత రైతులు ఎద్దులను కన్నబిడ్డలవలే చూసుకొంటారు. కోడె దూడలు, ఎద్దులు, తమ ఇళ్లలోని బిడ్డలు క్షేమంగా ఉండాలని మొక్కు కొంటారు. మహాశివరాత్రి పర్వదినం సందర్భంగా ఆ మొక్కులు తీర్చుకొంటారు.

ప్రశ్న 3.
అహిబిలం పార్వేట ఉత్సవం ప్రత్యేకత ఏమిటి?
జవాబు:
పరి అనగా గుర్రం, వేట అనగా దుష్టశిక్షణ. ఇది దుష్ట శిక్షణ గురించి జరిగేది. కనుమనాడు అహోబిల నృసింహ స్వామి ఉత్సవమూర్తిగా బయటకు వస్తారు. చుట్టుప్రక్కల 35 గ్రామాలకు వెళతారు. 41వ రోజు ఆ ఊరేగింపు ఉంటుంది. పాల్గుణ శుద్ధ పౌర్ణమినాడు జరిగే తన వివాహానికి 35 గ్రామాల ప్రజలను ఆయనే ఆహ్వానిస్తారు.

ప్రశ్న 4.
లేపాక్షి ఉత్సవాల గురించి మీ సొంతమాటలలో వ్రాయండి.
జవాబు:
ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని అనంతపురం జిల్లాలో లేపాక్షి ఉంది. ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి నెలలో రెండు రోజులు ఉత్సవాలు జరుగుతాయి. వీటిలో అనేక సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు ప్రదర్శిస్తారు. యక్షగానాలు, హరికథలు కూడా ఉంటాయి. నృత్య, గాన, సంగీత ప్రదర్శనలు ఆకట్టుకొంటాయి. ఆలయాలనలంకరిస్తారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
సిరిమానోత్సవం జాతర గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
సిరిమాను అంటే సంపదలిచ్చే పెద్ద చెట్టు అని అర్థం. ఈ సిరిమానోత్సవం విజయనగరంలో జరుగుతుంది. లక్షలాదిగా భక్తులు వస్తారు.

ఒకసారి విజయనగర రాజు’ విజయ రామరాజు యుద్ధానికి వెడతాడు. ఆయన చెల్లెలు పైడిమాంబ వెళ్లవద్దంటుంది. ఆయన వినడు. యుద్ధానికి వెడతాడు. ఆయనను చూడడానికి ఆమె వెనకనే బయల్దేరుతుంది. తన అన్నను తాండ్ర పాపారాయుడు చంపేశాడని దారిలోనే తెలుస్తుంది. తట్టుకోలేక చెరువులో దూకి ఆత్మహత్య చేసుకొంటుంది. కొంతకాలానికి స్నేహితురాళ్ల కలలో కనబడి చెరువులో విగ్రహమైనట్లు చెప్పింది. గుడి కట్టాలంది. బెస్తవారు వలలతో గాలించారు. విగ్రహం తీశారు. గుడి కట్టారు. విజయదశమి తరువాతి మంగళవారం విగ్రహం ప్రతిష్ఠించారు.

అందుకే ప్రతి ఏటా దసరా తర్వాత వచ్చే మంగళవారం సిరిమానోత్సవం చేస్తారు. పూజారి చెప్పిన సిరిమానును 15 రోజుల ముందు సేకరిస్తారు. సిరిమానుపై పూజారిని కూర్చోపెట్టి ఉత్సవం చేస్తారు. ఆ ఉత్సవంలో పైడిమాంబ పూజారిపై వాలి అన్ని విషయాలూ చెబుతుంది. పూజారి ధాన్యం ఇస్తాడు. ఆ ధాన్యపుగింజలు తమ పొలంలో వేసుకొంటే పంటలు బాగా పండుతాయని నమ్మకం.

ప్రశ్న 2.
“మత సామరస్యానికి ప్రతీక రొట్టెల పండుగ” ఎందుకో వ్రాయండి.
జవాబు:
హిందూ, ముస్లింలు ఐకమత్యంతో జరుపుకొనే పండుగలలో రొట్టెల పండుగ ఒకటి. ఇది నెల్లూరులోని స్వర్ణాల చెరువు వద్ద జరుగుతుంది. ఈ పండుగలో మహిళలు అత్యధికంగా పాల్గొంటారు.

ఒకప్పుడు గండవరం ‘వద్ద జరిగిన యుద్ధంలో 12 మంది ఇస్లాం వీరులు మరణించారు. వారి మొండేలను వారి గుర్రాలు దుర్గామిట్ట చెరువు వద్దకు చేర్చాయి. అక్కడే సమాధులు నిర్మించారు. దానికి ‘బారహ్ షహీద్’ అని పేరు.

నెల్లూరును పాలించిన ఆర్కాటు నవాబు భార్యకు తీవ్రమైన అనారోగ్యం వచ్చింది. దర్గామిట్ట చెరువు వద్ద రజక దంపతులున్నారు. వారికి కలలో 12 మంది వీరులు కనిపించారు. తమ సమాధులపై మట్టి ఆమెకు లేపనంగా పూస్తే అనారోగ్యం తగ్గుతుందన్నారు. అది రాజగురువు ద్వారా రాజుకు తెలిసింది. .అలాగే చేశారు. నవాబు భార్యకు అనారోగ్యం తగ్గింది.

దీనికి కృతజ్ఞతగా ఆయన భార్యతో వచ్చారు. ‘బారాషహీద్’ సందర్శించారు. ప్రార్థనలు చేశారు. రొట్టెలను పంచారు. దర్గాను అభివృద్ధి చేశారు.

అప్పటి నుండి తమ కోరికలు తీరినందుకు జాతరనాడు రొట్టెలు పంచుతారు. మరునాడు గంధోత్సవం జరుగుతుంది. 3వ రోజు స్వర్ణాల చెరువులో దిగి రొట్టెలు ఒకరికొకరు ఇచ్చి పుచ్చుకొంటారు.

ప్రశ్న 3.
సంస్కృతి సంప్రదాయాలను మన వారసత్వ సంపదగా తరువాతి తరానికి ఎలా అందించాలో తెలియజేయండి.
జవాబు:
మన సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను ప్రతిబింబించే జాతరలు, ఉత్సవాలు, పండుగలు చాలా జరుగుతాయి. వీటి వెనుక ఉన్న మూలసూత్రం ఒకటే, జాతి, కుల, మత, లింగ, వర్గ, వయో భేదాలేవీ లేకుండా అందరూ కలిసి మెలిసి ఉండాలి.

పిండివంటలతో భుజించాలి.. ఇరుగుపొరుగు వారికి వాటిని ఇచ్చి, వారిచ్చినవి తీసుకోవాలి. దీని వలన అందరూ మనవాళ్లే అనే భావన కలుగుతుంది. దీనిని పిల్లలకు అలవాటు చేయాలి.

సిరిమానోత్సవం, రొట్టెల పండుగ, ప్రభల తీర్థం ఏదైనా సరే, అందరూ తలో చేయ్యీ వేయనిదే అవ్వదు. . పెద్దలు ప్రారంభించిన దానిని వారి పర్యవేక్షణలో తర్వాతి తరంవారు ( పిల్లలు) ఆచరించాలి. ఇలాగే తరతరాలు అంతరాలు లేకుండా అందరూ పాల్గొనాలి. అప్పుడే మన వారసత్వ సంస్కృతి, సంప్రదాయాలు కలకాలం వర్ధిల్లుతాయి.

AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

SCERT AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu 3rd Lesson Questions and Answers చిన్ని శిశువు

7th Class Telugu 3rd Lesson చిన్ని శిశువు Textbook Questions and Answers

వినడం – ఆలోచించి మాట్లాడడం
AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు 1

ప్రశ్న 1.
పై చిత్రాలు చూడండి. చిత్రాల గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
పై చిత్రాలలో శిశువు యొక్క పెరుగుదల ఉంది. శిశువు నేర్చుకొనే ఆటల గురించి ఉంది. మొదటి బొమ్మలో 5 నెలలలోపు వయస్సు గల శిశువు ఉన్నాడు. కాళ్లు, చేతులు కదల్చడం మాత్రమే చేయగలడు. రెండవ బొమ్మలోని శిశువుకు సుమారు 6, 7 నెలల వయసుంటుంది. బోర్లా పడడం వచ్చింది. మూడవ బొమ్మలోని శిశువుకు 8, 9 నెలల వయసుంటుంది. పాకడం వచ్చింది. నాల్గవ బొమ్మలో శిశువుకు ఒక సంవత్సరంలోపు వయసు ఉంటుంది. బొమ్మలతో ఆడుకోవడం, నడక వచ్చింది. ఐదవ బొమ్మలోని శిశువుకు 3 సంవత్సరాలలోపు వయస్సు ఉంటుంది. ఆడుకోవడం, పరుగెత్తడం, సైకిల్ తొక్కడం కూడా వచ్చేసింది.

ప్రశ్న 2.
పిల్లలు ఎవరెవరు ఏమి చేస్తున్నారో ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు:
ఒకటవ బొమ్మలోని శిశువు కాళ్లు, చేతులు కదిలిస్తున్నాడు. రెండవ బొమ్మలో బోర్లాపడ్డాడు. 3వ బొమ్మలోని శిశువు పాకుతున్నాడు. నాల్గవ బొమ్మలోని శిశువు బొమ్మలతో ఆడుకొంటున్నాడు. ఐదవ బొమ్మలోని శిశువు చిన్న సైకిల్ తొక్కుతున్నాడు.

Improve Your Learning (అభ్యసనాన్ని మెరుగుపరచుకుందాం)

అవగాహన – ప్రతిస్పందన

ప్రశ్న 1.
చిన్ని శిశువు గేయాన్ని భావయుక్తంగా, రాగయుక్తంగా పాడండి.
జవాబు:
సూచన: ఉపాధ్యాయులు పాడే విధానం గమనించండి. అనుసరించండి. స్వరయుక్తంగా, స్వల్ప తాళంతో పాడితే – బాగుంటుంది.

ప్రశ్న 2.
పిల్లల బాల్యాన్ని మీ సొంతమాటల్లో చెప్పండి. (వ్రాయండి.)
జవాబు:
పిల్లల బాల్యం చూడముచ్చటగా ఉంటుంది. 5 నెలల వరకు కాళ్లూ, చేతులు మాత్రమే. కదల్చగలరు. క్రమేణా ‘ బోర్లాపడడం, పాకడం, నడవడం, పరుగెత్తడం మొదలైనవన్నీ నేర్చుకొంటారు. పుట్టిన కొన్నిరోజుల వరకూ చూపుకాని, మెడకాని నిలబెట్టలేరు. క్రమేణా చూపు, మెడ, నడుమూ నిలబెడతారు. అందరినీ గుర్తు పడతారు. నవ్వుతారు. ఆకలి, కోపం, భయం మొదలైనవి కూడా క్రమేణా తెలుస్తాయి. ఏడుపు తప్ప ఏమీరాని శిశువు కాలక్రమేణా మాటలు, పాటలు, పద్యాలు మొదలైనవి చెప్పే స్థాయికి చేరుతుంది.

ప్రశ్న 3.
తల్లికి బిడ్డలపై ఎలాంటి మమకారం ఉంటుందో చెప్పండి.
జవాబు:
తల్లి మమకారాన్ని దేనితోనూ పోల్చలేము. పిల్లల కోసం తన ప్రాణాలైనా ఇస్తుంది. పిల్లలకు ఆకలి వేసినా, బాధ – కలిగినా తల్లి ప్రాణం గిలగిలలాడుతుంది. తల్లికి తన పిల్లల కంటే విలువైనది ఏదీ ఈ లోకంలో లేదు. తన పిల్లల కంటే అందమైనదేదీ ఈ ప్రపంచంలో లేదంటుంది. తల్లికి పిల్లలే లోకం. వారు నవ్వితే ఆమె సంతోషిస్తుంది. పిల్లలు తింటే తల్లి తన కడుపు నిండినట్లు భావిస్తుంది. తన నోముల పంటగా పిల్లలను భావిస్తుంది.

ప్రశ్న 4.
కింది కీర్తనను చదవండి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.
జో అచ్యుతానంద జోజో ముకుందా
రావె పరమానంద, రామ గోవిందా జోజో జోజో
పాలవారాశిలో పవళించినావు,
బాలుగా మునులకు అభయమిచ్చినావు,
మేలుగా వసుదేవుకుదయించినావు,
బాలుడై ఉండి గోపాలుడైనావూ జోజో జోజో
నందు నింటను జేరి నయముమీరంగా
చంద్రవదనలు నీకు సేవచేయంగా
అందముగ వారిండ్ల ఆడుచుండంగా
మందలకు దొంగ మా ముగ్గురంగా జోజో జోజో

ప్రశ్నలు :
1) అన్నమయ్య జోల పాటలో ఎవరిని గురించి వర్ణించాడు?
జవాబు:
అన్నమయ్య జోల పాటలో కృష్ణుని గురించి వర్ణించాడు.

2) కృష్ణుడు ఎవరి ఇంట పెరిగాడు?
జవాబు:
కృష్ణుడు నందునింట పెరిగాడు.

3) కృష్ణుడు ఎవరికి పుత్రుడుగా జన్మించాడు?
జవాబు:
కృష్ణుడు వసుదేవునికి పుత్రుడుగా జన్మించాడు.

4) మునులకు అభయమిచ్చినది ఎవరు?
జవాబు:
బాలకృష్ణుడు మునులకు అభయమిచ్చాడు.

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
చిన్ని శిశువు జడల గురించి రాయండి.
జవాబు:
చిన్ని శిశువు యొక్క జుట్టు బాగా ఎక్కువగా ఉంది. ఆ జుట్టుతో తల ఊగుతోంది. అతని జడలు చింతకాయల వలే ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 2.
చిన్ని కృష్ణుడు ఎలాంటి ఆభరణాలు ధరించాడు?
జవాబు:
చిన్ని కృష్ణుడు కాళ్లకు బంగారు మువ్వల గజ్జెలు ధరించాడు. వేళ్లకు వంకీల ఉంగరాలు (అందే ఉంగరాలు) ధరించాడు. అందమైన చేతులకు బంగారు మురుగులు (కడియాలు) ధరించాడు.

ప్రశ్న 3.
అన్నమయ్యను గురించి రాయండి.
జవాబు:
తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు :
జననం : కడప జిల్లా, రాజంపేట మండలం, తాళ్లపాక గ్రామంలో జన్మించారు.
తల్లిదండ్రులు: లక్కమాంబ, నారాయణసూరి అనే పుణ్యదంపతులు.

రచనలు :
తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామిని స్తుతిస్తూ 32 వేల సంకీర్తనలు, 12 శతకాలు, ద్విపద రామాయణం, సంకీర్తన లక్షణం, శృంగార మంజరి, వేంకటాచల మహాత్మ్యం మొదలైనవి ఆయన రచనలు.

అంకితం : అన్నమయ్య తన రచనలను శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామికి అంకితం చేశాడు.

ప్రత్యేకతలు :
దక్షిణాపథంలో భజన సంప్రదాయం , పద కవితా శైలిని ప్రారంభించిన తొలి వాగ్గేయకారుడు. 1) చందమామ రావే, జాబిల్లిరావే…… 2) జో అచ్యుతానంద జోజో ముకుందా వంటి పాటలు అన్నమయ్య రచించినవే. త్యాగయ్య, క్షేత్రయ్య, రామదాసు వంటి సంకీర్తనాచార్యులకు అన్నమయ్య మార్గదర్శకుడు. 95 సంవత్సరాలు జీవించాడు. 23.2.1503న వేంకటేశ్వర స్వామిలో లీనమయ్యాడు.

బిరుదులు :
పదకవితా పితామహుడు, సంకీర్తనాచార్యుడు, పంచమాగమ సార్వభౌముడు, ద్రవిడాగమ సార్వభౌముడు అనే బిరుదులు సమకాలీనులు సాదరంగా ఇచ్చారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
చిన్ని శిశువు పాఠ్యభాగ సారాంశాన్ని సొంత మాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
చిన్ని కృష్ణుని వంటి చిన్న శిశువును ఎప్పుడూ చూసి ఉండము.

ఆయన శిరస్సు దట్టమైన జుట్టుతో ఊగుతోంది. ఆయన జడలు చింతకాయల వలె ఉన్నాయి. పాదాలకున్న బంగారు గజ్జెల మువ్వలు మ్రోగుతుంటాయి. తన తల్లియైన యశోదను విడువకుండా ఆమె వెనుకే తిరుగాడుతూ ఉంటాడు.

చిన్ని కృష్ణుని వేళ్లు వంకీల ఉంగరాలు (అందె ఉంగరాలు)తో మెరుస్తున్నాయి. అందమైన ఆయన చేతులు బంగారు మురుగులు (కంకణాలు)తో మెరుస్తున్నాయి. అద్దాల వంటి ఆయన చెక్కిళ్లు ముద్దు ముద్దుగా ఉన్నాయి. ఆడుకొందుకు పిల్లలను దగ్గరకు పిలుస్తూ ‘అప్పలప్పల’ని ఎవరైనా అంటే వారిని అదలించి చిన్ని కృష్ణుడు యశోదను కౌగిలించుకొంటాడు.

పుష్టిగల చిన్ని కృష్ణుని పొట్ట మీద పాలచారలు అందంగా ఉన్నాయి. కొసరి కొసరి వెన్న తినిన నోటితో అతిశయించి దిగివచ్చాడు. ఇప్పుడు వేంకటేశ్వరస్వామిగా వేంకటాద్రిపై వెలిశాడు. అన్ని లోకాలనూ రక్షిస్తున్నాడు. అని అన్నమయ్య తన గేయంలో వివరించాడు.

ప్రశ్న 2.
అన్నమయ్య చెప్పిన శిశువుకి, మీరు చూసిన శిశువుకి గల పోలికలు రాయండి.
జవాబు:
అన్నమయ్య చెప్పిన శిశువు లక్ష్మీపతియైన శ్రీకృష్ణుడు. నేను చూసిన శిశువు నాలుగిళ్లలో పనిచేసుకొనే నిరుపేద మహిళ బిడ్డ.

జుట్టు విషయంలో ఇద్దరూ సమానమే. ఇద్దరిదీ దట్టమైన జుట్టే. ఇద్దరి జడలు చింతకాయల లాగే ఉన్నాయి. కాని, శ్రీకృష్ణుడు బంగారు గజ్జెలు ధరించాడు. ఆ మువ్వలు గలగలా మ్రోగేవి. నేను చూసిన పిల్లవాని కాళ్లు మట్టి కొట్టుకుపోయి ఉంటాయి. కనీసం కాళ్లకు ఊళ్లు కూడా లేవు. ఇద్దరూ తల్లిని విడిచి పెట్టరు. శ్రీకృష్ణుని వేళ్లకు వంకీల ఉంగరాలు ఉన్నాయి. చేతులకు బంగారు మురుగులున్నాయి. నేను చూసిన పిల్లవానికి బంగారు ఉంగరాలు, మురుగులు లేవు. దిష్టి తగలకుండా వాళ్లమ్మ కట్టిన నల్లదారం మాత్రమే చేతికి ఉంది.

కృష్ణుని బుగ్గలు నున్నగా అద్దాలలా మెరిసిపోతున్నాయి. వీడికి సరైన పోషణ లేక బుగ్గలు లోతుకుపోయి ఉంటాయి. ఆయన పొట్ట పుష్టిగా పాలచారలతో ఉంటుంది. వీడికి ‘బల్ల’ అనే వ్యాధి రావడం వల్ల పొట్ట ఎత్తుగానే ఉంటుంది. దాని నిండా మట్టి చారలే. ఆయనది వెన్న తిన్న నోరు.. వీడిది గంజి తాగిన నోరు. ఆయన వేంకటేశ్వర స్వామిగా వెలిశాడు. వీడు దరిద్రానికి ప్రతిరూపంగా ఎదుగుతున్నాడు. ఆయన లోకాలను రక్షిస్తున్నాడు. వీడిని చూసి లోకం చిరాకు పడుతోంది. గేలి చేస్తోంది.

ప్రశ్న 3.
చిన్నపిల్లల చేష్టల గురించి మీ మాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
చిన్నపిల్లల చేష్టలు చాలా విచిత్రంగా ఉంటాయి. అందరూ చూస్తూ, ముద్దు చేస్తుంటే ఏడుస్తారు. ఎవ్వరూ తమవైపు చూడకపోతే నవ్వుతారు. కింద నుంచో పెడితే మూత్రం పోయరు. పక్కవేసి పడుకోబెట్టగానే పోసేస్తారు. ఏది పడితే అది నోట్లో పెట్టేసుకొంటారు. లాక్కొంటే ఏడుస్తారు. కొంతమంది పిల్లలు నడవలేరు. నడుస్తామని మారాం చేస్తారు. ఎత్తుకొంటే ఏడుస్తారు. బాగా నడక వచ్చాక నడవరు. ఎత్తుకోమని ఏడుస్తారు. అన్నప్రాశన జరిగే వరకు అన్నం కంచాలు లాగేస్తారు. అన్నప్రాశన అయ్యాక అన్నం తినరు. తల్లిని ఏడిపిస్తారు. చిన్నతనంలో పిల్లలు అన్నం తినడానికి ఏడుస్తారు. పెద్దయ్యాక తల్లిదండ్రులకు పెట్టడానికి ఏడుస్తారు. చకచకా పాకడం, పరుగెత్తడం చేస్తారు. ప్రమాదాలలో పడతారేమోనని పెద్దవారికి భయం.

భాషాంశాలు

అ) కింది గీత గీసిన పదాలకు అర్ధాలు రాయండి. వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.
ఉదా : ఈ రోజు పైడి ధర పెరిగింది.
పైడి = బంగారం
సొంతవాక్యం : స్త్రీలకు బంగారు ఆభరణాలు శోభనిస్తాయి.

1. చిన్ని కృష్ణుడికి నవనీతం అంటే ఇష్టం.
జవాబు:
నవనీతం = వెన్న
సొంతవాక్యం : వెన్నను కాచిన నెయ్యి వచ్చును.

2. చిన్న పిల్లల కురులు నిగనిగలాడుతుంటాయి.
జవాబు:
కురులు = వెంట్రుకలు
సొంతవాక్యం : తిరుమలలో చాలామంది తలవెంట్రుకలు ఇస్తారు.

3. తల్లికి శిశువు సంరక్షణ ముఖ్యం.
జవాబు:
శిశువు = చిన్నపిల్ల / చిన్నపిల్లవాడు
సొంతవాక్యం : చిన్నపిల్లలు తల్లిని వదిలి ఉండలేరు.

4. గణపతికి ఏనుగు శిరస్సు ఉంటుంది.
జవాబు:
శిరస్సు = తల
సొంతవాక్యం : తలను చక్కగా దువ్వుకొని బడికి వెళ్లాలి.

ఆ) కింది వాక్యాలలో సమానార్థక పదాలు (పర్యాయ పదాలు) గుర్తించి రాయండి.
ఉదా : మేను = దేహం, తనువు, కాయం
1. ఇది పుత్తడి బొమ్మ, అది స్వర్ణ దేవాలయం.
జవాబు:
బంగారం = పుత్తడి, స్వర్ణం

2. కిటికి దర్పణం బాగుంది. రేఖ చేతిలో ముకురం ఉంది.
జవాబు:
అద్దం = దర్పణం, ముకురం

3. మా అయ్య పొలానికి వెళ్ళాడు. మా స్నేహితుని నాన్న ఉపాధ్యాయుడు.
జవాబు:
తండ్రి = అయ్య, నాన్న

4. ఆమె శిరోజాలు పొడవుగా ఉన్నాయి, ఈమె కేశాలు పొట్టిగా ఉన్నాయి.
జవాబు:
కురులు = శిరోజాలు, కేశాలు

ఇ) కిందివానిలో ప్రకృతి, వికృతులను జతపరచండి.

1. తింత్రిణి	అ) పాలు
2. పయసు	ఆ) కన్నడు
3. భృంగారం	ఇ) చింత
4. కృష్ణుడు	ఈ) చేత
5. చేష్ట	ఉ) బంగారు

జవాబు:

1. తింత్రిణి	ఇ) చింత
2. పయసు	అ) పాలు
3. భృంగారం	ఉ) బంగారు
4. కృష్ణుడు	ఆ) కన్నడు
5. చేష్ట	ఈ) చేత

ఈ) కింది పదాలకు వ్యతిరేక పదాలు రాయండి.
1. చిన్న × పెద్ద
2. కోపం × శాంతం
3. తిని × తినక
4. పైన × క్రింద
5. వేడి × చల్లన

ఉ) కింది పదపట్టికను చదవండి. పట్టిక ఆధారంగా కొన్ని పదాలు రాయండి.
AP Board 7th Class Telugu Solutions 3rd Lesson చిన్ని శిశువు 2
ఉదా : మువ్వలు
1. శిశువు
2. శిరసు
3. పైడి
4. పాలు
5. అన్నమయ్య

వ్యాకరణాంశాలు

నిత్యం

కింది వాక్యాలను చదవండి. గీతగీసిన పదాలను పరిశీలించండి.
1. టంగుటూరి ప్రకాశం పంతులు తెల్లవారికి సింహస్వప్నం.
2. చుక్కలు మిలమిల మెరుస్తాయి ఎందుకని?
3. కొత్తగా వచ్చిన వ్యక్తిని మీరెవరు? అని నాన్న అడిగాడు.
4. మా రాజు మనసైన రాజు.
5. ప్రజలు అల్లూరి సీతారామరాజెక్కడని అడిగారు.

కింది పదాలను విడదీసి రాయండి.
ఉదా : ప్రకాశమతడు = ప్రకాశము + అతడు
1. ఎందుకని = ఎందుకు + అని
2. మీరెవరు = మీరు + ఎవరు
3. మనసైన = మనసు + ఐన
4. రాజెక్కడ = రాజు + ఎక్కడ

పై పదాలలో పూర్వ స్వరంగా ‘ఉ’ ఉంది. దాని పరస్వరంగా ‘అ’, ‘ఇ’, ‘ఉ’, ‘ఏ’, ‘ఒ’ వంటి ఏదైనా అచ్చుపరమైన సందర్భంలో సంధి తప్పకుండా జరుగుతుంది. సంధి అంటే పూర్వ పరస్వరాలకు పరస్వరం ఏకాదేశం కావడం అని తెలుసుకున్నాం. ఈ విధంగా తప్పకుండా జరిగే సంధిని నిత్యం అంటారు.

నిషేధం

కింది వాక్యాలను చదవండి. గీత గీసిన పదాలను పరిశీలించండి.

1. కొత్తబట్టలు మాయమ్మ ఇచ్చింది.
2. మాయయ్య వ్యవసాయం చేస్తున్నాడు.
3. ఓయమ్మ! నీ కుమారుడు అల్లరి పిల్లవాడు.
4. రాముని దూతయితడు.
5. మాయిల్లు గాంధీనగర్ లో ఉంది.

కింది పదాలను విడదీయండి. సంధి జరగని విధానాన్ని గమనించండి.
ఉదా : మాయమ్మ = మా + అమ్మ
1. మాయయ్య – మా + అయ్య
2. ఓయమ్మ = ఓ + అమ్మ
3. దూతయితడు = దూత + ఇతడు
4. మాయిల్లు = మా + ఇల్లు

పూర్వ స్వరంగా ‘ఆ’ అనే అచ్చు ఉంది. పర స్వరంగా ‘అ’ ఉన్నప్పటికీ వాటి మధ్య సంధి జరగలేదు. అప్పుడు ఆ రెండు స్వరాల మధ్యన అదనంగా ‘య్’ వచ్చి చేరింది. ఈ విధంగా సంధి జరగని స్థితిని ‘నిషేధం’ అంటారు.

వైకల్పికం

కింది వాక్యాలను గమనించండి. గీత గీసిన పదాలను గుర్తించండి.

1. ప్రతి ఒక్కరికి మంచి మనసైన మిత్రుడు ఉండాలి.
2. మా మేనత్త చాలా మంచిది.
3. గంపలతో పూలెత్తవలెను.
4. హరి ! మీరు ఏమంటిరి

విడదీసిన పదాలను కలిపి రాయండి.
ఉదా : మనసు + ఐన = మనసైన, మనసయైన

1. మేన + అత్త = మేనత్త, మేనయత్త
2. పూలు + ఎత్తి : పూలెత్తి (ఉత్వసంధి నిత్య సంధి కనుక యడాగమ రూపం ఉండదు)
3. ఏమి + అంటిరి = ఏమంటిరి, ఏమియంటిరి

పై ఉదాహరణలో సంధి ఒకసారి నిత్యంగా మరొకసారి నిషేషంగా జరుగుతుంది. అనగా ఒకచోట ఒకసారి వ్యాకరణ కార్యం ప్రవర్తించి మరొకసారి ప్రవర్తించక పోవడం ఉంటుంది. ఇలా జరిగే విధానాన్ని వైకల్పికం అంటారు.

బహుళం

కింది వాక్యాలను గమనించండి. గీత గీసిన పదాలను విడదీయండి.

1. మా పెద్దన్న మామిడి పండు తిన్నాడు.
2. మా వదిన పుట్టినిల్లు నెల్లూరు.
3. నేను వేసవి సెలవుల్లో మా మేనత్త ఇంటికి వెళ్ళాను. మేనయత్త ప్రేమగా చూసింది.
4. నేను నిద్రలో ఒకానొక సమయంలో ఉలిక్కిపడతాను.

కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : మనమున్నాము = మనము + ఉన్నాము
1. పెద్దన్న = పెద్ద + అన్న
2. పుట్టినిల్లు = పుట్టిన + ఇల్లు
3. మేనత్త, మేనయత్త = మేన + అత్త
4. ఒకానొక = ఒక + ఒక

పై ఉదాహరణలను గమనించండి. అన్నిటిలోనూ పూర్వపదం చివర ‘అ’ అనే అచ్చు ఉంది. పరపదం (రెండవ పదం) మొదట కూడా అ, ఇ, ఒ…. ఇలాగ ఏదో ఒక అచ్చే ఉంది. కాని, నాలుగు పదాలలోనూ నాలుగు రకాలుగా జరిగింది కదా !

1. పెద్ద + అన్న = పెద్దన్న – ఇక్కడ సంధి నిత్యంగా జరిగినట్లు చూపారు. కాని, ‘పెద్దయన్న’ అనే రూపం కూడా ఉండవచ్చు.
రామ + అయ్య = రామయ్య – ఇక్కడ సంధి నిత్యంగా జరిగింది. ‘రామయయ్య’ అనే రూపం లేదు కనుక.

2. వెల + ఆలు = వెలయాలు – ఇక్కడ మొదటి పదం చివర ‘అకారం’ ఉంది. రెండవపదం మొదట కూడా ‘ఆ’ అనే అచ్చు ఉంది. కాని సంధి జరగలేదు. యడాగమం వచ్చింది. ‘వెలయాలు’ అయ్యింది. అందుచేత ‘వెలాలు’ అనకూడదు. ఇది సంధి అస్సలు జరగని రూపం.

3. మేన + అత్త = మేనత్త, మేనయత్త – ఇక్కడ సంధి జరిగినపుడు ‘మేనత్త’ అనే రూపం ఏర్పడింది. సంధి జరగనపుడు మేనయత్త అనే రూపం ఏర్పడింది. దీనిని ‘విభాష రూపం’ అంటారు. దీనినే వికల్పం, వైకల్పికం అని కూడా అంటారు.

4. ఒక + ఒక = ఒకానొక – ఇక్కడ సంధి నిత్యంగా జరగలేదు. కనుక ‘ఒకొక’ అనే రూపం ఏర్పడలేదు. విభాషగానూ జరగలేదు. కనుక ‘ఒకయొక’ అనే రూపం ఏర్పడలేదు. సంధి జరగనపుడు వచ్చే ‘యడాగమం’ రాలేదు. కాని, మధ్యలో ‘నకారం’ వచ్చి ‘ఒకానొక’ అనే రూపం ఏర్పడింది. దీనిని అన్యకార్యం అంటే ‘ఇతర విధంగా’ సంధి ఏర్పడిందని అంటారు.

మొత్తం మీద బహుళం అంటే నాలుగు విధాలుగా ‘సంధి’ జరుగుతుందని తెలుసుకోండి. 1) నిత్యం 2) విభాష లేదా వైకల్పికం 3) సంధి లేకపోవడం 4) అన్యకార్యం అర్థమైంది కదూ !

తృతీయా విభక్తి

కింది పట్టికను గమనించండి.

1. బోయవాడు బాణం	తో	పక్షిని కొట్టాడు.
2. దేవుని భక్తి శ్రద్ధల		పూజించాడు.
3. వాల్మీకి 24 వేల శ్లోకాల		రామాయణం రచించాడు.
4. కుశలవులు సప్తస్వరాల		పాట పాడారు.

వాక్య రూపంలో రాయండి.
ఉదా : బోయవాడు బాణంతో పక్షిని కొట్టాడు.
1. దేవుని భక్తి శ్రద్ధలతో పూజించాడు.
2. వాల్మీకి 24వేల శ్లోకాలతో రామాయణం రచించాడు.
3. కుశలవులు సప్తస్వరాలతో పాట పాడారు.

పై వాక్యాలలో ‘తో’ అనే ప్రత్యయం వాక్యాలను అర్థవంతంగా మార్చింది. వాక్యంలోని పదాల మధ్య చేరే చేతన్, చేన్, తోడన్, తోన్, అనే ప్రత్యయాలను తృతీయా విభక్తి అంటారు. సాధారణంగా కారణాన్ని, ఉపయోగాన్ని, సాధనాన్ని గురించి చెప్పే సందర్భంలో ‘తృతీయా విభక్తి’ని ఉపయోగిస్తారు.

ఊ) కింది సమాస పదాలను విగ్రహ వాక్యాలుగా రాయండి.
ఉదా : యశోద మేను = యశోద యొక్క మేను

1. చిన్ని శిశువు = చిన్నదైన శిశువు
2. వేషభూషణములు = వేషమును, భూషణమును
3. పెద్దపొట్ట = పెద్దదైన పొట్ట
4. చింతకాయలు = చింత అను పేరు గల కాయలు

ఋ) కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా : వెన్నదిన్న = వెన్న + తిన్న
1. వేంకటాద్రి = వేంకట + అద్రి
2. తూగేటి = తూగు + ఏటి
3. లోకములెల్ల = లోకములు + ఎల్ల

చమత్కార పద్యం

యోథెవ్వడు కురుబలమున?
మాధవ సఖుడేమి యెక్కి మరి తిరుగాడున్?
సాధించెనెవని రాముడు?
రాధేయుడు నందినెక్కి రావణుగెల్చెన్.

భావం :
కౌరవ సైన్యంలో యోధుడెవరు? శివుడు ఏ వాహనాన్ని ఎక్కి తిరుగుతాడు? ‘రాముడు ఎవరిపై విజయాన్ని సాధించాడు? కర్ణుడు, నందినెక్కి, రావణాసురుని గెల్చాడు.

(పై మూడు పాదాలలోని ప్రశ్నలకు సమాధానం చివరి పాదంలోనే ఉంది.)

ప్రాజెక్టుపని

ప్రశ్న 1.
అన్నమయ్య కీర్తనలను మరికొన్ని సేకరించండి. వాటిని చార్టుమీద రాసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు:
అన్నమయ్య కీర్తనలు:

1. ఆంజనేయ అనిలజ హనుమంతా నీ
రంజకపు చేతలు సురలకెంత వశమా !
తేరి మీద నీ రూపు తెచ్చిపెత్తి ఆర్జునుడు
కౌరవుల గెలిచే సంగర భూమిని
సారెకు భీముడు పురుషామృగము తెచ్చుచోట
నీ రోమములు కావా నిఖిల కారణము
నీ మూలమున గాదే నెలవై సుగ్రీవుడు
రాముని గొలిచి కపిరాజాయెను
రాముడు నీవంక నేపో రమణి సీతాదేవి
ప్రేమముతో మగువ పెండ్లాడెను.
బలురైత్యులను దుంచబంటు తనము మించ
కలకాలమును నెంచ కలిగితిగా
అల శ్రీ వేంకటపతి అండనె మంగాంబుధి
నిలయపు హనుమంత నెగడితిగా

2. అంతరంగమెల్ల శ్రీహరికి ఒప్పించుకుంటె
వింతవింత విధముల వీడునా బంధములు
మనుజుడై ఫలమేది మరిజ్ఞాని యౌదాకా
తనువెత్తి ఫలమేది దయకలుగు దాకా
ధనికుడై ఫలమేది ధర్మము సేయుదాకా
పనిమాలి ముదిసితే పాసెనా భవము ||అంతరంగ||
చదివియు ఫలమేది శాంతము కలుగుదాకా
పెదవెత్తి ఫలమేది ప్రియమాడు దాకా
మదిగల్గి ఫలమేది మాధవుదలచు దాకా
ఎదుట తానురాజైతే ఏలెనా పరము ||అంతరంగ||
పావనుడై ఫలమేది భక్తి కలిగిన దాకా
జీవించి ఫలమేది చింతదీరు దాకా
వేవేల ఫలమేది వేంకటేశు గన్న దాకా
భావించి తాదేవుడైతే ప్రత్యక్షమౌనా ||అంతరంగ॥

ప్రశ్న 2.
త్యాగయ్య కీర్తనలను సేకరించండి. వాటిని చార్టుమీద రాసి ప్రదర్శించండి.
జవాబు:
1. పల్లవి : ఎందరో మహానుభావులు అందరికీ వందనములు || ఎందరో ||
అను పల్లవి : చందురు వర్ణుని అందచందమును హృదయార విందమున జూచి బ్రహ్మానందమనుభవించు వా || రెందరో ||

చరణం :
సామగాన లోల మనసిజ లావణ్య ధన్య మూర్ధన్యు
మానస వనచర వరసంచారము నిలిపి మూర్తి బాగుగా పొగడనే వా . || రెందరో ||

సరగున నాదములకు స్వాంతమను
సరోజమును సమర్పణము సేయువా || రెందరో ||

పతితపావనుడనే పరాత్పరు గురించి
బరమార్ధమగు నిజమార్గముతోను బాడుచును,
సల్లాపముతో స్వరలయాది రాగముల తెలియువా || రెందరో ||

హరి గుణమణులగు సరములు గళమున
శోభిల్లు భక్త కోటు లిలలో తెలివితో చెలిమితో
గరుణ గల్గి జగమెల్లను సుధా దృష్టిచే బ్రోచువా || రెందరో ||

హొయలు మీఱ నడులు గల్గు సరసుని సదా
గనుల జూచుచును, పులక శరీరులయి ముదంబునను యశము గల వా || రెందరో ||

పరమభాగవత మౌనివరశశి విభాకర సనకసనందన దిగీశ
సురకింపురుష కనక కశిపుసుత నారద తుంబురు పవన సూను
బాలచంద్రధర శుక సరోజభవ భూసురవరులు పరమపావనులు
ఘనులు శాశ్వతులు కమలభవ సుఖము సదానుభవము గలవా .. || రెందరో ||

నీ మేను నామ వైభవమ్ములను నీ పరాక్రమ ధైర్యముల శాంతమా
నసము నీవులను వచన సత్యమును రఘువర నీ యెడ సద్భక్తియు
జనించకను దుర్మతములనను కల్గిజేసి నట్టి నీ యద
నెటింగి సతతంబునను గుణ భజనానంద కీర్తనము జేయువా || రెందరో ||

భాగవత రామాయణ గీతాది శ్రుతిశాస్త్ర పురాణపు మర్మములన్
శివాది షణ్మతముల గూఢముల ముప్పది ముక్కోటి సురాంత
రంగముల భావముల నెఱిగి భావరాగ లయాది సౌఖ్యముచే
చిరాయువుల్ గలిగి నిరవధి సుఖాత్ములై త్యాగరాజాప్తులైన వా || రెందరో ||

ప్రేమ ముప్పిరిగొనువేళ నామమును దలచేవారు
రామభక్తుడైన త్యాగరాజను తునికి నిజదాసు || రెందరో ||

2. పల్లవి : గిరిరాజ సుతాతనయ ! సదయ !
అను పల్లవి : సురనాథ ముఖార్చిత పాదయుగ !
పరిపాలయ యామిభ రాజముఖ !

చరణము : గణనాథ ! పరాత్పర ! శంకరా
గమవారినిధి రజనీకర !
ఫణిరాజ కంకణ ! విఘ్న నివా
రణ ! శాంభవ ! శ్రీ త్యాగరాజ నుత !

మీకు తెలుసా?

చతుర్దశ భువనాలు : 14 లోకాలు (సప్త అధో లోకాలు – 7, సప్త ఊర్ధ్వ లోకాలు – 7)
సప్త అధో లోకాలు : 1) అతలం 2) వితలం 3) సుతలం 4) తలాతలం 5) రసాతలం 6) మహాతలం 7) పాతాళం
సప్త ఊర్ధ్వ లోకాలు : 1) భూలోకం 2) భువర్లోకం 3) సువర్లోకం 4) మహర్లోకం 5) జనోలోకం 6) తపోలోకం 7)గుత్యలోకం

ఉపాధ్యాయులకు సూచనలు

అన్నమయ్య సంకీర్తనలను సేకరించండి. వాటిని వినండి.
అన్నమయ్య జీవితం గురించి తెలుసుకోండి.
అన్నమయ్య సంకీర్తనలను పాడే విధానాన్ని విద్యార్థులకు తెలపండి.

కవి పరిచయం

కవి పేరు : తాళ్లపాక అన్నమాచార్యులు
జననం : కడప జిల్లా రాజంపేట మండలం, తాళ్లపాక గ్రామంలో జన్మించారు.

తల్లిదండ్రులు : లక్కమాంబ, నారాయణసూరి అనే పుణ్యదంపతులు.

రచనలు : తిరుమల శ్రీ వేంకటేశ్వర స్వామిని స్తుతిస్తూ 32 వేల సంకీర్తనలు, 12 శతకాలు, ద్విపద రామాయణం, సంకీర్తన లక్షణం, శృంగార మంజరి, వేంకటాచల మాహాత్మ్యం మొదలైనవి ఆయన రచనలు.

అంకితం : అన్నమయ్య తన రచనలను శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామికి అంకితం చేశాడు.

ప్రత్యేకతలు :
దక్షిణాపథంలో భజన సంప్రదాయం, పద కవితా శైలిని ప్రారంభించిన తొలి వాగ్గేయకారుడు. 1) చందమామ రావే, జాబిల్లిరావే……. 2) జో అచ్యుతానంద జోజో ముకుందా వంటి పాటలు అన్నమయ్య రచించినవే. త్యాగయ్య, క్షేత్రయ్య, రామదాసు వంటి సంకీర్తనాచార్యులకు అన్నమయ్య మార్గదర్శకుడు. 95 సంవత్సరాలు జీవించాడు. 23.2. 1503న వేంకటేశ్వర స్వామిలో లీనమయ్యాడు.

బిరుదులు :
పదకవితా పితామహుడు, సంకీర్తనాచార్యుడు, పంచమాగమ సార్వభౌముడు, ద్రవిడాగము సార్వభౌముడు అనే బిరుదులు సమకాలీనులు సాదరంగా ఇచ్చారు.

పద్యాలు – అర్థాలు – భావాలు

1.ప|| చిన్ని శిశువూ చిన్ని శిశువూ
ఎన్నడుం జూడమమ్మ యిటువంటి శిశువూ ||
చ|| తోయంపు గురులతోడ దూగేటి శిరసు, చింత
కాయల వంటి జడల గముల తోడ
మ్రోయుచున్న కనకపు మువ్వల పాదాలతోడ
పాయక యశోదవెంట పాటాడు శిశువూ || చిన్ని ||
అర్థాలు :
ఎన్నడున్ = ఎప్పుడూ
తోయము = పరివారము (దట్టమైన)
కురులు = వెంట్రుకలు
తూగుట = ఊగుట
గములు = సమూహాలు, గుంపులు
కనకము = బంగారం
పాయక = విడువక
పాఱాడు = తిరుగాడు

భావం :
చిన్ని కృష్ణుని వంటి శిశువును ఎప్పుడూ చూడమమ్మా ! దట్టమైన వెంట్రుకలతో ఊగే శిరస్సు, చింతకాయల వంటి జడలతో ఉంటాడు, ఆయన పాదాలకున్న బంగారు గజ్జలలోని మువ్వలు మోగుతుంటాయి. తన తల్లియైన యశోదను ఒక్కక్షణం కూడా విడవకుండా ఆమె వెంట తిరుగాడే చిన్ని కృష్ణుని వంటి శిశువు నెన్నడూ చూడమమ్మా !

2. చ|| ముద్దుల వ్రేళ్ళతోడ మొరవంక యుంగరాల
నిద్దపుం జేతుల పైడి బొద్దుల తోడ
అద్దపుం జెక్కులతోడ అప్ప లప్ప లని నంత
గద్దించి యశోదమేను కౌగిలించు శిశువూ || || చిన్ని ||

చ|| బలుపైన పొట్టమీది పాలచారలతోడ
నులివేడి వెన్న దిన్న నోరి తోడ
చెలగి నేడిదె వచ్చి శ్రీవేంకటాద్రిపై
నిలిచి లోకములెల్ల నిలిపిన శిశువూ || చిన్ని ||
అర్థాలు :
వ్రేళ్లు = వేళ్లు
మొరవంక ఉంగరాలు = వంకీ ఉంగరాలు
నిద్దము = అందము
బొద్దులు = మురుగులు
చెక్కులు = చెక్కిళ్లు (బుగ్గలు)
అద్దము = ముఖం చూసుకొనే గాజు బిళ్ల
అప్పలప్పలు = ఒక ఆట, పిల్లలను దగ్గరకు పిలవడంలోని అనుకరణ
గద్దించి = అదలించి
మేను = శరీరం
బలుపు = పుష్టి
చార = గీత
నులివేడి = కొద్దిగా అడిగి
చెలగి = అతిశయించి
నేడు = ఈరోజు
అది = పర్వతం
పైడి = బంగారు

భావం :
ముద్దుల కృష్ణుని వేళ్ల వంకీ ఉంగరాలు అందంగా ఉన్నాయి. అందమైన ఆ చేతులు బంగారు మురుగులతో మెరుస్తున్నాయి. అతని బుగ్గలు నున్నగా అద్దాలలాగ మెరిసిపోతున్నాయి. పిల్లలు అప్పలప్పలంటే వారిని అదలించి యశోదను, కౌగిలించుకొంటాడు. పుష్టిగా ఉన్న చిన్ని కృష్ణుని పొట్టమీద పాలచారలతో, మరికొంచెం అడిగి తిన్న వెన్న నోటితో అతిశయించిన శ్రీకృష్ణుడే. ఈ రోజు క్రిందికి దిగివచ్చేడు. వేంకటాచలంపై వేంకటేశ్వరునిగా వెలిశాడు. అన్ని లోకాలనూ రక్షిస్తున్నాడు. అని అన్నమయ్య వర్ణించాడు.

సారాంశం

అన్నమయ్య భక్తితో రచించిన గేయమిది. దీనిలో బాలకృష్ణుని గురించి భక్తిగా వర్ణించాడు.

చిన్నికృష్ణుని వంటి చిన్ని శిశువును మనం ఎన్నడూ చూసి ఉండము.

దట్టమైన తలవెంట్రుకలతో ఊగే శిరస్సుతో ఉంటాడు. చింతకాయల వంటి జడలతో చిన్నికృష్ణుడు ఉన్నాడు.

బంగారు మువ్వలు గల కాలి గజ్జెలతో యశోదను విడువకుండా ఆమె వెనుకనే పారాడతాడు. ఇటువంటి చిన్ని శిశువును మనమెప్పుడూ చూడలేదు.

ముద్దుగా ఉన్న వేళ్లతో ఉంటాడు. వంకీల ఉంగరాలతో చిన్ని కృష్ణుని వేళ్లు ముద్దు ముద్దుగా ఉంటాయి. ! బంగారు మురుగులతో చేతులు మెరుస్తూ ఉంటాయి. చిన్ని కృష్ణుని బుగ్గలు అద్దాల లాగా మెరుస్తూ ఉంటాయి. పిల్లలంతా ‘అప్పలప్పలు’ అని ఆటలకు పిలిస్తే, వాళ్లను కసిరి, యశోదను కౌగిలించుకొంటాడు చిన్ని కృష్ణుడు. ! ఇటువంటి ముద్దుల కృష్ణుని మనమెప్పుడూ చూడలేదు.

నిండైన బొజ్జ మీద పాలచారలతో ఉంటాడు. వాళ్లమ్మను బెలిపించి కొసరి కొసరి తిన్న వెన్న నోటితోనే ! తిరుమల వేంకటాద్రిపై వెలిశాడు. లోకాలన్నీ కాపాడుతున్నాడు. ఇటువంటి చిన్ని శిశువును మనం ఎప్పుడూ చూడలేదు.

AP 7th Class Telugu Important Questions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

These AP 7th Class Telugu Important Questions 11th Lesson బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ will help students prepare well for the exams.

AP Board 7th Class Telugu 11th Lesson Important Questions and Answers బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత పద్యాలు

కింది పరిచిత పద్యాల్ని చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. నలగాము డెరుగును నాదుశౌర్యంబు
ప్రళయకాలమునాటి భైరవురీతి
సైంధవవధ వేళ సాహసస్పూర్తి
విజయుడు రణములో విహరించునట్లు
కౌరవ సేనలో గదబట్టిదూరి
వడముడిరణమున వ్రాలినయట్లు
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ‘విజయుడు’ అంటే ఎవరు?
జవాబు:
అర్జునుడు

ఆ) కౌరవుల మీద గద పట్టి యుద్ధం చేసినదెవరు?
జవాబు:
భీముడు

ఇ) ‘నాదు శౌర్యంబు’లో ‘నాదు’ అంటే ఎవరు?
జవాబు:
బాలచంద్రుడు

ఈ) ‘ప్రళయకాలం’ అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
భూమిపై ప్రాణులు నశించే కాలం.

2. వాయుపుత్రుడు లంక వడితోడఁడొచ్చి
భస్మంబుగావించి ప్రబలినభంగి
రాక్షసరణములో రామచంద్రుండు
వీరపరాక్రమవిధి జెందినట్లు
జలధిమధ్యంబున సారెకుదిరుగు
మందర శైలంబుమాడ్కిఁ దోఁపంగ
ఫాలాక్షుఁడతి రౌద్రపటిమ మీఱంగ
త్రిపురముల్ గాలిచి తీర్చినయట్లు
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ‘వాయుపుత్రుడు’ ఎవరు?
జవాబు:
ఆంజనేయుడు

ఆ) మంథర శైలము ఏ సముద్రంలో ఆధారంగా నిలిచింది?
జవాబు:
పాలసముద్రంలో

ఇ) ‘ఫాలాక్షుడు’ అంటే ఎవరు?
జవాబు:
శివుడు

ఈ) ‘భస్మము’ అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
బూడిద

3. దహనునికడ్డంబె దట్టమౌ వనము
బడబాగ్ని నార్చునే పాదౌథిమించి
భయదమౌపులికిని పశుగణం బెదురె
స్వాతికొక్కెరగుంపు సాళ్వంబు కెదురె
జింకలకదుపులు సివ్వంగికీడె
చిన్న మిర్యమునం చెడునె కారంబు
ప్రశ్నలు:
అ) ‘పాథోథి’ అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
సముద్రం

ఆ) భయంకరమైన పులిని ఏవి ఎదిరించలేవు?
జవాబు:
పశు సమూహం

ఇ) సాళ్వము అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
డేగ

ఈ) వేగంలో సివంగికి ఏవి సాటి కావు?
జవాబు:
జింకల సమూహం

అపరిచిత పద్యాలు

కింది అపరిచిత పద్యాలను చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. భూగోళం పుట్టుకకోసం
కూలిన సురగోళా లెన్నో?
ఈ మానవరూపంకోసం
జరిగిన పరిణామాలెన్నో?
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) దేని పుట్టుక జరిగింది?
జవాబు:
భూగోళం పుట్టుక జరిగింది.

ఆ) ఏ గోళాలు కూలినవి?
జవాబు:
సురగోళాలు కూలినవి.

ఇ) ఎవరి రూపం జరిగింది?
జవాబు:
మానవరూపం జరిగింది.

ఈ) మానవరూపం కోసం ఏం జరిగింది?
జవాబు:
మానవరూపం కోసం పరిణామం జరిగింది.

2. పసిపాపల నిదుర కనులలో
ముసిరిన భవితవ్యం యెంతో?
గాయపడిన కవిగుండెల్లో
రాయబడని కావ్యాలెన్నో?
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఎవరు నిదురపోతున్నారు?
జవాబు:
పసిపాపలు నిదురపోతున్నారు.

ఆ) పసిపాపల కనులలో ఏం మురిసింది?
జవాబు:
పసిపాపల కనులలో భవితవ్యం మురిసింది.

ఇ) ఎవరి గుండె గాయపడింది?
జవాబు:
కవి గుండె గాయపడింది.

ఈ) రాయబడనివి ఏవి?
జవాబు:
కావ్యాలు రాయబడలేదు.

3. ఆ చల్లని సముద్ర గర్భం
దాచిన బడబానల మెంతో?
ఆ నల్లని ఆకాశంలో
కానరాని భాస్కరులెందరో?
భూగోళం పుట్టుక కోసం
కూలిన సుర గోళాలెన్నో?
ఈ మానవ రూపం కోసం
జరిగిన పరిణామాలెన్నో?
ప్రశ్నలు:
అ) సముద్రం తన గర్భంలో దాచినది ఏమిటి?
జవాబు:
బడబానలం

ఆ) కనిపించని భాస్కరులు అంటే ఎవరు?
జవాబు:
ప్రతిభ ఉన్నా పైకి రాక మరుగున పడినవారు.

ఇ) ఈ మానవ రూపం కోసం ఏం జరిగాయని గేయ భాగం తెలుపుతుంది?
జవాబు:
ఎన్నోమార్పులు (పరిణామం)

ఈ) పై గేయ భాగం ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
ఈ గేయం ఎవరి రచన?

4. కలహపడునింట నిలువదు
కలుముల జవరాలు కానఁ గలకాలం బే
కలహములులేక సమ్మతి
మెలఁగంగా నేర్చెనేని మేలు కుమారీ !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) కలహపడే ఇంట్లో ఏం నిలువదు?
జవాబు:
కలహపడే ఇంట్లో లక్ష్మి (సంపద) నిలువదు.

ఆ) కలకాలం ఎలా మెలగాలి?
జవాబు:
కలకాలం ఏ విధమైన కలహాలు లేకుండా మెలగాలి.

ఇ) ఈ పద్యం ఎవరిని సంబోధిస్తూ చెప్పబడింది?
జవాబు:
ఈ పద్యం కుమారిని సంబోధిస్తూ అంటే ఆడ పిల్లలను సంబోధిస్తూ చెప్పబడింది.

ఈ) ఈ పద్యానికి శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
ఈ పద్యానికి శీర్షిక ‘కలహం-నష్టం’

5. తనిసిరే వేల్పు లుదధి రత్నముల చేత ?
వెఱచిరే ఘోర కాకోల విషము చేత ?
విడిచిరే యత్న మమృతంబు వొడుముదనుక ?
నిశ్చితార్థంబు వదలరు నిపుణమతులు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఉదధి రత్నముల చేత తృప్తి చెందని వారెవరు?
జవాబు:
వేల్పులు, ఉదధి రత్నములచేత తృప్తి చెందలేరు.

ఆ) నిపుణమతులు ఎటువంటివారు?
జవాబు:
నిపుణమతులు తాము అనుకున్న కార్యం నెరవేరే వరకు తమ ప్రయత్నాన్ని వదలరు.

ఇ) వేల్పులు దేన్ని చూసి భయపడలేదు?
జవాబు:
వేల్పులు ఘోర కాకోల విషాన్ని చూసి భయపడలేదు.

ఈ) ఈ పద్యానికి శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
ఈ పద్యానికి శీర్షిక “నిపుణమతుల పట్టుదల”.

6. అనువుగాని చోట అధికులమనరాదు
కొంచెముండుటెల్ల కొదువ గాదు
కొండ అద్దమందు కొంచెమై ఉండదా
విశ్వదాభిరామ వినుర వేమ.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) ఎక్కడ అధికుల మనకూడదు?
జవాబు:
అనువుగాని చోట అధికులమనరాదు.

ఆ) కొండ ఎక్కడ చిన్నదిగా కనిపిస్తుంది?
జవాబు:
కొండ అద్దంలో చిన్నదిగా కనిపిస్తుంది.

ఇ) ‘కొదువ’ అంటే అర్థం ఏమిటి?
జవాబు:
కొదువ అంటే లోటు అని అర్థం.

ఈ) పై పద్యంలో ఎవరిని సంబోధించారు?
జవాబు:
పై పద్యంలో వేమనను సంబోధించారు.

II. వ్యక్తీకరణ -సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
శ్రీనాథుని గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
కవిపేరు : శ్రీనాథుడు
ఉద్యోగం . : పెదకోమటి వేమారెడ్డి ఆస్థానంలో విద్యాధికారిగా ఉండేవాడు.
బిరుదులు : కవిసార్వభౌముడు.
రచనలు : మరుత్తరాట్చరిత్ర, శృంగార నైషధం, కాశీఖండం, హరవిలాసం, పల్నాటి వీరచరిత్ర, క్రీడాభిరామం మొదలైనవి.
ప్రత్యేకతలు : ఆయన రచించిన చాటు పద్యాలు చాలా ప్రఖ్యాతిని పొందాయి.

ప్రశ్న 2.
బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞకు నేపథ్యం వ్రాయండి.
జవాబు:
పల్నాటి రాజ్యం పొలిమేరల్లో యుద్ధ వాతావరణం ఏర్పడింది. ఆ సమయంలో పట్టణ వీధుల్లో బాలచంద్రుడు బొంగరాలాట ఆడుతున్నాడు. నైపుణ్యంతో కూడిన ఆట అందరినీ ఆకట్టుకుంటోంది. అమ్మలక్కలందరూ చుట్టూ చేరి చూస్తూ ఆనందిస్తున్నారు. ఒక బొంగరం పొరపాటున అన్నమ్మ అనే ఆమెకు తగిలింది. ఆమె కోపంగా “నీ పౌరుషం బొంగరాలాటలో కాదు. యుద్ధభూమిలో చూపించు. పల్నాటి వీరత్వాన్ని ప్రదర్శించు” అని అంది. వెంటనే బాలచంద్రుడు పౌరుషంతో యుద్ధరంగమునకు బయలుదేరి తల్లి దీవెనలు తీసుకునే సందర్భంలోనిది.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
ఈ పాఠంలో బాలచంద్రుని మాటల ద్వారా అతను భారతం చదివాడని ఎలా చెప్పగలవు?
జవాబు:
ఈ పాఠంలో బాలచంద్రుడు సైంథవ వధ వేళ అర్జునుని వలె యుద్ధరంగంలో విహరిస్తానని అన్నాడు.

దీనిని బట్టి అతను మహాభారతం చదివాడు. మహాభారతంలో కౌరవులు పన్నిన పద్మవ్యూహం గురించి చదివాడు. అభిమన్యుని మరణానికి ప్రధాన కారకుడు సైంధవుడని అతనికి తెలుసు. సూర్యాస్తమయంలోగా సైంధవుని చంపుతానని అర్జునుడు ప్రతిజ్ఞ చేయడం, ఆ ప్రతిజ్ఞను నెరవేర్చుకోవడం గురించి బాలచంద్రుడు బాగా తెలుసుకొన్నాడని అర్థమౌతుంది.

భీముడు చేసిన గదాయుద్ధం, అతను కౌరవ సైన్యాన్ని అల్లకల్లోలం చేసిన తీరు బాలచంద్రుడు భారతం చదివి లేదా విని తెలుసుకొన్నాడని కచ్చితంగా చెప్పవచ్చును.

ప్రశ్న 2.
బాలచంద్రుని లోకజ్ఞానం గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
బాలచంద్రుడు లోకజ్ఞానం ఎక్కువగా కలవాడు. ఈ విషయం అతను చెప్పిన ఉదాహరణల ద్వారా తెలుస్తోంది.

ఉరుమని పిడుగు, కంటిలో నలుసు మొదలైన జాతీయాలు చక్కగా ప్రయోగించాడు. సముద్రం బడబానలను ఆర్పలేదన్నాడు. అగ్నికి వనం అడ్డం కాదన్నాడు. పులిని చిన్న చిన్న జంతువులు ఏమీ చేయలేవన్నాడు. డేగను కొంగలు ఎదిరించలేవన్నాడు. జింకల గుంపులు సివంగినేమీ చేయలేవు అన్నాడు. మిరియపు గింజ చిన్నదైనా ఘాటెక్కువని చెప్పాడు. వీటిని బట్టి బాలచంద్రునకు లోకజ్ఞానం ఎక్కువని తెలుస్తోంది.

II. భాషాంశాలు

పర్యాయపదాలు

తల్లి = అమ్మ, మాత
పలుకు = మాట, వాణి
భామ = స్త్రీ, పడతి
శౌర్యం = పరాక్రమం, విక్రమం
కాలము = సమయము, ప్రొద్దు
భైరవుడు = కాలభైరవుడు, శివుడు
వధ = చంపడం, హత్య
సాహసం = ధైర్యం, నిర్భయం
విజయుడు = అర్జునుడు, నరుడు
రణము = యుద్ధం, పోరు
సేన = సైన్యం, దళము
వడముడి = భీముడు, కోదరుడు
వాయుపుత్రుడు= హనుమంతుడు, ఆంజనేయుడు
భస్మము = బూడిద, బూది
భంగి = వలె, విధము, మాడ్కి
జలధి = సముద్రం, ఉదధి, అభి, పాదోధి
శైలము = పర్వతం, గిరి
ఫాలాక్షుడు = శివుడు, పరమేశ్వరుడు
గాలి = వాయువు, గాడ్పు
శక్తి = బలము, సత్తువ
పృథ్వి = భూమి, పుడమి
పీనుగు = శవము, పార్థివ శరీరం
మది = మనస్సు, మతి
ఉర్వీశుడు = రాజు, ప్రభువు
పిడుగు = కులిశము, అశని
పగవారు = శత్రువులు, అరులు
నెత్తురు = రుధిరం, రక్తం
దహనుడు = వహ్ని, అగ్ని
వనము = అడవి, విపినం
పులి = వ్యాఘ్రము, పుండరీకం
పశువు = జంతువు, పసరము
కొంగ = కొక్కెర, బకము
సాళ్వము = డేగ, సాళువము
జింక = మృగము, లేడి
కదుపు = సమూహం, గుంపు
సివ్వంగి = సింగము, సివంగి
బాలుడు = బాలకుడు, పిల్లవాడు

ప్రకృతి – వికృతులు

చంద్రుడు – చందురుడు
ప్రతిజ్ఞ – ప్రతిన
భస్మము – బసుమము
పుత్రుడు – బొట్టెడు
రాక్షసులు – రక్కసులు
లంక – లంకె పశువు
పశువు – పసలము
స్థావరము – తావరము
శక్తి – సత్తువ మది
పృథ్వి – పుడమి
దళము – దణా
గర్వము – గరువము
అగ్ని – అగ్గి
శక్తి – సత్తువ
మరీచము – మిరియము

వ్యతిరేక పదాలు

బాలుడు × వృద్ధుడు
భయము × నిర్భయము
ఎరుగును × ఎరుగడు
నాటి × నేటి
సాహసం × పిరికితనం
చొచ్చి × విరమించి
రాక్షసులు × దేవతలు
అతి × మితి
సకలం × శకలం
శక్తి × అశక్తి
గర్వము × నిగర్వము
దట్టము × పలుచన
చిన్న × పెద్ద

సంధులు (ఉత్వసంధి)

భయమేల = భయము + ఏల
నీవిపుడు = నీవు + ఇపుడు
నలగాముడెరుగును= నలగాముడు + ఎరుగును
ఫాలాక్షుడతి = ఫాలాక్షుడు + అతి
దళములకురుమని= దళములకు + ఉరుమని
ఎదురెవ్వరే = ఎదురు + ఎవ్వరు + ఏ
దట్టమౌ = దట్టము + ఔ
పశుగణం బెదురె = పశుగణంబు + ఎదురు+ఎ
సాళ్వంబుకెదురె = సాళ్వంబుకు + ఎదురు+ఎ
బాలుడనని = బాలుడను + అని .

అత్వసంధి

చెందినట్లు = చెందిన + అట్లు

ఇత్వసంధి

దహనునికడ్డంబె = దహనునికి + అడ్డంటే
సివ్వంగికీడె = సివ్వంగికి + ఈడె

యడాగమం

వ్రాలినయట్లు = వ్రాలిన + అట్లు
తీర్చినయట్లు = తీర్చిన + అట్లు

సరళాదేశ సంధి

వడితోడఁజొచ్చి = వడితోడన్ + చొచ్చి
మాడ్కిందోపంగ = మాడ్కిన్ + తోపంగ
ముంచంగఁబరగిన= ముంచంగన్ + పరగిన
నిండంగఁజేతు = నిండంగన్ + చేతు

గసడదవాదేశ సంధి

త్రిపురముల్ గాలిచి= త్రిపురముల్ + కాలిచి
పెంటలుగాగ = పెంటలు + కాగ
భస్మంబుగావించి = భస్మంబు + కావించి

సవర్ణదీర్ఘ సంధి

ఫాలాక్షుడు = ఫాల + అక్షుడు
ప్రళయాబ్ది = ప్రళయ + అబ్ది
ఉర్వీశుడు = ఉర్వి + ఈశుడు
బడబాగ్ని = బడబ + అగ్ని

సమాసములు (షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం)

బాలచంద్రుని ప్రతిజ్ఞ = బాలచంద్రుని యొక్క ప్రతిజ్ఞ
నాదుశౌర్యంబు = నా యొక్క శౌర్యంబు
సైంధవ వధ = సైంధవుని యొక్క వధ
వాయుపుత్రుడు = వాయువు యొక్క పుత్రుడు
జలధి మధ్యంబు = జలధి యొక్క మధ్యంబు
ఉర్వీశు దళము = ఉర్వీశుని యొక్క దళము
ఉర్వీశుడు = ఉర్వికి ఈశుడు
నలగాము బలములు = నలగాముని యొక్క బలములు
పశుగణంబు = పశువుల యొక్క గణంబు
కొక్కెరగుంపు = కొక్కెరల యొక్క గుంపు
జింకల కదుపులు = జింకల యొక్క కదుపులు

ఖాళీలు : క్రింది ఖాళీలను సరైన వ్యతిరేక పదాలతో పూరించండి.

1. పిరికితనం పనికిరాదు. …………… చేయరా డింభకా ! (సాహసం)
2. తెలుగు చాలామంది ఎరుగును కాని ఆంగ్లం …………… (ఎరుగరు)
3. నాటి సినిమాలు ………….. సినిమాలు వేర్వేరు. (నేటి)
4. అంతఃపురం చొచ్చి ……………… (విరమించాడు)
5. రాక్షసులు దుర్మార్గులు, ……………. సన్మార్గులు. (దేవతలు)
6. అతి అన్ని చోట్లా పనికిరాదు ……………… గా ఉండాలి. (మితి)
7. సకలం పరమాత్మే …………… లేదు. (శకలం)
8. గర్వము పనికిరాదు ………………. తో జీవించాలి. (నిగర్వము)
9. చిన్న అగ్ని కణం కూడా ……………….. ప్రమాదం తెస్తుంది. (పెద్ద)
10. బాలురు, ……………. సమానమే. (బాలికలు)

సంధులు

1. భయమేల = భయము + ఏల – ఉత్వ సంధి
2. ముంచంగఁ బరగిన = ముంచంగన్ + పరగిన – సరళాదేశ సంధి
3. చెందినట్లు చెందిన + అట్లు – అత్వ సంధి
4. దహనుని కథంబె = దహనునికి + అడ్డంబె – ఇత్వ సంధి
5. త్రిపురముల్ గాలిచి = త్రిపురముల్ + కాలిచి – గసడదవాదేశ సంధి
6. ఉర్వీశుడు ఉర్వి + ఈశుడు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
7. వ్రాలినయట్లు = వ్రాలిన + అట్లు – యడాగమం
8. సివ్వంగికీడె = సివ్వంగికి + ఈడె – ఇత్వ సంధి

IV. బహుళైచ్ఛిక ప్రశ్నలు

1. భాషాంశాలు

అర్థాలు : ఈ క్రింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు గుర్తించండి.

1. వీరులకు శౌర్యం సహజం.
a) పరాక్రమం
b) ధైర్యం
c) సాహసం
d) శక్తి
జవాబు:
a) పరాక్రమం

2. రణములో పిరికితనం పనికిరాదు.
a) కత్తి
b) యుద్ధం
c) విజయం
d) ధైర్యం
జవాబు:
b) యుద్ధం

3. పాండవ మధ్యముడు విజయుడు.
a) భీముడు
b) నకులుడు
c) సహదేవుడు
d) అర్జునుడు
జవాబు:
d) అర్జునుడు

4. వడముడి చాలా బలవంతుడు.
a) అర్జునుడు
b) రావణుడు
c) భీముడు
d) వాలి
జవాబు:
c) భీముడు

5. జలధిలో కెరటాలెక్కువ ఉంటాయి.
a) సముద్రం
b) కాల్వ
c) సెలయేరు
d) గోదావరి
జవాబు:
a) సముద్రం

6. భస్మమును శివుడు శరీరానికి పూసుకొంటాడు.
a) గంధం
b) పన్నీరు
c) అమృతం
d) బూడిద
జవాబు:
d) బూడిద

7. శైలము యొక్క పుత్రిక పార్వతి. .
a) హిమాలయం
b) కొండ
c) బండ
d) శివుడు
జవాబు:
b) కొండ

8. పగవారిని కూడా క్షమించాలి.
a) శత్రువులను
b) మిత్రులను
c) బంధువులను
d) చుట్టాలను
జవాబు:
a) శత్రువులను

9. కొక్కెరకు చేపలంటే ఇష్టం.
a) నక్క
b) కొంగ
c) పక్షి
d) ఖగము
జవాబు:
b) కొంగ

10. సివంగి అంటే అన్ని జంతువులకూ భయమే.
a) ఏనుగు
b) తోడేలు
c) ఆడసింహం
d) నక్క
జవాబు:
c) ఆడసింహం

పర్యాయపదాలు : ఈ క్రింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.

11. తల్లిదండ్రుల మాట వినాలి.
a) మాత, అమ్మ
b) జనని, జనకుడు
c) చెలి, సఖి
d) దేవత, దైవం
జవాబు:
a) మాత, అమ్మ

12. భామలను గౌరవించాలి.
a) స్త్రీ, అమ్మ
b) అంబ, అమ్మ
c) పడతి, స్త్రీ
d) వనిత, వనజ
జవాబు:
c) పడతి, స్త్రీ

13. కాలము కలిసి రావాలి.
a) సమయం, యుద్ధం
b) సమయం, ప్రొద్దు
c) ప్రొద్దు, నలుపు
d) ప్రొద్దు, సాయంత్రం
జవాబు:
b) సమయం, ప్రొద్దు

14. భైరవుడు పూజ్యనీయుడు.
a) శివుడు, బ్రహ్మ
b) బ్రహ్మ, విష్ణువు
c) విష్ణువు, లక్ష్మి
d) శివుడు, కాలభైరవుడు
జవాబు:
d) శివుడు, కాలభైరవుడు

15. విజయుడు విజయం పొందనిదే శాంతించడు.
a) అర్జునుడు, భీముడు
b) భీముడు, వడముడి
c) అర్జునుడు, నరుడు
d) ధర్మరాజు, భీముడు
జవాబు:
c) అర్జునుడు, నరుడు

16. రణములో వెన్నుచూపకూడదు.
a) యుద్ధం, పోరు
b) రాజ్యం, యుద్ధం
c) శత్రువు, వైరి
d) వీధి, వాడ
జవాబు:
a) యుద్ధం, పోరు

17. గాలి చల్లగా లేదు.
a) వాయువు, అగ్ని
b) వాయువు, ఆకాశం
c) వాయువు, గాడ్పు
d) చలి, శీతువు
జవాబు:
c) వాయువు, గాడ్పు

18. జలధిలో నిధి నిక్షేపాలుంటాయి.
a) సముద్రం, ఉదధి
b) గిరి, గిరిజ
c) జలజం, జలజాక్షి
d) నది, నదము
జవాబు:
a) సముద్రం, ఉదధి

19. పృథ్విపై సింహం బలమైన జంతువు.
a) నేల, నింగి
b) లోకం, జగం
c) భూమి, పుడమి
d) గగనం, నింగి
జవాబు:
c) భూమి, పుడమి

20. నెత్తురు చిమ్మేలా కొట్టుకోకూడదు.
a) రక్తం, రుధిరం
b) రక్తం, మాంసం
c) కన్నీరు, అశ్రువులు
d) బాధ, దుఃఖం
జవాబు:
a) రక్తం, రుధిరం

ప్రకృతి-వికృతులు : ఈ క్రింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు ప్రకృతి-వికృతులను గుర్తించండి.

21. బాలచంద్రుడు ప్రతిజ్ఞ చేశాడు.
a) ప్రజ్ఞ
b) ప్రతిన
c) ప్రతిజ్ఞము
d) ప్రజ్ఞానం
జవాబు:
b) ప్రతిన

22. అగ్నితో చెలగాటమాడకూడదు.
a) అగిని
b) అగ్గిని
c) అగ్గి
d) అగ్నము
జవాబు:
c) అగ్గి

23. మిరియము చిన్నదైనా ఘాటెక్కువ.
a) మరియము
b) మరీచము
c) మారీచము
d) మరీచిక
జవాబు:
b) మరీచము

24. బసుమముతో ఆటలాడకు.
a) భస్మము
b) బాసుమతి
c) బసమ
d) బసవడు
జవాబు:
a) భస్మము

25. రక్కసులు ప్రమాదకారులు.
a) రక్షస్సు
b) రక్కసం
c) రక్కిస
d) రాక్షసులు
జవాబు:
d) రాక్షసులు

26. పశువుకు జ్ఞానం ఉండదు.
a) పసలము
b) పసము
c) పసి
d) పసికూన
జవాబు:
a) పసలము

27. మతిలేని పనులు చేయకు.
a) మతము
b) సమ్మతము
c) మది
d) పదిలం
జవాబు:
c) మది

28. పుడమిపై జాగ్రత్తగా ధర్మం కాపాడాలి.
a) భూమి
b) భువి
c) నేల
d) పృధ్వి
జవాబు:
d) పృధ్వి

29. గర్వము పనికిరాదు.
a) గరువము
b) గరవము
c) గౌరవం
d) గరగర
జవాబు:
a) గరువము

30. చంద్రుడు చల్లని వెన్నెల కురిపిస్తున్నాడు.
a) చంద్రిక
b) చందమామ
c) చందురుడు
d) జాబిలి
జవాబు:
c) చందురుడు

2. వ్యాకరణాంశాలు

ఈ క్రింది వానిని కోరిన విధంగా గుర్తించండి.

31. వనము దిరిగి – ఇది ఏ సంధి?
a) సరళాదేశ సంధి
b) గసడదవాదేశ సంధి
c) త్రిక సంధి
d) ఉత్వ సంధి
జవాబు:
b) గసడదవాదేశ సంధి

32. వనముఁ దిరిగి – ఇది ఏ సంధి?
a) సరళాదేశ సంధి
b) గసడదవాదేశ సంధి
c) త్రికసంధి
d) ఉత్వసంధి
జవాబు:
a) సరళాదేశ సంధి

33. కాలుసేతులు – సంధి విడదీయండి.
a) కాలు + సేతులు
b) కాలున్ + చేతులు
c) కాలులు + చేయి
d) కాలు + చేతులు
జవాబు:
d) కాలు + చేతులు

34. తల్లిదండ్రులు – సంధి విడదీయండి.
a) తల్లి + తండ్రులు
b) తల్లిన్ + తండ్రి
c) తల్లి + తండ్రి
d) తల్లిన్ + దండ్రి
జవాబు:
c) తల్లి + తండ్రి

35. నేనేమిటి – సంధి విడదీసినది గుర్తించండి.
a) నేను + ఏమిటి
b) నేనే + ఏమిటి
c) నేనేమి + టి
d) నేన + ఏమిటి
జవాబు:
a) నేను + ఏమిటి

36. విమానమందుకో – సంధి పేరేమి?
a) అత్వసంధి
b) ఇత్వసంధి
c) ఉత్వసంధి
d) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
జవాబు:
c) ఉత్వసంధి

37. వేంకటాద్రి – సంధి పేరేమిటి?
a) గుణసంధి
b) అత్వసంధి
c) ఉత్వసంధి
d) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
జవాబు:
d) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

38. మన ఊరు – సమాసం పేరు గుర్తించండి.
a) సప్తమీ తత్పురుష
b) షష్ఠీ తత్పురుష
c) ద్వితీయా తత్పురుష
d) తృతీయా తత్పురుష
జవాబు:
b) షష్ఠీ తత్పురుష

39. తల్లితండ్రి – విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
a) తల్లి యొక్క తండ్రి
b) తల్లియును తండ్రియును
c) తల్లి వంటి తండ్రి
d) తల్లి యైన తండ్రి
జవాబు:
a) తల్లి యొక్క తండ్రి

40. నర్మదానది – విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
a) నర్మద యొక్క నది
b) నర్మద అను పేరు గల నది
c) నదియైన నర్మద
d) నర్మదైన నది
జవాబు:
b) నర్మద అను పేరు గల నది

నేనివి చేయగలనా?

1. యుద్ధంలో వీరోచితంగా పోరాడిన వీరుల గురించి మాట్లాడగలను. [ ఔను / కాదు ]
2. గేయాన్ని ధారాళంగా చదవగలను. భావాన్ని సొంతమాటల్లో చెప్పగలను. [ ఔను / కాదు ]
3. పాఠంలోని పదాలను, వాక్యాలను, వాక్య నిర్మాణంలో వినియోగించగలను. [ ఔను / కాదు ]
4. పాఠంలోని ప్రశ్నలకు జవాబులు సొంతమాటల్లో రాయగలను. [ ఔను / కాదు ]

చదవండి – ఆనందించండి

ఏకాగ్రత అది హస్తినాపురం. విలువిద్యలో శిక్షణ పొందిన రాకుమారులు ధనుర్బాణాలు ధరించి నిలుచున్నారు. దూరంగా చెట్టు. దాని మీద పక్షి బొమ్మ ఉంది. ద్రోణుడు ముందుగా ధర్మరాజుతో “రాకుమారా ! చెట్టును గమనించు. నీకేం కనపడుతున్నాయి” అని అన్నాడు. పక్షితో పాటు చెట్టు, కొమ్మలు, ఆకులు కూడా కనపడుతున్నాయని ధర్మరాజు సమాధానం చెప్పాడు. తర్వాత దుర్యోధనుడు, భీముడు మొదలైన శిష్యులందరినీ అదే విధంగా ద్రోణుడు అడిగాడు. వారు కూడా తమకు అన్నీ కనబడుతున్నాయని చెప్పారు.

తరువాత ద్రోణుడు అర్జునుడితో, నీకు చెట్టు కనబడుతున్నదా ! అని ప్రశ్నించాడు. లేదని సమాధానం చెప్పాడు. మరి కొమ్మలు, ఆకులు కనబడుతున్నాయా? అని ద్రోణుడు అన్నాడు. లేదని సమాధానమిచ్చాడు. మరి పక్షి కనిపిస్తున్నదా ? మరలా లేదనే సమాధానం వచ్చింది. మరినీకేం కనిపిస్తున్నది ? పక్షి కన్ను అని సమాధానం వచ్చింది. ఆ లక్ష్యాన్ని ఛేదించు అని ద్రోణుని నోటి నుంచి మాట వచ్చేలోపే అర్జునుడు విడిచిన బాణం పక్షి కన్నును తాకింది. ఆ ప్రాంగణమంతా కరతాళధ్వనులు మారుమ్రోగాయి. ఆనందంతో శిష్యుని ఏకాగ్రతను మెచ్చి గురు ద్రోణుడు ఆశీర్వదించాడు.

భారతంలోని ఈ ఇతివృత్తాన్ని గమనిస్తే అర్జునుడు తన దృష్టిని పూర్తిగా చేస్తున్న పని మీదే కేంద్రీకరించాడు. అలా మనస్సు ఒకే విషయాన్ని గురించి నిలకడగా ఆలోచించడమే ఏకాగ్రత. భూతద్దం ద్వారా సూర్యరశ్మి ఒకేచోట కదలకుండా వుంచితే అది చెక్కను క్షణాలలో కాల్చగలుగుతుంది. కానీ నేరుగా తాకే సూర్యరశ్మి ఆ చెక్కను కాల్చలేదు. అదే విధంగా సాధారణమైన స్థితిలో మన ఆలోచనా శక్తి చెల్లాచెదురై ఉంటుంది. అదే ఆలోచనా శక్తిని మనం ఒకే విషయంపై ఉంచినపుడు త్వరగా నేర్చుకోగలుగుతాం.

ఇది మనస్సుకు సంబంధించినది. మనస్సు ఒకే విషయంపై ఏకాగ్రతతో ఉండటాన్ని అభ్యాసం చేస్తే అన్ని విద్యలలోనూ రాణించగలుగుతారు. ఏ రంగంలోనైనా విజయం సాధించగలుగుతారు.

సాహితీ తరంగ సంగీత రసముని – తెలుగుభాష – నండూరి రామాకృష్ణమాచార్యులు

AP 7th Class Telugu Important Questions 10th Lesson ప్రియ మిత్రునికి

December 23, 2023December 22, 2023 by Mahesh

These AP 7th Class Telugu Important Questions 10th Lesson ప్రియ మిత్రునికి will help students prepare well for the exams.

AP Board 7th Class Telugu 10th Lesson Important Questions and Answers ప్రియ మిత్రునికి

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత గద్యాలు

కింది పరిచిత గద్య భాగాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. మైత్రి, ప్రేమ, నిస్వార్థత వున్న మానవులంతా ఎంత దూరాన వున్నా కూడా చాలా దగ్గరిలోని వారే. వారు ఏ వయసు వారైనప్పటికీ ఒకే వయసువారు. వారు ఏ వర్ణానికి చెందినా ఒకే వర్ణము వారు. వారు ఏ దేశానికి చెందినా ఒకే దేశానికి చెందిన వారు. కులతత్వాలూ, జాతి భేదాలకు మనమంతా దూరం.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) మనుషుల మధ్య దూరాన్ని చెరిపేవి ఏవి?
జవాబు:
మైత్రి, ప్రేమ, నిస్వార్థతలే మనుష్యుల మద్య దూరాన్ని చెరిపేవి.

ఆ) వారు ఏ దేశానికి చెందినా ఒకే దేశానికి చెందినవారు అనడంలో ఆంతర్యం ఏమిటి?
జవాబు:
స్నేహం, ప్రేమ, నిస్వార్ధతలు మనుష్యులను కలుపుతాయనేది కవి ఉద్దేశం.

ఇ) ‘కులం’ పర్యాయ పదాలు ఏవి?
జవాబు:
తెగ, జాతి

ఈ) ‘వర్ణము’ వికృతి పదతి ఏది?
జవాబు:
వన్నెము

కింది పరిచిత గద్య భాగాన్ని చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

2. ఎక్కువ మంది మానవులలో సుఖాలకంటే బాధలే ఎక్కువ. మానవుని బాధల నుండి, శోకాల నుండి, దిగుళ్ళూ, చింతల నుండి తప్పించి ఆనందంవైపు మరలించటానికే అనేకమైన లలిత కళలు. సాహిత్యం , సంగీతం, నృత్యం, శిల్పం, చిత్రలేఖనం మొదలైనవి. ఏ కళ మానవుని బాధను తాత్కాలికంగానైనా తొలగించి ఆనందాన్ని ప్రసాదించజాలదో ఆ కళ కల మాత్రమే అవుతుంది.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) మానవుని బాధను మరలించేవి ఏవి?
జవాబు:
మానవుని బాధను మరలించేవి లలితకళలు.

ఆ) ‘తాత్కాలికం’ అంటే అర్థం ఏమిటి?
జవాబు:
కొంత సమయం వరకు.

ఇ) ‘లలిత కళలు’ ఏవి?
జవాబు:
సాహిత్యం , సంగీతం, నృత్యం, శిల్పం, చిత్రలేఖనం.

ఈ) చింత – వ్యతిరేక పదం రాయండి.
జవాబు:
నిశ్చింత

అపరిచిత గద్యాలు

కింది అపరిచిత గద్యాలను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

చేతిలో అనువుగా ఒదిగి ఒక విషయానికి సంబంధించిన వివరణను ఇచ్చే కాగితాన్ని ‘కరపత్రం’ అనవచ్చు. కరపత్రం సంస్కృత పదం. చేతిలోని కాగితమని దీని అర్థం. దీన్నే ఆంగ్లంలో ‘పాంప్లెట్’ అంటారు. పదిమందికి తెలియవలసిన విషయంతో కూడుకున్నదే కరపత్రం. ఒక వ్యక్తి ఒక విషయాన్ని మరొకరికి తెలియబరచడానికి ఒక కాగితం మీద రాసి పంపవచ్చు. ఆ విషయం ఆ ఒక్క వ్యక్తికే సంబంధించినది కాక, ఎందరికో సంబంధించినది కావచ్చు. సాంఘిక, ఆర్థిక, రాజకీయ మతస్థితులను . ప్రతిబింబించేది కావచ్చు. ఇలా రాసి పంపే కాగితాలను లేఖలు అనవచ్చు గదా ! అనిపిస్తుంది.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) కరపత్రం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
చేతిలో ఒదిగి ఏదైనా విషయానికి సంబంధించి వివరణను ఇచ్చే కాగితాన్ని ‘కరపత్రం’ అంటారు.

ఆ) కరపత్రం అంటే అర్థం ఏమిటి? దీన్ని ఆంగ్లంలో ఏమంటారు?
జవాబు:
కరపత్రం అంటే చేతిలో కాగితం అని అర్థము. దీన్ని ఇంగ్లీషులో ‘పాంప్లెట్’ అంటారు.

ఇ) కరపత్రంలో విషయం దేనితో కూడుకొని ఉంటుంది?
జవాబు:
కరపత్రంలో విషయం పదిమందికీ తెలియవలసిన విషయంతో కూడి ఉంటుంది.

ఈ) కరపత్రంలో విషయం దేన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది?
జవాబు:
కరపత్రంలో విషయం, సాంఘిక, ఆర్థిక, రాజకీయ మతస్థితులను గూర్చి ప్రతిబింబిస్తుంది.

2. లిపి వాడుకలోకి వచ్చిన తరువాత, గుడ్డముక్కల మీద, చెక్క పలకల మీద రాసేవారు. ఒక విషయాన్ని దూరప్రాంతాల వారికి పంపాలనుకున్నప్పుడు మందపాటి గుడ్డమీద రాసి దానికి ఒక పిడిని అమర్చి ఆ పిడి చుట్టూ రాత ఉన్న గుడ్డను చుట్టి పైన తాడుతో కట్టి పంపేవారు. రాజుల కాలంలో ఇది ఎక్కువగా వాడుకలో ఉండేది. ఇలాంటి గుడ్డ ఉత్తరాలు ఇప్పటికీ కొన్ని ప్రాచీన మఠాలలో ఉన్నాయని తెలుస్తోంది. చేతులలో – అందంగా అమరే ఈ గుడ్డ ఉత్తరాలను, కరపత్రాల పరిణామంలో రెండో దశగా భావించవచ్చు. ముద్రణ సౌకర్యం ఏర్పడిన తరువాత, ఇంగ్లాండ్, ఫ్రాన్స్, జర్మనీ దేశాలలో కరపత్రాల ముద్రణ మొదలై, ప్రపంచమంతా విస్తరించింది.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) గుడ్డ ఉత్తరాలు ఎలా పంపేవారు?
జవాబు:
గుడ్డ మీద రాసి, దానికి ఒక పిడి అమర్చి, ఆ పిడి చుట్టూ రాత గుడ్డను చుట్టి, పైన తాడుతో కట్టి, పంపేవారు.

ఆ) గుడ్డ ఉత్తరాలు ఇప్పుడు ఎక్కడ కనిపిస్తాయి?
జవాబు:
గుడ్డ ఉత్తరాలు ప్రాచీన మఠాలలో ఉన్నాయని తెలుస్తోంది.

ఇ) గుడ్డ ఉత్తరాలు కరపత్రాల పరిణామంలో ఎన్నో దశకు సంబంధించినవి?
జవాబు:
గుడ్డ ఉత్తరాలు కరపత్రాల పరిణామంలో రెండవ దశగా భావించాలి.

ఈ) కరపత్రాలు మొదట ఏయే దేశాల్లో ముద్రించబడ్డాయి?
జవాబు:
కరపత్రాల ముద్రణ, మొదట ఇంగ్లాండ్, ఫ్రాన్సు, జర్మనీ దేశాలలో జరిగింది.

3. ‘కరపత్రాల్లో విషయాలు ఉద్దేశించిన వ్యక్తులకు వెంటనే అర్థమౌతాయి. మిగిలిన వాళ్ళకు వాటిలోని భావాలు సందిగ్ధంగా ఉంటాయి. కొన్ని కరపత్రాలను ఎవరికీ తెలియనివ్వకుండా రహస్యంగా అతి తక్కువ సమయంలో ముద్రించి పంపకం చేస్తారు. అందువల్ల అచ్చు తప్పులకు, అపార్థాలకు ఎక్కువ ఆస్కారముంటుంది. కరపత్రాల్లోని విషయాలు నిజాలా ! అబద్దాలా అనే అనుమానం కలుగుతుంది. ఆధారాలు దొరికితే తప్ప, ఈ విషయాల వెనక ఉన్న వాస్తవం బయటపడదు. కొన్ని విషయాలను వార్తాపత్రికల్లో చూడనివారు కరపత్రాల్లో చూసి తెలుసుకుంటారు. కరపత్రాల్లో ఎక్కువగా వాడుకభాష ఉంటుంది. సాధారణంగా కరపత్రాలను ఉచితంగా పంపిణీ చేస్తారు. కరపత్రం మనిషి భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛకు సంకేతం.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) కరపత్రాల్లో విషయాలు ఎవరికి వెంటనే అర్థమౌతాయి?
జవాబు:
కరపత్రాలలో విషయాలు, ఉద్దేశించిన వ్యక్తులకు వెంటనే అర్థం అవుతాయి.

ఆ) కరపత్రాల్లో విషయాలు ఎవరికి సందిగ్ధంగా ఉంటాయి?
జవాబు:
ఉద్దేశింపబడినవారు కాని వ్యక్తులకు, కరపత్రంలో విషయాలు సందిగ్ధంగా ఉంటాయి.

ఇ) అచ్చుతప్పులు కరపత్రాల్లో ఎందుకు వస్తూ ఉంటాయి?
జవాబు:
కరపత్రాలు రహస్యంగా, అతితక్కువ సమయంలో ముద్రించబడడం చేత అచ్చు తప్పులు వస్తాయి.

ఈ) కరపత్రం దేనికి సంకేతం?
జవాబు:
కరపత్రం మనిషి భావప్రకటనా స్వేచ్ఛకు సంకేతం.

4. జీవావరణం మీద పర్యావరణం మీద మనుష్యులు ఇంత కక్ష కట్టారెందుకో? ఇలా ఉన్న చెట్లన్నింటినీ నరికేసుకుంటూ పోతే, చివరికి మనిషికి మిగిలేదేమిటి ? అయినా ఇప్పటికే అనుభవిస్తున్నారు కదా ! గ్రీన్ హౌజ్ ఎఫెక్టునీ………. ఆమ్ల దర్పాలనీ. ఆధునిక కాలుష్యకారక సమస్యలన్నింటికీ చెట్లు నరికివేతే కారణమని, ఈ మానవ మేధావులే తేల్చి చెబుతారు. మళ్ళీ ఉన్న చెట్లన్నింటినీ నరికి భవనాలూ, నగరాలూ నిర్మిస్తారు. వాళ్ళ అభివృద్ధి ఎటు పోతోందో వాళ్ళకే అర్థం కావడం లేదు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) కాలుష్యానికి కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
కాలుష్యానికి కారణం చెట్లు నరికివేత.

ఆ) మానవులు చెప్పేదే చేస్తున్నారా?
జవాబు:
లేదు. మనుషులు జీవావరణ, పర్యావరణాలపై కక్ష కట్టారు.

ఇ) మానవుల అభివృద్ధి జీవావరణానికి మేలు చేస్తోందా?
జవాబు:
మానవుల అభివృద్ధి జీవావరణానికి మేలు చేయడం లేదు.

ఈ) చెట్లు లేకపోతే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
చెట్లు లేకపోతే a) గ్రీన్ హౌజ్ ఎఫెక్టు b) ఆమ్ల దర్పాలు కలుగుతాయి.

5. ఒకప్పుడు మానవజాతి ప్రగతికి సంకేతాలుగా భావించబడిన సాంకేతిక అద్భుతాలు ఈవేళ పర్యావరణానికి పెద్ద ప్రమాదాలుగా పరిణమిస్తున్నాయి. మన పరిశ్రమలు, కర్మాగారాలు, వాహనాలు, రకరకాల విద్యుత్ పరికరాలు పర్యావరణ కాలుష్యానికి ముఖ్యమైన కారణాలుగా ఉంటున్నాయి. వాతావరణంలో బొగ్గుపులుసు వాయువులు, గ్రీన్ హౌస్ వాయువులు ఎక్కువవుతున్నాయి. వీటి వలన తీవ్రమయిన పర్యావరణ సమస్యలు ఏర్పడతాయని శాస్త్రవేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు. 2050 నాటికి 15 మించి 35 శాతం జంతువులు నశించిపోయే ప్రమాదముందని శాస్త్రవేత్తలు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు :
అ) వాతావరణ కాలుష్యానికి కారణమయిన వాయువేది?
జవాబు:
బొగ్గుపులుసు వాయువు

ఆ) జంతువులు ఎందుకు నశించిపోతాయి?
జవాబు:
వాతావరణ కాలుష్యం వలన

ఇ) మానవులు ఉపయోగించే వాహనాలలో కాలుష్యం కలిగించనిదేది?
జవాబు:
సైకిలు

ఈ) వాతావరణ కాలుష్య నివారణకు ఏం చేయాలి?
జవాబు:
చెట్లను ఎక్కువగా పెంచాలి.

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
లేఖారచనలో తనకంటూ ఒక ప్రత్యేకతను ఏర్పాటు చేసుకొన్న డా. సంజీవ్ దేవ్ గురించి రాయండి.
జవాబు:
తెలుగులో ఉత్తరాల రచనలో ప్రసిద్ధి చెందినవాడు డా. సంజీవ్ దేవ్. ఈయన ప్రతి ఉత్తరం ఓ చిత్రకావ్యం. వీరి వాక్య నిర్మాణ శైలి అబ్బురపరుస్తుంది. “నిమ్మంటే నాకిష్టం, దానిమ్మంటే నాకిష్టం బొమ్మంటే నాకిష్టం, లేని అమ్మంటే నాకిష్టం” – అంటూ తన కవి హృదయాన్ని వ్యక్తపరిచాడు ఓ లేఖలో. ఆయన లేఖల్లో ఎక్కువగా వేదాంత, తాత్విక విషయాలే కనిపిస్తాయి. మరికొన్ని లేఖల్లో సంగీత, సాహిత్యాల పట్ల తన వైఖరి, ఇతర కవుల పై తన అభిప్రాయాలు కూడా కనిపిస్తాయి. “గద్యం అనేది ఆలోచన, పద్యం అనేది వేదన, సంగీతం అనేది సంవేదన” అంటూ వాటి ప్రాధాన్యతను వివరిస్తూ, ‘గద్యం అనేది భూమి, పద్యం అనేది ఆకాశం, సంగీతం అనేది ఇంద్రధనుస్సు” అని పోలుస్తాడు – ఒక లేఖలో. ఆయన ప్రతి లేఖ ఆకట్టుకునే పదబంధాలతో, సందేశాత్మక లక్ష్యంతో జనరంజకంగా కొనసాగుతాయి.

ప్రశ్న 2.
సంకల్పించుకొన్న కార్యాలు నెరవేరనపుడు మన ఆలోచన ఎలా ఉండాలని కవి సంజీవ్ దేవ్ అన్నారు?
జవాబు:
తన జీవితంలో సంకల్పించుకొన్న కార్యాలలో ఇంతవరకు నెరవేర్చిన వాటికంటే నెరవేర్చవలసినవే భవిష్యత్తులో ఎక్కువగా ఉన్నాయని కవి సంజీవ్ పేర్కొన్నారు. సకాలంలో అవి అన్నీ కాకపోయినా కొన్ని అయినా సఫలం కాగలవని ఆశిస్తానంటాడు సంజీవ్. సఫలం కాకపోయినా కూడా నిరుత్సాహపడకూడదని, నిరాశ చెందకూడదని, విచారించకూడదని కార్యాచరణ మాత్రమే ప్రధానం కాని సఫలతలూ, విఫలతలూ సమానంగా స్వీకరించాలని సంజీవ్ అంటారు.

ఆ) కింది ప్రశ్నలకు 8 నుండి 10 వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
లేఖల వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు రాయండి.
జవాబు:
లేఖ అంటే జాబు, ఉత్తరం. ఒక చోటు నుండి మరొక చోటుకు, ఒక వ్యక్తి నుండి మరొక వ్యక్తికి కబుర్లనూ, వార్తలనూ, విశేషాలనూ చేరవేయడానికి ఉపయోగపడే రచనా మాధ్యమం ఉత్తరం. మానవుల మధ్య సంబంధాలకూ, దేశాల మధ్య సంబంధాలకూ ప్రాతినిధ్యం వహించే భాషా మాధ్యమం లేఖ. లేఖా రచన వ్యక్తిగత, సామాజిక జీవితాలపై ఎంతో ప్రభావం కలిగి ఉంటుంది. సందర్భ శుద్ధి, సౌజన్యత, ఆత్మీయత, యథార్థత అనేవి లేఖ ద్వారా కలిగే ప్రయోజనాలు. పెండ్లి పిలుపులు, వినతి పత్రాలు, ఫిర్యాదులు, సంపాదకీయ లేఖలు, ఆహ్వాన పత్రికలు ఇలా అనేక రకాలుగా లేఖలు మనకు ప్రయోజనాన్ని కల్గిస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 2.
లేఖల్లో రకాలను తెలపండి.
జవాబు:
వ్యక్తిగత, సామాజిక ప్రయోజనాలననుసరించి ఉత్తరాలలో రకాలు ఏర్పడతాయి. ఉదాహరణకు వ్యక్తిగత లేఖలలో – వ్యక్తుల మధ్య సంబంధాలు వారి భావాల వ్యక్తీకరణ ప్రధాన ప్రయోజనం. వ్యాపార లేఖల్లో వివిధ వ్యాపార సంస్థల మధ్య లావాదేవీలు, లాభనష్టాలు వంటి అంశాల వ్యక్తీకరణ ప్రధానం. ఇలా విషయ ప్రాధాన్యాన్ని అనుసరించి లేఖలు 4 రకాలు. అవి –
1. వ్యక్తిగత లేఖలు
2. వ్యాపార లేఖలు
3. వ్యవహార లేఖలు
4. సాంఘిక లేఖలు అనే విభాగాలుగా ఏర్పడతాయి.

III. భాషాంశాలు

పర్యాయపదాలు

మిత్రుడు = స్నేహితుడు, సఖుడు
లేఖ = జాబు, ఉత్తరం
నమస్సులు = నమస్కారాలు, వందనాలు
అనురాగం = ప్రేమ, మమకారం
సోదరి = సహోదరి, తోబుట్టువు
అమితం = అధికం, ఎక్కువ
రాత్రి = రాతిరి, రేయి
ఆనందం = సంతోషం, మోదము
అనుభూతి = అనుభవము, అనుభుక్తి
మైత్రి = స్నేహం, సఖ్యం
కులము = వంశము, కొలము
జాతి = కులము, పుట్టుక
ప్రతిబింబం = బింబము, ప్రతిమ
ముఖము = వదనం, ఆననం
ఆకృతి = ఆకారం, రూపం
తేజం = కాంతి, తేజస్సు
సుఖం = శాంతి, సౌఖ్యము
బాధ = కష్టం, దుఃఖం
శోకం = ఏడుపు, విలపించడం
దిగులు = వేదన, బాధ
కీర్తి = యశస్సు, ప్రఖ్యాతి

ప్రకృతి – వికృతులు

రాజు – ఱేడు
సంతోషము – సంతసము
రాత్రి – రేయి
దూరము – దవ్వు
కులము – కొలము
కార్యము – కర్జము
ముఖము – మొగము
సుఖము – సుగము
చిత్రము – చిత్తరువు
విద్య – విద్దె
కీర్తి – కీరితి
జీవితము – జీతము
ఫలము – పండు
ఆశ – ఆస

వ్యతిరేక పదాలు

సంతోషం × విచారం
అవును × కాదు
దూరము × దగ్గర
అస్పష్టం × స్పష్టం
స్వప్నం × జాగ్రత్
మైత్రి × వైరం
ప్రేమ × ద్వేషం
నిస్స్వార్థం × స్వార్థం
రాత్రి × పగలు
తేజం × నిస్తేజం
ఎక్కువ × తక్కువ
సుఖము × దుఃఖము
బాధ × ఆనందం
శోకము × సంతోషం
తాత్కాలికం × శాశ్వతం
విద్య × అవిద్య
సంపద × దరిద్రం
కీర్తి × అపకీర్తి
భవిష్యత్తు × గతం
ఆశ × నిరాశ
సఫలం × విఫలం

సంధులు

ఉత్వసంధి

ఔనండీ = ఔను + అండీ
నాకంత = నాకు + అంత
స్పష్టమైన = స్పష్టము + ఐన
మానవులంతా = మానవులు + అంతా
వారయిన = వారు + అయిన
మనమంతా = మనము + అంతా
అనేకమైన = అనేకము + ఐన

అత్వసంధి

ఉన్నట్లు = ఉన్న + అట్లు
మనింటివద్ద = మన + ఇంటి వద్ద

ఇత్వ సంధి

సోదరినింక = సోదరిని + ఇంక
ఆపాలని = ఆపాలి + అని
అవన్నీ = అవి + అన్నీ

సవర్ణదీర్ఘ సంధి

ముఖాకృతి = ముఖ + ఆకృతి
కార్యాచరణ = కార్య + ఆచరణ

ఖాళీలు : క్రింది ఖాళీలను సరైన వ్యతిరేక పదాలతో పూరించండి.

1. ఎప్పుడూ ఆనందంగా ఉండాలి. ………………… గా ఉండకూడదు. (విచారం)
2. మంచిపనులు చేస్తే తేజం పెరుగుతుంది. ……………. పోతుంది. (నిస్తేజం)
3. సుఖము, …………… సమానమే. (దుఃఖము)
4. ఏదీ శాశ్వతం కాదు. అన్నీ ……………… . (తాత్కాలికమే)
5. కీర్తి పెంచుకోవాలి. ……………….. కాదు. (అపకీర్తి)
6. ఆశతో జీవించాలి. …………….. తో కాదు. (నిరాశ)
7. ఉత్సాహంగా ఉండాలి. ……………. గా ఉండకూడదు. (నిరుత్సాహం)
8. విద్య వలన …………… పోతుంది. (అవిద్య)
9. పనిని సఫలం అయ్యేదాకా చేయాలి. ……………… వచ్చిందని ఆపకూడదు. (విఫలం)
10. స్వార్థం పనికిరాదు. ………….. గా పనిచేయాలి. (నిస్స్వార్థం)

సంధులు

1. ఔనండీ = ఔను + అండీ – ఉత్వ సంధి
2. ఉన్నట్లు = ఉన్న + అట్లు – అత్వ సంధి
3. ఆపాలని = ఆపాలి + అని – ఇత్వ సంధి
4. ముఖాకృతి = ముఖ + ఆకృతి – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
5. కార్యాచరణ = కార్య + ఆచరణ – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
6. మానవులంతా = మానవులు + అంతా – ఉత్వ సంధి
7. అవన్నీ = అవి + అన్నీ – ఇత్వ సంధి
8. మనింటి వద్ద = మన + ఇంటివద్ద – అత్వ సంధి
9. సోదరినింక = సోదరిని + ఇంక – ఇత్వ సంధి
10. అనేకమైన = అనేకము + ఐన – ఉత్వ సంధి

IV. బహుళైచ్ఛిక ప్రశ్నలు

1. భాషాంశాలు

అర్థాలు : ఈ క్రింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు గుర్తించండి.

1. స్నేహితులంటే ప్రియము ఎక్కువ.
a) కష్టం
b) ఇష్టం
c) నష్టం
d) పుష్టి
జవాబు:
b) ఇష్టం

2. మా అమ్మకు ఉత్తరం వ్రాశాను.
a) జవాబు
b) బదులు
c) సఖి
d) వ్యాసం
జవాబు:
c) సఖి

3. సోదరి అంటే ఎవరికైనా ఇష్టమే.
a) స్నేహితురాలు
b) చెలియ
c) సఖి
d) తోబుట్టువు
జవాబు:
d) తోబుట్టువు

4. స్నేహితుని కంటె మించిన గ్రంథం లేదు.
a) ఎక్కువైన
b) తక్కువైన
c) ముంచిన
d) మంచి
జవాబు:
a) ఎక్కువైన

5. మొన్న నాకు మంచి స్వప్నం వచ్చింది.
a) కల
b) కలత నిద్ర
c) నిద్ర
d) దృశ్యం
జవాబు:
a) కల

6. కూచిపూడి కళాకారులు నృత్యం బాగా చేస్తారు.
a) నటన
b) ప్రదర్శన
c) నాట్యం
d) కచేరీ
జవాబు:
c) నాట్యం

7. సుఖదుఃఖాలు తాత్కాలికం.
a) శాశ్వతం
b) అశాశ్వతం
c) ఉంటాయి
d) పోతాయి
జవాబు:
b) అశాశ్వతం

8. ముందుగా బొమ్మ ఆకృతి గీయాలి.
a) ఆకారం
b) అందంగా
c) కాగితంపై
d) చక్కగా
జవాబు:
a) ఆకారం

9. అద్దంలో ప్రతిబింబం కనిపిస్తుంది.
a) ఆకారం
b) ప్రతిమ
c) రూపం
d) అందం
జవాబు:
b) ప్రతిమ

10. మంచివారి మైత్రిని విడువకూడదు.
a) స్నేహం
b) బంధుత్వం
c) చుట్టరికం
d) కలయిక
జవాబు:
a) స్నేహం

11. రాత్రి ఒంటరిగా తిరగకూడదు.
a) రేయి, రాతిరి
b) చీకటి, ఆంద్యం
c) పగలు, పవలు
d) ఏకం, అనేకం
జవాబు:
a) రేయి, రాతిరి

12. అమ్మనాన్నల అనురాగం వెలకట్టలేనిది.
a) స్నేహం, మైత్రి
b) గొప్పతనం, శక్తి
c) మమకారం, ప్రేమ
d) ఇష్టం, సఖ్యం
జవాబు:
c) మమకారం, ప్రేమ

13. ఎవరి ముఖము వారికి అందంగా కనిపిస్తుంది.
a) వదనం, వందనం
b) ఆననం, వదనం
c) ఆనం, ఆనందం
d) హస్తం, హస్తి
జవాబు:
b) ఆననం, వదనం

14. గురువులకు నమస్సులు పెట్టాలి.
a) నమస్కారాలు, వందనాలు
b) ఆశీస్సులు, దీవెనలు
c) ధనం, డబ్బులు
d) పిండివంటలు, భోజనం
జవాబు:
a) నమస్కారాలు, వందనాలు

15. దేనికీ దిగులు చెందకూడదు.
a) చెంత, చింత
b) వేదన, వేతనం
c) వేదన, బాధ
d) దుఃఖం, నవ్వు
జవాబు:
c) వేదన, బాధ

16. మంచి కీర్తి సంపాదించాలి.
a) యశస్సు, ప్రఖ్యాతి
b) డబ్బు, సంపద
c) ఆస్తి, తోట
d) చేను, పొలం
జవాబు:
a) యశస్సు, ప్రఖ్యాతి

17. మిత్రుడు కష్టాలలో ఆదుకొంటాడు.
a) స్నేహితుడు, బంధువు
b) స్నేహితుడు, సఖుడు
c) అధికారి, హెూదా కలవాడు
d) ధనవంతుడు, మిత్రుడు
జవాబు:
b) స్నేహితుడు, సఖుడు

18. అమితంగా మంచిపనులు చేయాలి.
a) తగినంత, శక్తి మేరకు
b) కొంచెం, మితం
c) ఎక్కువ, అధికం
d) మితం, హితం
జవాబు:
c) ఎక్కువ, అధికం

19. ఎప్పుడూ ఆనందంగా గడపాలి.
a) సంతోషం, మోదం
b) మోదం, మోదకాలు
c) ముద్దు, ముదం
d) హితం, మితం
జవాబు:
a) సంతోషం, మోదం

20. దేనికీ శోకం పనికిరాదు.
a) లోకం, శ్లోకం
b) ఏడ్పు, నవ్వు
c) బాధ, సుఖం
d) ఏడుపు, విలపించడం
జవాబు:
d) ఏడుపు, విలపించడం

21. రవివర్మ చిత్తరువు బాగా గీస్తాడు.
a) చిత్రము
b) చిత్తరము
c) చిత్తుప్రతి
d) చిత్తం
జవాబు:
a) చిత్రము

22. కీర్తి సంపాదించాలి.
a) కీర్ధి
b) కీర్తి
c) కిరతం
d) కీరితి
జవాబు:
d) కీరితి

23. విద్దె వలన కీర్తి పెరుగుతుంది.
a) విద్ద
b) విద్ది
c) విద్దియ
d) విద్య
జవాబు:
d) విద్య

24. పనిచేస్తే ఫలము ఉంటుంది.
a) పళ్లు
b) పండు
c) ఫలితము
d) ఫలాహారం
జవాబు:
b) పండు

25. ఎప్పుడూ ఆశను విడవకూడదు.
a) ఆష
b) ఆశయం
c) ఆస
d) ఆసరా
జవాబు:
c) ఆస

26. ఎవరి కులము వారికి గొప్ప.
a) కొలము
b) కులాయము
c) కూలము
d) కొలను
జవాబు:
a) కొలము

27. దవ్వులో ఉన్నా మానవులంతా ఒకటే.
a) దువ్వు
b) దూరము
c) దగ్గర
d) సమీపం
జవాబు:
b) దూరము

28. మొదలు పెట్టిన కార్యము విడువకూడదు.
a) కర్యము
b) క్రౌర్యము
c) కర్ణము
d) కారణం
జవాబు:
c) కర్ణము

29. ముఖము అద్దంలో చూసుకోవాలి.
a) వదనం
b) ఆననం
c) మొగము
d) ఆస్యం
జవాబు:
c) మొగము

30. ఎవరైనా సుఖమునే కోరుకొంటారు.
a) సొగసు
b) సుగము
c) శుకము
d) సౌఖ్యం
జవాబు:
b) సుగము

2. వ్యాకరణాంశాలు

ఈ క్రింది వానిని కోరిన విధంగా గుర్తించండి.

31. – పొలము అతని చేత దున్నబడెను – కర్త ఏది?
a) పొలము
b) అతను
c) దున్నడం
d) పడెను
జవాబు:
b) అతను

32. నేను వ్యవసాయమును చేస్తాను – కర్మ ఏది?
a) వ్యవసాయం
b) ను
c) నేను
d) చేస్తాను
జవాబు:
a) వ్యవసాయం

33. పంటలు పండించి ఎగుమతి చేస్తాను – అసమాపక క్రియ ఏది?
a) చేస్తాను
b) ఎగుమతి
c) పండించి
d) పంటలు
జవాబు:
c) పండించి

34. సాధారణంగా కర్మపదం పక్కనే ఉండే ప్రత్యయం?
a) యొక్క
b)డు
c) ము
d) ను లేక ని
జవాబు:
d) ను లేక ని

35. వీచెను గాలి చల్లగా బయట – కర్త ఏది?
a) వీచెను
b) గాలి
c) చల్లగా
d) బయిట
జవాబు:
b) గాలి

36. అతను స్త్రీని నిర్బంధించుట తప్పు – కర్మ ఏది?
a) అతను
b) నిర్బంధించు
c) స్త్రీ
d) తప్పు
జవాబు:
b) నిర్బంధించు

37. నేను పుస్తకమును వ్రాస్తాను – దీనిలో ‘నేను’ అనేది?
a) కర్త
b) కర్మ
c) క్రియ
d) విశేషణం
జవాబు:
a) కర్త

38. అతను పనిని నిర్లక్ష్యం చేశాడు – దీనిలో పని’ ఏమిటి?
a) కర్త
b) క్రియ
c) కర్మ
d) అవ్యయం
జవాబు:
c) కర్మ

39. క్రిందివానిలో అసమాపక క్రియను గుర్తించండి.
a) చూస్తూ
b) చేస్తాను
c) వస్తాను
d) తింటాను
జవాబు:
a) చూస్తూ

40. క్రిందివానిలో కర్మపదమును గుర్తించండి.
a) రాముడు
b) సీతను
c) అడవికి
d) పంపెను
జవాబు:
b) సీతను

41. గాలి వీచెను – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
a) కర్తథకం
b) సకర్మకం
c) అకర్మకం
d) క్రియావాక్యం
జవాబు:
c) అకర్మకం

42. హనుమ సముద్రమును దాటెను – ఏ రకమైన వాక్యం?
a) అకర్మకం
b) కర్తర్ణకం
c) వాక్యం
d) సకర్మకం
జవాబు:
d) సకర్మకం

నేనివి చేయగలనా?

1. కళల గురించి చర్చించగలను. [ ఔను/ కాదు ]
2. పాఠంలోని పదాలకు అర్థాలను, పర్యాయపదాలను గుర్తించి రాయగలను. [ ఔను/ కాదు ]
3. లేఖలను చదవగలను. సొంతమాటల్లో రాయగలను. [ ఔను/ కాదు ]
4. నేను చూసిన ఒక దర్శనీయ ప్రాంతం గురించి మిత్రునికి లేఖ రాయగలను. [ ఔను/ కాదు ]

చదవండి – ఆనందించండి

గురుభక్తి

ఒకరోజు ధౌమ్యుమహర్షి ఆశ్రమంలో కూర్చుని ఉన్నారు. ఆ సమయంలో వర్షం ఏకదాటిగా కురుస్తోంది. ఆశ్రమప్రాంతం అంతా జలమయం అయింది. వెంటనే దౌమ్యమహర్షి తన శిష్యులను దగ్గరగా పిలిచి ఇలా అన్నాడు. ‘శిష్యులారా ! మన పంట చేనుకు ప్రక్కన ఉన్న కాలవగట్టు సక్రమంగా లేకపోతే మన పంట మొత్తం నీళ్ళపాలు అవుతుంది. అదే జరిగితే మన ఆశ్రమంలో అందరూ పస్తులు ఉండాలి. ముందు మీలో ఎవరో ఒకరు వెళ్లి పంటపొలాలను చూసి రండి’ అని అన్నాడు.

గురువు మాటలకు అందరూ తలలు వంచుకొని రకరకాల కారణాలు చెప్పారు తప్ప, ఆ వర్షంలో పంటచేనుకు వెళ్లడానికి ఎవరూ సాహసించలేదు. అక్కడ ఉన్న ఆరుణి అనే శిష్యుడు లేచి “గురుదేవా ! ఆశ్రమానికి ఆహారం అందించే పంటచేను ఎలా ఉందో నేను చూసి వస్తాను” అని పంటచేను దగ్గరికి బయలుదేరాడు.

ఆరుణి పంటచేల గట్టు దగ్గరికి చేరుకున్నాడు. అక్కడ ఒక చోట కాలవగట్టుకి చిన్న గండిపడింది. ఆ గండిలో నుంచి నీరు పంట పొలాల్లోకి ప్రవహిస్తోంది. ఆరుణి గడ్డి, రాళ్ళు, రప్పలు తెచ్చి గండికి అడ్డం వేసినా ప్రవాహం ఆగలేదు. ఆరుణి ఒక ఉపాయం ఆలోచించి చివరికి తానే గండికి అడ్డంగా పడుకున్నాడు. ప్రవాహాన్ని అడ్డుకున్నాడు.

తెల్లవారింది. ధౌమ్యుమహర్షి ఆరుణిని వెతుక్కుంటూ పంటచేను దగ్గరికి వెళ్ళాడు. అడ్డంగా పడుకున్న ఆరుణి తడిసి, చలికి వణుకుతూ అక్కడే ఉన్నాడు. మహర్షి అతని దగ్గరికి వచ్చి పరిస్థితిని చూసి ఆశ్రమానికి తీసుకెళ్లాడు. సాయంత్రానికి ఆరుణి కోలుకున్నాడు. గురువు దగ్గరికి వచ్చి నమస్కారం చేశాడు. అప్పుడు దౌమ్యమహర్షి “నీ గురుభక్తి, కార్యదీక్ష వెలకట్టలేనిది” ! అని ఆరుణిని మెచ్చుకున్నాడు. ఇదంతా చూస్తున్న మిగతా శిష్యులు సిగ్గుతో తలవంచుకున్నారు. గురువుపై భక్తి ఉన్న వాళ్లకి ఆయన చెప్పిన ఏ పనీ కష్టంగా అనిపించదు. వాళ్ళు మంచి కార్యాలు చేస్తూ, ఉత్తమశిష్యులుగా అందరి మన్ననలు పొందుతారు.

జాజిపువు నాజూకు జజాము నవకంబు
మల్లెపువ్వుల పరీమళ పరీవాహంబు – తెలుగు భాష – రాయప్రోలు సుబ్బారావు