Srinivas

AP Board 9th Class Social Studies Notes Chapter 14 Democratic and Nationalist Revolutions 19th Century

by

Students can go through AP State Board 9th Class Social Studies Notes Chapter 14 Democratic and Nationalist Revolutions 19th Century to understand and remember the concept easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Social Studies Notes Chapter 14 Democratic and Nationalist Revolutions 19th Century

→ The democratic and nationalist movements led to the emergence of the nation-state in place of the multinational dynastic empires of Europe.

→ European countries were under autocratic monarchies within the territories of which lived diverse people. They belonged to different ethnic groups, spoke different languages.

→ Socially and politically a lauded aristocracy was the dominant class on the continent. But due to access to education and industrialization a new middle class had emerged.

→ The term “Liberalism” derives from the Latin root “Liber” meaning free. Liberalism insists on freedom in different aspects.

→ Conservatives believed in the establishment of traditional institutions of state and society.

→ In 1815 representatives of the European powers collectively defeated Napolean, met at Vienna to draw up a settlement for Europe.

→ Europe witnessed two revolutions one in 1830 and another in 1848 which occurred during the reign of Charles X and Louis Philippe respectively. Both of them were forced to abdicate.

AP Board Solutions AP Board 9th Class Social Studies Notes Chapter 14 Democratic and Nationalist Revolutions 19th Century

→ The nationalist feeling was widespread in Germany and finally, Germany was united under the leadership of Otto von Bismarck.

→ Italy too had a long history of political fragmentation. Sardinia – Piedmont State took the lead and United Italy. Mazzini, Garibaldi, Cavour played important roles. Victor Emmanuel II was proclaimed king of United Italy.

→ Despotism: Despotism is a cruel and unfair government by a ruler or rulers who have a lot of power.

→ Nationalism: 1. Love and respect for his country. 2. The desire by a group of people of the same race, religion, origin, etc., to form an independent country.

→ Liberalism: It is a political philosophy that insists on freedom in all aspects.

→ Bureaucracy: It is an administrative system operated by a large number of officials.

→ Romanticism: Romanticism is the cultural movement of the 18th and 19th centuries which was concerned with the expression of an individual’s feelings and emotions.

AP Board Solutions AP Board 9th Class Social Studies Notes Chapter 14 Democratic and Nationalist Revolutions 19th Century

→ New middle class: A new social group, who had access to education and new ideas and got jobs due to industrialization and commercialization, were called the New Middle class during the 18th and 19th centuries.
AP Board 9th Class Social Studies Notes Chapter 14 Democratic and Nationalist Revolutions 19th Century 1

AP Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure?

by

Students can go through AP State Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure? to understand and remember the concept easily.

AP State Board Syllabus 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure?

→ In our day-to-day language, pure means something with no adulteration.

→ The mixture is made up of two or more components that are not chemically combined.

→ Mixtures are homogeneous and heterogeneous.

→ The substance is homogeneous, when its composition doesn’t change, no matter which part of the substance we take for examination.

→ A heterogeneous mixture is a mixture made up of different substances, or the same substance in different stages which are not uniformly distributed in it.

→ The solution is a homogeneous mixture of two or more substances that we cannot separate by filtration.

→ The solution has two components i.e., solvent and solute.

→ The solvent is the substance that dissolves others in it.

→ The solute is the substance, that dissolved in the solvent,

AP Board Solutions AP Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure?

→ An amount of solute present in a saturated solution at a certain temperature is called its solubility.

→ When no more solute can be dissolved in the solution at a certain temperature, it is said to be a saturated solution.

→ If the amount of solute contained in a solution is less than the saturation level, it is called an unsaturated solution.

→ A solution is said to be dilute if the amount of solute is little and concentrate if the amount of solute is large.

→ The concentration of a solution is the amount of solute in grams presents per 100 ml or per 100 g of the solution.

→ Materials that are insoluble in a solvent and have particles that are visible to naked eyes are called suspension. A suspension is a heterogeneous mixture.

→ A mixture of two liquids that do not mix and settle into layers when they are left undisturbed is called emulsion.

→ Colloids are heterogeneous mixtures in which the particle size is too small to be seen with the naked eye, but is big enough to scatter light.

→ Colloids consist of two phases: disperse phase and dispersion medium.

→ The scattering of a beam of light is called the Tyndall effect.

AP Board Solutions AP Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure?

→ We can use different techniques like handpicking, sieving/filtration, flotation, crystallization, chromatography, sublimation, evaporation, distillation, fractional distillation, centrifugation, etc. to separate mixtures.

→ Pure substances can be elements or compounds.

→ An element is a form of matter that cannot be broken down into simpler substances by chemical reactions.

→ A compound is a substance composed of two or more different types of elements, chemically combined in a fixed proportion.

→ Properties of compounds are different from their constituent elements, whereas mixture shows the properties of its constituting elements or compounds.

→ Pure substance: A substance is said to be pure i.e., homogeneous when the composition doesn’t change, no matter which part of the substance you take for examination.

→ Mixture: A mixture is generally made of two or more components that are not chemically combined.

→ Heterogeneous: A heterogeneous mixture is a mixture made up of different mixture substances or the same substance in different states which are not uniformly distributed in it.

→ Homogeneous: In a homogeneous mixture the components of the mixture are mixture uniformly distributed throughout it.

→ Solution: ‘The homogeneous mixture of two or more substances is that we can not separate them by the process of filtration called a solution.

→ Suspension. Materials that are insoluble in a solvent and have particles that are visible to naked eyes, form suspension. A suspension is a heterogeneous mixture.

→ Colloids: These are heterogeneous in nature and always consist of at least two types of phases and scatter a beam of visible light.

AP Board Solutions AP Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure?

→ Colloidal dispersions: Colloids are heterogeneous mixtures in which the particle size is too small to be seen with the naked eye but big enough to scatter light.

→ Solvent: The component of the solution that dissolves the other component in it (usually the component present in larger quantity) is called the solvent.

→ Solute: The component of the solution that is dissolved in the solvent, (usually the component present in lesser quantity) is called the solute.

→ Concentration: The amount of solute present in a given amount of solution
(or)
The amount of solute dissolved in a given volume of solution is called the concentration of the solution.

→ Tyndall effect: The scattering of a beam of light is called the Tyndall effect.

→ Evaporation: Evaporation is a technique of separation of mixtures like salt and water or sugar and water, etc.

→ Centrifuge: Centrifuge ¡s a machine used to separate the mixtures like cream from milk, etc.

→ Miscible liquid: A liquid is said to be miscible if it dissolves completely in another liquid.

→ Immiscible liquid: An immiscible liquid is one that doesn’t dissolve but forms a layer over another liquid and can be separated easily.

→ Chromatography: Chromatography is a laboratory technique for the separation of mixtures into their individual components like inks and dyes.

→ Distillation: Distillation is used in the separation of components of a mixture containing two miscible liquids whose boiling points have a large difference (greater than 25°C).

→ Fractional distillation: Fractional distillation process is used to separate two or more miscible liquids when the difference in their boiling points is less than 25°C.

→ Element: An element is a basic form of matter that cannot be broken down into simpler substances by chemical reactions.

→ Compounds: Compounds are pure substances that can be separated into two or more components only by means of a chemical reaction.

AP Board Solutions AP Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure?

→ Disperse phase: It is the substance that presents in small proportion and consists of particles of the colloidal size of mm to 100 nm.

→ Dispersion medium: It is the medium in which the colloidal particles are dispersed.

→ Emulsion: Emulsion is a mixture consisting of two liquids, that do not mix and settle into layers when they are left undisturbed.
AP Board 9th Class Physical Science Notes Chapter 3 Is Matter Pure 1
→ Humphry Davy:

  • Humphry Davy was born on 17 December 1778 and died on 29 May 1829.
  • He was an English chemist and inventor.
  • He discovered potassium, sodium, and boron.
  • He invented the Davy lamp.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

by

AP State Syllabus AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11భూదానం.

AP State Syllabus 8th Class Telugu Important Questions 11th Lesson భూదానం

8th Class Telugu 11th Lesson భూదానం Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

అ) కింది పరిచిత గద్యాంశాలను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

1. ఈ కింది పరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. II – 2018-19)

వినోభాభావే పవనార్ నుంచి ఢిల్లీ వరకు పాదయాత్ర సాగించారు. అప్పటికి సుమారు 35 వేల ఎకరాల భూమి దాన రూపంలో లభించింది. భారతీయ సంస్కృతి విశేషాలతో విలసిల్లిన ఈ భూ ఖండంలో శాంతియుతంగా సాగిన ఈ ఉద్యమానికి ప్రజల సహకారం పూర్తిగా లభించింది. భారతీయ సంస్కృతి విశేషాలతో విలసిల్లిన ఈ భూ ఖండంలో శాంతియుతంగా సాగిన ఈ ఉద్యమానికి ప్రజలు సహకారం పూర్తిగా లభించింది. దేశంలో మొత్తం 30 కోట్ల ఎకరాల భూమి ఉన్నది. ఆ మొత్తంలో 6వ భాగం ఇమ్మని కోరాను. భారతదేశంలో గల ఒక్కొక్క కుటుంబంలో సగటున ఐదు
మంది చొప్పున ఉన్నారు. ఆ కుటుంబంలో మరొకణ్ణి చేర్చుకోమని చెప్పాను. సామాన్య బీద ప్రజానీకమే ఆరో వ్యక్తి.
ప్రశ్నలు :
1. ఆరో వ్యక్తి అంటే ఎవరు?
జవాబు:
సామాన్య బీద ప్రజానీకం (పేదవాడు)

2. దేశంలో మొత్తం ఎంత భూమి ఉన్నది?
జవాబు:
30 కోట్ల ఎకరాల భూమి

3. వినోభాభావే ఎక్కడ నుండి ఎక్కడికి పాద యాత్ర సాగించారు?
జవాబు:
పవనార్ నుంచి ఢిల్లీ వరకు

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
ఒక్కొక్క కుటుంబంలో సగటున ఎంత మంది ఉన్నారు?

ఆ) కింది అపరిచిత గద్యం చదవండి. ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

1. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

“జీవావరణం మీద పర్యావరణం మీద మనుష్యులు ఇంత కక్ష కట్టారెందుకో ? ఇలా ఉన్న చెట్లన్నింటినీ నరికేసుకుంటూ పోతే, చివరికి మనిషికి మిగిలేదేమిటి ? అయినా ఇప్పటికే అనుభవిస్తున్నారు కదా ! గ్రీన్ హౌజ్ ఎఫెక్టునీ………. ఆమ్ల దర్పాలనీ. ఆధునిక కాలుష్యకారక సమస్యలన్నింటికీ చెట్లు నరికివేతే కారణమని, ఈ మానవమేధావులే తేల్చి చెబుతారు. మళ్ళీ ఉన్న చెట్లన్నింటినీ నరికి భవనాలూ, నగరాలూ నిర్మిస్తారు. వాళ్ళ అభివృద్ధి ఎటు పోతోందో వాళ్ళకే అర్థం కావడం లేదు.
ప్రశ్నలు :
1. కాలుష్యానికి కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
కాలుష్యానికి కారణం చెట్లు నరికివేత.

2. మానవులు చెప్పేదే చేస్తున్నారా?
జవాబు:
లేదు. మనుషులు జీవావరణ, పర్యావరణాలపై కక్ష కట్టారు.

3. మానవుల అభివృద్ధి జీవావరణానికి మేలు చేస్తోందా?
జవాబు:
మానవుల అభివృద్ధి జీవావరణానికి మేలు చేయడం లేదు.

4. చెట్లు లేకపోతే ఏమౌతుంది?
జవాబు:
చెట్లు లేకపోతే 1) గ్రీన్ హౌజ్ ఎఫెక్టు 2) ఆమ్ల దర్పాలు కలుగుతాయి.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

2. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

ఒకప్పుడు మానవజాతి ప్రగతికి సంకేతాలుగా భావించబడిన సాంకేతిక అద్భుతాలు ఈవేళ పర్యావరణానికి పెద్ద ప్రమాదాలుగా పరిణమిస్తున్నాయి. మన పరిశ్రమలు, కర్మాగారాలు, వాహనాలు, రకరకాల విద్యుత్ పరికరాలు పర్యావరణ కాలుష్యానికి ముఖ్యమైన కారణాలుగా ఉంటున్నాయి. వాతావరణంలో బొగ్గుపులుసు వాయువులు, గ్రీన్‌హౌస్ వాయువులు ఎక్కువవుతున్నాయి. వీటి వలన తీవ్రమయిన పర్యావరణ సమస్యలు ఏర్పడతాయని శాస్త్రవేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు. 2050 నాటికి 15 మించి 35 శాతం జంతువులు నశించిపోయే ప్రమాదముందని శాస్త్రవేత్తలు అభిప్రాయపడుతున్నారు.
ప్రశ్నలు:
1. వాతావరణ కాలుష్యానికి కారణమయిన వాయువేది?
జవాబు:
బొగ్గుపులుసు వాయువు

2. జంతువులు ఎందుకు నశించిపోతాయి?
జవాబు:
వాతావరణ కాలుష్యం వలన

3. మానవులు ఉపయోగించే వాహనాలలో కాలుష్యం కలిగించనిదేది?
జవాబు:
సైకిలు

4. వాతావరణ కాలుష్య నివారణకు ఏం చేయాలి?
జవాబు:
చెట్లను ఎక్కువగా పెంచాలి

3. కింది పేరాను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

అప్పటికి 200 సంవత్సరాల నుంచి ఆంగ్లేయుల కారణంగాను, అంతకు ముందు ఏడెనిమిది వందల ఏళ్ళ నుంచి తురుష్కుల కారణంగాను, స్వాతంత్ర్యాన్ని కోల్పోయి బానిసత్వంలో మగ్గుతున్న భారత జాతి దైన్యస్థితి నుంచి మేల్కొని 1857లో వీరోచితంగా ప్రథమ భారత స్వాతంత్ర్య సంగ్రామాన్ని సాగించింది. కానీ ఆ చైతన్యాన్ని సైనికుల తిరుగుబాటు అంటూ తక్కువగా అంచనా వేసి, ఆంగ్ల ప్రభుత్వం అధికారాన్ని తిరిగి హస్తగతం చేసుకుని భారతదేశాన్ని పాలించడం మొదలు పెట్టింది.
ప్రశ్నలు :
1. సుమారు ఏ సంవత్సరములో ఆంగ్లేయులు భారతదేశంలో ప్రవేశించారు?
జవాబు:
క్రీ.శ. 1600లో

2. తురుష్కులు భారతదేశాన్ని పాలించడం ఎప్పుడు మొదలుపెట్టారు?
జవాబు:
సుమారు క్రీ.శ 800లు లేక 900 సంవత్సరాల నుండి

3. సైనికుల తిరుగుబాటు ఎప్పుడు జరిగింది?
జవాబు:
క్రీ.శ. 1857

4. భారతదేశం ఆంగ్లేయుల పాలనలో పూర్తిగా ఎప్పటి నుంచి వెళ్ళింది?
జవాబు:
1857

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

4. కింది గద్యాన్ని చదివి, దిగువనిచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానములు రాయండి.

“విద్యారణ్యుల వారి ఆశీర్వాదంతో సంగమ వంశరాజులు విజయనగర సామ్రాజ్యాన్ని క్రీ.శ. 1335లో స్థాపించారు. వీరు కళలను పోషిస్తూ, కవులను ఆదరిస్తూ, ఆశ్రితులకు అగ్రహారాలు ఇస్తూ క్రీ.శ 1485 దాకా పాలించారు. ఈ వంశంలోని కడపటి రాజులు అతి దుర్భలు అవినీతిపరులుగా మారినందువల్ల వీరి కొలువులోనే ఉన్న దండనాయకుడు సాళువ నరసింహరాయలు సామ్రాజ్యాన్ని సంరక్షించడానికి క్రీ.శ. 1485లో అధికారాన్ని హస్తగతం చేసుకొని వజ్ర సింహాసనాన్ని అధిష్టించాడు. ఇతడు తాళ్ళపాక అన్నమయ్యగారిని సత్కరించి సంకీర్తనలను ప్రోత్సహించాడు. పిల్లలమట్టి పినవీరయ్యను పోషించి కృతి పుచ్చుకున్నాడు.
ప్రశ్నలు :
1. సంగమరాజులు ఎవరి ప్రోత్సాహంతో ఎప్పుడు, ఏ రాజ్యం స్థాపించారు?
జవాబు:
సంగమరాజులు విద్యారణ్య స్వామి ప్రోత్సాహంతో 1335లో విజయనగర సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించారు.

2. సాళువ నరసింహరాయలు ఎవరు? ఎప్పుడు అతడు విజయనగర సామ్రాజ్య పాలకుడయ్యాడు?
జవాబు:
సాళువ నరసింహరాయలు సంగమ వంశరాజుల దండనాయకుడు. ఇతడు 1485లో విజయనగర పాలకుడయ్యాడు.

3. పిల్లలమట్టి పినవీరయ్యను పోషించిన ప్రభువు ఎవరు?
జవాబు:
పిల్లలమర్రి పినవీరయ్యను సాళువ నరసింహ రాయలు పోషించాడు.

4. సంకీర్తనాచార్యుడు అన్నమయ్యకు ఏ రాజు ప్రోత్సాహం లభించింది?
జవాబు:
అన్నమయ్యకు సాళువ నరసింహరాయల ప్రోత్సాహం లభించింది.

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాల్లో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
వినోబా పాదయాత్ర చేద్దామని ఎందుకు అనుకున్నారు?
జవాబు:
వినోబాభావే శివరాంపల్లిలో జరుగబోయే సర్వోదయ సమ్మేళనానికి పాదయాత్ర ద్వారా వెళ్ళాలనుకున్నారు. అక్కడికి రైల్లో వెళ్తే ఒక రాత్రి ప్రయాణం చేస్తే సరిపోతుంది. కాని అందమైన ప్రకృతిని, ప్రజలను దగ్గరగా చూడలేం. కాని పాదయాత్ర చేస్తే ఆయా పల్లెల్లోని సహజ పరిస్థితులను, ప్రజలు పడుతున్న కష్టాలను, ఇబ్బందులను ప్రత్యక్షంగా చూడవచ్చు. ఈ విధంగా ఆలోచించి వినోబాభావే పాదయాత్ర చేయాలని సంకల్పించారు.

ప్రశ్న 2.
రైలు యాత్ర, విమాన యాత్ర కంటే పాదయాత్ర మంచిదని వినోబా భావించారు కదా ! దీని మీద మీ అభిప్రాయం ఏమిటి?
జవాబు:
రైలులోగాని, విమానంలోగాని ప్రయాణం చేస్తే ఆ తక్కువ సమయంలో గమ్యస్థానాలను చేరుకోవచ్చు. కాని మార్గమధ్యంలో ఉన్న సుందర ప్రదేశాలను, ప్రజల వేషభాషలను, ఆచారవ్యవహారాలను చక్కగా తెలుసుకొనే అవకాశం ఉండదు. ప్రజలకు సన్నిహితంగా కలసి మాట్లాడే అవకాశం కలుగదు. పాదయాత్ర చేసినట్లైతే ప్రకృతి అందాలను తనివితీరా ప్రజల ఇబ్బందులను తెలుసుకొనవచ్చు. సహాయ సహకారాలను ప్రజలకు అందించవచ్చు.

ఆ) కింది ప్రశ్నకు 10 లేక 12 వాక్యాల్లో సమాధానం రాయండి.

ప్రశ్న 1.
దానం చేయడం వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలు ఏవి?
జవాబు:
మాన్యులు దానం చేయాలి. దానం చేయడం వల్ల ఎన్నో ప్రయోజనాలు కలుగుతాయి. వాటిలో కొన్ని –

  • స్వార్థభావన తొలగిపోతుంది. విశాలభావన కలుగుతుంది.
  • సమాజంలో సమున్నత గౌరవ మర్యాదలు కలుగుతాయి.
  • అనాథలను, అభాగ్యులను ఆదుకునే అవకాశం కలుగుతుంది.
  • మానవసేవే మాధవసేవ అనే సమున్నత భావన కలుగుతుంది.
  • నా అనే భావన తొలగి ‘మన’ అనే భావం కలుగుతుంది.
  • అవినీతి, ఆశ్రిత పక్షపాతం మొదలైన దుర్గుణాలకు దూరంగా ఉండవచ్చు.
  • అంతులేని పుణ్యాన్ని సంపాదించుకొనే అవకాశం కలుగుతుంది.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

ప్రశ్న 2.
నేటి సమాజానికి దాతృత్వం గల వ్యక్తుల ఆవశ్యకతను తెలుపండి.
జవాబు:
సమాజానికి నేడు విశిష్ట వ్యక్తుల సేవల అవసరం చాలా ఉంది. అన్ని రంగాలలో అవినీతి పేరుకుపోయింది. స్వార్థం పెచ్చుమీరిపోయింది. స్వార్థంతో ప్రగతి శూన్యమయింది. భేదభావాలు రాజ్యమేలుతున్నాయి. అన్యాయాలు, అక్రమాలు పెచ్చుమీరిపోయాయి.

దేశభక్తి, అనన్యమైన మాతృభూమి సేవ చేయగల యువత అవసరం ఉన్నది. నీతి, అవినీతి మధ్య సంఘర్షణ పెరిగిపోయింది. స్వామి వివేకానంద విశాల భారతదేశం కావాలంటే “ఇనుపకండలు, ఉక్కునరాలు కలిగిన యువత కావాలి. కార్మికులు, కర్షకులు, దేశభక్తి కలిగిన ప్రజలు నిర్మాణం కావాలి. త్యాగం, దానం మొదలైన లక్షణాలు గల మనుషులు కావాలి. సమాజానికి అర్పణ చేసే మంచి మనుషులు కావాలి. జాతీయాదర్శాలుగా దానం శోభిల్లాలి. రామరాజ్యం నిర్మాణం కావాలంటే దానగుణం గల (మనుషుల) వ్యక్తుల అవసరం ఎంతో ఉన్నది.

ఇ) కింది అంశం గురించి సృజనాత్మకంగా / ప్రశంసిస్తూ రాయండి.

ప్రశ్న 1.
వినోబా భూదానోద్యమం గురించి మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు:

అమలాపురం,
x x x x x x x x

ప్రియమైన మిత్రుడు రవికి,

నీ మిత్రుడు రాయునది. నేను బాగా చదువుతున్నాను. నీవు కూడా బాగా చదువుతున్నావని ఆశిస్తున్నాను. ముఖ్యముగా రాయునది. మన దేశంలో జన్మించిన మహనీయమూర్తుల్లో వినోబా ప్రముఖులు. ఈయన చేపట్టిన భూదానోద్యమం దేశంలో ఒక సంచలనం కలిగించింది. ఎంతోమంది నిరాశ్రయులకు ఆశ్రయం కలిగింది. ఎంతోమంది భూస్వాములు తమ భూములను ప్రజలకు స్వచ్ఛందంగా అందించారు. ఈ మహనీయుని స్ఫూర్తి భావితరాలకు ఆదర్శంగా నిలిచింది. ఈయనను ఆదర్శంగా తీసుకొని మనము కూడా తోటివారికి సహాయం చేద్దాం. దీనిపై నీ అభిప్రాయాన్ని తెలుపుతూ జాబు ఇవ్వగలవు. పెద్దలందరికి నమస్కారాలు తెలుపగలవు.

ఇట్లు,
నీ ప్రియ మిత్రుడు,
xxxxxxxxxx

చిరునామా:
పి. రవి,
8వ తరగతి,
వివేకానంద ఉన్నత పాఠశాల,
అజిత్ సింగ్ నగర్,
విజయవాడ, కృష్ణాజిల్లా.

ప్రశ్న 2.
దానం ఆవశ్యకతను తెలుపుతూ కొన్ని నినాదాలు రాయండి.
జవాబు:
దానం చేయి – తోడ్పాటు అందించు
దానం చేయి – పేదరికాన్ని తొలగించు
స్వార్థం మానుకొని తోడ్పాటునందించు
సంపదలను పరహితం కోసం వెచ్చించు
పేదలను ఆదుకోవాలి. మమతను చాటాలి.
మానవత్వాన్ని చాటు – మహనీయునిగా జీవించు.
దానం చేయడంలోనే మాధవత్వం
ధర్మాన్ని ఆచరించండి. అదే మిమ్ములను రక్షిస్తుంది.

8th Class Telugu 11th Lesson భూదానం 1 Mark Bits

1. వారంతా వేగంగా నడవాలనుకున్నారు. (పదాన్ని విడదీయండి) (SA. I – 2018-19)
ఎ) వా + రంతా
బి) వార + 0త
సి) వారం + తొ
డి) వారు + అంత
జవాబు:
డి) వారు + అంత

2. మా గ్రామ రైతులు వ్యవసాయం చేయగా వారి పిల్లలు తమ వ్యవసాయంతో వ్యాపారాలు చేస్తున్నారు. (నానార్థాలు గుర్తించండి) S.A.I – 2017-18)
ఎ) సేద్యం, ప్రయత్నం
బి) ఉద్యోగం, విహారం
సి) వ్యాపారం, వేడుక
డి) నష్టపరచడం, నష్టపోవడం
జవాబు:
ఎ) సేద్యం, ప్రయత్నం

3. అశ్వం వేగంగా పరిగెత్తుతుంది. (అర్థం గుర్తించండి) (S.A. II – 2016-17)
ఎ) సింహం
బి) చిరుత పులి
సి) బట్టె
డి) గుఱ్ఱం
జవాబు:
డి) గుఱ్ఱం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

4. నా పుస్తకాన్ని జాగ్రత్తగా చూసుకో ! (సమాసాన్ని గుర్తించండి) (S.A. II – 2016-17)
ఎ) షష్ఠీ తత్పురుషం
బి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయం
సి) ద్వితీయా తత్పురుషం
డి) చతుర్థి తత్పురుషం
జవాబు:
ఎ) షష్ఠీ తత్పురుషం

భాషాంశాలు – పదజాలం

అర్థాలు :

5. యశం పొందాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) యత్నం
బి) కీర్తి
సి) గొప్ప
డి) దారి
జవాబు:
బి) కీర్తి

6. రాష్ట్రం కళలకు ఆటపట్టు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) దాపు
ఓ) గుట్టుగ
సి) హీనం
డి) నిలయం
జవాబు:
డి) నిలయం

7. తార్కాణంగా నిలవాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) సానుకూలత
బి) ఉదాహరణ
సి) సమన్వయం
డి) సాంద్రత
జవాబు:
బి) ఉదాహరణ

8. ధనాన్ని ఆర్జన చేయాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) సముదాయం
బి) విక్రయం
సి) క్రమణం
డి) సంపాదన
జవాబు:
డి) సంపాదన

9. గాంధీ ఘనకార్యం చేశాడు – గీత గీసిన పదానికి అర్ధం గుర్తించండి.
ఎ) గొప్పపని
బి) చిన్నపని
సి) మధ్యపని
డి) అధమ పని
జవాబు:
ఎ) గొప్పపని

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

10. కంటికెదురు అని అర్థాన్ని తెలియజేసే పదం గుర్తించండి.
ఎ) ప్రత్యక్షం
బి) పరోక్షం
సి) అపరోక్షం
డి) అంతర్నిహితం
జవాబు:
ఎ) ప్రత్యక్షం

11. పొలంలో బీజం నాటాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) వృక్షం
బి) విత్తనం
సి) చీర
డి) చినుగు
జవాబు:
బి) విత్తనం

12. పండుగకు విరాళం ఇచ్చాను – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) ధనం
బి) విత్తం
సి) చందా
డి) ధాన్యం
జవాబు:
సి) చందా

పర్యాయపదాలు :

13. గ్రంథం చదవాలి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) పుస్తకం, పొత్తం
బి) పురుషం, పైరు
సి) కావ్యం, ధ్వని
డి) శబ్దం, ధ్వని
జవాబు:
ఎ) పుస్తకం, పొత్తం

14. తోవ బాగుంది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) ఎద, హృదయం
బి) దారి, మార్గం
సి) పథం, ఆలోచన
డి) అంతరంగం, ఆరాధన
జవాబు:
బి) దారి, మార్గం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

15. చదువు అవసరం ఉంది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) వితరణం, విరాళం
బి) ఆవశ్యకత, అక్కఱ
సి) దాపు, గుట్టు
డి) ధనం, విత్తం
జవాబు:
బి) ఆవశ్యకత, అక్కఱ

16. వ్యవసాయం చేయాలి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) కృషి, సేద్యం
బి) ప్రయత్నం, పరిశోధన
సి) పరిమితి, దున్ను
డి) కేదారం, కూలంకష
జవాబు:
ఎ) కృషి, సేద్యం

17. నిర్ణయం చేయాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్యూయపదాలు గుర్తించాలి.
ఎ) ప్రగతి, పురోగతి
బి) అనునయం, అనుకరణ
సి) నిశ్చయం, సిద్ధాంతం
డి) రాద్దాంతం, పరిశీలన
జవాబు:
సి) నిశ్చయం, సిద్ధాంతం

18. ప్రయోజనం కలిగి ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) పరిశోధన, ప్రగతి
బి) లాభం, ఉపయోగం
సి) సాధన, సాధికారత
డి) అనునయం, పరిశీలన
జవాబు:
బి) లాభం, ఉపయోగం

19. గుహంలో ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించాలి.
ఎ) అవసరం, ఆవరణ
బి) గేహం, సదనం
సి) సదనం, నిర్ణయం
డి) గుండె, గురుతు
జవాబు:
బి) గేహం, సదనం

ప్రకృతి – వికృతులు

20. రాత్రి పడింది – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
ఎ) రాయితిరి
బి) రాతిరి
సి) రాతెరి
డి) రాతిరి
జవాబు:
బి) రాతిరి

21. దమం అనుసరించాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) దోమం
బి) ధర్మం
సి) థెమ్మం
డి) దైవం
జవాబు:
బి) ధర్మం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

22. శాసం చదవాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
ఎ) చట్టం
బి) శాసనం
సి) శాసె
డి) శస్త్రం
జవాబు:
ఎ) చట్టం

23. సంతోషంగా ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
ఎ) సంబరం
బి) సహచరం
సి) వేడుక
డి) సంతసం
జవాబు:
డి) సంతసం

24. పయనం అయ్యారా? – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
ఎ) ప్రొయాణం
బి) ప్రయాణం
సి) ప్రమోదం
డి) ట్రయాణం
జవాబు:
బి) ప్రయాణం

25. బాస నేర్వాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) బస
బి) భాష
సి) బోస
డి) బైస
జవాబు:
బి) భాష

26. కార్యం పూర్తి కావాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
ఎ) కఠోరం
బి) కఠినం
సి) కర్ణం
డి) కర్ణం
జవాబు:
సి) కర్ణం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

27. జతనం చేయాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం ఏది?
ఎ) యత్నము
బి) యాతర
సి) బాతనం
డి) జేతనం
జవాబు:
ఎ) యత్నము

నానార్థాలు:

28. వ్యవసాయం చేయాలి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) కృషి, ప్రయత్నం
బి) పరిశోధన, కానుక
సి) కరుణ, దయ
డి) వ్యయం, దాపు
జవాబు:
ఎ) కృషి. ప్రయత్నం

29. వర్మం కురిసింది – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) వాన, సంవత్సరం
బి) వాయువు, మబ్బు
సి) వారిధి, జలధి
డి) ప్రగతి, అరుణ
జవాబు:
ఎ) వాన, సంవత్సరం

30. మిత్రుడు వచ్చాడు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) జలధి, వారిధి
బి) సూర్యుడు, స్నేహితుడు
సి) వైరి, విరోధి
డి) పగతుడు, ఆత్నీయుడు
జవాబు:
బి) సూర్యుడు, స్నేహితుడు

31. కరంతో పనిచేయాలి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) కంది, కంచు
బి) చేయి, తొండము
సి) కర్ణం, నాశిక
డి) శీర్షం, శిరం
జవాబు:
బి) చేయి, తొండము

32. గుణం పెరగాలి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) చాలు, కులం
బి) వర్ణం, వంశం
సి) మార్గం, గోపురం
డి) స్వభావం, అల్లెత్రాడు
జవాబు:
డి) స్వభావం, అల్లెత్రాడు

వ్యాకరణాంశాలు

సంధులు :

33. గుణసంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) సూర్యాస్తమయం
బి) సర్వోదయం
సి) మనోహరం
డి) తపోధనుడు
జవాబు:
బి) సర్వోదయం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

34. ఊహాతీతంగా ఉంది – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
బి) గుణసంధి
సి) యణాదేశ సంధి
డి) వృద్ధి సంధి
జవాబు:
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

35. తేవాలని ఉంది – గీత గీసిన పదాన్ని విడదీయడం గుర్తించండి.
ఎ) తేవాల + అని
బి) తేవాలి + అని
సి) తేవ + అని
డి) తేవాలే + అని
జవాబు:
బి) తేవాలి + అని

36. మరొకటి ఉండాలి – గీత గీసిన పదాన్ని విడదీయడం గుర్తించండి.
ఎ) మర + ఒకటి
బి) మరె + ఒకటి
సి) మంచి + ఒకటి
డి) మరి + ఒకటి
జవాబు:
డి) మరి + ఒకటి

37. కష్టార్జితం ఉత్తమం – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) కష్ట + యార్జితం
బి) కష్టి + ఆర్జితం
సి) కష్ట + ఆర్జితం
డి) కష్ట + ఆర్జితం
జవాబు:
సి) కష్ట + ఆర్జితం

38. ఏ, ఓ, అర్ – అనే వాటిని గుర్తించండి.
ఎ) గుణాలు
బి) వృద్దులు
సి) సరళాలు
డి) స్థిరాలు
జవాబు:
ఎ) గుణాలు

39. వృద్ధి సంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) వసుధేక
బి) వసుధైక
సి) వసుధోక
డి) వసుధాక
జవాబు:
బి) వసుధైక

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

40. శంకరాచార్యులు మహాగురువు – గీత గీసిన పదం సంధి?
ఎ) శంకరి + ఆచార్యులు
బి) శంకరా + ఆచార్యులు
సి) శంకరో + ఆచార్యులు
డి) శంకర + ఆచార్యులు
జవాబు:
డి) శంకర + ఆచార్యులు

సమాసాలు :

41. సంఖ్యా శబ్దం పూర్వంగా కలిగిన సమాసం గుర్తించండి.
ఎ) ద్వంద్వ సమాసం
బి) బహువ్రీహి సమాసం
సి) సప్తమీ తత్పురుష
డి) ద్విగు సమాసం
జవాబు:
డి) ద్విగు సమాసం

42. పల్లె యందలి ప్రజలు దీనికి సమాసపదం గుర్తించండి.
ఎ) ప్రథమా తత్పురుష
బి) సప్తమీ తత్పురుష
సి) తృతీయా తత్పురుష
డి) షష్ఠీ తత్పురుష
జవాబు:
బి) సప్తమీ తత్పురుష

43. వందలాదిగా వచ్చారు – గీత గీసిన పదం ఏ సమాసం?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
బి) గుణసంధి
సి) యణాదేశ సంధి
డి) అత్వసంధి
జవాబు:
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

44. కష్టార్జితం – దీనికి విగ్రహవాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) కష్టమునకు ఆర్జితం
బి) కష్టమునందు ఆర్జితం
సి) కష్టము కొరకు ఆర్జితం
డి) కష్టము చేత ఆర్జితం
జవాబు:
డి) కష్టము చేత ఆర్జితం

గణ విభజన :

45. న గణానికి గణాలు ఏవి?
ఎ) UUI
బి) III
సి) UUU
డి) IIU
జవాబు:
బి) III

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

46. IUU – ఇది ఏ గణం?
ఎ) య గణం
బి) త గణం
సి) ర గణం
డి) స గణం
జవాబు:
ఎ) య గణం

47. అత్యంత – దీనికి గణాలు గుర్తించండి.
ఎ) UUI
బి) UIU
సి) TUU
డి) IIU
జవాబు:
ఎ) UUI

48. IUI – ఇది ఏ గణము?
ఎ) య గణం
బి) జ గణం
సి) స గణం
డి) న గణం
జవాబు:
బి) జ గణం

వాక్యారకాలు :

49. బాలునిచే పనిచేయబడింది – ఇది ఏ వాక్యం?
ఎ) కర్మణి వాక్యం
బి) కర్తరి వాక్యం
సి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
డి) నిర్ణయాత్మక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) కర్మణి వాక్యం

50. భూదానం తప్పక చేయాలి – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) భూదానం విధిగా చేయకూడదు
బి) భూదానం తప్పక చేయకూడదు
సి) భూదానం తప్పక చేయలేకపోవచ్చు
డి) భూదానం కొంత చేయాలి
జవాబు:
బి) భూదానం తప్పక చేయకూడదు

51. నేను తప్పక వస్తాను – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) నిషేధార్థక వాక్యం
బి) నిశ్చయాత్మక వాక్యం
సి) విధ్యర్థక వాక్యం
డి) ఆత్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) నిశ్చయాత్మక వాక్యం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

52. శత్రర్థకం – అనగా
ఎ) వర్తమాన అసమాపక క్రియ
బి) భూతకాలిక అసమాపక క్రియ
సి) భవిష్యత్కాలక అసమాపక క్రియ
డి) విధ్యర్థక అసమాపక క్రియ
జవాబు:
ఎ) వర్తమాన అసమాపక క్రియ

53. బస్సు వచ్చింది గాని చుట్టాలు రాలేదు – ఇది ఏరకమైన వాక్యం?
ఎ) కరరి వాక్యం
బి) సంయుక వాక్యం
సి) సామాన్య వాక్యం
డి) కర్మణి వాక్యం
జవాబు:
ఎ) కరరి వాక్యం

54. మీరు ఇంటికి వెళ్ళవచ్చు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) హేత్వర్థక వాక్యం
బి) అనుమత్యర్థక వాక్యం
సి) నిర్ణయాత్మక వాక్యం
డి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) అనుమత్యర్థక వాక్యం

55. మీరు ఎక్కడ ఉన్నారు? – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) నిశ్చయార్థక వాక్యం
బి) నిర్ణయాత్మక వాక్యం
సి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
సి) ప్రశ్నార్థక వాక్యం

56. పాలు తెల్లగా ఉంటాయి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
బి) కర్మణి వాక్యం
సి) కర్తరి వాక్యం
డి) ఆత్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) తద్ధర్మార్థక వాక్యం

57. దయతో అనుగ్రహించండి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) శత్రర్థక వాక్యం
బి) ప్రార్ధనార్ధక వాక్యం
సి) ఆత్మార్థక వాక్యం
డి) చేదర్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) ప్రార్ధనార్ధక వాక్యం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

58. అందరు వెళ్ళాలి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) నిషేధార్థక వాక్యం
బి) విధ్యర్థక వాక్యం
సి) అప్యర్థక వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) విధ్యర్థక వాక్యం

అలంకారాలు :

59. కమలాక్షునర్చించు కరములు కరములు – ఇందలి అలంకారం గుర్తించండి.
ఎ) వృత్త్యనుప్రాస
బి) ఉపమ
సి) లాటానుప్రాస
డి) యమకం
జవాబు:
సి) లాటానుప్రాస

60. ఉపమానోపమేయాలకు పోలిక చెప్పడం – ఇది ఏ అలంకారం?
ఎ) ఉపమ
బి) రూపక
సి) అతిశయోక్తి
డి) అర్థాంతరన్యాస
జవాబు:
ఎ) ఉపమ

61. మీకు వంద వందనాలు – ఇది ఏ అలంకారం?
ఎ) అంత్యానుప్రాస
బి) ఛేకానుప్రాస
సి) యమకం
డి) వృత్త్యనుప్రాస
జవాబు:
బి) ఛేకానుప్రాస

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 11 భూదానం

62. నీ కరుణాకటాక్ష వీక్షణములకు నిరీక్షిస్తున్నాను – ఇది ఏ అలంకారం?
ఎ) వృత్త్యనుప్రాస
బి) యమకం
సి) ముక్తపదగ్రస్తం
డి) రూపకం
జవాబు:
ఎ) వృత్త్యనుప్రాస

సొంత వాక్యాలు :

63. పాదయాత్ర : రాజకీయ నాయకులు పాదయాత్ర చేస్తారు.

64. సంస్కృతి : భారతీయ సంస్కృతి సమున్నతమైనది.

65. దర్శనం : భగవంతుని దర్శనం కోసం భక్తులు వేచి ఉన్నారు.

66. కల్పవృక్షం : ఉపాధ్యాయుడు విద్యార్థులపట్ల కల్పవృక్షం వంటివాడు.

67. ఆకాంక్ష : దేశసేవ చేయాలనే ఆకాంక్ష ఉండాలి.

68. సాక్షాత్కారం : భక్తునికి భగవంతుని దివ్య సాక్షాత్కారం కలిగింది.

69. ప్రత్యేకత : మా అమ్మగారి వంటకాలు దేనికవే ప్రత్యేకతగా ఉంటాయి.

70. ఊహాతీతం : నాకు మొదటి ర్యాంకు వచ్చినపుడు ఊహాతీతమైన ఆనందం కల్గింది.

71. హత్తుకోవడం : మా గురువుల పాఠాలు మా మనస్సులకు బాగా హత్తుకున్నాయి.

72. లోటుపాట్లు : కార్యక్రమంలో లోటుపాట్లు జరగకుండా చూడాలి.

73. నిండు హృదయం : దానం చేసేటప్పుడు నిండు హృదయంతో సంతోషంగా దానం చేయాలి.

74. కష్టార్జితం : కష్టార్జితంతో జీవించడంలో ఆనందం ఉంది.

75. అసాధారణము : దేశంలో అవినీతి అసాధారణంగా పెరిగింది.

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

by

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

6th Class Hindi Chapter 4 मेरा देश महान है Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 2

प्रश्न 1.
गीत गाइए। (గీతం పాడండి.)
उतर:
कश्मीर का केसर जिसका
तिलक लगाता है।
जिसका पावन गंगा जल,
अमृत कहलाता है।
ऋषि – मुनियों का देश यही,

जग का पथदाता है।
भारत से मानवता का,
हुआ सदा उत्थान है।
मेरा देश महान है।
मेरा भारत महान है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

प्रश्न 2.
चित्र के बारे में बातचीत कीजिए। (చిత్రం గురించి సంభాషించండి.)
उतर:
चित्र में भारत का नक्शा है। कई अमर शहीद जैसे भगतसिंह, चंद्रशेखर आज़ाद, सुभाषचंद्रबोस, महात्मा गाँधी, सरदार वल्लभभाई पटेल और नेहरू जी के चित्र है। मंदिर, मस्जिद तथा गिरिजाघर है। बच्चे राष्ट्रीय तिरंगे को लेकर निनाद कर रहे है। संपूर्ण चित्र का मुख्य उद्धेश्य भारत की संस्कृति अखंड़ हैं। यह देश मानवता का प्रतीक है। अनेकता में एकता भारत की विशेषता है।

प्रश्न 3.
तिरंगे झंडे के बारे में बातचीत कीजिए। (మూడు రంగుల జండా గురించి సంభాషించండి.)
उतर:
तिरंगा भारत का राष्ट्रीय ध्वज है। इसमें सबसे ऊपर केसरिया त्याग का प्रतीक, बीच में सफेद शांति, सफेद रंग की पट्टी पर झंड़े के मध्य में नीले रंग का चक्र हैं जिसमें 24 तीलियाँ हैं। ये चक्र इस बात को दर्शित करता है कि जीवन गतिमान है। सबसे नीचे हरां रंग जो उर्वरता व हरियाली का परियाचक हैं।

शिक्षण बिंदु-ज, फ, ब, भ, ष, ऋ – ृ
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 1

शब्दार्थ (అర్థములు) (Meanings)

पावन = పవిత్రమైన, holy
तिलक = తిలకం, bindi
जल = నీరు, water
अमृत = అమృతం, ambrosia, nectar
ऋषि = ఋషి, saint
मुनि = ముని, saint, hermit
देश = దేశం, country
जग = ప్రపంచం, the world
पथ = మార్గము, way
मानवता = మానవత్వం, humanity
सदा = ఎల్లప్పుడు, always
मेरा = నా యొక్క, myself
उत्थान = అభివృద్ధి, progress
महान = గొప్ప, great
भारत = భారతదేశం, India

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

पहचानिए और बोलिए (గుర్తించండి – చెప్పండి)

ऋषि = ఋషి, sage
कृषक = రైతు, farmer
ऋषभ = ఎద్దు, ox
बस = బస్సు, bus
फाटक = ముఖద్వారం, main gate
जाल = వల, net
भालू = ఎలుగు, bear
षटभुज = షట్ భుజము, hexagon
बकरी = మేక, agoat

अन्य शब्द (ఇతర శబ్దములు)

बस = బస్సు, bus
फाटक = ముఖద్వారం, main gate
बकरी = మేక, a goat
जलज = తామరపువ్వు, lotus
फल = పండు, fruit
बालटी = బొక్కెన, bucket
भाषा = బాష. language
फसल = పంట, crop
षडानन = శివుని పెద్ద కుమారుడు 6 ముఖాలు కల్గిని కార్తికేయ, Karthikeya
बाजरा = సజ్జలు, millet
भट = భటుడు, soldier
जामुन = నేరేడుపండ్లు, black berries
फीका = రుచిలేని, faded
फूट = పగులుట, rift
आइना = అద్దము, mirror
फनी = పాము పడగ, crest
कमीज = చొక్కా, a shirt
भूमि = భూమి, the earth
भला = మంచి, good
भजन = భజన, chanting
भालू _= ఎలుగు, bear
षटभुज = షడ్బుజము, hexagon
भूख = ఆకలి, hunger
फरक = బేధము, తేడా, difference

पहचानिए और बोलिए। (గుర్తించండి – చెప్పండి)
(ब(బ) फ(ఫ) ज(జ) ष(ష) भ(భ) ऋ(ఋ))

ऋषभ = ఎద్దు, ox
बालक = బాలుడు, boy
फल = పండ్లు, fruits
जल = నీరు, water
कृषक = రైతు, farmer
बस = బస్సు, bus
ज़मीन = నేల, land
कमीज़ = చొక్కా, shirt
भूमि = నేల, భూమి, the earth, land
उषा = వేకువ, dawn
भालू = ఎలుగుబంటు, bear
बाज़ार = బజారు, market
ऋषि = ఋషి, saint
फूल = పువు, flower

इन्हें जानलीजिए। (వీటిని తెలుసుకోండి)

किसका = ఎవరియొక్క, Whose
कौन = ఎవరు, Who
कितना = ఎంత, How much
कैसे = ఎలా, How
क्या = ఏమి, ఏమిటి?, What
कब = ఎప్పుడు, When
कहाँ = ఎక్కడ , Where
कितने = ఎన్ని, How many

इन अक्षरों को पढ़िए और बोलिए।
(ఈ అక్షరాలను చదవండి చెప్పండి)

1. ज (జ) 2. फ (ఫ) 3. ब (బ) 4. भ (భ) 5. ष (ష) 6. ऋ (ఋ)

अंतर पहचानिए (తేడాలను గుర్తించండి)

बल = బలము, strength
जल = నీరు, water
कम = తక్కువ, few, less
भर = నిండా, fully
बाल = వెంట్రుకలు, hair
जाल = వల, net
काम = పని, work
भार = భారం, బరువు, weight, load

बालगीत

कश्मीर का केसर जिसका
तिलक लगाता है।
जिसका पावन गंगा जल,
अमृत कहलाता है।
ऋषि – मुनियों का देश यही,
जग का पथदाता है।
भारत से मानवता का,
हुआ सदा उत्थान है।
मेरा देश महान है।
मेरा भारत महान है।

బాలగీతం

ఏ దేశంలో పావనమైన కశ్మీరు తిలకాన్ని ధరిస్తారో
ఏ దేశపు గంగాజలం అమృతమని పిలువబడుతుందో
ఋషి, మనుల దేశం ఇదే మన భారతదేశం
ఇది ప్రపంచానికి పథ (మార్గ) దాత
భారతదేశంలో ఎల్లప్పుడూ
మానవత్వం ఉన్నతస్థితిలో ఉన్నది (ఉంటుంది)
నా దేశం చాలా గొప్పది.
నా భారతదేశం చాలా గొప్పది

Rhyme in English

Where the sacred Kashmir bindi is worn
Where water of the Ganges is called ambrosia
That is India .. the country of hermits and sages
It paved the way for the world.
In India always
Humanity is at its peak.
My nation is very great.
My India is very great

पढ़िए (ज फ ब भ षं ऋ ृ)

अ) गीत में ‘ऋ’ अक्षर और ‘ृ’ मात्रा पर ‘O’ लगाइए।
आ) गीत गाइए। ‘ज’ अक्षर वाले शब्दों पर ‘O’ और ‘[ ]’ अक्षर वाले शब्द पर लगाइए।
उतर:
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 4

इ) चित्र देखिए। शब्द पढ़िए। इनके अक्षर वर्णमाला में पहचानिए। ‘O’ लगाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 5
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 6

ई) वाक्य में ‘ऋ’ अक्षर और ‘:’ मात्रा पर ‘O’ लगाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 7

उ) पढ़िए। अंतर पहचानिए।
बल-बाल जल-जाल कम-काम भर भार

बल = బలము, strength
जल = నీరు, water
कम = తక్కువ, few, less
भर = నిండా, fully
बाल = వెంట్రుకలు, hair
जाल = వల, net
काम = పని, work
भार = భారం, బరువు, weight, load

ऊ) इनको पढ़िए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 8

ऋ) सही वर्तनीवाले शब्द पहचानकर ‘O’ लगाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 9

लिरिवाए

अ) सूचना के अनुसार लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 10
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 11

आ) लेखन अभ्यास
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 12

इ) मात्रा जोडकर लिखए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 13

ई) खाली स्थान भरिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 14

उ) ‘उ – ु’, ‘ऊ – ू’ और ‘ऋ – ृ’ मात्रावाले शब्दों को अलग करके लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 15

ऊ) चित्र के आधार पर वर्तनी सही करके लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 16

ऋ) अक्षरों को मिलाकर पढ़िए। लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 17

ए) ज, फ, भ अक्षरों से आरंभ होनेवाले शब्दों को अलग-अलग तालिका में लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 18

सृजनात्मकता

रंग भरिए। नाम लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 19

सुनिए-बोलिए

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 2
प्रश्न 1.
इस उन्मुखीकरण चित्र में जिन नेताओं के चित्र है, उनके नाम बताओ?
उतर:
इस चित्र में गाँधीजी, नेहरूजी, सरदार वल्लभभाई पटेल जी, सुभाषचंद्र बोस जी, चंद्रशेखर आज़ाद जी, . भगतसिंह जी के चित्र है।

प्रश्न 2.
हमारे देश के झंड़े में कितने रंग है?
उतर:
हमारे देश के झंड़े में तीन रंग है।

प्रश्न 3.
इस चित्र में किन इमारतों के चित्र हैं?
उतर:
इस चित्र में मंदिर, मस्ज़िद, गिरिजाघर के चित्र हैं।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

प्रश्न 4.
बच्चों के हाथ में क्या है?
उतर:
बच्चों के हाथ में तिरंगा झंड़ा है।

प्रश्न 5.
तिरंगे झंड़े में कौन से रंग होते हैं?
उतर:
तिरंगे झंडे में केसरिया, सफेद और हरा रंग होता है।

प्रश्न 6.
तिरंगे के बीच में सफेद रंग पर किसका चिहन रहता है?
उतर:
तिरंगे के बीच में सफेद रंग पर अशोक धर्म चक्र का चिह्न रहता है।

प्रश्न 7.
हिंदू लोग कौन से रंग का तिलक धारण करते हैं?
उतर:
हिंदू लोग लाल केसर, चंदन, सफेद, पीले, काले आदि रंग का तिलक धारण करते हैं।

प्रश्न 8.
गंगा नदी का जल किसके समान होता है?
उतर:
गंगा नदी का जल अमृत के समान होता है।

प्रश्न 9.
गंगा नदी का उद्गाम स्थल कहाँ है?
उतर:
गंगा नदी का उद्गाम स्थल हिमालय, गंगोत्री है।

प्रश्न 10.
किस नदी का जल पावन है?
उतर:
गंगा नदी का जल पावन है।

प्रश्न 11.
हमारे देश में किनका जन्म हुआ?
उतर:
हमारे देश में ऋषि – मुनियों का जन्म हुआ है।

प्रश्न 12.
भारत देश का क्या महत्व है?
उतर:
भारत देश जग (संसार) का पथदाता (मार्गदर्शक) है।

प्रश्न 13.
भारत देश किसका प्रतीक है?
उतर:
भारत देश मानवता का प्रतीक है।

प्रश्न 14.
इस बालगीत में किस देश की महानता के बारे में बात किया जा रहा है?
उतर:
इस बालगीत में भारत देश की महानता के बारे में बात किया जा रहा है।

प्रश्न 15.
भारत देश क्यों महान है?
उतर:

  • भारत देश में ऋषि – मुनियों का जन्म हुआ है।
  • पवित्र गंगा नदी का उद्गाम हिमालयों से हुआ है।
  • संसार का मार्गदर्शक (पथदाता) भारत देश है।
  • भारत देश का मुख्य सिद्धांत मानवता का कल्याण है।
  • हमारा देश, कर्म, धर्म की पुण्य भूमि हैं।

प्रश्न 16.
भारत देश के उत्तरी भाग में कौन से पर्वत हैं?
उतर:
भारत देश के उत्तरी भाग में हिमालय पर्वत है।

प्रश्न 17.
“राष्ट्रपिता’ किसे कहते हैं?
उतर:
गाँधीजी को “राष्ट्रपिता” कहते है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

प्रश्न 18.
भारत के बच्चों के प्यारे चाचा कौन हैं?
उतर:
भारत के बच्चों के प्यारे चाचा पंडित जवाहरलाल नेहरू जी है।

प्रश्न 19.
भारत देश के “लोह पुरुष” कौन है?
उतर:
भारत देश के “लोह पुरुष सरदार वल्लभभाई पटेल जी हैं।

प्रश्न 20.
वीर क्रांतिकारी चंद्रशेखर का उपनाम क्या है?
उतर:
वीर क्रांतिकारी चंद्रशेखर का उपनाम “आज़ाद” है।

प्रश्न 21.
हम भगतसिंह जी को किस प्रकार सम्मान देते हैं?
उतर:
हम भगतसिंह जी को ‘शहीद’ संबोधित करके सम्मान देते हैं।

प्रश्न 22.
सुभाषचंद्र बोस जी को क्या कहते हैं?
उतर:
सुभाषचंद्र बोस जी को ‘नेताजी’ कहते हैं।

प्रश्न 23.
सुभाषचंद्र बोस जी के प्रमुख नारे क्या थे?
उतर:
“जय हिंद” और “तुम मुझे खून दो मैं तुम्हें आज़ादी दूंगा।” सुभाषचंद्र बोस जी के नारे थे।

प्रश्न 24.
‘इंकलाब जिंदाबाद’ किसका नारा था?
उतर:
‘इंकलाब जिंदाबाद’ भगतसिंह का नारा था।

प्रश्न 25.
दो ऋषि मुनियों के नाम बोलिए।
उतर:
ऋषि – वशिष्ठ, विश्वामित्र, कश्यप, अत्रि, जमदग्नि
मुनि – नारद, व्यास

प्रश्न 26.
गाँधीजी ने किस नारे से भारतीयों को जागृत किया था?
उतर:
गाँधीजी ने “करो या मरो’ नारे से भारतीयों को जागृत किया था।

प्रश्न 27.
भारत के प्रथम प्रधानमंत्री कौन थे?
उतर:
भारत के प्रथम प्रधानमंत्री पंडित जवाहरलाल नेहरू जी थे।

प्रश्न 28.
भारत देश में बहनेवाली नदियों के नाम बताइए।
उतर:
गंगा, यमुना, ब्रह्मपुत्र, कृष्णा, गोदावरी, कावेरी, तुंगभद्र, नर्मदा, महानदी आदि है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

प्रश्न 29.
गिरिजाघर में प्रार्थना कौन करते हैं?
उतर:
गिरिजाघर में जो लोग प्रार्थना करते हैं, उन्हें ईसाई कहते हैं।

प्रश्न 30.
मुसलमान नमाज़ कहाँ पढ़ते हैं?
उतर:
मुसलमान मस्ज़िद में नमाज़ पढ़ते हैं।

प्रश्न 31.
हिंदू कहाँ पूजा करते हैं?
उतर:
हिंदू मंदिरों में देवी – देवताओं की पूजा करते हैं।

प्रश्न 32.
हिंदूओं का पवित्र ग्रंथ क्या है?
उतर:
चारों वेद, पुराण, रामायण, महाभारत, भगवद्गीता, धर्म ग्रंथ हिंदूओं के पवित्र ग्रंथ हैं।

प्रश्न 33.
भारत देश में कितने प्रमुख धर्म हैं?
उतर:
भारत देश में हिंदू, इस्लाम, ईसाई, बौद्ध, जैन, सिख प्रमुख धर्म हैं।

प्रश्न 34.
ईसाईयों का पवित्र ग्रंथ क्या है?
उतर:
ईसाईयों का पवित्र ग्रंथ बाइबिल है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

प्रश्न 35.
मुसलमानों का पवित्र ग्रंथ क्या है?
उतर:
मुसलमानों का पवित्र ग्रंथ कुरान है।

पढ़िए

इन्हें पढ़ो – समझो – बोलो।

अ, आ – ा न, म, र
इ – ि, ई – ी क, ख, ल, स
उ – ऊ – घ, च, छ, ट, ड
ऋ – ृ ज, फ, ब, भ, ष
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 20

समरूपी अक्षरों को मिलाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 21

हर पंक्ति के चित्र देखो और पहचानो जो चित्र समूह से अलग है, उस पर (✗) लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 22
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 23

बायी ओर दिए गए वर्ण/मात्रा को शब्दों में ढूँढो और O लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 24

सही अर्थ वाले शब्द के साथ जोड़िए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 25
उतर:
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 26

सही वर्तनी वाले शब्द पहचानो ‘[ ]’ लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 27

चित्रों का नाम से मिलाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 28

अंतर समझिए। पढ़िए।
बल – ताकत, शक्ति ; बाल – केश, बालक
जल – पानी, नीर ; जाल – जाली, फंदा
कम – थोड़ा, सीमित ; काम – कार्य, नौकरी
भर – सब, कुल, पूरा ; भार – बोझ, ढेर, वज़न

सही उत्तर पर चिहन (✓) लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 29

अक्षर और मात्रा जोड़कर शब्द बनाओ।
1. ष + ट + भ + ु + ज = षटभुज
2. फ + ा +ट + क = फाटक
3. ज+ ा + म + ु + न = जामुन
4. ब + ा + ज + र + = बाजरा
5. आ + ई + न + ा = आईना
6. ष + ड + ा + न + न = षड़ानन
7. ब + ा + ल + ट + ी = बालटी

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

नीचे दिए गए शब्दों में उचित स्थान पर ‘ ि, ु, ा, की मात्रा लगाइए। नए शब्द बनाइए।

1. जामन – जामुन
2. भष – भाषा
3. फटक – फाटक
4. भर – भार
5. भूम – भूमि
6. भृकटी – भृकुटी
7. षटभज – षटभुज
8. सनार – सुनार
9. ऋष – ऋषि
10. चमटा – चिमटा

चित्र देखकर उनके नाम लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 30

इन्हें पढ़ो। नये शब्द बनाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 31

निम्न अक्षरों का उपयोग करके पहेलियाँ बनाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 32

‘ऊ – ू ई – ी, ऋ – ृ मात्रा वाले शब्दों पर ‘O’ लगाकर तालिका में लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 33

वर्णमाला चार्ट देखकर निम्न शब्दों को अकारादि क्रम में लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 34
उतर:
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 35

अक्षरों को मिलाकर लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 36
उतर:
ऋजिमा ऋषभी ऋभु ऋषि ऋषभ
ऋचा ऋजु ऋचीष ऋजीक ऋपु

चित्र देखकर शब्द पूरा करिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 37

भाषा की बात

पर्यायवाची शब्द

पावन – पवित्र, शुद्ध, साफ
जल – वारि, पानी, नीर
देश – राष्ट्र, वर्तन, मुल्कं
पथ – राह, रास्ता, मार्ग
उत्थान – उन्नति, उत्कर्ष, विकास
गंगा – देवनदी, मंदाकिनी, भागीरथी
अमृत – पीयूष, सुधा अमी
जग – संसार, जगत, विश्व
सदा – हमेशा, सदैव, सर्वदा
महान – विशाल, बड़ा, विराट

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है

विलोम शब्द (उल्टे शब्द)

अमृत × विष
महान × तुच्छ
सदा × कभी-कभी
उत्थान × पतन
मानवता × निर्दयता

अंतर समझिए।

उस + का = उसका
जिस + का = जिसका
उन + का = उनका
आप + का = आपका
इन + का = इनका
किन + का = किनका
इस + का = इसका
किस + का = किसका
जिन + का = जिनका

शब्द पढ़िए और सुंदर अक्षरों में लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 38

क्या मैं ये कर सकता हूँ?हाँ (✓)नहीं (✗)
1. चित्र के बारे में बातचीत कर सकता हूँ। गीत गा सकता हूँ।✓
2. “ज, फ, ब, भ,ष, ऋ वर्णो से बने शब्द पढ़ सकता हूँ।
बिना देखे लिख सकता हूँ।		✓
3. चित्र में रंग भर सकता हूँ। उसके बारे में बता सकता हैं।✓

फुलों के नाम (పువ్వుల పేర్లు)

देखिए पढ़िए आनंद लीजिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 4 मेरा देश महान है 39

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

by

AP State Syllabus AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష.

AP State Syllabus 9th Class Telugu Important Questions 11th Lesson ధర్మదీక్ష

9th Class Telugu 11th Lesson ధర్మదీక్ష Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

క్రింది పరిచిత గద్యాలను చదివి. ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. బాగా చీకటి పడింది. అయినా ఇంకా ఆవు తిరిగి రాలేదు. గోశాలలో గోవత్సాలన్నీ తోకలెత్తి పెట్టి ఎంతో సంతోషంగా పాలు కుడుచుకుంటున్నాయి. కాని ఆ ఒక్క ఆవుదూడ మాత్రం ‘అంబా’ ‘అంబా’ అని అదేపనిగా అరవడం మొదలు పెట్టింది. ఆ దూడ పుట్టినప్పటి నుంచీ నందగోపాలుని ఇల్లంతా పాడి పంటలతో కలకలలాడింది. అందుచేత ఆ ఆవన్నా, ఆ దూడన్నా నందగోపాలుని కెంతో ఇష్టం. అది అదే పనిగా అరవడం మొదలు పెట్టేసరికి అతని కారాత్రి మరి అన్నం సయించలేదు.
ప్రశ్నలు:
1. గోశాలలో ఆవుదూడలు ఎలా ఉన్నాయి?
2. ‘నందగోపాలుడికి ఆ దూడ అంటే ఎంతో ఇష్టం’ ఎందుకు?
3. నందగోపాలుడికి ఆ రాత్రి అన్నం ఎందుకు సయించలేదు?
4. పై పేరాపై మీరు ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబులు:
1. గోశాలలో ఆవుదూడలు అన్నీ తోకలు ఎత్తిపెట్టి, ఎంతో సంతోషంగా పాలు తాగుతున్నాయి.
2. ఆ దూడ పుట్టినప్పటి నుండి నందగోపాలుడి ఇల్లంతా పాడిపంటలతో కలకలలాడింది. అందుకే ఆ దూడ అంటే నందగోపాలుడికి ఎంతో ఇష్టం.
3. నందగోపాలుడికి ఇష్టమైన ఆవు ఇంటికి రాలేదు. అందువల్ల దాని దూడ ‘అంబా’ అంటూ అరవడం మొదలు పెట్టింది. అందుకే నందగోపాలుడికి ఆ రాత్రి అన్నం సయించలేదు.
4. ఆవుదూడ ‘అంబా’ ‘అంబా’ అని ఎందుకు అరుస్తోంది?

2. “నందుడంతలో గోవును వటవృక్షచ్ఛాయలో నిలిపి నురుగులు గక్కుకుంటూ పరుగెత్తుకు వచ్చి బుద్ధదేవుని పాదాలపై సాగిలపడ్డాడు. కొంత సేపటికి లేచి అతివినయంగా దోసిలి ఒగ్గి నిలబడ్డాడు. చివరికెలాగైనా దర్శన భాగ్యమైనా లభించింది గదా ! అని ఎంతో సంతోషించాడు. వెంటనే గౌతముడు లేచి నిలబడ్డాడు. వెనువెంటనే భిక్షువులందరూ లేచి నిలుచున్నారు! బుద్ధదేవుడెంతో ఆత్రంగా పక్కనే నిలబడిన భిక్షువులతో “ఇంకా భోజన పదార్థాలేమైనా మిగిలి ఉన్నాయా ?” అన్నాడు.
ప్రశ్నలు:
1. అవును నందుడు ఎక్కడ నిలబెట్టాడు?
2. నందుడు ఎందుకు సంతోషించాడు?
3. “ఇంకా భోజన పదార్థాలు మిగిలి ఉన్నాయా?” అని ఎవరు, ఎవరిని అడిగారు?
4. పై పేరా పై మీరు ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబులు:
1. ఆవును నందుడు వటవృక్షచ్ఛాయలో నిలబెట్టాడు.
2. తాను ఆలస్యంగా వచ్చినా, తనకు గౌతమబుద్ధుని దర్శన భాగ్యం లభించింది కదా అని నందుడు సంతోషించాడు.
3. బుద్ధుడు తన శిష్యులను “ఇంకా భోజన పదార్థాలు మిగిలి ఉన్నాయా?” అని అడిగాడు.
4. నందుడు బుద్ధుని పాదాలపై పడిన తర్వాత ఏమి జరిగింది?

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

3. “నందగోపుని భోజనానంతరం బుద్ధదేవుడతనిని వెంటబెట్టుకొని నెమ్మదిగా వటవృక్షచ్ఛాయకు తిరిగివచ్చాడు. వెంటనే అష్టాంగ ధర్మ ప్రవచనం ప్రారంభమైంది. అమృతవర్ష ప్రాయమైన ఆ ప్రసంగం ఆలకిస్తూ, భిక్షువులు, ఆళవీ గ్రామస్థులు ఆనంద తరంగాలలో తలమునకలైనారు. ధర్మప్రవచనం చేస్తూన్నంత సేపు బుద్ధదేవుడు చిరునవ్వులతో నందగోపాలుని వైపలవోకగా తిలకిస్తూనే ఉన్నాడు.
ప్రశ్నలు:
1. బుద్ధుడు భోజనానంతరం నందుడిని ఎక్కడకు తీసుకువచ్చాడు?
2. బుద్ధుని ధర్మప్రవచనం ఎలా ఉంది?
3. ఆనంద తరంగాలలో ఎవరు తలమునకలయ్యారు? ఎందుకు?
4. పై పేరాపై మీరు ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబులు:
1. భోజనానంతరం బుధుడు నందుని వెంటబెట్టుకొని వటవృక్షచ్చాయకు వచ్చాడు.
2. బుద్ధుని ధర్మప్రవచనం, అమృతవర్ష ప్రాయంగా ఉంది.
3. అమృత వర్షం వంటి బుుడి ధర్మప్రవచనం విని భిక్షువులు, ఆళవీ గ్రామస్తులు ఆనంద తరంగాలలో తలమునకలయ్యారు.
4. ధర్మప్రవచనం చేస్తునప్పుడు బుద్ధుడు ఏమి చేశాడు?

4. ఈ క్రింది గద్యాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి. (S.A. II – 2018-19)

“మీదే వూరు నాయనా”
“అళవీగ్రామమే”

“అలాగా ! అయితే పొరుగూళ్ళ జనం అంతా తీర్థ ప్రజలాగ ఇక్కడకే వస్తూంటే నీవు ఉన్న గ్రామం విడిచి పెట్టి పోతాలేమయ్యా” ! అని ఒక చిరునవ్వు విసిరాడా ముసలి తాత నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలియజేసాడు. అడవిలో ఆ ఆవు ఏ పులివాత పడిందోనని భయపడుతున్నానని కూడా అన్నాడు. ఆ మాట విన్న తరువాత ముసలి తాత మరి అతని మాటకడ్డు చెప్పలేక తన దారిని వెళ్ళిపోయాడు. అతని వెంట ఇంకా ఎందరెందరో పరిసర గ్రామస్థులు అళవీగ్రామం వైపు నడిచి వెళ్ళాడు.

అది చూడగానే నందగోపాలుని హృదయంలో ఆరాటం ప్రారంభమయింది. గోవు గొడవ విడిచి పెట్టి తాను కూడా వారి వెంటపడి పోవాలని అనుకున్నాడు. ఇక ఈ సమయంలో కాకపోతే మరింక తథాగతుని దర్శన భాగ్యమే కలగదేమో అని అతనికొక భయం పట్టుకుంది. వెంటనే వెనక్కి తిరిగి రెండు మూడడుగులు వేశాడు.
ప్రశ్నలు:
1. పొరుగూళ్ళ నుండి జనం అళవీ గ్రామానికి ఎవరిని దర్శించడానికి వెళుతున్నారు?
2. నందుడు తాతతో తానే విషయంలో భయపడుతున్నానన్నాడు?
3. నందుడు ఏ ఊరి నందు నివసించేవాడు?
4. పై పేరాననుసరించి సరైన ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబులు:
1. తథాగతుని
2. ఆవు
3. అళవీ
4. పై పేరాలో ద్విగు సమాసానికి చెందిన ఉదాహరణను గుర్తించండి.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

5. క్రీ.శ. 7వ శతాబ్దారంభం నుంచీ తెలుగు పదం శాసనాలలో కనబడుతున్నదని సుప్రసిద్ధ చారిత్రక పరిశోధకలు మల్లంపల్లి సోమశేఖర శర్మగారు చెబుతారు. ఒక శాసనంలో “తెలుంగునాడు” అనే ప్రయోగం కూడ ఉంది. అప్పటికే ఆంధ్ర, తెలింగ, తెలుంగ శబ్దాలు ఒక జాతిని, దేశాన్ని తెలిపేందుకు వాడారని తెలుస్తోంది. తొలుత ఏర్పడిన తెలుగు పదం త్రిలింగ, త్రైలింగ ఐనట్లు చరిత్రకారులు చెబుతున్నారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
1. తెలుగు పదం శాసనాలలో ఎప్పటి నుండి కనబడుతున్నది?
జవాబు:
7వ శతాబ్దం

2. దీనిలో సుప్రసిద్ధ చారిత్రక పరిశోధకులు ఎవరు?
జవాబు:
మల్లంపల్లి సోమశేఖర శర్మ

3. శాసనంలో ఉన్న ప్రయోగం ఏది?
జవాబు:
తెలుంగనాడు

4. జాతిని, దేశాన్ని తెలిపేందుకు వాడిన పదాలేవి?
జవాబు:
ఆంధ్ర, తెలింగ, తెలుంగ

6. గంగానది వరద రోజులలో తప్ప – మిగిలిన రోజులలో ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. మురుగుకాలువ మోతతో ప్రవహిస్తుంది. అలాగే పెద్దలు హుందాగా ప్రవర్తిస్తారు. అల్పులు ఆవేశానికి లోనై, దురుసుతనంతో ప్రవర్తిస్తారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
1. ప్రశాంతంగా ప్రవహించేది?
జవాబు:
గంగానది

2. మోతతో ప్రవహించేది?
జవాబు:
మురుగు కాలువ

3. హుందాగా ప్రవర్తించేది ఎవరు?
జవాబు:
పెద్దలు

4. అల్పులు ఎలా ప్రవర్తిస్తారు?
జవాబు:
ఆవేశానికిలోనై, దురుసుతనంతో

7. అయిపోయిన పనిని గురించి చింతింపవద్దు. దుష్టులను మెచ్చుకొనవద్దు. నీకు సాధ్యము కాని దానిని పొందలేక పోతినని చింతించుట పనికిరాదు. భగవంతుడు ఇచ్చిన దానితో తృప్తి చెందుము.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
1. దేని గూర్చి చింతింపకూడదు?
జవాబు:
అయిపోయిన పని గూర్చి

2. ఎవరిని మెచ్చుకోకూడదు?
జవాబు:
దుష్టులను

3. భగవంతుడు ఇచ్చినదానితో ఏమి చెందాలి?
జవాబు:
తృప్తి

4. ‘సాధ్యము’ వ్యతిరేకపదం?
జవాబు:
అసాధ్యం

II. స్వీయరచన

అ) క్రింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
‘ధర్మదీక్ష’ ప్రక్రియను గూర్చి రాయండి.
జవాబు:
ధర్మదీక్ష పాఠం పిలకా గణపతి శాస్త్రిగారు రాసిన “ప్రాచీన గాథాలహరి” అనే పుస్తకంలోనిది. ఇది కథా ప్రక్రియకు చెందినది. కథాంశం ప్రాచీనమైన, రచన ఆధునిక వచనంలో సాగింది. “కథ్యతే ఇతి కథా” అని వ్యుత్పత్తి. కథ పిల్లల్లో సున్నిత భావాలు పెంపొందిస్తుంది. ధర్మ ప్రబోధాన్ని, ఉత్తమ గుణాలను పెంపొందించడంలో కథ ఉపకరిస్తుంది.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

ప్రశ్న 2.
భోజన సమయంలో నందగోపుడు బుద్ధునికి చెప్పిన విషయాలేవి?
జవాబు:
బుద్ధుడు నందగోపుని భోజనం పూర్తి అయ్యేవరకు అతని ప్రక్కనే కూర్చున్నాడు. ఎంతో ఆప్యాయంగా అతని గోవును గూర్చి, కోడె దూడను గూర్చి ఎన్నో కుశల ప్రశ్నలు వేశాడు. నందగోపుడు తన కోడెదూడ నుదుటి మీది నల్లని మచ్చలను గురించీ, ఒంటిమీది సుడులను గురించి ఎవరికీ తెలియని రహస్య సాముద్రిక విషయాలెన్నో చెప్పాడు. ప్రత్యేకంగా వంశపారంపర్యంగా తెలుసుకొన్న గోసాముద్రిక రహస్యాలు బుద్ధునికి చెప్పాడు.

ప్రశ్న 3.
బౌద్ధ భిక్షకులు (కొందరు అసూయ చెందడానికి కారణమేమిటి?
జవాబు:
ఆళవీ గ్రామం పరిసర గ్రామాలు బుద్ధుని దర్శనం కోసం, ధర్మబోధ వినడం కోసం ఎదురు చూస్తున్నాయి. కానీ గౌతమ దేవుని విశాల నేత్రాలు అప్పుడు ఎవరికోసమో నిరీక్షించడం శ్రమణకులు గమనించారు. ఆ తర్వాత వచ్చిన నందగోపునికి తానే దగ్గరుండి భోజనం వడ్డించడం వారికి ఆశ్చర్యం కల్గించింది. చుట్టూరా నిలిచిన కొందరు భిక్షకులకు వారి ప్రసంగాలు విడ్డూరాన్ని కలిగించాయి. ఆ తర్వాత ధర్మ ప్రవచనం చేస్తున్నంత సేపు బుద్ధదేవుడు చిరునవ్వుతో నందగోపాలుని వైపు అలవోకగా చూస్తూనే ఉన్నాడు. బుద్ధుని ఈ చర్య భిక్షకులకు అసూయ కలగడానికి కారణమైంది.

ఆ) క్రింది ప్రశ్నలకు పది పన్నెండు వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
అష్టాంగ ధర్మాలు/ మార్గాలు ఏవి?
జవాబు:
కేశములను పూర్తిగా నశింపజేయుటకు గల మార్గమేది? అను ప్రశ్నకు బుద్ధుడు ఇట్లు పల్కెను – ఆర్య ! అష్టాంగ మార్గమే క్లేశ క్షయానికి దారితీయును. అవి :
అష్టాంగ మార్గాలు.
1. సమ్యక్ దృష్టి – అసమంజసములైన భావములతో కాక విషయమును ఉన్నది ఉన్నట్లుగా తెలిసికొనుట.
2. సమ్యక్ వాక్కు – సౌమ్యముగా, సత్యమును, కరుణతో చెప్పుట.
– సామ్యముగా, సత్యములు తమ
3. సమ్యక్ కర్మ – శాంతం, శుద్ధం, ధార్మికము అగు కర్మలను ఆచరించుట.
4. సమ్యక్ సంకల్పం లక్ష్యం – ఉన్నతములు, గంభీరములు అగు భావాలతో ఉండుట.
5. సమ్యక్ చేతన మనస్తత్వం – జీవహింస చేయకుండ సచ్చీలమున జీవించుట
6. సమ్యక్ జీవనం – సునిశితమైన పరిశీలన, తీక్షణమైన బుద్ధి కలిగియుండుట
7. సమ్యక్ వ్యాయామం – యమ నియమాది సాధనములను ఆచరణలోకి తెచ్చుట.
8. సమ్యక్ భావన – జీవితానికి లక్ష్యాలగు తాత్త్విక విషయాలపై మననం, ధ్యాననం కలిగి ఉండుట.

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

క్రింది ప్రశ్నకు సమాధానము రాయండి. మీ ఊరిలో జరిగిన / నీవు చూసిన ఆధ్యాత్మిక ప్రసంగాన్ని గూర్చి మిత్రునికి లేఖ రాయండి. మిత్రునికి లేఖ
జవాబు:

ఒంగోలు,
x x x x x

ప్రియమిత్రుడు విష్ణుదత్తకు,
నేను క్షేమం. నీవు క్షేమమే కదా ! ఇటీవల మా ఊరిలో గొప్ప ఆధ్యాత్మిక ప్రసంగం జరిగింది. ‘రామాయణం మన జీవన పారాయణం’ అంశం మీద చాగంటి కోటేశ్వరరావు గారు ప్రవచనం చెప్పారు. ఎంత బాగుందో ! రామాయణం కుటుంబ బాంధవ్యాలను మనం ఆదర్శంగా తీసుకోవాలని, గౌరవాన్ని, అనురాగాన్ని పంచాలని వివరించారు. మన ఇల్లు బాగుంటేనే దేశం బాగుంటుందని తెలిపారు. ఇలా ఎన్నో విషయాలను ఆ వేదికపై నుండి చక్కగా తెలియజేసారు. నీవు కూడా ఇటువంటి ప్రసంగాన్ని వినమని కోరుతూ …….

నీ ప్రియ మిత్రుడు,
కె. లీలాకృష్ణ సాయిశ్రీ ప్రసాద్.

చిరునామా :
యస్. విష్ణుదత్త,
9వ తరగతి,
జిల్లా పరిషత్ హైస్కూల్,
బాపట్ల.

III. భాషాంశాలు (పదజాలం , వ్యాకరణం)

1. పర్యాయపదాలు:

ఆవు : గోవు, ధేనువు
పులి : శార్దూలం, వ్యాఘ్రం, పుండరీకం
నేత్రం : కన్ను, చక్షువు
నిర్వాణం : మోక్షం, కైవల్యం
ఉద్రేకం : ఆవేశం, కోపం
సూర్యుడు : భానుడు, భాస్కరుడు, ఆదిత్యుడు
శ్రమణకులు : సన్యాసులు, భిక్షువులు
ఆచార్యుడు : గురువు, ఉపాధ్యాయుడు
ఆరాటం : తొందర, ఆత్రం

2. వ్యుత్పత్యర్థాలు :

అదృష్టం : దృష్టము కానిది (భ్యాగం)
అతిథి : తిథివార నక్షత్రములు చూడకుండా వచ్చేవాడు (చుట్టం, స్నేహితుడు)
ఆచార్యుడు : వేదవ్యాఖ్యానము చేయువాడు (గురువు)
నిర్వాణము : సుఖదుఃఖాలు లేనిది (మోక్షం)
హృదయం : హరింపబడునది (గుండె, మనస్సు)
అమృతం : మృతం లేనిది (సుధ)
అసూయ : గుణములందు దోషారోపాణ చేయుట (ఓర్వలేనితనం)
దీక్ష : యజ్ఞాది క్రియారంభమున అనుష్ఠింపబూనుకొనెడు (ఆచార నియమం)

3. నానార్థాలు :

భాగ్యం : అదృష్టం, సంపద
పక్షం : పగ, ప్రక్క రెక్క, 15 రోజులు, బలం
జ్యోతి : ప్రకాశం, ధనం, కొడుకు, చంద్రుడు
నేత్రం : కన్ను, పేరు, ఏఱు, పట్టువస్త్రం
ప్రసంగం : విషయ విస్తరం, ప్రస్తావం, భక్తి, సంభాషణ
వంశం : తండ్రి తాతల పరంపర, వెన్నెముక, వెదురు, కులము, పిల్లనగ్రోవి.
గోవు : ఆవు, కన్ను, బాణం, దిక్కు
అహ్నం : పగలు, రోజు, కాలము
భానువు : సూర్యుడు, శివుడు, వృద్ధుడు
బుద్ధుడు : పండితుడు, బుద్ధదేవుడు

4. ప్రకృతి – వికృతులు :

భాగ్యం – బాగెము
ప్రశ్న – పన్నము
ప్రాణం – పానం
బిక్ష – బిచ్చము
రాత్రి – రాతిరి, రేయి, రేతిరి
ఆశ్చర్యం – అచ్చెరువు
దృష్టి – దిస్టి
గౌరవం – గారవం
విడ్డూరం – విడ్వరం
ధర్మం – దమ్మము
హృదయం – ఎద, ఎడద
భోజనం – బోనం
అంబా – అమ్మా
సంతోషం – సంతసం
వంశం – వంగడం
ముఖము – మొగము

5. సంధులు :

అరుణ + ఉదయ = అరుణోదయ – గుణసంధి
నూతన + ఆనంద + ఆవేశాలు = నూతనానందావేశాలు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
మధ్య + అహ్నం = మధ్యాహ్నం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
నిడు + ఊర్పు = నిట్టూర్పు – ద్విరుక్తటకరాదేశ సంధి
కాషాయ + అంబరధారులు = కాషాయాంబరధారులు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
ప్రతి + అక్షము = ప్రత్యక్షము – యణాదేశ సంధి
ఆసన్నము + అగు = ఆసన్నమగు – ఉత్వసంధి
సుఖ + ఆసనం = సుఖాసనం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
నేత్రము + లు = నేత్రాలు – లు,ల, నల సంధి
క్షుధ + ఆరుడు = క్షుధార్తుడు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
సమ్యక్ + బుద్ధి = సమ్యగ్బుద్ధి – జశ్త్వసంధి
దుః+ సహము = దుస్సహము – విసర్గ సంధి
శ్రమ + ఆర్జితం = శ్రమార్జితం – విసర్గ సంధి
ఆరాటము + పడు = ఆరాటపడు – పడ్వాది సంధి
ప్రతి + ఏకం = ప్రత్యేకం – యణాదేశ సంధి
నెఱు + మది = నెమ్మది – ప్రాతాది సంధి
సూత్రం : అన్యంబులకు సహితమిక్కార్యంబు కొండకచో కానంబడియెడు.
భోజన + అనంతరం = భోజనానంతరం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
మహా + ఆత్ముడు = మహాత్ముడు – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

6. సమాసాలు :

గోశాల = గోవుల యొక్క శాల లో – షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
శిష్య సమూహం = శిష్యుల యొక్క సమూహం – షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం
పెన్నిధి = పెద్ద (గొప్ప) దైననిధి – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
సుఖాసనం = సుఖమైన ఆసనం – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
వటవృక్షం = మట్టి అను పేరుగల వృక్షం – సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
మధ్యాహ్నం = అహ్నము మధ్య భాగం – ప్రథమా తత్పురుష సమాసం.
దుస్సహము = సహింపరానిది – అవ్యయీభావ సమాసం
చిరునవ్వు = చిన్నదైన నవ్వు – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
శ్రావస్తీనగరం = శ్రావస్తి అనే పేరుగల నగరం – సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
ముఖజ్యోతి = ముఖమనెడి జ్యోతి – రూపక సమాసం
ధర్మప్రవచనం = ధర్మమును గూర్చి ప్రవచనం – ద్వితీయా తత్పురుష సమాసం
సందర్శన భాగ్యం = సందర్శనమనెడి భాగ్యం – రూపక సమాసం
ఆకటి చిచ్చు = ఆకలి అనెడి చిచ్చు – రూపక సమాసం
మహాత్మ = గొప్పదైన ఆత్మ – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం

9th Class Telugu 11th Lesson ధర్మదీక్ష 1 Mark Bits

1. కందర్ప దర్పదములగు సుందర దరహాసములు – ఈ వాక్యంలో అలంకారాన్ని గుర్తించండి. (S.A. I – 2018-19)
ఎ) వృత్త్యనుప్రాస
బి) లాటానుప్రాస
సి) ఛేకానుప్రాస
డి) అర్థాంతరన్యాస
జవాబు:
సి) ఛేకానుప్రాస

2. నా హృదయంలో వాగ్గేవి కొలువై ఉంది. – (వికృతి పదం గుర్తించండి) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) ఎదయం
బి) సదయం
సి) ఎద
డి) ఎదడ
జవాబు:
సి) ఎద

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

3. ఓ కుమారా ! నీకు వంద వందనాలు – ఏ అలంకారమో గుర్తించండి. (S.A. II – 2017-18)
ఎ) లాటానుప్రాస
బి) ఛేకానుప్రాస
సి) అంత్యానుప్రాస
డి) అర్థాంతరన్యాస
జవాబు:
బి) ఛేకానుప్రాస

4. నందగోపుడు భోజనం చేశాడు. (గీత గీసిన పదానికి గణాన్ని గుర్తించండి) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) త గణము
బి) మ గణము
సి) ర గణము
డి) భ గణము
జవాబు:
ఎ) త గణము

5. “ఏమిటి విశేషం” అని నందగోపుడు అడిగాడు. (ఈ ప్రత్యక్ష కథనానికి పరోక్ష కథనాన్ని గుర్తించండి. ) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) “ఏమిటి విశేషమని” నందగోపుడు అడగలేదు.
బి) ఏమిటి విశేషమని నందగోపుడు అడిగాడు.
సి) “విశేషం ఏంటి” అని నందగోపుడు అడిగాడు.
డి) ఏమి విశేషం లేదా అని నందగోపుడు అడిగాడు.
జవాబు:
బి) ఏమిటి విశేషమని నందగోపుడు అడిగాడు.

6. ఆయన దర్శన భాగ్యం కలుగుతుందో ! కలగదో ! (ఏ రకమైన వాక్యమో గుర్తించండి. ) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) హేత్వర్ణకం
బి) సామర్థ్యార్థకం
సి) సందేహాహాకం
డి) ఆశీరర్థకం
జవాబు:
సి) సందేహాహాకం

భాషాంశాలు (పదజాలం, వ్యాకరణం)

1. అర్థాలు :

7. మార్కుల కోసం ఆరాటపడడం కాదు. శ్రద్ధ ఉండాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) కోపం
B) ఆత్రపడు
C) సంతోషం
D) కష్టం
జవాబు:
B) ఆత్రపడు

8. భిక్షవులు బుద్ధుని వెంట నడిచారు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) బిచ్చగాళ్ళు
B) మునులు
C) సన్యాసులు
D) జనులు
జవాబు:
C) సన్యాసులు

9. ప్రతి ఒక్కరు వ్యసనాలను విసర్జించాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) విడుచు
B) పొందు
C) దగ్గర
D) దూరం
జవాబు:
A) విడుచు

10. పెద్దల మాట ఆలకించాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) చూడు
B) విను
C) శ్రద్ధ
D) మాట్లాడు
జవాబు:
B) విను

11. చిన్నపిల్లల ముద్దుమాటలు చూసి పెద్దలు మురిసిపోతారు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) గంతులు
B) బాధ
C) సంతోషం
D) ఎగతాళి
జవాబు:
C) సంతోషం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

12. అపరిచితులతో చనువుగా ఉండరాదు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) కోపం
B) ద్వేషం
C) ఇష్టం
D) స్నేహం
జవాబు:
D) స్నేహం

13. నందుని హృదయంలో జిజ్ఞాస రేకెత్తింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏమిటి ?
A) కోపము
B) తెలుసుకోవాలనే కోరిక
C) ఆనందము
D) ఆసక్తి
జవాబు:
B) తెలుసుకోవాలనే కోరిక

14. భిక్షువులను అతిథి సత్కారాలతో ఎంతో ఆప్యాయంగా ఆదరించారు – గీత గీసిన పదం అర్థం గుర్తించండి.
A) ప్రేమగా
B) గౌరవంగా
C) ఇష్టంగా
D) కోపంగా
జవాబు:
A) ప్రేమగా

15. కొంత సేపటికి శ్రవణకులు అందరూ వటవృక్షచ్ఛాయలో సమాసీనులయ్యారు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
A) గ్రామ ప్రజలు
B) శిష్యులు
C) బౌద్ధ భిక్షువులు
D) సన్యాసులు
జవాబు:
C) బౌద్ధ భిక్షువులు

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

16. అవగాహన చేసికొన్న వారికి నిర్వాణం కరతలామలకం – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏమిటి ?
A) బాగా తెలిసినది
B) చేయి
C) ఉసిరికాయ
D) సంపాదింపబడేది
జవాబు:
A) బాగా తెలిసినది

2. పర్యాయపదాలు :

17. గోవు దేవతల ప్రతిరూపంగా పూజలందుకుంటుంది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) ఆవు దూడ
B) ధేనువు, ఆవు
C) గిడ్డి, గరుడ
D) మొదవు, మేగము
జవాబు:
B) ధేనువు, ఆవు

18. మన జాతీయ జంతువు పులి – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) వ్యాఘ్రం, కరి
B) శార్దూలం, సారంగి
C) పుండరీకం, శార్దూలం
D) సింహం, నక్క
జవాబు:
C) పుండరీకం, శార్దూలం

19. బుద్ధుని వెంట శ్రవణుకులు నడిచారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) జనులు, ప్రజలు
B) రైతులు, కూలీలు
C) మునులు, ఋషులు
D) సన్యాసులు, భిక్షువులు
జవాబు:
D) సన్యాసులు, భిక్షువులు

20. ‘నిర్వాణం’ – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) మోక్షం, కైవల్యం
B) మోక్షం, శుభం
C) ముక్తి, విముక్తి
D) స్వర్గం, నరకం
జవాబు:
A) మోక్షం, కైవల్యం

21. సర్వలోకాలకు కాంతి ప్రదాత సూర్యుడు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) భానుడు, చంద్రుడు
B) భాస్కరుడు, తస్కరుడు
C) ఆదిత్యుడు, రవి
D) రవి, రాము
జవాబు:
C) ఆదిత్యుడు, రవి

22. కన్నులతో వినే శక్తి పాముకు కలదు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) నేత్రం, ఆత్రం
B) చక్షువు, దృష్టి
C) అక్షి, పక్షి
D) నయనం, నయం
జవాబు:
B) చక్షువు, దృష్టి

23. అది నందుడు పెంచి పెద్దచేసిన ఆవు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) హయము, తురగము
B) గిడ్డి, ధేనువు
C) మొదవు, హరి
D) కపిల, హస్తి
జవాబు:
B) గిడ్డి, ధేనువు

3. వ్యుత్పత్త్యర్థాలు :

24. ‘దృష్టము కానిది‘ భాగ్యం – గీత గీసిన పదానికి వ్యుత్పత్త్యర్థం గుర్తించండి.
A) దురదృష్టం
B) అదృష్టం
C) భోగం
D) శుభం
జవాబు:
B) అదృష్టం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

25. దుఃఖాదులు లేనిదే జీవితం లేదు – గీత గీసిన పదానికి వ్యుత్పత్త్యర్థం గుర్తించండి.
A) నిర్వాకం
B) నిర్వహణ
C) నిర్వాణం
D) బాధ
జవాబు:
C) నిర్వాణం

26. ‘హృదయం’ దీనికి వ్యుత్పత్తి గుర్తించండి.
A) హరింపబడునది
B) ద్వేషించునది
C) ప్రేమించునది
D) దయలేనిది
జవాబు:
A) హరింపబడునది

27. ‘గుణములందు దోషారోపణ చేయుట’ హీనుల పని – వ్యుత్పత్త్యర్థం తగినది గుర్తించండి.
A) మదం
B) కోపం
C) అసూయ
D) ద్వేషం
జవాబు:
C) అసూయ

28. యజ్ఞాది క్రియారంభమున అనుష్ఠింప పూనుకొనెడు ఆచారనియమం – సరైనది గుర్తించండి.
A) కంకణ బద్దులు
B) దీక్ష
C) నడుం కట్టుట
D) పట్టుదల
జవాబు:
B) దీక్ష

29. “తిథి, వార నియమాలు లేకుండా వచ్చేవాడు” – ఈ పదానికి వ్యుత్పత్యర్థం ఏది?
A) బంధువు
B) అతిథి
C) అభ్యాగతి
D) సోదరుడు
జవాబు:
B) అతిథి

4. నానార్థాలు :

30. పక్షములు రెండు. శుక్లపక్షం, కృష్ణపక్షం – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) రెక్క ముక్క
B) ప్రక్క సందు
C) 15 రోజులు, రెక్క
D) బలం, శక్తి
జవాబు:
C) 15 రోజులు, రెక్క

31. అహ్మము యొక్క మధ్యభాగం మధ్యాహ్నం – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) పగలు, రాత్రి
B) రోజు, కాలం
C) కాలం, సమయం
D) రోజు, దినం
జవాబు:
B) రోజు, కాలం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

32. వంశం నిలబెట్టేది వివాహమే కదా ! – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) కులం, కలం
B) వెదురు, బెదురు
C) వెన్నెముక, ఎముక
D) తండ్రితాతలపరంపర, పిల్లనగ్రోవి
జవాబు:
D) తండ్రితాతలపరంపర, పిల్లనగ్రోవి

33. బుద్ధుడు మానవాళికి ఒక కొత్త దారి చూపాడు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) తెలియనివాడు, అమాయకుడు
B) మేధావి, తెలివి
C) పండితుడు, పామరుడు
D) బుద్ధదేవుడు, పండితుడు
జవాబు:
C) పండితుడు, పామరుడు

34. జ్యోతులు వెలిగించే కార్తీకమాసం పవిత్రమైంది – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) చంద్రుడు, బుధుడు
B) ప్రకాశం, కొడుకు
C) ధనం, డబ్బు
D) కొడుకు, పుత్రుడు
జవాబు:
B) ప్రకాశం, కొడుకు

35. నేత్రదానంతో మరొకరికి చూపు నివ్వండి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) కన్ను, పేరు
B) ఏరు, పారు
C) పట్టువస్త్రం, గుడ్డ
D) పేరు, నామం
జవాబు:
B) ఏరు, పారు

36. పెద్దల ప్రసంగాలు అమృతతుల్యాలు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) విషయవిస్తారం, కథ
B) మాటలు, పాటలు
C) భక్తి, ముక్తి
D) సంభాషణ, ప్రస్తావం
జవాబు:
D) సంభాషణ, ప్రస్తావం

37. ‘ఒక చిరునవ్వు విసిరాదా ముసలి తాత” – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) తండ్రి తండ్రి, ముసలి
B) తండ్రి, బ్రహ్మ
C) బ్రహ్మ, ముసలిది
D) రక్షకుడు, తల్లి తండ్రి
జవాబు:
B) తండ్రి, బ్రహ్మ

5. ప్రకృతి – వికృతులు :

38. లేగదూడలు తల్లులకై ‘అంబా‘ అని అరుస్తున్నాయి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) అంబ
B) అమ్మా
C) అబ్బా
D) అయ్యా
జవాబు:
B) అమ్మా

39. చిన్నపిల్లలకు ఎవరి కన్ను పడకుండా దిస్టి చుక్క పెడతారు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
A) దోషం
B) చూపు
C) దృష్టి
D) కన్ను
జవాబు:
C) దృష్టి

40. వ్యాసుడు భిక్ష పాత్రను పగులగొట్టాడు – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) బిచ్చము
B) బిక్ష
C) భిచ్చం
D) బికష
జవాబు:
A) బిచ్చము

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

41. భోజనం చేసేటప్పుడు మెతుకులు చుట్టూ పడకూడదు – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) బువ్వ
B) అన్నం
C) సద్ది
D) బోనం
జవాబు:
D) బోనం

42. దమ్మము తప్పి ప్రవర్తించకూడదు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
A) న్యాయం
B) ధర్మం
C) అహింస
D) సత్యం
జవాబు:
B) ధర్మం

43. తాను చేసుకున్న పూర్వ పుణ్యం అంతే కదా! – గీత గీసిన పదానికి వికృతిని గుర్తించండి.
A) పుణ్యము
B) పున్నెం
C) పున్యము
D) పూర్వము
జవాబు:
B) పున్నెం

44. ఆకటి చిచ్చు వేధించినా, అతడు గోపాలక ధర్మం వీడలేదు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి ఏది?
A) చిచ్చి
B) శుచి
C) అగ్ని
D) చిత్తు
జవాబు:
C) అగ్ని

6. సంధులు :

45. అరుణోదయ కాంతులతో తూర్పు దిక్కు మెరుస్తోంది – గీత గీసిన పదానికి సంధిని గుర్తించండి.
A) సవర్ణదీర్ఘ
B) వృద్ధి
C) గుణ
D) యణాదేశ
జవాబు:
C) గుణ

46. ‘నిడు + ఊర్పు’ – సంధి పేరేమిటి?
A) టుగాగమ
B) ద్విరుక్తటకారం
C) ప్రాతాది
D) జశ్త్వ
జవాబు:
B) ద్విరుక్తటకారం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

47. ‘సమ్యగ్బుద్ధి’ విడదీయము.
A) సమ్యక్ + బుద్ధి
B) సమ్య + బుద్ధి
C) సమ్య + కుబుద్ధి
D) సమయక్ + బుద్ధి
జవాబు:
A) సమ్యక్ + బుద్ధి

48. కింది వానిలో విసర్గసంధి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) నేత్రాలు
B) సుఖాసనం
C) మధ్యాహ్నం
D) దుస్సహం
జవాబు:
D) దుస్సహం

49. ‘నెఱ + మది’ – సంధి పేరేమిటి?
A) ఆమ్రేడిత సంధి
B) ప్రాతాది
C) పడ్వాది
D) యణాదేశ
జవాబు:
B) ప్రాతాది

50. ప్రతి + ఏకం – సంధి చేయండి.
A) ప్రతేకం
B) ప్రతియేకం
C) ప్రత్యేకం
D) ప్రతిఏకం
జవాబు:
C) ప్రత్యేకం

51. యణాదేశ సంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) ప్రత్యక్షం
B) అరుణోదయం
C) ఆరాటపడు
D) నేత్రాలు
జవాబు:
A) ప్రత్యక్షం

52. ‘సుఖాసనం’ – సంధిని గుర్తించండి.
A) గుణ
B) యణాదేశ
C) వృద్ధి
D) సవర్ణదీర్ఘ
జవాబు:
D) సవర్ణదీర్ఘ

53. ‘నిట్టూర్పు’ పదాన్ని విడదీయండి.
A) నిట్ట + ఊర్పు
B) నిట్టు + ఊర్పు
C) నిడు + ఊర్పు
D) నిట + టూర్పు
జవాబు:
C) నిడు + ఊర్పు

54. ‘పొరుగూళ్ళు’ – ఈ పదంలో గల సంధి ఏది?
A) అత్వసంధి
B) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
C) ఉత్వసంధి
D) ఇత్వసంధి
జవాబు:
C) ఉత్వసంధి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

55. ‘హృదయాంతరాళంలో ప్రేమ లేదు’ – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
A) గుణ సంధి
B) వృద్ధి సంధి
C) అత్వ సంధి
D) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
జవాబు:
D) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

7. సమాసాలు:

56. నేడు ప్రభుత్వం గోశాలలపై శ్రద్ధ పెట్టాలి – గీత గీసిన పదానికి విభక్తిని గుర్తించండి.
A) కంటె
B) వలన
C) యొక్క
D) అందు
జవాబు:
D) అందు

57. ‘సహింపరానిది’ – సమాసపదం గుర్తించండి.
A) స్వభావోక్త
B) ఉత్ప్రేక్ష
C) ఉపమా
D) యమకం
జవాబు:
D) యమకం

58. ‘ముఖ జ్యోతి’ దీనిలోని విభక్తిని గుర్తించండి.
A) కొఱకు
B) యొక్క
C) చేత
D) అనెడి
జవాబు:
D) అనెడి

59. సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయ సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) శ్రావస్తీ నగరం
B) చిరునవ్వు
C) ఆకటిచిచ్చు
D) మహాత్మ
జవాబు:
A) శ్రావస్తీ నగరం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

60. ‘మధ్యాహ్నం’ సమాసం గుర్తించండి.
A) రూపక
B) అవ్యయిభావ
C) ప్రథమా తత్పురుష
D) చతుర్టీ
జవాబు:
C) ప్రథమా తత్పురుష

61. ధర్మమును గూర్చి ప్రవచనం – గీత గీసిన పదానికి విభక్తిని గుర్తించండి.
A) ప్రథమా
B) ద్వితీయా
C) తృతీయా
D) చతుర్థి
జవాబు:
D) చతుర్థి

62. విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) శ్రావస్తీ నగరం
B) సందర్శన భాగ్యం
C) మధ్యాహ్నం
D) పెన్నిధి
జవాబు:
B) సందర్శన భాగ్యం

63. ‘భిక్షాపాత్రము’-ఇది ఏ సమాసమో గుర్తించండి.
A) తృతీయా తత్పురుష
B) చతుర్దీ తత్పురుష
C) దంద్వము
D) షష్ఠీ తత్పురుష
జవాబు:
B) చతుర్దీ తత్పురుష

64. ‘మధ్యాహ్నము’ – ఈ సమాసానికి విగ్రహవాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) అహ్నము యొక్క మధ్య భాగం
B) అహ్నము మరియు మధ్యము
C) మధ్యముగా ఉన్న అహ్నము
D) మధ్యమును, అహ్నమును
జవాబు:
A) అహ్నము యొక్క మధ్య భాగం

65. ‘అతిదూరము కానిది’ – సమాసపదంగా కూర్చండి.
A) అతి దూరము
B) అనతి దూరము
C) అభ్యంతరము
D) అదూరము
జవాబు:
B) అనతి దూరము

8. అలంకారాలు :

66. “గౌతముని ముఖజ్యోతి ఉదయిస్తున్న సూర్యబింబంలా ఉంది” – గీత గీసిన పదంలోని అలంకారాన్ని గుర్తించండి.
A) ఉపమా
B) రూపక
C) అతిశయోక్తి
D) శ్లేష
జవాబు:
B) రూపక

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

67. “గౌతముని ముఖ వర్చస్సు ఉదయించే సూర్యబింబంలా ఉంది” – దీనిలో అలంకారాన్ని గుర్తించండి.
A) సాససం
B) దుస్సహం
C) అసహ్యం
D) అసహనం
జవాబు:
C) అసహ్యం

68. “ఎండ నెత్తి మాడ్చింది. ఆకలి దహిస్తోంది. నాలుక పిడచ గట్టింది” – దీనిలోని అలంకారం గుర్తించండి.
A) స్వభావోక్తి
B) శ్లేష
C) అతిశయోక్తి
D) ముక్తపదగ్రస్తం
జవాబు:
A) స్వభావోక్తి

69. ఒకే అక్షరం, లేదా రెండు మూడక్షరాలు, వాక్యం చివర మాటిమాటికీ వస్తే, దాన్ని ఏ అలంకారం అంటారు?
A) వృత్త్యనుప్రాస
B) ఛేకానుప్రాస
C) అంత్యానుప్రాస
D) ఉపమాలంకారం
జవాబు:
C) అంత్యానుప్రాస

70. ‘గ్రామస్తులు ఆనంద తరంగాలలో తలమునకలయ్యారు’ – ఈ వాక్యంలో గల అలంకారాన్ని గుర్తించండి.
A) రూపకము
B) ఉపమా
C) ఉత్ప్రేక్ష
D) వృత్త్యనుప్రాస
జవాబు:
A) రూపకము

71. ‘ఫలము’ – ఈ పదం ఏ గణము?
A) భ గణం
B) ర గణము
C) త గణము
D) న గణము
జవాబు:
D) న గణము

9. ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించడం :

72. ‘మీ సభా కార్యక్రమము నంతయుఁ జెడఁ గొట్టితిని’ – ఈ వాక్యానికి ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి. (S.A. II – 2018-19)
A) మీ సభా కార్యక్రమాన్నంతా చెడగొట్టాను
B) మీ సభా కార్యక్రమాన్ని అంతా చెడగొట్టితిని
C) మీ సభా కార్యక్రమం చెడగొట్టాము
D) మీ సభలో కార్యక్రమాన్ని అంతా చెడగొట్టారు
జవాబు:
A) మీ సభా కార్యక్రమాన్నంతా చెడగొట్టాను

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

73. ‘జపించు వేదమటవీ మధ్యంబులో నేద్పగున్’ – ఈ వాక్యానికి ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) జపించే వేదం, అడవి మధ్యలో ఏడ్పవుతుంది
B) జపించే వేదము, అటవీ మధ్యంలో ఏడుపు
C) జపించే వేదము అటవీ మధ్యలో ఏడ్పు
D) జపించే వేదం అటవి మధ్యమంలో ఏడ్పవుతుంది
జవాబు:
A) జపించే వేదం, అడవి మధ్యలో ఏడ్పవుతుంది

10. కర్తరి, కర్మణి వాక్యాలను గుర్తించడం :

74. గౌతముడు ఎన్ని ప్రశ్నలు వేసాడు – కర్మణి వాక్యం గుర్తించండి.
A) ఎన్నో ప్రశ్నలు వేశాడు గౌతముడు
B) గౌతముడు వేసాడ ఎన్నో ప్రశ్నలు
C) గౌతమునిచే ఎన్నో ప్రశ్నలు వేయబడ్డాయి
D) ప్రశ్నలు ఎన్నో గౌతముడు వేసాడు
జవాబు:
C) గౌతమునిచే ఎన్నో ప్రశ్నలు వేయబడ్డాయి

75. అటువైపు చూడబడ్డారు – కర్తరి వాక్యం గుర్తించండి.
A) చూడబడ్డారు అటువైపు
B) అటువైపు చూచారు
C) వైపు అటు చూడబడ్డారు
D) అటు చూసి
జవాబు:
B) అటువైపు చూచారు

76. బుద్ధుడు ప్రవచనం ముగించాడు – కర్మణి వాక్యం గుర్తించండి.
A) బుద్ధునిచే ప్రవచనం ముగించబడింది
B) బుద్దునిచే ప్రవచనం ముగించాడు
C) బుద్ధుడు ప్రవచనం ముగించబడింది.
D) ప్రవచనంచే బుద్దుడు ముగించబడింది.
జవాబు:
A) బుద్ధునిచే ప్రవచనం ముగించబడింది

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

77. పెక్కు విషయములను ఉపన్యసించారు – ఈ కర్తరి వాక్యానికి కర్మణి వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) పెక్కు విషయాలు ఉపన్యసిస్తారు
B) పెక్కు విషయాలు ఉపన్యసింపబడ్డాయి
C) పెక్కు విషయములు ఉపన్యసింపబడతాయి
D) పెక్కు విషయాలు ఉపన్యసింపబడును
జవాబు:
B) పెక్కు విషయాలు ఉపన్యసింపబడ్డాయి

78. ‘ఎన్నో విషయాలు కృష్ణారావుగారిచే వివరింపబడ్డాయి – ఈ కర్మణి వాక్యానికి కర్తరి వాక్యాన్ని
A) ఎన్నో విషయాలను కృష్ణారావుగారు వివరిస్తారు అవుతుంది
B) ఎన్నో విషయాలను కృష్ణారావుగారు వివరించారు
C) ఎన్నో విషయాలు కృష్ణారావుగారు వివరింపగలరు
D) ఎన్నో విషయాలు కృష్ణారావుగారు తెలిపారు
జవాబు:
B) ఎన్నో విషయాలను కృష్ణారావుగారు వివరించారు

11. ప్రత్యక్ష, పరోక్ష కథనాలను గుర్తించడం :

79. “నేనేమి ఎరగని వట్టి అమాయకుణ్ణి” అని అన్నాడు – పరోక్ష కథనం గుర్తించండి.
A) నేను ఏమి ఎరగని వట్టి అమాయకుణ్ణి అన్నాడు.
B) తానేమి ఎరగని వట్టి అమాయకుణ్ణి అన్నాడు.
C) అతను ఏమి ఎరగని వట్టి అమాయకుణ్ణి అన్నాడు.
D) తానేమి ఎరగని వట్టి అమాయకుణ్ణి అన్నాడు.
జవాబు:
D) తానేమి ఎరగని వట్టి అమాయకుణ్ణి అన్నాడు.

80. “నాయనా ! నీ లేగదూడ తల్లి దగ్గర పాలు తాగుతోంది. నీవు భోజనం చేయి” అని అన్నాడు – పరోక్ష కథనం గుర్తించండి.
A) (అతనితో) లేగదూడ తల్లి దగ్గర పాలు తాగుతోంది. భోజనం చేయి అని అన్నాడు.
B) అతనిని సంబోధిస్తూ లేగదూడ తల్లి దగ్గర పాలు తాగుతోంది, భోజనం చేయని అన్నాడు.
C) బాబూ లేగదూడ తల్లి దగ్గర పాలు తాగుతోంది భోజనం చేయని అన్నాడు.
D) అతనితో తమ లేగదూడ తల్లివద్ద పాలు తాగుతోంది. భోజనం చేయని అన్నాడు.
జవాబు:
B) అతనిని సంబోధిస్తూ లేగదూడ తల్లి దగ్గర పాలు తాగుతోంది, భోజనం చేయని అన్నాడు.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

81. “మా అన్నయ్య ముస్తఫాకమల్ కి ఒక కిరాణా దుకాణం ఉంది” అన్నారు కలామ్ – ఈ ప్రత్యక్ష కథనానికి పరోక్ష కథనాన్ని గుర్తించండి.
A) తమ అన్నయ్య ముస్తఫాకమల్ కి, ఒక కిరాణా దుకాణం ఉందని కలామ్ అన్నారు.
B) మా అన్నయ్య ముస్తఫాకమలకు కిరాణా దుకాణం ఉందని కలామ్ అన్నారు.
C) వారి అన్నయ్య ముస్తఫాకమల్ కి కిరాణ దుకాణం ఉందని కలామ్ చెప్పారు.
D) నా అన్నయ్య ముస్తఫాకమల్ కి కిరాణా దుకాణం ఉండేదని కలామ్ అన్నారు.
జవాబు:
A) తమ అన్నయ్య ముస్తఫాకమల్ కి, ఒక కిరాణా దుకాణం ఉందని కలామ్ అన్నారు.

12. వ్యతిరేకార్థక వాక్యాన్ని గుర్తించడం :

82. సమృద్ధిగా ఉన్నాయి.
A) సమృద్ధిగా ఉండవచ్చు
B) సమృద్ధిగా ఉంటాయి
C) సమృద్ధిగా లేవు
D) సమృద్ధిగా ఉంటున్నాయి
జవాబు:
C) సమృద్ధిగా లేవు

83. కుశల ప్రశ్నలు వేశాడు.
A) కుశల ప్రశ్నలు వేస్తాడు
B) కుశల ప్రశ్నలు వేయలేదు
C) కుశల ప్రశ్నలు వేయవచ్చు
D) కుశల ప్రశ్నలు వేస్తుంటాడు
జవాబు:
B) కుశల ప్రశ్నలు వేయలేదు

84. ‘సన్యాసులందరితో కలిసి భోజనం చేశారు’ – ఈ వాక్యానికి వ్యతిరేకార్థ వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) సన్యాసులందరితో కలిసి భోజనం చేయలేదు
B) సన్యాసులు భోజనం చేస్తారు
C) సన్యాసులు భోజనం చేయరు
D) సన్యాసులు భోజనం తినగలరు
జవాబు:
A) సన్యాసులందరితో కలిసి భోజనం చేయలేదు

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

85. ‘నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలియజేశాడు’ – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
A) నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలుపలేదు
B) నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలియజేయలేదు
C) నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలుపడు
D) నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలుపరు
జవాబు:
B) నందుడతనికి తన ప్రయాణ కారణం తెలియజేయలేదు

13. వాక్యరకాలను గుర్తించడం :

86. ఎంతో భయభక్తులతో సాగిలపడి, లేచి నిలబడ్డాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
A) సంయుక్త
B) సంక్లిష్ట
C) సామాన్య
D) మహావాక్యం
జవాబు:
B) సంక్లిష్ట

87. గౌతముడు నిలబడ్డాడు, శిష్యులు నిలబడ్డారు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
A) సంక్లిష్ట
B) మహావాక్యం
C) సంయుక్త
D) సామాన్య
జవాబు:
C) సంయుక్త

88. ‘ఆచార్యుని కెదిరింపకు’ – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
A) ఆశీరర్ధకం
B) విద్యర్థకం
C) నిషేధార్థకం
D) అనుమత్యర్థకం
జవాబు:
C) నిషేధార్థకం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

89. ‘రాముడు చెట్టు ఎక్కి కాయలు కోశాడు’ – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
A) సామాన్య వాక్యం
B) సంక్లిష్ట వాక్యం
C) సంయుక్త వాక్యం
D) మహావాక్యం
జవాబు:
B) సంక్లిష్ట వాక్యం

14. ప్రక్రియలను గుర్తించడం:

90. చిరునవ్వు చూసి ఆనందం కలిగింది – గీత గీసిన పదం ఏ ప్రక్రియ?
A) చేదరకం
B) క్వార్థకం
C) శత్రర్థకం
D) ప్రశ్నార్థకం
జవాబు:
B) క్వార్థకం

91. ఈ గ్రామానికెందుకు వచ్చానో ఎరుగుదురా? – గీత గీసిన పదం ఏ ప్రక్రియ?
A) ధాత్వార్ధం
B) తద్ధర్మార్థకం
C) ప్రశ్నార్థకం
D) నిశ్చయార్థకం
జవాబు:
C) ప్రశ్నార్థకం

92. ‘వాటిని ఇనప్పెట్టెలో పెట్టి తాళాలు వేసి’ – గీత గీసిన పదాలు, ఏ రకం అసమాపక క్రియకు చెందును?
A) చేదర్థకం
B) క్వార్ధకం
C) ప్రశ్నార్థకం
D) శత్రర్థకం
జవాబు:
B) క్వార్ధకం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 11 ధర్మదీక్ష

93. వర్తమానకాల అసమాపక క్రియను ఏమంటారు?
A) చేదర్థకం
B) క్వార్థకం
C) శత్రర్థకం
D) అద్యర్థకం
జవాబు:
C) శత్రర్థకం

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ

by

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ

6th Class Hindi सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ Textbook Questions and Answers

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ 1
अध्यापक “साँप – चींटियाँ’ पाठ के चित्र दिखाते हुए कुछ प्रश्न पूछेगे छात्र उन प्रश्नों के उत्तर देंगे। (ఉపాధ్యాయులు “साँप – चींटियाँ’ 65060 పాఠములోని చిత్రాలను చూపించి ప్రశ్నలు అడిగెదరు. విద్యార్థులు వాటికి సమాధానములు చెప్పెదరు.)

मौखिक प्रश्न:

प्रश्न 1.
पहले चित्र में क्या दिखाई दे रहे हैं?
उत्तर:
पहले चित्र में पेड़ – पौधे, घास और एक साँप दिखाई दे रहे है।

प्रश्न 2.
दूसरे चित्र में तुझे क्या दिखाई दे रहा है?
उत्तर:
दूसरे चित्र में एक साँप, कई चीटियाँ और चींटियों का बिल दिखाई दे रहे हैं।

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ

प्रश्न 3.
साँप क्या करना चाहता है?
उत्तर:
साँप चींटियों के बिल में घुसना चाहता है।

प्रश्न 4.
साँप कैसा था?
उत्तर:
साँप घमंडी था।

शब्दार्थ

घमंडी = గర్వబోతు, proudish
साँप = పాము, snake
चींटी = చీమ, an ant
बिल = పుట్ట, bill, burrow
घुसना = చొచ్చుకొని వచ్చు, దూరుట, penetrate
चाह = కోరిక, want, wish
रोकना = ఆపుట, to stop
कोशिश = ప్రయత్నము, try /trail
हमला करना = దాడిచేయుట, assault, raid
सभी = అన్నియూ, all
काटना = కుట్టుట, bite
मारना = చంపుట, to kill
इस तरह = ఈ విధంగా, this way
बुद्धिमानी = బుద్ధిమంతుడు, intelligent, clever
शक्तिशाली _ = శక్తివంతమైన, powerful
शत्रु = శత్రువు, enemy

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ

वर्णमाला चार्ट
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ 2

मौखिक अभ्यासः

1. इन्हें बोलो।

कलमचार्टपाठशाला
पुस्तकछात्रवर्दी
थैलीअध्यापकमैदान

2. चित्र देखो और बोलो।
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ 3

3. बोलो – समझो
मैं – मुझे
तुम – तुम्हें
मैं – तुम, आप
मेर – आपका

4. इन्हें मिलाकर बोलो।
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ 4

5. ‘ल’ अक्षर पर O लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ 5

6. साँप और चींटियों कि चित्र बनाइए।
उत्तर:
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 10 साँप और चींटियाँ 6

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

by

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

6th Class Hindi सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ Textbook Questions and Answers

बालगीत

आओ बच्चे तुम्हें दिखाएँ झाँकी हिंदुस्तान की
इस मिट्टी से तिलक करो, ये धरती है बलिदान की …….
वदें मातरम्, वंदे मातरम् ……
उत्तर में रखवाली करता पर्वतराज विराट है
दक्षिण में चरणों को धोता सागर का सम्राट है
जमुना जी के तट को देखो गंगा का ये घाट है।
बाट – बाट में हाट – हाट में यहाँ निराला ठाठ है
देखो ये तस्वीरें अपने गौरव की अभिमान की
इस मिट्टी से तिलक करो, ये धरती है बलिदान की …….
वदें मातरम्, वंदे मातरम् ……
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ 1

బాలగీతం

రండి పిల్లల్లారా రండి మీకు భారతదేశ సౌందర్యం చూపిస్తాం
ఈ మట్టిని తిలకంగా ధరించండి, ఈ భూమి బలిదానపు భూమి
వందేమాతరం …….. వందేమాతరం
ఉత్తరాన కాపలా కాస్తున్నాడు హిమాలయ పర్వతరాజు
దక్షిణాన పాదాలను కడుగుతున్నాడు సముద్ర చక్రవర్తి
జమునా నది ఒడ్డున చూడండి ఆ గంగానది ఒడ్డులు చూడండి
దారిదారినా దుకాణాలు అద్భుత సుందర దృశ్యాలు
గౌరవప్రదమైన గర్వపడే అందమైన చిత్రాలను చూడండి.
ఈ మట్టిని తిలకంగా ధరించండి, ఈ భూమి బలిదానపు భూమి ………
వందేమాతరం ………… వందేమాతరం

अध्यापक “आओ बच्चे” पाठ से संबंधित चित्र दिखाकर कुछ प्रश्न पूछेगे। छात्र उनके उत्तर देंगे। (ఉపాధ్యాయులు “आओ बच्चे” పాఠమునకు సంబంధించిన పటాన్ని చూపించి విద్యార్థులను కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగెదరు. విద్యార్థులు వాటికి సమాధానములు చెప్పెదరు.)

मौखिक प्रश्न:

प्रश्न 1.
इस चित्र में कौन दिखायी दे रहा है?
उत्तर:
इस चित्र में भारत माता दिखाई दे रही है।

प्रश्न 2.
भारत माता के हाथ में और गले में क्या है?
उत्तर:
भारत माता के हाथ में राष्ट्रीय झंडा और गले में फूल माला है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

प्रश्न 3.
जिस के हाथ में थाली है, वह लडकी क्या कर रही है?
उत्तर:
जिस के हाथ में थाली है वह लडकी भारत माता को आरती दे रही है।

प्रश्न 4.
बाकी सब क्या कर रहे हैं?
उत्तर:
बाकी सब भारत माता की वंदन कर रहे हैं।

प्रश्न 5.
इस चित्र में बच्चों के साथ भारत माता की वंदन करनेवाले कौन हैं?
उत्तर:
इस चित्र में बच्चों के साथ भारत माता की वंदन करनेवाले हैं एक औरत और एक आदमी।

प्रश्न 6.
हमारा काम क्या है?
उत्तर:
देश का गौरव और अभिमान को बचाये रखना हमारा काम है।

प्रश्न 7.
हमेशा कौन – सा नारा लगाना चाहिए?
उत्तर:
हमेशा वंदेमातरम का नारा लगाना चाहिए।

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

प्रश्न 8.
किस मिट्टी से तिलक करने को कहा जा रहा है?
उत्तर:
भारत माँ की मिट्टी से तिलक करने को कहा जा रहा है।

प्रश्न 9.
मिट्टी से तिलक करने को क्यों कहा जा रहा है?
उत्तर:
क्योंकि इस मातृभूमि की रक्षा के लिए कई वीर सपूतों ने अपने प्राण न्योछावर किया है।

प्रश्न 10.
कुछ प्रमुख शहीदों के नाम बताइए।
उत्तर:
सुभाषचंद्र बोस, भगतसिंह, चंद्रशेखर आजाद, महारानी लक्ष्मीबाई तात्या टोपे, नाना साहेब पेशवा आदि।

प्रश्न 11.
शहीद किसे कहते हैं?
उत्तर:
जो लोग मातृभूमि की रक्षा के लिए अपने प्राणों को शान से अर्पण करते हैं, उन्हें शहीद कहते हैं।

प्रश्न 12.
भारत का मुकुट किसे कहा जाता है?
उत्तर:
भारत का मुकुट उत्तर में स्थित हिमालय को कहा जाता है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

प्रश्न 13.
भारत माता के हाथ में क्या हैं?
उत्तर:
भारत माता के हाथ में हमारा तिरंगा झंड़ा है।

प्रश्न 14.
“तिरंगा” का अर्थ क्या है?
उत्तर:
“तिरंगा” का अर्थ है तीन रंग वाला।

प्रश्न 15.
हमारे तिरंगे में कौन – कौन से रंग होते है?
उत्तर:
हमारे तिरंगे में

  1. केसरिया
  2. सफ़ेद
  3. हरा
  4. बीच में नीला

प्रश्न 16.
तिरंगे के बीच में क्या होता है?
उत्तर:
तिरंगे के बीच में नीले रंग का अशोक चक्र होता है।

प्रश्न 17.
तिरंगे के तीन रंगों की क्या विशेषता है?
उत्तर:

  1. केसरिया – त्याग
  2. सफेद-शांति
  3. हरा-हरियाली तथा सुख-समृद्धि का प्रतीक है।

प्रश्न 18.
वंदे मातरम् का अर्थ क्या है?
उत्तर:
इसका अर्थ है मैं अपनी मातृभूमि की वंदना या शीश झुकाकर नमन करता हूँ।

प्रश्न 19.
आपको अपना देश कैसा लगता है?
उत्तर:
मुझे अपने देश से बहुत प्यारा है। मैं भारत में जन्म लेकर अपने – आप धन्य मानता हूँ। मुझे गर्व है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

प्रश्न 20.
इस कविता में “वंदे मातरम्’ का नारा कितनी बार प्रयुक्त हुआ है?
उत्तर:
इस कविता में ‘वंदे मातरम्’ का नारा चार बार प्रयक्त हुआ। है।

शब्दार्थ

आओ = రా, come
बच्चे = పిల్లలు, boys
तुम्हें = మీకు, to you
दिखाना = చూపుట, to show
झाँकी = సంక్షిప్త దర్శనం, glance
हिंदुस्तान = భారతదేశం, India
इस = ఈ, this
मिट्टी = మట్టి, soil, marl
तिलक = తిలకం, a mark on the fore head
धरती = భూమి, the earth
बलिदान = బలిదానం, sacrifice
वंदे = వందనములు, salutation
उत्तर = ఉత్తర దిక్కు, north
रखवाली = కాపలా, watch
पर्वत = పర్వతము, mountain
राज = రాజు, king
दक्षिण = దక్షిణము, south
चरण = పాదములు, legs
धोना = కడుగుట, wash
सागर = సముద్రం, sea, ocean
सम्राट = చక్రవర్తి, emperor
तट = ఒడ్డు, river bank
देखना = చూచుట, to see
घाट = ఒడ్డు, riverbank
बाट = దారి, route , the way
हाट = బజారు, మార్కెట్, bazar market, mart
निराला = అద్భుతమైన, wacky
ठाठ = గౌరవం, మహిమ, magnificance
तस्वीर = అందమైన బొమ్మలు, beautiful pictures
गौरव = గౌరవం, respect
रखवाली = కాపు, కాయలు, sidwev guarding
तस्वीर = కాంతిచిత్రము, photo
घठ = నది, ఒడ్డు, water, pier

AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ

वर्णमाला चार्ट
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ 2

मौखिक अभ्यासः

1. में, के, को, से, का, की वाक्यों में इन्हें पहचानकर ‘[ ]’ लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ 3

2. समरूपी शब्दों को जोड़ो गंगा
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ 4
उत्तर:
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ 5

3. इन्हे जानो।

दिशाएँ : उत्तर, दक्षिण, पूरब, पश्चिम
नदियाँ : गंगा, यमुना, सरस्वती, ब्रह्मपुत्र, कृष्णा, गोदावारी
पर्वत : हिमालय – अरावली, विध्यांचल, नीलगिरि, सह्याद्रि – मलयगिरि

4. इन शब्दों में आ – ा, इ – ि, ई – ी, उ – ु, ऊ – ू, ऋ – ृ, ए – ॆ, ऐ – ै, की मात्राओं को पहचानकर गोला O लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions सन्नद्धता कार्यक्रम Chapter 14 आओ बच्चे तुम्हे दिखाएँ 6

5. बोलो – समझो
सही (✓) गलत (✗) निशान लगाओ। (कविता में देखकर)

1. दक्षिण में रखवाली करता पर्वतराज विराट है। (✗)
2. उत्तर में चरणों को धोता सागर का सम्राट है। (✗)
3. जमुना जी के तट को देखो गंगा का ये घाट है। (✓)
4. ये धरती नहीं है बलिदान की। (✗)
5. वंदे मातरम्, वंदे मातरम् (✓)

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

by

AP State Syllabus AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు.

AP State Syllabus 8th Class Telugu Important Questions 2nd Lesson ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

8th Class Telugu 2nd Lesson ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

అ) కింది పరిచిత గద్యాంశాలను చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

1. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. (4) నాలుగు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

సమాజంలో కుటుంబమే అత్యంత కీలకమైంది. ప్రప్రథమ సమూహం కుటుంబమే. వ్యక్తి సమాజంలో ఒంటరిగా మనజాలడు. కుటుంబంతో తాను మమేకమై జీవించడం ద్వారా ఆనందాన్ని పొందుతాడు. అందుకే పుట్టుకతోనే మనిషికి కుటుంబంతో విడదీయలేని అనుబంధం ఏర్పడుతుంది. పోషణ, భద్రత కల్పించడం కుటుంబవ్యవస్థలో మౌలికాంశాలు. కుటుంబ వ్యవస్థకు పునరుత్పత్తి ప్రాథమిక లక్షణం. కుటుంబంలో అనుభవాలు, అనుభూతులు కాలానుగుణంగా మారుతూంటాయి. పిల్లలకు సమాజంలో ఒక స్థానాన్ని కల్పించడం, విచక్షణ జ్ఞానాన్నివ్వడం, సంస్కృతిని వారసత్వంగా అందించడం కుటుంబ వ్యవస్థ ప్రధాన ఉద్దేశాల్లో ఒకటి.
ప్రశ్నలు :
1. వ్యక్తి సమాజంలో ఎలా మనజాలడు?
జవాబు:
వ్యక్తి సమాజంలో ఒంటరిగా మనజాలడు.

2. వ్యక్తి ఎలా ఆనందాన్ని పొందగలుగుతాడు?
జవాబు:
వ్యక్తి కుటుంబంతో తాను మమేకమై జీవించడం ద్వారా ఆనందాన్ని పొందగలుగుతాడు.

3. కుటుంబ వ్యవస్థలో మౌలికాంశాలు ఏవి?
జవాబు:
పోషణ, భద్రత కల్పించడం కుటుంబ వ్యవస్థలో మౌలికాంశాలు.

4. . కుటుంబ వ్యవస్థకు ప్రాథమిక లక్షణం ఏది?
జవాబు:
కుటుంబ వ్యవస్థకు పునరుత్పత్తి ప్రాథమిక లక్షణం

2. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. (4) నాలుగు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

వేదకాలంనాటికే నాగరికమైన పద్ధతుల్లో ఈ కుటుంబవ్యవస్థ ఏర్పడిందని కొందరు చరిత్రకారుల భావన. వారి రాతల వల్ల కుటుంబ జీవనవిధానం ఆ కాలంలో అత్యున్నత స్థాయిలో ఉండేదనీ, భార్యాభర్తల సంబంధ బాంధవ్యాలు ఉన్నతశ్రేణిలో ఉండేవని తెలుస్తూంది. వేల ఏండ్ల నుంచీ విలువలకు కట్టుబడి జీవిస్తూ విశ్వానికి ఆదర్శంగా నిలిచిన కుటుంబ వ్యవస్థ మనది. ఆనాడు కుటుంబ జీవనం చాలా వరకు సాఫీగా సుఖంగా సాగిపోయిందనీ, అది చాలా నియమబద్ధంగా ఉండేదని తెలుస్తూంది. ఆ కుటుంబంలో తల్లి పాత్ర అత్యంత కీలకమైంది. గౌరవప్రదమైంది. అందుకే ఒకప్పుడు మాతృస్వామ్య వ్యవస్థ ఏర్పడింది. ‘ఇంటికి దీపం ఇల్లాలు’ అనే నానుడిని బట్టి భారతీయ సంస్కృతిలో స్త్రీకి ఎంతటి ఉన్నతస్థానం ఇచ్చారో | అర్థమవుతుంది. ఆ
ప్రశ్నలు:
1. కుటుంబ వ్యవస్థ ఎప్పటి నుండి ఏర్పడిందని చరిత్రకారులు భావించారు?
జవాబు:
కుటుంబ వ్యవస్థ వేద కాలం నుండి ఏర్పడిందని చరిత్రకారులు భావించారు.

2. ఏ బాంధవ్యాలు ఉన్నత స్థాయిలో ఉండేవి?
జవాబు:
భార్యాభర్తల సంబంధ, బాంధవ్యాలు ఉన్నత స్థాయిలో ఉండేవి.

3. కుటుంబంలో ఎవరి పాత్ర కీలకమైంది?
జవాబు:
కుటుంబంలో తల్లి పాత్ర కీలకమైంది.

4. పై పేరాలో ఉన్న తెలుగు నానుడి ఏది?
జవాబు:
పై పేరాలో ఉన్న నానుడి ‘ఇంటికి దీపం ఇల్లాలు’

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

3. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. (4) నాలుగు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

కాలం మారింది. కుటుంబం అనే మాటకు అర్థం, దాని నమూనా మారిపోయింది. ఉమ్మడి కుటుంబంలో వ్యక్తి స్వేచ్ఛకు ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యానికీ, సమానత్వానికి ప్రాధాన్యం లేకపోవడం, స్వార్థం పూర్తిగా పెరిగిపోవడం, వీటివల్ల ఉమ్మడి కుటుంబవ్యవస్థలో మార్పులు అనివార్యమయ్యాయి. చిన్న కుటుంబభావన బలపడింది. సమష్టి వ్యవస్థ పూర్తిగా వ్యవ వ్యవస్థగా మారింది. తత్కారణంగా జీవన సరణిలో అనూహ్యమైన మార్పులు చోటుచేసుకున్నాయి. ఆధునికతవల్ల శ్రమవిభజనలో కొత్త మార్పులు వచ్చాయి. స్త్రీ పురుష సంబంధాల్లో కొత్త ధోరణులు ఏర్పడ్డాయి. ఆర్థిక స్వేచ్ఛ, సమానత్వం, వ్యక్తి స్వాతంత్ర్యం అనే మూడింటిపైనే ‘వ్యష్టి’ కుటుంబం ఆధారపడింది. ఈ వ్యష్టి కుటుంబంలో వ్యక్తిగత గౌరవం, సమాజంలో ప్రత్యేక గుర్తింపు, నిర్ణయాధికారం లభిస్తాయి. అయితే ఇలా వ్యక్తి ప్రాధాన్యత పెరిగి ఉమ్మడికుటుంబ వ్యవస్థ మరుగున పడిపోతుంది.
ప్రశ్నలు:
1. కాలంతోపాటు దేనికి అర్థం మారింది?
జవాబు:
కాలంతో పాటు కుటుంబం అనే మాటకు అర్థం మారిపోయింది.

2. ఏ కారణం వల్ల ఉమ్మడి కుటుంబ వ్యవస్థ మరుగున పడిపోయింది?
జవాబు:
వ్యక్తి ప్రాధాన్యత పెరగడం వల్ల ఉమ్మడి కుటుంబ వ్యవస్థ మరుగున పడిపోయింది.

3. ఏ సంబంధాల్లో కొత్త ధోరణులు ఏర్పడ్డాయి?
జవాబు:
స్త్రీ, పురుష సంబంధాల్లో కొత్త ధోరణులు ఏర్పడ్డాయి.

4. వ్యష్టి కుటుంబం వేటిమీద ఆధారపడింది?
జవాబు:
ఆర్థిక స్వేచ్ఛ, సమానత్వం, వ్యక్తి స్వాతంత్ర్యం అనే మూడింటి పైన వృష్టి కుటుంబం ఆధారపడింది.

4. కింది పరిచిత గద్యభాగాన్ని చదవండి. (4) నాలుగు ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

చిన్ననాటి నుంచి ఇంట్లో అందరితో గడిపిన మధుర క్షణాలు, జీవితంలో జరిగిన సంఘటనలు పెద్దయిన తరవాత సినిమాలా కళ్ళముందు మెదలాలి. ఈ మధురమైన అనుభూతిని పదికాలాలపాటు పదిలంగా ఉంచుకోవాలంటే చక్కని కుటుంబం కావాలి. గాంధీజీ, నెహ్రూ, ఠాగూర్, అబ్దుల్ కలాం లాంటి మహనీయులెందరికో వారి కుటుంబ నేపథ్యమే స్ఫూర్తి. ఆ * ఉమ్మడి కుటుంబం, వ్యక్తి కుటుంబాల మేలి కలయికతో సమానత్వం, ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం, వ్యక్తి స్వేచ్ఛకు భంగం కలగకుండా; ఆధిపత్యాల పోరులేని, ప్రేమానురాగాలు, విలువలు, మానవసంబంధాలు అంతస్సూత్రమైన ఒక మంచి
కుటుంబ వ్యవస్థ రూపుదిద్దుకోవాలి. అప్పుడే సమాజం, దేశం, ప్రపంచం సుఖశాంతులతో విలసిల్లుతాయి.
ప్రశ్నలు:
1. దేన్ని పదికాలాలపాటు పదిలంగా ఉంచుకోవాలి?
జవాబు:
మధురమైన అనుభూతిని పదికాలాల పాటు పదిలంగా ఉంచుకోవాలి.

2. కుటుంబ వ్యవస్థ ఎవరికి స్ఫూర్తినిచ్చింది?
జవాబు:
కుటుంబ వ్యవస్థ గాంధీజీ, నెహ్రూ, ఠాగూర్, అబ్దుల్ కలాం వంటి వారికి స్ఫూర్తినిచ్చింది.

3. మనకు ఎలాంటి కుటుంబం కావాలి?
జవాబు:
మనకు కమ్మని కుటుంబం కావాలి.

4. ఈ గద్యాంశానికి శీర్షికను సూచించండి.
జవాబు:
ఈ పై పేరాకు ‘ఉమ్మడి కుటుంబం’ అనే శీర్షిక తగింది.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

5. కింది పరిచిత గద్యం చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. II – 2016-17)

కాలాలు మారినా ఏళ్లు గడిచినా భారతదేశంలో ఇప్పటికీ కుటుంబ వ్యవస్థ నిలిచి ఉంది. విశ్వసనీయత, సమగ్రత, ఏకత అనే మూడు మూలస్తంభాల మీద మన కుటుంబవ్యవస్థ ఆధారపడి ఉంది. “అందరి సుఖంలో నా సుఖం ఉంది. వారికోసమే నా జీవితం” అనే త్యాగభావన భారతీయ కుటుంబానికి ప్రాతిపదిక, కుటుంబ వ్యవస్థ బాగుంటే సమాజమూ బాగుంటుంది.
ప్రశ్నలు:
1. ఎటువంటి త్యాగభావన భారతీయ కుటుంబానికి ప్రాతిపదికగా ఉంది?
జవాబు:
“అందరి సుఖంలో నా సుఖం ఉంది. వారి కోసమే నా జీవితం”.

2. భారతీయ కుటుంబ వ్యవస్థకు ఆధార స్తంభాలు ఏవి?
జవాబు:
విశ్వసనీయత, సమగ్రత, ఏకత

3. కుటుంబ వ్యవస్థలోని గొప్పదనమేమిటి?
జవాబు:
కాలాలు మారినా ఏళ్ళు గడిచినా భారతదేశంలో ఇప్పటికీ కుటుంబ వ్యవస్థ నిలిచి ఉండటం విశేషం.

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్నను తయారుచేయండి.
జవాబు:
సమాజ అభివృద్ధికి దోహదం చేసేదేది?

6. ఈ క్రింది పరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. III – 2015-16)

‘కలసి ఉంటే కలదు సుఖం’ అనే సూత్రం ఆధారంగా సమష్టి కుటుంబం కుటుంబ వ్యవస్థకు బలాన్ని చేకూర్చేది. కొందరి మనోభావాలు భిన్నంగా ఉన్నప్పటికీ మొత్తం కుటుంబానికి అక్కరకు వచ్చేదే అమలయ్యేది. స్వార్థపరతకు తావు తక్కువ. మన అనే భావనకు అందరూ లోనై ఉండేవారు. రైతు కుటుంబాల్లో అయితే ఇంటిల్లిపాదీ ఇంటి పనుల్లో, బయటి పనుల్లో పాలుపంచుకునేవారు. శ్రామిక వర్గం అంతా దాదాపు అలానే ఉండేది. ఊరిలో ఏదన్నా పెళ్లి లాంటి కార్యక్రమాలు జరిగితే అందరూ శ్రమను పంచుకొని ఆ కార్యక్రమం చేసేవారికి ఆనందం కలిగించేవారు. ఈ సంఘీభావమే దేశానికి వెన్నెముక అయింది. సిరిసంపదలను పోగుచేసింది. ప్రపంచంలోనే భారతదేశాన్ని ఉన్నతస్థానంలో నిలబెట్టిందానాడు. మన ఇతిహాసాలైన రామాయణ భారతాలు ఈ సమష్టి కుటుంబ వ్యవస్థను ప్రతిబింబిస్తాయి. –
ప్రశ్నలు:
1. సమష్టి కుటుంబ వ్యవస్థకు బలాన్ని చేకూర్చే మూల సూత్రం ఏది?
జవాబు:
“కలసి ఉంటే కలదు సుఖం”

2. ఏది దేశానికి వెన్నెముక?
జవాబు:
సంఘీభావం.

3. ఈ పై పేరా ఆధారంగా రెండు ప్రశ్నలు తయారు చేయండి.
జవాబు:
1) కుటుంబ వ్యవస్థను ప్రతిబింబించేవి ఏవి?
2) ఏ భావనకు అందరూ లోనై ఉండేవారు?

ఆ) కింది అపరిచిత గద్యాంశాలను చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. ఈ కింది వచనాలను చదివి వాటి క్రింద ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

గాంధీజీ తన ప్రసంగాలలో సత్యం, అహింస అనే రెండు తరచుగా ఉపయోగించేవారు. అయితే ఈ రెంటిలో మొదటిదానికే ప్రాధాన్యమిచ్చారు. అతడు సత్యాన్వేషకుడే కాదు. సత్యాన్ని ఆరాధించిన భక్తుడు. తన జీవితాన్ని “సత్యమార్గంతో పరిశోధనలు”గా అభివర్ణించారు. ప్రారంభంలో భగవంతుడే సత్యమని ప్రకటించారు. కానీ, చివరకు “సత్యమే భగవంతుడు” అని ప్రకటించే స్థితికి వచ్చారు. “ఎందుకంటే భగవంతుని ఉనికిని నిరాకరించవచ్చు. కానీ, సత్యమును కాదనడం కష్టం.
ప్రశ్నలు :
1. గాంధీ తన ప్రసంగాలలో తరచుగా ఉయోగించేవి ఏవి?
జవాబు:
సత్యం, అహింస.

2. ఆయన తన జీవితాన్ని ఏమని అభివర్ణించారు?
జవాబు:
సత్యమార్గంతో పరిశోధనలు.

3. ప్రారంభంలో ఆయన దేనిని సత్యమని ప్రకటించారు?
జవాబు:
భగవంతుడే సత్యం.

4. చివరకు ఆయన దేనిని భగవంతునిగా ప్రకటించే స్థితికి వచ్చారు?
జవాబు:
సత్యమే భగవంతుడు.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

2. భాష నేర్చుకోవడం రెండు రకాలు. భాష కోసం భాష విషయం కోసం భాష. భాషా స్వరూప స్వభావాలను సమగ్రంగా అధ్యయనం చేయడం మొదటి రకంలోనిది. శాస్త్ర సాంకేతిక విషయాలను, సాహిత్య సాంస్కృతిక విషయాల వంటి వాటిని అధ్యయనం చెయ్యడం రెండవ రకంలోనిది. అలాగే భాష కూడా రెండు రకాలుగా తయారయింది. ప్రాచీన (కావ్య) భాష, ఆధునిక (ప్రామాణిక) భాష, సాహిత్యంలో తరతరాల వారసత్వాన్ని అవగాహన చేసుకొని ఆనందించడానికి ప్రాచీన భాష ఉపయోగిస్తుంది. కాని, దాన్ని గురించి చెప్పడానికీ, రాయడానికి ఆధునిక భాషే కావాలి. ఎందువల్లనంటే ఏ కాలంలో జీవించేవాడి ఆలోచన, అలవాట్లూ ఆ కాలం నాటి భాషలోనే సాగుతుంటాయి. కనుక ప్రాచీన భాష ప్రయోజనం పరిమితం. ఆధునిక భాష ప్రయోజనం అపరిమితం. వివిధ శాస్త్ర విషయాలను వివరించడానికే కాదు, పూర్వ భాషా సాహిత్యాలను వివరించడానికి కూడా ఆధునిక భాషే కావాలి.
ప్రశ్నలు :
1. భాషను ఏయే రకాలుగా నేర్చుకొంటాము?
జవాబు:
భాషను భాష కోసం, విషయం కోసం నేర్చు కుంటాము.

2. భాష ఎన్ని రకాలుగా తయారయింది?
జవాబు:
భాషలో ప్రాచీన (కావ్య) భాష, ఆధునిక (ప్రామాణిక) భాష అని రెండు రకాలు.

3. ప్రాచీన భాష ఎందుకు ఉపయోగపడుతుంది?
జవాబు:
ప్రాచీన భాష సాహిత్యంలోని తరతరాల వార సత్వాన్ని అవగాహన చేసుకోవడానికి ఉపయోగ పడుతుంది.

4. ఆధునిక భాష ఉపయోగం ఏమిటి?
జవాబు:
ఆధునిక భాష సాహిత్యంలో తరతరాల గురించి చెప్పడానికి, రాయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

3. పరభాషల ద్వారా కాక మాతృభాష ద్వారా విద్యాబోధన చేయుటయే సహజమైన పద్ధతి అని వాదించి వంగభాషలో బాలురకు ఉపయుక్తములగు వాచకములను, శాస్త్ర గ్రంథములను రచించిన విద్యావేత్త ఈశ్వరచంద్రుడు.

అతనివలే ఒకవైపు సంఘ సంస్కరణ చేయుచు, మరొకవైపు భాషాసేవ చేసిన మహనీయుడు మన వీరేశలింగం పంతులు గారు. పంతులుగారికి దక్షిణదేశ విద్యాసాగరుడను బిరుదు కలదు. విద్యాసాగరుడు పంతులుగారు పరస్పరం ఉత్తరములు రాసుకొనేవారు. ఈశ్వరచంద్రుని వలన వంగదేశము, పంతులుగారి వలన తెలుగుదేశము వాసిగాంచినవి.
ప్రశ్నలు :
1. విద్యాబోధన చేయుటకు సహజమైన పద్ధతి ఏది?
జవాబు:
మాతృభాష ద్వారా విద్యాబోధన చేయుట సహజమైన పద్ధతి.

2. ఈశ్వరచంద్రుడు ఏ భాషలో వాచకములను రాసెను?
జవాబు:
ఈశ్వరచంద్రుడు వంగభాషలో వాచకములను రాసెను.

3. పంతులుగారి బిరుదు ఏమిటి?
జవాబు:
‘దక్షిణ దేశ విద్యాసాగరుడు’ అనేది పంతులుగారికి గల బిరుదు.

4. ఈశ్వరచంద్రుని వలన ఏ దేశము వాసిగాంచెను?
జవాబు:
ఈశ్వరచంద్రుని వలన వంగదేశము వాసి గాంచెను.

4. మేధా సంపత్తి విషయంలో స్త్రీలకు, పురుషులకు భేదం లేదన్నది వైజ్ఞానిక వాస్తవం. స్త్రీ విద్యావంతురాలైతే కుటుంబం అంతా విద్యావంతమవుతుంది అనేది ఎంతయినా యథార్థం. ఒక దేశం యొక్క సంస్కృతి, వికాసం, ప్రగతి ఆ దేశంలోని స్త్రీలందరూ విద్యావంతులా, కాదా అనే దాని మీద ఆధారపడి ఉంటుంది. ఆధునిక యుగంలో విద్య మానవునికి ఒక ముఖ్యమైన జీవితావసరంగా కూడా మారింది. నిరక్షరాస్యతా నిర్మూలన, పేదరికం తొలగింపు ఒక ప్రాథమిక అవసరంగా భావించి వాటిని రాజ్యాంగంలో పొందుపరచడమైనది.
ప్రశ్నలు:
1. యథార్థమైనది ఏది?
జవాబు:
స్త్రీ విద్యావంతురాలైతే కుటుంబమంతా విద్యావంత మవుతుంది.

2. ఒక దేశ సంస్కృతి, ప్రగతి దేని మీద ఆధారపడి ఉంటుంది?
జవాబు:
ఒక దేశ సంస్కృతి, ప్రగతి ఆ దేశంలోని స్త్రీలందరూ విద్యావంతులా కాదా అనే దాని మీద ఆధారపడి ఉంటుంది.

3. రాజ్యాంగంలో పొందుపరచిన ప్రాథమిక అవసరాలేవి?
జవాబు:
నిరక్షరాస్యతా నిర్మూలన, పేదరికం తొలగింపు అనే ప్రాథమిక అవసరాలు రాజ్యాంగంలో పొందుపరచ బడ్డాయి.

4. వైజ్ఞానిక వాస్తవం ఏమిటి?
జవాబు:
మేధాసంపత్తి విషయంలో స్త్రీలకు, పురుషులకు భేదం లేదన్నది వైజ్ఞానిక వాస్తవం.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

5. వారణాసిని బ్రహ్మదత్తుడు పరిపాలిస్తున్నప్పుడు బోధిసత్వుడు ఐదువందల మంది శిష్యులతో హిమాలయాల్లో ఉండేవాడు. ఒకసారి ఎండలు బాగా కాసి అన్నిచోట్లా నీరు ఎండిపోయింది. జంతువులు నీళ్ళు దొరక్క అల్లాడిపోయాయి. శిష్యులలో ఒకడు వాటి దప్పిక తీర్చడం కోసం ఒక తొట్టి తయారుచేసి, దూరంగా ఉన్న నీళ్ళను తెచ్చి ఆ తొట్టెలో పోసేవాడు. జంతువులు గుంపులు గుంపులుగా వచ్చి ఆ నీరు తాగుతుండటంతో శిష్యుడికి పండ్లు తెచ్చుకోవడానికి గూడా తీరిక చిక్కలేదు. తనేమీ తినకుండానే ఆ జంతువులకు నీళ్ళు పోసేవాడు. ఇది చూసి జంతువులన్నీ మోయగలిగినన్ని పళ్ళు తెచ్చి ఇతనికివ్వాలని నిర్ణయించుకుంటాయి. అవన్నీ కలిపితే రెండువందల యాభై బండ్లు నిండాయి. వాటిని అక్కడి ఐదువందలమంది శిష్యులు తృప్తిగా తినేవాళ్ళు.
ప్రశ్నలు:
1. జంతువులు ఎందుకు అల్లాడిపోయాయి?
జవాబు:
జంతువులు నీళ్ళు దొరక్క అల్లాడిపోయాయి.

2. వాటి బాధ ఎలా తీరింది?
జవాబు:
బోధిసత్వుని శిష్యుడు ఒక తొట్టెను తయారుచేసి, దూరంగా ఉన్న నీళ్ళను తెచ్చి ఆ తొట్టిలో పోయటం ద్వారా వాటి బాధ తీరింది.

3. ఈ కథ ద్వారా మీరు గ్రహించిందేమిటి?
జవాబు:
అన్ని ప్రాణుల యెడల జాలి, దయ కలిగి ఉండాలనే విషయాన్ని ఈ కథ ద్వారా గ్రహించాను.

4. జీవకారుణ్యం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
జీవులపట్ల జాలి, దయ కలిగి ఉండుటను జీవ కారుణ్యం అంటారు.

6. ఈ కింది వ్యవహార రూపాన్ని చదివి ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. I – 2018-19)
జవాబు:

పెదపాడు,
xxx x x

ప్రియమైన మిత్రుడు శ్రీకర్ కు,

నీ మిత్రుడు వినయ్ రాయునది. ఉభయకుశలోపరి. నేను బాగానే చదువుచున్నాను. నీవు బాగా చదువుతున్నావని ఆశిస్తున్నాను. నేను ఒక చిన్నకథ చదివాను. గాంధీజీ జీవితానికి సంబంధించింది. నువ్వు ఆ కథ చదువుతావని ఇక్కడ రాస్తున్నాను.

మహాత్మాగాంధీ బాలునిగా ఉన్నప్పుడు ఆయనను “మోనియా” అని పిలిచేవారు. ఒకనాడాయన ఇంటి సమీపంలో దేవాలయ ప్రాంగణంలో కొందరు పిల్లలు ఆయనను కొట్టారు. ఈ విషయం తల్లికి చెప్పాడు. “నీవు వారిని తిరిగి కొట్టలేక పోయినావా ?” అని ఆమె అన్నది. “అమ్మా ! ఆ పని చెయ్యమని నీవేల అంటున్నావు ? నేను వారి సోదరుడను కదా!” అని మోనియా తల్లితో అన్నాడు.

ఈ చిన్న కథలో తోటి వారితో ఎలా మెలగాలో, తప్పు చేసిన వారిపట్ల ఏ భావం కలిగి ఉండాలో ఉంది కదా ! ఈ కథ నీకూ నచ్చి ఉంటుందని అనుకుంటూ, దసరా సెలవులు ఎలా గడిపావో విశేషాలతో లేఖరాయి.

ఇట్లు,
నీ మిత్రుడు, కె. వినయ్,
8వ తరగతి,
జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల,
అమరావతి, గుంటూరు జిల్లా.

చిరునామా :
డి. శ్రీకర్
8వ తరగతి, జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల,
దేవులపల్లి, పగో జిల్లా.

ప్రశ్నలు:
1. గాంధీజీని బాల్యంలో ఏ పేరుతో పిలిచేవారు?
జవాబు:
మోనియా

2. గాంధీజీ తనను కొట్టిన వారిని తిరిగి కొట్టడానికి ఎందుకు నిరాకరించాడు?
జవాబు:
వారిని సోదరులుగా భావించాడు కనుక.

3. ఈ కథ ద్వారా నీవేం తెలుసుకున్నావు?
జవాబు:
తోటివారితో ఎలా మెలగాలో తెలుసుకున్నా

4. పై లేఖ ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
పై పేరాలో ఎవరి కథ చెప్పబడింది?

7. ఈ కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదివి, ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. II – 2018-19)

రామాయణం అనే మహా గ్రంథాన్ని సంస్కృత భాషలో వాల్మీకి మహర్షి రాశారు. అందులో 6 కాండలు ఉన్నాయి. తెలుగులో గోన బుద్ధారెడ్డి రంగనాథ రామాయణం అనే పేరుతో, మొల్ల రామాయణం అనే పేరుతో కవయిత్రి మొల్ల రచించారు. రామాయణంలో గురు – శిష్య, తండ్రి – కొడుకుల, అన్నదమ్ముల, భార్యభర్తల, స్నేహితుల సంబంధం బాంధవ్యాల గురించి చెప్పారు. –
ప్రశ్నలు:
1. గోనబుద్ధారెడ్డి రచించిన గ్రంథం పేరు ఏమి?
జవాబు:
రంగనాథ రామాయణం

2. సంస్కృత భాషలో రామాయణం రాసిన వారెవరు?
జవాబు:
వాల్మీకి

3. రామాయణంలో ఎన్ని కాండలున్నాయి?
జవాబు:
6 కాండలున్నాయి.

4. పై పేరా ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారు చేయండి.
జవాబు:
రామాయణం దేని గురించి చెబుతుంది?

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

8. ఈ క్రింది అపరిచిత గద్యం చదివి, ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి. (S.A. III – 2015-16)

పాండురాజు భార్య కుంతీదేవికి ముగ్గురు కొడుకులు. వారిలో ధర్మరాజు పెద్దవాడు. రెండోవాడైన భీముడు బలవంతుడు. మూడోవాడైన అర్జునుడు విలువిద్యలో నిపుణుడు. పాండురాజు రెండో భార్య అయిన మాద్రికి నకుల, సహదేవులనే ఇద్దరు కుమారులు పుట్టారు. మొత్తం అందరూ కలిపి పాండురాజుకు ఐదుగురు కొడుకులున్నారు. ఈ ఐదుగుర్నీ పాండవులంటారు.
ప్రశ్నలు :
1. పాండురాజు కొడుకులను ఏమంటారు?
జవాబు:
పాండవులు అంటారు.

2. కుంతీదేవికి మొత్తం ఎంతమంది కొడుకులు?
జవాబు:
ముగ్గురు

3. భీముడి ప్రత్యేకత ఏమిటి?
జవాబు:
బలవంతుడు

4. పాండవులు ఎంతమంది?
జవాబు:
ఐదుగురు

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

అ) కింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాల్లో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
‘మన’ అనే భావన వల్ల కలిగే ప్రయోజనాలేమిటి?
జవాబు:
‘మన’ అనే భావన ఉంటే సమష్టి కుటుంబ వ్యవస్థ అనేది సక్రమంగా ఉంటుంది. ఆ కుటుంబ సభ్యులు అందరూ, ఆ కుటుంబం అభివృద్ధికి పాటుపడతారు. ఆ కుటుంబం ‘మనది’ అనుకుంటారు. అందువల్ల భేదభావాలు ఈర్ష్యాద్వేషాలు లేకుండా అందరూ తమ శక్తికి మించి పనిచేస్తారు. ముఖ్యంగా రైతు కుటుంబాల్లో ఐతే, ఇంటిల్లిపాదీ ఇంటిపనుల్లో, బయట పనుల్లో పాలుపంచుకుంటారు. వ్యవసాయం పనులు ఇంటి వారంతా కలిసి చేసుకుంటారు. కాబట్టి వేరుగా కూలిపని వారిని పెట్టుకోనక్కరలేదు. కుటుంబంలో ఒక్కొక్కరు ఒక్కోపని చేయడంలో నైపుణ్యం కలిగి ఉంటారు. కాబట్టి ఆ కుటుంబం అవసరాలను, ఆ కుటుంబం వారే ఇతరుల అవసరం లేకుండా పూర్తి చేసుకోవచ్చు. వారిండ్లలో పెళ్ళిపనులు వంటి కార్యక్రమాలు వస్తే, కుటుంబ సభ్యులు అందరూ, అది తమ కార్యక్రమమని శ్రమను పంచుకొని ఆనందంగా ఆ పని పూర్తి చేస్తారు. ఈ ‘మన’ అన్న సంఘీభావం, దేశానికి వెన్నెముక వంటిది. అందరూ కుటుంబం మనది అనుకుంటే, ఆ కుటుంబం సిరిసంపదలతో వర్ధిల్లుతుంది.

ప్రశ్న 2.
‘మంచి కుటుంబ నేపథ్యంలో వచ్చిన పిల్లలే, ఈ సమాజంలో నిలదొక్కుకుంటున్నారు. ఎందుకు?
జవాబు:
మంచి కుటుంబంలో పెరిగిన పిల్లలు, తల్లిదండ్రుల నుండి క్రమశిక్షణ, ఇంట్లో పెద్దల నుండి ప్రేమానురాగాలు, నీతి, చక్కని నడవడి నేర్చుకుంటారు. వారు చక్కగా చదువుకొని, బాధ్యతతో పెరిగి పెద్దవారవుతారు. తమ తల్లిదండ్రుల పట్ల, దేశంపట్ల, సంఘం పట్ల, మంచి బాధ్యతతో క్రమశిక్షణ గలిగి, దేశభక్తితో నడచుకుంటారు. దేశ పౌరులుగా తమ విధులను నెరవేరుస్తారు.

సహజంగా పిల్లలు సమష్ఠి కుటుంబంలో పెరిగి, సంతోషాన్ని, కష్టాల్నీ, బాధల్నీ ఒకరికొకరు పంచుకోవాలి. కాని వ్యష్టి కుటుంబాల్లో పిల్లలు ‘ఎవరికివారే యమునా తీరే’ అన్నట్లు వెలుగుతున్నారు. అందువల్లే పిల్లల్లో కొందరు అనాథలుగా, సమాజ వ్యతిరేక శక్తులుగా మారిపోతున్నారు. వీరిలో కొందరు అశాంతి, హింసలకు ముఖ్యకారకులు అవుతున్నారు. పిల్లలపై తల్లిదండ్రుల ప్రభావంతో పాటు, సమాజమూ, తోడి పిల్లలూ, ప్రసారసాధనాల ప్రభావమూ కూడా ఉంటుంది.

అందువల్లే మంచి కుటుంబం నేపథ్యం నుండి వచ్చిన పిల్లలే, సమాజంలో నిలదొక్కుకుంటున్నారు.

ప్రశ్న 3.
కుటుంబ వ్యవస్థకు మౌలికాంశాలేవి?
జవాబు:
కుటుంబ వ్యవస్థకు మౌలికాంశాలు పోషణ, భద్రత కల్పించడం. కుటుంబ వ్యవస్థకు పునరుత్పత్తి ప్రాథమిక లక్షణం. పిల్లలకు సమాజంలో ఒక స్థానాన్ని కల్పించడం, విచక్షణ జ్ఞానాన్నివ్వడం, సంస్కృతిని వారసత్వంగా అందించడం, కుటుంబ వ్యవస్థ ప్రధానోద్దేశాలలో ఒకటి. విశ్వసనీయత, సమగ్రత, ఏకత అనే మూడు స్తంభాల మీద మన కుటుంబవ్యవస్థ ఆధారపడియుంది. “అందరిలో నా సుఖం ఉంది. వారి కోసమే మన జీవితం” అనేది భారతీయ కుటుంబానికి ప్రాతిపదిక.

ఆ) కింది ప్రశ్నకు 10 లేక 12 వాక్యాల్లో సమాధానం రాయండి.

ప్రశ్న 1.
తల్లిదండ్రులు ఇతరులతో పోటీపడుతూ పరుగెడుతున్న నేటి సమాజంలో పిల్లల పరిస్థితులు ఏమిటి?
జవాబు:
తల్లిదండ్రులు నేటికాలానికి అనుగుణంగా, ఆర్థిక పరిస్థితిని బట్టి ఇద్దరూ సంపాదిస్తేనే గాని కుటుంబం గడిచే పరిస్థితి ఉండటం లేదు.

వారు సమాజంలో ఒక యాంత్రికమైన జీవనాన్ని గడుపుతున్నారు. ఇటువంటి స్థితిలో పిల్లల ఆలనా పాలనా, మంచిచెడ్డలు చూసుకునే సమయం కూడా వారికి ఉండటం లేదు.

ఈ రోజుల్లో తల్లిదండ్రులు, తమ పిల్లలను బాగా చదివించాలనీ, వాళ్ళు మంచి ఉద్యోగులుగా, మంచి డబ్బు సంపాదించే వాళ్ళుగా తయారవ్వాలని పోటీపడుతున్నారు. అందుకోసం తమ సర్వస్వాన్నీ త్యాగం చేసి, పిల్లల అభివృద్ధి కోసం వినియోగిస్తున్నారు. ఇది ఒక రకంగా మంచి పోటీయే.

కాని ఈ పోటీలో తల్లిదండ్రులు, తమ పిల్లలకు ఏ విషయంపై అభిరుచి ఉందో, ఆసక్తి ఉందో గమనించడం లేదు.

శక్తి గల పిల్లలు, తల్లిదండ్రుల కృషి వల్ల బాగుపడుతున్నారు. కాని అందరూ ఒకే దారి తొక్కడం వల్ల పోటీ పెరుగుతోంది. నిరుద్యోగం పెరిగిపోతోంది. దానితో పిల్లలలో నిరాశా నిస్పృహలు పెరిగిపోతున్నాయి. మరి కొందరు పిల్లలకు ఆ చదువులపై ఆసక్తి, శక్తి లేక, మధ్యలోనే చదువులు మానివేసి, తప్పుడు దారులు తొక్కుతున్నారు. మరికొందరు నక్సలైట్లుగా, ఉగ్రవాదులుగా, హింసా ప్రవర్తకులుగా మారిపోతున్నారు.

బలవంతంగా పిల్లలను ఇంగ్లీషు మాధ్యమంలో చదివించడంతో, అటు ఇంగ్లీషు, ఇటు మాతృభాష రెండూ రాక, ఉభయభ్రష్టులు అవుతున్నారు. ముఖ్యంగా అందరికీ ప్రాథమిక విద్య, మాతృభాషలోనే నేర్పాలి. పదవతరగతి పూర్తి అయ్యే వరకూ, మాతృభాషను ప్రథమ భాషగా పిల్లలకు నేర్పాలి. పిల్లల అభిరుచులను తల్లిదండ్రులు తెలిసికొని, వారి ఇష్టానికి తగిన చదువులనే చదివించాలి.

పిల్లలపై తల్లిదండ్రులు, తమ అభిరుచులనూ, ఆసక్తులను అంటగట్టక, పిల్లల ఇష్టాలను గుర్తించి, వారిని సర్వతోముఖంగా అన్ని రంగాలలో సంసిద్ధులను చేయాలి.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

ప్రశ్న 2.
వృష్టి కుటుంబమైనా, సమష్టి కుటుంబమైనా సమాజానికి, దేశానికి పనికి వచ్చే పిల్లల్ని అందించాలంటే ఏం చేయాలి?
జవాబు:
కుటుంబ పరమైన వారసత్వభావనలు, మానవ సంబంధాలు, ఆప్యాయత, అనురాగం, జీవన సంప్రదాయాలు, సంస్కృతి తమ పిల్లలకు అందేలా చేయాలి. తల్లిదండ్రులకు పిల్లల సంక్షేమమే, మొదటి ప్రాధాన్యం కావాలి. తల్లిదండ్రులు పిల్లలకు వారసత్వంగా ఆరోగ్యం, సంస్కారం, చదువు, విజ్ఞానం, మంచితనం, పరోపకారగుణం అందించాలి. సమస్త సద్గుణాలకూ, దుర్గుణాలకూ ఇల్లే పునాది అని తల్లిదండ్రులు గుర్తించాలి. పిల్లల్ని కేర్ టేకింగ్ సెంటర్లలో వదలి, తాము ఉద్యోగాలు చేసుకుంటూ కూర్చోరాదు.

పిల్లలకు పెద్దల పై, గురువులపై, తల్లిదండ్రులపై గౌరవం ఆదరం కలిగేలా చూసుకోవాలి. పిల్లల్లో దేశభక్తిని పెంపొందించాలి. చిన్ననాటి నుండి విలువలను కాపాడే సంస్కృతిని, విద్యను నేర్పించాలి. పిల్లలకు హక్కులతో పాటు బాధ్యతలను నేర్పించాలి.

తల్లిదండ్రులు, తాము ఏ కుటుంబంలో ఉన్నప్పటికీ, కుటుంబ భావనలు పిల్లలకు వివరించి చెప్పగలగాలి. పెద్దల బలాన్ని పొందాలి. ఉమ్మడి, వ్యష్టి కుటుంబాల మేలు కలయికతో, ఆధిపత్యాల పోరులేని ప్రేమానురాగాలు, విలువలు, మానవ సంబంధాలు అంతస్సూత్రంగా ఉన్న ఒక కొత్త కుటుంబవ్యవస్థను ఏర్పాటు చేసుకొని, పిల్లలను క్రమశిక్షణలో పెంచాలి. వారికి తమ కుటుంబ వారసత్వాన్ని అందించాలి.

ఇ) కింది అంశం గురించి సృజనాత్మకంగా / ప్రశంసిస్తూ రాయండి.

ప్రశ్న 1.
ఉమ్మడి కుటుంబ ఆవశ్యకతను తెలుపుతూ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు:

అమరావతి,
x x x x x

ప్రియమైన మిత్రుడు రమేష్ కు,

నీ మిత్రుడు రాయునది. నేను బాగా చదువుతున్నాను. నీవు కూడా బాగా చదువుతున్నావని ఆశిస్తున్నాను. ముఖ్యముగా వ్రాయునది మన భారతదేశంలోని కుటుంబ వ్యవస్థకు సమున్నతమైన స్థానం ఉంది. ప్రజలందరూ ఉమ్మడి కుటుంబాన్ని గౌరవించాలి. ఉమ్మడి కుటుంబం వల్ల మానవీయ సంబంధాలు పెరుగుతాయి. నైతిక విలువలు వృద్ధి పొందుతాయి. ఆత్మీయతానురాగాలు నిత్యం ఉంటాయి. పరస్పర సహకారం కలుగుతుంది. అందువల్ల మనమంతా ఉమ్మడి కుటుంబాలనే గౌరవిద్దాం. మన కుటుంబ వ్యవస్థను చిరకాలం నిలుపుదాం. పెద్దలందరికి నమస్కారాలు తెలుపగలవు.

ఆత్మీయతానురాగాలు నిత్యం ఉంటాయి. పరస్పర సహకారం కలుగుతుంది. అందువల్ల మనమంతా ఉమ్మడి కుటుంబాలనే గౌరవిద్దాం. మన కుటుంబ వ్యవస్థను చిరకాలం నిలుపుదాం. పెద్దలందరికి నమస్కారాలు తెలుపగలవు
ఇట్లు,
x x x x x x x x

చిరునామా :
పి రమేష్,
ప్రభుత్వ బాలుర ఉన్నత పాఠశాల,
చెరువు జమ్ములపాలెం,
బాపట్ల మండలం,
గుంటూరు జిల్లా.

ప్రశ్న 2.
సహజీవన మాధుర్యం గురించి ఒక వ్యాసం రాయండి.
జవాబు:
వ్యక్తి కుటుంబంలో సభ్యుడైనా – సమాజంలో పౌరుడుగా కొనసాగుతూ ఉంటాడు. కుటుంబాలన్నీ కలిసే సంఘ మనబడుతుంది. కానీ వ్యక్తి తన పాత్రను అటు కుటుంబంలో, ఇటు సమాజంలో బాధ్యతాయుతంగా నిర్వర్తించాల్సి ఉంటుంది. మంచి కుటుంబ సభ్యుడు కానప్పుడు ఆకష్టం, నష్టం కుటుంబానికే పరిమితమై ఉంటుంది. కానీ సత్పౌరుడు కాకపోతే దేశానికే సమస్యగా పరిణమిస్తాడు. అందుకే కుటుంబక్షేమం కోసం వ్యక్తినీ, సమాజశ్రేయస్సుకోసం కుటుంబాన్నీ, దేశశ్రేయస్సుకోసం సమాజాన్నీ కూడా పరిత్యజించాల్సిన అగత్యం ఏర్పడుతుంది. ఇక్కడ మనిషి హక్కుల్నీ, బాధ్యతల్నీ బేరీజు వేసుకోవాల్సిన అవసరం ఎదురవుతుంది. వ్యక్తి తనహక్కుల్నే అనుభవించడంలో సమాజంలోని సాటివారి ప్రాథమికహక్కుల్ని కూడా గౌరవించాల్సి ఉంది. వ్యక్తి స్వేచ్ఛ ఇతరుల స్వేచ్ఛను హరించని పరిస్థితుల్లో మాత్రమే రాణిస్తుంది. అంటే నాగరిక సమాజంలో ప్రతిమనిషికీ, ఇంకొకరి సంక్షేమాన్ని దృష్టిలో పెట్టుకోవాల్సిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది. సహజీవనంలో వసుధైక కుటుంబ భావన పరిపూర్ణంగా పాటించాల్సి ఉంది.

ప్రాచీన కాలం నుండి ఆధునిక కాలం వరకూ సమాజం ఒకేలా లేదు. ప్రాథమిక అవసరాల కోసం మనిషి జీవించే తీరులో మార్పు వచ్చింది. దేశ కాలపరిస్థితుల్ని బట్టి మానవుడు నియమబద్ధమైన ప్రవర్తన నియమావళిని రూపొందించుకొంటూనే ఉన్నాడు. ఈ ప్రయత్నంలో అనేక అంతరహిస్సంఘర్షణలకు లోనయ్యాడు. మానసికంగా పరిశ్రమించి, తపస్సు చేసి జీవితపరమార్థాన్ని తెలుసుకోగలిగాడు. తాను దర్శించిన సత్యాల ప్రాతిపదికగా మానవజాతికోసం, మూల్యవ్యవస్థను నిర్మించాడు. ఈ మూల్యవ్యవస్థ నిర్మాణం సమిష్టి కృషిగానే సాగింది. వ్యక్తి, కుటుంబం, సమాజం, దేశం అనే క్రమంలో సువ్యవస్థిత స్థితిని ఉంచేందుకు చేసే కృషి కూడా మూల్యం అని చెప్పబడుతుంది. వ్యక్తి తన లో నుంచి రూపొందించుకున్న విలువ, సామాజికమై, అందరి సంక్షేమం కోసం ఉద్దేశింపబడుతుంది. సత్యం చర మొదలైనవి ఇలాంటివే.

ప్రశ్న 3.
“ఉత్తమ సమాజ రూపకల్పనకు కుటుంబ వ్యవస్టే వెన్నెముక” అనడానికి కారణాలు రాయండి. (S.A. I – 2018-19)
జవాబు:
సమాజానికి కుటుంబం వెన్నెముక. మంచి కుటుంబం, మంచి సమాజం వీటి నుంచి మంచి దేశం, మంచి ప్రపంచం ఏర్పడతాయి. అందుకు అందరూ కృషి చేయాలి.

కుటుంబం అనే మాట మధురమైనది. కుటుంబం అన్న భావన తలపుకు రాగానే మనస్సులో ఏదో అనిర్వచనీయమైన హాయి కలుగుతుంది. తీపి జ్ఞాపకాలెన్నో గుర్తుకు వస్తాయి.

చిన్ననాటి నుంచి ఇంట్లో అందరితో గడిపిన మధురక్షణాలు, జీవితంలో జరిగిన సంఘటనలు పెద్దయిన తర్వాత సినిమాలా కళ్ళముందు మెదలాలి. ఈ మధురమైన అనుభూతిని పదికాలాల పాటు పదిలంగా ఉంచుకోవాలంటే చక్కని కుటుంబం కావాలి. గాంధీజీ, నెహ్రూ, ఠాగూర్, అబ్దుల్ కలాం లాంటి మహనీయులెందరికో వారి కుటుంబ నేపథ్యమే స్ఫూర్తి.

ఉమ్మడి కుటుంబం, వ్యష్టి కుటుంబాల మేలి కలయికతో సమానత్వం, ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యం, వ్యక్తి స్వేచ్ఛకు భంగం కలుగకుండా, ఆధిపత్యాల పోరులేని, ప్రేమానురాగాలు, విలువలు, మానవ సంబంధాలు అంతస్సూత్రమైన ఒక మంచి కుటుంబ వ్యవస్థ రూపుదిద్దుకోవాలి. అప్పుడే సమాజం, దేశం, ప్రపంచం సుఖశాంతులతో విలసిల్లుతాయి.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

ప్రశ్న 4.
“అభివృద్ధి చెందుతున్న సమాజానికి, అనుబంధాలతో ఉన్న కుటుంబమే మూలం” ఈ వాక్యాన్ని సమర్థించే “ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు” ఎలా అవుతుందో తెల్పండి. (S.A. II – 2017-18)
జవాబు:
‘అభివృద్ధి చెందుతున్న సమాజానికి, అనుబంధాలతో ఉన్న కుటుంబమే మూలం’ అని ‘ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు’ పాఠం ద్వారా రచయిత చెప్పిన మాట అక్షరసత్యం. సమాజం అంటే మనుషులే. మనుషులంతా కలిస్తేనే సమాజం. దీనిని బట్టి సమాజం బాగుంది అంటే మనుషులు బాగున్నట్టే కదా !

ఒకే గొడుగు నీడలో ఉంటూ, మానసిక, ఆర్థిక, సహాయ సహకారాలందుకుంటూ, సహజ ఆమోదయోగ్యమైన సంబంధాలున్న స్త్రీ పురుషులు, వారి పిల్లలు ఉన్న సమూహమే కుటుంబం అని పెద్దలు నిర్వచించారు. ‘విశ్వసనీయత, సమగ్రత, ఏకత’ అనే వాటి మీద కుటుంబ వ్యవస్థ ఆధారపడి ఉంటుంది. “అందరి సుఖంలో నా సుఖం ఉంది. వారి కోసమే నా జీవితము” అనే త్యాగభావన భారతీయ కుటుంబానికి ప్రాతిపదిక.

సమాజంలో కుటుంబమే అత్యంత కీలకం. కుటుంబ వ్యవస్థకు పునరుత్పత్తి ప్రాథమిక లక్షణం. తల్లిదండ్రులకు పిల్లల సంక్షేమమే తొలి ప్రాధాన్యం. మంచి కుటుంబ నేపథ్యం ఉన్న పిల్లలు కష్టాలను అధిగమించి సమాజంలో నిలదొక్కు కుంటారు. కుటుంబం అనే హరివిల్లులో అమ్మానాన్నలు, పిల్లలు, తాతానానమ్మలు ఇలా అందరూ భాగమైతే అందం, ఆనందం వెల్లి విరుస్తుంది. ఆ ‘ఇల్లే ఇలలో స్వర్గం’ అవుతుంది. కుటుంబంలోని సభ్యుల మధ్య బంధాలు, అనురాగాలు, గౌరవం, మంచితనం అనేవి సహజంగా ఉన్నప్పుడు ఆ లక్షణాలు పిల్లలకూ వారసత్వంగా వస్తాయి.

ఈ వారసత్వ లక్షణాలున్న కుటుంబం సమాజ అభివృద్ధికి తోడ్పడుతుంది.

8th Class Telugu 2nd Lesson ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు 1 Mark Bits

1. ఇల్లు – ఆనందాల “హరివిల్లు” (అర్థాన్ని గుర్తించండి) (S.A.I – 2018-19)
ఎ) ఇంద్రధనస్సు
బి) మేఘం
సి) ఆనందం
డి) సత్కారం
జవాబు:
ఎ) ఇంద్రధనస్సు

2. మనం చట్టం అతిక్రమించకూడదు. (ప్రకృతిని గుర్తించండి) (S.A. I – 2018-19)
ఎ) చుట్టం
బి) శాస్త్రం
సి) క్షేమం
డి) శీర్షం
జవాబు:
బి) శాస్త్రం

3. కింది వాటిలో సరైన సంక్లిష్ట వాక్యాన్ని గుర్తించండి. (S.A. I – 2018-19)
ఎ) లత, శ్రీలత అక్కా చెల్లెళ్ళు.
బి) చెట్లు చిగిర్చిపూలు పూశాయి.
సి) రైలు వచ్చింది. చుట్టాలు రాలేదు.
డి) మీరు అల్లరి చేయవద్దు. కూర్చోండి.
జవాబు:
బి) చెట్లు చిగిర్చిపూలు పూశాయి.

4. సమప్రాధాన్యం గల వాక్యాలు ఏకవాక్యంగా ఏర్పడితే అది ఏ వాక్యం? (S.A.I- 2018-19)
ఎ) సంయుక్త వాక్యం
బి) సంక్లిష్ట వాక్యం
సి) సామాన్య వాక్యం
డి) సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు:
ఎ) సంయుక్త వాక్యం

5. కుటుంబంతో కలిపి దేవాలయానికి వెళ్లాలి (సంధి పేరు గుర్తించండి) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) సవర్ణదీర్ఘసంధి
బి) అత్వసంధి
సి) గుణసంధి
డి) వృద్ధి సంధి
జవాబు:
ఎ) సవర్ణదీర్ఘసంధి

6. ఈ కింది వానిలో సంయుక్త వాక్యం గుర్తించండి. (S.A. II – 2018-19)
ఎ) విమల తెలివైనది. విమల అందమైనది కదా
బి) విమల తెలివైనదీ, విమల అందమైన దీ
సి) విమల తెలివిగానే విమల అందమైనదే
డి) విమల తెలివైనది మరియు అందమైనది.
జవాబు:
డి) విమల తెలివైనది మరియు అందమైనది.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

7. చిన్మయీ హోంవర్క్ పూర్తి చేసి నిద్రపోయింది. (ఏ రకపు వాక్యమో గుర్తించండి) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) సంయుక్త వాక్యం
బి) సామాన్య వాక్యం
సి) సంక్లిష్ట వాక్యం
డి) విశేష వాక్యం
జవాబు:
సి) సంక్లిష్ట వాక్యం

8. అక్షర పాటలు రాస్తుందీ, పాడుతుంది. (ఏ వాక్యమో గుర్తించండి) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) సంయుక్త వాక్యం
బి) సందేహ వాక్యం
సి) విద్యర్థక వాక్యం
డి) సంక్లిష్ట వాక్యం
జవాబు:
ఎ) సంయుక్త వాక్యం

9. అమ్మ కడుపు నిండా అన్నం పెట్టింది. (ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) ఉదరం
బి) గర్భం
సి) అర్భకుడు
డి) పొట్ట
జవాబు:
బి) గర్భం

10. నేను దక్షిణానికి తిరిగి దక్షిణ నిచ్చాను. (నానార్థాలు గుర్తించండి.) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) తూర్పు – పడమర
బి) ఉత్తరం – దక్షిణం
సి) ఒక దిక్కు – సంభావన
డి) డబ్బు – దస్కం
జవాబు:
సి) ఒక దిక్కు – సంభావన

11. అనైక్యత అనర్ధానికి దారి తీస్తుంది. వాక్యంలో గీత గీసిన పదానికి వ్యతిరేకపదం గుర్తించండి. (S.A. III – 2015-16)
ఎ) వాక్యం
బి) ద్వేషం
సి) ఐక్యత
డి) క్రోథం
జవాబు:
సి) ఐక్యత

12. నారాయణ అన్నం తిన్నాడు. నారాయణ నీళ్లు తాగాడు. ఈ రెండు సామాన్య వాక్యాల్ని సంక్లిష్ట వాక్యాలుగా మారిస్తే ఏది సరైన వాక్యమవుతుంది? (S.A. III – 2015-16)
ఎ) నారాయణ అన్నం తిని నీళ్లు తాగాడు.
బి) నారాయణ అన్నం, నీళ్లు తాగాడు
సి) నారాయణ అన్నం తిని నీళ్లు తాగలేదు.
డి) నారాయణ అన్నం తింటూ నీళ్లు తాగుతున్నాడు.
జవాబు:
ఎ) నారాయణ అన్నం తిని నీళ్లు తాగాడు.

భాషాంశాలు – పదజాలం

ఆర్థాలు :

13. ఆర్థిక బిల్లుకు ఆమోదం లభించింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) ఆవేదన
బి) అంగీకారం
సి) తిరస్కారం
డి) విజయం
జవాబు:
బి) అంగీకారం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

14. రాష్ట్రానికి తొలి రాజధాని కర్నూలు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) మొదటి
బి) చివరి
సి) మధ్యమ
డి) ప్రయోజన
జవాబు:
ఎ) మొదటి

15. పనులకు భంగం కలుగకూడదు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) ఆటంకం
బి) ఆవేదన
సి) ఆకారం
డి) ఆకలి
జవాబు:
ఎ) ఆటంకం

16. వీరుల మధ్య పోరు జరిగింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) సాగరం
బి) అంబుధి
సి) యుద్ధం
డి) తరుణం
జవాబు:
సి) యుద్ధం

17. పనిలో సామర్థ్యం కనబరచాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) అయోగ్యత
బి) మోదం
సి) భేదం
డి) యోగ్యత
జవాబు:
డి) యోగ్యత

18. విద్యార్థులకు వివేచన అవసరం – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) మిక్కిలి
బి) ఆలోచన
సి) ఆరాధన
డి) అపరాధం
జవాబు:
బి) ఆలోచన

19. మనిషికి స్వాతంత్ర్యం అవసరం – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) మోదము
బి) స్వేచ్ఛ
సి) బంధిఖాన
డి) ప్రియము
జవాబు:
బి) స్వేచ్ఛ

20. ఇలపై నందనం విరియాలి – గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి.
ఎ) తార్కాణం
బి) భూమి
సి) సుధ
డి) వ్యధ
జవాబు:
బి) భూమి

పర్యాయపదాలు:

21. పుష్పాల్లో సౌరభం ఉంటుంది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) సువాసన, తావి
బి) తరుణం, తామకం
సి) తమసం, తదనంతరం
డి) వాసన, దుర్గంధం
జవాబు:
ఎ) సువాసన, తావి

22. స్వరంలో దేవతలు ఉంటారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) మర్త్యము
బి) త్రిదివం
సి) త్రిభువనం
డి) రసాతలం
జవాబు:
బి) త్రిదివం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

23. భార్యను గౌరవించాలి-గీత గీసిన పదానికి సమానార్థక పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) విన్నానం
బి) వివేణం
సి) యతి, పది
డి) సతి, నది
జవాబు:
ఎ) విన్నానం

24. రాము గృహంలో ఉన్నాడు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలను గుర్తించండి.
ఎ) ధూదం, ద్రవ్యం
బి) ఇల్లు, సదనం
సి) నికేతనం, నందనం
డి) నారలు, మదిలు
జవాబు:
బి) ఇల్లు, సదనం

25. తల్లి వంద్యురాలు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) పితామహి, ప్రభావతి
బి) సతి, గాంధర్వం
సి) జనని, మాత
డి) జనని, జనకుడు
జవాబు:
సి) జనని, మాత

26. జనకుడు ఊరికి వెళ్ళాడు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) ఊరు, పేరు
బి) తండ్రి, పిత
సి) పత, జత
డి) నాకం, నరకం
జవాబు:
బి) తండ్రి, పిత

27. పెళ్ళి జరిగింది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) సాహచర్యం, సంతర్పణ
బి) సాయుధం, బలాత్కారం
సి) వివాహం, పరిణయం
డి) సదనం, నికేతనం
జవాబు:
సి) వివాహం, పరిణయం

28. సదనంలో ఉన్నాను – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయ పదాలు గుర్తించండి.
ఎ) గతం, గేహం
బి) ఇల్లు, గృహం
సి) నికేతనం, నాటకం
డి) వీధి, రంగం
జవాబు:
బి) ఇల్లు, గృహం

29. కర్షకుడు వ్యవసాయం చేస్తాడు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
ఎ) రైతు, భూమీశుడు
బి) కృషీవలుడు, రైతు
సి) పృథ్వి, ధరణీశ్వరుడు
డి) అవని, జలధి
జవాబు:
బి) కృషీవలుడు, రైతు

ప్రకృతి – వికృతులు :

30. పుణ్యం పొందాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి రూపం గుర్తించండి.
ఎ) పొన్నెం
బి) పున్నెం
సి) పన్నెం
డి) పందెం
జవాబు:
బి) పున్నెం

31. చట్టం తెలియాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి. ఏది?
ఎ) శాస్త్రి
బి) శాస్త్రం
సి) శారం
డి) వస్త్రం
జవాబు:
బి) శాస్త్రం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

32. మంత్రంతో పని జరగాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) చంద్రం
బి) జింతం
సి) గెంత్రం
డి) పంత్రం
జవాబు:
సి) గెంత్రం

33. విజ్ఞానం సాధించాలి – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం ఏది?
ఎ) ఇల్లాలు, కులస్త్రీ
బి) పత్ని, గవి
సి) విన్ననం
డి) విన్నపం
జవాబు:
ఎ) ఇల్లాలు, కులస్త్రీ

34. కర్ణం సాధించాలి – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
ఎ) పర్జన్యం
బి) కార్యం
సి) కార్యెం
డి) కర్యం
జవాబు:
బి) కార్యం

నానార్థాలు :

35. అకాలంలో మరణించాడు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) ఆకాశం, అనంతం
బి) సమయం, మరణం
సి) చావు, కీర్తి
డి) యశస్సు, ఆర్తి
జవాబు:
బి) సమయం, మరణం

36. పురోహితుడు దక్షిణ పొందాడు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) నాగరికం, సదనం
బి) తటం, ధాన్యం
సి) ఒక దిక్కు, సంభావన
డి) నగలు, నుదురు
జవాబు:
సి) ఒక దిక్కు, సంభావన

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

37. మానవులు ధర్మం ఆచరించాలి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలు గుర్తించండి.
ఎ) ధరణి, దాపరికం
బి) మోక్షం, ముత్యం
సి) దిక్కు, శరణు
డి) పుణ్యం, న్యాయం
జవాబు:
డి) పుణ్యం, న్యాయం

వ్యుత్పత్యర్థాలు :

38. పక్షములు కలది – అనే వ్యుత్పత్త్యర్థం గుర్తించండి.
ఎ) పాక్షికం
బి) సాగరం
సి) పక్షి
డి) నది
జవాబు:
సి) పక్షి

39. ఇలా జరిగిందని చెప్పునది – అనే వ్యుత్పత్త్యర్థం గుర్తించండి.
ఎ) కావ్యం
బి) ప్రక్రియ
సి) గాథ
డి) ఇతిహాసం
జవాబు:
డి) ఇతిహాసం

40. మనువు వల్ల పుట్టినవాడు – అనే వ్యుత్పత్త్యర్థం గల పదం గుర్తించండి.
ఎ) ఉత్తరం
బి) మానవుడు
సి) దానవుడు
డి) దక్షిణ
జవాబు:
బి) మానవుడు

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

41. సువాసనతో కూడినది – అనే వ్యుత్పత్త్యం గల పదం
ఎ) సౌరభం
బి) దానవం
సి) దాపరికం
డి) నాకము
జవాబు:
ఎ) సౌరభం

వ్యాకరణాంశాలు

సంధులు :

42. ప్రేమానురాగాలు పెంచాలి – గీత గీసిన పదం ఏ సంధి?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
బి) గుణసంధి
సి) వృద్ధి సంధి
డి) త్రికసంధి
జవాబు:
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

43. క్రింది వానిలో పొసగని సంధి ఏది?
ఎ) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
బి) అత్వసంధి
సి) గుణసంధి
డి) వృద్ధిసంధి
జవాబు:
బి) అత్వసంధి

44. భావ + ఉద్వేగాలు – దీన్ని కలిపి రాస్తే
ఎ) భావైద్వేగాలు
బి) భావోద్వేగాలు
సి) బావాద్వేగాలు
డి) భవైద్వేగాలు
జవాబు:
బి) భావోద్వేగాలు

45. లు, ల, న సంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) నట్టిల్లు
బి) అమ్మలక్కలు
సి) అనుబంధాలు
డి) సూర్యోదయం
జవాబు:
సి) అనుబంధాలు

46. తెలుగులో నిత్య సంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) త్రికసంధి
బి) ఇత్వసంధి
సి) ఉత్వసంధి
డి) అత్వసంధి
జవాబు:
సి) ఉత్వసంధి

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

47. సూత్రమైన – దీన్ని విడదీస్తే
ఎ) సూత్రము + అయిన
బి) సూత్రం + ఐన
సి) సూత్రాలు + ఐన
డి) సూత్రము + ఐన
జవాబు:
డి) సూత్రము + ఐన

48. ప్రత్యక్షంగా చూడాలి – ఇది ఏ సంధి?
ఎ) గుణసంధి
బి) యణాదేశ సంధి
సి) త్రికసంధి
డి) ఉత్వసంధి
జవాబు:
బి) యణాదేశ సంధి

49. పరోపకారం చేయాలి – దీన్ని విడదీయండి.
ఎ) పర + అపకారం
బి) పర + ఉపకారం
సి) పరె + అపకారం
డి) పరై + అపకారం
జవాబు:
బి) పర + ఉపకారం

50. నిరయాధికారం ఉండాలి – ఇది ఏ సంధి?
ఎ) గుణసంధి
బి) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
సి) త్రికసంధి
డి) అత్వసంధి
జవాబు:
బి) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

సమాసాలు :

51. అవ్యయీభావ సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) పరోక్షం
బి) ప్రత్యక్షం
సి) ఆశ్రమధర్మం
డి) స్త్రీపురుషులు
జవాబు:
బి) ప్రత్యక్షం

52. భార్యాభర్తలు ఉన్నారు – ఇది ఏ సమాసం?
ఎ) అవ్యయీభావ సమాసం
బి) ద్వంద్వ సమాసం
సి) బహుహ్రీహి సమాసం
డి) కర్మధారయ సమాసం
జవాబు:
బి) ద్వంద్వ సమాసం

53. పూర్వ పదార్థ ప్రాధాన్యం గల సమాసం ఏమిటి?
ఎ) తత్పురుష సమాసం
బి) బహుహ్రీహి సమాసం
సి) అవ్యయీభావ సమాసం
డి) రూపక సమాసం
జవాబు:
సి) అవ్యయీభావ సమాసం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

54. భారతదేశము – ఏ సమాసం?
ఎ) సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయం
బి) కర్మధారయ సమాసం
సి) ద్విగు సమాసం
డి) బహున్రీహి సమాసం
జవాబు:
ఎ) సంభావనా పూర్వపద కర్మధారయం

55. దినము దినము – దీనిని సమాసపదంగా చేస్తే
ఎ) ప్రతిదినం
బి) అనుదినం
సి) యదినం
డి) గతదినం
జవాబు:
ఎ) ప్రతిదినం

56. సమానాధికరణ తత్పురుష అని దేనిని అంటారు?
ఎ) అవ్యయీభావం
బి) బహుజొహి
సి) కర్మధారయం
డి) ద్విగు
జవాబు:
సి) కర్మధారయం

57. ఉన్నతశ్రేణి – ఇది ఏ సమాసం?
ఎ) అవ్యయీభావం
బి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయం
సి) విశేషణ ఉత్తరపద కర్మధారయం
డి) ఉపమాన పూర్వపద కర్మధారయం
జవాబు:
బి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయం

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

58. శుభమును, అశుభమును – దీన్ని సమాస పదంగా మార్చండి.
ఎ) అశుభశుభములు
బి) అశుభాశుభములు
సి) శుభాశుభములు
డి) శుభఅశుభములు
జవాబు:
బి) అశుభాశుభములు

59. షష్ఠీ తత్పురుషకు ఉదాహరణను గుర్తించండి.
ఎ) ఉన్నతశ్రేణి
బి) శ్రామికవర్గం
సి) కొత్త ధోరణులు
డి) పక్షం రోజులు
జవాబు:
బి) శ్రామికవర్గం

గణ విభజన :

60. IUU – ఇది ఏ గణము?
ఎ) న గణం
బి) య గణం
సి) త గణం
డి) మ గణం
జవాబు:
బి) య గణం

61. ‘న’ గణమును గుర్తించండి.
ఎ) UUU
బి) UIU
సి) III
డి) UII
జవాబు:
సి) III

62. భాస్కరా – ఇది ఏ గణము?
ఎ) త గణం
బి) జ గణం
సి) మ గణం
డి) ర గణం
జవాబు:
డి) ర గణం

వాక్యాలు :

63. పెండ్లి జరిగింది గాని సందడి లేదు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) సంయుక్త వాక్యం
బి) కర్మణి వాక్యం
సి) కర్తరి వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
ఎ) సంయుక్త వాక్యం

64. వాల్మీకి రామాయణం రచింపబడింది – దీన్ని కర్తరి వాక్యంగా రాస్తే
ఎ) వాల్మీకి వల్ల రామాయణం రాశాడు.
బి) వాల్మీకి రామాయణం రచించాడు.
సి) రామాయణం నందు వాల్మీకి రచించాడు.
డి) రచించాడు రామాయణం వాల్మీకి.
జవాబు:
బి) వాల్మీకి రామాయణం రచించాడు.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

65. ‘నాకు చదవడం ఇష్టం’ అని రవి అన్నాడు – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) కర్మణి వాక్యం
బి) కర్తరి వాక్యం
సి) ప్రత్యక్ష కథన వాక్యం
డి) పరోక్ష కథన వాక్యం
జవాబు:
సి) ప్రత్యక్ష కథన వాక్యం

66. మీకు మేలు కలుగుగాక – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) కర్మణివాక్యం
బి) ఆశీరార్థక వాక్యం
సి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
డి) అభ్యర్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) ఆశీరార్థక వాక్యం

67. బాగా చదవడం వల్ల మార్కులు వచ్చాయి – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) శత్రర్థక వాక్యం
బి) హేత్వర్ధక వాక్యం
సి) కర్తరి వాక్యం
డి) కర్మణి వాక్యం
జవాబు:
బి) హేత్వర్ధక వాక్యం

68. నేను తప్పక వస్తాను – ఇది ఏ రకమైన వాక్యం?
ఎ) అప్యర్థక వాక్యం
బి) కర్మణి వాక్యం
సి) నిశ్చయార్థక వాక్యం
డి) తద్ధర్మార్థక వాక్యం
జవాబు:
బి) కర్మణి వాక్యం

69. పెద్దలను మనం గౌరవించాలి – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) కొందరు పెద్దలను గౌరవించవలెను.
బి) పెద్దలను మనం గౌరవించకూడదు.
సి) పెద్దలను మనం గౌరవించకపోవచ్చు.
డి) పెద్దలను మనం తప్పక గౌరవింపలేకపోవచ్చు.
జవాబు:
బి) పెద్దలను మనం గౌరవించకూడదు.

AP Board 8th Class Telugu Important Questions Chapter 2 ఇల్లు – ఆనందాల హరివిల్లు

70. అందరు కలసి ఉండాలి – దీనికి వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి.
ఎ) అందరు కలసి ఉండకూడదు.
బి) అందరు కలసి ఉండవచ్చు.
సి) అందరు కలసి ఉండాలి గదా!
డి) కొందరు కలిసి ఉండకూడదు.
జవాబు:
ఎ) అందరు కలసి ఉండకూడదు.

సొంతవాక్యాలు :

71. జీవనవిధానం : భారతీయుల జీవనవిధానం అందరికీ ఆదర్శంగా నిలవాలి.

72. విశ్వసనీయత : నేటి రాజకీయ నాయకుల్లో విశ్వసనీయత తగ్గింది.

73. ప్రాతిపదిక : భారతీయులకు సహనం ఒక ప్రాతిపదికగా ఉంది.

74. సంస్కృతి : అమరావతికి ఘనమైన సంస్కృతి ఉంది.

75. అత్యున్నత స్థాయి : మన విద్యా ప్రమాణాలు అత్యున్నత స్థాయి ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా ఉన్నాయి.

76. కీలకం : కోర్టులో సాక్ష్యాలు కీలకంగా మారుతాయి.

77. ఆచార వ్యవహారాలు : భారతీయుల ఆచార వ్యవహారాలు ప్రపంచానికి ఆదర్శంగా నిలుస్తాయి.

78. నియమబద్ధజీవనం : ప్రాచీన కాలంలో ఋషులు నియమబద్ధ జీవనం గడిపేవారు.

79. చేదోడు వాదోడు : మిత్రులు ఒకరినొకరు చేదోడు వాదోడుగా ఉండాలి.

80. ఆలనా పాలనా : తల్లిదండ్రులు పిల్లల ఆలనా పాలనా శ్రద్ధగా చూస్తారు.

81. సహాయసహకారాలు : ఆపన్నులకు ధనవంతులు సహాయసహకారాలను అందించాలి.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

by

AP State Syllabus AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట.

AP State Syllabus 9th Class Telugu Important Questions 7th Lesson ఆడినమాట

9th Class Telugu 7th Lesson ఆడినమాట Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

క్రింది అపరిచిత గద్యాలను చదివి, ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. “సర్వాంగం దుర్జనే విషమ్” అన్న పెద్దల మాట ఒకసారి పరికిస్తే – తేలుకు ఒక తోక (కొండి) లోనే విషం ఉంటుంది. ఈగకు తలలో మాత్రమే విషం ఉంటుంది. పాముకు కోరల్లోనే విషం ఉంటుంది. ఈ మూడింటిలో విషం ఒకచోటే ఉన్నప్పటికీ వాటివలన ప్రజలకు ఎంతో హాని జరుగుతున్నది. కాని ఒళ్ళంతా విషం ఉన్న దుర్జునుని వలన ప్రజలకు ఇంకా హాని ఎంత జరుగుతుందో !
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
1. పెద్దలు ఏమన్నారు ?
జవాబు:
సర్వాంగం దుర్జనే విషమ్

2. తోకలో విషం కలిగినది ఏది?
జవాబు:
తేలు

3. ఈగకు విషం ఎక్కడ ఉంటుంది?
జవాబు:
తలలో

4. ఒళ్ళంతా విషం ఎవరికి ఉంది?
జవాబు:
దుర్జునునికి

2. తాను తలచిన విధముగ చెప్పుట, చెప్పిన విధముగ ఆచరించుట. ఈ ప్రకారముగ మనస్సు, వాక్కు, క్రియ ఒకే రూపము కలిగియుండట మహనీయుల లక్షణం.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
1. దీనిలో వేటి గురించి చెప్పబడింది?
జవాబు:
త్రికరణాలు (మనస్సు, వాక్కు, క్రియలు)

2. మాట ఎలా ఉండాలి?
జవాబు:
తాను తలచిన విధంగా (ఏదైతే ఆలోచిస్తామో ఆ విధంగా)

3. ఆచరణ దేనికి అనుబంధం ఉండాలి?
జవాబు:
చెప్పిన మాటకు

4. మనస్సు, వాక్కు, క్రియ ఒకే రూపంగా కలిగి ఉండేది ఎవరి లక్షణం?
జవాబు:
మహనీయుల లక్షణం.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

3. ఈ కింది సంభాషణ చదివి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. I – 2017-18)

పావురం : అసలు అడవులు నాశనం చేయడం వల్లనే వర్షాలు కురవడం లేదు, పంటలు పండటంలేదు. ఎటు చూసినా కరవు. తిండికి, నీటికి అన్నిటికీ కరవే !

చిలుక : ఎక్కడ చూసినా కరవే కాదు కాలుష్యం కాలుష్యం.

పావురం : జనం పెరగడం వల్లనే ఈ కాలుష్యం, కరవూ అన్నీ వస్తున్నాయి. కరవు, కాలుష్యం వల్లనే రోగాలు ఎక్కువ అయ్యాయి.

నక్క : మనకు చేసిన ద్రోహానికి శిక్ష అనుభవిస్తున్నారు.
పావురం : అలా అనకూడదు. మంచిది కాదు. ప్రకృతిని, అడవులను సంరక్షించుకోవాలి. అది అందరి బాధ్యత.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
1. వర్షాలు ఎందుకు కురవడం లేదు?
జవాబు:
అడవులు నాశనం చేయడం వల్ల

2. కరవు రాకుండా ఉండాలంటే ఏం చెయ్యాలి?
జవాబు:
చెట్లు పెంచాలి.

3. ప్రకృతిని, అడవులను ఎవరు సంరక్షించాలి?
జవాబు:
మనందరం

4. పై సంభాషణ ఆధారంగా ఒక ప్రశ్న తయారుచేయండి.
జవాబు:
‘మనకు ద్రోహం చేశారు’ అని అన్నదెవరు?

4. ఈ కింది అపరిచిత గద్యాన్ని చదివి ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి. (S.A. II – 2017-18)

నిజానికి పావురాలకు అద్భుతమైన దిశా పరిజ్ఞానం ఉంది. ఏనుగులూ, పావురాల కన్నా తమ తమ యజమానుల పట్ల ఎక్కువ విశ్వాసం ప్రదర్శించే ప్రాణులను నేనింతవరకూ చూడలేదు. ఈ రెండింటితోనూ నాకు సన్నిహిత పరిచయం ఉంది. వనసీమలోని గజరాజులు కానివ్వండి, నగర సీమలలోని పావురాలు గానివ్వండి, అవి తమ యజమానులంటే ప్రాణం పెడతాయి.
ప్రశ్నలు :
1. పై పేరాలో రచయితకు ఇష్టమైన జంతువేది?
2. ‘వనసీమ’ అంటే మీకేమర్థమయింది?
3. యజమానిపట్ల విశ్వాసం ప్రదర్శించే పక్షి ఏది?
4. పై పేరాకు తగిన పేరు పెట్టండి.
జవాబులు:
1. ఏనుగు
2. అరణ్యం
3. పావురం
4. ‘విశ్వాసము’

II. స్వీయరచన

అ) క్రింది ప్రశ్నలకు నాలుగైదు వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
‘కథాకావ్యం’ ప్రక్రియ గురించి రాయండి.
జవాబు:
‘కథ్యతే ఇతి కథా’ అని వ్యుత్పత్తి. ‘కథాకావ్యం’ అనే పదబంధం తెలుగువారు ఏర్పరచుకున్నదైనా, పైశాచీ భాషలో గుణాఢ్యుడు వ్రాసిన ‘బృహత్కథ’ తొలికథా కావ్యంగా ప్రసిద్ధికెక్కింది. కథాకావ్యం అంటే విషయ ప్రధానమైనది. వివిధ కథల సమాహారం కథాకావ్యం. దీనిలో వస్తు ప్రధానమై, రమణీయ కథన శోభితమై, మనోరంజనంతో పాటు నీతిని, వ్యవహార దక్షతను, కార్యకుశలతను, ధర్మ ప్రబోధాన్ని, ఉత్తమ గుణాలను పెంపొందించే కథావళి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 2.
“ఆడినమాట’ పాఠ్యభాగ కవి రచనా శైలి గూర్చి రాయండి.
జవాబు:
అనంతామాత్యుని భోజరాజీయం కావ్యంలోని షష్ఠాశ్వాసం నుండి ‘ఆడినమాట’ అను పాఠ్యభాగం గ్రహించబడింది. ఈయన 15వ శతాబ్దానికి చెందినవారు. అనంతామాత్యుని అపూర్వ మేథాశక్తి నుండి ఆవిర్భవించిన సుమధుర కథా సముచ్ఛయం, విచిత్ర కథా రత్నాకరం ‘భోజరాజీయం’. మానవత్వపు విలువలకు, జీవన ప్రమాణాలకు మచ్చలేని మకుటం (అద్దం)గా నిల్చి కవికి మహోన్నత ఖ్యాతి తెచ్చిన గ్రంథం భోజరాజీయం. నీతిబద్ధమైన మానసిక బలం, శారీరక బలం కంటే వేయి రెట్లు శక్తివంతమని, ఘోర వ్యాఘ్రమును గంగిగోవుగా చేయగలదని కవి చేసిన ధర్మప్రతిపాదన అనుపమానము. అనంతుడు అనేక నీతులను, లోకం పోకడలను సందర్భోచితంగా చెబుతూ ఉత్తమ జీవనమే లక్ష్యమని సిద్దాంతము చేసాడు. జంతువుల పాత్రల ద్వారా మనిషిలోని పశుప్రాయాన్ని తొలిగించడంలో సఫలీకృతుడు అయ్యాడు అనంతామాత్యుడు.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

ప్రశ్న 3.
ఆవు తన బిడ్డకు బుద్ధులు చెప్పింది కదా ! ఇలా చెప్పించడంలో కవి ఉద్దేశం ఏమిటి?
జవాబు:
‘సమాజహితం సాహిత్యం ‘ అన్నారు పెద్దలు. కథలు, కావ్యాలు రాయడంలో వారి ఆంతర్యం సమాజ శ్రేయస్సే. ఏది చెప్పినా, పాత్రల ద్వారా చెప్పించినా అది ఆ కాల ప్రజలకూ, భావితరాల వారిని ఉద్దేశించినవే. ‘కాకిపిల్ల కాకికి ముద్దు’ అన్నట్లు పిల్లలు ఎన్ని తప్పులు చేసినా కప్పిపుచ్చి తమ పిల్లలంత మంచివారు లేరనే తల్లిదండ్రులను మనం చూస్తూనే ఉంటాం. అలాంటి వారి వల్ల లోకానికే కాదు, ఆ కుటుంబానికి కలిగే మేలు తక్కువే. పశువైనా, తన బిడ్డకు అసత్యం పలుకవద్దని, చెడ్డ స్నేహాలు వద్దని, ఎవరితోనైనా సరే గొడవలకు పోవద్దని నీతిబోధ చేసింది. ఇలా ఎంతమంది తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలకు నేర్పుతున్నారు ? ‘విద్యా విహీనః పశుః’ అన్నారు భర్తృహరి. మరి పశువే ఇంత చక్కగా బిడ్డకు బుద్ధులు నేర్పుతుంటే, మనుష్యులు ఏం చేయాలి ? ఏం చేస్తే సమాజానికి మేలు జరుగుతుందో మనం ఆలోచిస్తే కవి ఉద్దేశ్యం తేలికగా అర్థమౌతుంది.

ప్రశ్న 4.
పులిని ఆవు ఏ మాటలతో నమ్మించింది? (S.A. III – 2016-17)
జవాబు:
తనను చంపయిన పులితో కుమారుడికి కడుపునిండా పాలిచ్చి వెంటనే వస్తానన్న ఆవు మాటల్ని నమ్మదు పులి. అప్పుడు ఆవు పులితో ఇలా అంది. “కటినమైన మాటలు మాట్లాడి పెద్దలకు బాధ కలిగించేవాడు, తండ్రికి, తల్లికి ఎదురు మాట్లాడేవాడు, ఆకలితో గట్ల వెంబడి గడ్డిని మేస్తున్న పశువును వెళ్ళగొట్టేవాడు. ఏ నరకాల్లో పడతారో, తిరిగి నీ దగ్గరికి రాకుంటే నేను ఆ నరకాల్లోనే పడతాను” అని నమ్మించింది. (171 పేజిలో)

ఆ) క్రింది ప్రశ్నలకు పది లేక పన్నెండు వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్న 1.
అవు – పులి మధ్య జరిగిన సంభాషణను సొంతమాటల్లో రాయండి.
జవాబు:
తెలుగు కథాకావ్యాల్లో ఉత్తమ గ్రంథం అనంతామాత్యుని భోజరాజీయం. నీతిసారమగు ఈ ప్రబంధం షష్ఠాశ్వాసం నుండి ‘ఆడినమాట’ గ్రహించబడింది. ఆవు, పులి పాత్రల ద్వారా మానవతా విలువలు, సత్యవాక్కుకు ఉన్న శక్తి నిరూపితం అయినాయి. ‘ధర్మో రక్షతి రక్షితః’ అన్న మాటలు నిజం చేసింది ఆవు. అన్నింటికి మూలమైన ‘సత్యం’ అనే సూత్రంతో జీవనం సాగిస్తే ముందడుగే గాని వెనకడుగు లేదనే సత్యాన్ని చాటి చెప్పింది ఈ కథ. ఇక కథలోకి వెళితే –

పులి తనకు ఆహారంగా దొరికిన ఆవును చంపబోయింది. అప్పుడు ఆవు, తనకు ఇంటివద్ద మేతమేయడం కూడా రాని పాలు తాగే పసిబిడ్డ ఉన్నాడని, అనుమతిస్తే బిడ్డకు కడుపార పాలు ఇచ్చి వస్తానంటుంది. అప్పుడు పులి ఎగతాళిగా “చెప్పేవాడు చెప్పినా, వినేవాడికి వివేకం ఉండద్దా ? నన్ను అమాయకుణ్ణి చేసి, మరల వస్తానంటే నమ్మవచ్చా ?” అని మాట్లాడింది. ఆ సమయంలో ఆవు తల్లిదండ్రులకు ఎదురు మాట్లాడేవారు, ఆకలితో గడ్డి మేసే పశువును తోలేవాడు ఏ నరకంలో పడతారో నేను రాకపోతే నాకూ ఆ గతి అని చెప్పి, పులిని ఒప్పించి, సంతోషంగా బిడ్డ వద్దకు వెళ్ళింది.

కొడుకు పాలు తాగుతున్నంతసేపు తన ఆలోచనంతా బిడ్డపైనే ఉంచి, శిలా ప్రతిమాలా ఆవు నిలిచింది. తన బిడ్డతో “ఇక నుంచి అమ్మను తలచుకోకు. అబద్దపు మాటలు ఆడకు. చెడు స్నేహాలు చేయకు. ఎవరితోను కుమ్ములాడవద్దు. ఎవరితోను ఎదురు సమాధానం చెప్పవద్దు. దేనికీ భయపడవద్దు” అంటూ జరిగిన సంగతి అంతా చెప్పింది. అక్కడి నుండి మాట ప్రకారం పులి ఉన్న చోటుకు వచ్చింది. ఆవును చూసి పులి ఆశ్చర్యపడింది. ‘ఆడినమాట’ కోసం ప్రాణాలను సైతం లెక్కచేయని ‘ఆవు’ సామాన్యురాలిగా కనిపించలేదు. నిన్ను హింసించటం, పాపాన్ని మూటగట్టుకోవడం ఒకటే కనుక నీవు సంతోషంగా వెనుకకు వెళ్ళమని పులి ఆవుతో చెప్పింది. నన్ను పరీక్షించకు. నేను సిద్ధపడే వచ్చాను అని ముందడుగు ఆవు వేయగా, ఆ పులి వెనకడుగు వేసింది. తినమని ఆవు, తిననని పులి వాదులాడుకున్నాయి. ఆవు
సత్యవాక్ శుద్ధికి, పులి కరుణరస బుద్ధికి దేవతలు సంతోషించారు.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

ప్రశ్న 2.
సాధుజంతువైన ఆవునకు ఎదురైన ఆపద ఏమిటి ? ఏ విధంగా తను ఆడినమాటను నిలబెట్టుకుంది? (S.A. II – 2017-18)
జవాబు:
మేతకోసం అడవికి వెళ్ళిన ఆవుకు పులి ఎదురైంది. పులి తనకు ఆహారంగా దొరికిన ఆవును చంపబోయింది. సాధు జంతువైన ఆవుకు ఎదురైన ఆపద ఇదే. అప్పుడు ఆవు, తన ఇంటి వద్ద మేత మేయడం కూడా రాని పాలుతాగే పసిబిడ్డ ఉన్నాడని, అనుమతిస్తే బిడ్డకు, కడుపార పాలు ఇచ్చి వస్తానంటుంది. అప్పుడు పులి ఎగతాళిగా ‘చెప్పేవాడు చెప్పినా వినేవాడికి వివేకం ఉండదా ?’ అని ఒప్పుకోదు. ఆవు పులిని బ్రతిమాలి, ఒప్పించి, సంతోషంగా బిడ్డ వద్దకు వెళ్ళింది. కొడుకు పాలు తాగుతున్నంతసేపు తన ఆలోచనంతా బిడ్డపైనే ఉంచింది. జరిగిన సంగతంతా చెప్పి, ఎవరితోను కుమ్ములాడవద్దని, చెడు స్నేహాలు చేయకని, అబద్దాలాడవద్దని బుద్ధులు చెప్పింది. అక్కడి నుండి ‘ఆడినమాట’ కోసం ప్రాణాలను సైతం లెక్కచేయక అసామాన్యమైన వ్యక్తిత్వం కల ఆవు పులి ఉన్న చోటుకు వచ్చింది. ఈ విధంగా తను ఆడిన మాటను ఆవు నిలబెట్టుకుంది.

వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

క్రింది ప్రశ్నకు సమాధానము రాయండి.

ప్రశ్న 1.
సత్యం గొప్పతనం గూర్చి నీ మిత్రునికి లేఖ రాయండి.
జవాబు:

విజయవాడ,
x x x x x

ప్రియమైన మిత్రుడు జశ్వంత్ కు,

నేను క్షేమం. అక్కడ నీవు క్షేమమని తలుస్తాను. ముఖ్యంగా రాయునది ఇటీవల నేను “సత్యహరిశ్చంద్ర” బొమ్మల కథల పుస్తకం చదివాను. ఆ పుస్తకం చాలా బాగుంది. హరిశ్చంద్రుడు, చంద్రమతి, లోహితాశుడు ఎన్ని కష్టాలు పడ్డారో! చాలా బాధేసింది. ఇచ్చిన మాటకోసం రాజ్య సంపదలన్నీ ధార పోశాడు. అడవులపాలయ్యాడు. భార్యాపిల్లలను అమ్మాడు. తానూ అమ్ముడు పోతాడు. చివరకు భార్యను నరకబోతాడు. ఇదంతా దేనికోసం అని ఆలోచిస్తే ‘సత్యం’ కోసం అని తెలుస్తుంది. చివరకు దేవతలంతా వచ్చి ఈ పరీక్షలంతా నీలోని మానసిక శక్తిని పరీక్షించడానికే, సత్యం కోసం : ఎంతవరకు నిలబడతావో లోకానికి చాటి చెప్పడానికే అని దీవిస్తారు. ఇలాంటి పుస్తకం నీవూ తప్పక చదువు.

ఇట్లు,
నీ మిత్రుడు,
కె. ఫణిరామ్,

చిరునామా :
కె. జశ్వంత్ సమీర్,
9వ తరగతి,
జిల్లా పరిషత్ హైస్కూల్,
బాపట్ల,
గుంటూరు జిల్లా.

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

ప్రశ్న 2.
‘ఆడినమాట’ కోసం ఆవు ప్రాణాలు సైతం లెక్క చేయలేదు కదా ! ఇలాగే సత్యం కోసం నిలబడిన వారిని గూర్చి కథ రాయండి. (హరిశ్చంద్రుడు)
జవాబు:
సత్యహరిశ్చంద్రుడు

‘సత్యమేవ జయతే’ అన్న సూక్తికి నిలువుటద్దం హరిశ్చంద్రుని కథ. సమాజంలో ఈనాడు కావల్సినవి నైతిక విలువలు. అందుకు సమాజంలో సత్యానికి ప్రాధాన్యం ఇవ్వడం అవసరం. సత్యాన్ని మించిన దైవమే లేదని అన్న విశిష్ఠ సంస్కృతి మనది. జాతిపిత గాంధీజీ జీవితానికే స్ఫూర్తినిచ్చిన ఇతివృత్తం హరిశ్చంద్ర.

తాను నమ్మిన సత్యాన్ని విడువక రాజ్యాన్ని, భార్యాపిల్లలను విడిచిన మహనీయుడు హరిశ్చంద్రుడు. నిత్య సత్యవ్రతుడు. గురువైన విశ్వామిత్రునికి ఇచ్చిన మాటకోసం రాజ్య సంపదలను అతనికే ఇచ్చాడు. రాజ్యం విడిచి కట్టుబట్టలతో, భార్యాపిల్లలతో అడవులకు వెళ్ళాడు. విశ్వామిత్రుడు దారిలో ఎన్నో ఆటంకాలు కలిగించినా సత్యాన్ని విడువక ధైర్యంగా ముందుకు నడిచాడు. తనతోపాటు కష్టాలు పడుతున్న భార్య చంద్రమతి, కుమారుడు లోహితాశుని చూసి బాధపడ్డాడు. దారిలో ఎదురైన కష్టాలు ఆ దంపతులిద్దరి సత్యము, పతిభక్తి, దైవానుగ్రహం వల్ల తొలిగాయి.

విశ్వామిత్రుని అప్పు తీర్చడానికి తన భార్యాపిల్లలను అమ్మాడు. తాను కూడా కాటికాపరిగా అమ్ముడుపోయి, ఆ ధనాన్ని నక్షత్రకుడికి ద్వారా పంపాడు. నిందపడ్డ తన భార్యను సైతం చంపడానికి సిద్ధపడ్డాడు. అప్పుడు విశ్వామిత్రుడు వచ్చి ఇదంతా నా మాయేనని చెప్పి ఆడాడు. ఎన్ని కష్టాలు ఎదురైనా సత్యాన్ని విడిచి పెట్టక సత్యహరిశ్చంద్రుడు దేవతలు సైతం కీర్తించేటట్లు జీవించాడు.

III. భాషాంశాలు (పదజాలం , వ్యాకరణం)

1. పర్యాయపదాలు :

సుకృతం : పుణ్యము, పున్నెము
ఉదరం : పొట్ట, కడుపు
తల్లి : మాత, అమ్మ, జనని
తండ్రి : పిత, నాన్న, జనకుడు
వృషభం : ఎద్దు, ఆబోతు, కోడె, గిత్త, కాసరం, బసవుడు
చేను : పంట నేల, సస్యము, పొలం
నరకం : దుర్గతి, పాపలోకం
బుద్ధి : మతి, ధీ, మేధ, జ్ఞప్తి, ప్రజ్ఞ
భీతి : భయం, వెఱుపు, బెదురు, త్రాసం
పురము : పురి, నగరం, పట్టణం
అసత్యం : అబద్దం, బొంకు, కల్ల, హుళక్కి
వృత్తాంతం : చరిత్ర, వార్త, సంగతి
దురంతం : పాపం, కిల్బిషం, దురితం
మాంసం : పలలం, పొలసు, పిశితం, తరసం
రక్తం : నెత్తురు, రుధిరం
సురలు : దేవతలు, అమరులు
తనువు : శరీరం, కాయం, దేహం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

2. వ్యుత్పత్త్యర్థాలు :

సుకృతం : లెస్సగా చేయబడినది (పుణ్యం, ధర్మం )
నరకం : పాపులను తన సమీపమున బొందించునది (దుర్గతి)

3. నానార్థాలు :

సుకృతం : పుణ్యం, శుభం
వివేకం : ఆలోచన, తెలివి
కుమారుడు : కొడుకు, కుమారస్వామి, బాలుడు
గోవు : ఆవు, కన్ను, బాణం, ఎద్దు
పాలు : క్షీరం, భాగం, వంతు, తెల్లనివి
రక్తము : నెత్తురు, ఎఱుపు, కుంకుమ, రాగి, అనురాగం
ఉత్తరం : జవాబు, లేఖ, ఒక దిక్కు

4. ప్రకృతి – వికృతులు :

పుత్ర – పట్టి
అగ్ని – అగ్గి
వ్యాఘ్ర – వేగి
వృషభం – బసవన్న
బుద్ధి – బుద్ధి
స్తనం – చన్ను
భీతి – బీతు
దోషం – దోసం
ప్రాణం – పానం
ప్రౌఢ – ప్రోడ = (తెలివిగలది)
సఖీ – సకి (య) = చెలికత్తె పుణ్యం
పుణ్యం – పున్నెం
ఉపవాసం – ఉపాసం (పస్తు)
రత్నం – రతనం
గహనం – గగనం
గుణము – గొనయము
నిజము – నిక్కము
కులము – కొలము
ధర్మం – దమ్మం
సదృశం – సరి (సమానం)
విలాసం – వెళుకు = (కులాసా)
పురీ – ప్రోలు
దైవం – దయ్యం
సత్యం – సత్తు (నిజం)
బ్రధ్న – పొద్దు (వేళ)
ప్రీతి – బాతి
కథ – కత
కపిల – కవిల = (నల్లని)
సాధు – సాదు

5. సంధులు :

ఉదర + అగ్ని = ఉదరాగ్ని – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
నిజ + ఆవాసం = నిజావాసం – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
శోభన + అంగి = శోభనాంగి – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
ముహుః+ భాషితంబులు = ముహుర్భాషితంబులు – విసర్గరేఫాదేశ సంధి
నీవు + ఎరుంగవే = నీ వెరుంగవే – ఉత్వసంధి
ప్రల్లదము + ఆడి = ప్రల్లదమాడి – ఉత్వసంధి
ఎగ్గు + ఆడిన = ఎగ్గాడిన – ఉత్వసంధి
చన్ను + ఇచ్చితి = చన్నిచ్చితి – ఉత్వసంధి
వృత్తాంతంబు + అంతయు = వృత్తాంతంబంతయు – ఉత్వసంధి
భక్షింపుము + అని = భక్షింపుమని – ఉత్వసంధి
ప్రసన్నులు + ఐరి = ప్రసన్నులైరి – ఉత్వసంధి
ఆ + పులికిన్ = అప్పులికిన్ – త్రికసంధి
ఆ + మొదవు = అమ్మొదవు – త్రికసంధి
ఈ + తనువు = ఇత్తనువు – త్రికసంధి
ఆ + అవసరం = అయ్యవసరం – యడాగమ, త్రిక సంధులు
ధర్మవిద + ఆలు = ధర్మవిదురాలు – రుగాగమ సంధి
తోరము + భీతి = తోరపుభీతి – పుంప్వాదేశ సంధి
నిన్నును + కని = నిన్నుఁగని – సరళాదేశ సంధి
ఈన్ + చూడకు = ఈఁజూడకు – సరళాదేశ సంధి
పుట్టగన్ + చేసిన = పుట్టగఁజేసిన – సరళాదేశ సంధి
చంపగన్ + చాల = చంపగఁజాల – సరళాదేశ సంధి
మహా + అనుభావుడు = మహానుభావుడు – సవర్ణదీర్ఘసంధి
అతి + అనురాగం = అత్యనురాగం – యణాదేశ సంధి

6. సమాసాలు:

ముద్దులపట్టి – ముద్దుయైన పట్టి – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
ఏడురోజు – ఏడు సంఖ్య గల రోజులు – ద్విగు సమాసం
ఉదరాగ్ని – ఉదరమనెడి అగ్ని- రూపక సమాసం
కులభూషణ – కులమునందు శ్రేష్ఠుడు – సప్తమీ తత్పురుష సమాసం
తోరపు భీతి – పెద్దదైన భయం- విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
మహానుభావులు – గొప్పదైన తేజస్సు కలవారు – విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసం
రక్తమాంసాలు – రక్తము, మాంసము – ద్వంద్వ సమాసం
సత్యప్రౌఢి – సత్యము యొక్క గొప్పతనం – షష్ఠీ తత్పురుష సమాసం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

7. గణాలు:

1. మునుమును బుట్టె నాకు నొక ముద్దులపట్టి, యతండు పుట్టి యే
జవాబు:
AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట 1

2. గుమ్మెడు పాత నా సుతున కుం బరి తృప్తి జ నించుఁగా నిమాం
జవాబు:
AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట 2

8. అలంకారాలు:

ఉదరాగ్ని- రూపకాలంకారం
ఉపమేయం – ఉదరం
ఉపమానం – అగ్ని
వీటికి అభేదం చెప్పబడినది. ఉపమాన ఉపమేయములకు అభేదము చెప్పుట రూపకాలంకారం.

9th Class Telugu 7th Lesson ఆడినమాట 1 Mark Bits

1. ఆ సంఘటనకు అచ్చెరువు నొందితిని. (ప్రకృతి పదం గుర్తించండి) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) అపూర్వం
బి) ఆచరం
సి) ఆశ్చర్యం
డి) హాచెర్యం
జవాబు:
సి) ఆశ్చర్యం

2. ఇచ్చోట వసింపదగదు. (గీత గీసిన పదానికి సంధి గుర్తించండి) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) ద్రుత సంధి
బి) ఆమ్రేడిత సంధి
సి) ఇత్వసంధి
డి) త్రికసంధి
జవాబు:
డి) త్రికసంధి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

3. నా సుతుడు సంగీత విద్వాంసుడు – (గీత గీసిన పదానికి సమాసం పేరు గుర్తించండి.) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) తృతీయా తత్పురుష
బి) చతుర్దీ తత్పురుష
సి) రూపక సమాసం
డి) షష్ఠీ తత్పురుష
జవాబు:
డి) షష్ఠీ తత్పురుష

4. గోవునకు కొడుకు మొన్న మొన్ననే పుట్టాడు…. ముద్దు ముద్దుగా ఉంటాడు. ఏడెనిమిది రోజుల వయసు కలవాడు. గడ్డి అయిననూ తినలేడు – ఈ వాక్యంలో అలంకారాన్ని గుర్తించండి. (S.A. II – 2018-19)
ఎ) అతిశయోక్తి
బి) స్వభావోక్తి
సి) ఉత్ప్రేక్ష
డి) రూపకం
జవాబు:
బి) స్వభావోక్తి

5. అరణ్యంలో పుండరీకం గాండ్రించగానే చిన్న జంతువులు కకావికలమయ్యాయి. (గీత గీసిన పదానికి అర్థం గుర్తించండి) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) పులి
బి) సింహం
సి) ఏనుగు
డి) ఎలుగుబంటి
జవాబు:
ఎ) పులి

6. ముక్కంటి కోపానికి త్రిపురాలు భస్మమైనాయి. (ఏ సమాసమో గుర్తించండి) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) బహువ్రీహి
బి) విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయం
సి) ద్విగువు
డి) ద్వంద్వ
జవాబు:
ఎ) బహువ్రీహి

7. అడవిలో పుండరీకములున్న సరస్సు ఒడ్డున ఒక పుండరీకం జింకను వేటాడింది. (గీత గీసిన పదాలకు తగిన నానార్థపదాలు గుర్తించండి) (S.A. III – 2016-17)
ఎ) పులి, బెబ్బులి
బి) పులి, సివంగి
సి) తెల్లతామర, పులి
డి) పులి, మల్లెపూవు
జవాబు:
సి) తెల్లతామర, పులి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

8. బహుబ్లి హి సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి. (S.A. III – 2016-17)
ఎ) చక్రధారి
బి) చతుర్ముఖుడు
సి) చరకుడు
డి) మేధ
జవాబు:
బి) చతుర్ముఖుడు

9. నీవు బాగా పాడుతావు. (వ్యతిరేకార్థక వాక్యాన్ని గుర్తించండి) (S.A. I – 2018-19)
ఎ) నీవు బాగా పాడావు
బి) నీవు బాగా పాడవు
సి) నీవు బాగా పాడుతున్నావు
డి) నీవు బాగా పాడావా?
జవాబు:
బి) నీవు బాగా పాడవు

10. కడుపారఁజన్లుడిపి చయ్యన వచ్చెద (ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.) (S.A. II – 2018-19 )
ఎ) కడుపు నిండా పాలిచ్చి, వెంటనే వస్తాను
బి) కడుపు నిండకుండా పాలిచ్చి వెంటనే రాను
సి) కడుపు నిండా పాలిచ్చి, రేపు వస్తాను
డి) కడుపు నిండా పాలిచ్చి, సాయంత్రం వస్తాను.
జవాబు:
ఎ) కడుపు నిండా పాలిచ్చి, వెంటనే వస్తాను

11. అబద్ధపు మాటలు అనవద్దు (వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి) (S.A. II – 2018-19)
ఎ) సత్యమును ఎపుడూ చెప్పు
బి) అబద్ధపు మాటలంటే ఇష్టం
సి) అబద్దపు మాటలు ఆడు
డి) అబద్ధపు మాటలు ఆడవా !
జవాబు:
సి) అబద్దపు మాటలు ఆడు

12. “రవి అల్లరి చేస్తున్నాడు” (వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) రవి అల్లరి చేయడు
బి) రవి అల్లరి చేయలేదా?
సి) రవి అల్లరి చేయడం లేదు
డి) రవి అల్లరి చేయలేడు
జవాబు:
సి) రవి అల్లరి చేయడం లేదు

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

13. చదువుపై శ్రద్ధ తగ్గింది. (వ్యతిరేకార్థక వాక్యం గుర్తించండి) (S.A. II – 2017-18)
ఎ) చదువుపై శ్రద్ధ తగ్గుతోంది.
బి) చదువుపై శ్రద్ధ తగ్గడం లేదు.
సి) చదువుపై శ్రద్ధ తగ్గదు.
డి) చదువుపై శ్రద్ధ తగ్గలేదు.
జవాబు:
డి) చదువుపై శ్రద్ధ తగ్గలేదు.

భాషాంశాలు (పదజాలం, వ్యాకరణం)

1. అర్థాలు :

14. పూర్వజన్మ సుకృతంబు వల్ల ఈ భరతమాత బిడ్డనై పుటాను – గీత గీసిన పదానికి అరాన్ని గురించండి.
A) దానం
B) పుణ్యం
C) పాపం
D) దయ
జవాబు:
B) పుణ్యం

15. గురువుల పట్ల అపహాస్యము తగదు- గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) భక్తి
B) గౌరవం
C) ఎగతాళి
D) మర్యాద
జవాబు:
C) ఎగతాళి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

16. నిక్కమ్ము నిప్పు వంటిది – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) పాపం
B) పుణ్యం
C) భక్తి
D) నిజం
జవాబు:
D) నిజం

17. పాశ్చాత్య ధోరణి పై గల మోజు మన సంస్కృతిని దుర్గతి పాలు జేస్తోంది – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) నాశనం
B) అశ్రద్ధ
C) వృద్ధి
D) సమం
జవాబు:
A) నాశనం

18. సురభి కామధేనువు – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) పులి
B) గుఱ్ఱం
C) గోవు
D) గేదె
జవాబు:
C) గోవు

19. కష్టాలలో భీతిల్లకూడదు – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) అభయం
B) భయం
C) ధైర్యం
D) పిటికి
జవాబు:
B) భయం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

20. సున్నిత మనస్కులు కానివారిని పాషాణ హృదయులు అనవచ్చు – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) రాయి
B) రేయి
C) మట్టి
D) మొద్దు
జవాబు:
A) రాయి

21. ఇతరులు ఎగ్గు ఆడినన్ తిరిగి సమాధానము ఇవ్వకు – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) పొగడ్త
B) ఎగతాళి
C) కోపం
D) కీడు
జవాబు:
D) కీడు

22. తన బిడ్డకు జరిగిన వృత్తాంతమంతా తెలిపింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) నాటిక
B) సంగతి
C) వ్యాసం
D) నవల
జవాబు:
B) సంగతి

23. ఆవు పులుల సంభాషణను విన్న సురలు సంతోషించారు – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) ప్రజలు
B) పిల్లలు
C) దేవతలు
D) మునులు
జవాబు:
C) దేవతలు

24. నా బిడ్డ పూరియు మేయనేరడు – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏమిటి?
A) పూరీ
B) పిండివంట
C) గడ్డి
D) పాలు
జవాబు:
C) గడ్డి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

25. అడవిలో పుండరీకము మేకను ఎత్తుకుపోయింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏట? (S.A. II – 2017-18)
A) సింహము
B) తెల్ల తామర
C) ఏనుగు
D) పెద్దపులి
జవాబు:
D) పెద్దపులి

26. నీవు మాట్లాడిన ప్రల్లదములు, కర్ణ కఠోరంగా ఉన్నాయి – గీత గీసిన పదానికి అర్థాన్ని గుర్తించండి.
A) తిట్టు
B) శపథము
C) కఠినపు మాట
D) శాపవాక్యం
జవాబు:
C) కఠినపు మాట

27. వ్యాఘ్రము వస్తే వృషభము బెదిరి పారిపోయింది – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏది?
A) పెద్దపులి
B) ఎద్దు
C) ఆవు
D) మేక
జవాబు:
B) ఎద్దు

28. మా ఇంటిలో మొదటి నుండి మొదవులను పెంచుతాము – గీత గీసిన పదానికి అర్థం ఏది?
A) ఆవు
B) కుక్క
C) గేదె
D) కోడి
జవాబు:
A) ఆవు

29. సరస్సులో పుండరీకములు సూర్యుని రాకతో ఉదయించాయి – గీత గీసిన పదానికి గల మరో అర్థమును గుర్తించండి.
A) తెల్లతామర
B) మల్లి
C) బంతి
D) గులాబి
జవాబు:
A) తెల్లతామర

2. పర్యాయపదాలు :

30. పొట్ట కూటికోసం మనుష్యులు అనేక వేషాలు వేస్తారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) ఉదరం, కడుపు
B) కుక్షి, అక్కు
C) కడుపు, విడుపు
D) ఉదరం, చదరం
జవాబు:
A) ఉదరం, కడుపు

31. శివుని వాహనం వృషభం – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) ఎద్దు, పిల్లి
B) బసవుడు, సాంబ
C) ఎద్దు, బసవుడు
D) కోడె, పుంజు
జవాబు:
C) ఎద్దు, బసవుడు

32. కంచె చేను మేస్తే అన్నది సామెత – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) నేల, భూమి
B) సస్యం, పొలం
C) పంటనేల, బంజరు
D) రాతినేల, చవుడు
జవాబు:
B) సస్యం, పొలం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

33. తన దుఃఖము నరకమండ్రు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) పాపలోకం, స్వర్గం
B) దుర్గతి, అశుభం
C) యమపురి, స్వర్ణపురి
D) దుర్గతి, పాపలోకం
జవాబు:
D) దుర్గతి, పాపలోకం

34. హరిశ్చంద్రుడు ఎప్పుడూ అసత్వం పలుకలేదు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) అబద్ధం, నిజం
B) బొంకు, కుంకు
C) కల్ల, అబద్ధం
D) హుళక్కి, బులాకి
జవాబు:
A) అబద్ధం, నిజం

35. రాక్షసులు మాంసాహారులు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) పలలం, పదిలం
B) పొలసు, పిశితం
C) తరసం, విరసం
D) పిశితం, పసరు
జవాబు:
B) పొలసు, పిశితం

36. స్వాతంత్ర్యం కోసం ఎందరో రక్తం చిందించారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) నెత్తురు, నెతురు
B) రుధిరం, మధురం
C) నల్ల, నల్లి
D) నెత్తురు, రుధిరం
జవాబు:
D) నెత్తురు, రుధిరం

37. మా ఇంటిలోని ధేనువు హర్యానా జాతికి చెందినది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలేవి?
A) బఱ్ఱె, వృషభము
B) మొదవు, గోవు
C) మేక, జింక
D) గేదె, ఆవు
జవాబు:
B) మొదవు, గోవు

38. సర్కసులో పులిచే బాగా నాట్యం చేయించారు – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) సింహము, హరి
B) కరి, గజము
C) శార్దూలము, వ్యాఘ్రము
D) శరభము, శార్దూలం
జవాబు:
C) శార్దూలము, వ్యాఘ్రము

39. దీనులను ఆదుకుంటే సుకృతము వస్తుంది – గీత గీసిన పదానికి పర్యాయపదాలు గుర్తించండి.
A) మంచి పని, పుణ్యము
B) న్యాయము, ధర్మము
C) పాపము, పుణ్యం
D) మోక్షం, స్వర్గము
జవాబు:
A) మంచి పని, పుణ్యము

3. వ్యుత్పత్త్యర్థాలు :

40. ‘పాపులను తన సమీపమున బొందించునది’ – వ్యుత్పత్తి పదం గుర్తించండి.
A) భూమి
B) నరకం
C) పాతాళం
D) స్వర్గం
జవాబు:
B) నరకం

41. ‘లెస్సగా చేయబడినది’ – వ్యుత్పత్తి పదం గుర్తించండి.
A) పాపం
B) అబద్దం
C) సుకృతం
D) దానం
జవాబు:
C) సుకృతం

42. దేవతాదులనుద్దేశించి మూడు సార్లు కుడివైపుగా తిరగడం – వ్యుత్పత్తి పదం ఏది?
A) దేవతా వందనం
B) ప్రదక్షిణం
C) త్రిప్రదక్షిణం
D) అప్రదక్షిణం
జవాబు:
B) ప్రదక్షిణం

4. నానార్థాలు :

43. వివేకహీనుడు తనకు, ఇతరులకు హాని చేస్తాడు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలను గుర్తించండి.
A) ఆలోచన, అలవాటు
B) తెలివి, అలవాటు
C) బుద్ధి, తిక్క
D) ధర్మం, దయ
జవాబు:
B) తెలివి, అలవాటు

44. నందుని కుమారుడు శ్రీకృష్ణుడు – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలను గుర్తించండి.
A) కొడుకు, బాలుడు
B) కుమారస్వామి, వినాయకుడు
C) బాలుడు, బాలిక
D) కొడుకు, పుత్రుడు
జవాబు:
A) కొడుకు, బాలుడు

45. గోవులలో కపిల బహుక్షీర – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలను గుర్తించండి.
A) ఆవు, ధేనువు
B) కన్ను, నేత్రం
C) ఆవు, బాణం
D) ఎద్దు, దున్న
జవాబు:
C) ఆవు, బాణం

46. విద్యార్థి దశ నుండి సేవా కార్యక్రమాల్లో పాలు పంచుకోవాలి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలను గుర్తించండి.
A) భాగం, ఇష్టం
B) క్షీరం, క్షారం
C) తెలుపు, తెల్లనివి
D) క్షీరం, భాగం
జవాబు:
D) క్షీరం, భాగం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

47. భారతదేశానికి ఉత్తరాన హిమాలయాలు ఉన్నాయి – గీత గీసిన పదానికి నానార్థాలను గుర్తించండి.
A) జవాబు, ప్రశ్న
B) లేఖ, ఒక దిక్కు
C) జాబు, జేబు
D) లేఖ, ఉత్తరం
జవాబు:
B) లేఖ, ఒక దిక్కు

48. సీత గుణములు చెవిసోకగానే, రాముడు శివధనుస్సుకు గుణమును బిగించాడు – గీత గీసిన పదాలకు నానార్థాలు గుర్తించండి.
A) స్వభావము, బాణము
B) గుణము, నారి
C) అమ్ము, నారి
D) విల్లు, ఈటె
జవాబు:
B) గుణము, నారి

5. ప్రకృతి – వికృతులు :

49. పుత్రోత్సాహము తండ్రికి పుత్రుడు జన్మించినపుడే పుట్టదు – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) బిడ్డ
B) కొడుకు
C) బొట్టె
D) సుతుడు
జవాబు:
C) బొట్టె

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

50. గోవ్యాఘ్ర సంవాదము భోజరాజీయములోనిది – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) వేగి
B) వాగ
C) పులి
D) వాగర
జవాబు:
A) వేగి

51. డూడూ బసవన్న అంటూ గంగిరెద్దుల వాళ్ళు తిరుగు తారు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
A) ఎద్దు
B) వృషభం
C) నంది
D) ఆబోతు
జవాబు:
B) వృషభం

52. అతని కంఠధ్వని సింహగర్జన సదృశం – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) అదృశ్యం
B) ప్రత్యక్షం
C) సదసం
D) సరి
జవాబు:
D) సరి

53. సత్యం కోసం హరిశ్చంద్రుడు రాజ్యాన్ని విడిచాడు – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) నిజం
B) సూనృతం
C) సత్తు
D) ఋజు
జవాబు:
C) సత్తు

54. దేవతలు గగన మార్గంలో ప్రయాణిస్తారు – గీత గీసిన పదానికి ప్రకృతి పదం గుర్తించండి.
A) ఆకాశం
B) గహనం
C) ఆకసం
D) గాలి
జవాబు:
B) గహనం

55. కులం కన్న గుణం మిన్న- గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) కొలము
B) గొల్ల
C) కాలం
D) గులాం
జవాబు:
A) కొలము

56. ప్రౌఢ వ్యాకరణం బహుజపల్లి వారి దివ్య గ్రంథం – గీత గీసిన పదానికి వికృతి పదం గుర్తించండి.
A) బాల
B) పౌడ
C) ప్రోడ
D) ప్రొడ
జవాబు:
C) ప్రోడ

6. సంధులు :

57. అ – ఇ – ఉ – ఋ లకు అవియే అచ్చులు పరమైన వాని దీర్ఘములు ఏకాదేశమగును. ఈ సూత్రంతో సరిపోవు కింది ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) ప్రల్లదమాడి
B) నిజావాసం
C) అత్వనురాగం
D) ధర్మవిధురాలు
జవాబు:
B) నిజావాసం

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

58. ‘నీవు + ఎరుంగవే’ కలిపి రాయండి.
A) నీవు యెరుంగవే
B) నీవే యెరుంగవే
C) నీ వెరుంగవే
D) నీవు ఎరుంగవే
జవాబు:
C) నీ వెరుంగవే

59. ‘ఈ + తనువు’ – సంధి పేరేమిటి?
A) త్రికసంధి
B) ఇత్వసంధి
C) యణాదేశసంధి
D) వృద్ధి సంధి
జవాబు:
A) త్రికసంధి

60. విసర్గసంధికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) ఎగ్గాడిన
B) అప్పులికిన్
C) శోభనాంగి
D) ముహుర్భాషితంబులు
జవాబు:
D) ముహుర్భాషితంబులు

61. ‘ఆ + అవసరం’ – సంధి చేయండి.
A) ఆయవసరం
B) అయ్యవసరం
C) అ అవసరం
D) ఆ అవసరం
జవాబు:
B) అయ్యవసరం

62. ‘నిన్నుఁగని’ – విడదీయుము.
A) నిన్ను + కవి
B) నిన్నే + కని
C) నిన్నున్ + కని
D) నిన్ను + గని
జవాబు:
C) నిన్నున్ + కని

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

63. ‘అతి + అనురాగం’ – సంధి పేరేమిటి?
A) యణాదేశ సంధి
B) యడాగమ సంధి
C) గుణసంధి
D) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
జవాబు:
A) యణాదేశ సంధి

64. తోరము + భీతి – కలిపి రాయండి.
A) తోరముభీతి
B) తోరపు భీతి
C) తోరభీతి
D) తోరముబీతి
జవాబు:
B) తోరపు భీతి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

65. ‘అప్పులి’ ఈ సంధి పదాన్ని విడదీయండి.
A) అప్పు + లి
B) అ + ప్పులి
C) ఆ + పులి
D) ఆ + ప్పులి
జవాబు:
C) ఆ + పులి

66. ‘ఉదరాగ్ని’ అనే పదంలో గల సంధి ఏది?
A) యణాదేశ సంధి
B) అత్వసంధి
C) గుణసంధి
D) సవర్ణదీర్ఘ సంధి
జవాబు:
D) సవర్ణదీర్ఘ సంధి

67. ‘తోరపు భీతి’లో గల సంధి ఏది?
A) రుగాగమ సంధి
B) పుంప్వాదేశ సంధి
C) యడాగమ సంధి
D) పజ్వవర్ణాదేశ సంధి
జవాబు:
B) పుంప్వాదేశ సంధి

7. సమాసాలు:

68. ఉదరాగ్ని కై ప్రాణికోటి పలు ఇబ్బందులు పడును – సమాసం పేరు గుర్తించండి.
A) చతుర్డీ
B) తృతీయా
C) రూపకం
D) షష్టి
జవాబు:
C) రూపకం

69. ‘సత్య ప్రౌఢి’ విగ్రహవాక్యమున వచ్చు విభక్తిని గుర్తించండి.
A) అనెడి
B) యొక్క
C) చేత
D) వలన
జవాబు:
B) యొక్క

70. ‘రక్తమాంసాలు’ – సమాసం పేరేమిటి?
A) బహువ్రీహి
B) ద్వంద్వ
C) రూపకం
D) సప్తమీ
జవాబు:
B) ద్వంద్వ

71. ‘కుల భూషణుడు’ విగ్రహవాక్యమున వచ్చు విభక్తిని గుర్తించండి.
A) చేత
B) అనెడి
C) అందు
D) యొక్క
జవాబు:
C) అందు

72. విశేషణ పూర్వపద కర్మధారయ సమాసానికి ఉదాహరణను గుర్తించండి.
A) సత్యప్రౌఢి
B) ముద్దుల పట్టి
C) ఏడు రోజులు
D) రక్తమాంసాలు
జవాబు:
A) సత్యప్రౌఢి

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

73. ‘రత్నము వంటి ధేనువు’ – అనే విగ్రహం గల సమాస పదాన్ని గుర్తించండి.
A) రత్నధేనువు
B) ధేను రత్నము
C) ధేనూత్తమము
D) మంచి గోవు
జవాబు:
B) ధేను రత్నము

74. ద్విగు సమాసానికి ఉదాహరణమేది?
A) త్రినయనుడు
B) ముక్కంటి
C) చతుస్సనములు
D) చతుర్ముఖుడు
జవాబు:
C) చతుస్సనములు

75. ‘చతుర్ముఖుడు’ సమాసానికి విగ్రహవాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) నాల్గు ముఖాలు
B) మూడు కన్నులు గలవాడు
C) త్రినేత్రుడు
D) నాల్గు ముఖాలు కలవాడు
జవాబు:
D) నాల్గు ముఖాలు కలవాడు

76. ‘ధర్మమును తెలిసిన వాడు’ – సమాసపదంగా కూర్చండి.
A) ధర్మరతుడు
B) ధర్మవిదుడు
C) ధర్మమూర్తి
D) ధర్మ ప్రభువు
జవాబు:
B) ధర్మవిదుడు

8. గణాలు :

77. ‘గుమ్మెడు’ గురులఘువులు గుర్తించండి.
A) UUI
B) IUU
C) UII
D) IIU
జవాబు:
C) UII

78. ‘UTU’ దీనికి సరియగు పదం గుర్తించండి.
A) పుట్టియే
B) అతండు
C) ముద్దల
D) సుతుడు
జవాబు:
A) పుట్టియే

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

79. చంపకమాల యతిస్థానం గుర్తించండి.
A) 10
B) 11
C) 13
D) 14
జవాబు:
B) 11

80. ఉత్పలమాల గణాలు గుర్తించండి.
A) స భ ర న మ య వ
B) మ స జ స త త గ
C) న జ భ జ జ జ ర
D) భ ర న భ భ ర వ
జవాబు:
D) భ ర న భ భ ర వ

81. ‘వినియెడు వారి కించుక వివేకము పుట్టదె యింత యేటికిన్’ పై పద్యపాదము ఏ వృత్తమునకు చెందినది?
A) ఉత్పలమాల
B) చంపకమాల
C) శార్దూలము
D) మత్తేభము
జవాబు:
B) చంపకమాల

82. మత్తేభ పద్యానికి గల గణాలు ఇవి.
A) మ స జ స త త గ
B) స భ ర న మ య వ
C) భ ర న భ భ ర వ
D) న జ భ జ జ జ ర
జవాబు:
B) స భ ర న మ య వ

83. ‘తెళ్ళెడు’ ఈ పదం ఈ గణానికి సంబంధించినది.
A) న గణము
B) య గణము
C) త గణము
D) భ గణము
జవాబు:
D) భ గణము

84. ర గణానికి ఉదాహరణం ఏది?
A) పాదము
B) శ్రీరామ
C) శ్రీలక్ష్మీ
D) అమ్మణి
జవాబు:
B) శ్రీరామ

9. అలంకారాలు :

85. ఉపమాన, ఉపమేయములకు అభేదం చెప్పుట – ఇది ఏ అలంకారం?
A) ఉపమా
B) ఉత్ప్రేక్ష
C) రూపక
D) అతిశయోక్తి
జవాబు:
C) రూపక

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

86. “గోవు పై నీగ సోకిన గదలకుండె నెమ్మి బాషాణధేనువు నిలిపినట్లు” – ఈ పాదంలో గల అలంకారం ఏది?
A) ఉత్ప్రేక్ష
B) రూపకము
C) ఉపమ
D) స్వభావోక్తి
జవాబు:
C) ఉపమ

87. ‘జింకలు, బిత్తరి చూపులు చూస్తూ, చెవులు నిగిడ్చి, చెంగు చెంగున గెంతుతున్నాయి – ఈ వాక్యంలో గల అలంకారమేది? (S.A. II – 2017-18)
A) అతిశయోక్తి
B) స్వభావోక్తి
C) రూపకము
D) ఉపమాలంకారము
జవాబు:
B) స్వభావోక్తి

10. ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించడం :

88. చెప్పెడు వారు చెప్పినన్ వినియెడువారి కించుక వివేకము పుట్టదె – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) చెప్పేవారు చెప్పినా, వినేవారికి ఏమైనా బుద్ధి ఉండదా.
B) చెప్పేవాడు చెప్పినా, వినేవాడికి కొంచెం వివేకం కలుగదా.
C) చెప్పేవాడికి, వినేవాడికి వివేకం ఉండదా.
D) చెప్పేవాడికి, లేకపోయినా వినేవాడికి బుద్ధిలేదా.
జవాబు:
B) చెప్పేవాడు చెప్పినా, వినేవాడికి కొంచెం వివేకం కలుగదా.

89. నెమ్మిఁ బాషాణధేనువు నిలిపినట్లు – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) ఆవు నిదానంగా బొమ్మలా నిల్చుంది
B) ప్రేమతో రాతిలా నిల్చుంది
C) ప్రేమతో రాతిబొమ్మలా ఆవు నిలుచుంది
D) రాతి బొమ్మలా ఆవు నిలబడింది
జవాబు:
C) ప్రేమతో రాతిబొమ్మలా ఆవు నిలుచుంది

90. విని వినని వాని చొప్పునఁ జనుమీ – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) విని విననట్లు నటించి వెళ్ళు
B) విని విననట్లు వెళ్ళు
C) పెడచెవిగా వెళ్ళు
D) విని కూడా వినని వాడిలా వెళ్ళిపో
జవాబు:
D) విని కూడా వినని వాడిలా వెళ్ళిపో

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

91. దైవ మీ పట్టునఁ బూరి మే పెడినే? – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) దైవం ఇప్పుడు గడ్డి తినిపిస్తాడా?
B) దైవం ఈ సమయంలో గడ్డినే తినమంటాడా?
C) దైవమే ఇప్పుడు గడ్డి వేస్తాడా?
D) దైవమా గడ్డి తినాలా?
జవాబు:
A) దైవం ఇప్పుడు గడ్డి తినిపిస్తాడా?

92. ‘చయ్యనఁ బోయి వచ్చెదన్’ – దీనికి ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) వెంటనే పోయివస్తా
B) శీఘ్రంగా పోయి వస్తాను
C) వేగంగా తిరిగి వెడతా
D) చయ్యన పోయిరమ్ము
జవాబు:
A) వెంటనే పోయివస్తా

93. ‘ప్రాణములింతనె పోవుచున్నవే !! – ఆధునిక వచనాన్ని గుర్తించండి.
A) ప్రాణాలు ఇప్పుడు పోవు
B) ప్రాణాలు ఇంతట్లో పోతాయా?
C) ప్రాణాలు ఈ మాత్రానికే పోతాయా?
D) ప్రాణాలిప్పుడు పోవు
జవాబు:
C) ప్రాణాలు ఈ మాత్రానికే పోతాయా?

11. కర్తరి, కర్మణి వాక్యాలను గుర్తించడం :

94. ‘ఆవు తిరిగి వస్తానని మాట ఇచ్చింది’ – కర్మణి వాక్యం గుర్తించండి.
A) ఆవు తిరిగి వస్తానంది
B) మాట ఈయబడింది చేత ఆవు
C) ఆవుచేత తిరిగి వస్తానని మాట ఈయబడింది
D) ఆవుచేత తిరిగి రానని మాట ఈయబడింది
జవాబు:
C) ఆవుచేత తిరిగి వస్తానని మాట ఈయబడింది

95. ఫులిచేత ఆవు చంపబడలేదు – కర్తరి వాక్యం గుర్తించండి.
A) ఆవు పులిని చంపలేదు
B) ఆవును పులి చంపలేదు
C) ఆవు పులి చంపలేదు
D) పులిని ఆవు చంపలేదు
జవాబు:
B) ఆవును పులి చంపలేదు

12. ప్రత్యక్ష, పరోక్ష కథనాలను గుర్తించడం :

96. “నేను నిన్ను నమ్మాను” అని పులి, ఆవుతో అంది – పరోక్ష కథనం గుర్తించండి.
A) తను దానిని నమ్మానని పులి, ఆవుతో అంది.
B) తన దీనినే నమ్మానని పులి, ఆవుతో అంది.
C) నేను దానిని నమ్మానని ఆవు, పులితో అంది.
D) తన నిన్ను నమ్మానని పులితో ఆవు అంది.
జవాబు:
A) తను దానిని నమ్మానని పులి, ఆవుతో అంది.

97. తనచే గడ్డి తినిపిస్తాడాయని పులి అంది – ప్రత్యక్ష
కథనం గుర్తించండి.
A) “నన్ను గడ్డి తినిపిస్తాడా?” అని పులి అంది.
B) “నాచే గడ్డి తినిపిస్తాడా?” అని పులి అంది.
C) “నాతో గడ్డి తినిపించగలడా?” అని పులి అంది.
D) “నన్ను గడ్డి తినమంటాడా?” అని పులి అంది.
జవాబు:
B) “నాచే గడ్డి తినిపిస్తాడా?” అని పులి అంది.

13. వ్యతిరేకార్థక వాక్యాన్ని గుర్తించడం :

98. నీ ఇంటికి నీవు వెళ్ళు – వ్యతిరేక వాక్యం గుర్తించండి. (S.A. II – 2018-19)
A) నీ ఇంటికి నీవు వెళ్ళకు
B) నీ ఇంటికి వెళ్ళకు
C) వెళ్ళకు
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
A) నీ ఇంటికి నీవు వెళ్ళకు

99. నాకు పుణ్యం ప్రసాదించు – వ్యతిరేక వాక్యం గుర్తించండి.
A) ప్రసాదించకు
B) పుణ్యం ప్రసాదించకు
C) నాకు పుణ్యం ప్రసాదించుకు
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
C) నాకు పుణ్యం ప్రసాదించుకు

100. అబద్దపు మాటలు ఆడకు – వ్యతిరేక వాక్యం గుర్తించండి.
A) అబద్దం ఆడు
B) అబద్దం మాట ఆడు
C) అబద్ధపు మాటలు ఆడు
D) పైవన్నీ
జవాబు:
C) అబద్ధపు మాటలు ఆడు

14. వాక్యంకాలను గుర్తించడం :

101. ఆవు తన మెడ ఎత్తి, పులి దగ్గరగా వెళ్ళింది – ఇది ఏ వాక్యం?
A) సంయుక్త
B) సంక్లిష్ట
C) సామాన్య
D) మహావాక్యం
జవాబు:
B) సంక్లిష్ట

AP Board 9th Class Telugu Important Questions Chapter 7 ఆడినమాట

102. పులి ఆవుని నమ్మింది – ఇది ఏ వాక్యం?
A) మహావాక్యం
B) సంక్లిష్ట
C) సంయుక్త
D) సామాన్య
జవాబు:
D) సామాన్య

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

by

AP State Syllabus AP Board 6th Class Hindi Textbook Solutions Chapter 5 मेरी बहना Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

6th Class Hindi Chapter 5 मेरी बहना Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

सुनिए-बोलिए
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 2

प्रश्न 1.
गीत गाइए। बातचीत कीजिए। (గీతం పాడండి. సంభాషించండి.)
उतर:
मेरी प्यारी – प्यारी बह।,
मानो पूरे घर का गहना,
दिन भर माँ का हाथ बँटाती
संग पिता के हँसती – गाती।
प्यार बहुत भैया को करती,

सखियों की वह पीड़ा हरती।
सभी पड़ोसी उसको चाहें,
वह आसान बनाती राहें।
अच्छा है उस जैसा होना,
हँसी – खुशी के सपने संजोना।

इस गीत में बहिन का प्यार के बारे में बताते है। बहिन पूरे घर का गहना है। वह दिन भर माँ का हाथ बाँटती है। पिता से हँसती – गाती रहती है। भैया को बहुत प्यार करती है। वह सखियों की पीड़ा हरती है। सभी पडोसी उसको चाहते हैं।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

प्रश्न 2.
घर में बहन क्या – क्या काम करती है? (ఇంటిలో సొదరి ఏఏ పనులు చేస్తుంది?)
उतर:
घर में बहन दिन भर माँ का हाथ बँटाती। पिता के संग हँसती – गाती रहती। भैया को प्यार करती।

प्रश्न 3.
आपकी बहन का जन्मदिन कब है? (మీ యొక్క సోదరి యొక్క పుట్టినరోజు ఎప్పుడు?)
उतर:
मेरी बहन का जन्मदिन 21 नवंबर।

शिक्षण बिंदु- ग, त, थ, ध, प, ‘ए – े’, ‘ऐ – ै’
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 1

शब्दार्थ (అర్థములు) (Meanings)

मेरी = నా యొక్క, mine
प्यारी = ప్రియమైన, lovable
बहना = సోదరి, sister
पूरा = పూర్తిగా, totally
गहना = నగ, ornament
दिन = రోజు, day
दिन भर = రోజంతా, full day
माँ = అమ్మ, mother
हाथ = చెయ్యి, hand
बाँटना = పంచుట, distribute
संग = స్నేహం, friendship
पिता = తండ్రి, father
हँसना = నవ్వుట, laughing
गाना = పాడుట, singing
प्यार = ప్రేమ, love
बहुत = చాలా, a lot of
भैया = అన్నయ్య, brother
सखियाँ = స్నేహితురాళ్ళు, friends
पीडा = భాద, pain
हरना = తొలగించుట, దూరం చేయుట, defeat
सभी = అందరూ, all
पडोसी = పొరుగువారు, neighbours
आसान = తేలిక, easy
राह = దారి, way
बनाना = తయారు చేయుట, to make
अच्छा = మంచి, good
हँसती – गाती = నవ్వుతు-పాడుతూ laughing – singing
सपना = కల, dream
संजोना = అలంకరించుట, decorate cherish

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

पहचानिए और बोलिए (గుర్తించండి చెప్పండి)
ग (గ) त (త) थ (థ) ध (ధ) प (ప) ए (ఎ) ऐ (ఐ)

तैराक = ఈతగాడు, swimmer
पैर = పాదములు, legs
पैसे = పైసలు, paise
धेनु = ఆవు, cow
बेलन = అప్పడాల కర్ర, a roti roller pin
मेज = మేజాబల్ల, table
रेल = రైలు, train
केला = అరటికాయ, banana

अन्य शब्द (ఇతర శబ్దములు)

गरम = వేడి, hot
तमस = చీకటి, darkness
थल = స్థలము, dry land
धन = ధనము, money
गेरुआ = నారింజ రంగు, orange colour
गैर = ఇతరులు, others
तेजाब = ఆమ్లము, acid
तैनात = ఏదేని పనికోసం నియమించుట, posted
तेल = నూనె, oil
तैल = నూనె, oil
थैली = సంచి, bag
धेनु = ఆవు, cow
सेमल = ఒకరకమైన దారం ఇచ్చు చెట్టు, semal
मैना = మైనాపిట్ట, starling
नैनन = కన్ను, eye
पैगाम = సందేశం, వార్త, news, message
सैर = షికారు, outing
पैसे = పైసలు, paise
केकडा = ఎండ్రకాయ, crab
घृत = నెయ్యి, ghee
कृत = చేయబడిన, made

अंतर पहचानिए (తేడాలను గుర్తించండి)

तल = పాతాళం, bottom ; थल = స్థలము, dry land
पल = సెకను, second ; फल = పండు, ఫలితం, fruit, result
तन = శరీరం, body ; थन = పొదుగు, udder
ताली = కరతాళధ్వని, clapps ; थली = పళ్ళెము, plate
मेल = కలయిక, meet ; मैल = మురికి, scum, smut
बेर = బేర్పండు, jujube aa ; बैर = శత్రుభావం, hate spite
बेल = ద్రాక్ష గుత్తి, vine ; बैल = ఎద్దు, ox
चेत = చేతన, conciousness ; चैत = చైత్రమాసం, chait

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

पढ़िए समझिए और लिखिए। (చదవండి, అర్థం చేసుకోండి, వ్రాయండి.)

मैं = నేను, I
तू = నీవు, you
तुम = నీవు, you
वह = అది, అతడు, ఆమె, ఆ, that
यह = ఇది, ఇతడు, ఈమె, ఈ, it
हम = మేము, మనము, మీరు, we
आप = మీరు, తమరు, you
वे = వారు, అవి, ఆ, those
ये = వీరు, ఇవి, ఈ, these
मेरा = నా యొక్క (मै + का)
तेरा = నీ యొక్క (చిన్నవారికి) (तू + की)
तुम्हारा = నీ యొక్క (तुम + का) (సమాన వయస్సు కల వారికి)
उसका = అతని యొక్క (वह + का) ఆమె యొక్క దాని యొక్క
इसका = దీని యొక్క ఇతని యొక్క ఈమె యొక్క (यह + का)
हमारा = మన యొక్క / మా యొక్క (हम + का)
आपका = మన యొక్క / తమరి యొక్క (आप + का)
उनका = వారి యొక్క / వాటి యొక్క (वे + का)
इनका = వీరి యొక్క / వీటి యొక్క (ये + का)

बालगीत

मेरी प्यारी – प्यारी बहना,
मानो पूरे घर का गहना,
दिन भर माँ का हाथ बँटाती
संग पिता के हँसती – गाती।
प्यार बहुत भैया को करती,
सखियों की वह पीड़ा हरती।
सभी पड़ोसी उसको चाहें,
वह आसान बनाती राहें।
अच्छा है उस जैसा होना,
हँसी-खुशी के सपने संजोना।

బాలగీతం

నా ప్రియాతి ప్రియమైన సోదరీ
నీవు మా యింటి నగవు.
రోజంతా అమ్మకు చేయి అందిస్తావు
నాన్నగారితో నవ్వుతూ పాడుతూ స్నేహంగా ఉంటావు
సోదరుణ్ణి బాగా ప్రేమిస్తావు
స్నేహితురాళ్ళ బాధలు తొలగిస్తావు
ఇరుగు పొరుగు పాళ్ళందరూ నిన్నే కోరతారు,
దారులన్నీ తేలిక చేస్తావు
అలా ఉండటం చాలా మంచిది
నవ్వుతూ సంతోషంతో కలలు సాకారం కావాలి !!

Rhyme in English

My dear and loving sister!
You are our house’s ornament.
You help mother all the day.
You are affectionate to father laughing and singing
You love your brother a lot
You removed the worries of your friends
All the neighbours want you alone
You make all the ways easy
Being so is quite good
May your dreams come true laughingly and joyfully

पढ़िए (ग त थ ध प ‘ए – े’, ‘ऐ – ै’)

अ) गीत में से ” मात्रावाले शब्दों पर ‘O और ‘ै’ मात्रावाले शब्दों पर ‘[ ]’ लगाइए।
उतर:
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 3

आ) चित्र देखिए। शब्द पढ़िए। अक्षरों को वर्णमाला में पहचानिए। ‘O’ लगाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 4 AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 5

इ) चित्र देखिए। शब्द पढ़िए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 6

ई) पढ़िए। अंतर पहचानिए।

तल – थल
पल – फल
तन – थन
ताली – थाली
मेल – मैल
बेर – बैर
बेल – बैल
चेत – चैत

तल = పాతాళం, bottom ; थल = స్థలము, dry land
पल = సెకను, second ; फल = పండు, ఫలితం, fruit, result
तन = శరీరం, body ; थन = పొదుగు, udder
ताली = కరతాళధ్వని, clapps ; थली = పళ్ళెము, plate
मेल = కలయిక, meet ; मैल = మురికి, scum, smut
बेर = బేర్పండు, jujube aa ; बैर = శత్రుభావం, hate spite
बेल = ద్రాక్ష గుత్తి, vine ; बैल = ఎద్దు, ox
चेत = చేతన, conciousness ; चैत = చైత్రమాసం, chait

उ) इनको पढ़िए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 7

ऊ) सही वर्तनीवाले शब्द पहचानकर ‘O’ लगाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 8

लिरिवए

अ) सूचना के अनुसार लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 9

आ) लेखन अभ्यास
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 10

इ) मात्र लगाकर लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 11

ई) खाली जगह भरिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 12

उ) ‘ए – े’, ‘ऐ – ै’ मात्रावाले शब्दों को अलग करके लिखिए।
मैसूर  पेपर  पैजामा  बेलन  पैगाम  पैसा
तैराक  रेल  तेलुगु  मेला  तेरह  थैली
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 13

ऊ) चित्र के आधार पर वर्तनी सही करके लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 14

ऋ) ‘ए – े’ मात्रा वाले वर्गों को ‘त’ ‘ल’ के साथ जोड़कर पढ़िए और लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 15
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 16

सृजनात्मकता

चित्र देखिए। रंग भरिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 17

सुनिए-बोलिए
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 2

प्रश्न 1.
चित्र में क्या – क्या दिखाई दे रहा है?
उतर:
चित्र में एक औरत, लड़की, लड़का और पुरुष है। स्टॉव, कुकर, कुर्सी है।

प्रश्न 2.
लड़की (बहन) क्या कर रही है?
उतर:
बहन माँ के काम में सहायता कर रही है। पिता से बात – चीत कर रही है। हमेशा हँसते गाते रहती है।

प्रश्न 3.
घर की शोभा किससे बढ़ती है?
उतर:
लड़की से घर की शोभा बढ़ती है।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

प्रश्न 4.
बहन की तुलना किस से की गयी है?
उतर:
बहन (लड़की) की तुलना एक सुंदर और मूल्यवान गहने से की गयी है।

प्रश्न 5.
भैया और बहन का संबंध (रिश्ता) कैसा रहना चाहिए?
उतर:
भैया और बहन का संबंध प्यार भरा रहना चाहिए।

प्रश्न 6.
दोस्तों (सखियों) के साथ बहन (लड़की) किस प्रकार का व्यवहार करती है?
उतर:
दोस्तों (सखियों) के साथ बहन (लड़की) प्यार भरा व्यवहार करती है। उनके दुख (पीड़ा) दूर करती

प्रश्न 7.
पड़ोसी किसको चाहते हैं?
उतर:
पड़ोसी लड़की (बहन) को चाहते हैं।

प्रश्न 8.
पड़ोसी लड़की को क्यों चाहते हैं?
उतर:
वह सब की परेशानियों (दुख) को दूर करने का उपाय बताती है।

प्रश्न 9.
हमें कैसे रहना चाहिए?
उतर:
हमें हमेशा हँसी – खुशी से रहना चाहिए।

प्रश्न 10.
किसके जैसा जीवन बिताना अच्छा लगता है?
उतर:
बहन के जैसे जीवन बिताना अच्छा लगता है।

प्रश्न 11.
अपने माता – पिता से किस प्रकार बरताव करना चाहिए?
उतर:
माता – पिता से हमेशा प्रेम व आदर्शपूर्वक बरताव करना चाहिए।

प्रश्न 12.
भाई – बहन हमेशा किस प्रकार रहना चाहिए?
उतर:
भाई – बहन हमेशा मिल – जुलकर एक – दूसरे की सहायता करते हुए प्यार से रहना चाहिए।

प्रश्न 13.
घर में बच्चों को क्या करना चाहिए?
उतर:
घर में बच्चे, काम में माँ की सहायता करनी चाहिए।

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

प्रश्न 14.
अड़ोस – पड़ोस से हमारा व्यवहार कैसे रहना चाहिए?
उतर:
अड़ोस – पड़ोस से मिल – जुलकर एक दूसरे के सुख – दुख को मिलकर बाँट लेना चाहिए।

प्रश्न 15.
अच्छा जीवन बिताने के लिए क्या – क्या करना चाहिए?
उतर:
अच्छा जीवन बिताने के लिए सब लोगों की सहायता करते हुए सबसे प्रेमपूर्वक, हँसी, खुशी से, परिवार के सदस्यों को एक कड़ी में बाँधकर दूसरों के कष्टों – मुसीबतों में मदद करते हुए रहना चाहिए।

प्रश्न 16.
बहन कैसी थी?
उतर:
बहन बुद्धिमान थी। क्योंकि उसके पास हर पीड़ा को हरने का उपाय था।

पढ़िए

इन्हें पढ़ो – समझो – बोलो।
ग त थ ध प ‘ए – े’, ‘ऐ – ै’
अ आ इ ई उ ऊ ऋ ए ए
ा ि ी ु ू ृ े ै
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 18

समरूपी अक्षरों को मिलाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 19

‘ै’ की मात्रा वाले शब्दों पर ‘O’ लगाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 20

चित्र देखिए शब्द जोड़िए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 21

हर पंक्ति के चित्र देखो और पहचानो जो चित्र समूह से अलग है, उस पर (✗) लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 22

बायी ओर दिए गए वर्ण/मात्रा को शब्दों में ढूँढो और ‘O’ लगाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 23

पढ़िए

अक्षर और मात्रा जोड़कर शब्द बनाओ।
1. ग + े + र + ू + आ = गेरुआ
2. प+ ै + ग + ा + म = पैगाम
3. ि + त + त + ल + ि = तितली
4. ऐ + न + क = ऐनक
5. त + ै + न + ा + त = तैनात

इन्हें पढ़ो। नये शब्द बनाओ।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 24

पहेलियाँ बनाकर शब्द लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 25

नये शब्द बनाइए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 26

दिए गए वर्णमाला में जो अक्षर छूट गए उन्हें लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 27

खाली स्थान में सही शब्द लिखिए।

1. बाजार से सामान …… में लाते हैं। (थैली/भैली)
उतर:
थैली

2. हमारे देश में जल ….. नभ सैनिक हैं। (थल/तल)
उतर:
थल

3. धेनु दूध … से देती है। (धन/थन)
उतर:
थन

4. यह …. का पेड़ है। (बेर/बैर)
उतर:
बेर

5. भोजन …… में करते हैं। (ताली/थाली)
उतर:
थाली

AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना

अधूरे शब्दों को ‘ध’ से मिलाकर लिखिए।

धड़क ‘ धतुरा परिधन बुध धड़ा किधर
धवल बुधवार धन धरम धमाल धनुष

भाषा की बात

विलोम शब्द (उल्टे शब्द)

मेरी × तेरी
पूरा × अधूरा
अच्छा × बुरा
प्यारा × द्वेष
बहुत × थोड़ा
खुशी × गम
दिन × रात
आसान × सरल
संग × असंग

पर्यायवाची शब्द

प्यार – प्रेम, स्नेह, अनुराग
गहना – आभूषण, अलंकार, जेवर
माँ – माता, अम्मा, जननी
पिता – बाप, जनक, पितृ
बहुत – अधिक, अपार
पीड़ा – दुख, कष्ट, वेदना
चाह – कामना, लालसा, इच्छा
बहन – सहोदरी, अनुजा, भगिनी
दिन – दिवस, वार, वासर
हाथ – कर, हस्त, पाणि पिता
खुशी – आनंद, हर्ष, सुख बहुत
सखी – सहेली, संगिनी, आली पीड़ा
आसान – सरल, सहज, सुगम
राह – पथ, रास्ता, मार्ग

शब्द पढ़िए और सुंदर अक्षरों में लिखिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 28

क्या मैं ये कर सकता हूँ?हाँ (✓)नहीं (✗)
1. गीत का सकता हूँ।✓
2. ‘ग, त, य, ध, प, ए, ऐ’ अक्षरों से बने शब्द पढ़ सकता हैं।
बिना देखे लिख सकता हूँ।		✓
3. चित्र में रंग भर सकता हूँ।✓

पशु – पक्षी (పశువులు – పక్షులు)

देखिए समझिए।
AP Board 6th Class Hindi Solutions Chapter 5 मेरी बहना 29

AP Board 8th Class Telugu Grammar

by

AP State Syllabus AP Board 8th Class Telugu Textbook Solutions 8th Class Telugu Grammar Notes, Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Telugu Grammar

తెలుగు సంధులు

నా చిన్నప్పుడు చేసిన పనులు గుర్తుకు వచ్చాయి.

గమనిక :
పై వాక్యంలో “చిన్నప్పుడు” అనే పదం, చిన్న + అప్పుడు అనే రెండు పదాలు కలవడం వల్ల వచ్చింది. దీనినే “సంధి పదం” అంటారు. ఉచ్చరించడంలో సౌలభ్యం కోసం, రెండు పదాలను వెంట వెంటనే కలిపి మాట్లాడవలసినప్పుడు, లేదా రాయవలసినప్పుడు, “సంధి పదం” ఏర్పడుతుంది.

* తెలుగు సంధులు: రెండు తెలుగు పదాల మధ్య జరిగే సంధులను “తెలుగు సంధులు” అంటారు.

* సంధి : వ్యాకరణ పరిభాషలో రెండు స్వరాల (అచ్చుల) కలయికను “సంధి” అని పిలుస్తారు.

* సంధి కార్యం : రెండు అచ్చుల మధ్య జరిగే మార్పును “సంధి కార్యం” అని పిలుస్తారు.

* పూర్వ స్వరం : సంధి జరిగే మొదటి పదం చివరి అక్షరంలోని అచ్చును, (స్వరాన్ని) “పూర్వ స్వరం” అని పిలుస్తారు.

* పర స్వరం : సంధి జరిగే రెండవ పదం మొదటి అక్షరంలోని అచ్చును (స్వరాన్ని) “పర స్వరం” అని పిలుస్తారు.
ఉదా :
రామ + అయ్య : ‘మ’ లో ‘అ’, పూర్వ స్వరం; ‘అయ్య’ లోని ‘అ’ పర స్వరం.

1. అత్వ సంధి సూత్రం : అత్తునకు సంధి బహుళం.
ఈ కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా :
మేనల్లుడు = మేన + అల్లుడు – (న్ +) అ + అ = అ – (అత్వ సంధి)
1) ఒకప్పుడు = ఒక + అప్పుడు – (అ + అ = అ) – (అత్వ సంధి)
2) వచ్చినందుకు = వచ్చిన + అందుకు – (అ + అ = అ) – (అత్వ సంధి)
3) రాకుంటే = రాక + ఉంటే – (అ + ఉ = ఉ) – (అత్వ సంధి)
4) లేకేమి = లేక + ఏమి = (అ + ఏ = ఏ) – (అత్వ సంధి)
5) పోవుటెట్లు = పోవుట + ఎట్లు – (అ + ఎ = ఎ) – (అత్వ సంధి)
6) చేసినంత = చేసిన + అంత – (అ + అ = అ) – (అత్వ సంధి)
7) విరిగినప్పుడు = విరిగిన + అప్పుడు – (అ + అ = అ) – (అత్వ సంధి)
8) చాలకున్న = చాలక + ఉన్న – (అ + ఉ = ఉ) – (అత్వ సంధి)
9) ఒకింత = ఒక + ఇంత = (అ + ఇ = ఇ) = (అత్వ సంధి)

గమనిక :
పై సంధి పదాలలోని పూర్వ స్వరం ‘అ’. అది పర స్వరంలోని అచ్చుతో కలిస్తే పూర్వ స్వరం ‘అ’ లోపిస్తుంది. ‘అ’ లోపించింది కాబట్టి ‘అత్వ సంధి’.

అత్వసంధి లేక ‘అకారసంధి’ అంటారు. పొట్టి ‘అ’ అనే అక్షరానికి అచ్చు పరమైతే ‘అత్వ సంధి’ వస్తుంది.

అత్వ సంధి (అకార సంధి) సూత్రం : అత్తునకు సంధి బహుళం.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

2. ఇత్వ సంధి సూత్రం : ఏమ్యాదుల ఇత్తునకు సంధి వైకల్పికంగా వస్తుంది.
ఈ కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా :
అ) ఏమంటివి = ఏమి + అంటివి – (ఇ + అ = అ) – (ఇత్వసంధి)
సంధి జరుగనప్పుడు “య కారం” ఆగమంగా వస్తుంది. దానినే ‘యడాగమం’ అని పిలుస్తారు.

ఆ) ఏమియంటివి = ఏమి + య్ + అంటివి – (ఇ + అ = య) – (ఇకార సంధి రాని యడాగమ రూపం)
ఇ) వచ్చిరిపుడు = వచ్చిరి + ఇపుడు – (ఇ + ఇ = ఇ) – ఇత్వసంధి
ఈ) వచ్చిరిపుడు = వచ్చిరి + య్ + ఇపుడు – (ఇ + ఇ + యి) – (యడాగమం వచ్చిన రూపం)

గమనిక :
పై ఉదాహరణలలో హ్రస్వ ఇకారానికి అచ్చు కలిసినపుడు సంధి జరిగింది. దీనిని “ఇత్వసంధి” అంటారు. ఇత్వసంధి తప్పక జరగాలన్న నియమం లేదు.

* వైకల్పికం :
ఇత్వ సంధి జరగవచ్చు లేక జరగకపోవచ్చు. వ్యాకరణంలో ఈ పరిస్థితిని “వైకల్పికం” అని పిలుస్తారు.

అభ్యాసం :
ఉదా :
1) ఏమంటివి = ఏమి + అంటివి – (మ్ + ఇ + అ = మ)
2) పైకెత్తినారు = పైకి + ఎత్తినారు – (ఇ + ఎ = ఎ) – ఇత్వసంధి
3) మనిషన్నవాడు = మనిషి + అన్నవాడు – (ఇ + అ = అ) – ఇత్వసంధి
4) దారవుతుంది = దారి + అవుతుంది – (ఇ + అ = అ) – ఇత్వసంధి
5) పైకెత్తు = పైకి + ఎత్తు – (ఇ + ఎ = ఎ) – ఇత్వసంధి
6) జగానికంతా = జగానికి + అంతా – (ఇ + అ = ఆ) – ఇత్వసంధి
7) అదేమిటి = అది + ఏమిటి – (ఇ + ఏ = ఏ) – ఇత్వసంధి
8) వెళ్ళాలని = వెళ్ళాలి + అని – (ఇ + అ = అ) – ఇత్వ సంధి

ఇత్వసంధి సూత్రం :
ఏమ్యాదుల ఇత్తునకు సంధి వైకల్పికంగా వస్తుంది.

3. ఉత్వ సంధి (ఉకారసంధి) సూత్రం : ఉత్తునకు అచ్చు పరమైనపుడు సంధి నిత్యంగా వస్తుంది.

ఈ కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా :
రాముడతడు = రాముడు + అతడు – (డ్ + ఉ + అ = డ) – (ఉత్వ సంధి)
1) అతడెక్కడ = అతడు + ఎక్కడ – (ఉ + ఎ = ఎ) – (ఉత్వ సంధి)
2) మనమున్నాము = మనము + ఉన్నాము – (ఉ + ఉ = ఉ) – (ఉత్వ సంధి)
3) మనసైన = మనసు + ఐన – (ఉ + ఐ = ఐ) – (ఉత్వ సంధి)
4) బాల్యమంతా = బాల్యము + అంతా – (ఉ + అ = అ) – (ఉత్వసంధి)
5) దేవతలంతా = దేవతలు + అంతా – (ఉ + అ = అ) – (ఉత్యసంధి)
6) అందమైన = అందము + ఐన – (ఉ + ఎ = ఐ) – (ఉత్వసంధి)
7) తలపెల్ల = తలపు + ఎల్ల (ఉ + ఎ = ఎ) – (ఉత్వసంధి)

గమనిక :
హ్రస్వ ఉకారానికి, అనగా ఉత్తుకు, అచ్చు కలిసినప్పుడు, పూర్వ స్వరం ఉకారం లోపించి, పర స్వరం కనిపిస్తుంది.
లోపించిన పూర్వ స్వరం ‘ఉ’ కాబట్టి, ఇది “ఉత్వ సంధి” అని పిలువబడుతుంది.

ఉత్వ సంధి సూత్రం :
ఉత్తునకు అచ్చు పరమైనపుడు సంధి నిత్యంగా వస్తుంది.

నిత్యం :
నిత్యం అంటే, తప్పక సంధికార్యం జరుగుతుందని అర్థం.

4. యడాగమం :
సంధి లేనిచోట అచ్చుల మధ్య “య్” వచ్చి చేరడాన్ని “యడాగమం” అని పిలుస్తారు.
ఈ కింది పదాలను విడదీయండి.
ఉదా :
అ) మాయమ్మ = మా + అమ్మ = మాయమ్మ
ఆ) మాయిల్లు = మా + ఇల్లు = మాయిల్లు
ఇ) హరియతడు = హరి + అతడు = హరియతడు

గమనిక :
పై ఉదాహరణలలో సంధి జరుగలేదు. కానీ కొత్తగా ‘య్’ వచ్చి చేరింది. అలా చేరడం వల్ల ఈ కింది విధంగా మార్పు జరిగింది.
అ) మా + య్ + అమ్మ : మా ‘య’ మ్మ
ఆ) మా + య్ + ఇల్లు : మా ‘యి’ ల్లు
ఇ) హరి + య్ + అతడు = హరి ‘య’ తడు

యడాగమ సంధి
సూత్రం : సంధి లేనిచోట “య్” వచ్చి చేరడాన్ని “యడాగమం” అంటారు.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

5. ఆమ్రేడిత సంధి
సూత్రం : అచ్చునకు ఆమ్రేడితం పరమైతే సంధి తరుచుగా వస్తుంది.

ఆమ్రేడితం :
ఒక పదాన్ని రెండుసార్లు ఉచ్చరించగా, రెండవసారి ఉచ్చరించిన పదాన్ని ‘ఆమ్రేడితం’ అంటారు.
ఉదా :
1) ఆహాహా – ‘ఆహా + ఆహా’ ఆహా అనే పదం రెండుసార్లు వచ్చింది. అందులో రెండవ ‘ఆహా’ అనే దాన్ని ఆమ్రేడితం అని పిలవాలి.
2) అరెరె = అరె + అ = రెండవసారి వచ్చిన ‘అరె’ ఆమ్రేడితం.
3) ఔరౌర = ఔర + ఔర – రెండవసారి వచ్చిన ‘ఔర’ ఆమ్రేడితం.

గమనిక :
పై ఉదాహరణలలో ఒక్కొక్క పదం రెండుసార్లు వచ్చింది. రెండవసారి వచ్చిన పదాన్ని ‘ఆమ్రేడితం’ అంటారు.

ఆమ్రేడిత సంధికి ఉదాహరణములు :
ఔర + ఔర = ఔర్ + అ
ఆహా + ఆహా ఆహ్ + ఆ
ఓహో + ఓహో = ఓహ్ + ఓ

గమనిక :
పై ఉదాహరణలలో పూర్వ పదం అనగా మొదటి పదం చివర, అ, ఆ, ఓ వంటి అచ్చులున్నాయి. ఈ అచ్చులకు ఆమ్రేడితం పరమైతే, సంధి వస్తుంది.

ఔర + ఔర = ఔరౌర – (అ + ఔ = ఔ)
ఆహా + ఆహా = ఆహాహా – (ఆ + ఆ = ఆ)
ఓహోహో = ఏమి + ఏమి – (ఓ + ఓ = ఓ)
ఏమి + ఏమి = ఏమేమి – (ఇ + ఏ = ఏ)
ఎట్లు + ఎట్లు = ఎట్లెట్లు – (ఉ + ఎ = ఎ)
ఏమిటి + ఏమిటి = ఏమిటేమిటి – (ఇ + ఏ = ఏ)
అరె + అరె = అరెరె – (ఎ + అ = అ)

పై విషయాలను గమనిస్తే ఆమ్రేడిత సంధి సూత్రాన్ని ఇలా తయారుచేయవచ్చు.

ఆమ్రేడిత సంధి
సూత్రం : అచ్చునకు ఆమ్రేడితం పరమైతే సంధి తరుచుగా వస్తుంది.

గమనిక :
ఆమ్రేడిత సంధి కింది ఉదాహరణలలో వికల్పంగా జరుగుతుంది. ఈ కింది ఉదాహరణలను గమనిస్తే సంధి జరిగిన రూపం, సంధిరాని రూపమూ కనబడతాయి.
ఉదా :
ఏమి + ఏమి = ఏమేమి, ఏమియేమి (సంధి వైకల్పికం)
ఎట్లు + ఎట్లు = ఎట్లెట్లు, ఎట్లుయెట్లు (సంధి వైకల్పికం)
ఎంత + ఎంత = ఎంతెంత, ఎంతయెంత (సంధి వైకల్పికం)

6. ఆమ్రేడిత ద్విరుక్తటకారాదేశ సంధి :
కింది ఉదాహరణలను గమనించండి.
1) పగలు + పగలు = పట్టపగలు
2) చివర + చివర = చిట్టచివర
3) కడ + కడ = కట్టకడ

గమనిక :
1) పగలు + పగలు = పట్టపగలు అవుతోంది. అంటే ‘ప’ తర్వాత ఉన్న ‘గలు’ అన్న అక్షరాలకు బదులుగా ‘ట్ట’ వచ్చింది. ‘ట్ట’ వచ్చి ‘పట్టపగలు’ అయింది.
2) చివర + చివర అన్నప్పుడు ‘చి’ తర్వాత రెండక్షరాల మీద ‘ట్ట’ వచ్చి, ‘చిట్టచివర’ అయింది.
3) కడ + కడ అన్నప్పుడు ‘డ’ స్థానంలో ‘మీ’ వచ్చి ‘కట్టకడ’ అయింది. ఇప్పుడు కింది వాటిని కలిపి రాయండి.
ఎదురు + ఎదురు = ఎట్ట యెదురు
కొన + కొన = కొట్టకొన
మొదట + మొదట = మొట్టమొదట
బయలు + బయలు = బట్ట బయలు
తుద + తుద = తుట్టతుద

గమనిక :
ఆమ్రేడితం పరంగా ఉంటే, కడ మొదలైన శబ్దాల మొదటి అచ్చు మీద అన్ని అక్షరాలకు ‘ట్ట’ వస్తుండడం గమనించాం.

సూత్రం :
ఆమ్రేడితం పరంగా ఉంటే, కడాదుల తొలి అచ్చు మీది అగ్ని అక్షరాలకు ఆద్యంతమైన ద్విరుక్తటకారం వస్తుంది.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

7. ద్రుతప్రకృతిక సంధి (సరళాదేశ సంధి) :
ఈ కింది పదాలు చదివి పదంలోని చివర అక్షరం కింద గీత గీయండి.
1) పూచెను 2) చూచెన్ 3) తినెను 4) ఉండెన్

గమనిక :
పై పదాలను గమనిస్తే పదాల చివర, ను, చ్ లు కనిపిస్తాయి. అంటే పదాల చివర నకారం ఉంది. ఈ నకారాన్ని ‘ద్రుతం’ అంటారు. ద్రుతము చివరన గల పదాలను “ద్రుత ప్రకృతికములు” అంటారు.

గమనిక :
పూచెను, చూచెన్, తినెన్, ఉండెన్ – అనేవి ద్రుత ప్రకృతికములు.

కింది ఉదాహరణములను గమనించండి.
ఉదా : అ) పూచెన్ + కలువలు = పూచెన్ + గలువలు
ఆ) దెసన్ + చూచి = దెసన్ + జూచి
ఇ) చేసెన్ + టక్కు = చేసెన్ + డక్కు
ఈ) పాటిన్ + తప్ప పాటిన్ + దప్ప
ఉ) వడిన్ + పట్టి = వడిన్ + బట్టి
ఊ) చేసెను + తల్లీ = చేసెను + దల్లీ
ఋ) దెసను + చూసి = దెసను + జూసి

గమనిక :
ద్రుతప్రకృతానికి ‘క’ పరమైతే ‘గ’, ‘చ’ పరమైతే ‘జ’, ‘ట’ పరమైతే ‘డ’, ‘త’ పరమైతే ‘ద’, ‘ప’ పరమైతే ‘బ’ ఆదేశంగా వస్తాయి.
1) క – ‘గ’ గా, 2) చ – ‘జ’ గా 3) ట – ‘డ’ గా 4) త – ‘ద’ గా 5) ప – ‘బ’ గా మార్పు వచ్చింది.

ఇందులో ‘క చ ట త ప’ లకు ‘పరుషములు’ అని పేరు, ‘గ జ డ ద బ’ లకు ‘సరళములు’ అని పేరు. దీనిని బట్టి సరళాదేశ సంధి సూత్రం ఇలా ఉంటుంది.

సూత్రం :
ద్రుతప్రకృతికము మీది పరుషాలకు సరళాలు వస్తాయి.

గమనిక :
ఇప్పుడు పై ఉదాహరణలలో మార్పు గమనించండి.
ఉదా :
పూచెఁ గలువలు ; (ద్రుతం అరసున్నగా మారింది)
పూచెను + కలువలు (పూచెం గలువలు (ద్రుతం సున్నగా మారింది) పూచెన్గలువలు (ద్రుతం మీది హల్లుతో కలిసి సంశ్లేష రూపం అయ్యింది) పూచెను గలువలు (ద్రుతము మార్పు చెందలేదు) దీనికి సూత్రం చెపితే సూత్రం ఇలా ఉంటుంది.

2వ సూత్రం :
ఆదేశ సరళానికి ముందున్న ద్రుతానికి బిందు, సంశ్లేషలు విభాషగా వస్తాయి.
గమనిక :
అంటే ఒక్కోసారి బిందువు వస్తుంది. ఒక్కోసారి సంశ్లేష వస్తుంది.

8. గసడదవాదేశ సంధి :
కింది పదాలను ఎలా విడదీశారో గమనించండి.
1) గొప్పవాడుగదా = గొప్పవాడు + కదా డు + క)
2) కొలువు సేసి = కొలువు + చేసి (వు + చే)
3) వాడుడక్కరి = వాడు + టక్కరి (డు + ట)
4) నిజముదెలిసి = నిజము + తెలిసి (ము + తె)
5) పాలువోయక = పాలు + పోయక (లు + పో)

గమనిక :
పై ఉదాహరణలలో పూర్వపదం చివర ప్రథమా విభక్తి ప్రత్యయాలు ఉన్నాయి. పరపదం మొదట క, చ, ట, త, ప లు ఉన్నాయి. ఈ విధంగా ప్రథమావిభక్తి మీద, ప్రత్యయాలు క, చ, ట, త, ప లు పరమైతే, వాటి స్థానంలో గ, స, డ, ద, వ, లు ఆదేశంగా వస్తాయి. అంటే –
1) క – గ – గా మారుతుంది
2) చ – స గా మారుతుంది
3) ట – డ గా మారుతుంది.
4) త – ద – గా మారుతుంది
5) ప – వ గా మారుతుంది

అంటే క, చ, ట, త, ప లకు, గ, స, డ, ద, వ లు ఆదేశంగా వస్తాయి.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

గసడదవాదేశ సంధి
సూత్రం : ప్రథమ మీది పరుషములకు గ స డ ద వ లు బహుళంగా వస్తాయి.

ద్వంద్వ సమాసంలో గ స డ ద వా దేశ సంధి :
కింది పదాలను గమనించండి.
కూరగాయలు = కూర + కాయ + లు
కాలుసేతులు = కాలు + చేయి + లు
టక్కుడెక్కులు = టక్కు + టెక్కు + లు
తల్లి దండ్రులు = తల్లి + తండ్రి + లు
ఊరువల్లెలు : ఊరు + పల్లె + లు
నల్ల గలువలు = నల్ల + కలువ + లు

గమనిక :
పై ఉదాహరణలు ద్వంద్వ సమాసపదాలు. పై ఉదాహరణలలో కూడా క చట త ప లకు గ స డ ద వ లు వచ్చాయి. దీన్నే గ స డ ద వా దేశం అంటారు.

గసడదవాదేశ సంధి
సూత్రం : ద్వంద్వ సమాసంలో మొదటి పదం మీద ఉన్న క చ ట త ప లకు గ స డ ద వ లు క్రమంగా వస్తాయి.
కింది పదాలను కలపండి.
1) అక్క + చెల్లి = అక్కాసెల్లెండ్రు
2) అన్న + తమ్ముడు = అన్నదమ్ములు
3) నల్ల + కలువ = నల్ల కలువలు

సంస్కృత సంధులు

1. సవర్ణదీర్ఘ సంధి
సూత్రం : అ, ఇ, ఉ, ఋ అనే వర్ణాలకు అవే (స)వర్ణాలు కలిసినప్పుడు దీర్ఘం తప్పనిసరిగా వస్తుంది.

గమనిక :
‘అ’ వర్ణానికి – ‘అ, ఆ’ లు – సవర్ణాలు
‘ఇ’ వర్ణానికి – ‘ఇ, ఈ’ లు – సవర్ణాలు
‘ఉ’ వర్ణానికి – ‘ఉ, ఊ లు’ – సవర్ణాలు
‘ఋ’ వర్ణానికి – ‘బు, ఋ’ లు – సవర్ణాలు

ఉదా :
1) రామానుజుడు = రామ + అనుజుడు – (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
2) రామాలయం = రామ ఆలయం – (అ + ఆ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
3) కవీంద్రుడు = ఇంద్రుడు – (ఇ + ఇ = ఈ) = సవర్లదీర్ఘ సంధి
4) భానూదయం = భాను + ఉదయం (ఉ + ఉ = ఊ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
5) వధూ పేతుడు = వధూ + ఉపేతుడు – (ఊ + ఉ = ఊ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
6) పిత్రణం = పితృ + ఋణం – (ఋ + ఋ = ఋ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
7) మాత్రణం = మాతృ + ఋణం – (ఋ + ఋ = ఋ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
8) విద్యాధికుడు = విద్య + అధికుడు – (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
9) విలాపాగ్నులు = విలాప + అగ్నులు – (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
10) విషాదాశ్రువులు = విషాద + అశ్రువులు – (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
11) ప్రేమానురాగాలు = ప్రేమ + అనురాగాలు – (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
12) పవనాగ్ని = పవన + అగ్ని – (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

AP Board 8th Class Telugu Grammar

2. గుణసంధి
సూత్రం : అకారానికి ఇ, ఉ, ఋ లు పరమైతే ఏ, ఓ, అర్ లు ఏకాదేశంగా వస్తాయి.
1. ఉదా :
రాజేంద్రుడు = రాజ + ఇంద్రుడు – (ఆ + ఇ = ఏ) – గుణసంధి
మహేంద్రుడు = మహా + ఇంద్రుడు – (ఆ + ఇ = ఏ) – గుణసంధి
నరేంద్రుడు = నర + ఇంద్రుడు – (అ + ఇ = ఏ) – గుణసంధి
సురేంద్రుడు = సుర + ఇంద్రుడు – (అ + ఇ = ఏ) – గుణసంధి
నిజేచ్ఛ = నిజ + ఇచ్చ – (అ + ఇ = ఏ) – గుణసంధి

2.ఉదా :
పరోపకారం = పర + ఉపకారం – (అ + అ + ఉ) – గుణసంధి
మహోన్నతి = మహా + ఉన్నతి – (ఆ + ఉ + ఓ) – గుణసంధి
దేశోన్నతి = దేశ + ఉన్నతి – (అ + ఉ = ఓ) – గుణసంధి
గృహోపకరణం = గృహ + ఉపకరణం – (అ + ఉ = ఓ) – గుణసంధి
రజోవృష్టి = రజ + వృష్టి – (అ + ఉ = ఓ) – గుణ సంధి
గుళోన్నతి = గుణ + ఉన్నతి – (అ + ఉ = ఓ) – గుణసంధి
సూర్యోదయం = సూర్య + ఉదయం = (అ + ఉ = ఓ) = గుణసంధి

3. ఉదా :
రాజర్షి = రాజ + ఋషి – (అ + ఋ = అర్) – గుణసంధి
మహర్షి = మహా + ఋషి – (ఆ + ఋ = అర్) – గుణసంధి

గమనిక :
1) అ, ఆ లకు, ఇ, ఈ లు కలిసి ‘ఏ’ గా మారడం
2) అ, ఆ లకు, ఉ, ఊ లు కలిసి ‘ఓ’ గా మారడం
3) అ, ఆ లకు, ఋ, ౠ లు కలిసి ‘అర్’ గా మారడం.

పై మూడు సందర్భాల్లోనూ, పూర్వ స్వరం అంటే సంధి విడదీసినపుడు మొదటి పదం చివరి అచ్చు, అ, ఆ లుగా ఉంది. పర స్వరం, అంటే విడదీసిన రెండవ పదంలో మొదటి అచ్చులు ఇ, ఉ, ఋలుగా ఉన్నాయి.

గమనిక :
1) అ, ఆ లకు – ‘ఇ’ కలిస్తే ‘ఏ’ గా మారుతుంది.
2) అ, ఆ లకు – ‘ఉ’ కలిస్తే ‘ఓ’ గా మారుతుంది.
3) అ, ఆ లకు – ‘ఋ’ కలిస్తే ‘అర్’ గా మారుతుంది.

గమనిక :
ఏ, ఓ, అర్ అనే వాటిని గుణాలు అంటారు. ఇలా గుణాలు వచ్చే సంధిని “గుణసంధి” అంటారు.

3. యణాదేశ సంధి
సూత్రం : ఇ, ఉ, ఋ, లకు అసవర్ణాచ్చులు పరమైతే య, వ, ర లు ఆదేశంగా వస్తాయి.

ఈ కింది పదాలను విడదీయండి. మార్పును గమనించండి.
ఉదా :
అ) అత్యానందం = అతి + ఆనందం – (త్ + ఇ + ఆ = యా) – యణాదేశ సంధి
1) అత్యంతం = అతి + అంతం – (అత్ + ఇ + అ + య) – యణాదేశ సంధి

ఉదా :
ఆ) అణ్వస్త్రం = అణు + అస్త్రం – (ణ్ + ఉ + అ = వ) – యణాదేశ సంధి
2) గుర్వాజ్ఞ = గురు + ఆజ్ఞ – (ర్ + ఉ + ఆ = వ) – యణాదేశ సంధి

ఉదా :
ఇ) పిత్రాజ్ఞ = పితృ + ఆజ్ఞ – (బ + ఆ = రా) – యణాదేశ సంధి
3) మాత్రంశ = మాతృ + అంశ – (ఋ + అ = ర) – యణాదేశ సంధి

గమనిక :
ఇ, ఉ, ఋ లకు అసవర్ణాచ్చులు (వేరే అచ్చులు) పక్కన వచ్చినపుడు, క్రమంగా వాటికి య – వ – ర లు వచ్చాయి. యవరలను ‘యణ్ణులు’ అంటారు. యణ్ణులు చేరితే వచ్చే సంధిని ‘యణాదేశ సంధి అంటారు. యణాదేశ సంధిలో, ‘ఇ’ కి బదులుగా “య్”, ‘ఉ’ కి బదులుగా ‘వ్’, ‘ఋ’ కి బదులుగా ‘ర్‌’ వచ్చాయి.

యణాదేశ సంధి
సూత్రం : ఇ, ఉ, ఋ లకు, అసవర్ణాచ్చులు పరమైతే య, వ, ర లు ఆదేశంగా వస్తాయి.

4. వృద్ధి సంధి
సూత్రం : అకారానికి ఏ, ఐలు పరమైతే ‘ఐ’ కారమూ, ఓ, ఔ లు పరమైతే ‘ఔ’ కారమూ వస్తాయి.
ఈ కింది పదాలను విడదీయండి.
1.ఉదా :
వసుధైక = వసుధా + ఏక- (అ + ఏ = ఐ) – వృద్ధి సంధి
అ) రసైక = రస + ఏక – (అ + ఏ = ఐ) – వృద్ధి సంధి
ఆ) సురైక = సుర + ఏక- (అ + ఏ = ఐ) – వృద్ధి సంధి

2. సమైక్యం = సమ + ఐక్యం = (అ + ఐ = ఇ) – వృద్ధి సంధి
అప్లైశ్వర్యం = అష్ట + ఐశ్వర్యం – (అ + ఐ = ఐ) – వృద్ధి సంధి
ఈ) దేవైశ్వర్యం = దేవ + ఐశ్వర్యం – (అ + ఐ = ఐ) – వృద్ధి సంధి

3. పాపౌఘము = పాప + ఓఘము – (అ + ఓ = ఔ) – వృద్ధి సంధి
ఉ) వనౌకసులు = వన + ఓకసులు – (అ + ఓ = ఔ) – వృద్ధి సంధి
ఊ) వనౌషధి = వన + ఓషధి – (అ + ఓ = ఔ) – వృద్ధి సంధి

4. రసౌచిత్యం = రస + ఔచిత్యం – (అ + ఔ = ఔ) – వృద్ధి సంధి
ఋ) దివ్యౌషధం = దివ్య + ఔషధం – (అ + ఔ = ఔ) – వృద్ధి సంధి
ఋ) దేశాన్నత్యం = దేశ + ఔన్నత్యం – (అ + ఔ = ఔ) – వృద్ధి సంధి

గమనిక :
పైన పేర్కొన్న పదాలను విడదీసినపుడు మీరు గమనింపదగిన విషయం ఇది.
1. వృద్ధి సంధి ఏర్పడేటప్పుడు, ప్రతిసారీ పూర్వస్వరంగా ‘అ’ వచ్చింది.
2. పర స్వరం స్థానంలో వరుసగా “ఏ, ఐ, ఓ, ఔ”లు ఉన్నాయి.
3. అకారానికి ఏ, ఐ లు కలిపినపుడు ‘ఐ’ వచ్చింది.
4. అకారానికి ఓ, ఔ లు కలిపినపుడు ‘ఔ’ వచ్చింది.

వృద్ధి సంధి
సూత్రం : అకారానికి ఏ, ఐ లు పరమైనపుడు ‘ఐ’ కారమూ, ఓ, ఔ లు పరమైనపుడు ‘ఔ’ కారమూ వస్తాయి.

గమనిక :
ఐ, ఔ లను ‘వృద్దులు’ అంటారు.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

సమాసాలు

సమాసం :
వేరు వేరు అర్థాలు గల రెండు పదాలు కలసి, ఏకపదంగా ఏర్పడితే దాన్ని ‘సమాసం’ అంటారు.

గమనిక :
అర్థవంతమైన రెండు పదాలు కలిసి, క్రొత్తపదం ఏర్పడడాన్ని సమాసం అంటారు. సమాసంలో మొదటి పదాన్ని పూర్వ పదం అంటారు. రెండవ పదాన్ని ఉత్తరపదం అంటారు.
ఉదా :
‘రామ బాణం’ అనే సమాసంలో, ‘రామ’ అనేది పూర్వపదం. ‘బాణం’ అనేది ఉత్తరపదం.

1. ద్వంద్వ సమాసం:
రెండు కాని, అంతకంటే ఎక్కువ కాని నామవాచకాల మధ్య ఏర్పడే సమాసాన్ని “ద్వంద్వ సమాసం” అంటారు. (సమాసంలోని రెండు పదాల అర్థానికి ప్రాధాన్యం గల సమాసం ద్వంద్వ సమాసం.)

ఈ కింది వాక్యాల్లోని ద్వంద్వ సమాస పదాలను గుర్తించి రాయండి.
1) ఈ అన్నదమ్ములు ఎంతో మంచివాళ్ళు.
జవాబు:
అన్నదమ్ములు

2) నేను మార్కెట్ కు వెళ్ళి కూరగాయలు తెచ్చాను.
జవాబు:
కూరగాయలు

3) ప్రమాదంలో నా కాలుసేతులకు గాయాలయ్యాయి.
జవాబు:
కాలుసేతులు

I. ఈ కింది ద్వంద్వ సమాసాలను వివరించండి. విగ్రహవాక్యం రాయండి.
సమాస పదాలు – విగ్రహవాక్యాలు
1) ఎండవానలు – ఎండా, వానా
2) తల్లిదండ్రులు – తల్లి, తండ్రి
3) గంగాయమునలు – గంగ, యమున

II. ఈ కింది విగ్రహవాక్యాలను సమాసపదాలుగా మార్చండి.

విగ్రహము – సమాసపదం
1) కుజనుడూ, సజ్జనుడూ – కుజనసజ్జనులు
2) మంచి, చెడూ – మంచిచెడులు
3) కష్టమూ, సుఖమూ – కష్టసుఖములు
4) వజ్రమూ, వైడూర్యము – వజ్రవైఢూర్యాలు

2. ద్విగు సమాసం :
సమాసంలో మొదటి (పూర్వ) పదంలో సంఖ్య గల సమాసాలను ద్విగు సమాసాలు అంటారు.
అభ్యాసం :
కింది సమాస పదాలను ఉదాహరణలలో చూపిన విధంగా వివరించండి.
ఉదా :
నవ రసాలు – నవ (9) సంఖ్య గల రసాలు
1) రెండు జడలు – రెండు (2) సంఖ్య గల జడలు
2) దశావతారాలు – దశ (10) సంఖ్య గల అవతారాలు
3) ఏడు రోజులు – ఏడు (7) సంఖ్య గల రోజులు
4) నాలుగు వేదాలు – నాలుగు (4) సంఖ్య గల వేదాలు
5) మూడు రోజులు – మూడు (3) సంఖ్య గల రోజులు
6) రెండు రోజులు – రెండు (2) సంఖ్య గల రోజులు
7) రెండు చేతులు – రెండు (2) సంఖ్య గల చేతులు
8) ముగ్గురు దేవతలు- ముగ్గురు (3) సంఖ్య గల దేవతలు

గమనిక :
పైన పేర్కొన్న సమాసాలలో సంఖ్యావాచకం పూర్వపదంగా ఉండటాన్ని గమనించండి. ఇలా మొదటి పదంలో సంఖ్య గల సమాసాలు “ద్విగు సమాసాలు”.

3. తత్పురుష సమాసం :
విభక్తి ప్రత్యయాలు విగ్రహవాక్యంలో ఉపయోగించే సమాసాలు తత్పురుష సమాసాలు.

అభ్యాసము :
కింది పదాలను చదివి, విగ్రహ వాక్యాలు రాయండి.
సమాసం – విగ్రహవాక్యం
1) రాజభటుడు – రాజు యొక్క భటుడు
2) తిండి గింజలు – తిండి కొఱకు గింజలు
3) పాపభీతి – పాపము వల్ల భీతి

గమనిక :
‘రాజ భటుడు’ అనే సమాసంలో ‘రాజు’ పూర్వ పదం. ‘భటుడు’ ఉత్తర పదం. ‘రాజభటుడు’ కు విగ్రహవాక్యం రాస్తే; ‘రాజు యొక్క భటుడు’ అవుతుంది. దీంట్లో యొక్క అనేది షష్ఠీవిభక్తి ప్రత్యయం. భటుడు రాజుకు చెందినవాడు అని చెప్పడానికి షష్ఠీ విభక్తి ప్రత్యయాన్ని వాడారు. ఈ విధంగా విభక్తి ప్రత్యయాలు విగ్రహవాక్యంలో ఉపయోగించే సమాసాలు “తత్పురుష సమాసాలు”.

గమనిక :
పూర్వ పదం చివర ఉండే విభక్తిని బట్టి తత్పురుష సమాసాలు వస్తాయి.

తత్పురుష సమాసం రకాలువిభక్తులుఉదాహరణ, విగ్రహవాక్యం
1) ప్రథమా తత్పురుష సమాసండు, ము, వు, లుమధ్యాహ్నం – అహ్నం యొక్క మధ్యభాగం
2) ద్వితీయా తత్పురుష సమాసంని, ను, ల, కూర్చి, గురించిజలధరం – జలమును ధరించినది
3) తృతీయా తత్పురుష సమాసంచేత, చే, తోడ, తోబుద్ధిహీనుడు – బుద్ధిచేత హీనుడు
4) చతుర్డీ తత్పురుష సమాసంకొఱకు, కైవంట కట్టెలు – వంట కొఱకు కట్టెలు
5) పంచమీ తత్పురుష సమాసంవలన, (వల్ల) కంటే, పట్టిదొంగభయం – దొంగ వల్ల భయం
6) షష్ఠీ తత్పురుష సమాసంకి, కు, యొక్క, లో, లోపలరామబాణం – రాముని యొక్క బాణం
7) సప్తమీ తత్పురుష సమాసంఅందు, నదేశభక్తి – దేశము నందు భక్తి
8) నఃణ్ తత్పురుష సమాసంనఞ్ అంటే వ్యతిరేకముఅసత్యం – సత్యం కానిది

అభ్యాసం :
కింది సమాసాలు చదివి, విగ్రహవాక్యాలు రాయండి. అవి ఏ తత్పురుష సమాసాలో తెలపండి.

సమాసంవిగ్రహవాక్యంసమాసం పేరు
అ) రాజ పూజితుడురాజుచే పూజితుడుతృతీయా తత్పురుషము
ఆ) ధనాశధనము నందు ఆశసప్తమీ తత్పురుషము
ఇ) పురజనులుపురమందు జనులుసప్తమీ తత్పురుషము
ఈ) జటాధారిజడలను ధరించినవాడుద్వితీయా తత్పురుషము
ఉ) భుజబలంభుజముల యొక్క బలంషష్ఠీ తత్పురుషము
ఊ) అగ్నిభయంఅగ్ని వల్ల భయంపంచమీ తత్పురుషము
ఋ) అక్రమంక్రమం కానిదినఞ్ తత్పురుష సమాసం

తత్పురుష సమాసాలు :
విభక్తుల ఆధారంగా ఏర్పడే తత్పురుష సమాసాలను గూర్చి తెలిసికొన్నారు. కింది వాటిని కూడా పరిశీలించండి.
1) మధ్యాహ్నము – అహ్నము యొక్క మధ్యము (మధ్య భాగం)
2) పూర్వకాలము – కాలము యొక్క పూర్వము (పూర్వ భాగం)

గమనిక :
పై వాటిలో మొదటి పదాలైన మధ్య, పూర్వ అనే పదాలకు ‘ము’ అనే ప్రథమా విభక్తి ప్రత్యయం చేరడం వల్ల ‘మధ్యము’, ‘పూర్వము’గా మారతాయి. ఇలా పూర్వపదానికి ప్రథమా విభక్తి ప్రత్యయం రావడాన్ని ‘ప్రథమా తత్పురుష సమాసం’ అంటాము. కింది వాటిని పరిశీలించండి.
1) నఞ్ + సత్యం = అసత్యం – సత్యం కానిది
2) నఞ్ + భయం = అభయం – భయం కానిది
3) నఞ్ + అంతము = అనంతము – అంతము కానిది
4) నఞ్ + ఉచితం = అనుచితం – ఉచితము కానిది

గమనిక :
సంస్కృతంలో ‘నఃగ్’ అనే అవ్యయం వ్యతిరేకార్థక బోధకం. దీనికి బదులు తెలుగులో అ, అన్ అనే ప్రత్యయాలు వాడతారు. పై ఉదాహరణల్లో వాడిన ‘నఇస్’ అనే అవ్యయాన్ని బట్టి, దీన్ని “నఞ్ తత్పురుష సమాసం” అంటారు.

అభ్యాసం :
కింది పదాలకు విగ్రహవాక్యాలు రాసి, సమాస నామం పేర్కొనండి.

సమాస పదంవిగ్రహవాక్యంసమాసం పేరు
అ) అర్ధరాత్రిరాత్రి యొక్క అర్ధముప్రథమా తత్పురుషం
ఆ) అనూహ్యముఊహ్యము కానిదినఞ్ తత్పురుషం
ఇ) అక్రమంక్రమము కానిదినఞ్ తత్పురుషం
ఈ) అవినయంవినయం కానిదినఞ్ తత్పురుషం

సమాపక – అసమాపక క్రియలు

ఈ కింది వాక్యాలలోని క్రియలను గమనించండి.

1) ఉదయ్ భోజనం చేసి సినిమాకు వెళ్ళాడు.
2) వైష్ణవి పుస్తకం చదివి నిద్రపోయింది.
3) అరుణ్ చిత్రాలు గీసి ప్రదర్శనకు పెట్టాడు.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

అ) సమాపక క్రియలు :
పై వాక్యాలలో ప్రతివాక్యం చివరన ఉన్న వెళ్ళాడు, పెట్టాడు వంటి క్రియలు పని పూర్తి అయ్యిందని తెలుపుతున్నాయి. వీటిని సమాపక క్రియలు అంటారు.

ఆ) అసమాపక క్రియలు :
వాక్యం మధ్యలో ఉన్న ‘చేసి’ ‘గీసి’ ‘చదివి’ – అన్న క్రియలు పని పూర్తికాలేదని తెలుపుతున్నాయి. వీటిని అసమాపక క్రియలు అంటారు.

ఇ) అసమాపక క్రియా – భేదాలు

1) క్త్వార్థకం : (భూతకాలిక అసమాపక క్రియ)
భాస్కర్ ఆట ఆడి, అలసిపోయి ఇంటికి వచ్చాడు. ఈ వాక్యంలో భాస్కర్ ‘కర్త’. ‘వచ్చాడు’ అనేది కర్త. వాచకానికి చెందిన ప్రధాన క్రియ.

ఆడి, అలసి అనేవి కర్తృవాచక పదానికి చెందిన ఇతరక్రియలు. ఆడి, అలసి అనే పదాలు క్రియలే కాని, వాటితో పూర్తి భావం తెలియడం లేదు. ఆడి, అలసిపోయి అనే క్రియల తర్వాత, ఏం చేస్తాడు? అనే ప్రశ్న వస్తోంది. ఆడి, అలసిపోయి అనే క్రియలు, భూతకాలంలోని పనిని సూచిస్తున్నాయి. వీటిని భూతకాలిక అసమాపక క్రియలని క్వార్థకం’ అని పిలుస్తారు.

ఈ క్రియలన్నీ ‘ఇ’ కారంతో అంతమవుతాయి. అంటే చివరి – ‘ఇ’ అనే ప్రత్యయం చేరిన క్రియారూపం ‘క్వార్థం’.
ఉదాహరణ :
పుష్ప అన్నం తిని నిద్రపోయింది. ఇందులో ‘తిని’ అనేది క్వార్థం (అసమాపక క్రియ)

2) శత్రర్థకం : (వర్తమాన అసమాపక క్రియ)
అఖిలేశ్ మధుకర్ తో ‘మాట్లాడుతూ’ నడుస్తున్నాడు. ఈ వాక్యంలో ‘నడుస్తున్నాడు’ అనే ప్రధానక్రియకు ‘మాట్లాడుతూ’ అనే ఉపక్రియ వర్తమాన కాలంలో ఉండి, అసమాపక క్రియను సూచిస్తుంది.

ఈ విధంగా ‘మాట్లాడు’ అనే ధాతువుకు ‘తూ’ అనే ప్రత్యయం చేరుతున్నది. ఇలా చేరడం వల్ల వర్తమాన అసమాపక క్రియగా మారుతుంది. వర్తమాన అసమాపక క్రియను ‘శత్రర్థకం’ అంటారు.
ఉదా :
1) జ్యోతిర్మయి కంప్యూటర్ లో ఏదో చదువుతూ ముఖ్యాంశాలు రాసుకుంది.
2) మాధవి ఆలోచిస్తూ పుస్తకం చదువుతున్నది.
3) సలీమా పాడుతూ నాట్యం చేస్తుంది.

గమనిక :
పై వాక్యాలలో 1) చదువుతూ 2) ఆలోచిస్తూ 3) పాడుతూ అనేవి శత్రర్థకములు.

3) చేదర్థకం : (ధాతువుకు తే, ఐతే అనే ప్రత్యయాలు చేరతాయి.)
కింది వాక్యం చదవండి.

“కష్టపడి పనిచేస్తే ఫలితం దానంతట అదే వస్తుంది.”

పై వాక్యంలో ప్రధాన క్రియ ‘వస్తుంది’ – ఇది ఫలితాన్ని సూచిస్తుంది. ఈ ఫలితం రావాలంటే షరతును విధించడానికి చేర్చే అసమాపక క్రియ చేస్తే ఇది కారణం. అది కార్యం. ఈ విధంగా సంశ్లేష వాక్యాల్లో ప్రధాన క్రియ సూచించే పని జరగటానికి షరతును సూచించే క్రియ ‘చేదర్థకం’ అంటారు. చేత్ అర్థాన్ని ఇచ్చేది – చేదర్థకం. వీటిలో ధాతువుకు తే, ఐతే అనే ప్రత్యయాలు చేరతాయి.
ఉదా :
1. మొక్కలు నాటితే అవి పర్యావరణానికి మేలు చేస్తాయి.
2. మంచి పుస్తకాలు చదివితే అజ్ఞానం తొలగుతుంది.

అభ్యాసం :
ఈ కింది వాక్యంలోని అసమాపక క్రియలను రాయండి.
1) రమ రోడ్డు మీద ఉన్న ఒక కాగితం ముక్కను తీసి దగ్గరలో ఉన్న చెత్తకుండీలో వేసి మళ్ళీ సైకిలెక్కి వెళ్ళిపోయింది.
జవాబు:
తీసి, వేసి, ఎక్కి అనేవి అసమాపక క్రియలు.

తద్ధర్మ క్రియలు :
ఒక వస్తువు స్వభావాన్నీ , ధర్మాన్ని తెలిపే క్రియలనూ, నిత్య సత్యాలను తెలిపే వాటినీ, ‘తద్దర్మ క్రియలు’ అంటారు.
ఉదా :
1) సూర్యుడు తూర్పున ఉదయిస్తాడు.
2) సూర్యుడు పడమట అస్తమిస్తాడు.
3) పక్షి ఆకాశంలో ఎగురుతుంది

ప్రశ్నా వాక్యాలు :
ఎప్పుడు, ఎక్కడ, ఎందుకు, ఎవరు, ఏమిటి అనే పదాలను ఉపయోగించి, ప్రశ్నార్థక వాక్యాలు తయారుచేయవచ్చునని మీకు తెలుసు. వాక్యం చివరలో ‘ఆ’ అనే ప్రత్యయాన్ని చేర్చి కూడా ప్రశ్నా వాక్యంగా మార్చవచ్చు.
ఉదా :
1) మీరు బడికి వెళతారా?
2) దైన్య స్థితిని చూస్తారా?

అభ్యాసం :
కింది వాటిని జతపరచండి.

1) వాటిని ఇనప్పెట్టెలో పెట్టి తాళాలు వేసిఅ) చేదర్థకం
2) కాపలా కాస్తూ హాయిగా తిని కూర్చోఆ) శత్రర్థకం
3) మానసికంగా ఎదిగినట్లైతేఇ) ప్రశ్నార్థకం
4) నిర్భయంగా జీవించాలని ఆశించడం తప్పా?ఈ) క్వార్థకం

జవాబు:

1) వాటిని ఇనప్పెట్టెలో పెట్టి తాళాలు వేసిఈ) క్వార్థకం
2) కాపలా కాస్తూ హాయిగా తిని కూర్చోఆ) శత్రర్థకం
3) మానసికంగా ఎదిగినట్లైతేఅ) చేదర్థకం
4) నిర్భయంగా జీవించాలని ఆశించడం తప్పా?ఇ) ప్రశ్నార్థకం

వాక్య రకాలు

వాక్యాలు మూడు రకాలు

  1. సామాన్య వాక్యం
  2. సంక్లిష్ట వాక్యం
  3. సంయుక్త వాక్యం

1) ఉష పాఠం చదువుతున్నది.
2) మురళి మంచి బాలుడు.

1) సామాన్య వాక్యం :
గమనిక :
పై మొదటి వాక్యంలో క్రియ ఉంది. రెండో వాక్యంలో క్రియ లేదు. ఈ విధంగా క్రియ ఉన్నా, లేకున్నా ఒకే ఒక్క భావాన్ని ప్రకటించే వాక్యాలను సామాన్య వాక్యాలు అంటారు.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

2) సంక్లిష్ట వాక్యం : ఈ కింది సామాన్య వాక్యాలను కలిపి రాయండి.
ఉదా :
1) శ్రీకాంత్ అన్నం తిన్నాడు.
2) శ్రీకాంత్ బడికి వచ్చాడు.
జవాబు:
శ్రీకాంత్ అన్నం తిని బడికి వచ్చాడు. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

గమనిక :
పై వాక్యాలను కలిపినపుడు ఒక సమాపక క్రియ, ఒకటిగాని అంతకంటే ఎక్కువగాని అసమాపక క్రియలు ఉంటాయి. ఇటువంటి వాక్యాలను ‘సంక్లిష్ట వాక్యాలు’ అంటారు.

3) సంయుక్త వాక్యం :
సమ ప్రాధాన్యం కల వాక్యాలను కలపడం వల్ల ఏర్పడే వాక్యాలను ‘సంయుక్త వాక్యాలు’ అంటారు.
ఉదా :
1) సీత చదువుతుంది, పాడుతుంది.
2) అతడు నటుడు, రచయిత.
3) అశ్విని, జ్యోతి అక్కా చెల్లెండ్రు.

సామాన్య వాక్యాలు :
అ) రాజు అన్నం తిన్నాడు.
ఆ) గోపి పరీక్ష రాశాడు.
ఇ) గీత బడికి వెళ్ళింది.

గమనిక :
పై వాక్యాల్లో తిన్నాడు, రాశాడు, వెళ్ళింది అనే క్రియలు సమాపక క్రియలు. ప్రతి వాక్యంలో ఒకే సమాపక క్రియ ఉంది. ఇలా ఒకే సమాపక క్రియ ఉంటే, ఆ వాక్యాలను ‘సామాన్య వాక్యాలు’ అంటారు.

కొన్ని సామాన్య వాక్యాలు క్రియ లేకుండా కూడా ఉంటాయి.
ఉదా :
హైదరాబాదు మన రాష్ట్ర రాజధాని.

సంక్లిష్ట వాక్యాలు :
గీత బజారుకు వెళ్ళింది. గీత కూరగాయలు కొన్నది.

గమనిక :
పై సామాన్య వాక్యాలలో రెంటిలోనూ ‘గీత’ అనే నామవాచకం ఉంది. ఈ విధంగా తిరిగి చెప్పబడిన నామవాచకాన్ని తొలగించి, మొదటి వాక్యంలోని క్రియ ‘వెళ్ళింది’ అనే దాన్ని ‘వెళ్ళి’ అనే అసమాపక క్రియగా మార్చి రాస్తే సంక్లిష్ట వాక్యం ఏర్పడుతుంది.
ఉదా :
గీత బజారుకు వెళ్ళి, కూరగాయలు కొన్నది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

అభ్యాసం :
కింది సామాన్య వాక్యాల్ని సంక్లిష్ట వాక్యాలుగా మార్చి రాయండి.
అ) 1) విమల వంట చేస్తుంది. విమల పాటలు వింటుంది.
జవాబు:
విమల వంట చేస్తూ, పాటలు వింటుంది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

ఆ) అమ్మ నిద్ర లేచింది. అమ్మ ముఖం కడుక్కుంది.
జవాబు:
అమ్మ నిద్రలేచి, ముఖం కడుక్కుంది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

అభ్యాసం :
కింది సంక్లిష్ట వాక్యాలను సామాన్య వాక్యాలుగా మార్చి రాయండి.
1) తాత భారతం చదివి, నిద్రపోయాడు. (సంక్లిష్ట వాక్యం)
జవాబు:
తాత భారతం చదివాడు. తాత నిద్రపోయాడు. (సామాన్య వాక్యాలు)

2) చెట్లు పూత పూస్తే, కాయలు కాస్తాయి. (సంక్లిష్ట వాక్యం)
జవాబు:
చెట్లు పూత పూస్తాయి. చెట్లు కాయలు కాస్తాయి. (సామాన్య వాక్యాలు)

3) రాముడు నడుచుకుంటూ వెళ్ళి, తన ఊరు చేరాడు. (సంక్లిష్ట వాక్యం)
జవాబు:
రాముడు నడుచుకుంటూ వెళ్ళాడు. రాముడు తన ఊరు చేరాడు. (సామాన్య వాక్యాలు)

AP Board 8th Class Telugu Grammar

అభ్యాసం :
కింది సామాన్య వాక్యాలను, సంక్లిష్ట వాక్యాలుగా మార్చి రాయండి.
ఉదా :
1) శర్వాణి పాఠం చదివింది. శర్వాణి నిద్రపోయింది. (సామాన్య వాక్యాలు)
జవాబు:
శర్వాణి పాఠం చదివి, నిద్రపోయింది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

2) మహతి ఆట ఆడింది. మహతి అన్నం తిన్నది. (సామాన్య వాక్యాలు)
జవాబు:
మహతి ఆట ఆడి, అన్నం తిన్నది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

3) నారాయణ అన్నం తింటాడు. నారాయణ నీళ్ళు తాగుతాడు. (సామాన్య వాక్యాలు)
జవాబు:
నారాయణ అన్నం తింటూ, నీళ్లు తాగుతాడు. (సంక్లిష్ట వాక్యం)

అభ్యాసం :
కింది సంక్లిష్ట వాక్యాలను, సామాన్య వాక్యాలుగా మార్చి రాయండి.
ఉదా :
1) శరత్ ఇంటికి వచ్చి అన్నం తిన్నాడు. (సంక్లిష్ట వాక్యం)
జవాబు:
శరత్ ఇంటికి వచ్చాడు. శరత్ అన్నం తిన్నాడు. (సామాన్య వాక్యాలు)

2) రజియా పాట పాడుతూ ఆడుకుంటున్నది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)
జవాబు:
రజియా పాట పాడుతుంది. రజియా ఆడుకుంటున్నది. (సామాన్య వాక్యాలు)

సంయుక్త వాక్యం:

కింది వాక్యాలను గమనించండి.

విమల తెలివైనది. విమల అందమైనది – విమల తెలివైనది, అందమైనది.
ఇలా రెండు సామాన్య వాక్యాలు కలిసి, ఒకే వాక్యంగా ఏర్పడటాన్ని సంయుక్త వాక్యం అంటారు.

సంయుక్త వాక్యాలుగా మారేటప్పుడు వచ్చే మార్పులు :
అ) వనజ చురుకైనది. వనజ అందమైనది.
వనజ చురుకైనది, అందమైనది. (రెండు నామపదాల్లో ఒకటి లోపించడం)

ఆ) అజిత అక్క. శైలజ చెల్లెలు.
అజిత, శైలజ అక్కా చెల్లెళ్ళు. (రెండు నామపదాలు ఒకచోట చేరి చివర బహువచనం చేరింది)

ఇ) ఆయన డాక్టరా? ఆయన ప్రొఫెసరా?
ఆయన డాక్టరా? ప్రొఫెసరా? (రెండు సర్వనామాల్లో ఒకటి లోపించింది)

కర్తరి వాక్యాలు – కర్మణి వాక్యాలు

1) కింది వాక్యాలను పరిశీలించి మార్పులను గమనించండి.
అ) సంఘ సంస్కర్తలు దురాచారాలను నిర్మూలించారు.
ఆ) సంఘ సంస్కర్తల చేత దురాచారాలు నిర్మూలించబడ్డాయి.

గమనిక :
పై రెండు వాక్యాల అర్థం ఒక్కటే. కానీ వాక్య నిర్మాణంలో తేడా ఉంది. ఈ రెండు వాక్యాల మధ్య భేదం ఇది.
1) “సంఘ సంస్కర్తలు దురాచారాలను నిర్మూలించారు”.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

1) కర్తరి వాక్యం :
ఈ మొదటి వాక్యంలో కర్తకు ప్రాధాన్యం ఉంది. అంటే క్రియ కర్తను సూచిస్తుంది. కర్మకు ద్వితీయా విభక్తి చేరి ఉంది. ఇలాంటి వాక్యాన్ని ‘కర్తరి వాక్యం’ అంటారు.

2) సంఘ సంస్కర్తల చేత దురాచారాలు నిర్మూలించబడ్డాయి. అనే రెండవ వాక్యంలో
1) కర్తకు తృతీయా విభక్తి ఉంది.
2) క్రియకు ‘బడు’ అనే ధాతువు చేరింది
3) క్రియ – కర్మ ప్రధానంగా ఉంది.

2) కర్మణి వాక్యం :
వాక్యంలో క్రియకు ‘బడు’ ధాతువు చేరి, కర్తకు తృతీయా విభక్తి చేరే వాక్యాన్ని ‘కర్మణి వాక్యం’ అంటారు.

అభ్యాసం – 1: కింది కర్తరి వాక్యాలను కర్మణి వాక్యాలుగా రాయండి.
అ) వాల్మీకి రామాయణాన్ని రచించాడు. (కర్తరి వాక్యం)
జవాబు:
వాల్మీకిచే రామాయణం రచింపబడింది. (కర్మణి వాక్యం)

ఆ) ప్రజలు శాంతిని కోరుతున్నారు. (కర్తరి వాక్యం)
జవాబు:
ప్రజలచే శాంతి కోరబడుతోంది. (కర్మణి వాక్యం)

అభ్యాసం – 2 : కింది కర్మణి వాక్యాలను కర్తరి వాక్యాలుగా రాయండి.
అ) లైబ్రరీ నుంచి తెచ్చిన పుస్తకం నా చేత చదువబడింది. (కర్మణి వాక్యం)
జవాబు:
లైబ్రరీ నుంచి తెచ్చిన పుస్తకం నేను చదివాను. (కర్తరి వాక్యం)

ఆ) నాచే రచింపబడిన గ్రంథం నేతాజీ చరిత్ర. (కర్మణి వాక్యం)
జవాబు:
నేను రచించిన గ్రంథం నేతాజీ చరిత్ర. (కర్తరి వాక్యం)

అభ్యాసం – 3 : కింది కర్తరి వాక్యాలను కర్మణి వాక్యాలుగా రాయండి.
ఉదా :
ఆళ్వారుస్వామి చిన్నప్పుడే కథ రాశారు (కర్తరి వాక్యం)
జవాబు:
చిన్నప్పుడే ఆళ్వారుస్వామిచే కథ రాయబడింది. (కర్మణి వాక్యం)

అ) లింగయ్య ఉసిరికాయ తీసి నాయకునికి ఇచ్చాడు. (కర్తరి వాక్యం)
జవాబు:
ఉసిరికాయ తీసి లింగయ్య చేత నాయకునికి ఇవ్వబడింది. (కర్మణి వాక్యం)

ఆ) నాయకులు పిల్లలతో అరగంట కాలం గడిపారు. (కర్తరి వాక్యం)
జవాబు:
పిల్లలతో నాయకుల చేత అరగంట కాలం గడుపబడింది. (కర్మణి వాక్యం)

ఇ) వాద్యాల చప్పుడు విన్నారు. (కర్తరి వాక్యం)
జవాబు:
వాద్యాల చప్పుడు వినబడింది. (కర్మణి వాక్యం)

అభ్యాసం – 4 : కింది కర్మణి వాక్యాలను కర్తరి వాక్యాలుగా రాయండి.
అ) గ్రామీణులచే నాయకులు ఎదుర్కొని తీసుకుపోబడ్డారు. (కర్మణి వాక్యం)
జవాబు:
గ్రామీణులు నాయకులను ఎదుర్కొని తీసుకుపోయారు. (కర్తరి వాక్యం)

ఆ) కాయలన్నీ అతని ముందర పోయబడ్డాయి. (కర్మణి వాక్యం)
జవాబు:
కాయలు అతని ముందర పోశారు. (కర్తరి వాక్యం)

ఇ) బాలురచే సెలవు తీసికోబడింది. (కర్మణి వాక్యం)
జవాబు:
బాలురు సెలవు తీసికొన్నారు. (కర్తరి వాక్యం)

అలంకారాలు

అలంకారం : చెప్పదలచిన విషయాన్ని అందంగా మలిచేది.
అలంకారాలు రెండు రకాలు :
అ) శబ్దాలంకారాలు
ఆ) అర్థాలంకారాలు

అ) శబ్దాలంకారాలు :
శబ్ద చమత్కారంతో పాఠకునికి ఆనందాన్ని కల్గించేవి “శబ్దాలంకారాలు”.

కింది గేయాన్ని గమనించండి.
“అది గదిగో మేడ
మేడకున్నది గోడ
గోడ పక్కన నీడ
నీడలో కోడె దూడ
దూడ వేసింది పేడ

పై కవితలో ప్రతివాక్యం చివర ‘డ’ అనే అక్షరం మళ్ళీ మళ్ళీ వచ్చింది (అంటే పునరావృతమయ్యింది). ఇది ఆ కవితకు అందం తెచ్చింది. వినడానికి సొంపుగా తయారయ్యింది. ఈ అందం, వినసొంపు – ‘డ’ అనే శబ్దం మళ్ళీ మళ్ళీ ప్రయోగించడం వల్ల వచ్చింది. కాబట్టి దీనిని “శబ్దాలంకారం” అంటారు.

1) అంత్యానుప్రాసాలంకారం :
ఒకే అక్షరం లేదా రెండు మూడు అక్షరాలు వాక్యం చివర మాటి మాటికి వస్తే దాన్ని ‘అంత్యానుప్రాస’ అలంకారం అంటారు.
ఉదా :
1) భాగవతమున భక్తి
భారతమున యుక్తి
రామకథయే రక్తి
ఓ కూనలమ్మ”

గమనిక :
పై కవితలో ప్రతి వాక్యం చివర ‘క్తి’ అనే అక్షరం తిరిగి తిరిగి వచ్చింది. కాబట్టి ఈ కవితలో ‘అంత్యానుప్రాస’ అనే శబ్దాలంకారం ఉంది.

2) ‘గుండెలో శూలమ్ము
గొంతులో శల్యమ్ము

పై కవితలో ‘మ్ము’ అనే అక్షరం ప్రతిపాదం చివరా వచ్చింది. కాబట్టి దీనిలో ‘అంత్యానుప్రాస’ అనే శబ్దాలంకారం ఉంది.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

1. అంత్యానుప్రాసాలంకారం : (లక్షణం) :
పాదాంతంలో, లేదా పంక్తి చివరలో, ఒకే ఉచ్చారణతో ముగిసే పదాలు, లేదా అక్షరాలు ఉంటే, దాన్ని ‘అంత్యానుప్రాసాలంకారం’ అంటారు.
కింది గేయాలు గమనించండి :
1) “వేదశాఖలు వెలసె నిచ్చట
ఆదికావ్యం బలరె నిచ్చట

గమనిక :
ఈ గేయంలోని మొదటి పంక్తి చివర ‘ఇచ్చట’ అనీ, అలాగే రెండవ పాదం చివర కూడా ‘ఇచ్చట’ అనీ ఉంది. కాబట్టి అంత్యానుప్రాసాలంకారం దీనిలో ఉంది.
2) ‘తలుపు గొళ్ళెం
హారతి పళ్ళెం
గుర్రపు కళ్ళెం

పై మూడు పాదాల్లోనూ చివర ‘ళ్ళెం’ అనే అక్షరం వచ్చింది కాబట్టి దీనిలో కూడా ‘అంత్యానుప్రాసాలంకారం’ ఉంది.

2. వృత్త్యనుప్రాసాలంకారం :
అక్షరం అనేక సార్లు తిరిగి రావడాన్ని ‘వృత్త్యనుప్రాసాలంకారం’ అంటారు. ‘వృత్తి’ అంటే ఆవృత్తి అని అర్థం. ఆవృత్తి అంటే మళ్ళీ మళ్ళీ రావడం.
ఉదా :
నాయనా ! నేను నిన్నే మన్నా అన్నానా? నీవు నన్నేమన్నా అన్నావా?

గమనిక :
పై వాక్యంలో ‘న’ అనే అక్షరం, అనేకమార్లు వచ్చింది. కాబట్టి ఇది ‘వృత్త్యనుప్రాస’ అనే శబ్దాలంకారం.

అభ్యాసం :
1) కా కి కో కి ల కా దు క దా !
2) లచ్చి పుచ్చకాయలు తెచ్చి ఇచ్చింది.

గమనిక :
మొదటి వాక్యంలో ‘క’, రెండో వాక్యంలో ‘చ్చ’ అనే అక్షరం ఆవృత్తి అయ్యింది. కాబట్టి ‘వృత్త్యనుప్రాసాలంకారం. ఈ కింది వాక్యాలు చూడండి.
1) ఆమె కడవతో వడి వడి అడుగులతో గడపను దాటింది.
2) చిట పట చినుకులు ట ప ట ప మని పడుతున్నవేళ

గమనిక :
మొదటివాక్యంలో ‘డ’ అనే హల్లు, రెండవ వాక్యంలో ‘ట’ అనే హల్లు చాలాసార్లు వచ్చాయి.
ఈ ఉదాహరణలు కూడా చూడండి.
అ) బాబు జిలేబి పట్టుకొని డాబా పైకి ఎక్కాడు.
ఆ) గట్టు మీది చెట్టు కింద కిట్టు రొట్టెను లొట్టలేస్తూ తింటున్నాడు.
ఇ) లక్షభక్ష్యాలు తినేవాడికి, ఒక భక్ష్యం లక్ష్యమా.

గమనిక :
ఈ విధంగా ఒక హల్లు గాని, రెండు మూడు హల్లులు గాని, వేరుగా ఐనా, కలిసి ఐనా, మళ్ళీ మళ్ళీ వచ్చినట్లయితే దాన్ని ‘వృత్త్యనుప్రాస అలంకారం’ అంటారు.

3. ఛేకానుప్రాసాలంకారం : కింది వాక్యం చదవండి.
ఉదా :
“నీకు వంద వందనాలు”.

పై వాక్యంలో వంద అనే హల్లుల జంట, వెంట వెంటనే అర్థ భేదంతో వచ్చింది. ఇక్కడ మొదట వచ్చిన ‘వంద’ నూరు సంఖ్యను తెలుపుతుంది. రెండోసారి వచ్చిన ‘వంద’ వందనాలు అంటే నమస్కారాలు అని తెలుపుతోంది.

ఛేకానుప్రాస (లక్షణం):
హల్లుల జంట, అర్థభేదంతో వెంట వెంటనే వస్తే దానిని ‘ఛేకానుప్రాస’ అలంకారం అంటారు.
ఛేకానుప్రాసకు మరో ఉదాహరణ :
1) పాప సంహరుడు హరుడు

ఆ) అర్థాలంకారాలు :
అర్థ వైచిత్రిచేత అందాన్ని కలిగించేవి అర్థాలంకారాలు.

1. ఉపమాలంకారం :
1) ఆమె ముఖం అందంగా ఉంది.
2) ఆమె ముఖం చంద్రబింబం లాగా అందంగా ఉన్నది.

గమనిక :
పై వాక్యాలలోని తేడాను గమనించండి. ఆమె ముఖం చంద్రబింబం లాగా అందంగా ఉంది. అనే వాక్యం మనలను ఆకట్టుకుంది. ఈ విధంగా ఒక విషయాన్ని ఆకట్టుకొనేలా చెప్పడానికిగాను అందమైన పోలికను చెప్పడాన్ని ‘ఉపమాలంకారం’ అంటారు.
ఉదా :
సోముడు భీముడి వలె బలవంతుడు.

గమనిక :
ఈ వాక్యంలో సోముణ్ణి భీముడితో పోల్చారు. ఇలా చెప్పినపుడు వాక్యంలో ఉండే పదాలను కొన్ని ప్రత్యేకమైన పేర్లతో పిలుస్తాము.
1) సోముడు – ఉపమేయం – (అంటే ఎవరిని గురించి చెప్పుతున్నామో ఆ పదం)
2) భీముడు – ఉపమానం – (ఎవరితో పోలుస్తున్నామో ఆ పదం)
3) బలవంతుడు – సమానధర్మం (పోల్చడానికి వీలయిన సమాన గుణం)
4) వలె – ఉపమావాచకం – (ఉపమానాన్ని సమానధర్మంతో కలపడానికి వాడే పదం)

ఉపమాలంకారం (లక్షణం) :
ఉపమానోపమేయాలకు చక్కని పోలిక చెప్పడమే ‘ఉపమాలంకారం’.

2. ఉత్ప్రేక్షాలంకారం :
ఉపమేయాన్ని మరొక దానిలా ఊహించి చెప్పడం “ఉత్ప్రేక్షాలంకారం”.
ఉదా :
ఆమె ఇంటి ముందున్న పెద్ద కుక్కను చూసి, సింహం ఏమో అని భయపడ్డాను.

గమనిక :
పై వాక్యంలో ఒక దాన్ని చూసి మరొకటి అనుకోవడం లేదా ఊహించుకోవడం జరిగింది. ఇలా అనుకోవడం లేదా ఊహించుకోవడం కూడా అలంకారమే. ఇలా ఉన్నదాన్ని లేనట్లుగా, లేనిదాన్ని ఉన్నట్లుగా ఊహించి చెప్పడాన్ని ‘ఉత్ప్రేక్షాలంకారం’ అంటారు.
ఉదా :
1) ఆ మేడలు ఆకాశాన్ని ముద్దాడుతున్నాయా అన్నట్లు ఉన్నవి.
2) ఆ ఏనుగు నడగొండా అన్నట్లు ఉంది.
పై వాక్యంలో 1) ఉపమేయం – ఏనుగు
2) ఉపమానం – నడకొండ (నడిచే కొండ)

అంటే ఏనుగును, నడిచే కొండలా ఊహించాము. కాబట్టి “ఉత్ప్రేక్షాలంకారము”.

AP Board 8th Class Telugu Grammar

3. రూపకాలంకారం (లక్షణం) :
ఉపమాన ధర్మాన్ని ఉపమేయంలో ఆరోపించి, వీటి రెంటికీ ఆ భేదాన్ని (భేదం లేదని) చెప్పడమే రూపకాలంకారం అంటారు.
ఉదా :
‘ఆయన మాట కఠినమైనా మనసు వెన్న’ ఇందులో
1) ‘మనస్సు’ – అనేది ఉపమేయము.
2) వెన్న – ఉపమానం (పోల్చినది)

ఉపమానమైన ‘వెన్న’ లక్షణాలను, ఉపమేయమైన ‘మనస్సు’తో భేదం లేకుండా పోల్చడం జరిగింది. అంటే వెన్నకూ మనస్సుకూ భేదం లేదు. రెండూ ఒకటే అనే భావాన్ని ఇస్తోంది.

అభ్యాసం :
కింది వాక్యాలను పరిశీలించి అలంకారాన్ని గుర్తించండి.
1) మా అన్న చేసే వంట నలభీమపాకం
2) కుటుంబానికి తండ్రి హిమగిరి శిఖరం

గమనిక :
మొదటి వాక్యంలో అన్న చేసే వంటకూ, నలభీమపాకానికీ భేదం లేనట్లు చెప్పబడింది. అలాగే రెండవ వాక్యంలో కుటుంబంలోని తండ్రికీ, హిమగిరి శిఖరానికీ భేదం లేనట్లు చెప్పబడింది. కాబట్టి పై రెండు వాక్యాలు ‘రూపకాలంకారాలు’ ఉన్నాయి. – ఈ కింది ఉదాహరణలు కూడా చూడండి.
1) లతా లలనలు రాజుపై కుసుమాక్షతలు చల్లారు.
2) రుద్రమ్మ చండీశ్వరీ దేవి జల జలా పారించె శాత్రవుల రక్తమ్ము.
3) ఈ మహారాజు సాక్షాత్తు ఈశ్వరుడే.
4) మా నాన్నగారి మాటలే వేదమంత్రాలు.
5) మౌనిక తేనె పలుకులు అందరికీ ఇష్టమే.

గమనిక :
పై పాదాల్లో రూపకాలంకారాలు ఉన్నాయి.

4. అతిశయోక్తి అలంకారం :
గోరంత విషయాన్ని కొండంతలుగా చేసి చెప్పడాన్ని ‘అతిశయోక్తి’ అలంకారం అంటారు.
కింది వాక్యాన్ని గమనించండి.
ఉదా :
ఆ పట్టణంలోని భవనాలు ఆకాశాన్ని తాకుతున్నాయి. భవనాలు ఎంత ఎత్తుగా ఉన్నా, ఆకాశాన్ని తాకడం అసంభవం. అంటే మామూలు విషయాన్ని అతిగా చేసి చెప్పడం పై వాక్యంలో గమనిస్తున్నాము.

‘అతిశయోక్తి అలంకారం : (లక్షణం) :
గోరంత విషయాన్ని కొండంతలుగా చేసి చెప్పటం.

5. స్వభావోక్తి అలంకారం :
ఏదైనా విషయాన్ని ఉన్నదున్నట్లుగా వర్ణిస్తే దాన్ని ‘స్వభావోక్తి’ అలంకారం అంటారు.
ఉదా :
జింకలు బిత్తరిచూపులు చూస్తూ, చెవులు నిగిడ్చి చెంగు చెంగున గెంతుతున్నాయి.

స్వభావోక్తికి మరియొక ఉదాహరణము :
1) ఆ లేళ్ళు బెదురుచూపులతో, నిక్కపొడుచుకున్న చెవులతో, భయభ్రాంత చిత్తములతో అటూ ఇటూ చూస్తున్నాయి.

సమన్వయం :
ఇక్కడ లేళ్ళ యొక్క సహజగుణాన్ని ఉన్నది ఉన్నట్లుగా, కళ్ళకు కట్టినట్లుగా వర్ణించడం వల్ల ఇది ‘స్వభావోక్తి’ అలంకారము.

ఛందస్సు

కవులు పద్యాలను, గేయాలను కొన్ని నియమములకు లోబడి రాస్తారు. అందువల్లనే అవి రాగంతో పాడుకోడానికి వీలుగా ఉంటాయి.

1) లఘువు :
రెప్పపాటు కాలంలో లేదా చిటికె వేసే కాలంలో ఉచ్చరించే అక్షరాలు “లఘువులు). హ్రస్వాక్షరాలుగా మనం పిలుచుకొనే అక్షరాలు.

2) గురువు :
లఘువు ఉచ్చరించే సమయం కంటె ఎక్కువ సమయం అవసరమయ్యే అక్షరాలు “గురువులు”.

గురులఘువుల గుర్తులు

లఘువు అని తెలుపడానికి గుర్తు : 1
గురువు అని తెలుపడానికి గుర్తు : U

గురులఘువుల నిర్ణయం

ఎ) గురువుల లక్షణాలు – వాటిని గుర్తించే విధం.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 1
AP Board 8th Class Telugu Grammar 2

బి) లఘువుల లక్షణాలు – వాటిని గుర్తించే విధము :
AP Board 8th Class Telugu Grammar 3
గమనిక :
గురువులు కాని అక్షరాలన్నీ లఘువులు :

AP Board 8th Class Telugu Grammar 4

గణ విభజన

1) ఒకే అక్షరం గణాలు :
ఒకే అక్షరం గణంగా ఏర్పడితే, అది ఏకాక్షర గణం. ఈ గణంలో ఒక గురువు లేదా ఒక లఘువు ఒక్కొక్కటే గణం ఉంటాయి.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 5

2) రెండక్షరాల గణాలు :
రెండేసి అక్షరాలు కలిసి గణాలుగా ఏర్పడతాయి. వీటిలోనూ గురువులు, లఘువులు ఉంటాయి. ఇవి నాలుగు రకాలు.
అ) ఒక గురువు ఒక లఘువు కలిసి గణంగా ఏర్పడితే ఆ గణాన్ని ‘గలం’ లేదా ‘హ’ గణం అని అంటారు.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 6
ఆ) ఒక లఘువు, ఒక గురువు కలిపి గణంగా ఏర్పడితే అది ‘లగం’, లేదా ‘వ’ గణం అని అంటారు.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 7
ఇ) రెండూ గురువులే గల గణాన్ని – ‘గగము’ అంటారు.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 8
ఈ) రెండూ లఘువులే గల గణాన్ని – ‘లలము’ అంటారు.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 9

అభ్యాసము :
రెండక్షరాల గణాలు నాలుగు రకాలు ఉన్నాయి కదా ! ఒక్కొక్క దానికి 4 పదాల చొప్పున రాయండి.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 10

మూడక్షరాల గణాలు

మూడక్షరాల గణాలు మొత్తం ఎనిమిది (8).
AP Board 8th Class Telugu Grammar 11 AP Board 8th Class Telugu Grammar 12

అ) మూడక్షరాల గణాలను గుర్తించే సులభ మార్గం :
AP Board 8th Class Telugu Grammar 13

య, మా, తా, రా, జ, భా, న, స అనే సూత్రాన్ని కంఠస్థం చేసి, పై విధంగా ఒక చక్రం గీయండి. మీకు కావలసిన గణం పేరు గల మొదటి అక్షరం ఎక్కడ ఉందో గుర్తించండి. ఆ అక్షరాన్నుండి కుడిగా ఉన్న మూడక్షరాలలోనూ, గురు లఘువులు ఏ క్రమంగా ఉన్నాయో, మీకు కావలసిన గణానికి గురు లఘువులు ఆ క్రమంలో ఉంటాయి. ఉదా : మీకు య గణము యొక్క గురు లఘువుల క్రమం కావాలి అనుకోండి. అపుడు ‘య’ నుండి కుడివైపుగా ‘యమాతా’ అనే మూడక్షరాలను వేరుగా రాయండి.

AP Board 8th Class Telugu Grammar 14

అభ్యాసం -1:
కింది పాదాలు ఏ వృత్తాలకు సంబంధించినవో గుర్తించండి.

1) పరమ తపోని వేశన ముబంగ రుపంట లకున్ని వాసమ (బ్బు)
AP Board 8th Class Telugu Grammar 15
1) పై పాదంలో ‘న, జ, భ, జ, జ, జ, ర’ అనే గణాలు వరుసగా వచ్చాయి కాబట్టి ఇది చంపకమాల పద్యపాదం.
2) యతి 11వ అక్షరం – (ప – బ).
3) ప్రాస నియమం కలదు.
4) పద్యపాదంలో 21 అక్షరాలున్నాయి.

2) రాతరు ణమ్మిదే మరల రాదుసు నా గత కాలమెప్పుడున్
AP Board 8th Class Telugu Grammar 16
1) పై పాదంలో భ, ర, న, భ, భ, ర, వ అనే గణాలు వరుసగా వచ్చాయి. కాబట్టి ఇది ఉత్పలమాల పద్యపాదం.
2) యతి 10వ అక్షరం (రా – రా).
3) ప్రాసనియమం కలదు.
4) పద్యపాదంలో 20 అక్షరాలు ఉన్నాయి.

అభ్యాసం – 2 :
కింద సూచించిన పద్యపాదాన్ని పూరించి గణ విభజన చేసి, అది ఏ పద్యపాదమో గుర్తించండి.
1. జాతి శిరస్సు నెత్తికొని ……
AP Board 8th Class Telugu Grammar 17
గమనిక :
1) పై పాదంలో భ, ర, న, భ, భ, ర, వ అనే గణాలు వరుసగా వచ్చాయి. కాబట్టి ఇది ఉత్పలమాల పద్యపాదం.
2) యతి 10వ అక్షరం (జా – క్ష్మా).
3) ప్రాస నియమం కలదు.
4) పద్యపాదంలో 20 అక్షరాలున్నాయి.

ఆ) మూడక్షరాల గణాల నిర్ణయంలో మరో పద్దతి :
AP Board 8th Class Telugu Grammar 18
అని రాసుకొని, దానికి గురు లఘువులు గుర్తించండి. మీకు కావలసిన గణం పేరు గల అక్షరంతో, ప్రక్క రెండు అక్షరాలూ కలిపి, దానిలోని గురు లఘువులు ఎలా ఉన్నాయో గమనిస్తే, ఏ గణానికి ఏ అక్షరాలు ఉంటాయో తెలుస్తుంది.
ఉదా : 1) య గణం = యమాతా – IUU – ఆది లఘువు
2) మ గణం = మాతారా – UUU – సర్వ గురువులు
3) త గణం = తెరాజ – UUI – అంత్య లఘువు
4) ర గణం = రాజభా – UIU – మధ్య లఘువు
5) జ గణం = జభాన – I U I – మధ్య గురువు
6) భ గణం = భానస – U II – ఆది గురువు
7) న గణం = నసల – III – సర్వ లఘువులు
8) లగం (లేక ‘వ’ గణం = I U = లఘువు, గురువు)

నాలుగు అక్షరాల గణములు

AP Board 8th Class Telugu Grammar 19

సూర్య గణాలు – ఇంద్ర గణాలు

AP Board 8th Class Telugu Grammar 20

2) ఇంద్ర గణాలు : ఇవి ఆఱు రకాలు : నల, నగ, సల, భ, ర, త – అనేవి ఇంద్ర గణాలు.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 21
AP Board 8th Class Telugu Grammar 22

యతి – ప్రాసలు

I. గమనిక : పద్యానికి సౌందర్యాన్ని చేకూర్చేవి యతి, ప్రాసలు.
1. యతి : పద్యపాదంలోని మొదటి అక్షరాన్ని ‘యతి’ అంటారు.
2. ప్రాస : పద్యపాదంలోని రెండవ అక్షరాన్ని ‘ప్రాస’ అంటారు.

II. గమనిక : నియమం చెప్పినచోట ‘యతి’, ‘ప్రాస’లు ప్రయోగించడం వల్ల చదవడానికీ, వినడానికీ, జ్ఞాపకం పెట్టుకోడానికీ సౌకర్యం కలుగుతుంది.

3. యతి మైత్రి :
పద్యపాదము యొక్క మొదటి అక్షరంతో, ఆ పద్యంలో నిర్ణయింపబడిన స్థానమందలి అక్షరం మైత్రి కలిగి ఉండడాన్ని యతిమైత్రి అంటారు. యతిమైత్రి యతిస్థానంలోని హల్లుకేకాక, అచ్చుతో కూడా మైత్రి ఉండాలి.

1. ఉత్పలమాల
కింది పద్యపాదాలను పరిశీలించండి.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 23

గమనిక :
పై పాదాల్లో ‘భ, ర, న, భ, భ, ర, వ’ అనే గణాలు వరుసగా వచ్చాయి. ఇలా పద్యంలో నాలుగు పాదాల్లోనూ ఒకే రకమైన గణాలు ఒకే వరుసలో ఉన్న పద్యాన్ని ‘వృత్త పద్యం’ అంటారు.

యతి :
పద్య పాదంలో మొదటి అక్షరాన్ని ‘యతి’ అంటారు. ఈ యతి అక్షరం గానీ, దాని వర్ణమైత్రి అక్షరం గాని ఆ పాదంలో మరొకచోట రావడాన్ని ‘యతి మైత్రి’ లేదా యతి స్థానం అంటారు.

పై పద్యపాదాల్లో పదవ అక్షరం (ఆ – న; జే – సి) యతి.

ప్రాస :
పై పద్యపాదాల్లో రెండవ అక్షరంగా నాలుగు పాదాల్లోనూ ‘య’ అనే అక్షరం వచ్చింది. ఈ పద్యాలలో రెండవ అక్షరంగా ఒకే గుణింతాక్షరం రావడాన్ని ‘ప్రాస’ నియమం అంటారు. పై లక్షణాలు గల పద్యాన్ని ‘ఉత్పలమాల’ పద్యం అంటారు.

ఉత్పలమాల పద్యం లక్షణాలు :

  1. ఇది వృత్తపద్యం
  2. ఈ పద్యంలో నాలుగు పాదాలుంటాయి.
  3. ప్రతి పాదంలోనూ భ, ర, న, భ, భ, ర, వ అనే గణాలుంటాయి.
  4. ప్రతి పాదంలో 10వ అక్షరం యతిస్థానం.
  5. ప్రాస నియమం ఉంటుంది.
  6. ప్రతి పాదంలోనూ 20 అక్షరాలుంటాయి.

2. చంపకమాల
కింది పద్యపాదాన్ని పరిశీలించండి.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 24

చంపకమాల పద్య లక్షణాలు :

  1. ఇది వృత్త పద్యం.
  2. ఈ పద్యంలో నాలుగు పాదాలుంటాయి.
  3. ప్రతి పాదంలో ‘న, జ, భ, జ, జ, జ, ర’ అనే గణాలుంటాయి.
  4. ప్రతి పాదంలో 11వ అక్షరం యతిస్థానం.
  5. ప్రాస నియమం ఉంటుంది.
  6. ప్రతి పాదంలోనూ 21 అక్షరాలుంటాయి.

3. శార్దూలం
కింది పద్య పాదాన్ని పరిశీలించండి.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 25

శార్దూల పద్య లక్షణాలు :

  1. ఇది వృత్తపద్యం.
  2. ఈ పద్యంలో నాలుగు పాదాలుంటాయి.
  3. ప్రతి పాదంలోనూ ‘మ, స, జ, స, త, త, గ’ అనే గణాలుంటాయి.
  4. ప్రతి పాదంలో 13వ అక్షరం యతిస్థానం.
  5. ప్రాస నియమం ఉంటుంది.
  6. ప్రతి పాదంలోనూ 19 అక్షరాలుంటాయి.

4. మత్తేభం
కింది పద్యపాదాన్ని పరిశీలించండి.
AP Board 8th Class Telugu Grammar 26

మత్తేభ పద్య లక్షణాలు :

  1. ఇది వృత్తపద్యం.
  2. ఈ పద్యంలో నాలుగు పాదాలుంటాయి.
  3. ప్రతి పాదంలోనూ ‘స, భ, ర, న, మ, య, వ’ అనే గణాలుంటాయి.
  4. ప్రతి పాదంలో 14వ అక్షరం యతిస్థానం.
  5. ప్రాస నియమం ఉంటుంది.
  6. ప్రతి పాదంలోనూ 20 అక్షరాలుంటాయి.

AP Board 8th Class Telugu లేఖలు

by

AP State Syllabus AP Board 8th Class Telugu Textbook Solutions 8th Class Telugu లేఖలు Notes, Questions and Answers.

AP State Syllabus 8th Class Telugu లేఖలు

1. విహార యాత్రను వివరిస్తూ తండ్రికి లేఖ :
జవాబు:

ఏలూరు,
x x x x x

పూజ్యులైన నాన్నగారికి నమస్కారములు.

నేను క్షేమంగానే ఉన్నాను. అక్కడ అందరూ క్షేమమని తలుస్తాను. ఇటీవల నేను నా మిత్రులతో కలిసి హైదరాబాదు విహారయాత్రకు వెళ్ళి వచ్చాను. ఆ విశేషాలు ఈ లేఖలో తెలియజేస్తున్నాను.

గడచిన బుధవారం సాయంకాలం ఏలూరులో రైలు ఎక్కి తెల్లవారేసరికి హైదరాబాదు చేరాం. అక్కడ కార్యక్రమాలన్నీ ముగించుకొని నగరదర్శనానికి బయలుదేరాం.

ఆ నగర శోభను చూస్తుంటే నాకెంతో ఆశ్చర్యం వేసింది. ఎక్కడ చూసినా ఫ్లెఓవర్ బ్రిడ్జీలు చూడముచ్చటగా ఉన్నాయి. ట్యాంక్ బండ్ పై గల విగ్రహాలు చూపరులను అట్టే ఆకర్షించేలా ఉన్నాయి.

ముఖ్యంగా సాలార్‌జంగ్ మ్యూజియం, నెహ్రూ జంతుప్రదర్శనశాల, చార్మినార్, బిర్లామందిర్, పబ్లిక్ గార్డెన్స్, రామోజీ ఫిల్మ్ సిటీ, గోలకొండ కోట వంటివి యాత్రికులను బాగా ఆకర్షిస్తాయి. రెండు రోజులపాటు అక్కడి దర్శనీయ స్థలాలను చూసి మరల రైలులో సరదాగా పాటలు పాడుకొంటూ జోక్స్ వేసుకొంటూ కాలం తెలియకుండా తిరుగు ప్రయాణం చేశాం. అమ్మగారికి నా నమస్కారాలు.

ఇట్లు,
తమ కుమారుడు,
రాళ్ళబండి సిద్ధార్థ.

చిరునామా :
శ్రీరాళ్ళభండి శ్రీనివాస్ గారు,
కానూరు,
పెనమలూరు మండలం, కృష్ణాజిల్లా.

2. వార్షికోత్సవమును గూర్చి మిత్రునకు లేఖ :
జవాబు:

అమలాపురం,
x x x x x

ప్రియ మిత్రుడు శ్రీరాంకుమార్‌కు,

ఇక్కడ మేమంతా కుశలంగా ఉన్నాం. అక్కడ అందరూ క్షేమంగా ఉన్నారని తలుస్తాను. గడచిన బుధవారం మా పాఠశాల వార్షికోత్సవం బ్రహ్మాండంగా జరిగింది. పాఠశాలంతా రంగురంగుల తోరణాలతో అలంకరించాం. సాయంత్రం 6 గం||లకు సభ ప్రారంభింపబడింది. ఆ సభకు మా ప్రాంత ఎం.ఎల్.ఏ. గారు ముఖ్య అతిథిగా వచ్చారు. ప్రధానోపాధ్యాయుడు పాఠశాల నివేదిక చదివి వినిపించారు. ముఖ్య అతిథిగారు విద్యార్థులంతా బాగా చదువుకోవాలని చక్కని సందేశం ఇచ్చారు. ఆటల పోటీలలోనూ, వ్యాసరచన, వక్తృత్వ పోటీలలోనూ గెలుపొందిన వారికి బహుమతులు పంచిపెట్టబడ్డాయి. ఆ తరువాత పిల్లలచే నాటికలు వేయబడ్డాయి.

మీ పాఠశాలలో జరిగిన వార్షికోత్సవం గూర్చి వ్రాయగలవు.

ఇట్లు,
నీ ప్రియ మిత్రుడు,
వి. దిలీప్ కుమార్.

చిరునామా :
గార్లపాటి శ్రీరాంకుమార్,
10వ తరగతి,
ఎస్.పి.వి.కె.ఆర్. హైస్కూలు,
దొమ్మేరు – ప.గో.జిల్లా, పిన్ : 534 351.

AP Board 8th Class Telugu లేఖలు

3. సందర్శించిన ఒక ప్రదేశాన్ని గూర్చి వివరిస్తూ మిత్రునికి లేఖ.
(లేదా)
చూసిన విజ్ఞానయాత్రా విశేషాలను వివరిస్తూ మిత్రునికి లేఖ.
జవాబు:

హైద్రాబాదు,
x x x x x

ప్రియ మిత్రుడు శంకరు,

నేను క్షేమంగా ఉన్నాను. మీరంతా క్షేమమని తలుస్తాను. నేను ఇటీవల ఆగ్రా వెళ్ళివచ్చాను. అక్కడి విశేషాలు నీకు వివరిస్తాను.

ఆలో ముఖ్యంగా చూడదగ్గది తాజ్ మహల్. షాజహాన్ దంపతుల పవిత్ర ప్రణయానికి శాశ్వత చిహ్నమే తాజమహల్. దాన్ని చూసి నేను పొందిన ఆనందం అంతా ఇంతా కాదు. అది ఒక ఎత్తైన వేదిక మీద ఉన్న చలువరాతి కట్టడం. దానికి నాలుగువైపులా నాలుగు చంద్రకాంత శిలా స్తంభాలున్నాయి. ప్రధాన భవనం లోపల గోడలు మణులతో చెక్కబడి ఉన్నాయి. యమునా నదీతీరంలో ఉన్న ఆ తాజ్ మహల్ సౌందర్యం చూసి ఆనందించవలసిందే గాని చెప్పడానికి వీలుకాదు. అందుకే ప్రపంచంలోని ఏడు వింతలలో తాజ్ మహల్ కూడా చోటు చేసుకుందని చెప్పవచ్చు. నీవు కూడా అవకాశం దొరికినప్పుడు తాజ్ మహల్ తప్పక చూడవలసిందిగా కోరుతున్నాను.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
ఆర్ శ్రీనివాస్.

చిరునామా :
కె. శంకరరావు,
S/O సత్యనారాయణరావు గారు,
ఆర్.ఆర్. నగర్,
విజయవాడ – 520 012.

4. మీ వీధిలో పారిశుధ్య పరిస్థితిని (అపరిశుభ్రతను) గూర్చి వివరించుచు సంబంధిత అధికారికి లేఖ వ్రాయుము.
జవాబు:

పామర్రు,
x x x x x

మున్సిపల్ ఆరోగ్యశాఖాధికారి గారికి నమస్కరించి మోహన్ వ్రాయు విన్నపము.

అయ్యా,
నేను కరణం గారి వీధిలో నివాసం ఉంటున్నాను. మా వీధిలో ఎక్కడ చూసినా చెత్త, దుమ్ము, మురికి ప్రత్యక్షమవుతాయి. చెత్త పారెయ్యడానికి చెత్త కుండీలు లేవు. మురికినీరు కాలువలు నిండిపోయి రోడ్డుమీదే ప్రవహిస్తుంది. ఇక దుర్గంధం చెప్పడానికి వీలులేదు. ఆ మురికి వల్ల దోమల బాధకూడా ఎక్కువైంది. దీనివల్ల మలేరియా సోకే ప్రమాదముంది. కాబట్టి మావీధి పారిశుధ్య విషయంలో ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించి ప్రజల ఆరోగ్యాన్ని కాపాడవల్సిందిగా ప్రార్థిస్తున్నాను.

ఇట్లు,
తమ విధేయుడు,
వి.యస్. మోహన్.

చిరునామా :
ఆరోగ్యశాఖాధికారి గారు,
పురపాలక సంఘ కార్యాలయం,
పామర్రు, కృష్ణాజిల్లా.

AP Board 8th Class Telugu లేఖలు

5. నచ్చిన రాజకీయ నాయకుని గురించి మిత్రునికి లేఖ :
జవాబు:

నెల్లూరు,
x x x x x

ప్రియ స్నేహితురాలు పద్మకు,

నేను క్షేమముగా ఉన్నాను. నీ క్షేమసమాచారములు తెలుపగలవు. నీవు ఈ మధ్య నాకు వ్రాసిన ఉత్తరములో నాకు నచ్చిన రాజకీయ నాయకుని గురించి వ్రాయమన్నావు కదా ! అందుకే ఈ లేఖ వ్రాయుచున్నాను.

నాకు నచ్చిన రాజకీయ నాయకుడు భారత మాజీ ప్రధాని, ‘భారతరత్న’ అవార్డు గ్రహీత శ్రీ మొరార్జీ దేశాయ్. భారత స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో పాల్గొనిన మహోన్నత నాయకులలో ఆయన ఒకరు. గాంధీజీ ఆదర్శాలకోసం జీవితాంతము పాటుబడిన వ్యక్తి మొరార్జీ. ఉన్నతమైన విలువలు, ఆదర్శమైన విధానాలకు కట్టుబడిన వ్యక్తిగా మొరార్జీ ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి పొందినారు. మొరార్జీ ఏనాడు పదవులను ఆశించలేదు, పదవులే ఆయనను జీవితాంతం ఆశించినాయి. నైతిక విలువలకు మొరార్జీ గొప్ప ఉదాహరణ. అందులకే ఆయన అంటే నాకు ఎంతో ఇష్టము.

ఇట్లు,
నీ స్నేహితురాలు,
పి. శశికళ.

చిరునామా :
వి. పద్మ,
10వ తరగతి, బాలికోన్నత పాఠశాల,
నరసరావుపేట, గుంటూరు జిల్లా.

6. మీ పాఠశాలలో జరిగిన జాతీయ పండుగను గూర్చి మీ మిత్రునకు లేఖ రాయండి.
జవాబు:

చెరుకూరు,
x x x x x

ప్రియ మిత్రుడు ప్రవీణ్ కుమార్‌కు,

ఇక్కడ మేమంతా కుశలంగా ఉన్నాం. అక్కడ అందరూ క్షేమంగా ఉన్నారని తలుస్తాను. ఇటీవల మా పాఠశాలలో అంతర్జాతీయ మాతృభాషా దినోత్సవం ‘ఫిబ్రవరి 21 న బ్రహ్మాండంగా జరిగింది. పాఠశాలంతా చక్కనైన సూక్తులు రాసిన చార్టులు తగిలించి, అలంకరించాం. మన మాతృభాషను కాపాడిన, కాపాడుతున్న ఎందరో మహనీయులైన వారి చిత్రపటాలు సేకరించి, ప్రదర్శనగా ఉంచాం. ప్రక్కనే వారు మాతృభాష కోసం చేసిన కష్టాన్ని క్లుప్తంగా రాసి, ఉంచాం. గిడుగు, గురజాడ వంటి మహనీయులకు పెద్దపీట వేసాం. ఆ సభకు ప్రముఖ ఆధ్యాత్మిక ప్రవచన కర్త “ఆర్ష విద్యాసాగర్, మధురభారతి” శ్రీ మల్లా ప్రగడ శ్రీమన్నారాయణ మూర్తి గారిని ఆహ్వానించాం. వారి ఉపన్యాసం ఎలా సాగిందంటే బీడునేల మీద వాన చినుకులు పడిన విధంగా మమ్మల్ని ఉత్తేజితులను చేసింది. ఆ తర్వాత మాలో కొంతమంది మాతృభాష గొప్పదనాన్ని గురించి మాట్లాడారు. అలాగే మీ పాఠశాలలో జరిగిన విశేషాలను లేఖ వ్రాయి.

ఇట్లు,
నీ ప్రియమిత్రుడు,
కె. ఫణిరామ్.

చిరునామా :
డి. ప్రవీణ్ కుమార్,
8వ తరగతి, జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల,
బాపట్ల, గుంటూరు జిల్లా.

7. ఇటీవల మీ పాఠశాలలో నిర్వహించబడిన ‘అమ్మకు వందనం’ కార్యక్రమంలోని విశేషాలను తెలుపుతూ మీ సోదరికి లేఖ రాయండి.
జవాబు:

లేఖ

చెరుకూరు,
x x x x x

ప్రియమైన పద్మావతి అక్కకు,

మేము ఇక్కడ క్షేమం. మీరు అక్కడ క్షేమమని తలుస్తాను. నేను బాగా చదువుతున్నాను. ఇటీవల మా పాఠశాలలో ‘అమ్మకు వందనం’ అనే కార్యక్రమం జరిగింది. దానిలో భాగంగా ప్రతి విద్యార్థి తల్లిని
పిలిపించారు. ఆ తల్లులకు వారి పిల్లల చేత కాళ్ళు కడిగించి, పాదాల మీద పూలు వేసి, నమస్కరించమన్నారు. మేమంతా అట్లా చేసి, అమ్మల ఆశీస్సులు తీసుకొన్నాము. నేను, మరికొంతమంది విద్యార్థులు అమ్మ గొప్పదనాన్ని గురించి మాట్లాడాము. అమ్మ కళ్ళలో ఏదో తెలియని ఆనందం కనిపించింది. దానిని ఎప్పుడూ పోకుండా చూసుకోవాలని అనుకున్నాను. బావగారు, పిల్లలు ఏం చేస్తున్నారు ? అందరినీ అడిగానని చెప్పు.

ఇట్లు,
నీ తమ్ముడు,
కె. ఫణిరామ్.

చిరునామా :
ఎస్. పద్మా వతి,
W/o ఎస్. పూర్ణచంద్ర,
ఒంగోలు, ప్రకాశం జిల్లా.

AP Board 8th Class Telugu లేఖలు

8. మామూలు వాక్యాలు కూడా సరైన పదాలు జోడించి అందంగా వివరిస్తూ రాస్తే వర్ణనాత్మక వాక్యాలు అవుతాయి కదా! అలాగే మీరు కూడా మంచి పదాలతో మీకు నచ్చిన ఒక కథను వర్ణిస్తూ రాయండి.
జవాబు:
వర్ణనాత్మక కథ :

ప్రేమే పరమాన్నం

ఆప్యాయతతో ఆదరించిన వారింట పచ్చడన్నం తిన్నా తృప్తిగా ఉంటుంది. అదే ప్రేమ నటిస్తూ పంచభక్ష్య పరమాన్నాలు పెట్టినా ఆ భోజనం రుచించదు. అంటే నిజమైన రుచి వంటకంలో లేదు. వండి వడ్డించిన వారి మనసులో ఉంది. దానికి ఉదాహరణే ఈ కథ.

పాండవులు పాచికల ఆటలో మోసపోయి 12 యేండ్లు అడవుల్లో, ఒక యేడాది మారువేషాల్లో బతికి అరణ్య, అజ్ఞాత వాసాలు పూర్తి చేసుకొన్నారు. తిరిగి రాజ్యాన్ని అప్పగించమంటూ కృష్ణుడి ద్వారా కౌరవులకు రాయబారం పంపారు పాండవులు. అప్పుడు కృష్ణుడు హస్తినాపురానికి వెళ్ళగా, దుర్యోధనుడు శ్రీకృష్ణుణ్ణి మచ్చిక చేసుకొని, తనవైపు తిప్పుకోవాలని ప్రయత్నించి, కపట ప్రేమను ఒలకబోస్తాడు. కానీ కృష్ణుడు తాను కౌరవుల అతిథిగా రాలేదని, పాండవుల రాయబారిగా వచ్చానని చెబుతాడు. ఆ రాత్రి బసకు ధృతరాష్ట్రుని మంత్రి విదురుని ఇంటికి వెళతాడు. ఆయన భోగభాగ్యాల లాలస లేక నిరాడంబర జీవితాన్ని గడుపుతుంటాడు. తన ఇంటి తలుపు తట్టిన కృష్ణుని చూసి నివ్వెరపోయాడు. అంతులేని ఆనందంతో చేతులు జోడించాడు. అపరిమితమైన ప్రేమతో స్వాగతం పలికాడు.

శ్రీకృష్ణునికి పాదపూజ చేస్తాడు. ఆకలిగా ఉందన్న ఆయనకు అరిటాకు వేసి, ఇంటిలో ఉన్న కొన్ని అరటిపళ్ళు పెడతాడు విదురుడు. శ్రీకృష్ణునికి భక్తిపూర్వక నైవేద్యంగా ప్రేమతో వడ్డించింది ఆ ఇంటి ఇల్లాలు. విదురుడు వింజామరతో విసురుతున్నాడు. వారి ఆదరాభిమానాలకు వాసుదేవుడు కరిగిపోయాడు. ఆ దంపతులు భక్తి పారవశ్యంలో కృష్ణుణ్ణి చూస్తూ అరటిపండ్లు ఒలిచి పండును పక్కన పెట్టి తొక్కను ఇస్తుంటే వాటినే ఆరగించాడు ఆ పరమాత్మ. తర్వాత గమనించిన దంపతులు తేరుకొని మన్నించమని ప్రార్థిస్తారు. భక్తులకు తాను దాసుణ్ణని, వారు మనసు పెట్టి సమర్పించింది ఏదైనా సరే స్వీకరిస్తానని చెప్తాడు.

ఎదుటి వారికి ఇచ్చేది ఏదైనా సరే అణకువతో ఇవ్వాలి. అహంకారం లేని సమర్షణను ఆనందంగా స్వీకరించడానికి భగవంతుడైనా నిరుపేద ముంగిటికి వస్తాడు. తన భక్తులు తనకేమిచ్చారో చూడకుండా ఎలా ఇచ్చారన్న దానికే పెద్దపీట వేస్తాడు.