Srinivas

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 14th Lesson పార్లమెంటు – కేంద్ర ప్రభుత్వం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 14th Lesson పార్లమెంటు – కేంద్ర ప్రభుత్వం

→ రాజ్యాంగం దేశ పరిపాలనకు పార్లమెంటరీ తరహా విధానాన్ని రూపొందించింది.

→ కొత్త ఢిల్లీలో పార్లమెంటు భవనంలో సమావేశాల సమయంలో జరిగే చర్చలను లోక్ సభ టీ.వీ. ఛానల్ ప్రసారం చేస్తుంది.

→ 1986లో పార్లమెంటు జాతీయ విద్యా విధానాన్ని రూపొందించింది.

→ పార్లమెంటుకి ప్రభుత్వం జవాబుదారీగా ఉంటుంది.

→ పార్లమెంట్ లో 2 సభలున్నాయి – లోకసభ, రాజ్యసభ.

→ రాజ్యాంగం ప్రకారం అనేక విషయాలలో లోకసభకు అత్యున్నత అధికారాలున్నాయి.

→ భారతదేశంలో మొదటి ఎన్నికలు 1951 – 52 లో జరిగాయి. స్వేచ్ఛగా ఎన్నికలు నిర్వహించడానికి ఎన్నికల సంఘాన్ని – ఏర్పాటు చేశారు.

→ ఓటు వేసేటప్పుడు ఎవరి స్వంత నిర్ణయం వారు తీసుకోవాలి.

→ లోకసభకు యిప్పటి వరకూ 15 సార్లు ఎన్నికలు జరిగాయి.

→ చట్టాలు చేయాల్సిన విషయాలను మూడుగా విభజించారు – కేంద్ర, రాష్ట్ర, ఉమ్మడి జాబితాలు.

→ అన్ని రాష్ట్రాల శాసనసభ్యులు, పార్లమెంటు ఉభయ సభ సభ్యులు రాష్ట్రపతిని ఎన్నుకుంటారు.

→ పార్లమెంటుకు 2 అధికారాలు కలవు. శాసన అధికారం, కార్యనిర్వహణాధికారం.

→ ప్రధాన మంత్రిని లోకసభ సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు, ప్రభుత్వంలోని కార్యనిర్వాహక వర్గంగా మంత్రివర్గం పని చేస్తుంది.

→ నిర్ణయాలు అమలు చేసే బాధ్యత మంత్రిత్వశాఖ అధికారులది.

→ శాసనసభ : రాష్ట్రంలో ఓటర్లచే ఎన్నుకోబడిన సభ్యులచే ఏర్పడు సభ.

→ లోక్సభ : దేశంలోని ఓటర్లచే ఎన్నుకోబడిన సభ్యులచే ఏర్పడే సభ. దానిలో మెజారిటీ పక్షం నాయకుడు ‘ప్రధాన మంత్రి’ అవుతారు. దీనినే దిగువసభ అని కూడా అంటారు.

→ రాజ్య సభ : దీనిని ఎగువసభ అని అంటారు. దీనిలోని సభ్యులను రాష్ట్రాల శాసనసభల సభ్యులు ఎన్నుకుంటారు. కొందరు నామినేట్ చేయబడతారు. వీరు అన్నిరంగాలలో మేధావులు అయి ఉంటారు.

→ ఎన్నికల సంఘం : భారతదేశంలో స్వయం ప్రతిపత్తి కలిగిన సంఘం. ఇది దేశంలో ఎన్నికలు నిర్వహిస్తుంది.

→ మంత్రిమండలి : ఎన్నిక కాబడిన, నియమించబడిన ఎమ్.పి. ల నుండి మంత్రివర్గ సభ్యులను (రాజ్యసభ, లోకసభ) ప్రధానమంత్రి ఎంపిక చేస్తాడు. వీరిని మంత్రిమండలి అంటారు.

→ కేంద్ర జాబితా : కేంద్ర పార్లమెంట్ మాత్రమే చట్టాలు చేయగల విషయాలను కేంద్ర జాబితా అంటారు.

→ రాష్ట్ర జాబితా : రాష్ట్ర శాసనసభ మాత్రమే చట్టాలు చేయగల విషయాలను రాష్ట్ర జాబితా అంటారు.

→ ఉమ్మడి జాబితా : పార్లమెంటు, రాష్ట్ర శాసనసభలు రెండూ చట్టాలు చేయగల విషయాలను ఉమ్మడి జాబితా అంటారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 13th Lesson భారత రాజ్యాంగం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 13th Lesson భారత రాజ్యాంగం

→ మన నాయకులు బ్రిటిషు వలస పాలనకి వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్నప్పుడు దేశ భవిష్యత్తు, ప్రభుత్వం రాచరిక పాలనలో కాకుండా ప్రజాస్వామికంగా ఉండాలని కోరుకున్నారు.

→ రాజ్యాంగం అన్నది దేశాన్ని ఎలా పరిపాలించాలి, చట్టాలు ఎలా చేయాలి, వాటిని ఎలా మార్చాలి, ప్రభుత్వం ఎలా ఏర్పడుతుంది, పౌరుల పాత్ర ఏమిటి, వాళ్ళ హక్కులు ఏమిటి వంటి నియమాలను కలిగి ఉంటుంది.

→ మత కల్లోలాల వల్ల దేశవిభజన జరిగింది. దేశం మరిన్ని ముక్కలు కాకుండా ఒకటిగా ఉండటానికి నాయకులు కృషి చేశారు.

→ చట్టం ముందు ప్రజలందరూ సమానులుగా ఉంటారు. అందరికీ కొన్ని ప్రాథమిక హక్కులు ఉంటాయి.

→ స్వాతంత్ర్యం రాకముందే 1928 లో మోతీలాల్ నెహ్రూ, భారత జాతీయ కాంగ్రెసుకు చెందిన మరో 8 మంది కలిసి భారతరాజ్యాంగాన్ని రాశారు.

→ ఎన్నికైన ప్రజా ప్రతినిధులతో ఏర్పడిన రాజ్యాంగసభ రాజ్యాంగాన్ని రాసింది. రాజ్యాంగసభ సభ్యులు దేశంలోని అన్ని ప్రాంతాల నుంచి వచ్చారు.

→ స్వాతంత్ర్య పోరాటానికి స్ఫూర్తినిచ్చి, మార్గదర్శకంగా నిలిచిన విలువలే భారతదేశ ప్రజాస్వామ్యానికి పునాదిగా నిలిచాయి.

→ భారత రాజ్యాంగంలోని అన్ని అంశాలకు పీఠిక మార్గదర్శకం చేస్తుంది. రాజ్యాంగంలో ఇదేకాక ఆదేశిక సూత్రాలు, ప్రాథమిక హక్కులు ఉన్నాయి.

→ ఈ రాజ్యాంగం మనకు పార్లమెంటరీ ప్రభుత్వ విధానాన్ని ఇచ్చింది. మన దేశం సమాఖ్యవ్యవస్థను కలిగి ఉంది.

→ అంతిమంగా, రాజ్యాంగం అన్నది మారుతూ, సజీవంగా ఉండే పత్రం. 2011 వరకు మన రాజ్యాంగానికి 97 సవరణలు చేశారు.

→ రాచరికం : రాజుల పాలన

→ ప్రతినిధి : ఒకరి లేదా కొందరి తరఫున నియమించబడినవారు లేదా ఎన్నుకోబడినవారు.

→ వివక్ష : వేరుగా చూడటం ఉదా : లింగ వివక్ష వర్ణ వివక్ష.

→ స్వయం ప్రతిపత్తి : స్వతంత్రంగా వ్యవహరించడం. (రాజ్యాంగ బద్దంగా)

→ రాజ్యాంగం : భారతదేశం నమ్మిన మౌలిక సూత్రాలు, దేశాన్ని పరిపాలించే విధానాలు, ఒక పుస్తకంలో పొందుపరిచారు. అదే భారత రాజ్యాంగం.

→ సర్వసత్తాక : అంతర్గత, విదేశీ వ్యవహారాలన్నింటిలో నిర్ణయాలు తీసుకోడానికి, చట్టాలు చేయటానికి భారతదేశానికి పూర్తి హక్కు ఉంటుంది. బయటి శక్తులు ఏవీ భారతదేశానికి చట్టాలు రూపొందించలేవు.

→ సమాఖ్య వ్యవస్థ : ఒక కేంద్ర ప్రభుత్వం దాని క్రింద రాష్ట్రస్థాయి ప్రభుత్వాలు ఉన్న వ్యవస్థను సమాఖ్య వ్యవస్థ అంటారు.

→ రాష్ట్రం : కేంద్రానికి లోబడి క్రింది స్థాయిలో ఉన్న ప్రభుత్వ పరిధిలో కచ్చితమైన హద్దులు కలిగిన భూభాగం.

→ ముసాయిదా : చిత్తుప్రతి. రాజ్యాంగాన్ని ముందుగా డా|| బి.ఆర్. అంబేద్కర్ నేతృత్వంలో చర్చ నిమిత్తం తయారుచేసిన ప్రతి.

→ గణతంత్రం : ఎన్నికైన వ్యక్తి దేశాధినేత అవుతాడు. అంతేకాని రాజ్యా లలో మాదిరి ‘ వారసత్వంగా అధికారం రాదు.

→ లౌకిక : మత ప్రమేయం లేకుండుట.

→ సౌభ్రాతృత్వం : ప్రజలందరి మధ్య ఐక్యత, సోదర భావన పెంపు. తోటి పౌరులను పరాయివారిగా భావించకుండా తక్కువ చేయకుండా ఉండుట.

→ సవరణ : మార్పులు చేయుట.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 12th Lesson భారత ఎన్నికల వ్యవస్థ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 12th Lesson భారత ఎన్నికల వ్యవస్థ

→ ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశం మన భారతదేశం.

→ దేశంలో ఎన్నికలను ‘భారత ఎన్నికల సంఘం’ నిర్వహిస్తుంది.

→ భారత ఎన్నికల సంఘం 1950, జనవరి 25న ఏర్పడింది. ఇది ఒక స్వయం ప్రతిపత్తి గల రాజ్యాంగ సంస్థ.

→ ఓటర్ల జాబితాను రూపొందించడం, దేశంలో ఎన్నికల నిర్వహణ ఈ సంఘం పని.

→ ఎన్నికల సంఘం రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 324 (6) ప్రకారం రాష్ట్రపతి, గవర్నర్ల అనుమతితో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వ సిబ్బందిని ఎన్నికల నిర్వహణ కోసం తీసుకుంటుంది.

→ ఎన్నికల సంఘం సభ్యుల పదవీకాలం 6 సం||రాలు లేదా 65 సం|| వయస్సు పూర్తి అయ్యేవరకు.

→ భారత ఎన్నికల సంఘం త్రిసభ్య సంస్థ. ఇది రాజకీయ వ్యవస్థలో ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తుంది.

→ T.N. శేషన్ (1990 – 1996) కాలంలో ఈ సంఘం అవినీతిని అంతం చేయడానికి ప్రయత్నించి, ప్రజాభిమానాన్ని చూరగొంది.

→ రాజ్యాంగంలోని 15వ భాగంలోని ఆర్టికల్ 324లో ఎన్నికల సంఘం నిర్మాణం, అధికార విధులు వివరించబడ్డాయి.

→ ఎన్నికల కమిషన్ పాక్షిక న్యాయస్థానంగా పనిచేస్తుంది.

→ ఓటర్లందరిని కలిపి ఎలక్టోరేట్ అంటారు.

→ ఎన్నికల కమిషన్ నియమావళి ప్రకారం ఎన్నికలు జరిగే సంవత్సరంలో ఆ ఏడాది జనవరి 1 నాటికి 18 సం||లు నిండిన వారు కుల, మత, లింగ, భాషాపరమైన భేదాలు లేకుండా ఓటరుగా నమోదు చేసుకోవచ్చు. దీనినే సార్వజనీన ఓటింగ్ హక్కు అంటారు.

→ 1988 సం||రానికి ముందు ఓటు హక్కు కనీస వయస్సు 21 సం||లు, 61వ రాజ్యాంగ సవరణ ప్రకారం 18 సం||లుకు తగ్గించారు.

→ ఎన్నికలలో పొందిన ఓట్ల శాతాన్ని బట్టి పార్టీలను ప్రాంతీయ, జాతీయ పార్టీలుగా ఎన్నికల సంఘం గుర్తిస్తుంది.

→ ఎన్నికల ప్రవర్తనా నియమావళిని అతిక్రమిస్తే ఎన్నికల అనుచిత ప్రవర్తనగా పరిగణించి క్రమశిక్షణా చర్యలు తీసుకుంటారు.

→ నియోజక వర్గంలో ఎన్నికలు నిర్వహించడానికి, పర్యవేక్షించడానికి ‘రిటర్నింగ్ అధికారి’ ఉంటారు.

→ పోలింగ్ స్టేషన్లలో విధులు నిర్వహించడానికి ‘ప్రిసైడింగ్ ఆఫీసర్’ను నియమిస్తారు.

→ ప్రతి 5 సంవత్సరాలకు ఒకసారి దేశం లేదా రాష్ట్ర స్థాయిలో జరిగే ఎన్నికలను సాధారణ ఎన్నికలు అంటారు.

→ ఒకటి లేదా కొన్ని ఖాళీలకు నిర్వహించే ఎన్నికలను ఉపఎన్నికలు అంటారు.

→ 5 సంవత్సరాల పూర్తికాలం గడవక ముందే శాసనసభకు లేదా పార్లమెంటుకు ఎన్నికలు నిర్వహిస్తే వాటిని ‘మధ్యంతర ఎన్నికలు’ అంటారు.

→ 2013లో ‘నోటా’ను ప్రవేశ పెట్టారు

→ EVM లలో ఓటర్ వెరిఫైడ్ పేపర్ ఆడిట్‌ ట్రయల్ సౌకర్యంను కల్పించటానికి EC నిర్ణయం తీసుకుకున్నది.

→ ప్రాతినిధ్య ప్రజాస్వామ్యం : పాల నిర్ణయాలు తీసుకోవడంలో, ప్రజా సంక్షేమ విధానాల రూపకల్పనలో ప్రజల తరపున ప్రజా ప్రతినిధులు పాల్గొనే వ్యవస్థను ప్రాతినిధ్య ప్రజాస్వామ్యం అంటారు.

→ ఎన్నికల సంఘం : భారతదేశంలో ఎన్నికలు సజావుగా నిర్వహించే స్వతంత్రమైన రాజ్యాంగబద్ధ సంస్థ ఎన్నికల సంఘం.

→ ఎన్నికల ప్రవర్తనా నియమావళి : స్వేచ్ఛాయుత వాతావరణంలో ఎన్నికలు జరిగేందుకు, ఎన్నికల షెడ్యూలు ప్రకటించిన రోజు నుండి ఎన్నికలు జరిగే రోజు వరకు వివిధ రాజకీయ పక్షాలు, అభ్యర్థులు, ప్రజలు పాటించవలసిన నియమ నిబంధనలను ఎన్నికల ప్రవర్తన నియమావళి అంటారు.

→ రిటర్నింగ్ అధికారి : ఒక నియోజక వర్గంలో ఎన్నికలు నిర్వహించు అధికారి.

→ ప్రిసైడింగ్ అధికారి : పోలింగ్ బూతు నిర్వహించు అధికారి.

→ సార్వత్రిక వయోజక ఓటుహక్కు : ప్రజలు తమ ప్రతినిధులను ఎన్నుకోడానికి భారత రాజ్యాంగం, ఓటుహక్కు (326 అధికరణ)ను ప్రసాదించింది. దీని ప్రకారం జాతి, కుల, మత, లింగ, విద్య, ఆర్థిక స్థితి, వర్గం, ప్రాంతం వంటి భేదాలు లేకుండా 18 సం||రాలు నిండినా ప్రతి ఒక్కరు ఓటు హక్కు పొందుతారు.

→ EVM : ఎలక్ట్రానిక్ ఓటింగ్ మెషీన్

→ ప్రాంతీయ పార్టీ : రాష్ట్రంలో జరిగే ఎన్నికలలో మొత్తం పోలైన ఓట్లలో మూడు శాతం ఓట్లను లేదా మూడు శాసన సభ స్థానాలను పొందితే ఎన్నికల సంఘం ఒక పార్టీని ప్రాంతీయ పార్టీగా గుర్తిస్తుంది.

→ జాతీయ పార్టీ : సాధారణ ఎన్నికల్లో కనీసం నాలుగు రాష్ట్రాల్లో మొత్తం పోలైన ఓట్లలో ఆరు శాతం ఓట్లు పొందినా, లేదా నాలుగు వేరు వేరు రాష్ట్రాల నుండి కనీసం పదకొండు లోక్సభ సీట్లను సాధించిన పార్టీని ఎన్నికల సంఘం జాతీయ పార్టీగా గుర్తిస్తుంది.

→ NOTA : ఎన్నికలప్పుడు బాలెట్ పేపర్‌లోకానీ EVMలో కాని ఉండే ఒక గురు. దీనికరం. పైన ఉన్నవారిని ఎవరినీ నేను ఎన్నుకోవడం లేదు అని. (None of the Above)

→ నియోజక వర్గం : ఒక చట్టపరమైన సభకు (అసెంబ్లీ లేదా పార్లమెంటు) ఒక నాయకుడిని ఎన్నుకుని పంపడానికి ప్రాంతాలని భాగాలుగా విభజిస్తారు. ఆ భాగాలనే నియోజక వర్గం అంటారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 11Bth Lesson జాతీయోద్యమం : మలి దశ 1919 – 1947 to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 11Bth Lesson జాతీయోద్యమం : మలి దశ 1919 – 1947

→ గాంధీజీ భారతదేశానికి వచ్చే నాటికే గౌరవప్రదమైన నాయకుడిగా గుర్తింపు పొందాడు.

→ ఈయన కాంగ్రెసులో ఏ వర్గంలో చేరకుండా సొంత రాజకీయ కార్యక్రమాలను రూపొందించుకున్నాడు.

→ 1906లో ముస్లింలీగ్, 1915లో ముస్లిం మహాసభ ఏర్పడింది.

→ ఏప్రిల్ 13, 1919న పంజాబ్ లోని అమృత్ సర్ లో జరిగిన జలియన్ వాలాబాగ్ మారణకాండ బ్రిటిషు ప్రభుత్వ ఆకృత్యాలకు పరాకాష్ఠ.

→ 1921-22 నాటికి సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమం ఊపందుకుంది.

→ ఆంధ్రాలో జాతీయతా కార్యక్రమాలకు గుంటూరు జిల్లా కేంద్రంగా మారింది.

→ 1922లో చౌరిచౌరా సంఘటనకు నిరసనగా గాంధీజీ సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమాన్ని నిలిపివేశాడు.

→ ఉప్పు సత్యాగ్రహంతో దేశమంతా నూతనోత్తేజం రగిలింది.

→ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం 1939లో మొదలయ్యి 1945లో ముగిసింది.

→ 1942లో క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం. బ్రిటిషు వారిని గడగడలాడించింది.

→ సుభాష్ చంద్రబోస్ స్వరాజ్య ఉద్యమకారుడు, విప్లవవాద జాతీయవాది. ఆయన రాస్ బిహారీ బోస్ సహకారంతో భారత జాతీయ సైన్యాన్ని ప్రారంభించాడు.

→ స్వాతంత్ర్యం పొందడం మన బలం. విభజనకు గురవటం మన ఓటమి.

→ జాతీయవాదం : చిన్న సమూహాల కంటే జాతి పెద్దది. ఏ మతము లేని వాళ్ళతో సహా అందరి ప్రయోజనాలను కోరుకునేదే జాతీయవాదం.

→ లౌకిక : జాతీయవాదాన్నే లౌకికవాదం అని అంటారు.

→ ఉగ్రవాది : ఆయుధాలు పట్టి ఎవరైనా ప్రభుత్వ వ్యతిరేక కార్యకలాపాలు నిర్వహించేవారు, శాంతి భద్రతలకు విఘాతం కల్గించేవారు.

→ అతివాదం : స్వాతంత్ర్యం కోసం ఎవరినీ అర్థించవలసిన అవసరం లేదని, అది మన జన్మహక్కు అని బ్రిటిషు విధానాల్ని నిరసించి ఉద్యమాలు చేసినవారు.

→ సత్యాగ్రహం : గాంధీజీ నడిపించిన అహింసాయుత మార్గం. ఇది హింసకు ఎదురు తిరగటం కాక, వారికి ఎదురు నిలబడి గెలవటం.

→ సహాయ నిరాకరణ : ప్రభుత్వం లేదా అధికారవర్గం సవ్యంగా పాలించాలంటే పాలితులు కూడా , సహకరించాలి. అలాంటి సహకారాన్ని ఇవ్వడాన్ని ప్రజలు నిరాకరించటం.

→ శాసనోల్లంఘనం : ప్రభుత్వం చేసిన శాసనాలను ప్రజలు అంగీకరించి అమలు జరిగేలా చూడాలి అలాకాక వాటిని వ్యతిరేకించడం.

→ ఉపఖండం : ఖండానికి ఉన్న అన్ని లక్షణాలను కలిగి ఉన్న వాటిని ‘ఉపఖండం’ అని అంటారు.
ఉదా : భారతదేశం ఉపఖండం.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 11Ath Lesson జాతీయోద్యమం : తొలి దశ 1885 – 1919 to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 11Ath Lesson జాతీయోద్యమం : తొలి దశ 1885 – 1919

→ భారతదేశంలో జాతీయోద్యమం ఒక చారిత్రక ఘటన.

→ 1857 తిరుగుబాటు బ్రిటిషు పాలనని వ్యతిరేకించింది కానీ దేశానికి ఒక కొత్త దార్శనికతను ఇవ్వలేకపోయింది.

→ ఆంగ్ల విద్యావ్యాప్తితో ఒక కొత్త చైతన్యం రూపుదిద్దుకొనసాగింది.

→ 1866 నుండి 1885 మధ్య భారతీయుల సమస్యలపై వివిధ సంఘాలు ఏర్పాటు అయ్యాయి.

→ 1885 నుండి 1905 వరకు భా.జా. కాం. మితవాద దశగా పేర్కొన్నారు. ఈ దశలోని నాయకులు విన్నపాలు, అర్జీలు, ఆందోళనలు అన్న విధానాలను అవలంబించారు.

→ 1903లో కర్జన్ బెంగాలను తూర్పు, పశ్చిమ బెంగాల్ గా విభజించాలని చేసిన ప్రతిపాదన, జాతీయ భావాలను పెద్ద ఎత్తున రగిల్చింది.

→ స్వదేశీ ఉద్యమం వల్ల భారతీయ పరిశ్రమలకు మంచి ఊపు వచ్చింది. వస్త్ర పరిశ్రమ ఊపందుకుంది.

→ ‘స్వరాజ్యం నా జన్మహక్కు దానిని సాధించి తీరతాను’ అనే ప్రఖ్యాత నినాదాన్ని తిలక్ ఇచ్చాడు.

→ 1907లో కాంగ్రెస్ రెండుగా చీలింది.

→ తిలక్ అనిబిసెంట్ తో కలిసి ‘హోంరూల్’ ఉద్యమం ప్రారంభించాడు.

→ 1916లో కాంగ్రెస్ రెండు వర్గాలు ఐక్యమయ్యాయి.

→ కృష్ణాపత్రిక స్వాతంత్ర్యోద్యమం అన్ని దశలలో పనిచేసింది.

→ 1914-1918 మధ్య మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం జరిగింది.

→ మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం చివరలో గాంధీజీ దక్షిణాఫ్రికా నుంచి తిరిగి వచ్చి భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమంలో భాగమయ్యాడు.

→ సార్వభౌమాధికారం : ప్రజలందరూ కలిసి ఒక జాతిగా ఉండి, వారి మీద వారికే అధికారాన్ని కలిగి ఉండటం, ఇతరుల ప్రమేయం లేకుండటం.

→ జాతి వివక్షత : బ్రిటిష్ వారు భారతీయుల పట్ల కలిగియున్నది. నల్లవారు, తెల్లవారు అనే వివక్షత. ఇది ఐరోపా ఖండంలోని వారికందరికీ ఉన్నది.

→ తీర్మానం : ఒక వ్యక్తి గాని, ఒక సమూహం గాని చేసుకున్న లేదా తీసుకున్న నిర్ణయం.

→ మితవాదులు : కేవలం విన్నపాలు, అర్జీలు, ఆందోళనల ద్వారా కొంచెం మెరుగైన జీవితాన్ని ఆశించినవారు.

→ వినతిపత్రాలు/అర్జీలు : ఏదైనా ఒక న్యాయబద్ధమైన కోరికను తీర్చమని కోరే పత్రం.

→ స్వదేశీ : విదేశీవి కానివన్నీ స్వదేశీ వే.

→ బహిష్కరణ : కొన్ని వస్తువులను గాని, కొంతమంది మనుషులను గాని, దూరంగా ఉంచి, ఉపయోగించకుండుట వారిని కలవకుండుట.

→ పికెటింగ్ : ఏదేనా ఒక దుకాణాన్ని ఇతరులు ప్రవేశించకుండా అడ్డుకొనుట, వ్యక్తిని కదలకుండా ఉంచుట (ముఖ్యంగా సమ్మె కాలంలో).

→ స్వరాజ్యం : సంపూర్ణ స్వేచ్ఛా స్వాతంత్ర్యం.

→ నిరసన : నచ్చని విషయాన్ని తెలపటం.

→ అతివాదం : తిలక్ వంటి నాయకులు కొన్ని అతివాద పద్ధతుల ద్వారా స్వాతంత్ర్యాన్ని తేచ్చే పద్ధతి.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 10th Lesson బ్రిటిష్, నిజాంల పాలనలో భూస్వాములు, కౌలుదార్లు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 10th Lesson బ్రిటిష్, నిజాంల పాలనలో భూస్వాములు, కౌలుదార్లు

→ ‘ఖుద్ ఖాఫ్’ అంటే సొంతంగా జమీందారులు సాగు చేసుకునే భూములు.

→ భారతదేశం పై, బ్రిటిష్ వాళ్ళు ఆధిపత్యం పొందిన తరువాత యుద్ధాలకు, వాణిజ్యానికి డబ్బులు సమకూర్చుకోవటానికి భూమి శిస్తును సాధ్యమైనంత పెంచాలని అనుకున్నారు.

→ కారన్‌వాలిస్ గవర్నరు జనరల్ 1793లో కంపెనీ శాశ్వతశిస్తు నిర్ణయ ఒప్పందం ప్రవేశపెట్టింది. దీని ద్వారా శిస్తు జమీందార్లు వసూలు చేస్తారు.

→ దీర్ఘకాలంలో జమీందారులు శిస్తు కట్టలేక ఋణగ్రస్తులై బాధలు అనుభవించారు.

→ 19వ శతాబ్దం నాటికి శిస్తు విధానాన్ని మరొకసారి మార్చటం తప్పనిసరి అన్న అభిప్రాయానికి చాలామంది కంపెనీ అధికారులు వచ్చారు.

→ రైతు అంటే భూమిని సాగుచేసేవాడు. ‘రైత్వారీ’ అంటే రైతులకు సాగు హక్కు ఇవ్వటం.

→ భారీ నీటి సాగు పథకాలలో పెట్టుబడులు పెట్టడం ప్రభుత్వ విధి అని కొంతమంది బ్రిటిష్ పరిపాలకులు భావించారు.

→ సర్ ఆర్థర్ కాటన్ అవిశ్రాంత కృషి వల్ల 1849లో ధవళేశ్వరం వద్ద గోదావరినదిపై ఆనకట్ట, 1854లో విజయవాడ వద్ద కృష్ణానదిపై ఆనకట్ట కట్టారు.

→ భూమి నుంచి ఆదాయాన్ని పెంచాలన్న కోరికతో భూమిశిస్తును రెవెన్యూ అధికారులు గణనీయంగా పెంచేశారు.

→ వలసపాలనలో భూస్వాములు వారి సొంత భూములలో రైతాంగంతో బలవంతంగా, డబ్బులు ఇవ్వకుండా పనిచేయించుకునే వాళ్ళు. దీనినే వెట్టి అని అంటారు.

→ నిజాం పాలనలోని హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో జాగీర్దారులు, సంస్థానాలు, ఇనాందారులు వంటి మధ్య స్థాయి పెత్తందారులు చాలామంది ఉండేవాళ్ళు.

→ హైదరాబాదును పాలించిన నిజాంలు బ్రిటిష్ పాలన కింద వాళ్ళ విధానాలను అనుసరించాల్సివచ్చేది.

→ బ్రిటిష్ పాలనలో కరవులు, తీవ్ర ఆహార కొరతల వల్ల తరచు సంక్షోభాలు తలెత్తేవి.

→ వలస పాలనలో దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలోని రైతులు, భూస్వాములు, వ్యాపారస్థులు, అధికారులకు వ్యతిరేకంగా పోరాటాలు చేశారు.

→ భూస్వాములు : జమీందారులు తమ భూములను రైతాంగానికి ఇచ్చి పంటలో కొంత భాగం కానీ, ముందుగా నిర్ణయించిన కౌలుకి గాని ఇచ్చేవారు. ఈ రకంగా భూమి పొందిన వారిని భూస్వాములు అంటారు.

→ వడ్డీ వ్యాపారస్తులు : ప్రజల అవసరాలకు సొమ్మును అప్పుగా ఇచ్చి (తనఖా పై) దానికి గాను వడ్డీ తీసుకునేవారు.

→ జాగీర్లు : నిజాం పాలనలో హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో కొంతమంది భూస్వాములుండేవారు. వీరిని జాగీర్ దారులు అనే వాళ్ళు. వీళ్ళ ఆధీనంలో ప్రాంతాలను జాగీర్లు అంటారు.

→ సంస్థానం : బ్రిటిష్ వారి కాలంలో భారతదేశంలో కొన్ని ప్రాంతాలు స్వదేశీయుల ఆధీనంలో ఉండేవి. వీటిని సంస్థానం అనేవారు. వీరు బ్రిటిష్ వారికి కప్పాలు చెల్లించేవారు.

→ ఇనాందారులు : వీరు కూడా మధ్య స్థాయి పెత్తందారులు. నిజాం వీరిని మెచ్చి కొంత ప్రాంతాన్ని ‘ఇనాం’గా ఇచ్చేవాడు. ఇలా ‘ఇనాం’ను పొందిన వారిని ఇనాందారులు అంటారు.

→ పట్టా : ఏదేని ఒక స్థలంపై యాజమాన్యపు హక్కును స్పష్టం చేస్తూ ప్రభుత్వం ఇచ్చే కాగితపు ఆదేశమే పట్టా.

→ రైత్వారీ : రైత్వారీ అంటే రైతులకు సాగు హక్కు ఇవ్వటం.

→ దేశముఖ్ : హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో (వలస పాలనలో) భూమిశిస్తు వసూలు చేయువారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 9th Lesson ప్రజారోగ్యం – ప్రభుత్వం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 9th Lesson ప్రజారోగ్యం – ప్రభుత్వం

→ రోగాలను నివారించడానికి, వైద్యం చెయ్యడానికి ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ఆసుపత్రులు, రోగ నిర్ధారణకు పరీక్షా కేంద్రాలు, అంబులెన్సు సదుపాయాలు, రక్తనిధి వంటివి అవసరం అవుతాయి.

→ రోగాలను నివారించడానికి టీకాలతో పాటు తగినంత ఆహారం, శుభ్రమైన తాగునీరు, పారిశుద్ధ్యం, శుభ్రమైన వాతావరణం కావాలి.

→ భారతదేశం ఔషధాలు తయారుచేయడంలో ప్రపంచంలో 4వ పెద్ద దేశం.

→ ఆరోగ్య సదుపాయాలను 1) ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు 2) ప్రైవేటు ఆరోగ్య సేవలు అంటూ ప్రధానంగా రెండుగా విభజించవచ్చు.

→ గ్రామస్థాయిలో ఒక ‘ఆశ’ ప్రభుత్వ కార్యకర్త ఉంటారు.

→ అంగన్‌వాడీ కేంద్రంలో చిన్నపిల్లలకు పోషకాహారంతో పాటు టీకాలు కూడా అందిస్తారు.

→ మండలస్థాయిలో ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు ఉంటాయి.

→ దేశ జనాభాలో 20% మంది మాత్రమే వాళ్ళు జబ్బుపడినప్పుడు అవసరమైన మందులు కొనగల స్థితిలో ఉన్నారు.

→ జీవనానికి, మంచి ఆరోగ్యానికి నీళ్ళు తప్పనిసరి. రక్షిత మంచినీటి ద్వారా అనేక రోగాలను నివారించవచ్చు.

→ ఆరోగ్య సేవలు, పారిశుద్ధ్యం, విద్యుత్తు, ప్రజారవాణా, పాఠశాలలు మౌలిక సదుపాయాలలోనికి వస్తాయి. వీటినే ప్రజాసదుపాయాలు అంటారు.

→ మెరుగైన పోషకాహారం అంటే రోగనిరోధకశక్తి బాగా ఉంటుందని అర్థం.

→ ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు : ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ఆసుపత్రులతో కూడి ప్రభుత్వం నిర్వహించేవే ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు.

→ ప్రాంతీయ ఆసుపత్రి : డివిజన్ స్థాయిలో 100 పడకలతో ఉన్న ఆసుపత్రి.

→ ప్రజాసదుపాయాలు : నీటి లాగానే ప్రతి ఒక్కరికి అందించాల్సిన ఇతర మౌలిక సదుపాయాలు ఉన్నాయి. ఆరోగ్య సేవలు, పారిశుద్ధ్యం, విద్యుత్తు, ప్రజా రవాణా, పాఠశాలలు కూడా ఈ జాబితాలోకి వస్తాయి. వీటిని ప్రజాసదుపాయాలు అంటారు.

→ పోషకాహారం : మనందరం ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి, రోజువారీ పనులు చేయటానికి, రోగాల బారిన పడకుండా ఉండటానికి ప్రతి ఒక్కళ్లకీ శరీరంలో కొంత కొవ్వు పదార్థం అవసరం. దీనినే పోషకాహారం అంటారు.

→ ఆరోగ్యశ్రీ పథకం : తెల్లకార్డున్న వారందరికీ ఈ పథకం క్రింద ప్రయివేటు ఆసుపత్రులలో కూడా ఉచితవైద్యం అందుతుంది.

→ అంగన్ వాడీ కేంద్రాలు : 3 నుండి 5 సం||లలోపు బాలబాలికలందరికీ ఇక్కడ విద్య, పోషకాహారం లభించేలా ప్రభుత్వం చూస్తుంది.

→ రోగనిరోధక శక్తి : ఏదైనా ఒక వ్యాధి శరీరంలోకి ప్రవేశించినపుడు, దానిని నిరోధించే శక్తి మన శరీరానికి కొంత ఉంటుంది.

→ ఆశ కార్యకర్త : గ్రామస్థాయిలో ప్రభుత్వ ఆరోగ్య సేవలను అందించే కార్యకర్త.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 8th Lesson జీవనోపాధులు – సాంకేతిక విజ్ఞాన ప్రభావం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 8th Lesson జీవనోపాధులు – సాంకేతిక విజ్ఞాన ప్రభావం

→ మనం అత్యంతాధునిక సాంకేతిక విజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించుకుంటున్నాం.

→ పారిశ్రామిక విప్లవం వలన 18, 19 శతాబ్దాలలో పెనుమార్పులు వచ్చాయి.

→ ఆవిరియంత్రం వల్ల కర్మాగారాల్లో పని విధానం మారిపోయింది.

→ సాంకేతిక విజ్ఞానంలో మార్పు ఒక కొత్త ఉత్పత్తికి దారితీయవచ్చు.

→ యంత్రాల వినియోగం కూడా కొత్త ఉద్యోగాలకు దారితీస్తుంది.

→ సాంకేతిక విజ్ఞానాన్ని అన్నివేళలా స్వాగతించరు.

→ స్వాతంత్ర్యం తరువాత ప్రభుత్వం ఆనకట్టలు కట్టి సాగునీటి సౌకర్యాలు మెరుగుపరచసాగింది.

→ వ్యవసాయక యంత్రాలను ఉపయోగించడం వలన ఉత్పత్తి ప్రక్రియ గణనీయంగా మారింది.

→ వరికోత యంత్రం వల్ల రైతులు కూలీలపై ఆధారపడటం తగ్గింది.

→ భారతదేశంలో మిల్లుల ద్వారా వస్త్ర ఉత్పత్తిని బ్రిటిషు వాళ్ళు మొదలు పెట్టారు.

→ చేనేతలో క్షీణత అనేది స్పష్టంగా కనిపించే ఒక ప్రధానమైన మార్పు.

→ సాంకేతిక విజ్ఞాన మార్పులు సేవారంగాన్ని కూడా ప్రభావితం చేస్తాయి.

→ భారతదేశంలో టెలీకమ్యూనికేషన్ నెట్ వర్క్ ప్రపంచంలో మూడవ అతి పెద్దది.

→ ప్రభుత్వ కంపెనీలకు కాక అనేక ప్రైవేట్ కంపెనీలు ల్యాండ్ లైన్, మొబైల్ ఫోన్ సేవలను అందిస్తున్నాయి.

→ సాంకేతిక విజ్ఞానం : ఏదైనా పని విధానం మెరుగుపరచుట లేదా ఏదైనా ఎలా చేయబడింది అనే జ్ఞానాన్ని రోజువారీ జీవితావసరాలకు ఉపయోగించుకుంటే అది సాంకేతిక విజ్ఞానం అవుతుంది.

→ ఆవిష్కరణ : ఒక కొత్త యంత్రాన్ని లేదా ఉత్పత్తి విధానాన్ని తొలిసారిగా కనుక్కొన్నప్పుడు దానిని ఆవిష్కరణ అంటారు.

→ సాగునీటి సౌకర్యాలు : పంట పొలాలకు రకరకాలుగా నీరందించడంను సాగునీటి సౌకర్యాలు అంటారు.

→ రసాయనిక ఎరువులు, పురుగు మందులు : పంటలు బాగా పెరిగి ఎక్కువ దిగుబడినివ్వడానికి రసాయనిక ఎరువులు వాడతారు. పంటలకు పట్టిన చీడ, పీడలకు పురుగు మందులు వాడతారు.

→ వ్యవసాయ పనులు : పొలం దున్నటం, నారుపోయడం, నాట్లు, కలుపు తీయటం, పాయలెయ్యడం, కోత, కుప్ప వేయడం, నూర్పిడి, ఆరబెట్టడం మొదలైనవన్నీ వ్యవసాయ పనులు.

→ సేవలు : వ్యవసాయ, వ్యాపార రంగాలకు సహాయపడేవి, అన్ని వ్యాపార కలాపాల్ని కలిపి సేవలు అని చెప్పవచ్చు.
ఉదా : విద్య, వైద్యం, రవాణా మొ||నవి.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 7th Lesson ద్రవ్యం, బ్యాంకింగ్ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 7th Lesson ద్రవ్యం, బ్యాంకింగ్

→ వస్తుమార్పిడిలో డబ్బు లేకుండానే వస్తువులను నేరుగా, ఒకదానితో మరొకటి మార్చుకుంటారు.

→ డబ్బును వినియోగిస్తే సరుకుల మార్పిడిలో సమస్యలుండవు. డబ్బు మాధ్యమంగా పనిచేస్తుంది.

→ సంచి లేదా పర్సులలో డబ్బును ఎక్కడికైనా తీసుకెళ్ళవచ్చు. అది రవాణాకు అనుకూలమైనది.

→ కాలక్రమంలో అరుదైన, ఆకర్షణీయమైన లోహాలను మార్పిడి మాధ్యమంగా ప్రజలు ఉపయోగించడం మొదలు పెట్టారు.

→ రోమన్ల కాలంలో “బీసెంట్” అనే బంగారు నాణెం ప్రామాణికంగా ఉండేది.

→ 17వ శతాబ్దంలో యూరలో ఆమ్ స్టర్ డాంలో ‘బ్యాంక్ ఆఫ్ ఆమ్ స్టర్ డామ్’ను ప్రారంభించారు.

→ ప్రజలు బ్యాంకులలో దాచుకునే డబ్బును ‘జమ’ అంటారు.

→ డబ్బులు చెల్లించడానికి తీసుకోవడానికి చెక్కులను విస్తృతంగా ఉపయోగిస్తున్నారు.

→ కరెంటు ఖాతా నుంచి ఎన్నిసార్లయినా డబ్బులు తీసుకోవచ్చు.

→ ప్రస్తుతం కంప్యూటర్లు, ఇంటర్నెట్లను అంతటా వాడుతున్నారు.

→ బ్యాంకు అనేది ఒక వాణిజ్య సంస్థ. ప్రజలు పొదుపు చేసిన డబ్బు జమల రూపంలో బ్యాంకులోకి వస్తుంది.

→ వ్యాపారస్తులు, పారిశ్రామికవేత్తలు, రైతులు, చేతివృత్తిదారులు వంటి అనేకమందికి బ్యాంకులు అప్పులిస్తాయి.

→ వస్తుమార్పిడి : వస్తుమార్పిడిలో డబ్బు లేకుండానే, వస్తువులను నేరుగా ఒకదానితో మరొకటి మార్చుకుంటారు.

→ డబ్బు రూపాలు : నాణేలు, రశీదులు, హుండీలు, చెక్కులు, డ్రాఫులు మొదలైనవన్నీ డబ్బు రూపాలే.

→ జమలు : ఎవరికైనా ఇవ్వవలసిన సొమ్మును తిరిగి కొంత యిచ్చినా, తమ సొమ్మును బ్యాంక్ లాంటి సంస్థల్లో దాచినా, వీటిని జమలు అంటారు.

→ పొదుపు : భవిష్యత్తులోని అవసరాలను దృష్టిలో ఉంచుకొని తమ ఆదాయంలోని కొంత మొత్తంను దాచుకోవడాన్ని పొదుపు అంటారు.

→ అప్పు / రుణం : తమ ఆర్థిక అవసరాల కోసం ఇతరుల దగ్గర నుండి లేదా ఋణసంస్థల నుండి డబ్బును తీసుకోవడం.

→ వడ్డీ : అప్పు తీసుకున్న సొమ్ముపై వాడుకున్నందుకుగాను కొంత శాతం సొమ్మును ఋణదాతకు ఇవ్వడం.

→ చెక్కు : డబ్బులు చెల్లించడానికి, తీసుకోవడానికి ఉపయోగపడేది. (బ్యాంకు ద్వారా)

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 6th Lesson ఖనిజాలు, గనుల తవ్వకం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 6th Lesson ఖనిజాలు, గనుల తవ్వకం

→ భూమి లోపల నుండి పొందే ప్రతీది (మొక్కలు, జంతువుల రూపంలో లేనిది) ఖనిజమే అవుతుంది.

→ వనరులు పునరుద్దరింపబడేవి, అంతరించిపోయేవి అని రెండు రకాలు.

→ ఆధునిక పరిశ్రమలలో అనేక రకాల ఖనిజాలు ఉపయోగించబడతాయి.

→ మన రాష్ట్రంలో ఖనిజ వనరులు సమృద్ధిగా ఉన్నాయి.

→ భూమిని తవ్వటం లేదా గనుల తవ్వకం అనే ప్రక్రియ ద్వారా ఖనిజాలను మానవ వినియోగానికి వెలికితీస్తారు.

→ గనుల త్రవ్వకంలోని అనేక పద్ధతుల వల్ల ఉపరితల ప్రదేశం దెబ్బ తింటుంది.

→ ఖనిజాలు భూమి లోపలి పొరల్లో ఉండి, ఆ దేశ ప్రజలందరికీ చెందుతాయి.

→ ఎక్కువ మొత్తంలో గనుల త్రవ్వకం వల్ల దీర్ఘకాల సుస్థిరత దెబ్బతింటుంది.

→ బొగ్గు వెలికితీతకు, సింగరేణి కాలరీస్ లిమిటెడ్, స్థాపించబడింది.

→ బొగ్గును గని నుండి కన్వేయర్ బెల్టుతో రవాణా చేస్తారు.

→ SCL కంపెనీలో సుమారు 65,000 మంది ఉద్యోగులు ఉన్నారు. (2015)

→ గనులలో నుండి వచ్చే వ్యర్థ పదార్థాలను చెల్లా చెదురు కాకుండా చూడాలి.

→ ఖనిజాలు : భూమి నుండి వెలికి తీయబడే వాటిని ఖనిజాలు అంటారు (జంతు, వృక్ష రూపాలు తప్ప).

→ ఓపెన్ కాస్ట్ గనుల త్రవ్వకం : గుట్టలను పేల్చి లేదా గొయ్యి తవ్వి ఖనిజాలను తీయడం.

→ భూగరు గనుల తవ్వకం : భూమి లోపలి పొరల్లో ఉండే ఖనిజాలను వెలికి తీయడానికి సొరంగాలను నిర్మిస్తారు.

→ పునరుద్ధరింపబడే వనరులు : మళ్ళీ మళ్ళీ పొందగల వనరులను పునరుద్ధరింపబడే వనరులు అంటారు.
ఉదా : కలప

→ అంతరించిపోయే వనరులు : ఒకసారి వాడిన తరువాత తిరిగి తయారు అవ్వని వనరులను అంతరించిపోయే వనరులు అంటారు.
ఉదా : ముడి చమురు.

→ బొగ్గు : ఇది ఒక ఖనిజం మరియు ఇంధన వనరు. విద్యుత్తు తయారీకి, పరిశ్రమలకు ఉపయోగపడుతుంది.

→ బెరైటీస్ : ఇది కొన్ని ఖనిజాల సమూహం. వీటి నుంచి బేరియం అనే మూలకాన్ని వెలికి తీస్తారు.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 11th Lesson భారతీయ సంస్కృతి, భాషలు మరియు మతాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 11th Lesson భారతీయ సంస్కృతి, భాషలు మరియు మతాలు

→ భారతదేశ సంస్కృతిని ఒక ప్రత్యేకమైనదిగా పిలవడానికి భిన్నత్వంలో ఏకత్వమే’ ప్రముఖమైనది.

→ భారతీయ సంస్కృతి చాలా పురాతనమైనది. ఇది దాదాపు 5,000 సం||రాల పూర్వమే ప్రారంభమయ్యింది.

→ భాష ఒక ప్రసార మాధ్యమం. భూమిపై భాషను ఉపయోగించే జీవి మనిషి మాత్రమే.

→ లిపి మనం చదవడానికి మరియు రాయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

→ ఆర్యభట్ట ‘ఆర్యభట్టీయం’ అనే గ్రంథం రచించాడు.

→ శస్త్ర చికిత్సల పై రాయబడిన గ్రంథమే సుశ్రుత సంహిత.

→ తెలుగులో 56, ఇంగ్లీషులో 26 అక్షరాలు కలవు.

→ భారత రాజ్యాంగం గుర్తించబడిన (8వ షెడ్యూల్) భాషలు – 22

→ ప్రపంచంలోని మతాలలో హిందూమతం చాలా పురాతనమైనది. ఇది ఒక జీవన విధానం మరియు దీనిని సనాతన ధర్మం అనికూడా పిలుస్తారు.

→ ధర్మం, అర్థం, కామం, మోక్షంలను చతుర్విధ పురుషార్ధాలంటారు.

→ హిందూ అనే పదం ‘సింధూ’ అనే పదం నుండి వచ్చింది.

→ చిత్తూరు జిల్లాలోని తిరుమల శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం శేషాచలం కొండలలో కలదు.

→ జైనమత గురువులను తీర్థంకరులు అంటారు. 24 మంది తీర్థంకరులు గలరు.

→ జైన అనే పదం ‘జిన’ అనే సంస్కృత పదం నుండి వచ్చింది.

→ మహావీరుడు మిక్కిలి ప్రసిద్ధి చెందిన తీర్థంకరుడు. అతను ఒక యువరాజు, ఇతనే చివరి తీర్థంకరుడు.

→ జైన మత పవిత్ర గ్రంథాలను ‘అంగాలు’ అంటారు.

→ జైన మత సిద్ధాంతాలను ‘పంచవ్రతాలు’ (అహింస, సత్యం, అస్తేయం, అపరిగ్రహం, బ్రహ్మచర్యం) అంటారు.

→ పంచవ్రతాలు అనుసరించడానికి మహావీరుడు మూడు మార్గాలను సూచించాడు. వాటిని త్రిరత్నాలు (సమ్యక్ దర్శనం, సమ్యక్ జ్ఞానం, సమ్యక్ చరిత్ర) అంటారు.

→ బౌద్ధ మత స్థాపకుడు గౌతమ బుద్ధుడు. ఇతను లుంబిని (నేపాల్) వనంలో జన్మించాడు.

→ బుద్ధునికి జ్ఞానోదయమైన చెట్టును ‘బోధివృక్షం’ అంటారు.

→ బుద్ధుడు క్రీ.పూ. 483లో కుశీనగర్ (ఉ. ప్ర. )లో స్వర్గస్థుడైనాడు.

→ ‘త్రిపీఠికాలు’ బౌద్ధమత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను ‘ఆర్య సత్యాలు’ అంటారు.

→ మోక్షం పొందుటకు బుద్దుడు ‘అష్టాంగ మార్గాలు’ సూచించాడు.

→ సాంచి స్థూపంను క్రీ.పూ. మూడో శతాబ్దంలో అశోక చక్రవర్తి నిర్మించాడు.

→ క్రైస్తవ మతం పవిత్ర గ్రంథం బైబిల్.

→ ప్రపంచంలోని ప్రసిద్ధ చర్చి రోమన్ కాథలిక్ చర్చి. ఇది వాటికన్ నగరంలో కలదు.

→ రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి అధిపతిని పోప్ అంటారు.

→ వాటికన్ నగరం ప్రపంచంలోనే అతిచిన్న దేశం.

→ మహమ్మద్ ను ప్రవక్త లేదా అల్లా యొక్క దూతగా భావిస్తారు.

→ ‘అల్లా యొక్క బోధనలను ‘ఖురాన్’ అనే గ్రంథంలో రాయబడినవి.

→ ప్రసిద్ధ మక్కా మసీదు (సౌదీ అరేబియా) మధ్యలో ఉన్న భవనమే ‘కాబా’.

→ ముస్లింలకు పవిత్ర నగరం ‘మక్కా’. ముస్లిం భక్తులు తమ జీవిత కాలంలో కనీసం ఒక్కసారైనా హక్కు మక్కాకు వెళ్ళాలనుకుంటారు.

→ సిక్కుమత స్థాపకుడు గురునానక్.

→ సిక్కు అనే పదానికి విద్యార్థి లేదా శిష్యుడు అని అర్థం.

→ గురునానక్ పదిమంది గురువులలో మొదటివాడు.

→ సిక్కుల ఆలయాన్ని ‘గురుద్వారా’ అంటారు.

→ సిక్కుల పవిత్ర గ్రంథం ‘గురు గ్రంథ్ సాహెబ్’.

→ పంజాబ్ లోని అమృత్ సర్ లోని స్వర్ణదేవాలయం సిక్కుల ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం.

→ భారతదేశం యొక్క అత్యున్నత (విశిష్ట సాంస్కృతిక లక్షణం ‘భిన్నత్వంలో ఏకత్వం’

→ మతం : దేవునిపై నమ్మకం.

→ ఆరాధించడం .: భగవంతునిపై భక్తి ప్రదర్శించడం.

→ ఉపఖండం : ఆసియా దక్షిణ భాగంలో, భారత పలకంలో ఉన్న ద్వీపకల్పం.

→ భాష : ఒక వ్యక్తి తన ఆలోచనలను ఇతరులకు తెలియజేసే మాధ్యమం.

→ లిపి : భాషకు అక్షర రూపం.

→ తీర్థంకర : ధర్మాన్ని బోధించే జైనమత గురువు.

→ అహింస : హానిచేయకుండా ఉండటం.

→ త్రిరత్నాలు : బౌద్ధమతంలో ధర్మం, సంఘం, బుద్ధుడులను త్రిరత్నాలు అంటారు.

→ జ్ఞానోదయం : ఆధ్యాత్మిక అత్యున్నత స్థితి.

→ బోధివృక్షం : రావి చెట్టు.

→ త్రిపీఠికలు : బౌద్ధమత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ మోక్షం : పరిపూర్ణ శాంతి మరియు ఆనందం (స్వర్గం).

→ అష్టాంగ మార్గం : సంసారం నుండి విముక్తి పొందడానికి బౌద్ధులు అనుసరించే పద్ధతులు.

→ ఉపనిషత్తులు : హిందూ మత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ ప్రవక్త : దేవుని సందేశాన్ని బోధించేవాడు

→ సంస్కృతి : ఒక కొత్త వ్యవస్థని సృష్టించుకోవడం కోసం ముందు తరాల వారసత్వాన్ని అంది పుచ్చుకుని దానిని భావితరాలకు అందించడానికి జరిగే నిరంతర ప్రక్రియే సంస్కృతి.

→ శాసనాలు : రాతిపై, రాగి రేకులపై చెక్కబడిన రాజ ఆజ్ఞలు మరియు సందేశాలు మొదలైనవి.

→ సనాతన ధర్మం : పురాతనంగా ఆచరించబడుతున్న హిందూ జీవన విధానంనే సనాతన ధర్మం అంటారు.

→ పంచవ్రతాలు : జైనమత సిద్ధాంతాలను పంచవ్రతాలు అంటారు.

→ ఆర్యసత్యాలు : గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను ఆర్యసత్యాలు అంటారు.

→ రోమన్ కాథలిక్ చర్చి : ప్రపంచంలోని ప్రసిద్ది చర్చి, ఇది వాటికన్ నగరంలో కలదు.

→ కాబా : ప్రసిద్ధ మక్కా మసీదు (సౌదీ అరేబియా) మధ్యలో ఉన్న భవనమే కాబా.

→ సిక్కు : సిక్కు అనే పదానికి విద్యార్థి లేదా శిష్యుడు అని అర్థం.

→ స్వర్ణదేవాలయం : సిక్కులకు అత్యంత ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం.

→ భిన్నత్వంలో ఏకత్వం : అనేక విభిన్నాల మధ్య ఏకత్వం సాధించడం, ఇది భారతదేశ విశిష్ట లక్షణం.

→ రాజ్యాంగ భాషలు : భారత రాజ్యాంగం 22 భాషలను గుర్తించింది. (8వ షెడ్యూల్ లో)

→ తపస్సు : ఏకాగ్రత ద్వారా మోక్షాన్ని పొందడం.

→ చతుర్విధ పురుషార్ధాలు : ధర్మం, అర్థం, కామం, మోక్షం అను నాలుగు పురుషార్ధాలు.

→ అంగాలు : జైనల పవిత్ర గ్రంథాలను అంగాలు అంటారు.

→ బైబిలు : క్రైస్తవుల పవిత్ర గ్రంథం.

→ ఖురాన్ : ఇస్లాంల పవిత్ర గ్రంథం.

→ గురుగ్రంథ్ సాహెబ్ : సిక్కుల పవిత్ర గ్రంథం.

→ భగవద్గీత : హిందువుల పవిత్ర గ్రంథం

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 10th Lesson స్థానిక స్వపరిపాలన to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 10th Lesson స్థానిక స్వపరిపాలన

→ భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ (40′ స్థానిక స్వపరిపాలనను సూచిస్తుంది.

→ 1992వ సం||లో చేయబడిన 73వ రాజ్యాంగ సవరణ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను, 74వ రాజ్యాంగ సవరణ పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేశాయి.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం 1994 పంచాయితీ రాజ్ చట్టంను చేసింది.

→ 1959లో స్థానిక స్వపరిపాలనను అమలు చేసిన మొదటి రాష్ట్రం రాజస్థాన్. ఇది భారతదేశంలో మొదట పంచాయితీ రాజ్ విధానాన్ని అవలంబించింది.

→ గ్రామ స్థాయిలో సాధారణ సభ – గ్రామ సభ (ఇది ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యానికి నిదర్శనం)

→ సర్పంచ్ & వార్డు సభ్యులతో గ్రామ పంచాయితీ ఏర్పడుతుంది.

→ BLO అంటే బూతు లెవెల్ అధికారి.

→ ప్రతి గ్రామ పంచాయితీకి జనాభాను బట్టి 5 నుంచి 21 మంది వరకు వార్డు సభ్యులుంటారు.

→ 21 సం||రాల నిండిన వారు గ్రామ పంచాయితీ ఎన్నికలలో పోటీ చేయవచ్చు.

→ పార్లమెంట్ స్త్రీలకు స్థానిక సంస్థలలో 1/3 వంతు స్థానాలను (రిజర్వ్) కేటాయించింది.

→ మన రాష్ట్రంలో స్త్రీలకు స్థానిక సంస్థలలో 50% వంతు స్థానాలను (రిజర్వ్) చేశారు.

→ సర్పంచ్ గ్రామ పంచాయితీకి పెద్ద, అధ్యక్షుడు, గ్రామ మొదటి పౌరుడు.

→ మన రాష్ట్రంలో అక్టోబర్ 2, 2019న గ్రామ సచివాలయ వ్యవస్థ ప్రారంభించబడింది.

→ ప్రతి 2000 మందికి ఒక గ్రామ సచివాలయం ఏర్పాటు చేయబడింది.

→ ప్రతి గ్రామ సచివాలయంలో 11 మంది గ్రామ నిర్వాహకులు (ఉద్యోగులు) ఉంటారు.

→ MPTC – మండల పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ ZPTC – జిల్లా పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ జనాభా పరిమాణాన్ని బట్టి మూడు రకాల పురపాలక సంస్థలు ఉన్నాయి.

→ నగర పంచాయితీ – 20,000 నుండి 40,000 జనాభా.

→ పురపాలక సంఘం – 40,000 నుండి 3,00,000 జనాభా.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ – 3,00,000 పైగా జనాభా.

→ NAC – నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్

→ పురపాలక సంఘం అధ్యక్షుడు – మున్సిపల్ ఛైర్మన్, సభ్యులు – కౌన్సిలర్లు.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ అధ్యక్షుడు – మేయర్, సభ్యులు – కార్పోరేటర్లు.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని మొదటి పురపాలక సంఘం – భీమునిపట్నం (భీమిలి)

→ భీమిలి పురపాలక సంఘం 1861లో స్థాపించారు.

→ పురపాలక సంఘం ఇంటిపన్ను, వీథి దీపాలపై పన్ను, దుకాణాలపై పన్ను, సినిమా టికెట్ల మీద పన్ను మొదలైన పన్నులు విధిస్తుంది.

→ స్థానిక స్వపరిపాలన : రాష్ట్ర స్థాయి కంటే దిగువన ఉన్న ప్రభుత్వ అధికార పరిధిని ఇది సూచిస్తుంది.

→ గ్రామసభ : గ్రామస్థాయిలో సాధారణ సభ.

→ గ్రామ / వార్డు సచివాలయం : ప్రజలకు వారు నివసిస్తున్న ప్రాంతంలోనే ప్రభుత్వ సేవలను అందించే వ్యవస్థ.

→ గ్రామ కార్యనిర్వాహకులు : గ్రామ సచివాలయంలోని ఉద్యోగులు.

→ ప్రజా సదుపాయాలు : ప్రభుత్వంచే కల్పించబడిన సౌకర్యాలు.

→ పురపాలక సంఘం 0: మున్సిపాలిటీ యొక్క పరిపాలన సంస్థ, 40,000 నుండి 3,00,000 జనాభా కలిగిన పట్టణం.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ : మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ యొక్క పరిపాలన సంస్థ, 3,00,000 జనాభా దాటిన నగరం.

→ కౌన్సిలర్ : పురపాలక సంఘంలో వార్డు ప్రతినిధి.

→ కార్పో రేటర్ : మున్సిపల్ కార్పొరేషన్లో వార్డు ప్రతినిధి.

→ గ్రామ పంచాయితీ : గ్రామ పరిపాలన చేసే సంస్థ, ఎన్నుకోబడిన సంస్థ.

→ సర్పంచ్ : పంచాయితీ అధ్యక్షుడు. గ్రామ ప్రథమ పౌరుడు.

→ మండల పరిషత్తు : కొన్ని గ్రామాలు కలిసి ఒక మండలమవుతుంది. ఈ మండల స్థాయిలోని స్థానిక సంస్థనే మండల పరిషత్తు అంటారు.

→ జిల్లా పరిషత్తు : జిల్లా స్థాయిలోని స్థానిక సంస్థను జిల్లా పరిషత్తు అంటారు.

→ B.L.O : బూత్ స్థాయి అధికారి

→ MPTC : మండల పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం

→ ZPTC : జిల్లా పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ వార్డులు : సాధారణంగా ప్రతి గ్రామాన్ని/పట్టణాన్ని కొన్ని వీధులు, కాలనీలుగా (వార్డులు) విభజిస్తారు. వీటిని జనాభా ప్రతిపాదికన ఏర్పాటు చేస్తారు.

→ నగర పంచాయితీ : నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్ (NAC) 20,000 నుండి 40,000 జనాభా కల్గిన ప్రాంతం.

→ పంచాయితీ రాజ్ : స్థానిక (పట్టణేతర) స్వపరిపాలనను పంచాయితీరాజ్ అంటారు.

→ మేయర్ : మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ అధ్యక్షుడిని మేయర్ అంటారు. ఇతనిని కార్పోరేటర్లు పరోక్ష పద్దతిలో ఎన్నుకుంటారు.

→ NAC : నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్.

→ 73వ రాజ్యాంగ సవరణ : గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణ.

→ 74వ రాజ్యాంగ సవరణ : పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణ.