AP State Board Notes

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 6th Lesson ఖనిజాలు, గనుల తవ్వకం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 6th Lesson ఖనిజాలు, గనుల తవ్వకం

→ భూమి లోపల నుండి పొందే ప్రతీది (మొక్కలు, జంతువుల రూపంలో లేనిది) ఖనిజమే అవుతుంది.

→ వనరులు పునరుద్దరింపబడేవి, అంతరించిపోయేవి అని రెండు రకాలు.

→ ఆధునిక పరిశ్రమలలో అనేక రకాల ఖనిజాలు ఉపయోగించబడతాయి.

→ మన రాష్ట్రంలో ఖనిజ వనరులు సమృద్ధిగా ఉన్నాయి.

→ భూమిని తవ్వటం లేదా గనుల తవ్వకం అనే ప్రక్రియ ద్వారా ఖనిజాలను మానవ వినియోగానికి వెలికితీస్తారు.

→ గనుల త్రవ్వకంలోని అనేక పద్ధతుల వల్ల ఉపరితల ప్రదేశం దెబ్బ తింటుంది.

→ ఖనిజాలు భూమి లోపలి పొరల్లో ఉండి, ఆ దేశ ప్రజలందరికీ చెందుతాయి.

→ ఎక్కువ మొత్తంలో గనుల త్రవ్వకం వల్ల దీర్ఘకాల సుస్థిరత దెబ్బతింటుంది.

→ బొగ్గు వెలికితీతకు, సింగరేణి కాలరీస్ లిమిటెడ్, స్థాపించబడింది.

→ బొగ్గును గని నుండి కన్వేయర్ బెల్టుతో రవాణా చేస్తారు.

→ SCL కంపెనీలో సుమారు 65,000 మంది ఉద్యోగులు ఉన్నారు. (2015)

→ గనులలో నుండి వచ్చే వ్యర్థ పదార్థాలను చెల్లా చెదురు కాకుండా చూడాలి.

→ ఖనిజాలు : భూమి నుండి వెలికి తీయబడే వాటిని ఖనిజాలు అంటారు (జంతు, వృక్ష రూపాలు తప్ప).

→ ఓపెన్ కాస్ట్ గనుల త్రవ్వకం : గుట్టలను పేల్చి లేదా గొయ్యి తవ్వి ఖనిజాలను తీయడం.

→ భూగరు గనుల తవ్వకం : భూమి లోపలి పొరల్లో ఉండే ఖనిజాలను వెలికి తీయడానికి సొరంగాలను నిర్మిస్తారు.

→ పునరుద్ధరింపబడే వనరులు : మళ్ళీ మళ్ళీ పొందగల వనరులను పునరుద్ధరింపబడే వనరులు అంటారు.
ఉదా : కలప

→ అంతరించిపోయే వనరులు : ఒకసారి వాడిన తరువాత తిరిగి తయారు అవ్వని వనరులను అంతరించిపోయే వనరులు అంటారు.
ఉదా : ముడి చమురు.

→ బొగ్గు : ఇది ఒక ఖనిజం మరియు ఇంధన వనరు. విద్యుత్తు తయారీకి, పరిశ్రమలకు ఉపయోగపడుతుంది.

→ బెరైటీస్ : ఇది కొన్ని ఖనిజాల సమూహం. వీటి నుంచి బేరియం అనే మూలకాన్ని వెలికి తీస్తారు.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 11th Lesson భారతీయ సంస్కృతి, భాషలు మరియు మతాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 11th Lesson భారతీయ సంస్కృతి, భాషలు మరియు మతాలు

→ భారతదేశ సంస్కృతిని ఒక ప్రత్యేకమైనదిగా పిలవడానికి భిన్నత్వంలో ఏకత్వమే’ ప్రముఖమైనది.

→ భారతీయ సంస్కృతి చాలా పురాతనమైనది. ఇది దాదాపు 5,000 సం||రాల పూర్వమే ప్రారంభమయ్యింది.

→ భాష ఒక ప్రసార మాధ్యమం. భూమిపై భాషను ఉపయోగించే జీవి మనిషి మాత్రమే.

→ లిపి మనం చదవడానికి మరియు రాయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

→ ఆర్యభట్ట ‘ఆర్యభట్టీయం’ అనే గ్రంథం రచించాడు.

→ శస్త్ర చికిత్సల పై రాయబడిన గ్రంథమే సుశ్రుత సంహిత.

→ తెలుగులో 56, ఇంగ్లీషులో 26 అక్షరాలు కలవు.

→ భారత రాజ్యాంగం గుర్తించబడిన (8వ షెడ్యూల్) భాషలు – 22

→ ప్రపంచంలోని మతాలలో హిందూమతం చాలా పురాతనమైనది. ఇది ఒక జీవన విధానం మరియు దీనిని సనాతన ధర్మం అనికూడా పిలుస్తారు.

→ ధర్మం, అర్థం, కామం, మోక్షంలను చతుర్విధ పురుషార్ధాలంటారు.

→ హిందూ అనే పదం ‘సింధూ’ అనే పదం నుండి వచ్చింది.

→ చిత్తూరు జిల్లాలోని తిరుమల శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం శేషాచలం కొండలలో కలదు.

→ జైనమత గురువులను తీర్థంకరులు అంటారు. 24 మంది తీర్థంకరులు గలరు.

→ జైన అనే పదం ‘జిన’ అనే సంస్కృత పదం నుండి వచ్చింది.

→ మహావీరుడు మిక్కిలి ప్రసిద్ధి చెందిన తీర్థంకరుడు. అతను ఒక యువరాజు, ఇతనే చివరి తీర్థంకరుడు.

→ జైన మత పవిత్ర గ్రంథాలను ‘అంగాలు’ అంటారు.

→ జైన మత సిద్ధాంతాలను ‘పంచవ్రతాలు’ (అహింస, సత్యం, అస్తేయం, అపరిగ్రహం, బ్రహ్మచర్యం) అంటారు.

→ పంచవ్రతాలు అనుసరించడానికి మహావీరుడు మూడు మార్గాలను సూచించాడు. వాటిని త్రిరత్నాలు (సమ్యక్ దర్శనం, సమ్యక్ జ్ఞానం, సమ్యక్ చరిత్ర) అంటారు.

→ బౌద్ధ మత స్థాపకుడు గౌతమ బుద్ధుడు. ఇతను లుంబిని (నేపాల్) వనంలో జన్మించాడు.

→ బుద్ధునికి జ్ఞానోదయమైన చెట్టును ‘బోధివృక్షం’ అంటారు.

→ బుద్ధుడు క్రీ.పూ. 483లో కుశీనగర్ (ఉ. ప్ర. )లో స్వర్గస్థుడైనాడు.

→ ‘త్రిపీఠికాలు’ బౌద్ధమత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను ‘ఆర్య సత్యాలు’ అంటారు.

→ మోక్షం పొందుటకు బుద్దుడు ‘అష్టాంగ మార్గాలు’ సూచించాడు.

→ సాంచి స్థూపంను క్రీ.పూ. మూడో శతాబ్దంలో అశోక చక్రవర్తి నిర్మించాడు.

→ క్రైస్తవ మతం పవిత్ర గ్రంథం బైబిల్.

→ ప్రపంచంలోని ప్రసిద్ధ చర్చి రోమన్ కాథలిక్ చర్చి. ఇది వాటికన్ నగరంలో కలదు.

→ రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి అధిపతిని పోప్ అంటారు.

→ వాటికన్ నగరం ప్రపంచంలోనే అతిచిన్న దేశం.

→ మహమ్మద్ ను ప్రవక్త లేదా అల్లా యొక్క దూతగా భావిస్తారు.

→ ‘అల్లా యొక్క బోధనలను ‘ఖురాన్’ అనే గ్రంథంలో రాయబడినవి.

→ ప్రసిద్ధ మక్కా మసీదు (సౌదీ అరేబియా) మధ్యలో ఉన్న భవనమే ‘కాబా’.

→ ముస్లింలకు పవిత్ర నగరం ‘మక్కా’. ముస్లిం భక్తులు తమ జీవిత కాలంలో కనీసం ఒక్కసారైనా హక్కు మక్కాకు వెళ్ళాలనుకుంటారు.

→ సిక్కుమత స్థాపకుడు గురునానక్.

→ సిక్కు అనే పదానికి విద్యార్థి లేదా శిష్యుడు అని అర్థం.

→ గురునానక్ పదిమంది గురువులలో మొదటివాడు.

→ సిక్కుల ఆలయాన్ని ‘గురుద్వారా’ అంటారు.

→ సిక్కుల పవిత్ర గ్రంథం ‘గురు గ్రంథ్ సాహెబ్’.

→ పంజాబ్ లోని అమృత్ సర్ లోని స్వర్ణదేవాలయం సిక్కుల ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం.

→ భారతదేశం యొక్క అత్యున్నత (విశిష్ట సాంస్కృతిక లక్షణం ‘భిన్నత్వంలో ఏకత్వం’

→ మతం : దేవునిపై నమ్మకం.

→ ఆరాధించడం .: భగవంతునిపై భక్తి ప్రదర్శించడం.

→ ఉపఖండం : ఆసియా దక్షిణ భాగంలో, భారత పలకంలో ఉన్న ద్వీపకల్పం.

→ భాష : ఒక వ్యక్తి తన ఆలోచనలను ఇతరులకు తెలియజేసే మాధ్యమం.

→ లిపి : భాషకు అక్షర రూపం.

→ తీర్థంకర : ధర్మాన్ని బోధించే జైనమత గురువు.

→ అహింస : హానిచేయకుండా ఉండటం.

→ త్రిరత్నాలు : బౌద్ధమతంలో ధర్మం, సంఘం, బుద్ధుడులను త్రిరత్నాలు అంటారు.

→ జ్ఞానోదయం : ఆధ్యాత్మిక అత్యున్నత స్థితి.

→ బోధివృక్షం : రావి చెట్టు.

→ త్రిపీఠికలు : బౌద్ధమత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ మోక్షం : పరిపూర్ణ శాంతి మరియు ఆనందం (స్వర్గం).

→ అష్టాంగ మార్గం : సంసారం నుండి విముక్తి పొందడానికి బౌద్ధులు అనుసరించే పద్ధతులు.

→ ఉపనిషత్తులు : హిందూ మత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ ప్రవక్త : దేవుని సందేశాన్ని బోధించేవాడు

→ సంస్కృతి : ఒక కొత్త వ్యవస్థని సృష్టించుకోవడం కోసం ముందు తరాల వారసత్వాన్ని అంది పుచ్చుకుని దానిని భావితరాలకు అందించడానికి జరిగే నిరంతర ప్రక్రియే సంస్కృతి.

→ శాసనాలు : రాతిపై, రాగి రేకులపై చెక్కబడిన రాజ ఆజ్ఞలు మరియు సందేశాలు మొదలైనవి.

→ సనాతన ధర్మం : పురాతనంగా ఆచరించబడుతున్న హిందూ జీవన విధానంనే సనాతన ధర్మం అంటారు.

→ పంచవ్రతాలు : జైనమత సిద్ధాంతాలను పంచవ్రతాలు అంటారు.

→ ఆర్యసత్యాలు : గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను ఆర్యసత్యాలు అంటారు.

→ రోమన్ కాథలిక్ చర్చి : ప్రపంచంలోని ప్రసిద్ది చర్చి, ఇది వాటికన్ నగరంలో కలదు.

→ కాబా : ప్రసిద్ధ మక్కా మసీదు (సౌదీ అరేబియా) మధ్యలో ఉన్న భవనమే కాబా.

→ సిక్కు : సిక్కు అనే పదానికి విద్యార్థి లేదా శిష్యుడు అని అర్థం.

→ స్వర్ణదేవాలయం : సిక్కులకు అత్యంత ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం.

→ భిన్నత్వంలో ఏకత్వం : అనేక విభిన్నాల మధ్య ఏకత్వం సాధించడం, ఇది భారతదేశ విశిష్ట లక్షణం.

→ రాజ్యాంగ భాషలు : భారత రాజ్యాంగం 22 భాషలను గుర్తించింది. (8వ షెడ్యూల్ లో)

→ తపస్సు : ఏకాగ్రత ద్వారా మోక్షాన్ని పొందడం.

→ చతుర్విధ పురుషార్ధాలు : ధర్మం, అర్థం, కామం, మోక్షం అను నాలుగు పురుషార్ధాలు.

→ అంగాలు : జైనల పవిత్ర గ్రంథాలను అంగాలు అంటారు.

→ బైబిలు : క్రైస్తవుల పవిత్ర గ్రంథం.

→ ఖురాన్ : ఇస్లాంల పవిత్ర గ్రంథం.

→ గురుగ్రంథ్ సాహెబ్ : సిక్కుల పవిత్ర గ్రంథం.

→ భగవద్గీత : హిందువుల పవిత్ర గ్రంథం

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 10th Lesson స్థానిక స్వపరిపాలన to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 10th Lesson స్థానిక స్వపరిపాలన

→ భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ (40′ స్థానిక స్వపరిపాలనను సూచిస్తుంది.

→ 1992వ సం||లో చేయబడిన 73వ రాజ్యాంగ సవరణ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను, 74వ రాజ్యాంగ సవరణ పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేశాయి.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం 1994 పంచాయితీ రాజ్ చట్టంను చేసింది.

→ 1959లో స్థానిక స్వపరిపాలనను అమలు చేసిన మొదటి రాష్ట్రం రాజస్థాన్. ఇది భారతదేశంలో మొదట పంచాయితీ రాజ్ విధానాన్ని అవలంబించింది.

→ గ్రామ స్థాయిలో సాధారణ సభ – గ్రామ సభ (ఇది ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యానికి నిదర్శనం)

→ సర్పంచ్ & వార్డు సభ్యులతో గ్రామ పంచాయితీ ఏర్పడుతుంది.

→ BLO అంటే బూతు లెవెల్ అధికారి.

→ ప్రతి గ్రామ పంచాయితీకి జనాభాను బట్టి 5 నుంచి 21 మంది వరకు వార్డు సభ్యులుంటారు.

→ 21 సం||రాల నిండిన వారు గ్రామ పంచాయితీ ఎన్నికలలో పోటీ చేయవచ్చు.

→ పార్లమెంట్ స్త్రీలకు స్థానిక సంస్థలలో 1/3 వంతు స్థానాలను (రిజర్వ్) కేటాయించింది.

→ మన రాష్ట్రంలో స్త్రీలకు స్థానిక సంస్థలలో 50% వంతు స్థానాలను (రిజర్వ్) చేశారు.

→ సర్పంచ్ గ్రామ పంచాయితీకి పెద్ద, అధ్యక్షుడు, గ్రామ మొదటి పౌరుడు.

→ మన రాష్ట్రంలో అక్టోబర్ 2, 2019న గ్రామ సచివాలయ వ్యవస్థ ప్రారంభించబడింది.

→ ప్రతి 2000 మందికి ఒక గ్రామ సచివాలయం ఏర్పాటు చేయబడింది.

→ ప్రతి గ్రామ సచివాలయంలో 11 మంది గ్రామ నిర్వాహకులు (ఉద్యోగులు) ఉంటారు.

→ MPTC – మండల పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ ZPTC – జిల్లా పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ జనాభా పరిమాణాన్ని బట్టి మూడు రకాల పురపాలక సంస్థలు ఉన్నాయి.

→ నగర పంచాయితీ – 20,000 నుండి 40,000 జనాభా.

→ పురపాలక సంఘం – 40,000 నుండి 3,00,000 జనాభా.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ – 3,00,000 పైగా జనాభా.

→ NAC – నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్

→ పురపాలక సంఘం అధ్యక్షుడు – మున్సిపల్ ఛైర్మన్, సభ్యులు – కౌన్సిలర్లు.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ అధ్యక్షుడు – మేయర్, సభ్యులు – కార్పోరేటర్లు.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని మొదటి పురపాలక సంఘం – భీమునిపట్నం (భీమిలి)

→ భీమిలి పురపాలక సంఘం 1861లో స్థాపించారు.

→ పురపాలక సంఘం ఇంటిపన్ను, వీథి దీపాలపై పన్ను, దుకాణాలపై పన్ను, సినిమా టికెట్ల మీద పన్ను మొదలైన పన్నులు విధిస్తుంది.

→ స్థానిక స్వపరిపాలన : రాష్ట్ర స్థాయి కంటే దిగువన ఉన్న ప్రభుత్వ అధికార పరిధిని ఇది సూచిస్తుంది.

→ గ్రామసభ : గ్రామస్థాయిలో సాధారణ సభ.

→ గ్రామ / వార్డు సచివాలయం : ప్రజలకు వారు నివసిస్తున్న ప్రాంతంలోనే ప్రభుత్వ సేవలను అందించే వ్యవస్థ.

→ గ్రామ కార్యనిర్వాహకులు : గ్రామ సచివాలయంలోని ఉద్యోగులు.

→ ప్రజా సదుపాయాలు : ప్రభుత్వంచే కల్పించబడిన సౌకర్యాలు.

→ పురపాలక సంఘం 0: మున్సిపాలిటీ యొక్క పరిపాలన సంస్థ, 40,000 నుండి 3,00,000 జనాభా కలిగిన పట్టణం.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ : మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ యొక్క పరిపాలన సంస్థ, 3,00,000 జనాభా దాటిన నగరం.

→ కౌన్సిలర్ : పురపాలక సంఘంలో వార్డు ప్రతినిధి.

→ కార్పో రేటర్ : మున్సిపల్ కార్పొరేషన్లో వార్డు ప్రతినిధి.

→ గ్రామ పంచాయితీ : గ్రామ పరిపాలన చేసే సంస్థ, ఎన్నుకోబడిన సంస్థ.

→ సర్పంచ్ : పంచాయితీ అధ్యక్షుడు. గ్రామ ప్రథమ పౌరుడు.

→ మండల పరిషత్తు : కొన్ని గ్రామాలు కలిసి ఒక మండలమవుతుంది. ఈ మండల స్థాయిలోని స్థానిక సంస్థనే మండల పరిషత్తు అంటారు.

→ జిల్లా పరిషత్తు : జిల్లా స్థాయిలోని స్థానిక సంస్థను జిల్లా పరిషత్తు అంటారు.

→ B.L.O : బూత్ స్థాయి అధికారి

→ MPTC : మండల పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం

→ ZPTC : జిల్లా పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ వార్డులు : సాధారణంగా ప్రతి గ్రామాన్ని/పట్టణాన్ని కొన్ని వీధులు, కాలనీలుగా (వార్డులు) విభజిస్తారు. వీటిని జనాభా ప్రతిపాదికన ఏర్పాటు చేస్తారు.

→ నగర పంచాయితీ : నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్ (NAC) 20,000 నుండి 40,000 జనాభా కల్గిన ప్రాంతం.

→ పంచాయితీ రాజ్ : స్థానిక (పట్టణేతర) స్వపరిపాలనను పంచాయితీరాజ్ అంటారు.

→ మేయర్ : మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ అధ్యక్షుడిని మేయర్ అంటారు. ఇతనిని కార్పోరేటర్లు పరోక్ష పద్దతిలో ఎన్నుకుంటారు.

→ NAC : నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్.

→ 73వ రాజ్యాంగ సవరణ : గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణ.

→ 74వ రాజ్యాంగ సవరణ : పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణ.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 9th Lesson ప్రభుత్వం to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 9th Lesson ప్రభుత్వం

→ ఒక దేశాన్ని లేదా ఒక రాష్ట్రాన్ని నియంత్రిస్తూ, వాటి కొరకు నిర్ణయాలను తీసుకునే ప్రజల సమూహాన్ని ‘ప్రభుత్వం’ అంటారు.

→ సాధారణంగా ప్రభుత్వం మూడు విభాగాలను కలిగి ఉంటుంది. అవి :

1. శాసన నిర్మాణ శాఖ
2. కార్యనిర్వాహక శాఖ
3. న్యాయశాఖ

→ ప్రభుత్వాలు రాచరికం, ప్రజాస్వామ్యం అని రెండు రకాలు.

→ ఒక రాజు లేదా రాణి చేసే పాలనను ‘రాచరికం’ అంటారు.

→ రాచరికంలో రాజు లేదా రాణి వారసత్వంగా అధికారంలోకి వస్తారు.

→ “ప్రజల యొక్క ప్రజలచేత, ప్రజల కోసం పనిచేసే ప్రభుత్వం ప్రజాస్వామ్యం” – అబ్రహం లింకన్.

→ ప్రజాస్వామ్యం ప్రజలు నడుపుతున్న ప్రభుత్వ రూపం. ఇక్కడ ప్రతి పౌరుడికి ఓటు వేయటానికి అనుమతి ఉంటుంది.

→ ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వాలు రెండు రకాలు అవి :

1. ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యము
2. పరోక్ష ప్రజాస్వామ్యము

→ ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంలో పౌరులు మాత్రమే చట్టాలు చేయగలరు.

→ స్విట్జర్లాండ్ కు విజయవంతమైన ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యానికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది.

→ ప్రతినిధిని ఎన్నుకునే విధానాన్ని ఎన్నికలు’ అంటారు.

→ పరోక్ష ప్రజాస్వామ్య విజయం ఎన్నికలపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

→ ప్రాతినిధ్య సూత్రంతోపాటు, ప్రజాస్వామ్యంలోని ప్రధాన సూత్రాలలో ‘మెజారిటీ పాలన’ ఒకటి.

→ భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 326 ప్రకారం ఒక నిర్దిష్ట (ప్రస్తుతం 18 సం||రాలు) పొందిన అందరికి ఓటుహక్కు ఉంది.

→ ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వాలు మెజారిటీ నిర్ణయానికి కట్టుబడి పనిచేస్తున్నాయి.

→ శాసన నిర్మాణశాఖ, కార్యనిర్వాహక శాఖల మధ్య సంబంధం ఆధారంగా పరోక్ష (ప్రాతినిధ్య) ప్రజాస్వామ్యం రెండు రకాలు. పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ, అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థ.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థలో శాసన నిర్మాణ శాఖ నుండి కార్యనిర్వాహకశాఖ ఏర్పడుతుంది.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థలో కార్యనిర్వాహక శాఖ, శాసన నిర్మాణ శాఖకు బాధ్యత వహిస్తుంది.

→ అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థలో శాసన నిర్మాణ శాఖ నుండి కార్యనిర్వాహక శాఖ ఏర్పడదు, కార్యనిర్వాహక శాఖ శాసనశాఖకు బాధ్యత వహించదు.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ కల్గిన దేశాలకు ఉదాహరణ – భారత్, బ్రిటన్.

→ అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థ కల్గిన దేశాలకు ఉదాహరణ – అమెరికా, బ్రెజిల్.

→ దేశ వ్యాప్తంగా వివిధ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి వివిధ స్థాయిలలో ప్రభుత్వం పనిచేస్తుంది.

→ జాతీయ స్థాయి – కేంద్ర ప్రభుత్వం

→ రాష్ట్ర స్థాయి – రాష్ట్ర ప్రభుత్వం

→ స్థానిక స్థాయి – స్థానిక ప్రభుత్వం

→ ఒక దేశం యొక్క చట్టాలు మరియు మౌలిక సూత్రాలను కలిగి ఉన్న పత్రంను రాజ్యాంగం అంటారు.

→ ప్రభుత్వం : ఒక దేశాన్ని పరిపాలించే అధికారం ఉన్న వ్యక్తుల సమూహం.

→ ప్రజాస్వామ్యం : ప్రజలు ఏర్పాటు చేసిన ప్రభుత్వం.

→ రాజరికం : ఒక చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలో ఉన్న ప్రభుత్వ రూపం.

→ ఎన్నికలు : ప్రతినిధిని ఎన్నుకునే ప్రక్రియ.

→ నిర్ణయం తీసుకోవడం: నిర్ణయాలు తీసుకునే విధానం.

→ ప్రతినిధులు : ఒకరి తరపున పనిచేయడానికి లేదా మాట్లాడటానికి ఎన్నుకోబడిన లేదా నియమించబడిన వ్యక్తులు

→ రాజ్యాంగం : ఒక దేశం యొక్క చట్టాలు మరియు మౌలిక సూత్రాలను కలిగి ఉన్న పత్రం.

→ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం : రాష్ట్ర స్థాయిలో పనిచేసే ప్రభుత్వం.

→ కేంద్ర ప్రభుత్వం : జాతీయ స్థాయిలో దేశం మొత్తానికి పనిచేసే ప్రభుత్వం.

→ శాసననిర్మాణ శాఖ : ఇది నిర్ణయాలను లేదా చట్టాలు చేసే (ప్రభుత్వ) విభాగం.

→ కార్యనిర్వాహక శాఖ : ఇది నిర్ణయాలను లేదా చట్టాలను అమలుపరిచే విభాగం.

→ న్యాయశాఖ : ఇది చట్టాలను వ్యాఖ్యానించే న్యాయస్థానాలతో కూడిన వ్యవస్థ.

→ ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం : ప్రజలు నేరుగా నిర్ణయం తీసుకోవడంలో పాల్గొంటారు.
ఉదా : స్విట్జర్లాండ్.

→ పరోక్ష ప్రజాస్వామ్యం : ప్రజలు తమ ప్రతినిధుల ద్వారా పరోక్షంగా నిర్ణయం తీసుకోవడంలో పాల్గొంటారు.
ఉదా : భారతదేశంలో

→ సార్వజనీన వయోజన ఓటు హక్కు : ఒక నిర్దిష్ట వయస్సు (ప్రస్తుతం 18 సం||రాలు) పొందిన అందరికీ ఓటుహక్కు ఉంది. దీనినే సార్వజనీన వయోజన ఓటుహక్కు అంటారు.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ : శాసన నిర్మాణ శాఖ నుండి కార్యనిర్వాహకశాఖ ఏర్పడే వ్యవస్థ.

→ అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థ : కార్యనిర్వాహక శాసనశాఖకు బాధ్యత వహించదు.

→ స్థానిక ప్రభుత్వం : స్థానిక (జిల్లా, మండల, గ్రామ, పట్టణ) స్థాయిలో పనిచేసే ప్రభుత్వం స్థానిక ప్రభుత్వం.

→ మెజారిటీ పాలన : ప్రజాస్వామ్యంలోని ప్రధాన సూత్రాలలో ఇది ఒకటి. ఎన్నికైన ప్రజాప్రతినిధులు (కూడా) నిర్ణయాలు తీసుకునేటప్పుడు మెజారిటీ విధానాన్ని అమలుపరుస్తారు.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 8th Lesson రాజ్యాలు మరియు సామ్రాజ్యాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 8th Lesson రాజ్యాలు మరియు సామ్రాజ్యాలు

→ షోడశ మహాజన పదాలలో మగధ శక్తివంతమైన రాజ్యంగా ఆవిర్భవించింది.

→ ఒకరాజు పరిపాలించబడే భూభాగాన్ని ‘రాజ్యం’ అంటారు.

→ సువిశాలమైన రాజ్యాలను ‘సామ్రాజ్యాలు’ అంటారు.

→ మౌర్య చంద్రగుప్తుడు కౌటిల్యుని సహాయంతో మగధ రాజ్యానికి రాజయి, మౌర్య (వంశ) సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. వీరి రాజధాని పాటలీపుత్రం.

→ మెగస్తనీస్ ఒక గ్రీకు రాయబారి. ఇతను ‘ఇండికా’ అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు.

→ కౌటిల్యుడిని విష్ణుగుప్తుడు మరియు చాణుక్యుడు అని కూడా పిలుస్తారు. ఇతను ‘అర్థశాస్త్రము’ అనే గ్రంథంను రచించినాడు.

→ అశోకుడు భారతదేశానికి తూర్పు తీరంలోని ‘కళింగ’ రాజ్యంపై యుద్ధం చేసాడు.

→ 13వ నంబరు రాతిశాసనంలో అశోకుడు కళింగ యుద్ధం గురించి ప్రస్తావించడం జరిగింది.

→ అశోకుని శాసనాలు ప్రాకృత భాషలో, బ్రహ్మి లిపిలో ఉన్నాయి.

→ ధర్మము అనే పదాన్ని ప్రాకృత భాషలో దమ్మము అని పిలుస్తారు.

→ నాలుగు సింహాల గుర్తు భారతదేశ జాతీయ చిహ్నం. దీనిని సారనాథ్ లోని అశోకుని శిలా స్తంభంలో నుండి స్వీకరించారు.

→ 1950 జనవరి 26 నుండి దీనిని అధికార చిహ్నంగా గుర్తించారు.

→ ‘సత్యమేవ జయతే’ అనే పదాన్ని ‘మండూకోపనిషత్’ నుండి గ్రహించబడింది.

→ గుప్తవంశ రాజులలో మొదటి చంద్రగుప్తుడు, సముద్రగుప్తుడు ప్రసిద్ధి చెందిన రాజులు.

→ సముద్ర గుప్తుడు దక్షిణాధిన 12మంది రాజులను ఓడించాడు.

→ రెండవ చంద్రగుప్తుని కాలంలో తొమ్మిది మంది గొప్ప పండితులు ఉండేవారు. వీరినే నవరత్నాలు అంటారు.

→ నవరత్నాలలో ‘కాళిదాసు’ ప్రసిద్ధ కవి.

→ గుప్తుల వాస్తు శిల్ప కళా నైపుణ్యానికి అజంతా, ఎల్లోరా గుహలు గొప్ప ఉదాహరణలు.

→ భారతీయ శాస్త్రవేత్తలు ‘సున్నా’ భావనను అభివృద్ధి చేశారు.

→ బ్రహ్మగుప్తుడు గుప్తుల కాలంలో ప్రముఖ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త. ఇతను పౌర సంవత్సరాన్ని దాదాపు ఖచ్చితంగా లెక్కించగల్గినాడు.

→ భారతదేశంలో మొట్టమొదటి ఉపగ్రహం పేరు ‘ఆర్యభట్ట’. దీనిని 1975లో అంతరిక్షంలోకి ప్రయోగించారు.

→ చరకుడు మరియు సుశ్రుతుడు గుప్తుల కాలంలో గొప్ప వైద్య పరిజ్ఞానం గల నిపుణులు.

→ గాయపడిన ముక్కులకు ‘ప్లాస్టిక్ సర్జరీ’ చేసిన మొట్టమొదటి భారతీయ శస్త్రచికిత్స నిపుణుడు సుశ్రుతుడు.

→ గుప్తుల కాలంలో శాస్త్రవేత్తలు లోహశాస్త్ర పరిజ్ఞానంలో నిపుణులు.

→ హుణుల దండయాత్ర వలన భారతదేశంలో గుప్త సామ్రాజ్యం అంతరించింది.

→ గుంటూరు జిల్లాలోని అమరావతి సమీపంలోని ధాన్యకటకం నుండి శాతవాహనులు పరిపాలించేవారు.

→ గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణి శాతవాహన రాజులందరిలో గొప్పవాడు.

→ గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణికి త్రిసముద్రాధీశ్వర’ అనే బిరుదు కలదు.

→ శాతవాహన కాలంలో ఉన్న ఓడ నాణేలు ప్రసిద్ధి చెందినవి.

→ రోమ్ దేశాలతో శాతవాహనులకు మంచి వ్యాపార సంబంధాలు కలవు.

→ ప్రముఖ బౌద్ధ వేదాంతి ఆచార్య నాగార్జునుడు. శాతవాహనుల కాలంలో నివసించాడు.

→ ఇక్ష్వాకులు ‘విజయపురి’ ప్రధాన కేంద్రంగా పరిపాలించారు.

→ ఇక్ష్వాకులు శ్రీరాముని వారసులుగా చెప్పుకుంటారు.

→ పల్లవులు క్రీ.శ. 300 నుండి 900 సం||రాల మధ్య దక్షిణ భారతదేశాన్ని పరిపాలించారు.

→ తమిళనాడులో కాంచీపురం పల్లవుల రాజధాని.

→ వీరికాలంలో వాస్తుశిల్పకళ రాతిని తొలిచి నిర్మించే ఆలయాల నుంచి రాతితో నిర్మించే ఆలయాల స్థాయికి మారినది.

→ మొదటి నరసింహవర్మ మహాబలిపురంలో అయిదు రథాలు నిర్మించాడు. ఇవి పంచ పాండవ రథాలుగా పేరొందాయి. వీటిని ఏకశిలారథాలు అంటారు.

→ కాంచీపురంలోని ప్రసిద్ధ కైలాసనాథ దేవాలయం రాజసింహుని (రెండవ నరసింహ వర్మ) వాస్తు శిల్పకళారీతికి చక్కటి ఉదాహరణ.

→ కర్ణాటకలోని బాదామిని రాజధానిగా చేసుకుని చాళుక్యులు పరిపాలించారు.

→ తొలి చాళుక్య రాజులలో రెండవ పులకేశి ప్రసిద్ధ రాజు.

→ హర్ష చక్రవర్తి రెండవ పులకేశిని ఓడించాడు. ఈ విషయాన్ని ‘ఐహోలు’ శిలాశాసనంలో పేర్కొనబడినది.

→ రెండవ పులకేశి కొలువులోని రవికీర్తి ఐహోలు శాసనాన్ని తయారు చేశాడు.

→ ‘వేశారా’ అను నూతన వాస్తు శిల్ప కళారీతి (చాళుక్యుల కాలంలో) అభివృద్ధి చెందింది.

→ దక్షిణ భారతదేశములోని ద్రవిడ’ మరియు ఉత్తర భారతదేశంలోని ‘నగారా’ వాస్తు శిల్ప కళాకృతుల మేలి కలయికే ‘వెశారా’.

→ స్వదేశీ తయారీ : స్వదేశీ వస్తువులు

→ తెగ : ఒకే జాతికి చెందిన వ్యక్తులు

→ సామ్రాజ్యం : ఒకే కుటుంబానికి చెందిన రాజుల క్రమం

→ వంశం : పెద్ద రాజ్యము

→ శిలా శాసనాలు : రాళ్ళపై చెక్కబడిన సందేశాలు

→ ఖగోళ శాస్త్రం : అంతరిక్ష అధ్యయన శాస్త్రము

→ రాజ్యం : ఒక రాజుచే పరిపాలించబడే భూభాగాన్ని రాజ్యం అంటారు.

→ సామ్రాజ్యం : సువిశాలమైన రాజ్యాలను సామ్రాజ్యాలు అంటారు.

→ మెగస్తనీసు : గ్రీకు రాయబారి, చంద్రగుప్త మౌర్యుని కొలువులో ఉండేవాడు. ఇండికా అను గ్రంథాన్ని రచించాడు.

→ కౌటిల్యుడు : ఇతనినే విష్ణుగుప్తుడు మరియు చాణుక్యుడు అని కూడా పిలుస్తారు. చంద్రగుప్త మౌర్యుని ప్రధానమంత్రి “అర్థశాస్త్రము” అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు.

→ కళింగ : భారతదేశ తూర్పు తీరంలోని ప్రస్తుత ఒడిషాలో ‘కళింగ’ రాజ్యం ఉంది.

→ ప్రాకృతం : అశోకుని కాలంలోని శాసనాలు ఈ భాష (లిపి) లోనే ఉన్నాయి.

→ దమ్మము : ధర్మము అనే పదాన్ని ప్రాకృత భాషలో దమ్మము అని పిలుస్తారు.

→ జాతీయ చిహ్నం : ఒక దేశం యొక్క అధికారిక చిహ్నం. ఇది దేశం యొక్క సార్వభౌమాధికారాన్ని తెలియజేస్తుంది. నాలుగు సింహాల గుర్తును భారత ప్రభుత్వం అధికార జాతీయ చిహ్నం.

→ నవరత్నాలు : రెండవ చంద్రగుప్తుని కొలువులోని తొమ్మిది మంది గొప్ప పండితులు.

→ ఆర్యభట్ట : గుప్తుల కాలంలో ప్రముఖ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త, ఇతని పేరు మీదనే 1975లో భారతదేశ మొట్టమొదటి ఉపగ్రహంకు ఆర్యభట్ట అని పేరు పెట్టారు.

→ “త్రిసముద్రాధీశ్వర” : గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణి బిరుదు.

→ ఆచార్య నాగార్జునుడు : ప్రముఖ బౌద్ధ వేదాంతి, శాతవాహనుల కాలం నాటి వాడు.

→ మహేంద్రుని రీతి శిల్పకళ : పల్లవ మొదటి మహేంద్రవర్మ ప్రవేశపెట్టిన నూతన ద్రవిడ వాస్తు శిల్పకళ.

→ మహామల్లుని వాస్తు శిల్పకళా రీతి : పల్లవ మొదటి నరసింహ వర్మ ప్రవేశపెట్టిన నూతన ద్రవిడ వాస్తు శిల్పకళ.

→ రాజసింహుని వాస్తు శిల్పకళారీతి : పల్లవ రెండవ నరసింహ వర్మ ప్రవేశపెట్టిన నూతన ద్రవిడ వాస్తు శిల్పకళ.

→ ద్రవిడ నిర్మా ణ శైలి : దక్షిణ భారతదేశములోని వాస్తు శిల్పకళ.

→ నగారా నిర్మాణ శైలి : ఉత్తర భారతదేశములోని వాస్తు శిల్పకళ.

→ వెశారా : చాళుక్యుల కాలంలోని ద్రవిడ, నగారా శిల్పాకృతల మెలుకలయికే ఈ వెశారా నిర్మాణ (శిల్ప) శైలి.

→ మౌర్యవంశం (322-187 B.C.E.) : చంద్రగుప్త మౌర్యుడు → బిందుసారుడు → అశోకుడు

→ శాసనాలు : రాతిపై, రాగిరేకులపై చెక్కబడిన రాజు ఆజ్ఞలు మరియు సందేశాలు.

→ ఐహోలు శాసనం : రెండవ పులకేశి విజయాలను (హర్పునిపై) తెల్పుతుంది. దీనిని రవికీర్తి వేసాడు. ఇది ప్రస్తుతం కర్ణాటకలోని బాగల్ కోట్ జిల్లాలో ఉంది.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 5th Lesson అడవులు – వినియోగం, సంరక్షణ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 5th Lesson అడవులు – వినియోగం, సంరక్షణ

→ వేర్వేరు ప్రజలు అడవులను వేర్వేరుగా ఉపయోగించుకుంటారు.

→ అడవులను మనుషులే కాక చెట్లు, మొక్కలు, గడ్డిజాతులు, పక్షులు, పురుగులు, జంతువులు, చేపలు వంటి అసంఖ్యాక జీవులు అడవులలో ఉంటూ వాటిని ఉపయోగించుకుంటాయి.

→ చెట్లతో ఉన్న విశాలమైన భూభాగం అన్నది అడవికి నిర్వచనం.

→ కొన్ని వేల సం||రాల క్రితం మట్టి, సూర్యరశ్మి, వర్షపాతం ఉన్న ప్రతి చోటా అడవులు పెరిగేవి.

→ రకరకాల సూచికల ఆధారంగా అడవులను వర్గీకరించవచ్చు.

→ అడవులలో అనేక రకాలు ఉన్నాయి.

→ మన రాష్ట్రంలో 64,000 చ|| కి||మి|| మేర అడవులున్నాయని ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.

→ మన రాష్ట్రంలో ప్రతి సం||రం 100 చ|| కి||మీ మేర అడవి తగ్గిపోతూ ఉంది.

→ జీవనోపాధి కోసం అడవులపై ఆధారపడిన వాళ్ళలో గిరిజనులు ముఖ్యులు.

→ గిరిజన ప్రజలకు భూమి సమష్టి ఆస్తి.

→ 200 సం||రాల క్రితం బ్రిటిషు పాలనలో గిరిజనులు అడవులపై తమ హక్కులను, అధికారాన్ని కోల్పోయారు.

→ అడవుల రక్షణ, పునరుద్ధరణ, అభివృద్ధిలలో గిరిజన ప్రజలను భాగస్వామ్యం చేయడం ప్రధాన కర్తవ్యంగా జాతీయ అటవీ విధానం భావించింది.

→ 1988లో J.M.F. ఆచరణలోనికి వచ్చింది. ఇది రాష్ట్రంలో C.M.F. గా మారింది. (ఉమ్మడి అటవీ యాజమాన్యం)

→ 2006లో పార్లమెంటు అటవీ హక్కుల చట్టాన్ని చేసింది.

→ అడవుల పునరుద్ధరణ : అనేక కారణాల వలన నరకబడిన చెట్ల స్థానంలో తిరిగి చెట్లను నాటడం. లేదా చెట్లు నాటి కొత్త అడవులను తయారు చేయడం.

→ అడవులు నరికి వేయటం : గృహవినియోగానికి, వ్యవసాయానికి ఇంకా ఇతర కారణాల రీత్యా అడవులను నరికి వేస్తారు.

→ అటవీ యాజమాన్యం : అడవులనేవి ప్రకృతి సంపదలు. పూర్వం వీటి యాజమాన్యం గిరిజనుల చేతుల్లో ఉండేవి. తరువాత వాటిని ప్రభుత్వం తీసుకుంది.

→ అటవీ హక్కుల చట్టం : అడవి హక్కు అడవిలో పుట్టిన వారికే ఉంటుంది.

→ రిజర్వు అడవులు : బ్రిటిషు వారి కాలంలో అడవుల నుండి గిరిజనులను తొలగించి ‘రిజర్వు’, ‘రక్షిత’ అడవుల కింద వర్గీకరించారు. రిజర్వు అడవులలో ఎవరూ ప్రవేశించరాదు.

→ సతత హరిత అడవులు : ఉష్ణోగ్రత ఎక్కువ ఉండే ప్రాంతాలలోనూ, హిమాలయాల్లోనూ ఉంటాయి.

→ ముళ్ళ అడవులు : అతి తక్కువ వర్షపాతం, అధిక ఉష్ణోగ్రతల దగ్గర ఉండే అడవులు.

→ మడ అడవులు : సముద్ర తీర ప్రాంతంలో ఉండే అడవులు.

→ ఆకురాల్చే అడవులు : సంవత్సరంలో అధికంగా పొడి, వేడి ఉండే ప్రాంతాలలో ఉంటాయి.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 4th Lesson ధృవ ప్రాంతాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 4th Lesson ధృవ ప్రాంతాలు

→ ధృవాల దగ్గర ఉండే ప్రాంతాన్ని ‘ధృవ ప్రాంతం’ అంటారు.

→ ధృవ ప్రాంత సరిహద్దును ‘ఆర్కిటిక్ వృత్తం’ అని అంటారు.

→ టండ్రాలో తక్కువ సూర్యకాంతి పడుతుంది. చాలా చలిగా ఉంటుంది.

→ ఇక్కడ మే నుండి జులై వరకు సూర్యుడు అస్తమించడు.

→ సముద్రంలో (వేసవిలో) తేలుతూ ప్రవహించే పెద్దపెద్ద మంచు గడ్డలను ‘ఐర్స్’ అని అంటారు.

→ ఇక్కడ అధిక భాగం ఎటువంటి చెట్లు ఉండవు.

→ ఎస్కిమో అంటే ‘మంచు బూట్ల వ్యక్తి’ అని అర్థము. వీరు ఎక్కువగా సంచారజీవనం గడుపుతారు.

→ వేట, చేపలు పట్టడం వీరి ప్రధాన వృత్తులు.

→ అక్కడి ప్రకృతికి అనుగుణంగా వీరి ఆహారం ఉంటుంది.

→ వీరి నివాసాలని ‘ఇగ్లూలు’ అని అంటారు.

→ వీరికి మతపరమైన ఆసక్తులు, అతీత శక్తుల పట్ల నమ్మకాలు ఉంటాయి.

→ చాలా కాలం వీరికి బయట ప్రపంచంతో సంబంధాలు లేవు.

→ ఆర్కిటిక్ మండలం : భూమిపై ఉత్తరాన 66½° ఉ|| అక్షాంశం నుండి 90° ఉ|| అక్షాంశం వరకూ వ్యాపించి ఉన్న భూభాగము.

→ టండ్రా వృక్షజాలం : టండ్రా ప్రాంతంలో ప్రత్యేక రకాల చిన్న చిన్న మొక్కలు మాత్రమే పెరుగుతాయి. పెద్ద మొక్కలు పెరిగినా ఇక్కడి తుపానులు, గాలుల వల్ల దెబ్బతింటాయి.

→ ఐర్ట్స్ : ధృవ ప్రాంతంలో ఉన్న మంచు గడ్డలు వేసవికాలంలో కరిగి పెద్ద పెద్ద ముక్కలుగా మారి నీటిలో తేలుతూ, సముద్రంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. వీటిని ఐర్స్ అంటారు.

→ ఎస్కిమోలు : ధృవ ప్రాంతానికి సైబీరియా నుంచి వచ్చిన వారి వారసులను ఎస్కిమోలు అని అంటారు.

→ కయాక్ : చెక్క చట్రం మీద జంతువుల చర్మం కప్పి తయారు చేసిన పడవ.

→ ఇగ్లూ : ‘ఎస్కిమో’ భాషలో ఇడ్లు అంటే ఇల్లు అని అర్థము.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 3rd Lesson భూ చలనాలు – రుతువులు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 3rd Lesson భూ చలనాలు – రుతువులు

→ కాలాన్ని బట్టి పరిసరాల్లో నిరంతరం మార్పులు వస్తాయి.

→ ఉత్తర ప్రాంతపు దేశాలలో శీతాకాలంలో మంచు బాగా కురుస్తుంది.

→ ఉత్తర ధృవ ప్రాంతంలో అర్ధరాత్రి కూడా సూర్యుడు కనపడతాడు.

→ ఉత్తర, దక్షిణార్ధ గోళంలో కాలాలు వ్యతిరేకంగా ఉంటాయి.

→ సూర్యుడు ఎల్లవేళలా భూమిలో సగభాగాన్నే ప్రకాశవంతం చేస్తుంటాడు.

→ భూ భ్రమణం ఆగిపోతే భూమిపై జీవం ఉండదు.

→ సూర్యుడు చుట్టూ భూమి ఒకే తలంలో, ఒకే దారిలో తిరుగుతుంటుంది. దీన్నే కక్ష్యతలం అంటారు.

→ భూమిపై ఉష్ణోగ్రతా మండలాలు 3. ఉష్ణ , సమశీతోష్ణ, ధృవ మండలాలు.

→ ధృవాల వద్ద 6 నెలల పాటు పగలు, 6 నెలల పాటు రాత్రి ఉంటాయి.

→ ధృవాల వద్ద సూర్యోదయం అయ్యే ప్రదేశానికి కొంచెం ఎత్తులోనే ఉంటుంది. దీనినే దిగ్మండలం అంటారు.

→ ఈ ధృవ ప్రాంతాన్ని ‘అర్ధరాత్రి సూర్యుడుదయించే భూమి’ అని అంటారు.

→ భూమి యొక్క అక్షం ఒంగి ఉండి ధృవనక్షత్రం వైపు చూపిస్తూ ఉంటుంది. దీనినే ‘అక్ష ధృవత్వం’ అని అంటారు.

→ కాలాలు : భూమిపై ఉష్ణోగ్రతలలో మార్పుల వలన కాలాలు ఏర్పడతాయి.

→ మంచు కురవటం : ఉత్తర ప్రాంతపు ప్రాంతాలలోను, అతి ఎత్తైన ప్రాంతాలలోనూ వర్షానికి బదులు మంచు కురుస్తుంది.

→ ఉష్ణోగ్రతా మండలాలు : ఉష్ణమండలం, సమశీతోష్ణ మండలం, ధృవ మండలం.

→ దిగ్మండలం : ధృవాల దగ్గర సూర్యోదయం అయ్యే ప్రదేశానికి కొంచెం ఎత్తులోనే ఉంటుంది. దీనినే క్షితిజ రేఖ లేక దిగ్మండలం అంటారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 2nd Lesson సూర్యుడు – శక్తి వనరు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 2nd Lesson సూర్యుడు – శక్తి వనరు

→ భూమిపై ఎంతో వైవిధ్యత ఉంది.

→ రెండు ప్రదేశాల మధ్య గల ఉష్ణోగ్రతలలోని తేడాలు గాలులు, వానలను ప్రభావితం చేస్తాయి.

→ మొక్కలకు అనువైన వాతావరణాన్ని కల్పించడానికి హరితగృహాలు ఏర్పరుస్తారు.

→ సూర్యకిరణాలు భూమిపై ఒక్కో ప్రాంతంలో ఒక్కోలా పడతాయి.

→ భూమిపై, నేల మీద, సముద్రాల మీద ఉష్ణోగ్రతలలో తేడా ఉంటుంది.

→ సూర్యుని నుండి భూమి పొందే వేడి వివిధ పద్ధతులలో వికిరణం చెందుతుంది. (భూవికిరణం)

→ అత్యధిక ఉష్ణోగ్రత లిబియాలోని అజీజియాలో 1992లో 57.8°C గా నమోదు అయ్యింది.

→ అత్యల్ప ఉష్ణోగ్రత అంటార్కిటికాలోని వ్లాడివోస్టోక్ కేంద్రంలో 1983 జులైలో – 89.2 °C గా నమోదు అయ్యింది.

→ ఉష్ణోగ్రతలను సిక్స్ గరిష్ఠ, కనిష్ఠ ఉష్ణమాపకంతో కొలుస్తారు.

→ ఉష్ణోగ్రతలలోని తేడాలను ఉష్ణోగ్రతా పటాల ద్వారా తెలుసుకోవచ్చు.

→ భూమధ్యరేఖ నుండి ధృవాల వైపుకి వెళ్ళే కొలదీ ఉష్ణోగ్రత తగ్గుతుంది.

→ వాతావరణం : భూమిని ఆవరించియున్న వాయువుల పొరను వాతావరణం అంటారు.

→ భూమధ్యరేఖా ప్రాంతం : భూమధ్యరేఖకు దగ్గరగా ఇరువైపులా ఉన్న ప్రాంతం.

→ ఘనీభవనం : చల్లని ప్రదేశంలో వాతావరణంలోని గాలిలో ఉన్న నీరు గడ్డ కట్టడం.

→ సౌరవికిరణం : సూర్యుని నుండి విద్యుదయస్కాంత తరంగాలుగా విడుదలయ్యే శక్తి.

→ సూర్యపుటం : సూర్యుని నుండి విడుదల అయ్యే శక్తి కొంత భూమి వైపుకి ప్రసరిస్తుంది. అలా ప్రసరించినదానిలో భూమి స్వీకరించే దానిని ‘సూర్యపుటం’ అంటారు.

→ పతనకోణం : సూర్యకిరణాలు భూమిపై భూమధ్యరేఖా ప్రాంతం మీద 90° కోణంలో పడతాయి. ధృవాల వద్దకు పోయే కొద్దీ ఇవి ఏటవాలుగా పడతాయి. ఇలా కోణం పతనం చెందటం మూలంగా దీనిని పతన కోణం అంటారు.

→ ఉష్ణ సమతుల్యం : భూమి తను గ్రహించిన ఉష్ణరాశిలో కొంత వెనక్కి తిప్పి పంపుతుంది. దీని వలన వాతావరణం వేడెక్కుతుంది. ఇది భూమిపైన ఉష్ణాన్ని సమతుల్యం చేస్తుంది.

→ గరిష్ఠ ఉష్ణోగ్రత : ఏదేని ఒక రోజు ఒక ప్రదేశంలో ఉండే అధిక ఉష్ణోగ్రత.

→ కనిష్ఠ ఉష్ణోగ్రత : ఏదేని ఒక రోజు ఒక ప్రదేశంలో ఉండే అల్ప ఉష్ణోగ్రత.

→ ఉష్ణ విలోమనం : ఉష్ణోగ్రతా విస్తరణ కొన్ని అంశాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కొన్నిచోట్ల దానికి వ్యతిరేకంగా జరుగుతుంది దానినే ఉష్ణోగ్రతా విలోమనం అంటారు.

→ భూగోళం వేడెక్కటం : వాతావరణంలోని కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ పెరగడం మూలంగా భూమిపై ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుతాయి. దీనినే ‘భూగోళం వేడెక్కడం’ అంటారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 1st Lesson పటాల అధ్యయనం – విశ్లేషణ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 1st Lesson పటాల అధ్యయనం – విశ్లేషణ

→ ముఖ్యమని భావించే అంశాలను చూపించటానికి భౌగోళిక శాస్త్రజ్ఞులు పటాలను ఉపయోగిస్తారు.

→ పటాలకు ఎంతో చరిత్ర కలదు.

→ సుమేరియన్లు, బాబిలోనియన్లు, గ్రీకులు, అరబ్బులు మరియు చైనీయులు పూర్వకాలంలో పటాలను తయారుచేశారు.

→ పటాలు తయారుచేసే శాస్త్రాన్ని ‘కార్టోగ్రఫీ’ అంటారు.

→ అల్ ఇద్రిసి, టాలమీ, అనాక్సిమాండర్, హెకేటియస్ మరియు హెరిడోటస్ మొదలైన వారు ప్రపంచ ప్రఖ్యాత భూగోళ శాస్త్రవేత్తలు మరియు కార్టోగ్రాఫర్లు.

→ దూరాలలో వక్రీకరణలు ఉన్నప్పటికీ ఖండాల ఆకారం, దిశలు సరిగా చూపించే విధానాన్ని ‘గెరార్డస్ మెర్కేటర్’ రూపొందించారు. దీనినే మెర్కేటర్ ప్రక్షేపణం అని అంటారు.

→ ఐరోపా వలస పాలకులు శాస్త్రీయ బృందాలను, పటాలు తయారుచేయువారిని కలిపి వారి వలసలకు పంపారు.

→ సర్ జార్జ్ ఎవరెస్ట్ పేరు మీదుగా ‘ఎవరెస్టు శిఖరానికి ఆ పేరు వచ్చింది.

→ యుద్ధ సమయంలో పటాల విలువ, ఉపయోగం పెరుగుతాయి.

→ పటాలు అనేక రకాల అవసరాల కోసం తయారుచేయబడతాయి.

→ థీమాటిక్ లేదా నిర్దేశిత పటాలు ప్రత్యేకించి ఒక అంశంపై మాత్రమే కేంద్రీకృతమై ఉంటాయి.

→ ప్రతి పటంపై దానికి సంబంధించిన గుర్తులు, రంగులు, సంకేతాలు ఉపయోగించాలి.

→ జనాభా పటాలను రంగుల ఛాయా క్రమశ్రేణి ద్వారా తయారుచేయవచ్చు.

→ ఒకే రకమైన ఎత్తు కలిగిన ప్రదేశాలను కలుపు రేఖలను ఐసోలైన్స్ అంటారు.

→ పటాల సంకలనాన్ని అట్లాస్ అని అంటారు.

→ ప్రక్షేపణ : ఖండాల పరిమాణం, దూరాలలో వక్రీకరణలు ఉన్నప్పటికీ ఖండాల ఆకారం, దిశలు సరిగా చూపించే విధానాన్ని ‘ప్రక్షేపణ’ అని అంటారు.

→ సంకేతాలు : ఏదేని ఒక దానికి గుర్తుగా సూచించబడేది.

→ భూగోళ శాస్త్రవేత్త : భూగోళాన్ని గురించి, దానికి సంబంధించినంత వరకు మానవుల గురించి చదివిన వ్యక్తి.

→ కాంటూర్ : సముద్ర మట్టం నుంచి ఒకే ఎత్తులో ఉన్న ప్రదేశాలన్నింటినీ కలిపే వాటిని “కాంటూరు రేఖలు” అంటారు.

→ కార్టోగ్రఫీ : పటాలను తయారు చేసే శాస్త్రీయ విధానాన్ని “కార్టోగ్రఫీ” అంటారు.

Students can go through AP Board 10th Class Social Notes 22nd Lesson పౌరులు, ప్రభుత్వాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 10th Class Social Notes 22nd Lesson పౌరులు, ప్రభుత్వాలు

→ సమాచార హక్కు చట్టం, 2005 లో ప్రభుత్వం ఆమోదించింది.

→ అయితే ఈ సమాచార హక్కు ప్రయోజనకారిగా ఉండాలంటే ఇందులో ప్రభుత్వ శాఖలు, హక్కులు సక్రమంగా పనిచేయాలి.

→ ప్రజాస్వామిక ప్రభుత్వాలు ప్రజలకు జవాబుదారీగా ఉంటాయి.

→ ఇంతకుముందు ప్రభుత్వ శాఖలు, వాటి సిబ్బంది జవాబుదారీతనం ప్రధానంగా ఎన్నికైన ప్రజా ప్రతినిధులకు పరిమితమై ఉండేది.

→ ప్రతి ప్రభుత్వశాఖ కొన్ని నియమ, నిబంధనల ఆధారంగా పనిచేస్తుంది.

→ ప్రతి ప్రభుత్వశాఖ కొన్ని రికార్డులను నిర్వహించాలి. తీసుకున్న నిర్ణయాల వివరణ ఉండాలి. వీటి మూలంగా అనేక రికార్డులు, డాక్యుమెంట్లు, మెమోలు, ఈ – మెయిల్స్, సర్క్యులర్లు, ఆదేశాలు, లాగ్ పుస్తకాలవంటివి తయారుచేయవలసి వస్తుంది.

→ సమాచార హక్కు చట్టం వల్ల ఇప్పుడు ప్రతి ప్రభుత్వశాఖ రికార్డులను నిర్వహించి, వాటిని అడిగిన పౌరులకు అందుబాటులో ఉంచాలి.

→ ప్రతి ప్రభుత్వ శాఖలో ఒక పౌర సమాచార, ఒక అప్పిలేట్ అధికారి ఉంటారు.

→ ఆయా శాఖల పనిలో చట్టాలను ఉల్లంఘిస్తే చర్య తీసుకునే బాధ్యత సమాచార అధికారులకు ఉండదు. న్యాయస్థానాలకు ఉంటుంది.

→ ఈ సమాచార హక్కు చట్టం కొన్ని అంశాలను గోప్యంగా ఉంచుతుంది. ఉదా : దేశ సార్వభౌమత్వం, సైనిక దళాలు, భద్రతా సంస్థలు.

→ సమాచారం కొరకు చేతితో రాసిన ఉత్తరం కాని, ఎలక్ట్రానిక్ మెయిల్ రూపంలో కాని అడగవచ్చు.

→ సమాచారం కొరకు నామమాత్ర రుసుం 5-10 రూపాయల వరకు చెల్లించాలి. దారిద్ర్యరేఖకు దిగువన ఉంటే ఈ రుసుము చెల్లించనవసరం లేదు.

→ ప్రజలకు ఉచిత న్యాయ సేవలను అందించుటకు న్యాయసేవల ప్రాధికార చట్టం, 2002 ప్రకారం న్యాయ పీఠాలను ఏర్పాటు చేశారు.

→ దీర్ఘకాలంగా అపరిష్కృతంగా ఉన్న కేసులను ఎటువంటి ఖర్చు లేకుండా వెంటనే పరిష్కరించుకోవటానికి లోక్అదాలత్ మదులను ఏర్పాటు చేశారు.

→ న్యాయ సేవల ప్రాధికార సంస్థ, దేశంలోని బలహీన వర్గాలకు, స్త్రీలు, పిల్లలు మరియు అన్ని రకాల నష్టాలకు గురి అయిన వారికి ఉచిత న్యాయ సేవలను అందిస్తుంది.

→ లోక్ అదాలత్, సివిల్, క్రిమినల్, గృహహింస, భరణాలు వంటి అనేక కేసులను పరిష్కరిస్తుంది.

→ సమాచారం : ప్రతి వ్యక్తికి, ప్రభుత్వ సంస్థల నుండి ఏ విషయం గురించైనా సమాచారం సేకరించుకొనే అధికారం ఉంటుంది. సమాచార హక్కు చట్టంను 2005 లో కేంద్రప్రభుత్వం ఆమోదించింది.

→ అప్పిలేట్ అధికారి : ప్రతి ప్రభుత్వ శాఖలో ఒక అప్పిలేట్ అధికారి ఉంటారు. ఈయన రాష్ట్ర పౌర సమాచార కార్యాలయానికి జవాబుదారీగా ఉంటారు.

→ రికార్డు ప్రభుత్వ అధికారి : సమాచార హక్కు చట్టం వల్ల ఇప్పుడు ప్రతి ప్రభుత్వశాఖ రికార్డులను నిర్వహించి, వాటిని అడిగిన పౌరులకు అందుబాటులో ఉంచాలి. కావున ఈ రికార్డులను నిర్వహించడానికి
ఒక ప్రభుత్వ అధికారి ఉంటాడు.

→ పారదర్శకత : పౌరులు అడగకుండానే ప్రతి శాఖ తమకు సంబంధించిన కొన్ని వివరాలను స్వచ్చందంగా ప్రజలకు బహిర్గతం చెయ్యాలి. దీనివల్ల ఆ శాఖ పని పారదర్శకత ఏర్పడి అవినీతిని అరికడుతుంది.

→ న్యాయసేవ : ప్రజలకు అనగా బలహీన వర్గాలకు ఉచిత న్యాయ సేవలు అందించటమే న్యాయసేవ. న్యాయ సేవల ప్రాధికార చట్టం 2002 ప్రకారం ‘న్యాయ సేవా పీఠాలను ఏర్పాటు చేశారు.

→ లోక్ అదాలత్ : కోర్టులలో దీర్ఘకాలంగా అపరిష్కృతంగా ఉన్న కేసులను ఎటువంటి ఖర్చు లేకుండా వెంటనే పరిష్కరించుట కొరకు ఈ లోక్ ఆదాలను ఏర్పాటుచేశారు. ‘న్యాయ సేవల పీఠాల చట్టం 19879 1994 లోనూ, 2002 లోనూ సవరించి, దాని ప్రకారం లోక్ అదాలతను ఏర్పాటుచేశారు.

→ గృహ హింస : మహిళలకి గృహ హింసకు సంబంధించిన కేసులను లోక్ అదాలత్ చేపట్టి త్వరితంగా పరిష్కరిస్తుంది. ఎటువంటి రుసుమును లోక్ అదాలత్ తీసుకోదు.

→ సివిల్ కేసులు : అన్ని రకాల ఆస్తి పాస్తులకు సంబంధించిన సివిల్ కేసులను లోక్ ఆదాలత్ పరిష్కరిస్తుంది. ఈ కేసులకు కూడా లోక్ అదాలత్ ఎటువంటి రుసుము తీసుకోకుండానే పరిష్కరిస్తుంది.

→ బాల నేరస్తుల గృహం : బాల నేరస్తుల న్యాయచట్టం, 1986లోని సెక్షన్ 2, క్లాజు (జె) ప్రకారం బాలనేరస్తుల గృహం వంటి కేసులకు సంబంధించిన న్యాయసేవల సంస్థ ద్వారా ఉచిత న్యాయసేవలను అందిస్తుంది.

→ ప్రభుత్వ అధికారి : ప్రతి ప్రభుత్వశాఖలో ఒక ప్రభుత్వాధికారి సమాచారాన్ని అందించడానికి ఉంటాడు. అతనినే పౌర సమాచార అధికారి అంటాము.

Students can go through AP Board 10th Class Social Notes 21st Lesson సమకాలీన సామాజిక ఉద్యమాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 10th Class Social Notes 21st Lesson సమకాలీన సామాజిక ఉద్యమాలు

→ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత చాలా దేశాలలోని కొంతమంది ప్రజలు సమాన హక్కులకు నోచుకోని వారు , ఉన్నారు. వీరు తమ హక్కులు కోరుతూ ముందుకు రావడంతో అనేక దేశాలలో ఉద్యమాలు ఆవిర్భవించాయి.

→ 1960 ప్రాంతంలో అమెరికాలోని నల్లవారు పౌరహక్కుల కొరకు డా॥ మార్టిన్ లూథర్ కింగ్ ఆధ్వర్యంలో ఉద్యమం జరిపినారు.

→ చాలా కాలం పోరాటం తరువాత అమెరికా ఈ జాతి వివక్షతను రద్దు చేస్తూ పౌరహక్కుల చట్టాలు చేసింది. ఇప్పుడు నల్లవారికి తెల్లవారితో సమాన హక్కులు ఉన్నాయి.

→ USSR లోని ప్రజలు సోషలిస్ట్ ప్రభుత్వాలను వ్యతిరేకిస్తూ స్వేచ్ఛను కోరుతూ మానవహక్కుల ఉద్యమం లేవదీశారు. తూర్పు యూరపులోని చాలా ప్రాంతాలలో ఇటువంటి ఉద్యమాలు చేయుట జరిగింది.

→ USSR అధ్యక్షుడు ‘గోర్బచేవ్’ ప్రజలకు మరింత స్వేచ్ఛను కల్పిస్తూ ‘గ్లాస్ నోస్త్’ అనే సంస్కరణలను చేసినారు.

→ 1970 – 1980 ల మధ్య యుద్ధాలకు, అణ్వాయుధాలకు వ్యతిరేకంగా అనేక ఉద్యమాలు జరిగాయి.

→ అమెరికా 1945 ఆగస్టులో జపాన్లోని హిరోషిమా, నాగసాకి లపై అణుబాంబులు వేసింది. దీని మూలంగా జరిగిన దారుణాన్ని ప్రపంచం అంతా చూసింది. అయినప్పటికి అమెరికా, USSR, బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్ దేశాలు ఆయుధాలను పెంచుకుంటూనే పోయారు.

→ అమెరికా వియత్నాంతో చేస్తున్న యుద్ధాన్ని అమెరికా సైనికులు నిరసించినారు. సైన్యంలో చేరే వయసున్న యువకులు “మేము సైన్యంలోకి వెళ్లం” అని వ్యతిరేకించారు. వియత్నాం ప్రజలు ఉద్యమాలు చేశారు. అమెరికా చివరకు 1975లో వియత్నాంతో యుద్ధాన్ని విరమించింది.

→ అణ్వాయుధ పోటీ మూలంగా ప్రపంచమంతా యుద్ధభీతితో వణికిపోయింది. అమెరికా, USSR ల మీద ఆయుధ నియంత్రణ కొరకు ఒత్తిడి పెరిగింది.

→ ప్రచ్ఛన్న యుద్ధానికి ముగింపుగా 1991లో START ఒప్పందం చేసుకుని ఆయుధాలను నియంత్రించారు.

→ 1991లో USSR రద్దు అయ్యి రష్యా ఆవిర్భవించింది. ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం ముగిసిపోయింది.

→ USSR లోని చెర్నోబిల్ లో అణుకర్మాగారంలో జరిగిన ప్రమాదం మూలంగా చాలా ప్రాంతాలు కాలుష్యానికి గురి అయ్యాయి.

→ 1990 నుంచి ‘ప్రపంచీకరణ’, ‘నయా ఉదారవాదం’ అన్న పేర్లతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆర్థిక, రాజకీయ మార్పుల వల్ల రైతులు, గిరిజనులు, పేదవారు, భూమి లేనివారు తీవ్ర ప్రభావితమయ్యారు.

→ 1971లో అమెరికా చేసిన అణు పరీక్షకు వ్యతిరేకంగా గ్రీన్ పీస్ ఉద్యమం ఆవిర్భవించింది.

→ వాతావరణ కాలుష్యం వల్ల ఓజోను పొర దెబ్బతిని భూమి వేడెక్కుతుంది. దీని మూలంగా ధృవాల వద్ద ఉన్న మంచు టోపీలు కరిగి ప్రపంచంలోని సముద్రాలలో నీటి మట్టాలు పెరుగుతాయి. తద్వారా తీరప్రాంతాలు ముంపుకు గురికావచ్చు.

→ 1984లో భోపాల్ గ్యాస్ దుర్ఘటన బాధితులకు ఇప్పటికీ సరైన నష్టపరిహారం లభించలేదు. బాధితులు ఇంకా ఉద్యమం చేస్తూనే ఉన్నారు.

→ ‘నర్మదా బచావో’ ఉద్యమ నాయకులు ఆనకట్టల నిర్మాణాన్నే వ్యతిరేకిస్తున్నారు.

→ ఆనకట్టల నిర్మాణంలో నిర్వాసితులైన ప్రజలకు సరైన పునరావాసం కల్పించబడలేదు. ఆ ప్రజలను ఎవరూ పట్టించుకోలేదు. ఈ కారణంగానే అనేక పర్యావరణ ఉద్యమాలు ఆవిర్భవించాయి.

→ 1980లో సెంటర్ ఫర్ సైన్స్ అండ్ ఎన్విరాన్మెంట్ స్థాపించబడింది.

→ మానవ హక్కులు, సామాజిక న్యాయం కొరకు మహిళలు ఉద్యమాలు చేశారు.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని నెల్లూరు జిల్లా దూబగుంట గ్రామ మహిళలు సారాను వ్యతిరేకిస్తూ ఉద్యమాలు చేసి 1993లో సారాపై నిషేధాన్ని విధించుటకు కారణమైనారు.

→ మణిపూర్ మహిళలు మానవ హక్కుల కొరకు చేస్తున్న ‘మైరా పై బీ’ ఉద్యమం ఇంకా కొనసాగుతూనే ఉంది.

→ పౌరహక్కులు : దీర్ఘకాలంగా సమాన హక్కులకు నోచనివాళ్లు తమ హక్కులు కోరుటనే పౌరహక్కులు అంటారు.
ఉదా : ఓటు హక్కు, అమెరికాలోని పౌరహక్కుల ఉద్యమం, నల్లజాతి వారు వివక్షతతో కూడిన చట్టాలను శాంతియుతంగా ఉల్లంఘించటం.

→ సహాయనిరాకరణ : అమెరికాలోని పౌరహక్కుల పోరాటం 1960 లలో తీవ్రదశకు చేరుకుంది. పెద్ద ఎత్తున ప్రదర్శనలు, ఊరేగింపులతో పాటు సహాయనిరాకరణ అనగా వివక్షతతో కూడిన చట్టాలను శాంతియుతంగా ఉల్లంఘించటం. వివక్షతతో కూడిన సేవలు అంటే శ్వేతజాతి, నల్లజాతి వాళ్లకి వేరువేరుగా సీట్లు ఉన్న బస్సులను బహిష్కరించటం.

→ ప్రజలను వేరు చెయ్యటం : ప్రజలను వేరుచెయ్యటం అంటే పాఠశాలల్లో, బస్సులలో బహిరంగ ప్రదేశాలలో, ఉద్యోగాలలో, గృహ వసతిలో, ఓటు హక్కులో సైతం వివక్షత చూపటం.
ఉదా : అమెరికాలో నల్లజాతి వారిని శ్వేతజాతి వారి నుండి వేరుచేసి చూసారు.

→ అస్థిర పరచటం : కాలుష్య పరిశ్రమలను స్థాపించుట మూలంగా, గనుల త్రవ్వకం మూలంగా ఆనకట్టలను నిర్మించడం మూలంగా ఆ ప్రాంతాలలో ఉన్న ప్రజలు, జంతువులు, అడవులు అన్ని కూడా అస్థిరపరచబడుతున్నాయి. ప్రజలు నిర్వాసితులవుతున్నారు.

→ యుద్ధ వ్యతిరేకత : అమెరికా, వియత్నాంతో చేసిన యుద్ధంలో 8 లక్షల సైనికులు, 30,00,000 పౌరులు చనిపోయారు. అమెరికాకు ఎటువంటి నష్టం జరుగలేదు. అమెరికాకు ఏ మాత్రం ప్రమాదకరం కానీ అమాయకమైన ప్రజలపై బాంబులు వెయ్యడం అటు సైనికులకు, ఇటు సైనికుల తల్లిదండ్రులకు అయిష్టంగా ఉంటూ, వారిలో యుద్ధ వ్యతిరేకత ఏర్పడింది. అమెరికా అంతా యుద్ధ వ్యతిరేక నిరసనలు ఉప్పొంగాయి.

→ సైన్యంలో చేరే వయస్సు : అమెరికాలో దృఢకాయులైన అందరూ తప్పనిసరిగా కొంతకాలం పాటు సైన్యంలో పనిచెయ్యాలనే చట్టం ఉంది. అయితే అమెరికా వియత్నాంతో యుద్ధం కొనసాగిస్తున్నంత వరకు “సైన్యంలో చేరే వయసున్న యువకులమైన మేము” సైన్యములో చేరం అని సైన్యంలో చేరే వయసున్న వారు తిరస్కరించినారు.

→ సాయుధీకరణ : వియత్నాం యుద్ధం ముగిసిన తరువాత మరిన్ని దేశాలు అణ్వాయుధాల నిల్వలలో ఒకదానితో ఒకటి పోటీ పడటంతో ఆయుధ పోటీ పెరిగింది.

→ పునరావాసం : ఆనకట్టలు కట్టే పథకాల వల్ల నిర్వాసితులయ్యే ప్రజలకు సరైన పునరావాసం కల్పించాలని కోరసాగారు.

→ నష్టపరిహారం : ఆనకట్టలు కట్టే పథకాలలో నిర్వాసితులయ్యే ప్రజలు కేవలం భూములున్న వాళ్లకే కాకుండా, అక్కడ ఉంటున్న వాళ్లందరికీ న్యాయమైన నష్టపరిహారం చెల్లించాలని కోరసాగారు.

→ సారా వ్యతిరేకత : ఆంధ్రప్రదేశ్, నెల్లూరు జిల్లా దూబగుంట గ్రామంలోని మహిళలు, వారి భర్తలు సారా తాగి సొమ్మంతా ఖర్చు చేస్తున్నారని సారాకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాన్ని తీసుకువచ్చారు. సారా వేలం పాటలను ఆపించారు. సారాని నిషేధించేలా చేసారు.

→ ప్రజాస్వా మిక : ప్రపంచంలోని చాలా దేశాలు ప్రజాస్వామ్య దేశాలే. సామాజిక ఉద్యమాలు సాధారణంగా రాజకీయ పార్టీలకు దూరంగా ఉండి ఒక ఆశయం కోసం కలిసి పనిచేస్తాయి. తరచు ఈ సామాజిక ఉద్యమాల కార్యక్రమాలను భూస్వామ్య, ప్రజాస్వామిక పద్ధతుల్లో రూపొందిస్తారు.

భాగస్వామ్యం : సామాజిక ఉద్యమాలనేవి ఒక ప్రత్యేక ఆశయం కోసం ఆవిర్భవిస్తాయి. అయితే ఈ సామాజిక ఉద్యమాలలో సామాన్య ప్రజల సహకారం, భాగస్వామ్యం లేనిదే ఉద్యమాలు విజయం సాధించలేవు.