AP State Board Notes

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 10th Lesson బ్రిటిష్, నిజాంల పాలనలో భూస్వాములు, కౌలుదార్లు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 10th Lesson బ్రిటిష్, నిజాంల పాలనలో భూస్వాములు, కౌలుదార్లు

→ ‘ఖుద్ ఖాఫ్’ అంటే సొంతంగా జమీందారులు సాగు చేసుకునే భూములు.

→ భారతదేశం పై, బ్రిటిష్ వాళ్ళు ఆధిపత్యం పొందిన తరువాత యుద్ధాలకు, వాణిజ్యానికి డబ్బులు సమకూర్చుకోవటానికి భూమి శిస్తును సాధ్యమైనంత పెంచాలని అనుకున్నారు.

→ కారన్‌వాలిస్ గవర్నరు జనరల్ 1793లో కంపెనీ శాశ్వతశిస్తు నిర్ణయ ఒప్పందం ప్రవేశపెట్టింది. దీని ద్వారా శిస్తు జమీందార్లు వసూలు చేస్తారు.

→ దీర్ఘకాలంలో జమీందారులు శిస్తు కట్టలేక ఋణగ్రస్తులై బాధలు అనుభవించారు.

→ 19వ శతాబ్దం నాటికి శిస్తు విధానాన్ని మరొకసారి మార్చటం తప్పనిసరి అన్న అభిప్రాయానికి చాలామంది కంపెనీ అధికారులు వచ్చారు.

→ రైతు అంటే భూమిని సాగుచేసేవాడు. ‘రైత్వారీ’ అంటే రైతులకు సాగు హక్కు ఇవ్వటం.

→ భారీ నీటి సాగు పథకాలలో పెట్టుబడులు పెట్టడం ప్రభుత్వ విధి అని కొంతమంది బ్రిటిష్ పరిపాలకులు భావించారు.

→ సర్ ఆర్థర్ కాటన్ అవిశ్రాంత కృషి వల్ల 1849లో ధవళేశ్వరం వద్ద గోదావరినదిపై ఆనకట్ట, 1854లో విజయవాడ వద్ద కృష్ణానదిపై ఆనకట్ట కట్టారు.

→ భూమి నుంచి ఆదాయాన్ని పెంచాలన్న కోరికతో భూమిశిస్తును రెవెన్యూ అధికారులు గణనీయంగా పెంచేశారు.

→ వలసపాలనలో భూస్వాములు వారి సొంత భూములలో రైతాంగంతో బలవంతంగా, డబ్బులు ఇవ్వకుండా పనిచేయించుకునే వాళ్ళు. దీనినే వెట్టి అని అంటారు.

→ నిజాం పాలనలోని హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో జాగీర్దారులు, సంస్థానాలు, ఇనాందారులు వంటి మధ్య స్థాయి పెత్తందారులు చాలామంది ఉండేవాళ్ళు.

→ హైదరాబాదును పాలించిన నిజాంలు బ్రిటిష్ పాలన కింద వాళ్ళ విధానాలను అనుసరించాల్సివచ్చేది.

→ బ్రిటిష్ పాలనలో కరవులు, తీవ్ర ఆహార కొరతల వల్ల తరచు సంక్షోభాలు తలెత్తేవి.

→ వలస పాలనలో దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలోని రైతులు, భూస్వాములు, వ్యాపారస్థులు, అధికారులకు వ్యతిరేకంగా పోరాటాలు చేశారు.

→ భూస్వాములు : జమీందారులు తమ భూములను రైతాంగానికి ఇచ్చి పంటలో కొంత భాగం కానీ, ముందుగా నిర్ణయించిన కౌలుకి గాని ఇచ్చేవారు. ఈ రకంగా భూమి పొందిన వారిని భూస్వాములు అంటారు.

→ వడ్డీ వ్యాపారస్తులు : ప్రజల అవసరాలకు సొమ్మును అప్పుగా ఇచ్చి (తనఖా పై) దానికి గాను వడ్డీ తీసుకునేవారు.

→ జాగీర్లు : నిజాం పాలనలో హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో కొంతమంది భూస్వాములుండేవారు. వీరిని జాగీర్ దారులు అనే వాళ్ళు. వీళ్ళ ఆధీనంలో ప్రాంతాలను జాగీర్లు అంటారు.

→ సంస్థానం : బ్రిటిష్ వారి కాలంలో భారతదేశంలో కొన్ని ప్రాంతాలు స్వదేశీయుల ఆధీనంలో ఉండేవి. వీటిని సంస్థానం అనేవారు. వీరు బ్రిటిష్ వారికి కప్పాలు చెల్లించేవారు.

→ ఇనాందారులు : వీరు కూడా మధ్య స్థాయి పెత్తందారులు. నిజాం వీరిని మెచ్చి కొంత ప్రాంతాన్ని ‘ఇనాం’గా ఇచ్చేవాడు. ఇలా ‘ఇనాం’ను పొందిన వారిని ఇనాందారులు అంటారు.

→ పట్టా : ఏదేని ఒక స్థలంపై యాజమాన్యపు హక్కును స్పష్టం చేస్తూ ప్రభుత్వం ఇచ్చే కాగితపు ఆదేశమే పట్టా.

→ రైత్వారీ : రైత్వారీ అంటే రైతులకు సాగు హక్కు ఇవ్వటం.

→ దేశముఖ్ : హైదరాబాదు రాష్ట్రంలో (వలస పాలనలో) భూమిశిస్తు వసూలు చేయువారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 9th Lesson ప్రజారోగ్యం – ప్రభుత్వం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 9th Lesson ప్రజారోగ్యం – ప్రభుత్వం

→ రోగాలను నివారించడానికి, వైద్యం చెయ్యడానికి ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ఆసుపత్రులు, రోగ నిర్ధారణకు పరీక్షా కేంద్రాలు, అంబులెన్సు సదుపాయాలు, రక్తనిధి వంటివి అవసరం అవుతాయి.

→ రోగాలను నివారించడానికి టీకాలతో పాటు తగినంత ఆహారం, శుభ్రమైన తాగునీరు, పారిశుద్ధ్యం, శుభ్రమైన వాతావరణం కావాలి.

→ భారతదేశం ఔషధాలు తయారుచేయడంలో ప్రపంచంలో 4వ పెద్ద దేశం.

→ ఆరోగ్య సదుపాయాలను 1) ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు 2) ప్రైవేటు ఆరోగ్య సేవలు అంటూ ప్రధానంగా రెండుగా విభజించవచ్చు.

→ గ్రామస్థాయిలో ఒక ‘ఆశ’ ప్రభుత్వ కార్యకర్త ఉంటారు.

→ అంగన్‌వాడీ కేంద్రంలో చిన్నపిల్లలకు పోషకాహారంతో పాటు టీకాలు కూడా అందిస్తారు.

→ మండలస్థాయిలో ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రాలు ఉంటాయి.

→ దేశ జనాభాలో 20% మంది మాత్రమే వాళ్ళు జబ్బుపడినప్పుడు అవసరమైన మందులు కొనగల స్థితిలో ఉన్నారు.

→ జీవనానికి, మంచి ఆరోగ్యానికి నీళ్ళు తప్పనిసరి. రక్షిత మంచినీటి ద్వారా అనేక రోగాలను నివారించవచ్చు.

→ ఆరోగ్య సేవలు, పారిశుద్ధ్యం, విద్యుత్తు, ప్రజారవాణా, పాఠశాలలు మౌలిక సదుపాయాలలోనికి వస్తాయి. వీటినే ప్రజాసదుపాయాలు అంటారు.

→ మెరుగైన పోషకాహారం అంటే రోగనిరోధకశక్తి బాగా ఉంటుందని అర్థం.

→ ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు : ఆరోగ్య కేంద్రాలు, ఆసుపత్రులతో కూడి ప్రభుత్వం నిర్వహించేవే ప్రజా ఆరోగ్య సేవలు.

→ ప్రాంతీయ ఆసుపత్రి : డివిజన్ స్థాయిలో 100 పడకలతో ఉన్న ఆసుపత్రి.

→ ప్రజాసదుపాయాలు : నీటి లాగానే ప్రతి ఒక్కరికి అందించాల్సిన ఇతర మౌలిక సదుపాయాలు ఉన్నాయి. ఆరోగ్య సేవలు, పారిశుద్ధ్యం, విద్యుత్తు, ప్రజా రవాణా, పాఠశాలలు కూడా ఈ జాబితాలోకి వస్తాయి. వీటిని ప్రజాసదుపాయాలు అంటారు.

→ పోషకాహారం : మనందరం ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి, రోజువారీ పనులు చేయటానికి, రోగాల బారిన పడకుండా ఉండటానికి ప్రతి ఒక్కళ్లకీ శరీరంలో కొంత కొవ్వు పదార్థం అవసరం. దీనినే పోషకాహారం అంటారు.

→ ఆరోగ్యశ్రీ పథకం : తెల్లకార్డున్న వారందరికీ ఈ పథకం క్రింద ప్రయివేటు ఆసుపత్రులలో కూడా ఉచితవైద్యం అందుతుంది.

→ అంగన్ వాడీ కేంద్రాలు : 3 నుండి 5 సం||లలోపు బాలబాలికలందరికీ ఇక్కడ విద్య, పోషకాహారం లభించేలా ప్రభుత్వం చూస్తుంది.

→ రోగనిరోధక శక్తి : ఏదైనా ఒక వ్యాధి శరీరంలోకి ప్రవేశించినపుడు, దానిని నిరోధించే శక్తి మన శరీరానికి కొంత ఉంటుంది.

→ ఆశ కార్యకర్త : గ్రామస్థాయిలో ప్రభుత్వ ఆరోగ్య సేవలను అందించే కార్యకర్త.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 8th Lesson జీవనోపాధులు – సాంకేతిక విజ్ఞాన ప్రభావం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 8th Lesson జీవనోపాధులు – సాంకేతిక విజ్ఞాన ప్రభావం

→ మనం అత్యంతాధునిక సాంకేతిక విజ్ఞానాన్ని ఉపయోగించుకుంటున్నాం.

→ పారిశ్రామిక విప్లవం వలన 18, 19 శతాబ్దాలలో పెనుమార్పులు వచ్చాయి.

→ ఆవిరియంత్రం వల్ల కర్మాగారాల్లో పని విధానం మారిపోయింది.

→ సాంకేతిక విజ్ఞానంలో మార్పు ఒక కొత్త ఉత్పత్తికి దారితీయవచ్చు.

→ యంత్రాల వినియోగం కూడా కొత్త ఉద్యోగాలకు దారితీస్తుంది.

→ సాంకేతిక విజ్ఞానాన్ని అన్నివేళలా స్వాగతించరు.

→ స్వాతంత్ర్యం తరువాత ప్రభుత్వం ఆనకట్టలు కట్టి సాగునీటి సౌకర్యాలు మెరుగుపరచసాగింది.

→ వ్యవసాయక యంత్రాలను ఉపయోగించడం వలన ఉత్పత్తి ప్రక్రియ గణనీయంగా మారింది.

→ వరికోత యంత్రం వల్ల రైతులు కూలీలపై ఆధారపడటం తగ్గింది.

→ భారతదేశంలో మిల్లుల ద్వారా వస్త్ర ఉత్పత్తిని బ్రిటిషు వాళ్ళు మొదలు పెట్టారు.

→ చేనేతలో క్షీణత అనేది స్పష్టంగా కనిపించే ఒక ప్రధానమైన మార్పు.

→ సాంకేతిక విజ్ఞాన మార్పులు సేవారంగాన్ని కూడా ప్రభావితం చేస్తాయి.

→ భారతదేశంలో టెలీకమ్యూనికేషన్ నెట్ వర్క్ ప్రపంచంలో మూడవ అతి పెద్దది.

→ ప్రభుత్వ కంపెనీలకు కాక అనేక ప్రైవేట్ కంపెనీలు ల్యాండ్ లైన్, మొబైల్ ఫోన్ సేవలను అందిస్తున్నాయి.

→ సాంకేతిక విజ్ఞానం : ఏదైనా పని విధానం మెరుగుపరచుట లేదా ఏదైనా ఎలా చేయబడింది అనే జ్ఞానాన్ని రోజువారీ జీవితావసరాలకు ఉపయోగించుకుంటే అది సాంకేతిక విజ్ఞానం అవుతుంది.

→ ఆవిష్కరణ : ఒక కొత్త యంత్రాన్ని లేదా ఉత్పత్తి విధానాన్ని తొలిసారిగా కనుక్కొన్నప్పుడు దానిని ఆవిష్కరణ అంటారు.

→ సాగునీటి సౌకర్యాలు : పంట పొలాలకు రకరకాలుగా నీరందించడంను సాగునీటి సౌకర్యాలు అంటారు.

→ రసాయనిక ఎరువులు, పురుగు మందులు : పంటలు బాగా పెరిగి ఎక్కువ దిగుబడినివ్వడానికి రసాయనిక ఎరువులు వాడతారు. పంటలకు పట్టిన చీడ, పీడలకు పురుగు మందులు వాడతారు.

→ వ్యవసాయ పనులు : పొలం దున్నటం, నారుపోయడం, నాట్లు, కలుపు తీయటం, పాయలెయ్యడం, కోత, కుప్ప వేయడం, నూర్పిడి, ఆరబెట్టడం మొదలైనవన్నీ వ్యవసాయ పనులు.

→ సేవలు : వ్యవసాయ, వ్యాపార రంగాలకు సహాయపడేవి, అన్ని వ్యాపార కలాపాల్ని కలిపి సేవలు అని చెప్పవచ్చు.
ఉదా : విద్య, వైద్యం, రవాణా మొ||నవి.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 7th Lesson ద్రవ్యం, బ్యాంకింగ్ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 7th Lesson ద్రవ్యం, బ్యాంకింగ్

→ వస్తుమార్పిడిలో డబ్బు లేకుండానే వస్తువులను నేరుగా, ఒకదానితో మరొకటి మార్చుకుంటారు.

→ డబ్బును వినియోగిస్తే సరుకుల మార్పిడిలో సమస్యలుండవు. డబ్బు మాధ్యమంగా పనిచేస్తుంది.

→ సంచి లేదా పర్సులలో డబ్బును ఎక్కడికైనా తీసుకెళ్ళవచ్చు. అది రవాణాకు అనుకూలమైనది.

→ కాలక్రమంలో అరుదైన, ఆకర్షణీయమైన లోహాలను మార్పిడి మాధ్యమంగా ప్రజలు ఉపయోగించడం మొదలు పెట్టారు.

→ రోమన్ల కాలంలో “బీసెంట్” అనే బంగారు నాణెం ప్రామాణికంగా ఉండేది.

→ 17వ శతాబ్దంలో యూరలో ఆమ్ స్టర్ డాంలో ‘బ్యాంక్ ఆఫ్ ఆమ్ స్టర్ డామ్’ను ప్రారంభించారు.

→ ప్రజలు బ్యాంకులలో దాచుకునే డబ్బును ‘జమ’ అంటారు.

→ డబ్బులు చెల్లించడానికి తీసుకోవడానికి చెక్కులను విస్తృతంగా ఉపయోగిస్తున్నారు.

→ కరెంటు ఖాతా నుంచి ఎన్నిసార్లయినా డబ్బులు తీసుకోవచ్చు.

→ ప్రస్తుతం కంప్యూటర్లు, ఇంటర్నెట్లను అంతటా వాడుతున్నారు.

→ బ్యాంకు అనేది ఒక వాణిజ్య సంస్థ. ప్రజలు పొదుపు చేసిన డబ్బు జమల రూపంలో బ్యాంకులోకి వస్తుంది.

→ వ్యాపారస్తులు, పారిశ్రామికవేత్తలు, రైతులు, చేతివృత్తిదారులు వంటి అనేకమందికి బ్యాంకులు అప్పులిస్తాయి.

→ వస్తుమార్పిడి : వస్తుమార్పిడిలో డబ్బు లేకుండానే, వస్తువులను నేరుగా ఒకదానితో మరొకటి మార్చుకుంటారు.

→ డబ్బు రూపాలు : నాణేలు, రశీదులు, హుండీలు, చెక్కులు, డ్రాఫులు మొదలైనవన్నీ డబ్బు రూపాలే.

→ జమలు : ఎవరికైనా ఇవ్వవలసిన సొమ్మును తిరిగి కొంత యిచ్చినా, తమ సొమ్మును బ్యాంక్ లాంటి సంస్థల్లో దాచినా, వీటిని జమలు అంటారు.

→ పొదుపు : భవిష్యత్తులోని అవసరాలను దృష్టిలో ఉంచుకొని తమ ఆదాయంలోని కొంత మొత్తంను దాచుకోవడాన్ని పొదుపు అంటారు.

→ అప్పు / రుణం : తమ ఆర్థిక అవసరాల కోసం ఇతరుల దగ్గర నుండి లేదా ఋణసంస్థల నుండి డబ్బును తీసుకోవడం.

→ వడ్డీ : అప్పు తీసుకున్న సొమ్ముపై వాడుకున్నందుకుగాను కొంత శాతం సొమ్మును ఋణదాతకు ఇవ్వడం.

→ చెక్కు : డబ్బులు చెల్లించడానికి, తీసుకోవడానికి ఉపయోగపడేది. (బ్యాంకు ద్వారా)

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 6th Lesson ఖనిజాలు, గనుల తవ్వకం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 6th Lesson ఖనిజాలు, గనుల తవ్వకం

→ భూమి లోపల నుండి పొందే ప్రతీది (మొక్కలు, జంతువుల రూపంలో లేనిది) ఖనిజమే అవుతుంది.

→ వనరులు పునరుద్దరింపబడేవి, అంతరించిపోయేవి అని రెండు రకాలు.

→ ఆధునిక పరిశ్రమలలో అనేక రకాల ఖనిజాలు ఉపయోగించబడతాయి.

→ మన రాష్ట్రంలో ఖనిజ వనరులు సమృద్ధిగా ఉన్నాయి.

→ భూమిని తవ్వటం లేదా గనుల తవ్వకం అనే ప్రక్రియ ద్వారా ఖనిజాలను మానవ వినియోగానికి వెలికితీస్తారు.

→ గనుల త్రవ్వకంలోని అనేక పద్ధతుల వల్ల ఉపరితల ప్రదేశం దెబ్బ తింటుంది.

→ ఖనిజాలు భూమి లోపలి పొరల్లో ఉండి, ఆ దేశ ప్రజలందరికీ చెందుతాయి.

→ ఎక్కువ మొత్తంలో గనుల త్రవ్వకం వల్ల దీర్ఘకాల సుస్థిరత దెబ్బతింటుంది.

→ బొగ్గు వెలికితీతకు, సింగరేణి కాలరీస్ లిమిటెడ్, స్థాపించబడింది.

→ బొగ్గును గని నుండి కన్వేయర్ బెల్టుతో రవాణా చేస్తారు.

→ SCL కంపెనీలో సుమారు 65,000 మంది ఉద్యోగులు ఉన్నారు. (2015)

→ గనులలో నుండి వచ్చే వ్యర్థ పదార్థాలను చెల్లా చెదురు కాకుండా చూడాలి.

→ ఖనిజాలు : భూమి నుండి వెలికి తీయబడే వాటిని ఖనిజాలు అంటారు (జంతు, వృక్ష రూపాలు తప్ప).

→ ఓపెన్ కాస్ట్ గనుల త్రవ్వకం : గుట్టలను పేల్చి లేదా గొయ్యి తవ్వి ఖనిజాలను తీయడం.

→ భూగరు గనుల తవ్వకం : భూమి లోపలి పొరల్లో ఉండే ఖనిజాలను వెలికి తీయడానికి సొరంగాలను నిర్మిస్తారు.

→ పునరుద్ధరింపబడే వనరులు : మళ్ళీ మళ్ళీ పొందగల వనరులను పునరుద్ధరింపబడే వనరులు అంటారు.
ఉదా : కలప

→ అంతరించిపోయే వనరులు : ఒకసారి వాడిన తరువాత తిరిగి తయారు అవ్వని వనరులను అంతరించిపోయే వనరులు అంటారు.
ఉదా : ముడి చమురు.

→ బొగ్గు : ఇది ఒక ఖనిజం మరియు ఇంధన వనరు. విద్యుత్తు తయారీకి, పరిశ్రమలకు ఉపయోగపడుతుంది.

→ బెరైటీస్ : ఇది కొన్ని ఖనిజాల సమూహం. వీటి నుంచి బేరియం అనే మూలకాన్ని వెలికి తీస్తారు.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 11th Lesson భారతీయ సంస్కృతి, భాషలు మరియు మతాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 11th Lesson భారతీయ సంస్కృతి, భాషలు మరియు మతాలు

→ భారతదేశ సంస్కృతిని ఒక ప్రత్యేకమైనదిగా పిలవడానికి భిన్నత్వంలో ఏకత్వమే’ ప్రముఖమైనది.

→ భారతీయ సంస్కృతి చాలా పురాతనమైనది. ఇది దాదాపు 5,000 సం||రాల పూర్వమే ప్రారంభమయ్యింది.

→ భాష ఒక ప్రసార మాధ్యమం. భూమిపై భాషను ఉపయోగించే జీవి మనిషి మాత్రమే.

→ లిపి మనం చదవడానికి మరియు రాయడానికి ఉపయోగపడుతుంది.

→ ఆర్యభట్ట ‘ఆర్యభట్టీయం’ అనే గ్రంథం రచించాడు.

→ శస్త్ర చికిత్సల పై రాయబడిన గ్రంథమే సుశ్రుత సంహిత.

→ తెలుగులో 56, ఇంగ్లీషులో 26 అక్షరాలు కలవు.

→ భారత రాజ్యాంగం గుర్తించబడిన (8వ షెడ్యూల్) భాషలు – 22

→ ప్రపంచంలోని మతాలలో హిందూమతం చాలా పురాతనమైనది. ఇది ఒక జీవన విధానం మరియు దీనిని సనాతన ధర్మం అనికూడా పిలుస్తారు.

→ ధర్మం, అర్థం, కామం, మోక్షంలను చతుర్విధ పురుషార్ధాలంటారు.

→ హిందూ అనే పదం ‘సింధూ’ అనే పదం నుండి వచ్చింది.

→ చిత్తూరు జిల్లాలోని తిరుమల శ్రీవేంకటేశ్వర స్వామి ఆలయం శేషాచలం కొండలలో కలదు.

→ జైనమత గురువులను తీర్థంకరులు అంటారు. 24 మంది తీర్థంకరులు గలరు.

→ జైన అనే పదం ‘జిన’ అనే సంస్కృత పదం నుండి వచ్చింది.

→ మహావీరుడు మిక్కిలి ప్రసిద్ధి చెందిన తీర్థంకరుడు. అతను ఒక యువరాజు, ఇతనే చివరి తీర్థంకరుడు.

→ జైన మత పవిత్ర గ్రంథాలను ‘అంగాలు’ అంటారు.

→ జైన మత సిద్ధాంతాలను ‘పంచవ్రతాలు’ (అహింస, సత్యం, అస్తేయం, అపరిగ్రహం, బ్రహ్మచర్యం) అంటారు.

→ పంచవ్రతాలు అనుసరించడానికి మహావీరుడు మూడు మార్గాలను సూచించాడు. వాటిని త్రిరత్నాలు (సమ్యక్ దర్శనం, సమ్యక్ జ్ఞానం, సమ్యక్ చరిత్ర) అంటారు.

→ బౌద్ధ మత స్థాపకుడు గౌతమ బుద్ధుడు. ఇతను లుంబిని (నేపాల్) వనంలో జన్మించాడు.

→ బుద్ధునికి జ్ఞానోదయమైన చెట్టును ‘బోధివృక్షం’ అంటారు.

→ బుద్ధుడు క్రీ.పూ. 483లో కుశీనగర్ (ఉ. ప్ర. )లో స్వర్గస్థుడైనాడు.

→ ‘త్రిపీఠికాలు’ బౌద్ధమత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను ‘ఆర్య సత్యాలు’ అంటారు.

→ మోక్షం పొందుటకు బుద్దుడు ‘అష్టాంగ మార్గాలు’ సూచించాడు.

→ సాంచి స్థూపంను క్రీ.పూ. మూడో శతాబ్దంలో అశోక చక్రవర్తి నిర్మించాడు.

→ క్రైస్తవ మతం పవిత్ర గ్రంథం బైబిల్.

→ ప్రపంచంలోని ప్రసిద్ధ చర్చి రోమన్ కాథలిక్ చర్చి. ఇది వాటికన్ నగరంలో కలదు.

→ రోమన్ కాథలిక్ చర్చికి అధిపతిని పోప్ అంటారు.

→ వాటికన్ నగరం ప్రపంచంలోనే అతిచిన్న దేశం.

→ మహమ్మద్ ను ప్రవక్త లేదా అల్లా యొక్క దూతగా భావిస్తారు.

→ ‘అల్లా యొక్క బోధనలను ‘ఖురాన్’ అనే గ్రంథంలో రాయబడినవి.

→ ప్రసిద్ధ మక్కా మసీదు (సౌదీ అరేబియా) మధ్యలో ఉన్న భవనమే ‘కాబా’.

→ ముస్లింలకు పవిత్ర నగరం ‘మక్కా’. ముస్లిం భక్తులు తమ జీవిత కాలంలో కనీసం ఒక్కసారైనా హక్కు మక్కాకు వెళ్ళాలనుకుంటారు.

→ సిక్కుమత స్థాపకుడు గురునానక్.

→ సిక్కు అనే పదానికి విద్యార్థి లేదా శిష్యుడు అని అర్థం.

→ గురునానక్ పదిమంది గురువులలో మొదటివాడు.

→ సిక్కుల ఆలయాన్ని ‘గురుద్వారా’ అంటారు.

→ సిక్కుల పవిత్ర గ్రంథం ‘గురు గ్రంథ్ సాహెబ్’.

→ పంజాబ్ లోని అమృత్ సర్ లోని స్వర్ణదేవాలయం సిక్కుల ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం.

→ భారతదేశం యొక్క అత్యున్నత (విశిష్ట సాంస్కృతిక లక్షణం ‘భిన్నత్వంలో ఏకత్వం’

→ మతం : దేవునిపై నమ్మకం.

→ ఆరాధించడం .: భగవంతునిపై భక్తి ప్రదర్శించడం.

→ ఉపఖండం : ఆసియా దక్షిణ భాగంలో, భారత పలకంలో ఉన్న ద్వీపకల్పం.

→ భాష : ఒక వ్యక్తి తన ఆలోచనలను ఇతరులకు తెలియజేసే మాధ్యమం.

→ లిపి : భాషకు అక్షర రూపం.

→ తీర్థంకర : ధర్మాన్ని బోధించే జైనమత గురువు.

→ అహింస : హానిచేయకుండా ఉండటం.

→ త్రిరత్నాలు : బౌద్ధమతంలో ధర్మం, సంఘం, బుద్ధుడులను త్రిరత్నాలు అంటారు.

→ జ్ఞానోదయం : ఆధ్యాత్మిక అత్యున్నత స్థితి.

→ బోధివృక్షం : రావి చెట్టు.

→ త్రిపీఠికలు : బౌద్ధమత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ మోక్షం : పరిపూర్ణ శాంతి మరియు ఆనందం (స్వర్గం).

→ అష్టాంగ మార్గం : సంసారం నుండి విముక్తి పొందడానికి బౌద్ధులు అనుసరించే పద్ధతులు.

→ ఉపనిషత్తులు : హిందూ మత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ ప్రవక్త : దేవుని సందేశాన్ని బోధించేవాడు

→ సంస్కృతి : ఒక కొత్త వ్యవస్థని సృష్టించుకోవడం కోసం ముందు తరాల వారసత్వాన్ని అంది పుచ్చుకుని దానిని భావితరాలకు అందించడానికి జరిగే నిరంతర ప్రక్రియే సంస్కృతి.

→ శాసనాలు : రాతిపై, రాగి రేకులపై చెక్కబడిన రాజ ఆజ్ఞలు మరియు సందేశాలు మొదలైనవి.

→ సనాతన ధర్మం : పురాతనంగా ఆచరించబడుతున్న హిందూ జీవన విధానంనే సనాతన ధర్మం అంటారు.

→ పంచవ్రతాలు : జైనమత సిద్ధాంతాలను పంచవ్రతాలు అంటారు.

→ ఆర్యసత్యాలు : గౌతమ బుద్ధుని బోధనలను ఆర్యసత్యాలు అంటారు.

→ రోమన్ కాథలిక్ చర్చి : ప్రపంచంలోని ప్రసిద్ది చర్చి, ఇది వాటికన్ నగరంలో కలదు.

→ కాబా : ప్రసిద్ధ మక్కా మసీదు (సౌదీ అరేబియా) మధ్యలో ఉన్న భవనమే కాబా.

→ సిక్కు : సిక్కు అనే పదానికి విద్యార్థి లేదా శిష్యుడు అని అర్థం.

→ స్వర్ణదేవాలయం : సిక్కులకు అత్యంత ముఖ్యమైన పుణ్యక్షేత్రం.

→ భిన్నత్వంలో ఏకత్వం : అనేక విభిన్నాల మధ్య ఏకత్వం సాధించడం, ఇది భారతదేశ విశిష్ట లక్షణం.

→ రాజ్యాంగ భాషలు : భారత రాజ్యాంగం 22 భాషలను గుర్తించింది. (8వ షెడ్యూల్ లో)

→ తపస్సు : ఏకాగ్రత ద్వారా మోక్షాన్ని పొందడం.

→ చతుర్విధ పురుషార్ధాలు : ధర్మం, అర్థం, కామం, మోక్షం అను నాలుగు పురుషార్ధాలు.

→ అంగాలు : జైనల పవిత్ర గ్రంథాలను అంగాలు అంటారు.

→ బైబిలు : క్రైస్తవుల పవిత్ర గ్రంథం.

→ ఖురాన్ : ఇస్లాంల పవిత్ర గ్రంథం.

→ గురుగ్రంథ్ సాహెబ్ : సిక్కుల పవిత్ర గ్రంథం.

→ భగవద్గీత : హిందువుల పవిత్ర గ్రంథం

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 10th Lesson స్థానిక స్వపరిపాలన to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 10th Lesson స్థానిక స్వపరిపాలన

→ భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ (40′ స్థానిక స్వపరిపాలనను సూచిస్తుంది.

→ 1992వ సం||లో చేయబడిన 73వ రాజ్యాంగ సవరణ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను, 74వ రాజ్యాంగ సవరణ పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేశాయి.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం 1994 పంచాయితీ రాజ్ చట్టంను చేసింది.

→ 1959లో స్థానిక స్వపరిపాలనను అమలు చేసిన మొదటి రాష్ట్రం రాజస్థాన్. ఇది భారతదేశంలో మొదట పంచాయితీ రాజ్ విధానాన్ని అవలంబించింది.

→ గ్రామ స్థాయిలో సాధారణ సభ – గ్రామ సభ (ఇది ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యానికి నిదర్శనం)

→ సర్పంచ్ & వార్డు సభ్యులతో గ్రామ పంచాయితీ ఏర్పడుతుంది.

→ BLO అంటే బూతు లెవెల్ అధికారి.

→ ప్రతి గ్రామ పంచాయితీకి జనాభాను బట్టి 5 నుంచి 21 మంది వరకు వార్డు సభ్యులుంటారు.

→ 21 సం||రాల నిండిన వారు గ్రామ పంచాయితీ ఎన్నికలలో పోటీ చేయవచ్చు.

→ పార్లమెంట్ స్త్రీలకు స్థానిక సంస్థలలో 1/3 వంతు స్థానాలను (రిజర్వ్) కేటాయించింది.

→ మన రాష్ట్రంలో స్త్రీలకు స్థానిక సంస్థలలో 50% వంతు స్థానాలను (రిజర్వ్) చేశారు.

→ సర్పంచ్ గ్రామ పంచాయితీకి పెద్ద, అధ్యక్షుడు, గ్రామ మొదటి పౌరుడు.

→ మన రాష్ట్రంలో అక్టోబర్ 2, 2019న గ్రామ సచివాలయ వ్యవస్థ ప్రారంభించబడింది.

→ ప్రతి 2000 మందికి ఒక గ్రామ సచివాలయం ఏర్పాటు చేయబడింది.

→ ప్రతి గ్రామ సచివాలయంలో 11 మంది గ్రామ నిర్వాహకులు (ఉద్యోగులు) ఉంటారు.

→ MPTC – మండల పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ ZPTC – జిల్లా పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ జనాభా పరిమాణాన్ని బట్టి మూడు రకాల పురపాలక సంస్థలు ఉన్నాయి.

→ నగర పంచాయితీ – 20,000 నుండి 40,000 జనాభా.

→ పురపాలక సంఘం – 40,000 నుండి 3,00,000 జనాభా.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ – 3,00,000 పైగా జనాభా.

→ NAC – నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్

→ పురపాలక సంఘం అధ్యక్షుడు – మున్సిపల్ ఛైర్మన్, సభ్యులు – కౌన్సిలర్లు.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ అధ్యక్షుడు – మేయర్, సభ్యులు – కార్పోరేటర్లు.

→ ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని మొదటి పురపాలక సంఘం – భీమునిపట్నం (భీమిలి)

→ భీమిలి పురపాలక సంఘం 1861లో స్థాపించారు.

→ పురపాలక సంఘం ఇంటిపన్ను, వీథి దీపాలపై పన్ను, దుకాణాలపై పన్ను, సినిమా టికెట్ల మీద పన్ను మొదలైన పన్నులు విధిస్తుంది.

→ స్థానిక స్వపరిపాలన : రాష్ట్ర స్థాయి కంటే దిగువన ఉన్న ప్రభుత్వ అధికార పరిధిని ఇది సూచిస్తుంది.

→ గ్రామసభ : గ్రామస్థాయిలో సాధారణ సభ.

→ గ్రామ / వార్డు సచివాలయం : ప్రజలకు వారు నివసిస్తున్న ప్రాంతంలోనే ప్రభుత్వ సేవలను అందించే వ్యవస్థ.

→ గ్రామ కార్యనిర్వాహకులు : గ్రామ సచివాలయంలోని ఉద్యోగులు.

→ ప్రజా సదుపాయాలు : ప్రభుత్వంచే కల్పించబడిన సౌకర్యాలు.

→ పురపాలక సంఘం 0: మున్సిపాలిటీ యొక్క పరిపాలన సంస్థ, 40,000 నుండి 3,00,000 జనాభా కలిగిన పట్టణం.

→ మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ : మున్సిపల్ కార్పొరేషన్ యొక్క పరిపాలన సంస్థ, 3,00,000 జనాభా దాటిన నగరం.

→ కౌన్సిలర్ : పురపాలక సంఘంలో వార్డు ప్రతినిధి.

→ కార్పో రేటర్ : మున్సిపల్ కార్పొరేషన్లో వార్డు ప్రతినిధి.

→ గ్రామ పంచాయితీ : గ్రామ పరిపాలన చేసే సంస్థ, ఎన్నుకోబడిన సంస్థ.

→ సర్పంచ్ : పంచాయితీ అధ్యక్షుడు. గ్రామ ప్రథమ పౌరుడు.

→ మండల పరిషత్తు : కొన్ని గ్రామాలు కలిసి ఒక మండలమవుతుంది. ఈ మండల స్థాయిలోని స్థానిక సంస్థనే మండల పరిషత్తు అంటారు.

→ జిల్లా పరిషత్తు : జిల్లా స్థాయిలోని స్థానిక సంస్థను జిల్లా పరిషత్తు అంటారు.

→ B.L.O : బూత్ స్థాయి అధికారి

→ MPTC : మండల పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం

→ ZPTC : జిల్లా పరిషత్ ప్రాదేశిక నియోజక వర్గం.

→ వార్డులు : సాధారణంగా ప్రతి గ్రామాన్ని/పట్టణాన్ని కొన్ని వీధులు, కాలనీలుగా (వార్డులు) విభజిస్తారు. వీటిని జనాభా ప్రతిపాదికన ఏర్పాటు చేస్తారు.

→ నగర పంచాయితీ : నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్ (NAC) 20,000 నుండి 40,000 జనాభా కల్గిన ప్రాంతం.

→ పంచాయితీ రాజ్ : స్థానిక (పట్టణేతర) స్వపరిపాలనను పంచాయితీరాజ్ అంటారు.

→ మేయర్ : మున్సిపల్ కార్పోరేషన్ అధ్యక్షుడిని మేయర్ అంటారు. ఇతనిని కార్పోరేటర్లు పరోక్ష పద్దతిలో ఎన్నుకుంటారు.

→ NAC : నోటిఫైడ్ ఏరియా కౌన్సిల్.

→ 73వ రాజ్యాంగ సవరణ : గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణ.

→ 74వ రాజ్యాంగ సవరణ : పట్టణ ప్రాంతాల్లో స్థానిక స్వపరిపాలనను ఏర్పాటు చేసిన రాజ్యాంగ సవరణ.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 9th Lesson ప్రభుత్వం to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 9th Lesson ప్రభుత్వం

→ ఒక దేశాన్ని లేదా ఒక రాష్ట్రాన్ని నియంత్రిస్తూ, వాటి కొరకు నిర్ణయాలను తీసుకునే ప్రజల సమూహాన్ని ‘ప్రభుత్వం’ అంటారు.

→ సాధారణంగా ప్రభుత్వం మూడు విభాగాలను కలిగి ఉంటుంది. అవి :

1. శాసన నిర్మాణ శాఖ
2. కార్యనిర్వాహక శాఖ
3. న్యాయశాఖ

→ ప్రభుత్వాలు రాచరికం, ప్రజాస్వామ్యం అని రెండు రకాలు.

→ ఒక రాజు లేదా రాణి చేసే పాలనను ‘రాచరికం’ అంటారు.

→ రాచరికంలో రాజు లేదా రాణి వారసత్వంగా అధికారంలోకి వస్తారు.

→ “ప్రజల యొక్క ప్రజలచేత, ప్రజల కోసం పనిచేసే ప్రభుత్వం ప్రజాస్వామ్యం” – అబ్రహం లింకన్.

→ ప్రజాస్వామ్యం ప్రజలు నడుపుతున్న ప్రభుత్వ రూపం. ఇక్కడ ప్రతి పౌరుడికి ఓటు వేయటానికి అనుమతి ఉంటుంది.

→ ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వాలు రెండు రకాలు అవి :

1. ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యము
2. పరోక్ష ప్రజాస్వామ్యము

→ ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యంలో పౌరులు మాత్రమే చట్టాలు చేయగలరు.

→ స్విట్జర్లాండ్ కు విజయవంతమైన ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యానికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది.

→ ప్రతినిధిని ఎన్నుకునే విధానాన్ని ఎన్నికలు’ అంటారు.

→ పరోక్ష ప్రజాస్వామ్య విజయం ఎన్నికలపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

→ ప్రాతినిధ్య సూత్రంతోపాటు, ప్రజాస్వామ్యంలోని ప్రధాన సూత్రాలలో ‘మెజారిటీ పాలన’ ఒకటి.

→ భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 326 ప్రకారం ఒక నిర్దిష్ట (ప్రస్తుతం 18 సం||రాలు) పొందిన అందరికి ఓటుహక్కు ఉంది.

→ ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వాలు మెజారిటీ నిర్ణయానికి కట్టుబడి పనిచేస్తున్నాయి.

→ శాసన నిర్మాణశాఖ, కార్యనిర్వాహక శాఖల మధ్య సంబంధం ఆధారంగా పరోక్ష (ప్రాతినిధ్య) ప్రజాస్వామ్యం రెండు రకాలు. పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ, అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థ.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థలో శాసన నిర్మాణ శాఖ నుండి కార్యనిర్వాహకశాఖ ఏర్పడుతుంది.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థలో కార్యనిర్వాహక శాఖ, శాసన నిర్మాణ శాఖకు బాధ్యత వహిస్తుంది.

→ అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థలో శాసన నిర్మాణ శాఖ నుండి కార్యనిర్వాహక శాఖ ఏర్పడదు, కార్యనిర్వాహక శాఖ శాసనశాఖకు బాధ్యత వహించదు.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ కల్గిన దేశాలకు ఉదాహరణ – భారత్, బ్రిటన్.

→ అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థ కల్గిన దేశాలకు ఉదాహరణ – అమెరికా, బ్రెజిల్.

→ దేశ వ్యాప్తంగా వివిధ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి వివిధ స్థాయిలలో ప్రభుత్వం పనిచేస్తుంది.

→ జాతీయ స్థాయి – కేంద్ర ప్రభుత్వం

→ రాష్ట్ర స్థాయి – రాష్ట్ర ప్రభుత్వం

→ స్థానిక స్థాయి – స్థానిక ప్రభుత్వం

→ ఒక దేశం యొక్క చట్టాలు మరియు మౌలిక సూత్రాలను కలిగి ఉన్న పత్రంను రాజ్యాంగం అంటారు.

→ ప్రభుత్వం : ఒక దేశాన్ని పరిపాలించే అధికారం ఉన్న వ్యక్తుల సమూహం.

→ ప్రజాస్వామ్యం : ప్రజలు ఏర్పాటు చేసిన ప్రభుత్వం.

→ రాజరికం : ఒక చక్రవర్తి ఆధ్వర్యంలో ఉన్న ప్రభుత్వ రూపం.

→ ఎన్నికలు : ప్రతినిధిని ఎన్నుకునే ప్రక్రియ.

→ నిర్ణయం తీసుకోవడం: నిర్ణయాలు తీసుకునే విధానం.

→ ప్రతినిధులు : ఒకరి తరపున పనిచేయడానికి లేదా మాట్లాడటానికి ఎన్నుకోబడిన లేదా నియమించబడిన వ్యక్తులు

→ రాజ్యాంగం : ఒక దేశం యొక్క చట్టాలు మరియు మౌలిక సూత్రాలను కలిగి ఉన్న పత్రం.

→ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం : రాష్ట్ర స్థాయిలో పనిచేసే ప్రభుత్వం.

→ కేంద్ర ప్రభుత్వం : జాతీయ స్థాయిలో దేశం మొత్తానికి పనిచేసే ప్రభుత్వం.

→ శాసననిర్మాణ శాఖ : ఇది నిర్ణయాలను లేదా చట్టాలు చేసే (ప్రభుత్వ) విభాగం.

→ కార్యనిర్వాహక శాఖ : ఇది నిర్ణయాలను లేదా చట్టాలను అమలుపరిచే విభాగం.

→ న్యాయశాఖ : ఇది చట్టాలను వ్యాఖ్యానించే న్యాయస్థానాలతో కూడిన వ్యవస్థ.

→ ప్రత్యక్ష ప్రజాస్వామ్యం : ప్రజలు నేరుగా నిర్ణయం తీసుకోవడంలో పాల్గొంటారు.
ఉదా : స్విట్జర్లాండ్.

→ పరోక్ష ప్రజాస్వామ్యం : ప్రజలు తమ ప్రతినిధుల ద్వారా పరోక్షంగా నిర్ణయం తీసుకోవడంలో పాల్గొంటారు.
ఉదా : భారతదేశంలో

→ సార్వజనీన వయోజన ఓటు హక్కు : ఒక నిర్దిష్ట వయస్సు (ప్రస్తుతం 18 సం||రాలు) పొందిన అందరికీ ఓటుహక్కు ఉంది. దీనినే సార్వజనీన వయోజన ఓటుహక్కు అంటారు.

→ పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ : శాసన నిర్మాణ శాఖ నుండి కార్యనిర్వాహకశాఖ ఏర్పడే వ్యవస్థ.

→ అధ్యక్ష తరహా వ్యవస్థ : కార్యనిర్వాహక శాసనశాఖకు బాధ్యత వహించదు.

→ స్థానిక ప్రభుత్వం : స్థానిక (జిల్లా, మండల, గ్రామ, పట్టణ) స్థాయిలో పనిచేసే ప్రభుత్వం స్థానిక ప్రభుత్వం.

→ మెజారిటీ పాలన : ప్రజాస్వామ్యంలోని ప్రధాన సూత్రాలలో ఇది ఒకటి. ఎన్నికైన ప్రజాప్రతినిధులు (కూడా) నిర్ణయాలు తీసుకునేటప్పుడు మెజారిటీ విధానాన్ని అమలుపరుస్తారు.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 8th Lesson రాజ్యాలు మరియు సామ్రాజ్యాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 8th Lesson రాజ్యాలు మరియు సామ్రాజ్యాలు

→ షోడశ మహాజన పదాలలో మగధ శక్తివంతమైన రాజ్యంగా ఆవిర్భవించింది.

→ ఒకరాజు పరిపాలించబడే భూభాగాన్ని ‘రాజ్యం’ అంటారు.

→ సువిశాలమైన రాజ్యాలను ‘సామ్రాజ్యాలు’ అంటారు.

→ మౌర్య చంద్రగుప్తుడు కౌటిల్యుని సహాయంతో మగధ రాజ్యానికి రాజయి, మౌర్య (వంశ) సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించాడు. వీరి రాజధాని పాటలీపుత్రం.

→ మెగస్తనీస్ ఒక గ్రీకు రాయబారి. ఇతను ‘ఇండికా’ అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు.

→ కౌటిల్యుడిని విష్ణుగుప్తుడు మరియు చాణుక్యుడు అని కూడా పిలుస్తారు. ఇతను ‘అర్థశాస్త్రము’ అనే గ్రంథంను రచించినాడు.

→ అశోకుడు భారతదేశానికి తూర్పు తీరంలోని ‘కళింగ’ రాజ్యంపై యుద్ధం చేసాడు.

→ 13వ నంబరు రాతిశాసనంలో అశోకుడు కళింగ యుద్ధం గురించి ప్రస్తావించడం జరిగింది.

→ అశోకుని శాసనాలు ప్రాకృత భాషలో, బ్రహ్మి లిపిలో ఉన్నాయి.

→ ధర్మము అనే పదాన్ని ప్రాకృత భాషలో దమ్మము అని పిలుస్తారు.

→ నాలుగు సింహాల గుర్తు భారతదేశ జాతీయ చిహ్నం. దీనిని సారనాథ్ లోని అశోకుని శిలా స్తంభంలో నుండి స్వీకరించారు.

→ 1950 జనవరి 26 నుండి దీనిని అధికార చిహ్నంగా గుర్తించారు.

→ ‘సత్యమేవ జయతే’ అనే పదాన్ని ‘మండూకోపనిషత్’ నుండి గ్రహించబడింది.

→ గుప్తవంశ రాజులలో మొదటి చంద్రగుప్తుడు, సముద్రగుప్తుడు ప్రసిద్ధి చెందిన రాజులు.

→ సముద్ర గుప్తుడు దక్షిణాధిన 12మంది రాజులను ఓడించాడు.

→ రెండవ చంద్రగుప్తుని కాలంలో తొమ్మిది మంది గొప్ప పండితులు ఉండేవారు. వీరినే నవరత్నాలు అంటారు.

→ నవరత్నాలలో ‘కాళిదాసు’ ప్రసిద్ధ కవి.

→ గుప్తుల వాస్తు శిల్ప కళా నైపుణ్యానికి అజంతా, ఎల్లోరా గుహలు గొప్ప ఉదాహరణలు.

→ భారతీయ శాస్త్రవేత్తలు ‘సున్నా’ భావనను అభివృద్ధి చేశారు.

→ బ్రహ్మగుప్తుడు గుప్తుల కాలంలో ప్రముఖ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త. ఇతను పౌర సంవత్సరాన్ని దాదాపు ఖచ్చితంగా లెక్కించగల్గినాడు.

→ భారతదేశంలో మొట్టమొదటి ఉపగ్రహం పేరు ‘ఆర్యభట్ట’. దీనిని 1975లో అంతరిక్షంలోకి ప్రయోగించారు.

→ చరకుడు మరియు సుశ్రుతుడు గుప్తుల కాలంలో గొప్ప వైద్య పరిజ్ఞానం గల నిపుణులు.

→ గాయపడిన ముక్కులకు ‘ప్లాస్టిక్ సర్జరీ’ చేసిన మొట్టమొదటి భారతీయ శస్త్రచికిత్స నిపుణుడు సుశ్రుతుడు.

→ గుప్తుల కాలంలో శాస్త్రవేత్తలు లోహశాస్త్ర పరిజ్ఞానంలో నిపుణులు.

→ హుణుల దండయాత్ర వలన భారతదేశంలో గుప్త సామ్రాజ్యం అంతరించింది.

→ గుంటూరు జిల్లాలోని అమరావతి సమీపంలోని ధాన్యకటకం నుండి శాతవాహనులు పరిపాలించేవారు.

→ గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణి శాతవాహన రాజులందరిలో గొప్పవాడు.

→ గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణికి త్రిసముద్రాధీశ్వర’ అనే బిరుదు కలదు.

→ శాతవాహన కాలంలో ఉన్న ఓడ నాణేలు ప్రసిద్ధి చెందినవి.

→ రోమ్ దేశాలతో శాతవాహనులకు మంచి వ్యాపార సంబంధాలు కలవు.

→ ప్రముఖ బౌద్ధ వేదాంతి ఆచార్య నాగార్జునుడు. శాతవాహనుల కాలంలో నివసించాడు.

→ ఇక్ష్వాకులు ‘విజయపురి’ ప్రధాన కేంద్రంగా పరిపాలించారు.

→ ఇక్ష్వాకులు శ్రీరాముని వారసులుగా చెప్పుకుంటారు.

→ పల్లవులు క్రీ.శ. 300 నుండి 900 సం||రాల మధ్య దక్షిణ భారతదేశాన్ని పరిపాలించారు.

→ తమిళనాడులో కాంచీపురం పల్లవుల రాజధాని.

→ వీరికాలంలో వాస్తుశిల్పకళ రాతిని తొలిచి నిర్మించే ఆలయాల నుంచి రాతితో నిర్మించే ఆలయాల స్థాయికి మారినది.

→ మొదటి నరసింహవర్మ మహాబలిపురంలో అయిదు రథాలు నిర్మించాడు. ఇవి పంచ పాండవ రథాలుగా పేరొందాయి. వీటిని ఏకశిలారథాలు అంటారు.

→ కాంచీపురంలోని ప్రసిద్ధ కైలాసనాథ దేవాలయం రాజసింహుని (రెండవ నరసింహ వర్మ) వాస్తు శిల్పకళారీతికి చక్కటి ఉదాహరణ.

→ కర్ణాటకలోని బాదామిని రాజధానిగా చేసుకుని చాళుక్యులు పరిపాలించారు.

→ తొలి చాళుక్య రాజులలో రెండవ పులకేశి ప్రసిద్ధ రాజు.

→ హర్ష చక్రవర్తి రెండవ పులకేశిని ఓడించాడు. ఈ విషయాన్ని ‘ఐహోలు’ శిలాశాసనంలో పేర్కొనబడినది.

→ రెండవ పులకేశి కొలువులోని రవికీర్తి ఐహోలు శాసనాన్ని తయారు చేశాడు.

→ ‘వేశారా’ అను నూతన వాస్తు శిల్ప కళారీతి (చాళుక్యుల కాలంలో) అభివృద్ధి చెందింది.

→ దక్షిణ భారతదేశములోని ద్రవిడ’ మరియు ఉత్తర భారతదేశంలోని ‘నగారా’ వాస్తు శిల్ప కళాకృతుల మేలి కలయికే ‘వెశారా’.

→ స్వదేశీ తయారీ : స్వదేశీ వస్తువులు

→ తెగ : ఒకే జాతికి చెందిన వ్యక్తులు

→ సామ్రాజ్యం : ఒకే కుటుంబానికి చెందిన రాజుల క్రమం

→ వంశం : పెద్ద రాజ్యము

→ శిలా శాసనాలు : రాళ్ళపై చెక్కబడిన సందేశాలు

→ ఖగోళ శాస్త్రం : అంతరిక్ష అధ్యయన శాస్త్రము

→ రాజ్యం : ఒక రాజుచే పరిపాలించబడే భూభాగాన్ని రాజ్యం అంటారు.

→ సామ్రాజ్యం : సువిశాలమైన రాజ్యాలను సామ్రాజ్యాలు అంటారు.

→ మెగస్తనీసు : గ్రీకు రాయబారి, చంద్రగుప్త మౌర్యుని కొలువులో ఉండేవాడు. ఇండికా అను గ్రంథాన్ని రచించాడు.

→ కౌటిల్యుడు : ఇతనినే విష్ణుగుప్తుడు మరియు చాణుక్యుడు అని కూడా పిలుస్తారు. చంద్రగుప్త మౌర్యుని ప్రధానమంత్రి “అర్థశాస్త్రము” అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు.

→ కళింగ : భారతదేశ తూర్పు తీరంలోని ప్రస్తుత ఒడిషాలో ‘కళింగ’ రాజ్యం ఉంది.

→ ప్రాకృతం : అశోకుని కాలంలోని శాసనాలు ఈ భాష (లిపి) లోనే ఉన్నాయి.

→ దమ్మము : ధర్మము అనే పదాన్ని ప్రాకృత భాషలో దమ్మము అని పిలుస్తారు.

→ జాతీయ చిహ్నం : ఒక దేశం యొక్క అధికారిక చిహ్నం. ఇది దేశం యొక్క సార్వభౌమాధికారాన్ని తెలియజేస్తుంది. నాలుగు సింహాల గుర్తును భారత ప్రభుత్వం అధికార జాతీయ చిహ్నం.

→ నవరత్నాలు : రెండవ చంద్రగుప్తుని కొలువులోని తొమ్మిది మంది గొప్ప పండితులు.

→ ఆర్యభట్ట : గుప్తుల కాలంలో ప్రముఖ ఖగోళ శాస్త్రవేత్త, ఇతని పేరు మీదనే 1975లో భారతదేశ మొట్టమొదటి ఉపగ్రహంకు ఆర్యభట్ట అని పేరు పెట్టారు.

→ “త్రిసముద్రాధీశ్వర” : గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణి బిరుదు.

→ ఆచార్య నాగార్జునుడు : ప్రముఖ బౌద్ధ వేదాంతి, శాతవాహనుల కాలం నాటి వాడు.

→ మహేంద్రుని రీతి శిల్పకళ : పల్లవ మొదటి మహేంద్రవర్మ ప్రవేశపెట్టిన నూతన ద్రవిడ వాస్తు శిల్పకళ.

→ మహామల్లుని వాస్తు శిల్పకళా రీతి : పల్లవ మొదటి నరసింహ వర్మ ప్రవేశపెట్టిన నూతన ద్రవిడ వాస్తు శిల్పకళ.

→ రాజసింహుని వాస్తు శిల్పకళారీతి : పల్లవ రెండవ నరసింహ వర్మ ప్రవేశపెట్టిన నూతన ద్రవిడ వాస్తు శిల్పకళ.

→ ద్రవిడ నిర్మా ణ శైలి : దక్షిణ భారతదేశములోని వాస్తు శిల్పకళ.

→ నగారా నిర్మాణ శైలి : ఉత్తర భారతదేశములోని వాస్తు శిల్పకళ.

→ వెశారా : చాళుక్యుల కాలంలోని ద్రవిడ, నగారా శిల్పాకృతల మెలుకలయికే ఈ వెశారా నిర్మాణ (శిల్ప) శైలి.

→ మౌర్యవంశం (322-187 B.C.E.) : చంద్రగుప్త మౌర్యుడు → బిందుసారుడు → అశోకుడు

→ శాసనాలు : రాతిపై, రాగిరేకులపై చెక్కబడిన రాజు ఆజ్ఞలు మరియు సందేశాలు.

→ ఐహోలు శాసనం : రెండవ పులకేశి విజయాలను (హర్పునిపై) తెల్పుతుంది. దీనిని రవికీర్తి వేసాడు. ఇది ప్రస్తుతం కర్ణాటకలోని బాగల్ కోట్ జిల్లాలో ఉంది.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 5th Lesson అడవులు – వినియోగం, సంరక్షణ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 5th Lesson అడవులు – వినియోగం, సంరక్షణ

→ వేర్వేరు ప్రజలు అడవులను వేర్వేరుగా ఉపయోగించుకుంటారు.

→ అడవులను మనుషులే కాక చెట్లు, మొక్కలు, గడ్డిజాతులు, పక్షులు, పురుగులు, జంతువులు, చేపలు వంటి అసంఖ్యాక జీవులు అడవులలో ఉంటూ వాటిని ఉపయోగించుకుంటాయి.

→ చెట్లతో ఉన్న విశాలమైన భూభాగం అన్నది అడవికి నిర్వచనం.

→ కొన్ని వేల సం||రాల క్రితం మట్టి, సూర్యరశ్మి, వర్షపాతం ఉన్న ప్రతి చోటా అడవులు పెరిగేవి.

→ రకరకాల సూచికల ఆధారంగా అడవులను వర్గీకరించవచ్చు.

→ అడవులలో అనేక రకాలు ఉన్నాయి.

→ మన రాష్ట్రంలో 64,000 చ|| కి||మి|| మేర అడవులున్నాయని ప్రభుత్వం ప్రకటించింది.

→ మన రాష్ట్రంలో ప్రతి సం||రం 100 చ|| కి||మీ మేర అడవి తగ్గిపోతూ ఉంది.

→ జీవనోపాధి కోసం అడవులపై ఆధారపడిన వాళ్ళలో గిరిజనులు ముఖ్యులు.

→ గిరిజన ప్రజలకు భూమి సమష్టి ఆస్తి.

→ 200 సం||రాల క్రితం బ్రిటిషు పాలనలో గిరిజనులు అడవులపై తమ హక్కులను, అధికారాన్ని కోల్పోయారు.

→ అడవుల రక్షణ, పునరుద్ధరణ, అభివృద్ధిలలో గిరిజన ప్రజలను భాగస్వామ్యం చేయడం ప్రధాన కర్తవ్యంగా జాతీయ అటవీ విధానం భావించింది.

→ 1988లో J.M.F. ఆచరణలోనికి వచ్చింది. ఇది రాష్ట్రంలో C.M.F. గా మారింది. (ఉమ్మడి అటవీ యాజమాన్యం)

→ 2006లో పార్లమెంటు అటవీ హక్కుల చట్టాన్ని చేసింది.

→ అడవుల పునరుద్ధరణ : అనేక కారణాల వలన నరకబడిన చెట్ల స్థానంలో తిరిగి చెట్లను నాటడం. లేదా చెట్లు నాటి కొత్త అడవులను తయారు చేయడం.

→ అడవులు నరికి వేయటం : గృహవినియోగానికి, వ్యవసాయానికి ఇంకా ఇతర కారణాల రీత్యా అడవులను నరికి వేస్తారు.

→ అటవీ యాజమాన్యం : అడవులనేవి ప్రకృతి సంపదలు. పూర్వం వీటి యాజమాన్యం గిరిజనుల చేతుల్లో ఉండేవి. తరువాత వాటిని ప్రభుత్వం తీసుకుంది.

→ అటవీ హక్కుల చట్టం : అడవి హక్కు అడవిలో పుట్టిన వారికే ఉంటుంది.

→ రిజర్వు అడవులు : బ్రిటిషు వారి కాలంలో అడవుల నుండి గిరిజనులను తొలగించి ‘రిజర్వు’, ‘రక్షిత’ అడవుల కింద వర్గీకరించారు. రిజర్వు అడవులలో ఎవరూ ప్రవేశించరాదు.

→ సతత హరిత అడవులు : ఉష్ణోగ్రత ఎక్కువ ఉండే ప్రాంతాలలోనూ, హిమాలయాల్లోనూ ఉంటాయి.

→ ముళ్ళ అడవులు : అతి తక్కువ వర్షపాతం, అధిక ఉష్ణోగ్రతల దగ్గర ఉండే అడవులు.

→ మడ అడవులు : సముద్ర తీర ప్రాంతంలో ఉండే అడవులు.

→ ఆకురాల్చే అడవులు : సంవత్సరంలో అధికంగా పొడి, వేడి ఉండే ప్రాంతాలలో ఉంటాయి.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 4th Lesson ధృవ ప్రాంతాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 4th Lesson ధృవ ప్రాంతాలు

→ ధృవాల దగ్గర ఉండే ప్రాంతాన్ని ‘ధృవ ప్రాంతం’ అంటారు.

→ ధృవ ప్రాంత సరిహద్దును ‘ఆర్కిటిక్ వృత్తం’ అని అంటారు.

→ టండ్రాలో తక్కువ సూర్యకాంతి పడుతుంది. చాలా చలిగా ఉంటుంది.

→ ఇక్కడ మే నుండి జులై వరకు సూర్యుడు అస్తమించడు.

→ సముద్రంలో (వేసవిలో) తేలుతూ ప్రవహించే పెద్దపెద్ద మంచు గడ్డలను ‘ఐర్స్’ అని అంటారు.

→ ఇక్కడ అధిక భాగం ఎటువంటి చెట్లు ఉండవు.

→ ఎస్కిమో అంటే ‘మంచు బూట్ల వ్యక్తి’ అని అర్థము. వీరు ఎక్కువగా సంచారజీవనం గడుపుతారు.

→ వేట, చేపలు పట్టడం వీరి ప్రధాన వృత్తులు.

→ అక్కడి ప్రకృతికి అనుగుణంగా వీరి ఆహారం ఉంటుంది.

→ వీరి నివాసాలని ‘ఇగ్లూలు’ అని అంటారు.

→ వీరికి మతపరమైన ఆసక్తులు, అతీత శక్తుల పట్ల నమ్మకాలు ఉంటాయి.

→ చాలా కాలం వీరికి బయట ప్రపంచంతో సంబంధాలు లేవు.

→ ఆర్కిటిక్ మండలం : భూమిపై ఉత్తరాన 66½° ఉ|| అక్షాంశం నుండి 90° ఉ|| అక్షాంశం వరకూ వ్యాపించి ఉన్న భూభాగము.

→ టండ్రా వృక్షజాలం : టండ్రా ప్రాంతంలో ప్రత్యేక రకాల చిన్న చిన్న మొక్కలు మాత్రమే పెరుగుతాయి. పెద్ద మొక్కలు పెరిగినా ఇక్కడి తుపానులు, గాలుల వల్ల దెబ్బతింటాయి.

→ ఐర్ట్స్ : ధృవ ప్రాంతంలో ఉన్న మంచు గడ్డలు వేసవికాలంలో కరిగి పెద్ద పెద్ద ముక్కలుగా మారి నీటిలో తేలుతూ, సముద్రంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. వీటిని ఐర్స్ అంటారు.

→ ఎస్కిమోలు : ధృవ ప్రాంతానికి సైబీరియా నుంచి వచ్చిన వారి వారసులను ఎస్కిమోలు అని అంటారు.

→ కయాక్ : చెక్క చట్రం మీద జంతువుల చర్మం కప్పి తయారు చేసిన పడవ.

→ ఇగ్లూ : ‘ఎస్కిమో’ భాషలో ఇడ్లు అంటే ఇల్లు అని అర్థము.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 3rd Lesson భూ చలనాలు – రుతువులు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 3rd Lesson భూ చలనాలు – రుతువులు

→ కాలాన్ని బట్టి పరిసరాల్లో నిరంతరం మార్పులు వస్తాయి.

→ ఉత్తర ప్రాంతపు దేశాలలో శీతాకాలంలో మంచు బాగా కురుస్తుంది.

→ ఉత్తర ధృవ ప్రాంతంలో అర్ధరాత్రి కూడా సూర్యుడు కనపడతాడు.

→ ఉత్తర, దక్షిణార్ధ గోళంలో కాలాలు వ్యతిరేకంగా ఉంటాయి.

→ సూర్యుడు ఎల్లవేళలా భూమిలో సగభాగాన్నే ప్రకాశవంతం చేస్తుంటాడు.

→ భూ భ్రమణం ఆగిపోతే భూమిపై జీవం ఉండదు.

→ సూర్యుడు చుట్టూ భూమి ఒకే తలంలో, ఒకే దారిలో తిరుగుతుంటుంది. దీన్నే కక్ష్యతలం అంటారు.

→ భూమిపై ఉష్ణోగ్రతా మండలాలు 3. ఉష్ణ , సమశీతోష్ణ, ధృవ మండలాలు.

→ ధృవాల వద్ద 6 నెలల పాటు పగలు, 6 నెలల పాటు రాత్రి ఉంటాయి.

→ ధృవాల వద్ద సూర్యోదయం అయ్యే ప్రదేశానికి కొంచెం ఎత్తులోనే ఉంటుంది. దీనినే దిగ్మండలం అంటారు.

→ ఈ ధృవ ప్రాంతాన్ని ‘అర్ధరాత్రి సూర్యుడుదయించే భూమి’ అని అంటారు.

→ భూమి యొక్క అక్షం ఒంగి ఉండి ధృవనక్షత్రం వైపు చూపిస్తూ ఉంటుంది. దీనినే ‘అక్ష ధృవత్వం’ అని అంటారు.

→ కాలాలు : భూమిపై ఉష్ణోగ్రతలలో మార్పుల వలన కాలాలు ఏర్పడతాయి.

→ మంచు కురవటం : ఉత్తర ప్రాంతపు ప్రాంతాలలోను, అతి ఎత్తైన ప్రాంతాలలోనూ వర్షానికి బదులు మంచు కురుస్తుంది.

→ ఉష్ణోగ్రతా మండలాలు : ఉష్ణమండలం, సమశీతోష్ణ మండలం, ధృవ మండలం.

→ దిగ్మండలం : ధృవాల దగ్గర సూర్యోదయం అయ్యే ప్రదేశానికి కొంచెం ఎత్తులోనే ఉంటుంది. దీనినే క్షితిజ రేఖ లేక దిగ్మండలం అంటారు.