Srinivas

Students can go through AP Board 9th Class Social Notes 22nd Lesson మహిళా రక్షణ చట్టాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 9th Class Social Notes 22nd Lesson మహిళా రక్షణ చట్టాలు

→ అక్రమ రవాణా : ఇష్టానికి విరుద్ధంగా తరలించటం, బలవంతంగా లొంగదీసుకోవడం, ఆశ చూపించి, ఇతర ప్రాంతాలకు తరలించి వెట్టిచాకిరి చేయించడం.

→ గృహ హింస : అదే కుటుంబంలోని వ్యక్తుల (తన) వల్ల హింసాపూరిత చర్యలు, ఇబ్బందులు కలిగినట్లయితే దానిని గృహహింస అంటాం.

→ బాల్య వివాహం : బాలురకు 21 సం||లు, బాలికలకు 18 సం||లు నిండకుండా జరిపించే వివాహం బాల్య వివాహం.

→ వరకట్నం : వివాహ సందర్భంలో వరునికి వధువు తండ్రి కట్నకానుకల రూపంలోగాని, ఆస్తి రూపంలోగాని అందచేసే కానుకలు, ధనమే వరకట్నం.

→ లోక్ అదాలత్ : ఆర్థిక కారణాలు, ఇతర బలహీనతల కారణంగా న్యాయం పొందని వారికి ఉచితంగా అందించే న్యాయ సహాయం.

→ మహిళా రక్షణ చట్టాలు : ఆడ పిల్లలు, మహిళలు ఇంటాబయట, హింసావేధింపుల నుండి వరకట్న, గృహహింస అక్రమ రవాణా, అత్యాచార, లైంగిక వేధింపుల నుండి రక్షణ కల్పించే చట్టాలు.

→ వరకట్నం : వివాహ సందర్భంలో వధువు తండ్రి వరునికి ఇచ్చే కట్నకానుకలు

→ గృహ హింస : వధువుని అత్తింటివారు పెట్టే హింస

→ లోక్ అదాలత్ : ప్రజా న్యాయస్థానం

→ లైంగిక అత్యాచారం : బలవంతపు లైంగికదాడి

→ బలవంతపు వ్యభిచారం : స్త్రీ ఇష్టం లేకుండా బలవంతంగా లోబరుచుకోవడం

→ గోష్యంగా : రహస్యంగా

→ వేధింపులు : ఇబ్బందులు

→ వైఖరులు : అభిప్రాయాలు

→ లింగభేదం : స్త్రీ, పురుష భేదం

→ ఎగతాళి చేయడం : తక్కువ చేసి మాట్లాడటం

→ నిరోధించడం : ఆపడం

→ సుమోటో : తనంతటతానే

→ ఆధిపత్యం : పెద్దరికం

→ అశ్లీలదృశ్యాలు : అసభ్యకర సన్నివేశాలు

Students can go through AP Board 9th Class Social Notes 2nd Lesson భూమి – ఆవరణములు to understand and remember the concept easily.

AP Board 9th Class Social Notes 2nd Lesson భూమి – ఆవరణములు

→ భూమిలో ఘనీభవించిన పొర, లేదా గట్టిగా ఉండే పై పొరను “శిలావరణం” అంటారు.

→ ‘లితో’ అంటే గ్రీకు భాషలో రాయి లేదా శిల అని అర్థం. ‘స్పేయిరా’ అంటే గోళం లేదా బంతి అని అర్థం.

→ నీరు ఉండే మండలాన్ని జలావరణం అంటారు.

→ హ్యడర్ అనగా గ్రీకు భాషలో నీరు.

→ భూమి చుట్టూ ఉండే సన్నటి గాలి పొరను “వాతావరణం” అంటారు.

→ అట్మా స్ అన్న గ్రీకు పదానికి “ఆవిరి” అని అర్థం.

→ గాలిలో ఎంతో ఎత్తున, సముద్రాలలో ఎంతో లోతున ప్రాణులు, బ్యాక్టీరియాతో సహా ఉండే ఆవరణాన్ని జీవావరణం అంటారు.

→ బయోస్ అనే గ్రీకు పదానికి జీవం అని అర్థం.

→ భూమి పై పొరను ప్రాథమికంగా మహా సముద్రాలు, ఖండాలుగా విభజిస్తారు.

→ కొండలు, మైదానాలు, పీఠభూములను, రెండవ శ్రేణి భూస్వరూపాలు అంటారు.

→ ఆఫ్రికా, ఉత్తర అమెరికా, దక్షిణ అమెరికా, ఇండో – ఆస్ట్రేలియా, అంటార్కిటిక్, యూరేసియా, పసిఫిక్ అన్నవి పెద్ద ఫలకాలు.

→ నాజ్ కా, అరేబియా వంటివి చిన్న ఫలకాలు ఉన్నాయి.

→ తాజాగా ఏర్పడిన ఈ పై పొర ఫలకాన్ని మిట్ట నుంచి దూరంగా నెడుతుంది. సముద్రపు నేల విస్తరణ అన్న ప్రక్రియకు ఇది దారితీస్తుంది.

→ బయటికి ప్రవహించిన శిలాద్రవం ముఖద్వారం చుట్టూ ఘనీభవించి ఒక శంఖాకార పర్వత నిర్మాణంగా ఏర్పడుతుంది. దీనిని “అగ్నిపర్వతం” అంటారు.

→ లావాలో కొంత భాగం పైకి రాకుండానే కింది పొరల్లోనే చల్లబడి, శిలలుగా గట్టి పడుతుంది. వీటిని “లోపలికి ఏర్పడిన భూస్వరూపాలు” అంటారు.

→ భూమి ఉపరితలం పైకి వచ్చిన లావాలో కొంత భాగం బయటికి చొచ్చుకు వచ్చిన భూస్వరూపాలు అంటారు.

→ నీరు, గాలి వల్ల రూపొందే భూ స్వరూపాలను భూ శాస్త్రవేత్తలు “మూడవ శ్రేణి” భూస్వరూపాలు అంటారు.

→ రాళ్ళలోని రసాయనాలతో నీళ్ళు ప్రతిచర్య చెంది వాటిని మరింత బలహీన పరుస్తాయి. రాళ్ళు బలహీనమయ్యి, పగిలిపోయే ఈ ప్రక్రియను “శిలాశైథిల్యం” అంటారు.

→ గాలి, నీటి శక్తుల కారణంగా భూమి ఉపరితలం పై పొరలు కొట్టుకుపోవటాన్ని “క్రమక్షయం” అని అంటారు.

→ కోతకు గురైన రాళ్ళు కంకర, మట్టి, వండ్రు వంటి వాటిని గాలి, నీళ్ళు మోసుకుపోవటాన్ని రవాణా అంటారు.

→ సముద్రపు నేలలో ఇది పొరలు పొరలుగా నిక్షేపమై కాలక్రమంలో అవక్షేపశిలలుగా మారతాయి.

→ రాళ్ళు (శిలలు) చాలా గట్టిగా ఉన్న ప్రాంతాలలో నది తన ప్రవాహ మార్గాన్ని సన్నటి, లోతైన లోయగా కోస్తుంది. దీని అంచులు నిటారుగా ఉంటాయి. వీటిని “గార్జెస్” అంటారు.

→ నదీ నీటి కోతకు మరొక ముఖ్యమైన రూపం “అగాధధరి” అంటారు.

→ జలపాతంలో నీళ్ళు ఎంతో శక్తితో కిందకు పడతాయి. ఆ నీళ్ళు కింద పడేచోట ‘దుముకు మడుగు’ ఏర్పడుతుంది.

→ కాలక్రమంలో మెలిక తిరిగిన భాగం నది నుంచి తెగిపోయి ఒక చెరువులాగా ఏర్పడుతుంది. ఇటువంటి వాటిని “ఆక్స్ బౌ సరస్సు” అంటారు.

→ సముద్రాన్ని నది చేరుకున్నప్పుడు దాంట్లో మేటవేయని రేణువులు ఉంటే అవి నదీ ముఖంలో మేట వేయబడి డెల్టా ప్రాంతం ఏర్పడుతుంది. ఈ ప్రాంతం గ్రీకు అక్షరం డెల్టా (∆) రూపంలో ఉంటుంది.

→ గంగానది జన్మస్థానం – గంగోత్రి.

→ హిమానీనదాలు ‘U’ ఆకారపు లోయలను సృష్టిస్తాయి.

→ హిమానీనదం మోసుకుపోలేని ఈ పదార్థాలను వివిధ ప్రాంతాలలో మేటవేసిన వాటిని మెరైన్లు అంటారు.

→ సముద్రపు నీళ్లు తొలుచుకుంటూ ఈ రంధ్రాన్ని పెద్దగా చేయటం వల్ల గుహ పై భాగం మాత్రమే మిగిలి సముద్రపు తోరణాలు ఏర్పడతాయి.

→ సముద్రపు నీటి నుంచి దాదాపు నిటారుగా లేచే రాతి తీరాన్ని “సముద్ర బృగువు” అంటారు.

→ సముద్ర అలలు తీరం వెంట మేటవేసే పదార్థాల వల్ల బీచ్ వంటివి ఏర్పడతాయి.

→ వాతావరణ ప్రభావం, నిరంతర గాలి చర్యల వల్ల చాలా ఎడారులలో సన్నటి ఇసుక దిబ్బలుగా ఏర్పడతాయి.

→ ఫలకాల కదలికలు : ఫలకాలు వాస్తవంగా మధ్యపొర మీద తేలుతూ ఉంటాయి. ఇవి నిరంతరం నెట్టబడుతూ ఉంటాయి. అందుకే అవి మెల్లగా కదులుతూ ఉంటాయి.

→ అగ్ని శిలలు : కరిగిన పదార్థం చల్లబడి కఠిన శిలలుగా ఏర్పడుతుంది. వీటిని “అగ్నిశిలలు” అంటారు.

→ అవక్షేప శిలలు : సముద్రపు నేలలో ఇవి పొరలు పొరలుగా నిక్షేపమై కాలక్రమంలో “అవక్షేప శిలలు” గా మారతాయి.

→ లోయస్ మైదానాలు : లోయస్ మేటతో ఏర్పడిన మైదానాలను లోయస్ మైదానాలు అంటారు.

→ ‘U’ ఆకారపు లోయలు : కొయ్యముక్క నుంచి బరకకాగితం చిన్న రేణువులను తొలగించినట్లు – హిమానీనదం కూడా అది ప్రవహిస్తున్న రాతి పొరను కోతకు గురిచేస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ ద్వారా హిమానీ నదాలు ‘U’ ఆకారపు లోయలను సృష్టిస్తాయి.

→ మోరైన్లు : హిమానీనదం మోసుకుపోలేని ఈ పదార్థాలను వివిధ ప్రాంతాలలో మేట వస్తుంది. ఇలా మేట వేసిన వాటిని మెరైన్లు అంటారు.

→ పేరుడు స్తంభాలు : కోతకు గురైతే పై కప్పు కూడా పోయి పక్కగోడలు మాత్రమే మిగులుతాయి. ఈ గోడల లాంటి వాటిని పేరుడు స్తంభాలు అంటారు.

→ సముద్ర బృగువు : సముద్రపు నీటి నుంచి దాదాపు నిటారుగా లేచే రాతి తీరాన్ని సముద్ర బృగువు (శిఖరం) అంటారు.

→ పుట్టగొడుగు రాయి : రాయి పై భాగంలో కంటే కింది భాగం ఎక్కువగా కోతకు గురి అవుతుంది. అందువల్ల ఇటువంటి రాళ్లు కింద సన్నగా, పైన వెడల్పుగా ఉంటాయి. పుట్టగొడుగుల్లా ఉంటాయి కాబట్టి వీటిని పుట్టగొడుగు రాళ్లంటారు.

Students can go through AP Board 9th Class Social Notes 21st Lesson మానవహక్కులు, ప్రాథమిక హక్కులు to understand and remember the concept easily.

AP Board 9th Class Social Notes 21st Lesson మానవహక్కులు, ప్రాథమిక హక్కులు

→ ప్రాథమిక హక్కులు : కులం, మతం, జాతి, లింగ భేదం లేకుండా వ్యక్తులందరి హక్కులను రాజ్యాంగం కాపాడుతుంది. అయితే వ్యక్తికి మౌలికమైన కొన్ని హక్కులు ఉన్నాయి. ఈ హక్కులే ప్రాథమిక హక్కులు.

→ సమానత్వపు హక్కు : చట్టరక్షణలో, సామాజిక సమానత్వంతో, అవకాశాలలో సమాన ప్రాధాన్యతనిచ్చి, అంటరాన్నితనాన్ని, అస్పృశ్యతను రూపుమాపి, బ్రిటిష్ ప్రభుత్వ బిరుదులను సైతం రద్దుచేసి సమానత్వ విలువలను రాజ్యాంగం కల్పించింది.

→ స్వాతంత్ర్యపు హక్కు : వాక్ స్వాతంత్ర్యం, భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛలతో, శాంతియుత సమావేశాలతో, సంఘాలు, సభలుగా ఏర్పడే హక్కును కల్పించి, స్వేచ్ఛగా సంచరించే , హక్కుతో, ఎక్కడైనా నివసించే అవకాశంతో, ఏ వృత్తి, ఉపాధి, వాణిజ్యం చేపట్టే హక్కుతో, జీవించే హక్కు కల్పిస్తుంది.

→ పీడనాన్ని నిరోధించే హక్కు : బలవంతపు చాకిరీలు నిషేధిస్తుంది. పౌరులు దోపిడీకి గురి కాకుండా చూస్తుంది. 14 సం||ల లోపు బాలలను ప్రమాదకర పనులలో పెట్టుకోవడం నిషేధమని వివరిస్తుంది.

→ మత స్వాతంత్ర్యపు హక్కు : మనదేశంలో లౌకికవాద స్పూర్తిని ఈ హక్కు కాపాడుతుంది. పౌరులందరూ తమ అంతరాత్మను అనుసరించి ఏ మతాన్ని అయినా అవలంబించడానికి, మత ఆచారాలను పాటించుకోడానికి, మతాన్ని మార్చుకోవడానికి అవకాశం కల్పిస్తుంది.

→ సాంస్కృతిక, విద్యావిషయక హక్కు : భాషాపరమైన, మతపరమైన అల్పసంఖ్యాక వర్గాలకు తాము ఎంచుకున్న విద్యాసంబంధ సంస్థలు స్థాపించి, నిర్వహించే హక్కు కల్పిస్తుంది. తమ సంస్కృతి సాంప్రదాయాలకు ప్రాధాన్యతనిస్తుంది.

→ రాజ్యాంగ పరిహారపు హక్కు : ప్రభుత్వం ఈ హక్కులు ఉల్లంఘించినపుడు ఆ వ్యక్తి రాష్ట్రాల, దేశ సర్వోన్నత న్యాయస్థానాన్ని ఆశ్రయించే హక్కు కల్పిస్తుంది. ప్రభుత్వం విఫలమైనపుడు రక్షణగా నిలుస్తుంది.

→ ప్రాథమిక హక్కులు : అణచివేతకు పాల్పడే ప్రభుత్వాల నుంచి ప్రజలకు ఈ హక్కులు రక్షణనిస్తాయి.

→ మానవ హక్కులు – ప్రజల మౌలిక హక్కులను రక్షించేవి.

→ వ్యాజ్యం / దావా – తమకు జరిగిన అన్యాయాలు ఉల్లంఘనలను తెలియజేస్తూ కోర్టుకు సమర్పించే ఒక విజ్ఞాపన పత్రం.

→ బిరుదులు : వ్యక్తులు వారి వారి రంగాలలో చేసిన కృషికి గుర్తింపుగా అందించే గౌరవాలు.

→ మధ్యవర్తిత్వం : రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వర్గాల మధ్య సంధి / సయోధ్య కుదిర్చే ప్రక్రియ.

→ ఉల్లంఘించబడుట : పొందలేకపోవుట / అతిక్రమించబడుట

→ రిట్ : న్యాయస్థానం ఆదేశాలు జారీ చేసే అధికారం

→ వ్యక్తపరచుట : తెలియజేయుట

→ విశ్వవ్యాప్తం : ప్రపంచం మొత్తంగా

→ దోషి : తప్పు చేసినవాడు

→ నేపథ్యం : పూర్వచరిత్ర

→ ఉమ్మడి కుటుంబం : తాత, తండ్రులు, పిల్లలు అందరూ కలిసుండేది.

→ అభ్యున్నతి : ప్రగతి

→ ప్రాతినిధ్యం : ప్రాధాన్యత

→ వ్యక్తపరచడం : తెలియజేయడం

→ ప్రజాహితం : ప్రజా ప్రయోజనం

Students can go through AP Board 9th Class Social Notes 20th Lesson ప్రజాస్వామ్యం – రూపుదిద్దుకుంటున్న భావన to understand and remember the concept easily.

AP Board 9th Class Social Notes 20th Lesson ప్రజాస్వామ్యం – రూపుదిద్దుకుంటున్న భావన

→ 17, 18వ శతాబ్దాలలో ఇంగ్లాండ్, అమెరికా, ఫ్రాన్స్ వంటి దేశాలలో ప్రజాస్వామిక ప్రభుత్వాలు ప్రారంభమయ్యా యి.

→ ప్రజాస్వామ్యం అంటే అంతిమంగా ప్రజల నుంచి అధికారం పొంది, దానికి జవాబుదారీగా ఉండే ప్రభుత్వం.

→ లిబియాలో అంతిమ అధికారం రివల్యూషనరీ కమాండ్ కౌన్సిల్ కి ఉంది.

→ ఎన్నికైన ప్రజా ప్రతినిధులు వివిధ రకాలుగా ప్రజలకు జవాబుదారీగా ఉంటారు.

→ ప్రజల పాలన అని అన్నప్పుడు వయోజనులైన అందరూ అని అర్థం.

→ 1920 నుంచి శ్వేతజాతి మహిళలకు మాత్రమే అమెరికా ఓటుహక్కు ఇచ్చింది.

→ 1965 నుంచి నల్లజాతీయులైన పౌరుల ఓటుహక్కుపై వివక్షతను తొలగించినది.

→ 1893లో న్యూజీలాండ్ లో అందరికీ ఓటుహక్కు లభించింది.

→ సార్వజనీన ఓటుహక్కు కల్పించిన తొలి పెద్ద దేశం యూనియన్ ఆఫ్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్.

→ ఫిజిలోని ఎన్నికల విధానం ప్రకారం భారతీయ – ఫిజియన్ ఓటు కంటే స్థానిక ఫిజియన్ ఓటుకు విలువ ఎక్కువ.

→ 2013 నుంచి ఫిజిలో అందరి ఓటు సమాన విలువతో ఎన్నికలు జరుగుతున్నాయి.

→ ప్రజాస్వామ్యానికి పౌరుల క్రియాశీల భాగస్వామ్యం కావాలి.

→ ఒక దేశం నుండి మరో దేశానికి వలస వెళ్ళినవారిని కాందిశీకులు అంటారు.

→ 2012లో జరిగిన అమెరికా అధ్యక్ష ఎన్నికలలో 40 శాతానికి పైగా ప్రజలు తమ ఓటుహక్కును ఉపయోగించుకోలేదు.

→ ప్రజాస్వామ్యంలో పౌరులకు పౌరహక్కులుండాలి.

→ ప్రజాస్వామ్యానికి సమానత్వం కావాలి.

→ ప్రజాస్వామ్యానికి స్వేచ్ఛాయుత ఎన్నికలు కావాలి.

→ రష్యా, మయన్మార్, లిబియా వంటి అనేక దేశాలలో ఒకటి లేదా రెండు పార్టీలను మాత్రమే పోటీ చేయడానికి అనుమతిస్తారు.

→ 1980లో జింబాబ్వే స్వాతంత్ర్యం పొందింది.

→ స్వేచ్ఛాయుత ఎన్నికల పునాదులపై ప్రజాస్వామ్యం నిర్మింపబడాలి.

→ ప్రజాస్వామ్యానికి చట్టాన్ని, అల్ప సంఖ్యాకుల అభిప్రాయాన్ని గౌరవించటం కావాలి.

→ యూరప్ ఖండంలో ఒక చిన్న దేశం – బెల్జియం.

→ బెల్జియం దేశంలో ఫ్లెమిస్ ప్రాంతానికి చెందిన డచ్ భాష మాట్లాడే ప్రజలు 59% (వలోనియా ప్రాంతానికి చెందిన ఫ్రెంచ్ భాష మాట్లాడే ప్రజలు – 40%, మిగిలిన 1% జర్మన్ భాష మాట్లాడే ప్రజలు.

→ బ్రస్సెల్స్ లో 80% మంది ఫ్రెంచ్ మాట్లాడే ప్రజలు ఉండగా మిగిలిన 20% మంది డచ్ భాష మాట్లాడే ప్రజలు.

→ బెల్జియం రాజధాని బ్రసెల్స్.

→ శ్రీలంక భారతదేశానికి దక్షిణాన ఉన్న ద్వీప దేశం.

→ 1948లో శ్రీలంకకి స్వాతంత్ర్యం వచ్చింది.

→ శ్రీలంకలో తమిళాన్ని పట్టించుకోకుండా సింహళ ఒక్కదానినే అధికార భాషగా చేశారు.

→ 1980ల నాటికి శ్రీలంక ఉత్తర, తూర్పు ప్రాంతాలతో కూడిన స్వతంత్ర ‘తమిళ ఈలం’ కోరుతూ అనేక పార్టీలు, సంస్థలు ఏర్పడ్డాయి.

→ బెల్జియం ప్రజలు 1970, 1993 మధ్య దేశ రాజ్యాంగాన్ని 4 సార్లు మార్చారు.

→ వ్యక్తి గౌరవాన్ని, స్వేచ్ఛని కాపాడటంలో వివిధ రకాల ప్రభుత్వాలలో ప్రజాస్వామ్యం మెరుగైనది.

→ ప్రజాస్వామ్యంలో ప్రత్యేకత ఏమిటంటే దానికి నిరంతరం పరీక్షలుంటాయి.

→ ప్రజాస్వామిక సమాజంలో మహిళలను గౌరవించటం, సమానులుగా చూడటం జరుగుతుంది.

→ భారతదేశంలో కుల, ఆధారిత అసమానతలు, అత్యాచారాలు అక్కడక్కడా ఉన్నాయి. వాటిని నిర్మూలించడానికి అనేక చర్యలు చేపట్టడం జరుగుతుంది.

→ యూనియన్ ఆఫ్ సోవియట్ సోషలిస్టు రిపబ్లిక్ (సోవియట్ రష్యా) :
సార్వజనీన ఓటు హక్కు కల్పించిన తొలి పెద్ద దేశం యూనియన్ ఆఫ్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ (సోవియట్ రష్యా). 1917లో విప్లవం తరువాత అందరికీ ఈ హక్కు లభించింది. 2.

→ బహిరంగ చర్చలు:
ప్రజాస్వామ్యం అంటే కేవలం ఎన్నికల్లో పాల్గొని పాలకులను ఎన్నుకోవటమేనన్న ధోరణి మాత్రమేకాక, ప్రభుత్వ విధానాలు, చట్టాలు తయారు చేయటంలో, వాటిని అమలు చేయటంలో కూడా ప్రజలు భాగస్వాములు కావాలి. ఇది ఎలా సాధ్యమవుతుందనగా ప్రజలందరూ బహిరంగంగా పాల్గొని తము అవసరాలు, అభిప్రాయాలు స్పష్టంగా పేర్కొనేలా బహిరంగ చర్చలు జరిపిన తరువాత చట్టాలు, విధానాలు రూపొందించినప్పుడు ఇది సాధ్యమవుతుంది.

→ పౌరహక్కులు : రాజ్యాంగం పౌరులకు ప్రసాదించిన హక్కులు.

→ సామాజిక, ఆర్ధిక సమానత్వం :
రాజకీయ సమానత్వం : ప్రతి వ్యక్తికీ ఒక ఓటు ఉండటం, ప్రతి ఓటుకు ఒక విలువ ఉండటం.

సామాజిక, ఆర్థిక అసమానత :

1. రాజకీయ సమానత్వం ప్రభావం చూపాలంటే సామాజిక, ఆర్థిక హోదాలలో సైతం సమానత్వం ఉండాలి. సమాజం ధనిక-పేదలుగా, పైకులాలు – దళితులుగా విభజింపబడి ఉంటే రాజకీయ సమానత్వం అర్థరహితం అవుతుంది.
2. ఉన్నత హోదా, సంపద ఉన్నవాళ్ళు తమకు అనుకూలంగా ఓటువేయమని మిగిలిన వాళ్లని తేలికగా ప్రభావితం చేయగలుగుతారు.
3. చాలా కుటుంబాలలో ఆ కుటుంబానికి పెద్ద అయిన పురుషుడు మహిళలతో సహా కుటుంబ సభ్యులందరూ ఎవరికి ఓటు వేయాలో నిర్ణయిస్తాడు.
4. అమెరికా వంటి అనేక దేశాలలో అనేక ప్రసార సాధనాలు ధనిక కార్పొరేట్ సంస్థలు లేదా వ్యక్తుల చేతుల్లో ఉంటాయి. దీనిని ఎక్కువగా ప్రసారం చేస్తారు. దీనిని విస్మరిస్తారు అన్న దానిని బట్టి వీళ్లు ప్రజాభిప్రాయాన్ని తీర్చిదిద్దుతారు. ప్రభావితం చేస్తారు. సంపన్నులకు, శక్తిమంతులకు శాసనసభ్యులు, మంత్రులు అందుబాటులో ఉంటారు. కాబట్టి వాళ్ళు విధానాలు, కార్యక్రమాలను ప్రభావితం, చేయగలుగుతారు.
5. ఇంకోవైపున పేదలకు, నిరక్షరాస్యులకు ప్రభుత్వ వర్గాలు ఈ విధంగా అందుబాటులో ఉండవు. కాబట్టి అనేక దేశాల ప్రభుత్వాలు ధనికులకు అనుకూలంగా, పేదల ప్రయోజనాలకు విరుద్ధంగా ఉండే విధానాలను అనుసరిస్తుంటాయి. ఇలాంటి విధానాలను సామాజిక – ఆర్థిక అసమానత అంటారు.

→ అంతర్యుద్ధాలు అంతర్గత ఘర్షణలు :
అంతర్యుద్ధాలు అంతర్గత ఘర్షణలు ఉదా :

1. 1948లో శ్రీలంకకు స్వాతంత్ర్యం వచ్చినది.
2. అధిక సంఖ్యలో ఉన్న సింహళనాయకులు ప్రభుత్వంపై ఆధిపత్యం సాధించటానికి ప్రయత్నించారు.
3. ఫలితంగా ప్రజాస్వామికంగా ఎన్నికైన ప్రభుత్వం సింహళీయుల ఆధిపత్యాన్ని నెలకొల్పటానికి అధిక శాతం ప్రజల వాదాన్ని అమలు చేయసాగింది.
4. తమిళాన్ని పట్టించుకోకుండా సింహళ ఒక్కదానినే అధికార భాషగా చేశారు.
5. ఉద్యోగాల భర్తీలో సింహళ దరఖాస్తుదారులకు ప్రాధాన్యత ఇచ్చే విధానాలను ప్రభుత్వాలు అనుసరించాయి.
6. కొత్త రాజ్యాంగం ప్రకారం బౌద్ధ మతానికి ప్రభుత్వ మద్దతు, ప్రాపకం లభించింది.
7. ఒకటొకటిగా చేపట్టిన ఈ చర్యల వల్ల శ్రీలంక తమిళులలో తాము వేరు అన్న భావం ఏర్పడింది.
8. ఫలితంగా క్రమేపి సింహళీయుల, తమిళ ప్రజల మధ్య సంబంధాలు దెబ్బతిన్నాయి.
9. సమాన స్థాయి కోసం శ్రీలంక తమిళులు రాజకీయ పార్టీల ద్వారా పోరాటాలు చేపట్టారు.
10. తమిళులు అధిక సంఖ్యలో ఉన్న ప్రాంతాలకు స్వయంప్రతిపత్తి కోరిక పలుమార్లు తిరస్కరింపబడింది.
11. 1980ల నాటికి శ్రీలంక ఉత్తర, తూర్పు ప్రాంతాలతో కూడిన స్వతంత్ర తమిళ ఈలం (రాష్ట్రం) కోరుతూ అనేక పార్టీలు, సంస్థలు ఏర్పడ్డాయి.
12. రెండు వర్గాల ప్రజల మధ్య అపనమ్మకం కారణంగా ఘర్షణలు తీవ్రమయ్యాయి. విస్తరించాయి.
13. ఎల్ టిటిఇ అనే తీవ్రవాద సంస్థ తమిళులు నివసిస్తున్న కొన్ని ప్రాంతాలలో స్వతంత్ర పాలన నెలకొల్పటంతో ఇది అంతర్గత పౌర యుద్ధంగా మారింది.

→ పౌరస్వేచ్ఛ :
ప్రజాస్వామ్యంలో పౌరులు తమ హక్కులను గురించి తెలుసుకోవటానికి, చర్చించటానికి, స్వతంత్ర అభిప్రాయాలు ఏర్పరచుకోటానికి, వాటిని వ్యక్తపరచటానికి సంఘాలుగా ఏర్పడి తమ భావాల అమలుకు పోరాడటానికి పౌరులకు ఉన్న స్వేచ్ఛను పౌరస్వేచ్చ అంటారు.

Students can go through AP Board 10th Class Social Notes 12th Lesson సమానత – సుస్థిర అభివృద్ధి to understand and remember the concept easily.

AP Board 10th Class Social Notes 12th Lesson సమానత – సుస్థిర అభివృద్ధి

→ అభివృద్ధికి కొలమానంగా తలసరి ఆదాయం, స్థూల జాతీయోత్పత్తి (GDP) ల కంటే మానవ అభివృద్ధి సూచిక (HDI) మెరుగైనది.

→ సమాజంలో అధిక ఆదాయం, సంపద ఉన్నవాళ్ళు భోగభాగ్యాలతో తులతూగగా, అధిక శాతం ప్రజలు కనీస అవసరాలు తీర్చుకొనే స్థితిలో లేరు.

→ పర్యావరణం నాశనం చేయటం వలన సహజవనరులు. అంతరించిపోవడమే కాకుండా వాతావరణం కూడా అతలాకుతలమయిపోతోంది.

→ పొలాలు, నదులు, చెట్లు, జంతువులు, పక్షులు, కొండలు, లోయలు, మన చుట్టూ ఎన్నో వస్తువులు కనపడతాయి. మనతో సహా అవన్నీ కలసి ఉన్నదే “పర్యావరణం”.

→ మనం వాడుతున్న నీళ్ళు, తింటున్న ఆహారం, వేసుకుంటున్న బట్టలు, మనం వాడుతున్న కరెంటు, ఇంధనాలు, ఖనిజాలు, లోహాలు, పెట్రోలు, డీజిలు ఇవన్నీ మనకు ప్రకృతి ప్రసాదించినవే.

→ భూమి, నీరు, ఖనిజాలు, చెట్ల నుంచి వచ్చే ఉత్పత్తులు, పశువులు వంటివి సహజవనరులు.

→ రసాయనిక ఎరువులు, పురుగుమందులను వినియోగించకుండా పంటమార్పిడి, పెంటపోగు ఎరువు వంటి సహజ పద్దతులను ఆచరించి, స్థానిక వనరులను వినియోగించి చేసే వ్యవసాయం “సేంద్రియ వ్యవసాయం”.

→ చెట్లను హత్తుకొని (కౌగిలించుకొని) గుత్తేదార్ల గొడ్డళ్ళకు అడ్డుగా నిలిచి 1970లో ఆరంభమైన ఉద్యమం “చిప్కో ఉద్యమం”.

→ ఈ భూమి మీద ఎన్నో రకాల మొక్కలు, జంతువులు, సూక్ష్మజీవులు ఉన్నాయి. ఇలా రకరకాల జీవులు ఉండడాన్నే “జీవవైవిధ్యం” అంటాం.

→ భారతదేశంలో అతి పెద్ద ఆనకట్ట నర్మదా లోయ అభివృద్ధి పథకం. ఇది ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద జలవిద్యుత్ ప్రాజెక్టులలో ఒకటి.

→ స్థూల జాతీయోత్పత్తి దేశంలో ఉత్పత్తి అవుతున్న వస్తువులు, సేవల విలువను సూచిస్తుంది.

→ సుస్థిర అభివృద్ధి : భవిష్యత్తు తరాలు తమ అవసరాలను తీర్చుకునే సామర్థ్యాన్ని దెబ్బతీయకుండా ప్రస్తుత తరాల అవసరాలను తీర్చటం.

→ పర్యావరణం : మనచుట్టూ ఉండే చెట్లు, పక్షులు, పురుగులు, నేల, ప్రవహించే నదులు, కొండలు, పర్వతాలు మొదలగునవి.

→ వనరుల మూలం : మానవుడు సుఖజీవనానికి ఉపయోగించే, భూగర్భజలాలు, ఇంధన వవరులు, ఖనిజాలే ముఖ్యం.

→ ప్రజల హక్కులు : ప్రజల జీవనానికి, ఆనందమైన, సుఖవంతమైన బ్రతుకులకు ఆధారమైన రాజ్యాంగం కల్పించినవి.

→ సమానత : ప్రకృతిలో లభించే వనరులు, ప్రభుత్వం అందించే పథకాలు తరతమ భేదాలు లేకుండా ప్రజలందరకూ చేరడం.

→ శుద్ధిచేయు విధి : ఇది చాలా ముఖ్యమైన విధి. కాలుష్యాన్ని పర్యావరణం గ్రహించి ప్రమాదరహితంగా మార్చే శక్తిని, ‘శుద్ధిచేయు విధి’ అని అంటారు.

Students can go through AP Board 10th Class Social Notes 11th Lesson ఆహార భద్రత to understand and remember the concept easily.

AP Board 10th Class Social Notes 11th Lesson ఆహార భద్రత

→ 1943-45 సం||రాలలో బెంగాల్ కరవు వల్ల బెంగాల్, అసోం, ఒడిశాలలో 30-50 లక్షల మంది చనిపోయారు.

→ ‘ఆహార భద్రతకు’ సరిపోయేటంత ఆహార ధాన్యాలను ఉత్పత్తి చేయటం ముఖ్యమైన అవసరం.

→ హెక్టారుకు లభించే పంట దిగుబడిని పెంచటానికి అవసరమైన ఉత్పాదకాలను సక్రమంగా వినియోగించుకోవాలి. (గత కొద్ది దశాబ్దాలుగా సాగు కింద ఉన్న భూమి ఇంచుమించు స్థిరంగా ఉంది కాబట్టి)

→ తలసరి ఆహార ధాన్యాల లభ్యత సరిపడా ఉండాలి; కాలక్రమంలో పెరుగుతూ ఉండాలి. కాని ఆహారధాన్యాల ఉత్పత్తి, లభ్యతల మధ్య తేడా ఉంది.

→ సంవత్సరానికి లభ్యతలో ఉన్న ఆహార ధాన్యాలు = సంవత్సరంలో ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి (ఉత్పత్తి – విత్తనం, దాణా, వృథా) + నికర దిగుమతులు (దిగుమతులు – ఎగుమతులు) – ప్రభుత్వ నిల్వలలో తేడా (సంవత్సరం ముగిసేనాటికి ఉన్న నిల్వలు – సంవత్సరం ఆరంభం నాటికి ఉన్న నిల్వలు).

→ సగటున ప్రతి వ్యక్తికి, ప్రతిరోజూ లభ్యతలో ఉన్న ఆహార ధాన్యాలు = (సంవత్సరానికి లభ్యతలో ఉన్న ఆహార ధాన్యాలు ÷ జనాభా)/ 365.

→ ఉత్పత్తి కాకుండా ఒక సంవత్సరంలో ఆహార ధాన్యాల లభ్యత పెంచటానికి దిగుమతులు ఒక మార్గం.

→ ఆహార లభ్యతను పెంచటానికి ప్రభుత్వ నిల్వలను ఉపయోగించుకోవటం ముఖ్యమైన మార్గం.

→ వంటనూనెలు, ధాన్యాలు (ప్రధాన, చిరు లేదా తృణధాన్యాలు), పప్పుదినుసులు మొ||వాటిని ఆహార ధాన్యాలుగా పిలుస్తారు.

→ బియ్యం, గోధుమల తెల్లరంగు ఇష్టపడే వలస పాలకులతో (జొన్న, రాగి, సజ్జ మొ|| వాటికి) తృణ ధాన్యాలన్న పేరు వచ్చింది. ప్రస్తుతం వీటిని ‘పోషక ధాన్యాలు’గా వ్యవహరిస్తున్నారు.

→ వినియోగదారులు రకరకాల ఆహార పదార్థాలతో సమతుల ఆహారం తీసుకోవాలి.

→ గత రెండు దశాబ్దాలలో ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఆహార ధాన్యాలు పండించే భూమిని పత్తి వంటి వాణిజ్య పంటలకు మళ్లిస్తున్నారు.

→ భారతదేశంలో సగటున ప్రతి వ్యక్తి రోజుకు 300 గ్రా|| కూరగాయలు, 100 గ్రా||ల పళ్లు తీసుకోవాలని పోషకాహార నిపుణులు చెపుతున్నారు. అయితే వీటి లభ్యత వరుసగా 180 గ్రా||లు, 58 గ్రా||లు మాత్రమే ఉంది.

→ అదే విధంగా సగటున ప్రతి వ్యక్తి సం||లో 180 గుడ్లు తీసుకోవలసి ఉండగా వీటి లభ్యత 30 మాత్రమే.

→ రోజుకు ప్రతి వ్యక్తి 300 మి.లీ. పాలు తీసుకోవలసి ఉండగా లభ్యత 210 మి.లీ మాత్రమే ఉంది.

→ ఆహారంలో మాంసం సగటున ప్రతి వ్యక్తి సం||రానికి 11 కిలోలు తీసుకోవలసి ఉండగా లభ్యత 3.2 కిలోలు మాత్రమే.

→ ఇతర ఆహార పదార్థాల ఉత్పత్తి చేపట్టటానికి రైతులకు ఉత్పాదకాలు, మార్కెటు అవకాశాల రూపంలో మద్దతు కావాలి.

→ అధునాతన పద్ధతులు, విధానాలు అవలంబించి ఆహార మరియు వాణిజ్య పంటల సాగు చేయటం మరియు వ్యవసాయ అనుబంధ (పాడి పరిశ్రమ, మొ||న) పరిశ్రమలను అభివృద్ధి చేయటంను వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణ అని పిలువవచ్చు.

→ వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణ ఆహారధాన్యాల ఉత్పత్తిని ప్రభావితం చేస్తుందన్న విషయం గుర్తించాలి.

→ తలసరి ఆహార ధాన్యాల లభ్యతలో యూరపు (700 గ్రాములు), అమెరికా (850 గ్రాములు) వంటి దేశాలతో పోలిస్తే భారతదేశంలో తక్కువ.

→ ఆహారధాన్యాల తలసరి లభ్యత తగ్గుతూ ఉండటం భారతదేశం ఆహార భద్రత విషయంలో ఆందోళన కలిగించే విషయం.

→ మనం తినే ఆహారం శరీరంలో జీర్ణమై శక్తిని ఉత్పత్తి చేస్తుంది, శక్తిని కాలరీలలో కొలుస్తారు.

→ రోజుకు పట్టణ ప్రాంతాల్లో 2100 కాలరీలు, గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 2400 కాలరీలు శక్తిని ఇచ్చే ఆహారం తీసుకోవాలి.

→ తీసుకోవలసిన కాలరీల కంటే గ్రామీణ, పట్టణ ప్రాంతాల జాతీయ సగటు తక్కువగా ఉంది.

→ కాలరీల వినియోగం 1983తో పోలిస్తే 2004 నాటికి తగ్గింది.

→ భారతదేశ గ్రామీణ ప్రాంతంలో 80 శాతం ప్రజలు కాలరీల దృష్ట్యా తినవలసిన దానికంటే తక్కువ ఆహారం తింటున్నారు.

→ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని అత్యంత పేదల కాలరీల వినియోగం అందరికంటే తక్కువగా ఉంది.

→ భారతదేశంలో ఆహార ధాన్యాలు అందుబాటులో ఉండటానికి ప్రజలకు చౌక ధరల దుకాణాలు ఎంతో ముఖ్యమైనవి.

→ భారతదేశ దక్షిణాది రాష్ట్రాలలో ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ బాగుందని అధ్యయనాలు వెల్లడి చేస్తున్నాయి.

→ అంత్యోదయ కార్డు ఉన్నవాళ్ళకు ప్రతి కుటుంబానికి, నెలకు 35 కిలోల ఆహారధాన్యాలు అందుతాయి.

→ భారత ప్రభుత్వం FCI ద్వారా కొని నిల్వ చేసే ఆహార ధాన్యాలను బఫర్ నిల్వలు అంటారు.

→ వడ్లు, గోధుమలను FCI అదనపు ఉత్పత్తి ఉన్న రాష్ట్రాలలో ముందుగా ప్రకటించిన ధరల ప్రకారం రైతుల నుంచి కొనుగోలు చేస్తారు. ఈ ధరను కనీస మద్దతు ధర (Minimum Support Price) అంటారు.

→ ప్రభుత్వ సంస్థ ప్రతి సంవత్సరానికి MSP ప్రకటిస్తుంది. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మూడింట ఒక వంతు ఆహార ధాన్యాలను రైతుల నుంచి కొనుగోలు చేస్తాయి. అవసరమైన ప్రజలకు ఈ ఆహార ధాన్యాలను పంపిణీ చేయటం లేదన్న విమర్శ ప్రభుత్వంపై ఉంది. 2013లో భారత ప్రభుత్వం జాతీయ ఆహార భద్రత చట్టం అనే కొత్త చట్టం చేసింది. ఇది ప్రజలకు ఉన్న ఆహారాన్ని పొందే హక్కుకు చట్టబద్ధతనిచ్చింది.

→ భారతదేశంలోని మూడింట రెండు వంతుల జనాభాకు ఇది వర్తిస్తుంది.

→ ఈ చట్టం ప్రకారం తక్కువ ఆదాయ కుటుంబాలలోని ప్రతి వ్యక్తికి సబ్సిడీ ధరకు 5 కిలోలు, అత్యంత పేదలకు 35 కిలోలు ఇవ్వాలి.

→ కొన్ని సం||రాల పాటు కేంద్ర ప్రభుత్వం బియ్యం, గోధుమ, చిరుధాన్యాలను వరసగా 3, 2, 1 రూపాయలకు అందిస్తుంది.

→ ఈ చట్టం ప్రకారం అవసరమైతే గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో అత్యధికంగా 75%కి, పట్టణ జనాభాలో 50%B PDS నుంచి ఆహార ధాన్యాలు కొనుగోలు చేసే హక్కు ఉంది.

→ ఈ చట్టం ప్రకారం గర్భిణి. స్త్రీలకు, పాలిచ్చే తల్లులకు, అంగన్‌వాడీకి వచ్చే 1 – 6 సం||రాల పిల్లలకు, బడికి వచ్చే 6-14 సం||రాల పిల్లలకు మధ్యాహ్నం భోజనం పెట్టాలి.

→ పాఠశాలల్లో చదువుతున్న 14 కోట్ల మంది పిల్లలు ఈ రోజు మధ్యాహ్న భోజనం తింటున్నారు.

→ ప్రపంచంలోకెల్లా ఇదే అత్యంత పెద్ద పాఠశాల భోజన పథకం.

→ శరీరం అన్ని విధులను నిర్వహించడానికి – శక్తికి, ఎదుగుదలకు, ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి, రోగాలతో పోరాడటానికి ఆహారం కావాలి.

→ మనం తినే ఆహారాన్ని పిండి పదార్ధాలు (గోధుమలు, బియ్యం, రాగులు, జొన్నలు, నూనెలు, పంచదార మొ||వి) మాంస కృత్తులు (చిక్కుళ్లు, పప్పులు, మాంసం, గుడ్లు మొ||నవి), విటమిన్లు (పళ్లు, ఆకుకూరలు, మొలకలు, ముడిబియ్యం), ఖనిజ లవణాలు (ఆకుకూరలు, రాగులు) మొ|| వాటిగా విభజించారు.

→ ప్రజలు పోషకాహారం తీసుకుంటున్నారో లేదో తెలుసుకోవటానికి వాళ్ళ ఎత్తు, బరువును సూచికగా ఉపయోగించే విధానాన్ని పోషకాహార శాస్త్రజ్ఞులు రూపొందించారు.

→ హైదరాబాదులోని జాతీయ పోషకాహార సంస్థ దేశ వ్యాప్తంగా పలురాష్ట్రాలలో చేసిన పోషకాహార సర్వే భారతదేశంలో పోషకాహార స్థాయి ఆందోళనకరంగా ఉందని వెల్లడి చేస్తోంది.

→ పిల్లల పోషకాహార స్థాయిని పరిశీలించటానికి ఎత్తు, బరువు కొలతలను ఉపయోగిస్తారు.

→ దేశంలోని పలు రాష్ట్రాల్లో సర్వే చేసిన 1-5 సం||రాల వయసున్న 7000 మంది పిల్లల్లో 45% మంది తక్కువ బరువు ఉన్నారు. 1-3 సం||రాల పిల్లలతో పోలిస్తే 3-5 సం||రాల పిల్లల్లో ఇది చాలా ఎక్కువగా ఉంది.

→ గుజరాత్ (58%), మధ్యప్రదేశ్ (56.9%), ఉత్తరప్రదేశ్ (53.2%) వంటి రాష్ట్రాలలో ఇది 50% మించి ఉంది.

→ బరువు చాలా తక్కువగా ఉన్న తీవ్ర పరిస్థితి మొత్తం మీద 16% పిల్లల్లో ఉంది.

→ వయోజనులైన స్త్రీ, పురుషులలో పోషకాహార స్థాయిని శరీర బరువు సూచిక (BMI) తో కొలుస్తారు.

→ BMI = బరువు కిలోలలో మీటర్లలో ఎత్తు వర్గం.

→ జాతీయ పోషకాహార సంస్థ సర్వే ప్రకారం, పురుషులలో తీవ్ర శక్తి లోపం (BMI < 18.5) 35%, అధిక బరువు// ఊబకాయం (BMI > 25) 10%గా ఉంది. 35% మహిళల్లో తీవ్ర శక్తి లోపం ఉండగా, 14% మహిళలలో అధిక బరువు/ఊబకాయం కన్పిస్తుంది.

→ తీవ్ర శక్తి లోపం ఒడిశా, గుజరాత్, ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రాలలో అత్యధికంగా ఉంది. ఆ తరువాత కర్ణాటక, ఆంధ్రప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర, మధ్యప్రదేశ్, పశ్చిమబెంగాల్ లో 33-38% మహిళల్లో తీవ్ర శక్తి లోపం ఉంది.

→ ప్రజా పంపిణీ సామర్థ్యం, ఆహార పంటలను పండించటానికి ప్రాధాన్యత, ప్రజల కొనుగోలు శక్తి వంటి వాటినన్నింటిని ప్రజల ఎత్తు, బరువు వంటి సూచికల ఆధారంగా అంచనా వేయవచ్చు.

→ ఉత్పత్తి : వనరులను వస్తువులుగా మార్చే విధానం ఉత్పత్తి. ఉత్పత్తి అంటే ఒక వస్తువును సృష్టించడం, స్థూలంగా ఉత్పాదకాలను (Inputs) ఉత్పత్తిగా (Output) మార్చే ప్రక్రియ. ఇక్కడ ఉత్పత్తి అనగా ఆహారధాన్యాల దిగుబడి.

→ లభ్యత : అందరికీ సరిపడా ఆహారం ఉందో లేదో తెలియజేయునది లభ్యత. ఆహార ధాన్యాల లభ్యత సగటున ప్రతి వ్యక్తికి, ప్రతిరోజూ లభ్యతలో ఉన్న ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తిని తెలియజేస్తుంది.

→ అందుబాటు : ఏదైనా వస్తువు కొనడం, తినడం, ఉపయోగించడం మొదలైనవాటికి చేరువలో ఉండటం.

→ పోషకాహారం : శరీరానికి (శరీరం అన్ని విధులను నిర్వహించటానికి, శక్తికి, ఎదుగుదలకు, ఆరోగ్యంగా ఉండటానికి, రోగాలతో పోరాడటానికి) అవసరమయిన పోషక పదార్థాలు అన్నీ తగినంత పరిమాణంలో ఉన్న ఆహారాన్ని “పోషకాహారం” అంటారు.

→ బఫర్ నిల్వలు : భారత ప్రభుత్వం భారత ఆహార సంస్థ (Food Corporation of India) ద్వారా కొని నిల్వ చేసే ఆహార ధాన్యాలను బఫర్ నిల్వలు అంటారు.

→ ఆకలి : తినటానికి సరిపోయేటంత ఆహారం దొరక్క, వాళ్లు తినవలసిన దాని కంటే తక్కువ ఆహారం తినటం ఆకలి. ఈ పరిస్థితినే దీర్ఘకాలికంగా తీవ్ర ఆకలి అంటారు.

→ ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ (Public Distribution System) : ప్రభుత్వం చౌక ధరల దుకాణాల ద్వారా ఆహార ధాన్యాలు, ఇతర నిత్యావసర వస్తువులను సబ్సిడీపై సరఫరా చేయటాన్ని ప్రజాపంపిణీ వ్యవస్థ (PDS) అంటారు.

→ కనీస మద్దతు ధర : ఆహార ధాన్యాలను (వరి, గోధుమ, వేరుశెనగ మొ||నవి) ప్రభుత్వం కొనుగోలు చేయు ధర, రైతుల పెట్టుబడులను దృష్టిలో ఉంచుకుని ప్రతి సంవత్సరం ప్రభుత్వం వ్యవసాయ ఉత్పత్తులకు ఈ ధర నిర్ణయిస్తుంది.

→ శరీర బరువు సూచిక (Body Mass Index) : వయోజనులైన స్త్రీ, పురుషులలో పోషకాహార స్థాయిని శరీర బరువు సూచిక తెలియజేస్తుంది. (BMI = బరువు కిలోలలో (మీటర్లలో ఎత్తు వర్గం)

→ జాతీయ ఆహార భద్రత చట్టం : ప్రజలకు ఆహారాన్ని పొందే హక్కుకు చట్టబద్ధతనిచ్చిన చట్టం.

→ వ్యవసాయ వైవిధ్యీకరణ : ఆధునిక పద్ధతులు, విధానాలు అవలంబించి ఆహార మరియు వాణిజ్య పంటలు మరియు వ్యవసాయ అనుబంధ పరిశ్రమలను అభివృద్ధి చేయుట.

Students can go through AP Board 10th Class Social Notes 10th Lesson ప్రపంచీకరణ to understand and remember the concept easily.

AP Board 10th Class Social Notes 10th Lesson ప్రపంచీకరణ

→ 20వ శతాబ్దం చివరిలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా జరిగిన ముఖ్య పరిణామాల్లో ప్రపంచీకరణ ఒకటి.

→ 19వ శతాబ్దంలో విదేశీ వ్యాపారం, విదేశాలలో పెట్టుబడులు, కార్మికుల వలసలు వేగం పుంజుకున్నాయి.

→ ఈనాడు వృత్తి నైపుణ్యం ఉన్న ప్రజల వలసలకు గిరాకీ ఉంది.

→ ఒక దేశం కంటే ఎక్కువ దేశాలలో ఉత్పత్తిని చేపట్టే లేదా ఉత్పత్తిని నియంత్రించే సంస్థలను బహుళజాతి సంస్థలు అంటాం.

→ భూమి, భవనాలు, యంత్రాలు, ఇతర పరికరాలు వంటి వాటికోసం బహుళజాతి సంస్థలు ఖర్చు పెట్టే మొత్తాన్ని విదేశీ పెట్టుబడులు అంటాం.

→ బహుళజాతి కంపెనీలు ఆయాదేశాల స్థానిక కంపెనీలతో కలిసి ఉత్పత్తి చేపట్టడాన్ని జాయింట్ వెంచర్లు అంటారు.

→ బహుళజాతి సంస్థల కారణంగా దూరప్రాంతాలలోని ఉత్పత్తి మధ్య అనుసంధానం ఏర్పడుతుంది.

→ దేశాల మధ్య అనుసంధానంగా చాలా కాలంగా వాణిజ్యం ఉంటుంది.

→ ప్రపంచీకరణకు ముఖ్య కారణం సాంకేతిక పరిజ్ఞానం వేగంగా అభివృద్ధి చెందడం.

→ ప్రభుత్వం విధించిన అవరోధాలను, పరిమితులను తొలగించడాన్ని ఆర్థిక సరళీకరణ అంటారు.

→ నేడు ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ, ప్రపంచ బ్యాంకు వంటి ప్రపంచ పాలనా సంస్థలు ప్రపంచంలోని కీలక నిర్ణయాలు తీసుకుంటున్నాయి.

→ అమెరికా GDP లో వ్యవసాయం వాటా 1% కాగా మొత్తం ఉపాధి 0.5% మాత్రమే వ్యవసాయరంగంలో ఉన్నారు.

→ 1991 నుండి భారతదేశం ఆర్థిక సరళీకరణ విధానాలను అవలంబించింది.

→ టాటా మోటార్స్, ఇన్ఫోసిస్, రాన్బాక్సీ మొదలగునవి మన దేశానికి చెందిన బహుళజాతి సంస్థలు.

→ భారతదేశంలో పెట్టుబడులను ఆకర్షించేందుకు మన కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ప్రత్యేక ఆర్థిక మండలులు’ ఏర్పాటు చేశాయి.

→ ప్రపంచీకరణ వలన జాతీయ రాజ్యాలు అంతరించిపోతాయని కొందరు భయపడుతున్నారు.

→ బహుళజాతి సంస్థలు (MNCs) : ఒక దేశం కంటే ఎక్కువ దేశాలలో ఉత్పత్తిని చేపట్టే లేదా ఉత్పత్తులను నియంత్రించే సంస్థలను ‘బహుళజాతి సంస్థలు’ అంటారు.

→ జాతీయ రాజ్యం : ఒక ప్రాంతం, జాతి వంటి వాటి ఆధారంగా సంఘటితమై రాజకీయంగా దేశాలను గుర్తించడం ద్వారా ఏర్పడ్డవే జాతీయ రాజ్యాలు.

→ సాంకేతిక పరిజ్ఞానం : సాంకేతిక జ్ఞానాన్ని కలిగియుండుటను ‘సాంకేతిక పరిజ్ఞానం’ అంటాం.

→ విదేశీ పెట్టుబడి : భూమి, భవనాలు, యంత్రాలు, ఇతర పరికరాలు వంటి వాటి కోసం బహుళజాతి సంస్థలు పెట్టే మొత్తాన్ని ‘విదేశీ పెట్టుబడులు’ అంటారు.

→ విదేశీ వాణిజ్యం : ఇతర దేశాలతో జరుపు వాణిజ్యాన్ని విదేశీ వాణిజ్యం అంటాం.

→ సరళీకృత ఆర్థిక విధానం : ఎగుమతి, దిగుమతి రంగాలలో ప్రభుత్వం తక్కువ పరిమితులను విధించడాన్ని సరళీకృత ఆర్థిక విధానం అంటాం.

Students can go through AP Board 10th Class Social Notes 9th Lesson రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ to understand and remember the concept easily.

AP Board 10th Class Social Notes 9th Lesson రాంపురం : గ్రామ ఆర్థిక వ్యవస్థ

→ పంజాబ్, హర్యానాలతో పాటు పశ్చిమ ఉత్తరప్రదేశ్ వ్యవసాయపరంగా సంపన్న ప్రాంతం. ఇది సారవంతమైన గంగానది ఒండ్రు నేలలను కలిగి ఉంది.

→ వ్యవయసాయ ఉత్పత్తికి భూమి చాలా కీలకమైన అంశం.

→ ఒకే విస్తీర్ణంలో ఒకటి కంటే ఎక్కువ పంటలను సాగుచేయడాన్ని ‘బహుళ పంటల సాగు’ అంటారు.

→ రాంపురంలో బాగా అభివృద్ధి చెందిన నీటి పారుదల వ్యవస్థ ఉన్నందువలన రైతులు సంవత్సరంలో 3 పంటలు సాగుచేస్తున్నారు.

→ భూమి, నీరు వంటి సహజ వనరులను అధికంగా ఉపయోగించడం వలన దిగుమతులు, ఉత్పత్తి పెరిగాయి.

→ రసాయనిక ఎరువులు, పురుగుల మందులు అధికంగా, ఇష్టానుసారంగా వాడటం వలన భూసారం తగ్గుతుంది.

→ రాంపురం జనాభా 2660. అక్కడ వివిధ కులాలకు చెందిన 450 కుటుంబాలున్నాయి.

→ ప్రజలకు వస్తువులు, సేవలను అందించడమే ఉత్పత్తి ఉద్దేశం.

→ భూమి, శ్రమ, పెట్టుబడి, జ్ఞానం – ఈ నాల్గింటిని ఉత్పత్తి కారకాలంటాం.

→ భూమిలేని కుటుంబాల నుంచి, చిన్న రైతు కుటుంబాల నుంచి వ్యవసాయ కార్మికులు వస్తారు.

→ ఒకే పని చేస్తున్నప్పటికీ ఆడవారి కంటే మగవారికే కూలీ ఎక్కువ లభిస్తుంది.

→ నిర్వహణ పెట్టుబడి కోసం చాలా మంది రైతుల అప్పులు చేస్తారు. ఇటువంటి అప్పుల మీద వడ్డీ ఎక్కువ.

→ రైతులు తమ ఉత్పత్తిలో కొంత కుటుంబ అవసరాలకు ఉంచుకోగా బజారులో అమ్మేదాన్ని మిగులు అంటాం.

→ వ్యవసాయ పనులలో కొన్ని సార్లు నష్టం కూడా వస్తుంది. ప్రకృతి వైపరీత్యాలు, పురుగుల వలన పంట నష్టపోయినపుడు ఇలా నష్టం రావచ్చు.

→ గ్రామీణ ప్రాంతాలలో గత కొంత కాలంగా రవాణాపై ఆధారపడి జీవిస్తున్న వారి సంఖ్య పెరుగుతుంది.

→ రాంపురంలో వ్యవసాయేతర కార్యక్రమాలలో పాడి పరిశ్రమ, చిన్న తరహా వస్తువుల తయారీ, దుకాణాలు, రవాణా రంగం ప్రధానమైనవి.

→ ఉత్పత్తి కారకాలు : భూమి, శ్రమ, పెట్టుబడి, జ్ఞానము – ఈ నాల్గింటిని ఉత్పత్తి కారకాలంటారు.

→ భూమి : ఒక సహజ ఉత్పత్తి కారకము.

→ శ్రమ : శ్రమ అనగా కేవలం కార్మికులు చేసే శారీరక శ్రమేకాకుండా ఉత్పత్తికి అవసరమైన మానవ ప్రయత్నాలన్నింటినీ ఇది సూచిస్తుంది.

→ నిర్వహణ పెట్టుబడి : ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో ఉపయోగించే ముడిసరుకు, ఖర్చుచేయవలసిన డబ్బును నిర్వహణ పెట్టుబడి అంటాం.

→ స్థిర పెట్టుబడి : రైతులు ఉపయోగించే నాగలి నుండి ట్రాక్టరు వరకు అనేక పనిముట్లు కొనుగోలు, మరమ్మత్తు, నిర్వహణలకయ్యే ఖర్చును స్థిర పెట్టుబడి అంటారు.

→ మిగులు : పండిన పంటలో కుటుంబ అవసరాలకు పోను అమ్మగలిగే ఫలసాయాన్ని మిగులు అంటారు.

→ వ్యవసాయ కార్యకలాపాలు : పంటలో పండించేందుకు నిర్వహించు సమస్త కృత్యాలను వ్యవసాయ కార్యక్రమాలు అంటాం.

→ వ్యవసాయేతర కార్యక్రమాలు : వ్యవసాయం కాకుండా నిర్వహించు ఉత్పత్తి, సేవలను వ్యవసాయేతర కార్యక్రమాలంటాం.
ఉదా : పాడి పరిశ్రమ, చిన్న తరహా వస్తువుల తయారీ దుకాణాల నిర్వహణ మొదలగునవి.

Students can go through AP Board 7th Class Science Notes 1st Lesson Food for Health to understand and remember the concept easily.

AP Board 7th Class Science Notes 1st Lesson Food for Health

→ The major nutrients in our food are carbohydrates, proteins, fats, vitamins and minerals. In addition, food also contains dietary fibres and water.

→ Carbohydrates, proteins and fats are required in large quantities. Hence, they are called Macronutrients.

→ Minerals and vitamins are required in yery less quantity. So, they are called Micronutrients.

→ Carbohydrates and fats mainly provide energy to our body.

→ Carbohydrates are usually present in the form of starch and sugars in the food.

→ Presence of starch is confirmed by doing iodine test.

→ Starch turns into black – blue in colour when it come in contact with Iodine solution.

→ Benedict’s reagent test confirms the presence of sugars.

→ Proteins are needed for the growth and maintenance of our body.

→ Proteins turn into violet colour when they react with 2% copper sulphate solution and 10% sodium hydroxide solution.

→ Fats turn the white paper translucent (partially transparent).

→ Minerals and vitamins help in protecting our body against diseases.

→ Vitamins are of two basic types :

1. Fat soluble vitamins :A, D, E, K.
2. Water soluble vitamins : C, B complex.

→ Iodine paper gets discoloured with vitamin C. The substances which made the iodine paper more discoloured contains more vitamin C.

→ Dietary fibres / roughage help in free bowel movement in the digestive tract and prevent the constipation.

→ Water constitutes nearly 2/3 of our body weight. It is essential for many metabolic activities in our body.

→ Balanced diet provides all the nutrients that our body needs, in right quantities, along with adequate amount of roughage and water.

→ Deficiency of one or more nutrients in our food for a long time may cause certain diseases. We eat variety of food in our day to day life.

→ Kwashiorkor, marasmus, anaemia, goitre, beriberi, scurvy, rickets etc. are the well-known deficiency diseases.

→ If the proteins are inadequate in children’s diet for a long time it causes a disease called Kwashiorkor.

→ If the proteins and carbohydrates are not taken adequately for a long time it causes Marasmus disease.

→ If we take food containing too much fats daily, it leads to obesity.

→ Healthy eating habits and hygiene also play a key role in maintaining of health.

→ Junk food leads to health problems hence should be avoided.

→ Carbohydrates : Carbohydrates are a type of macronutrients found in many foods. It provides energy required for our body.

→ Proteins : Proteins are macronutrients needed by our body for growth and maintenance.

→ Fats : Fats are also macronutrients of our food, which are the rich sources of energy.

→ Dietary fibre : Dietary fibre or roughage is a type of carbohydrate that cannot be digested in our body. It prevents constipation.

→ Balanced diet : Balanced diet is the food which contains all the required nutrients in required quantity.

→ Vitamins : The vitamins are natural and essential nutrients, required in small quantities and play a major role in growth, development and keeping us healthy. Generally, we obtain vitamins from plants, animals and microbes. Ex : Retinol, Calciferol etc.

→ Minerals : Minerals in food are also the substances present in food that are required by our body to develop and function properly. We obtain minerals from soil and water in addition to plants and animals. Ex: Sodium, Iron, Flourine etc.

→ Constipation : It refers to bowel movements that are infrequent or hard to pass.

→ Obesity : It is a medical condition in which excess body fat has accumulated to an extent that it may have a negative effect on health.

→ Junk food : Junk food is unhealthy food that is high in calories from sugar or fat, with little dietary fiber, protein, vitamins, minerals, or other important forms of nutritional value.

→ Deficiency diseases : Diseases that are directly or indirectly caused by a lack of essential nutrients in the diet.

→ Goitre : A swelling in the neck resulting from an enlarged thyroid gland caused due to Iodine deficiency.

→ Anaemia : It is a medical condition in which the red blood ceil count or the heamoglobin is less than normal.

→ Scurvy : A disease caused by lack of vitamin – C (Ascorbic acid) in the diet.

→ Beriberi : Nutritional disorder caused by deficiency of thiamine (vitamin – B₁) and characterized by impairment of the nerves and heart.

→ Rickets : It is a skeletal disorder caused by lack of vitamin – D, cab cium, or phosphate.

→ SHP : School Health Programme, a initiation of government of India under Ayushman Bharat to strengthen health promotion and disease prevention intervention.