Class 7

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 14th Lesson Mughal Empire Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 14th Lesson Mughal Empire

7th Class Social Studies 14th Lesson Mughal Empire Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Match the following.
Group – A                                     Group – B
1) Mansab               ( )             A) Marwar
2) Zamindar            ( )             B) Revenue assignment
3) Sisodiya Rajput   ( )             C) Hereditary chiefs
4) Rathor Rajput     ( )              D) Sulh-i-kul
5) Akbar                  ( )             E) Mewar
6) Jagirdar               ( )             F) Rank
Answer:
1) F
2) C
3) E
4) A
5) D
6) B

Question 2.
What was the relationship between the mansabdar and his jagir?
Answer:
Mansabdars were revenue, military, and administrative officers of the Mughal kingdom. They were directly under the control of the emperor who could allocate any work for them to do – like guarding his palace, governing a province, conquering a new kingdom, or suppressing a rebellion. Mansabdars received their salaries as revenue assignments called jagirs. The revenue was collected for them by their servants while the mansabdars-themselves served in some other part of the country. The jagir was administered by other officials directly under the emperor. These officials tried to ensure that the jagirdars’ agents did not collect more from the farmers than permitted. The jagirs too were constantly transferred every two or three years.

Question 3.
What was the role of the Zamindar in the Mughal administration?
Answer:
Zamindars were intermediaries who were local headmen of villages or powerful chieftains. The Zamindars were not appointed by the Mughal emperors but existed on a hereditary basis.
They too had contingents of armed followers. They received revenue collected from the area by jagirdars and also received dues from the farmers.
In some areas, the zamindars exercised a great deal of power. The exploitation by Mughal administrators could drive them to rebellion.

Question 4.
How were the debates with religious scholars important in the formation of Akbar’s ideas on governance?
Answer:
Abul – Fazl helped Akbar in framing a vision of governance i.e., the emperor would work for the welfare of all subjects irrespective of their religion or social status. This idea of tolerance did not discriminate among people of different religions in his realm. Instead, it focused on a system of ethics – honesty, justice, the peace that was universally applicable. This eventually led Akbar to the idea of “Sulh-i-kul” or “universal peace”. So Akbar wanted to bring together the people of diverse faiths. So the debates with religious scholars were important in the formation of Akbar’s ideas on governance.

Question 5.
“The decision of Emperor is final” – Is this procedure formulated by Mughals? What do you think?
Answer:
Yes, the procedure of “the decision of emperor is final” is implemented by Mughals only. They followed the suggestions of Mansabdars, Jagirdars, and other officials and discuss with them and the final decision is taken by the taken emperor only and why because during the time emperor means he has enormous powers and they followed divine right theory also. And Mughals did not believe other persons also. During that time the power is a centralized manner. Emperor means supreme, every person thinks the king has supernatural powers and they will give chance to the king to take the final decision and he gave importance to the welfare of the people. If the people disobeyed the rule of the emperor they, are sentenced to death. The emperor won’t accept any opposition in his empire. During the time of the Mughals they occupied vast areas and established large kingdoms, for this administration, they divided the decision is mandatory for all the people of the empire to follow the kingdom into different parts and appointed different officials also. But the final decision is in the hands of the emperor why because always they protect themselves from internal revolts, rebellions, and enemies also. Alway they tried to protect their kingdom and face the different invasions. That’s why the decision-making is in the hands of the emperor.

Question 6.
Why did the Mughals allow the earlier rulers to continue in their old kingdoms as before?
Answer:
The Mughals allowed earlier rulers to continue in their old kingdoms provided they accepted the Mughal’s authority. The native rulers could collect revenue from their kingdom. But they had to keep an army ready for use by the emperor. Moreover, it would relieve the emperor from the burden of administration, controlling law and order. The native ruler would be responsible for the administration, peace, and safety of the people.
So the Mughals allowed the earlier rulers to continue in their, old kingdoms.

Question 7.
Why was the policy of Sulh-i-kul important for the Mughals to control their vast empire?
Answer:
The Mughal empire was a vast one. It included almost all parts of the northern India and half of south India. It consists of the people of all regions and faiths. Mughals believed that by having friendly relations with the native kings of all faiths and with the co-operation of the people of all religions they could rule their vast country for a long period. The idea of Sulh-i-kul or universal peace did not discriminate among people of different religions in their kingdom. So the policy of Sulh-i-kul (universal peace) would make the people of all religions and faiths co-operate with the emperor, and thus they could rule their kingdom with ease and comfort.

Question 8.
Read the first para under the title ‘Zabt and Zamindars’ of page 126 and comment on it.
Answer:

Zabt and Zamindars

The main source of income available to Mughal rulers was a tax on the produce of the peasantry. Akbar’s revenue minister, Todar Mai, carried out a careful survey of crop yields, prices, and areas cultivated for a ten-year period, 1570-1580 AD. On the basis of this data, the tax was fixed in cash for each crop. Each province was divided into v revenue circles with its own schedule of revenue rates for individual crops. This revenue system was known as zabt. It was prevalent in those areas where Mughal administrators could survey the land and keep very careful accounts. This was not possible in provinces such as Gujarat and Bengal.
Answer:
The Mughal appointed people to act as tax clerks, sending them around the country to oversee the collection of revenue and remit it to the capital city of Delhi. These people were known as Zamindari and they collected revenue primarily from the peasants. This Zamindari system was more prevalent in the north of India because Mughal influence in the South was less apparent. Zamindars under the Mughals were, in fact, more public functionaries than revenue collecting agents. The territorial zamindars had judicial powers also.

Question 9.
Collect and fill in the table with the particulars of Mughal emperors.

Answer:

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 13th Lesson The Kings of Vijayanagara Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 13th Lesson The Kings of Vijayanagara

7th Class Social Studies 13th Lesson The Kings of Vijayanagara Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Why were the Portuguese travellers interested in the forts and armies of Vijayanagara kings?
Answer:
The Portuguese were the first European country to have a trade relationship with India.
By the time of Krishnadeva Raya, the Portuguese had established their power over some parts of the west coast such as Goa. They wanted to colonise India to get raw materials and spices at cheaper rates and markets for their manufactured goods. For this, they wanted to attain political dominance Over the local kingdoms. In this pro¬cess the travellers were sent to study their military strength and about their forts. So the Portuguese travellers were interested in knowing about the forts and armies of Vijayanagara kings.

Question 2.
Why did the kings of Vijayanagara live in a separate quarter and not in the middle of the city as in Orugallu?
Answer:
Orugallu city was constructed around the temple of Lord Siva. So for the sake of protection the kings lived in the centre of the city.
Many secular structures bearing Islamic features were present in the Vijayanagara apine architecture. There are many arches domes and vaults in those constructions. The Royal centre zone is subdivided into irregular interlocking compounds by high slender walls built of tightly fitted granite blocks that face a rubble cone. So because of these safety measures the kings of Vijayanagara lived in a separate quarter.

Question 3.
Historians feel that the Vijayanagara state was highly militarized. In what way do you think it would have affected the common people?
Answer:
Since the kingdom of Vijayanagara was a highly militarized one, it was free from inva¬sions. Thus there was peace and security in the Vijayanagara kingdom. But they spent a lot of money on acquiring guns and cannons, and for purchasing horses. They employed Muslims and the Portuguese to get their soldiers trained in the modern war¬fare. They must have levied heavy taxes on the common people to pay for the military expenditure. Thus the common people must have affected by the heavy taxation.

Question 4.
Why were the Amaranayakas very powerful?
Answer:
Most of the Amaranayakas were Telugu warriors. They recruited their soldiers. These armies were loyal to the Nayakas rather than to the king. They were the revenue, military and judicial heads of their own land assignments. They have the responsibilities of maintaining a certain number of troops, collecting revenue from his land assignments, administering his land holdings and having judicial powers.
So with lots of power and authority over his assignments, there is no wonder for them to become so powerful that when a king died they took power in their own hands and themselves became kings.

Question 5.
Compare the Amaranayakas with the old chiefs of Kakatiyas. Were they different or similar – in what way?
Answer:
The chiefs under Kakatiyas like nayakas under Vijayanagara kings, usually collected several taxes and dues from farmers, herders and craftspersons. The Kakatiya chiefs enjoyed the ownership of the land and got it cultivated for them by tenants. But nayakas of Vijayanagara were given land assignments by the king.
The Kakatiya chiefs spent more of their income on their own comfort than to maintain armies. Whereas the nayakas spent more of their income to maintain armies. Like the Nayakas of Vijayanagara, the Kakatiya chiefs also built tanks and provided other facilities to enable farmers to bring more land under cultivation. Both the officers had to maintain the stipulated number of armies. Unlike the chiefs, the nayakas of Vijayanagara had the other obligations of the judiciary.
But the nayankara system of Kakatiya is very much similar to amaranayaka system of the Vijayanagara kingdom.

Question 6.
Why was the Vijayanagara army dependent on imports from the western coast?
Answer:
Through the western ports war horses from Arabia and Portugal could be im¬ported. Guns were another strategic good Jhat was obtained through the ports. The Portuguese had established their power over some parts of the west coast such as Goa. Krishnadevaraya maintained friendly relationships with the Portuguese in order to get a supply of horses and firearms from them.
So the Vijayanagara army was dependent upon imports from the western coasts.

Question 7.
Krishnadeva Raya fought against several enemies in order to consolidate his kingdom. Make a list of all of them.
Answer:
Krishnadeva Raya led the armies successfully against
a) The Bahmani Sultans
b) The Gajapatis of Odisha and
c) he subdued several chiefs who had revolted in Karnataka, Andhra and Tamil regions. These victories gave him control over the entire region south of river Krishna and especially control over the ports of the eastern coast.

Question 8.
What services were rendered to Telugu literature by the Vijayanagara Kings?
(OR)
Explain the role played by the kings of Vijayanagara in developing Telugu literature.
(OR)
Mention services rendered’ by Vijayanagara kingdom ruler Sri Krishna Devaraya to Telugu literature.
Answer:
At the peak of Telugu literature by the Vijayanagara Kings, the most famous writing Was Manucharitramu. King Krishnadeva Raya was an accomplished Telugu scholar and wrote Amuktamalyada. In his court were the eight famous scholars regarded as the pillars of the literary assembly (Ashta diggajas). This was the age of Srinatha. The Vijayanagara period was the golden age of Telugu literature.

Question 9.
Locate the following on the India map.
a) Hampi
b) Bijapur
c) Tirupati
d) Srisailam
e) Kanchipuram
f) River Tungabhadra
Answer:

Question 10.
Discuss the support of various kingdoms to Telugu literature.
Answer:
The support of various kingdoms to Telugu literature:

1. The kings of various kingdoms encouraged and gave shelter to many great poets and patronized Telugu literature.
2. During this period great literature was written by these poets.
3. Krishnadeva Raya was also a patron of Telugu literature and he himself composed the poetic work Amuktamalyada on the life of Andal, the Tamil Bhakta poetess. His court was adorned with eight poets popularly known as “Ashtadiggajas”. They are Allasani Peddana, Mukku Thimmana, Dhurjati, Ramaraja Bhushan, Teriali Ramakrishna, Pingali Surana, Ayyalaraju Ramabadhrudu and Madayagari Mallana.
4. Sultan Ibrahim Qutub Shah (1550-1580) patronized Telugu literature. Famous Telugu poets of Ibrahim Qutub Shah’s period were Singanacharyudu, Addanki Gangadharudu, Kandukuru Rudrakavi and Ponnaganti Telaganarya.

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 12th Lesson The Kakatiyas – Emergence of the Regional Kingdom Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 12th Lesson The Kakatiyas – Emergence of the Regional Kingdom

7th Class Social Studies 12th Lesson The Kakatiyas – Emergence of the Regional Kingdom Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Compare the warriors of those times with what you ‘know about the armies of modem times. What difference do you see between them?
Answer:
The warriors of those times: They were always waged in wars. They usually collected several taxes and dues from farmers, herders and craftspersons. They also collected taxes from traders on the goods they traded in. They usually also had lands of their own which were cultivated for them by tenants.
The armies of modem times: They work on a salary basis. They do not and cannot collect any taxes. They follow the instructions of the Government at any time. And also they are not landowners.
The difference I see between them: The warriors were of ancient time. Safeguarding the kingdom was a part of their duty. But today, safeguarding the vast country is a challenge to the modern army. The warriors fought with their neighbors (inland). The modern army fights with the armies of neighboring countries.

Question 2.
Kings and chiefs built irrigation tanks to improve agriculture in the Kakatiya times.
What would they do now?
Answer:

1. They do nothing now.
2. In fact, they cannot do anything now.
3. Because kings and chiefs do not have any more roles in the administration.

Question 3.
How do you think the Kakatiyas were able to gain control over the chiefs?
Answer:
The Kakatiyas protected their chiefs from other warriors and chiefs and also took the chiefs with them when they went to conquer other kingdoms. And they encouraged several skilled warriors who were not from any powerful family but were very loyal to the queen and the king. They gave them high positions and the title of Nayakas. They gave several villages to them. By practicing all these Kakatiyas were able to control the chiefs.

Question 4.
Why do you think the Kakatiyas did not appoint powerful chiefs as Nayakas?
Answer:
To protect their power over the kingdom, the Kakatiyas appointed loyal chiefs as Nayaks instead of powerful chiefs.

Question 5.
Why was it difficult for women to rule in those days? Is it different today? How?
Answer:
It was very difficult for women to rule in those days. It was a purely male-dominated society. So the men did not like to be ruled by a woman. But nowadays it is different. Even though it is a male-dominated society, the politicians are giving importance to some family persons like the ‘Nehru’ family. So the women rulers like Smt. Indira Gandhi ruled the nation for several years and Smt. Sonia Gandhi is leading the National Congress Party.

Question 6.
In those days, powerful men had their own land and were able to tax other farmers, traders, and artisans. Can powerful people do this now? Give reasons.
Answer:
No, they cannot do that because we are in a democratic country. All the powers are vested with the government, which means people. So no individual can impose a tax on others.

Question 7.
Read the para under the title ‘Nayankara System’ on page 112 and comment on it.

Nayankara System

Rudramadevi and Prataparudra encouraged several skilled warriors who were not from any powerful family but were very loyal to the queen and the king. They gave them high positions and the title ofNayaka. They were given several villages from where they could collect taxes. These villages were called their Nayankara. Each nayaka had to maintain a stipulated amount of army, from the income they get from the nayankara, for the service of the king. But they did not keep these villages permanently as they could be transferred at the will of the king to a new place. This Nayakas depended upon the queen or the king and remained loyal to them. They were also probably used to subdue the rebellious chiefs. This arrangement was called the Nayankara system.
Answer:
The Nayankara system was modeled on that of the Kakatiya and served as a significant foundation, based as it was on a distinctive form of military and land tenure.
In this system, the military chiefs or warriors who held the positions of Nayakas were not given the privileged status on the basis of any fixed parameters, such as definite offices, etc.

Question 8.
‘Women, too manage the administrative affairs effectively’ – How do you support it?
Answer:
I can support the statement with the following examples.

1. Rani Rudrama Devi
2. Razia Sultana
3. Amrapali
4. Indira Gandhi

Project Work

Question 1.
Prepare a short presentation of any of the three stories in the form of a play.
Answer:
Self Role
I, Rani Rudrama Devi, is one of the most prominent rulers of the Kakatiya dynasty in the Deccan Plateau. My original name is Rudramba. My capital city is Orugullu. I have another name also – Rudradeva. I ruled this kingdom with my father and my own also. I married Virabhadra and had two daughters. We adopted my eldest grandson as our heir. Girls should inspire by listening to my story.

Question 2.
Collect popular accounts of the origin of your village or town, prepare a chart and present the same.
Answer:
Student Activity

Question 3.
Visit an old temple in your area, find out who built the temple, when, etc., and look for any inscriptions in it.
Answer:
Student Activity

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 11th Lesson New Kings and Kingdoms Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 11th Lesson New Kings and Kingdoms

7th Class Social Studies 11th Lesson New Kings and Kingdoms Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Who were the parties involved in the “tripartite struggle”?
Answer:
Rulers belonging to the Gurjara-Pratihara, Rashtrakuta and Pala dynasties fought for control over Kanauj. These three were the parties involved in the ‘tripartite struggle’.

Question 2.
What were the qualifications to be a member of a committee of the sabha in the Chola empire?
Answer:
Inscriptions and texts
All those who wish to become members of the sabha should be owners of the land from which land revenue is collected. They should have their own homes. They should be between 35 and 70 years of age. They should have knowledge of the Vedas. They should be well-versed in administrative matters and be honest. If anyone has been a member of any committee in the last three years, he cannot become a member of another committee.
Anyone who has not submitted his accounts, including his relatives, cannot contest the elections.

Question 3.
What were the two major cities under the control of the Chahamanas?
Answer:
Delhi and Ajmer were the two major cities under the control of the Chahamanas.

Question 4.
How did the Rashtrakutas become powerful?
Answer:
The Rasthtrakuta kings used the resources to finance the king’s establishment, as well as for the construction of temples and forts. They were also used to fight wars, which were in turn expected to lead to the acquisition of wealth in the form of plunder and access to land as well as trade routes. Close relatives of the king held higher positions. They often shared power with their ‘Samanthas’ as well as with associations of peasants, traders and brahmins. Thus they became powerful.

Question 5.
What did the new dynasties do to gain acceptance?
Answer:
The new dynasties performed some kinds of Yagnas and Yagas to gain acceptance.

Question 6.
What kind of irrigation works were developed in the Tamil region?
Answer:
Canal irrigation and well irrigation were developed in the Tamil region.

Question 7.
What were the activities associated with Chola temples? (OR)
Explain the importance of temples during the period of Cholas.
Answer:
Chola temples often became the nuclei of settlements that grew around them. These were centres of craft production. Temples were also endowed with land by rulers as well as by others. The produce of this land went into maintaining all the specialists who worked at the temple and very often lived near it – priests, garland makers, cooks, sweepers, musicians, dancers, etc. In other words, temples were not only places of worship; they were the hub of economic, social and cultural life as well.

Question 8.
Contrast the ‘elections’ in Uttaramerur with present-day panchayat elections.
Answer:
Whatever may be the election procedure the requirements of a candidate to contest in the election was so far better than our Panchayat elections in the following aspects.

1. Age
2. Knowledge
3. Honesty
4. Declaration of own wealth.

Question 9.
Collect the pictures of ancient temples and make an album.
Answer:

Question 10.
Read the first two paragraphs under the title ‘Agriculture and Irrigation’ from pages 104 and 105 and comment on them.
Answer:

Agriculture and Irrigation

Many of the achievements of the Cholas were made possible through new developments in agriculture. Look at Map 2 again. Notice that the river Kaveri branches off into several small streams before emptying into the Bay of Bengal. These streams overflow frequently, depositing fertile soil on their banks. Water from the streams also provides the necessary moisture for agriculture, particularly the cultivation of rice.
Although agriculture had developed earlier in other parts of Tamil Nadu, it was only from the fifth or sixth century that this area was opened up for large-scale cultivation. Forests had to be cleared in some regions; the land had to be levelled in other areas. In the delta, region embankments had to be built to prevent flooding and canals had to be constructed to carry water to the fields. In many areas, two crops were grown in a year.
Answer:
There was a tremendous agrarian expansion during the rule of the imperial Chola Dynasty all over Tamilnadu and particularly in Kaveri Basin.
They built many tanks to irrigate the agricultural lands. The main crop was Paddy. Large scale cultivation was started in 5/6th centuries AD.
Forests were cleared to increase the land for cultivation.
Necessary preventive steps were taken to control floods. Two crops were grown in many areas.

Project Work

Question 1.
Look at Map and find out whether there were any kingdoms in Andhra Pradesh.

Answer:
Student Activity.

Question 2.
Compare the temple shown in this chapter with any present-day temple in your neighbourhood.
Answer:
When compared to the temples shown in this chapter “New Kings and Kingdoms, the present-day temples are small in size and are coloured.

Question 3.
Find out more about taxes that are collected at present. Are these in cash, kind or labour services?
Answer:
The taxes collected m nowadays are in cash only. They are income tax, sales tax, service tax etc.

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 10th Lesson Importance of Transport System Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 10th Lesson Importance of Transport System

7th Class Social Studies 10th Lesson Importance of Transport System Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
How is the transport system essential for producing agricultural goods? Illustrate with an example.
Answer:

1. Most of the agricultural goods are perishables. They should reach markets or Rythu Bazar within a short period of time. Otherwise, they will get spoiled.
2. It is very expensive to carry the goods individually. The farmers of our state are not in such a position.
   So the transport system is essential for producing agricultural goods.
   Ex: In our village Nandamuru, the farmers send the sugar cane to the Vuyyuru Sugar factory. With the permission of factory authorities, they cut the sugar cane to send it to the factory. Suddenly the lorry owners called on a strike. The farmers waited for many days but in vain. Some farmers sent their loads on bullock carts. That year they met heavy losses.

Question 2.
How is the use of buses different from trains?
Answer:

1. Buses take us to small villages also.
2. They are frequent in number.
3. We can select a convenient time for the journey.
4. They are offering many benefits for travellers.
5. This is the only source in the mountainous regions.

Question 3.
Why is it important to provide transport facilities to villages?
Answer:
Andhra Pradesh is mainly dependent on Agriculture. 70% of our population on Agriculture. They are all villagers. The farmers have to take their produce to Agriculture Market yards, Rythu Bazars and Santhas, etc.
Fisher-folk has to make the catch reach the buyer before it gets spoiled. The students, employees of villages have to go to nearby towns or cities. So it is important to provide transport facilities to villages.

Question 4.
Why do you think waterways are important for a country?
Answer:
Almost all goods by traders are transported to other countries through seaports. It is the cheapest means of transport for goods. All the countries have inland waterways and many have inland coastal lines. So, I think waterways are important for any country.

Question 5.
How does the transport system become a means for livelihood?
Answer:
Many people are working in the transport system as drivers, conductors, accountants and mechanics etc. Their families also depend on this system. So the transport system becomes a means for livelihood.

Question 6.
What will happen if there is a rise in transport costs for goods made in factories? Illustrate with an example.
Answer:
If there is a rise in transport cost for goods made in factories, there would be a rise in the manufacturing cost of these goods. So the producer has to raise the price of the goods with the increase in price the consumer may not opt for the good. So the demand falls. The producer may incur heavy losses.
Ex: Mrs Bharathi is a businesswoman. She prints the cotton sarees with the help of some workers. She gets the cloth bales from ‘Dharmavaram’ on transport. Two months back she ordered 10 bales. Suddenly there is a rise in petrol charges Rs. 10 per litre. So the transport cost rose. Then she is supposed to raise the price of sarees. At present, nobody is purchasing the sarees. In a few days, she has to close her business.

Question 7.
Write a few slogans ‘Prevention of accidents’.
Answer:

1. Normal speed meets every need.
2. Alert today – Alive tomorrow.
3. Leave sooner – Drive slower – Live longer.
4. Feel the curves – but- don’t hug them.
5. Slow Down – your family will be waiting for you.

Question 8.
Congestion and traffic blocks are occurring due to the use of vehicles in a big way.
What measures do you suggest to prevent this? (Or)
Nowadays congestion and traffic blacks are occurring due to the use of vehicles in a big way. What measures do you suggest to prevent this?
Answer:
Measures to control the use of vehicles in a big way:

1. Government should take steps to reduce vehicle production.
2. Government should provide better transport facilities to reduce the usage of personal vehicles. .
3. Individuals should try to walk or cycling to shorter distances.
4. Parents should join their children in the nearest schools.
5. Workers/employes should reside near- their working places.
6. One day in a week should be ‘no vehicle day’.

Discussion:
Organise a demonstration/discussion with the police inspector/constable to the students on the topic “Road accidents-preventive measures”.
Answer:
Students: Good Morning Sir.
Constable: Good morning students.
Students: Sir Nowadays the majority of people lost their lives due to road accidents. Is there any programmes implemented by the government to control the accidents?
Constable: Yes children. In that part, only government conduct Road Safety Week every year.
Students: Sir, why do we celebrate Road Safety Week.
Constable: To control road accidents.
Students: Sir, which activities are included in the road safety week.
Constable: On this occasion, they give guidelines to the people to follow traffic rules.
Students: Is there any other programmes run by the A.P government about safety?
Constable: Yes, children. Government-run companies such as the A.P.S.R.T.C conduct awareness campaigns among drivers and give them the training to drive safely.
Students: Is there any special programmes for school and college students about road safety.
Constable: They also go to schools and colleges to organise essay writing, debate, and other competitions for students and encourage them to travel safely following traffic rules.
Students: Thank you sir, you give valuable information about road safety week and we also take responsibility to follow the road rules and make others also follow the rules and try to reduce road accidents.

Project Work

Question 1.
Interact with a driver working in transport and obtain information on the dangers
and other aspects in his job.
Answer:
Self Activity

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 9th Lesson Production in a Factory – A Paper Mill Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 9th Lesson Production in a Factory – A Paper Mill

7th Class Social Studies 9th Lesson Production in a Factory – A Paper Mill Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Imagine that you wish to start a leather or textile factory. What are the aspects you will have to consider for setting up a mill?
Answer:
The aspects I have to consider for setting up a mill (textile):
I have to –

1. select land for construction.
2. accumulate capital, work, and fixed.
3. install heavy machinery.
4. select skilled laborers and designers.
5. take the advice of seniors in the industry.
6. train me as the best entrepreneur.
7. prepare a checklist with questions
   Eg: What to?
   Why to?
   How to?
8. fix short term and long term goals,
9. make research about the market.

Question 2.
Explain the process of paper-making in your own words.
Answer:

• Step I – Forestry: Typically, trees used for papermaking are specially grown and harvested like a crop for that purpose
• Step II – Debarking, chipping, and recycling: To begin the process, logs are passed through a debarker, where the bark is removed, and through chippers, where spinning blades cut the wood into small chips. Those wood chips are then pressure-cooked with a mixture of water and chemicals in a digester.
  Used paper is another important source of paper fiber. The paper is shredded and mixed with water.
• Step III – Pulp preparation: The pulp is washed, refined, cleaned, and sometimes bleached, then turned to slush in the beater. Color dyes, coatings, and other additives are mixed in one and the pulp slush is pumped onto a moving wire screen.
• Step IV – Paper formation: As the pulp travels down the screen, water is drained away and recycled. The resulting crude paper sheet, or web, is squeezed between two large rollers to remove most of the remaining water and ensure smoothness and uniform thickness.
  The semi-dry web is then run through heated dryer rollers to remove the remaining water.
  Papermakers carefully test such things as uniformity of color and surface, water resistance, and ink holding ability.
• Step V – Paper finishing: The finished paper is then wound into large rolls. A slitter cuts the paper into smaller, more manageable rolls, and the paper is ready to use.

Question 3.
Do you think this paper mill will stop working one day? If it does, what will be the impact on the labourer’s lives?
Answer:
No, I do not think this paper mill will stop working one day.
If it does, the impact on the laborers’ lives will be as follows.

1. They may lose their livelihoods.
2. They increase the figure of unemployment.

Question 4.
Fill in the following table.

Answer:

Question 5.
Imagine a world without paper. What alternatives’ will you use instead of paper?
Answer:
It is impossible to imagine a world without paper.
Alternatives of paper: Cloth, leaves of some trees, floor and walls, etc.

Question 6.
What are your suggestions to stop pollution caused by industries?
Answer:
The steps to Be taken to stop pollution caused by industries:

1. The trees should be grown widely near industrial areas.
2. The mill owners should start an effluent treatment plant to which all the water mixed with chemicals is sent.

This machine will remove contaminants and produce environmentally safe water and solid waste suitable for disposal or reuse.

Question 7.
Organize a debate in the classroom on the pros and cons of the paper mill.
Answer:
Pros: It brings jobs. Gives an economic boost to the community.
Cons: They use a great deal of freshwater. The emissions stink badly. Often the smokestack will emit pollutants that blister. Paint on cars parked near them. Increased traffic of unsafe logging trucks whose drivers are paid by how many loads they can deliver in a day. Frequent severe injuries on the job due to the shredding of logs.

Question 8.
List the benefits and income received by a regular employee of the paper mill. Contrast them with that of a temporary employee and a casual worker.
Answer:

• Benefits and income received by a regular employee of the Papermill:
  A regular employee gets a number of benefits like higher salaries, provident funds, medical insurance, etc. Also if for any reason his employment is terminated or if he cannot work due to any accident etc., he will be paid compensation by the factory. He will also get a salary rise every year. They get regular holidays one day every week, festivals and some additional leaves. They get a uniform allowance, some years bonus.
• Benefits and income received by a temporary employee:
  They are paid lower salaries and do not get allowances or medical help or bonus. They do not get any paid holiday. However, they get work throughout the year and many get regularised as permanent workers after two or three years of working.
• Benefits and income received by a casual worker:
  They get employment 4 or 5 days a week. They are paid on a daily basis. They are paid about Rs. 100 -150 a day, Rs. 2500/- per month. They are also not entitled to any of the facilities that are available to permanent workers.

Question 9.
Compare the production of baskets by craftspersons and the production of paper with reference to the following points.
i) Workplace
ii) Tools/machines
iii) Raw materials
iv) Workers
v) Market
vi) Owners
Answer:
Comparison between the production of baskets by craftspersons and production of paper with reference to the following points:

Question 10.
There is a paper mill at Rajahmundry in East Godavari district. Why do you think it is not established in the district headquarters? Discuss.
Answer:
Paper mills are generally established near forests where bamboo and other softwood trees are available. This mill is also strategically located near multiple raw material sources and a perennial river source.

Question 11.
Locate the following countries on the world map.
a) Sri Lanka
b) Singapore
c) Nigeria
d) South Africa
e) Nepal 0 Malaysia
g) Bangladesh
Answer:

Question 12.
Read the third para of page 91. Do you think that the factories are taking care of their worker’s health? Why?
Factories provide employment to a large number of people. However, the workers who work in these factories often find the work very tedious and many of them become sick due to exposure to dust and chemicals. They also get paid very little. They are also often forced to live in slums with poor facilities.
Answer:
The factory owners didn’t care about workers, they only cared about the work and money. If the worker’s health disturbs, the work also disturbs. So they take care of their workers to some extent.

Project Work

You might have noticed some factories in your area causing pollution. Or imagine that a factory in your locality is causing pollution. Write a letter to the editor of a local newspaper and discuss the contents in the classroom.
Answer:

Letter to the editor

From
A.S.M.S. Gayatri
VII Class
77-28-5/A,
Santhi Nagar,
Vijayawada -15.

To
The Editor,
The Hindu,
Vijayawada.

Sir,
We are the residents of Santhi Nagar in Ajith Singh Nagar. In our locality, there is “Excel Industries” which produce electricity with ‘waste’. This was established by our Vijayawada Corporation and another private company. They collect ‘waste’ from all areas of Vijayawada. They dump in the open places. During alternative days they spray water on this ‘waste’. At those times there will be a bad smell for hours together. Many residents of our area are suffering from lung diseases and breathing problems.

We gave many complaints to the Municipal Commissioner but in vain. Nobody is taking care of our health. So, I take this to your kind notice to publish in your newspaper. Through this letter, I request the authorities to close the ‘factory’ and take care of our health.

Thanking you Sir,

Yours sincerely
A.S.M.S. Gayathri

Vijayawada,
Dt.xxxxxx

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 8th Lesson Industrial Revolution Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 8th Lesson Industrial Revolution

7th Class Social Studies 8th Lesson Industrial Revolution Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Correct the false sentences:
Under the putting-out system:
a) Spinners took cotton to the weavers.
Answer:
Correct statement: A cloth trader purchased cotton from a supplier and carried it to the spinners.

b) Unlike in the guild system traders controlled what product was to be made.
Answer:
Correct statement: Unlike in the guild system the capitalists controlled what product was to be made.

c) All work was done by the same group of people.
Answer:
Correct statement: Different activities could be done in different parts of the country by different groups of people.

Under the Guild system:
a) All small farmers were allowed to learn to weave.
Answer:
Correct statement: All small farmers were forced to learn to weave.

b) Weavers determined the prices and quality of the products.
Answer:
Correct statement: Capitalists determined prices and quality of the products.

Question 2.
Putting out a system is better than factory-based production of textiles. Do you agree?
Give reasons for your answer.
Answer:
Every system has its own merits and demerits.
Inputting out system different activities of the production could be done in different parts of the country. It consumes a lot of time and it is very much expensive. But in factory system production is carried on in one place called factory. This factory system is time-saving and less expensive when compared to the putting-out system. Inputting – out system every worker and craftsman get employment. But in factory system machines can do the work of several workers at the same time and therefore lakhs of people are expelled from the factories. Thus it leads to unemployment and unrest among the people. In putting out a system the craftsmen and workers control the whole process of production. But in the factory system, the factories are owned and managed by the capitalists. This widens the financial gap between the capitalists and owners. Thus it leads to unrest among the labourers.

Question 3.
If Kruthika argues “Railways in India were built only for the benefit of the people by the colonial rulers”, how can you counter this statement?
Answer:
No. It is not true. The English built railways not only for the benefit of Indian people, but to transport raw material to Indian ports and manufactured goods of England from Indian ports into the country. To transport cheap labour from villages to cities, and to transport their troops fast and easily to the nooks and corners of the country to link up all their trading centres in all parts of the country British established railways in India.

Question 4.
How will an increase in the wages of the workers affect industrial production?
Answer:

1. The workers cannot work with complete skills if they are not paid properly.
2. They cannot satisfy their basic needs with meagre wages.
3. If their pay is increased they can work for more time with enthusiasm.
4.  It results in an increase in production.
5. Then the capitalists won’t mind the increase in their expenditures.
6. Thus the increase in wages leads to an increase in production.

Question 5.
Why did factory owners pay low wages and force workers to work for long hours?
Answer:
Nowadays all facilities of production are owned and managed by capitalists. They invested money in workers, raw materials and machines. In this system, workers worked for wages. When the machines were introduced very few people were required to work on machines, all the rest would be expelled. So there are a lot of surplus workers available at hand for the capitalists. And the labourers are prepared to work even with meagre wages. Thus the capitalists who are aimed to get more and more profits to force the workers to work at low wages and they are forced to work for long hours under the whip.

Question 6.
Why do you think the working conditions in factories should be improved?
Answer:
The following steps are necessary for labourers.

1. Working hours should be reduced.
2. Minimum wages should be fixed.
3. An insurance scheme should be launched.
4. Holidays must be given to the labourers and industrial workers. In 1881 steps were taken for the welfare of the labour class and industrial workers.
5. Major changes swept industries with the coming of machines.
6. Machines could be worked by even unskilled persons. Thus skilled artisans were no longer required.
7. In their place, a large number of women and children were employed and made to work for meagre wages.
8. These conditions should be improved.

Question 7.
Why is it necessary for the government to enact laws to improve the working conditions in factories?
Answer:
The early factories were dreadful places of work. Industrial work had to face several hardships. They are

1. They had to work for more than 12 hours a day.
2. Machines could be worked by even unskilled people. So they were expelled from their jobs.
3. A large number of women and children were employed and made to work for meagre wages.
4. The children under 14 years of age were given hard jobs like pulling and pushing heavy loads and working near dangerous machines.
5. The workers were forced to live in makeshift houses and shelters.
6. Their areas of residence had little sanitation and their houses lacked proper ventilation and health facilities.
7. Accidents, diseases and epidemics were common in their slums.

So it is very much necessary for the governments to enact laws to improve the working conditions.

Question 8.
Why are children not allowed to work in factories?
Answer:
The Indian Constitution provides the Right against exploitation as a fundamental right.
Article 24 prohibits the employment of children in hazardous work as in some factories and mines. The Directive Principles prescribe that

1. the tender age of the children shall not be abused.
2. children are not forced by economic necessity to enter vocations unsuited to their age and strength.
3. children are given opportunities and facilities to develop in a healthy manner and in conditions of freedom and dignity and
4. childhood is protected against exploitation. Under the Children’s Right to Protection, the children are free from all forms of exploitation, abuse, inhuman or degrading treatment and neglect. So the children should not be employed in factories.

Question 9.
The transport system helps the industry justify this statement in the context of Industrialisation.
Answer:
Yes. It is true. The transport system helps the industry. Cheap and proper transportation is one of the most necessary infrastructures for Industrialisation. After the Industrial revolution industrial production increased so much. They needed raw material in large quantities. The countries did not have the raw material needed for the industry. For example, the cotton needed for producing cloth was grown in India and America. So the English had to import the cotton. In the same way, industrial production increased so much that it had to be sold in other countries. Thus transport is needed to import raw materials and export the manufactured goods to other countries. To carry the cheap labour from the villages to the urban areas the transport is needed. Thus we can justify the above statement ‘Transport system helps the industry’.

Question 10.
Locate the following places on the world map.
a) England b) Portugal c) France d) Spain
Answer:

Question 11.
Read the para ‘Urbanisation and slums on page 82 and comment on it.
Urbanisation and slums: Industrial revolution led to a gradual shift of people from villages to towns. Industries and other urban activities gave people livelihood. As people moved to towns that were newly emerging, they settled down in makeshift houses and shelters which were cramped and had little sanitation or other facilities. Accidents, diseases and epidemics were common. Most workers’ residential areas lacked proper ventilation, health and sanitation facilities. Slums became a common scenario in towns and cities, especially near the factories and mines. At the same time, distinct quarters came up for the rich and the powerful which were well provided in terms of open spaces, sanitation, water supply, roads and other facilities. Slowly people fought for civil rights and the conditions of the workers quarters also improved.
Answer:
Industrialisation led to urbanisation. Slums are caused due to urbanisation. It is very difficult to provide health, sanitation and shelter facilities to the growing population in the urban areas. Public amenities like water, roads and education are also should be provided. The same condition is present in urban areas even today also.

Project Work

Question 1.
You may recall the lesson on agriculture and trade in Class VI. Compare the nature of farmers and traders in Andhra Pradesh with traders in Britain or Europe. You can use a few criteria and tabulate.
Answer:
The traders in Europe were international traders. They earned many profits. They purchase raw materials and market finished goods.
But our traders are local traders. They earn small profits. They purchase the finished goods and sell them with a little margin.

Question 2.
Do you know any child working in a factory or shop? If you find, how do you respond?
Answer:
Yes. If I find it, I will immediately respond to the concerned authorities to take action against child labour.

SCERT AP Board 7th Class Social Solutions 7th Lesson Handicrafts and Handlooms Textbook Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Solutions 7th Lesson Handicrafts and Handlooms

7th Class Social Studies 7th Lesson Handicrafts and Handlooms Textbook Questions and Answers

Improve Your Learning

Question 1.
Do you think people have enough earnings from work like basket making and weaving?
Answer:
No. I think people do not have enough earnings from work like basket making and weaving.

Question 2.
Prepare a list of goods that could have substituted the basket. Discuss with your parents before preparing the list.
Answer:
List of goods which could have substituted the basket: Plastic basket, Plastic tray, Bamboo tray, Bamboo stand, Plastic bucket, Plastic bags, Woollen baskets and bags.

Question 3.
Many new products have replaced handicrafts – identify them and find out where they are produced. Discuss how this could affect the lives of handicrafts persons.
Answer:
a) Basket making:

1. Baskets made of bamboo and eetha chettu leaves require simple investment.
2. Basket makers are using very few materials mostly made of natural sources.
3. But many plastic industries produce goods like baskets with cheap rates.
4. So the demand for such products has reduced considerably.

b) Handloom weavers in Dharmavaram :

1. Dharmavaram sarees one traditionally woven in the interlocked weft technique.
2. Dharmavaram silk sarees are a benchmark in the traditional craft industry.
3. They are very famous for striking colour combinations with contrast pallu and border woven with exquisite brocade gold patterns.
4. Dharmavaram weavers face stiff competition from power loom and mill made cloth.
5. These are cheaper as they are produced on machines.
6. So weavers are not getting many rates for Dharmavaram sarees.

Thus the lives of basket makers and handloom weavers are getting worse.

Question 4.
Why did Polaiah’s family come to Kandukuru? Why does he have no right to vote in Kandukuru?
Answer:

1. Polaiah’s family came to Kandukuru to sell baskets and earn money.
2. a) Polaiah lives in a slum that does not have proper drainage, emits a foul smell and breeds mosquitoes and flies.
   b) The Municipal Corporation officials sometimes evict Polaiah and another basket
   maker families’ huts but they build them again.
   c) So these people like Polaiah don’t have any identity or proof of residence.
   d) In this way Polaiah have been denied voting rights and ration cards in this city

Question 5.
You may find crafts persons like Polaiah producing goods other than baskets. Meet two such persons, collect the following details and discuss them in the class. One sample is given for you.
Answer:

Question 6.
Why do you think patenting Dharmavaram silk saree weaving would help weavers in and around Dharmavaram?
Answer:

1. Dharmavaram is a small town in Ananthapur district in Andhra Pradesh.
2. The weavers here produce unique sarees called silk sarees, which are world-famous.
3. Dharmavaram Sarees are traditionally woven in the interlocked-weft technique.
4. Dharmavaram silk sarees are a benchmark in the traditional craft industry.
5. They are very famous for their striking colour combinations with contrast pallu and border woven with exquisite brocade gold patterns.
6. Recently Dharmavaram sarees received the patent right.
7. This means, no other handloom saree producers in the world can sell sarees in the name of “Dharmavaram silk sarees.”
8. Only those produced in Dharmavaram and its surrounding villages can be sold with this brand name.
9. These sarees are sold in India and abroad at high prices.

Question 7.
Should weavers procure raw materials, weave silk sarees and sell them directly to the people? What are the challenges in it?
(or)
Handloom weavers are facing a serious problem. They face stiff competition from power loom and mill made cloth, these are cheaper as they are produced on machines and also because they use synthetic yarn which is cheaper than cotton or silk even though it is popular due to its high quality and unique beauty, the Dharmavaram saree seems to be expensive. But weavers do not get a good rate due to middle men’s involvement.
Comment on the problems of weavers.
Answer:
Handloom weavers are facing many problems.

1. They face stiff competition from power loom and mill made cloth. Because these are cheaper as they are produced on machines.
2. The weavers are not getting their cost rate due to middle men’s involvement.
3. Their buyers are spread all over the world and they do not have direct contact with them.
4. Fashions in the cities change fast.
5. It is difficult for the weavers to know what kind of design are in demand.
6. Therefore they have to rely on middlemen to know about the designs.
7. Raw materials like cotton or silk yarn are produced in faraway centres.
8. So the weavers have to depend on middlemen for getting raw materials.

Question 8.
Prepare the flow diagram depicting the organisation of production in basket making and handloom textile weaving.
Answer:

1. The flow diagram for basket making:
   
2. The flow diagram for handloom textile weaving:
   

Question 9.
Compare the similarities and differences between basket making and Ikkat saree weaving and fill in the following table.

Answer:

Question 10.
List various handicrafts with locations in Andhra Pradesh and prepare a chart.
Answer:

Note: Please prepare a chart above the matter.

Project Work

Question 1.
Invite a craftsperson to your classroom or visit their workplace. Make a wallpaper showing different processes of their production.
Answer:
Student Activity

Question 2.
Meet different artisans in your village/locality fill in the following table and discuss in the classroom.

Answer:
Student Activity

SCERT AP 7th Class Maths Solutions Pdf Chapter 4 Lines and Angles Ex 4.3 Textbook Exercise Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Maths Solutions 4th Lesson Lines and Angles Exercise 4.3

Question 1.
Name three pairs of vertically opposite angles in the figure. If ∠AOB = 45°, then find ∠DOE.

Answer:
Vertically opposite angles :
∠AOB, ∠DOE; ∠BOC, ∠EOF; ∠COD, ∠AOF
Given ∠AOB = 45°
In the given figure, ∠AOB is the vertically opposite angle to ∠DOE.
So, ∠DOE = ∠AOB = 45°
∴ ∠DOE = 45°

Question 2.
In the given figure \(\overrightarrow{\mathbf{PQ}}\) is a straight line. Check whether x and y are vertically opposite angles or not. Give reason.

Answer:
\(\overrightarrow{\mathbf{PQ}}\) is a straight line. But \(\overrightarrow{\mathbf{SR}}\) is not a straight line.
If \(\overrightarrow{\mathbf{PQ}}\) and \(\overrightarrow{\mathbf{SR}}\) are intersecting lines the x and y become vertically opposite angles.
So, x and y are not vertically opposite angles.

Question 3.
Write any three examples for vertically opposite angles in your surroundings.
Answer:
Scissors, window grills, cross roads, rail cross junctions, etc.

Question 4.
In the given figure, the lines l and m intersect at point P. Observe the figure and find the values of x, y and z.

Answer:
Given l and m are intersecting lines at P.
∠y = 20° (vertically opposite angles)
∠x = ∠z (vertically opposite angles)
∠y + ∠x = 180° (linear pair)
⇒ 20° + ∠x = 180°
⇒ 20° + ∠x – 20° = 180°- 20
⇒ ∠x = 160°
∴ ∠x = ∠z = 160°
∠x = 160°, ∠y = 20° and ∠z = 160°.

Question 5.
In the given figure, two lines \(\overleftrightarrow{\mathbf{A D}}\) and \(\overleftrightarrow{\mathbf{E C}}\) intersects at O. Name two pairs of vertically opposite angles in the given figure.

Answer:
In the given figure \(\overleftrightarrow{\mathbf{A D}}\) and \(\overleftrightarrow{\mathbf{E C}}\) are intersecting at O.
∠AOE = ∠COD (Vertically opposite angles)
∠1 = ∠3
∠EOD = ∠AOC (Vertically opposite angles)
∠EOD = ∠AOB + ∠BOC (we know ∠AOC = ∠AOB + ∠BOC)
∠2 = ∠5 + ∠4

Question 6.
Two lines \(\overleftrightarrow{\mathbf{P S}}\) and \(\overleftrightarrow{\mathbf{Q T}}\) intersect at M. Observe the figure and find x.

Answer:
In the given figure \(\overleftrightarrow{\mathbf{P S}}\) and \(\overleftrightarrow{\mathbf{Q T}}\) are intersecting at M.
∠PMQ = ∠TMS (Vertically opposite angles)
∠QMS = ∠PMT (Vertically opposite angles)
∠QMR + ∠RMS = ∠PMT (we know ∠QMS = ∠QMR + ∠RMS)

But, given, ∠QMR = 40°, ∠RMS = x° and ∠PMT = 105°
⇒ 40° + x° – 40° = 105° – 40°
∴ x° = 65°

SCERT AP State 7th Class Telugu Textbook Solutions 4th Lesson మేలిమి ముత్యాలు Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu Solutions 4th Lesson మేలిమి ముత్యాలు

7th Class Telugu 4th Lesson మేలిమి ముత్యాలు Textbook Questions and Answers

ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు జవాబులు

ప్రశ్న 1.
చిత్రాన్ని చూడండి. చిత్రంలో ఎవరెవరున్నారు? – ఏం చేస్తున్నారు?
జవాబు:
చిత్రంలో ఇద్దరు ఉపాధ్యాయులూ, కొందరు విద్యార్థులూ, కొందరు విద్యార్థినులూ ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
చిత్రంలో మాట్లాడుతున్నది ఎవరు ? ఆయన ఏం చెప్తున్నారు? దాని భావం ఏమిటి?
జవాబు:
చిత్రంలో అధ్యాపకుడు మాట్లాడుతున్నాడు. ఆయన వేమన పద్యం పిల్లలకి చెపుతున్నాడు.

పై పద్య భావం :
ఓ వేమనా ! విను మేడిపండు చూస్తే, పైకి ఎఱ్ఱగా బాగా ఉంటుంది. కాని దాన్ని బద్దలు కొట్టి చూస్తే, లోపల పురుగులు ఉంటాయి. మేడిపండులాగే పిరికివాడు పైకి ధైర్యంగా కనిపిస్తాడు కాని, వాడిలో ధైర్యం ఏమాత్రమూ ఉండదు.

ప్రశ్న 3.
ఇలాంటి ‘పద్యాలు మీకు తెలిసినవి చెప్పండి.
జవాబు:
“అనగ ననగ రాగ మతిశయిల్లుచునుండు
తినగ తినగ వేము తియ్యనుండు
సాధనమున పనులు సమకూరు ధరలోన
విశ్వదాభిరామ ! వినుర వేమ !” (వేమన శతకం నుండి)

ఇవి చేయండి

I. వినడం – మాట్లాడడం

ప్రశ్న 1.
పాఠంలోని పద్యాలను రాగంతో పాడండి. అలాగే భావం అర్థమయ్యేలా చదవండి.
జవాబు:
మీ అధ్యాపకుని సాయంతో సాధన చేయండి. పద్యాలు – భావాలు చూచి చదవండి.

ప్రశ్న 2.
మీ తరగతిలో ఇద్దరు జతగా కూర్చోండి. ఒకరు పద్యం చదివితే, ఇంకొకరు భావం చెప్పండి.
జవాబు:
పద్యాలు – తాత్పర్యాలు చూచి పైన చెప్పినట్లు సాధన చెయ్యండి.

ప్రశ్న 3.
ఈ పాఠానికి మేలిమి ముత్యాలు అనే పేరు తగిన విధంగా ఉందా? ఎందువల్ల?
జవాబు:
ఈ పాఠమునకు “మేలిమి ముత్యాలు” అన్న పేరు తగిన విధంగానే ఉంది. ఈ పద్యాలలో నీతి వచనాలు అంటే సూక్తులు ఉన్నాయి. సూక్తులు అంటే మంచి మాటలు. మంచి మాటలు, మంచి ముత్యాల వంటివి. కాబట్టి ఈ పద్యాలకు ‘మేలిమి ముత్యాలు’ అన్న పేరు తగిన విధంగానే ఉంది.

II. చదవడం – 8యడం

ప్రశ్న 1.
పాఠంలోని ఏ ఏ పద్యాలలో ప్రాస పదాలు ఎక్కువగా ఉన్నాయి? వాటిని గుర్తించండి.
జవాబు:
1) ప్రాస అంటే వచ్చిన పదమే తిరిగి తిరిగి రావడం,
ఈ పద్యాలలో ఏడవ పద్యంలో ‘పత్రిక’ అన్న పదం మూడుసార్లు తిరిగి తిరిగి వచ్చింది. చూడండి.

ఆ. “పత్రికొకటియున్న పదివేల సైన్యము
పత్రికొక్కటున్న మిత్రకోటి
ప్రజకు రక్షలేదు పత్రికలేకున్న
వాస్తవమ్ము నార్లవారి మాట.”

అలాగే మొదటి పద్యంలో ‘ల’ అనే హల్లు పెక్కు పర్యాయములు తిరిగి తిరిగి వచ్చింది.

క. కలిమిగల లోభికన్నను
విలసితముగఁ బేద మేలు వితరణి యైనన్
చలిచెలమ మేలు కాదా
కులనిధి యంభోధి కన్న గువ్వలచెన్నా !

అలాగే రెండవ పద్యంలో ‘వ’ అనే ప్రాసాక్షరము చాలాసార్లు తిరిగి తిరిగి వచ్చింది. గమనించండి.

క. అవయవహీనుని, సౌంద
ర్యవిహీను, దరిద్రు, విద్యరానియతని, సం
స్తవనీయు, దేవు, శ్రుతులన్
భువి నిందింపఁ దగదండ్రు బుధులు కుమారా!

ప్రశ్న 2.
పాఠం ఆధారంగా క్రింది విషయాలకు తగిన పద్యాలను చదవండి. పద్యభావాన్ని సొంతమాటల్లో చెప్పండి.
అ) కష్టపడితే ఫలితం ఉంటుంది.
జవాబు:
పై భావానికి తగిన పద్యం ఇది.
“సానఁబెట్టిన వజ్రంబు లీను కాంతి
పొలము జక్కగ దున్నిన ఫలమునిచ్చు
నటులే యజ్ఞానియైనను నవనిపైని
విద్య నేర్చినయేని వివేకియగును”

భావం :
సానబెడితేనే వజ్రం కాంతులను వెదజల్లుతుంది. చక్కగా దున్నితేనే, పొలం పండుతుంది. విద్య నేర్చుకుంటే, అజ్ఞాని సైతం వివేకం కలవాడు అవుతాడు. కాబట్టి కష్టపడితేనే ఫలితం ఉంటుందని ఈ పద్యం చెబుతోంది.

ఆ) ఎవర్నీ చిన్నచూపు చూడగూడదు.
జవాబు:
పై భావానికి తగిన పద్యం ఇది.
“అవయవహీనుని, సౌంద
ర్యవిహీను, దరిద్రు, విద్యరానియతని, సం
స్తవనీయు, దేవు, శ్రుతులన్
భువి నిందింపఁ దగదండ్రు బుధులు కుమారా!”

భావం :
అవయవాలులేని వాళ్ళనూ, అందంగా లేనివాళ్ళనూ, బీదవాళ్ళనూ, చదువురాని వాళ్ళనూ, గొప్పవాళ్ళనూ, దైవాన్నీ, వేదాలనూ నిందించకూడదు. కాబట్టి ఎవర్నీ చిన్నచూపు చూడడం తగదు అని ఈ
పద్యం చెపుతోంది.

ఇ) “మంచివాళ్ళతో సావాసం మేలు చేస్తుంది”.
జవాబు:
పై భావానికి తగిన పద్యం ఇది.
“సత్యసూక్తి ఘటించు ధీజడిమ మాన్చు
గౌరవమొసంగు జనులకు గలుషమడఁచు
గీర్తిఁ బ్రకటించు చిత్తవిస్ఫూర్తిఁ జేయు
సాధుసంగంబు సకలార్థ సాధనంబు.”

భావం :
మంచి వాళ్ళతో స్నేహం, సత్యాన్ని మాట్లాడేలా చేస్తుంది. మందగొడితనాన్ని పోగొడుతుంది. మనస్సును బాగుచేస్తుంది. కీర్తిని వ్యాపింపజేస్తుంది. మంచివారితో స్నేహం, అన్ని కార్యాలనూ. సాధిస్తుంది. కాబట్టి మంచివాళ్ళతో సావాసం చెయ్యాలి.

ఈ) పుస్తకాలను పువ్వుల్లా చూడాలి.
జవాబు:
ఆ. పుస్తకముల నీవు పూవువలెను జూడు
చింపఁబోకు మురికి చేయఁబోకు
పరుల పుస్తకముల నెరవు తెచ్చితి వేని
తిరిగి యిమ్ము వేగ, తెలుఁగు బిడ్డ !
భావం :
ఓ తెలుగు బిడ్డా ! పుస్తకాలను పువ్వుల్లా జాగ్రత్తగా చూడు. వాటిని చింపవద్దు. మురికి చేయవద్దు. ఇతరుల పుస్తకాలు అడిగి తెచ్చుకుంటే, వాటిని త్వరగా ఇచ్చి వేయాలి.

3. పాఠంలోని పద్యాలు ఆధారంగా కింద తెలిసినవాటిని దేనితో పోల్చారో చెప్పండి.
అ) ధనికుడైన పిసినారి
జవాబు:
ధనికుడైన పిసినారిని, (అంభోధితో) ఉప్పునీటి సముద్రంతో పోల్చాడు.

ఆ) పేదవాడు
జవాబు:
దాన గుణముగల పేదను, ‘చలిచెలమ’తో పోల్చాడు.

ఇ) చెడ్డవాళ్ళ స్నేహం
జవాబు:
చెడ్డవాళ్ళ స్నేహాన్ని ఉదయం పూట నీడతో పోల్చాడు.

ఈ) మంచివాళ్ళ స్నేహం
జవాబు:
మంచి వాళ్ళ స్నేహాన్ని సాయంకాలపు నీడతో పోల్చాడు.

ఉ) డబ్బు సంపాదించి కూడబెట్టడం
జవాబు:
డబ్బు సంపాదించి కూడబెట్టడాన్ని, తేనెటీగలు తేనెను కూడబెట్టడంతో పోల్చాడు.

ఊ) కోటిమంది మిత్రులు
జవాబు:
పత్రికను కోటి మంది మిత్రులతో పోల్చాడు.

4. పాఠం ఆధారంగా కింది ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

అ) ఎవరెవరిని చులకనగా చూడగూడదు?
జవాబు:
అవయవ లోపం ఉన్నవాళ్ళనూ, అందంగా లేనివాళ్ళనూ, పేదవాళ్ళనూ, చదువురాని వాళ్ళనూ, గొప్పవాళ్ళనూ, దైవాన్నీ, వేదాలనూ చులకనగా చూడరాదు.

ఆ) పుస్తకాలను మనం ఎలా జాగ్రత్తగా ఉంచుకోవాలి?
జవాబు:
పుస్తకాలను పువ్వుల్లా చూడాలి. వాటిని చింపకూడదు, మురికి చేయకూడదు. ఇతరుల పుస్తకాలు అడిగి తెచ్చుకుంటే, వాటిని తొందరగా తిరిగి వారికి ఇచ్చివేయాలి.

ఇ) చదువుకుంటే ఎవరైనా ఎలా మారతారు?
జవాబు:
చదువుకుంటే అజ్ఞాని అయినా సరే, వివేకిగా మారతాడు.

ఈ) మంచివారి సహజ గుణాలేవి?
జవాబు:
ఆపదలు వచ్చినప్పుడు ధైర్య గుణం, ఐశ్వర్యం వచ్చినపుడు ఓర్పు, సభలో వాక్చాతుర్యం, యుద్ధంలో శౌర్యం చూపడం, కీర్తి యందు ఆసక్తి, విద్య నేర్చుకోవాలనే అనురాగం అన్నవి, మంచివారికి సహజ గుణాలు.

5. పాఠంలోని పద్యాలు ఆధారంగా చేసుకొని తప్పొప్పులు గుర్తించండి.

అ) ఎవరి దగ్గర నుంచి అయినా పుస్తకాలు తెచ్చుకుంటే వాళ్ళు అడిగిన వెంటనే ఇవ్వాలి.
జవాబు:
తప్పు

ఆ) కష్టపడ్డ తరువాత పొందే సుఖం ఎంతో గొప్పగా ఉంటుంది.
జవాబు:
ఒప్పు

ఇ) పత్రికలు లేకుంటే ప్రజలకు రక్షణ లేదు.
జవాబు:
ఒప్పు

ఈ) ధనవంతుడి విషయాలు తొందరగా ప్రచారం కావు.
జవాబు:
తప్పు

ఉ) మంచివాళ్ళతో స్నేహం చేస్తే, వాళ్ళ కీర్తి కూడా వ్యాప్తి చెందుతుంది.
జవాబు:
ఒప్పు

ఊ) ఎవరైనా అన్నం తింటారేకాని బంగారం తినరు.
జవాబు:
ఒప్పు

ఎ) సంపాదించిన సొమ్మును అనుభవించకుండా దాచి పెట్టాలి.
జవాబు:
తప్పు

III. స్వీయరచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి వాక్యాలలో జవాబులు రాయండి.

అ) ధనికుడైన పిసినారిని సముద్రంతో, దానగుణమున్న పేదవాడిని మంచి నీటి మడుగుతోనూ పోల్చడాన్ని గురించి మీ అభిప్రాయం తెలపండి.
జవాబు:
ధనికుడైన పిసినారి వద్దగల ధనం; ఎవరికీ ఉపయోగపడదు. ఎందుకంటే అతడు ఎవరికీ ఇవ్వడు. అతడు దాన్ని అనుభవించడు. అతని వద్ద ధనం ఉన్నా వ్యర్థమే. అలాగే సముద్రంలో నీరు ఎంతో ఉన్నా, ఉప్పుగా ఉండడం వల్ల అది ఎవరికీ ఉపయోగపడదు. దానగుణం ఉన్న పేదవాడు కొంచెమే ఇవ్వగలడు. . అలాగే చలిచెలమలో నీళ్ళు కొంచెమే ఉన్నా, అవి దాహం తీరుస్తాయి. పేదవాడు ఇచ్చేది కొంచెమైనా అది అవసరానికి పనికి వస్తుంది.

ఆ) అవయవలోపం ఉన్నవాళ్ళనూ, అందంగా లేనివాళ్ళనూ చులకనగా చూడగూడదని తెలుసుకున్నారు కదా! కాబట్టి వాళ్ళను కూడా అందరితో సమానంగా చూడటానికి ఏం చేయాలి?
జవాబు:
అందంగా ఉండడం అనేది, భగవంతుడు మనకు ఇచ్చిన వరం. అలాగే అవయవాలన్నీ ఏ లోపం లేకుండా ఉండడం కూడా దేవుడు మనపై చూపిన అనుగ్రహమే. దేవుడు అన్నీ అందరికీ ఇవ్వడు. డబ్బు కొందరికి ఇస్తాడు. కొందరికి ఇవ్వడు. అందుచేత మంచి మనస్సుతో, అవయవ లోపం ఉన్నవారిపై దయ చూపించాలి. వారికి సాయం చేయాలి. అంతేకాని వారిని చులకనగా చూడరాదు. అవయవ లోపం కలవారికి చదువుకోవడానికి, ఉద్యోగాలకు రిజర్వేషనులు ఇవ్వాలి. వారికి దానధర్మాలు చేయాలి.

ఇ) ఎంతటి అజ్ఞాని అయినా చదువుకొంటే వివేకి అవుతాడనే విషయాన్ని సమర్థిస్తూ రాయండి.
(లేదా)
“విద్యనేర్చినయేని వివేకియగును” అన్న విషయాన్ని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు:
దేశంలో ఎందరో విజ్ఞానవంతులు ఉన్నారు. వారు అందరూ పాఠశాలల్లోనో, గురువుల వద్దనో చదువుకున్నవారే. చదువుకోకపోతే ఎవరూ జ్ఞానం సంపాదించలేరు. పుట్టగానే తెలివైన వారిగా ఎవరూ పుట్టరు. ఎంత రత్నమైనా సాన పెట్టనిదే ప్రకాశించదు. దున్నకపోతే పొలంలో పంటలు పండవు. కాబట్టి ఎంత అజ్ఞాని అయినా, చదువుకొంటే తప్పక వివేకి అవుతాడు.

ఈ) “సుభాషిత రత్నావళి” పద్యంలో కవి, స్నేహాన్ని నీడతో పోల్చాడుకదా ! ఇది సరైనదేనా ? దీని మీద మీ అభిప్రాయం తెలపండి.
జవాబు:
సుభాషిత రత్నావళి పద్యంలో చెడ్డవాళ్ళ స్నేహం ఉదయం పూట నీడలాగా, మంచివాళ్ళతో స్నేహం సాయంకాలం నీడలాగా ఉంటుందని చెప్పాడు. ఈ పోలిక బాగుంది. ఉదయం పూట మననీడ, మనం ఉన్నదానికంటే పెద్దదిగా పడుతుంది. క్రమంగా ఆ నీడ చిన్నది అవుతుంది. దానిని బట్టి చెడ్డవాళ్ళతో స్నేహం మొదట ఎక్కువగా ఉండి, తర్వాత క్రమంగా తగ్గిపోతుందని తెలుస్తుంది.

మంచివారితో స్నేహం సాయంకాలం నీడలాగా మొదట చిన్నదిగా ఉండి, క్రమంగా పెరుగుతుందని తెలుస్తుంది. కాబట్టి పద్యంలో మంచి, చెడ్డ వారలతో స్నేహాల్ని, ఉదయ, సాయంత్రపు నీడలతో పోల్చడం సరి అయినదే, అని నా అభిప్రాయం.

ఉ) “ధనవంతులు చేసే చిన్న పనికి కూడా గొప్ప ప్రచారం లభిస్తుంది. అదే పేదవాళ్ళ గొప్పపనికి కూడా ఎలాంటి – ప్రచారం ఉండదు” అని వేమన ఎన్నో వందల సంవత్సరాల క్రిందట అన్నాడు కదా ! ఈ పరిస్థితే నేడు కూడా ఉందా? ఇలా ఎందుకు ఉంటుంది?
జవాబు:
ధనవంతుడికి చిన్న కురుపు వేసినా అందరూ దాన్ని గూర్చి పెద్దగా చెప్పుకుంటారు. ఆయన యోగక్షేమాలను అడుగుతారు. ధనవంతుడి అవసరం అందరికీ ఉంటుంది కాబట్టి ధనవంతుడికి ప్రచారం ఎక్కువ అవుతుంది. అదే బీదవాడి ఇంట్లో పెళ్ళి అయినా, అతడు పదిమందికీ భోజనాలు పెట్టలేడు కాబట్టి, ఆ వార్తకు ప్రచారం ఉండదు. కాబట్టి వేమన చక్కగా ఈ విషయాన్ని గమనించి చెప్పాడు. ఈ పరిస్థితి నేడు కూడా ఉంది. ధనవంతుడు ఊరిలో గుడి కట్టిస్తే అందరూ చెప్పుకుంటారు. బీదవాడు రక్తదానం చేసినా, ఎవరూ దాన్ని. గూర్చి చెప్పుకోరు.

ఊ) కింది వాటిలో ఏది సరైనదని భావిస్తున్నారు? ఎందుకో వివరించండి.
1. డబ్బు సంపాదిస్తే పొదుపు చేసి, అనుభవించాలి.
2. డబ్బు సంపాదిస్తే పొదుపు చేసి దానం చేయాలి.
3. డబ్బు సంపాదిస్తే దానం చేయాలి, అనుభవించాలి.
4. దానం చేయడం కోసం, అనుభవించడం కోసం డబ్బు సంపాదించక పోవడం మేలు.
జవాబు:
“డబ్బు సంపాదిస్తే దానం చేయాలి, అనుభవించాలి” అన్న 3వ వాక్యం సరిఅయినది.. డబ్బు దాస్తే అది దొంగలపాలు అవుతుంది. లేదా రాజునకు వశం అవుతుంది.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

అ) పుస్తకాలను పువ్వుల్లాగ జాగ్రత్తగా చూడాలని తెలుసుకున్నారు .కదా ! పుస్తకాల గొప్పతనం ఏమిటి? వాటిని గురించి ఎందుకు జాగ్రత్త తీసుకోవాలి?
జవాబు:
పూర్వం విజ్ఞానాన్ని అంతా మెదడులోనే గుర్తుపెట్టుకొనేవారు. పుస్తకాలు వచ్చిన తరువాత ప్రపంచ విజ్ఞానం అంతా పుస్తకాలలోకి చేరింది. మనకు జ్ఞాపకం లేకపోతే పుస్తకాలు చూచి గుర్తు చేసుకొంటాము. మన ప్రాచీన విజ్ఞానం భారత భాగవత రామాయణాలలోనూ, నేటి సైన్సు లెక్కల విజ్ఞానం, నేటి శాస్త్ర గ్రంథాలలోనూ ఉంది. పుస్తకాలు, మనం విజ్ఞానం సంపాదించడానికి ముఖ్యమైన ఆధారాలు. కాబట్టి పుస్తకాలను పువ్వుల్లా చూడాలి. చింపరాదు, ఎరవు ఇవ్వరాదు. ఎరువు తెస్తే, వెంటనే ఇచ్చేయాలి. పుస్తకాలు ప్రపంచ విజ్ఞానాన్ని తమ గుప్పిటలో పెట్టుకున్న పెన్నిధులు.

ఆ) మంచివాళ్ళతో స్నేహం చేస్తే కలిగే ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
జవాబు:
మంచివారితో స్నేహం వలన, వారు మనలను పాపకార్యాల నుండి మళ్ళిస్తారు. మనచే మంచి పనులు చేయిస్తారు. మన రహస్యాన్ని రక్షిస్తారు. మన సద్గుణములను ప్రకటిస్తారు. ఆపత్కాలంలో – మన వెంట ఉంటారు. మనకు లేనప్పుడు సాయం చేస్తారు. మంచివారు మనకు అన్నివిధాల సాయం చేస్తారు. శ్రీరాముడు సుగ్రీవుడు, విభీషణులనే మంచివారితో స్నేహం చేశాడు. వారి సాయంతో రావణుని సంహరించాడు.

ఇ) ‘పత్రికలు పదివేల సైన్యంతో, కోటిమంది మిత్రులతో సమానం’ అని తెలుసుకున్నారు కదా ! పత్రికలవల్ల ఉపయోగాలు వివరించండి.
(లేదా)
నిత్యజీవితంలో పత్రికల ఉపయోగాలను మీ సొంతమాటలలో రాయండి.
జవాబు:
సహజంగా పత్రికలను చదివితే, మనకు ఎన్నో తెలియని విషయాలు తెలుస్తాయి. దేశ విదేశాలలో, మన – రాష్ట్రంలో జిల్లాలో జరిగే విషయాలన్నీ పత్రికల వల్ల తెలుస్తాయి. విషయం పత్రికలో ప్రకటిస్తే ఆ పత్రిక చూచే వారందరికీ తెలుస్తుంది. ప్రభుత్వం చేసే కార్యక్రమాలు, వారి అభిప్రాయాలు పత్రికల ద్వారానే ప్రజలకు తెలుస్తాయి. పత్రికలు ప్రజాభిప్రాయానికి గీటురాళ్ళు.

ఎవరైనా కష్టదశలో ఉండి, ఇతరుల సాయం కోరి పత్రికలో ప్రచురిస్తే ప్రజలు వారిని ఆదుకుంటారు. ఈ ధరవరల సమాచారం, పెండ్లి కావలసిన యువతీయువకుల సమాచారం, వగైరా తెలుస్తుంది. కాబట్టి ఒక్క పత్రిక, 10 వేల సైన్యంతో, కోటిమంది మిత్రులతో సమానం.

IV. పదజాలం

1. కింది పేరాలోని గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు తెలుసుకోండి. అవే అర్థాలనిచ్చే పదాలతో, పేరాను తిరిగి రాయండి.

“ఒక ఊళ్ళో ఒక లోభి ఉండేవాడు. అతను ఎంతో   కూడబెట్టాడు. ఆ సొమ్ము తాననుభవించడు, ఎవరికీ ధర్మం చేయడు. పుత్తడితో నగలు చేయించుకొని వాటిని చూసుకొని విర్రవీగేవాడు. చదువు నేరిస్తే వివేకం కలుగుతుందని ఎంతమంది చెప్పినా, అజ్ఞానం వల్ల వినలేదు. తుదకు ఆ సంపాదన దొంగలపాలైంది. సత్యాన్ని గ్రహించాడు. చదువు మొదలుపెట్టాడు. అందరూ హర్షించారు.
జవాబు:
ఒక ఊళ్ళో ఒక పిసినారి ఉండేవాడు. అతను ఎంతో డబ్బు కూడబెట్టాడు. ఆ సొమ్ము తాననుభవించడు, ఎవరికీ దానం చేయడు. బంగారంతో నగలు చేయించుకొని వాటిని చూసుకొని గర్వపడేవాడు. చదువు నేరిస్తే విజ్ఞానం కలుగుతుందని ఎంతమంది చెప్పినా అవివేకం వల్ల వినలేదు. చివరకు ఆ సంపాదన దొంగల పాలైంది. యథార్థాన్ని గ్రహించాడు. చదువు మొదలుపెట్టాడు. అందరూ సంతోషించారు.

2. కింది పదాలను మీరు మాట్లాడే భాషలోకి మార్చి రాయండి.
ఉదా : వృక్షంబు – వృక్షము – వృక్షం
అ) వజ్రంబు – వజ్రము – వజ్రం,
ఆ) ప్రాణంబు – ప్రాణము – ప్రాణం
ఇ) సంగంబు – సంగము – సంగం
ఈ) సాధనంబు – సాధనము – సాధనం
ఉ) బంగారంబు – బంగారము – బంగారం

3. కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు సమానార్థకాలు రాయండి.
ఉదా : సంపదతో గర్వపడకూడదు. (కలిమి)

అ. సముద్రం మీద ఓడలు ప్రయాణిస్తాయి. (అంభోధి)
ఆ. పున్నమి రాత్రి చంద్రుడు ప్రకాశిస్తాడు. (రేయి)
ఇ. భూమి మీద ఎవరూ శాశ్వతంగా ఉండరు. (ధరణి)
ఈ. వికలాంగులను నిందించగూడదు. (దూషించడం)

4. కింది వాక్యాలలోని గీత గీసిన పదాలను చదివి, ఖాళీలలో వాటికీ వ్యతిరేక పదాలు రాయండి.

అ) కలిమిలో గర్వపడకూడదు ………. కుంగిపోకూడదు.
జవాబు:
లేమి

ఆ) సజ్జనులతో స్నేహం చేయాలి. ………. దూరంగా ఉండాలి.
జవాబు:
దుర్జనులకు

ఇ) సత్యాన్ని పలకడం అలవరచుకోవాలి. ……….. అనర్థాలకు దారితీస్తుంది.
జవాబు:
అసత్యం

ఈ) కీర్తి రావాలంటే కష్టపడాలి. ………. మాత్రం అరక్షణంలో వస్తుంది.
జవాబు:
అపకీర్తి

ఉ) ఆకలి, దప్పికా, నిద్రా దరిద్రుడికీ, ………. కీ ఒకేలా ఉంటాయి.
జవాబు:
ధనవంతుడి

ఎ. వ్యతిరేకపదములు

లోభి × వితరణి
గౌరవము × అగౌరవము
మేలు × కీడు
వివేకి × అవివేకి
పరులు × స్వజనులు
ధైర్యము × అధైర్యము
జ్ఞాని × అజ్ఞాని
అనురక్తి × విరక్తి
మొదలు × తుది
వృద్ధి × హాని
పూర్వము × పరము
మిత్రుడు × శత్రువు
వాస్తవము × అవాస్తవము
పేద × ధనికుడు

5. కింది ప్రకృతి పదాలు చదవండి. వాటికి సంబంధించిన వికృతి పదాలు రాయండి.

ప్రకృతి – వికృతి
(అ) పుస్తకం – పొత్తం
(ఆ) సుఖం – సుగము
(ఇ) భూమి – బూమి
(ఈ) ధర్మం – దమ్మము
(ఉ) శ్రీ – సిరి
(ఊ) గౌరవం – గారవము
(ఎ) భృంగారం – బంగారము
(ఏ) ప్రాణం – పానము

బి. ఈ పదాలకు ప్రకృతి – వికృతులు వ్రాయండి.
ప్రకృతి – వికృతి
(అ) వ్యర్థము – వమ్ము
(ఆ) విద్య – విద్దె
(ఇ) భూ – బువి
(ఈ) శాణము – సాన
(ఉ) ఫలము – పండు
(ఊ) పుత్తళి, పుత్తళిక – పుత్తడి
(ఋ) గుణము – గొనము
(ఋ) యశము – అసము
(ఎ) శక్తి – సత్తి
(ఏ) ఛాయ – చాయ
(ఐ) కీర్తి – కీరితి
(ఒ) గర్భము కడుపు
(ఓ) స్వము – సొమ్ము

V. సృజనాత్మకత

1. పాఠంలోని పద్యాలను ఆధారంగా చేసుకొని మంచి సూక్తులను, నినాదాలను తయారుచేయండి. వాటిని ప్రదర్శించండి.
(లేదా)
“మేలిమి ముత్యాలు” పాఠం ఆధారంగా మీకు నచ్చిన నాలుగు సూక్తులను రాయండి.
జవాబు:

1. “కలిమిగల లోభికంటె వితరణియైన పేద మేలు”.
2. పుస్తకములను పువ్వుల్లా, చూడు.
3. సానపెడితేనే వజ్రం. శోభిస్తుంది.
4. విద్యనేరిస్తే వివేకి అవుతాడు.
5. పేదవాడి యింట్లో పెళ్ళెనా ఎవరికీ తెలియదు.
6. పత్రికొకటి యున్న పదివేల సైన్యము.
7. ప్రజకు రక్షలేదు పత్రికలేకున్న.
8. సాదుసంగంబు సకలార్థసాధనంబు.
9. లక్షాధికారైన లవణమన్నమెకాని, మెఱుగు బంగారంబు మింగబోడు.

VI. ప్రశంస

1. ఇతర భాషలలోని మంచి సూక్తులను తెలుసుకోండి. వాటిని గురించి చర్చించండి.
జవాబు:
1) “విభూషణం మౌన .మపండితానామ్” (సంస్కృత సూక్తి) (చదువురాని వారికి మౌనమే అలంకారం)
2) ‘మూర్బస్య నాస్యౌషధమ్’ (సంస్కృత సూక్తి) (మూర్ఖుడికి మందులేదు)
3) ‘విద్యావిహీనః పశుః’ (సంస్కృత సూక్తి) (విద్యరాని వాడు వింత పశువు)

2. కింది పట్టికలోని అంశాలను చదవండి. మీరు చేసేవి, చేయనివి గుర్తించండి.
జవాబు:
అ) నేను ఎవరి దగ్గరయినా పుస్తకం తీసుకొంటే, వెంటనే చదివి తిరిగి ఇస్తాను. (✓)
ఆ) నా తరగతిలో కొద్దిమందితోనే మర్యాదగా ఉంటాను. (✗)
ఇ) నేను డబ్బు ఖర్చుపెట్టకుండా దాచుకుంటాను. (✗)
ఈ) నేను కేవలం మంచివాళ్ళతో మాత్రమే స్నేహం చేస్తాను. (✓)
ఉ) నా పుస్తకాలను నేను జాగ్రత్తగా ఉంచుకొంటాను. (✓)
ఊ) అవయవలోపం ఉన్నవాళ్ళకు నేను సహయం చేస్తాను. (✓)
ఎ) నేను బాగా చదువుకొని గొప్ప కవిలా ఎదుగుతాననే నమ్మకం ఉంది. (✓)

VII. ప్రాజెక్టు పని

1. శతక కవులకు సంబంధించిన విషయాలను సేకరించి కింది పట్టికలో రాయండి.

VIII. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం

1. కింది మాటలను చదవండి. మార్పును గమనించండి.

1. ఎండవానలు – ఎండా, వానా
2. తల్లిదండ్రులు – తల్లీ, తండ్రీ
3. రేయింబవళ్ళు – రేయీ, పగలూ
4. గంగాయమునలు – గంగా, యమునా

వీటిని “ద్వంద్వ సమాసాలు” అంటారు. ద్వంద్వ సమాసాల్లో రెండూ నామవాచకాలే ఉంటాయని, ఇవి “కలిసినప్పుడు బహువచన రూపం ఏర్పడుతుంది. ఈ విషయాలు మీరు ఆరవ తరగతిలో నేర్చుకున్నారు.

2. కింది విగ్రహవాక్యాలను సమాస పదాలుగా మార్చండి.
ఉదా : రాముడూ, లక్ష్మణుడూ – రామలక్ష్మణులు
అ) కుజనుడూ, సజ్జనుడూ – కుజనసజ్జనులు
ఆ) కూరా, కాయా – కూరగాయలు
ఇ) అన్నా, తమ్ముడూ – అన్నదమ్ములు
ఈ) కష్టమూ, సుఖమూ – కష్టసుఖములు
ఉ) ,మంచి, చెడూ – మంచిచెడులు

3. క్రింది సమాస పదాలను ఉదాహరణలో చూపిన విధంగా వివరించండి.
ఉదా : నవరసాలు – నవ (9) సంఖ్య గల రసాలు
ఊ) రెండు జడలు – రెండు (2) సంఖ్యకల జడలు
ఎ) నాలుగు వేదాలు – నాలుగు (4), సంఖ్యకల వేదాలు
ఏ) దశావతారాలు – దశ (10) సంఖ్యకల అవతారాలు
ఐ) చతుషష్టి కళలు – చతుషష్టి (64) సంఖ్యగల కళలు
ఒ) ఏడు రోజులు – ఏడు (7) సంఖ్యగల రోజులు

గమనిక :
పైన పేర్కొన్న సమాసాల్లో మొదటి (పూర్వ) పదంలో, ‘సంఖ్య’ ఉండటాన్ని గమనించారు కదా. ఇలా సమాసంలో మొదటి పదం సంఖ్యావాచకంగాను, రెండవ పదం నామవాచకం ఉంటే దానిని సంఖ్యగల సమాసాన్ని, ‘ద్విగు సమాసం’ అంటారు.

4. కింద పేర్కొన్న సమాసాలకు విగ్రహవాక్యాలు రాసి, అవి ఏ సమాసాలో గుర్తించండి. కారణాలు చర్చించండి.

గమనిక :
ఎ) 1, 4, 5, 10 ప్రశ్నలలోని సమాసాలలో రెండు పదాలూ నామవాచకములు, అవి కలసి బహువచన రూపాలు ఏర్పడ్డాయి. కాన అవి ద్వంద్వ సమాసాలు.

బి) 2, 3, 6, 7, 8, ‘9, ప్రశ్నలలోని సమాసాలలో మొదటి పదంలో సంఖ్య ఉంది. అందువల్ల అవి ‘ద్విగు సమాసాలు’

5. కింది పదాలను విడదీసి సంధి పేర్లు రాయండి.

1. బాధైనను = బాధ + ఐనను = (అ + ఐ = ఇ) – అకారసంధి
2. పత్రికొకటి = పత్రిక + ఒకటి = (అ + ఒ = ఒ) – అకారసంధి
3. పెండ్లి = పెండ్లి + ఐన = (ఇ + ఐ = ఐ) – ఇకారసంధి
4. జుంటీగ = జుంటి + ఈగ = (ఇ + ఈ = ఈ) – ఇకారసంధి
5. తెచ్చితివేని = తెచ్చితివి + ఏని = (ఇ + ఏ = ఏ) – ఇకారసంధి
6. వారకెక్కు = వార్తకు + ఎక్కు = (ఉ + ఎ = ఎ) – ఉకారసంధి
7. జనితమైన = జనితము + ఐన = (ఉ + ఐ + ఐ) – ఉకారసంధి
8. గౌరవమొసంగు = గౌరవము + ఒసంగు = (ఉ + ఒ = ఒ) – ఉకారసంధి
9. కలుషమడచు = కలుషము + అడచు = (ఉ + అ = అ) – ఉకారసంధి
10. దొంగలకిత్తురు = దొంగలకు + ఇత్తురు = (ఉ + ఇ = ఇ) – ఉకారసంధి
11. పూవువోలె = పూవు + పోలె – గసడదవాదేశ సంధి
12. పుత్తడిగలవాని – పుత్తడి + కలవాని – గసడదవాదేశసంధి
13. కూడఁబెట్టూ = కూడన్ + పెట్టు – సరళాదేశసంధి (లేక) ద్రుతప్రకృతిక సంధి
14. చింపఁబోకు = చింపన్ + పోకు – సరళాదేశసంధి (లేక) ద్రుతప్రకృతిక సంధి
15. చేయఁబోకు = చేయన్ + పోకు – సరళాదేశసంధి (లేక) ద్రుతప్రకృతిక సంధి
16. సానఁబెట్టిన = సానన్ + పెట్టిన – సరళాదేశసంధి (లేక) ద్రుతప్రకృతిక సంధి
17. విస్ఫూర్తిఁజేయు = విస్ఫూర్తిన్ + చేయు – సరళాదేశసంధి (లేక) ద్రుతప్రకృతిక సంధి
18. విశ్వదాభిరామ = విశ్వద + అభిరామ = (అ + అ = ఆ) = సవర్ణదీర్ఘ సంధి
19. సభాంతరాళము = సభా + అంతరాళము = (ఆ + అ = అ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
20. సజ్జనాళి = సజ్జన + ఆళి = (అ + ఆ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘసంధి
21. లక్షాధికారి = లక్ష + అధికారి = (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి
22. సకలార్థములు = సకల + అర్థములు = (అ + అ = ఆ) – సవర్ణదీర్ఘ సంధి

కవి పరిచయాలు

కొత్త పదాలు-అర్గాలు

అంతరాళము = నడిమిచోటు
అంభోధి = సముద్రం
అడచు = అణచు
అనురక్తి = ఇష్టం
అవని = భూమి
ఆజి = యుద్ధం
ఆది = మొదలు
ఈను = బయలు పటచు
ఎరవు = అప్పు
కలిమి = సంపద
కలుషము = మురికి, పాపం
కుఱుచ = పొట్టి
కుజనుడు = చెడ్డవాడు
గర్భం = పొట్ట, కడుపు
చెలమ = ఎండిపోయిన ఏరు మొదలగు వాటిలో నీటి కోసం చేసిన గొయ్యి
ఛాయ = నీడ
జుంటీగలు = తేనెటీగలు
తాల్మి = ఓర్పు
తెరువరులు = బాటసారులు
దురితము = పాపం
ధీజడిమ = బుద్ధిమాంద్యం
పుత్తడి = బంగారం
ప్రకృతి సిద్ధము = సహజ సిద్ధం
పరులు = ఇతరులు
భూపసభ = రాజసభ
భూషణములు = ఆభరణాలు
భూమి = భూలోకము
బుధులు = పండితులు
పిదప = తరువాత
మిత్రకోటి = కోటి మంది స్నేహితులు
మైత్రి = స్నేహం
మేలు = మంచి, ఉపకారం
మఱుగు = దాపరికం
యశము = కీర్తి
లవణము = ఉప్పు
వాస్తవము = నిజం
వితరణి = దానశీలి
విత్తము = ధనము
విస్ఫూర్తి = మిక్కిలి తెలివి
లోభి = పిసినారి
వివేకి = విచారణ చేయువాడు
వసుధ = భూమి
వాక్చతురత్వము = మాటనేర్పు
వారకెక్కు = ప్రచారాన్ని పొందు
వాంఛ = కోరిక
శ్రుతులు = వేదాలు
సజ్జనులు = మంచివారు
సాధుసంగము = మంచివారితో స్నేహము
సంస్తవనీయుడు = పొగడదగిన వాడు
సాన = సానరాయి (పదను పెట్టే రాయి, గంధం తీసే రాయి)
సత్యసూక్తి = మంచి మాట
సొమ్ము = ధనము

పద్యాలు – ప్రతి పదార్థాలు – భావాలు

1వ పద్యం : కంఠస్థ పద్యం

* క. కలిమిగల లోభికన్నను
విలసితముగఁ బేద మేలు వితరణి యైనన్
చలిచెలమ మేలు కాదా అని
కులనిధి యంభోధికన్న గువ్వలచెన్నా! – గువ్వల చెన్న శతకం
ప్రతిపదార్థం :
గువ్వల చెన్నా! = ఓ గువ్వల చెన్నా !
కలిమి = సంపద
కల = కలిగిన
లోభి కన్నను = పిసినారివాడి కంటె
వితరణియైనన్ వితరణి + ఐనన్ = దాత అయితే (దానము చేసేవాడు అయితే)
విలసితముగ = ఒప్పుగా
పేద = బీదవాడు
మేలు = మంచిది
కులనిధి = అంతులేని జలరాశిగల
అంభోధి కన్నన్ = సముద్రము కంటె
చలి = చల్లని
చెలమ = ఎండిపోయిన ఏఱు మొదలయిన వాటిలో నీటి కోసం చేసిన నీటి గొయ్యి.
మేలు కాదా ! = మంచిదే కదా !

భావము :
ఓ గువ్వల చెన్నా ! ధనికుడైన పిసినారి కంటె, దానగుణము ఉన్న పేదవాడే మంచివాడు. అంతులేని జలరాశి గల సముద్రుడి కంటె, మంచి నీరు ఉన్న గొయ్యి మేలు కదా !

2వ పద్యం : కంఠస్థ పద్యం

* క. అవయవహీనుని, సౌంద
ర్యవిహీను, దరిద్రు, విద్యరానియతని, సం
స్తవనీయు, దేవు, శ్రుతులన్
భువి నిందింపఁ దగదండ్రు బుధులు కుమారా ! – కుమార శతకం
ప్రతిపదార్థం :
కుమారా ! = ఓ కుమారా !
అవయవ హీనునిన్ = అవయవ లోపం ఉన్న వాడినీ
సౌందర్య విహీనునిన్ = అందము లేని వాడినీ
దరిద్రున్ = పేదవాడినీ
విద్యరాని + అతనిన్ = చదువురాని నిరక్షరాస్యునీ,
సంస్తవనీయున్ = కొనియాడదగిన వాడినీ (గొప్పవాడినీ)
దేవున్ = దేవుడినీ
శ్రుతులన్ = వేదాలనూ
భువిన్ = భూలోకంలో
బుధులు = పండితులు
నిందింపన్ = నిందించడం
తగదు + అండ్రు = తగదని చెపుతారు.

భావము :
కుమారా ! భూమిపైన అవయవలోపం ఉన్నవారినీ, అందంగా లేనివారినీ, పేదవారినీ, చదువురాని వారినీ, గొప్పవారినీ, దైవాన్నీ, వేదాలనూ నిందించరాదని పెద్దలు చెబుతారు.

3వ పద్యం : – కంఠస్థ పద్యం

* ఆ. పుస్తకముల ‘నీవు పూవువలెను జూడు
చింపఁబోకు-మురికి చేయఁబోకు
పరుల పుస్తకముల నెరవు తెచ్చితి వేని
తిరిగి యిమ్ము వేగ, తెలుఁగు బిడ్డ ! – తెలుగుపూలు శతకం
ప్రతిపదార్థం :
తెలుగు బిడ్డ = ఓ తెలుగు బాలుడా!
పుస్తకములన్ = పుస్తకాలను
నీవు = నీవు
పూవు వలెను = పువ్వువలె (జాగ్రత్తగా)
చూడు = చూడు
చింపఁబోకు (చింపన్ + పోకు) = వాటిని చింపవద్దు
మురికి = మురికి
చేయఁబోకు (చేయన్+పోకు) = చేయవద్దు (పాడు చేయ వద్దు)
పరుల = ఇతరుల యొక్క
పుస్తకములన్ = పుస్తకములను
ఎరవు = కొంత కాలం వాడుకొని తిరిగి ఇచ్చే పద్దతిలో
తెచ్చితివి + ఏని = తీసుకువస్తే
వేగ = వేగంగా (తొందరగా)
తిరిగి + ఇమ్ము = వాటిని తిరిగి వారికి ఇచ్చి వెయ్యి.

భావము :
ఓ తెలుగు బిడ్డా ! పుస్తకాలను పువ్వుల్లా జాగ్రత్తగా చూడు. వాటిని చింపవద్దు. మురికి చేయవద్దు. ఇతరుల పుస్తకాలు అడిగి తెచ్చుకుంటే, వాటిని త్వరగా ఇచ్చి వేయాలి.

4వ పద్యం : కంఠస్థ పద్యం

* తే. సానఁబెట్టిన వజ్రంబు లీను కాంతి
పొలము జక్కగ దున్నిన ఫలమునిచ్చు
నటులె యజ్ఞానియైనను నవనిపైని
విద్య నేర్చినయేని వివేకియగును. – అజ్ఞాత కవి
ప్రతిపదార్థం :
సానఁబెట్టినన్ (సానన్ + పెట్టినన్) = సాన మీద అరగదీస్తే
వజ్రంబులు = వజ్రాలు
కాంతి = కాంతిని
వేమ = ఓ వేమనా ఈను = వెదజల్లుతాయి (బయలు పరుస్తాయి)
చక్కగన్ = బాగుగా
దున్నినన్ = (నాగలితో) దున్నినట్లయితే
పొలము = పొలము
ఫలమున్ = పంటను
ఇచ్చున్ = ఇస్తుంది.
అటులె (అటులు + ఎ) = అలాగే
అవనిపైని = భూమి మీద
అజ్ఞాని + ఐనను = జ్ఞానము లేని వాడయినా
విద్యన్ = విద్యను
నేర్చిన + ఏనిన్ = నేర్చుకుంటే
వివేకి = వివేకముగలవాడు (మంచి చెడులు తెలిసికొనే తెలివి కలవాడు)
అగును = అవుతాడు.

భావము :
సాన పెడితేనే వజ్రాలు కాంతిని వెద జల్లుతాయి. చక్కగా దున్నితేనే పొలం పంటను ఇస్తుంది. అలాగే భూమి మీద ఎంత అజ్ఞాని అయినా సరే, చదువుకొంటే వివేకి అవుతాడు.

5వ పద్యం : – కంఠస్థ పద్యం

* ఆ. పుత్తడిగలవాని పుండుబాధైనను
వసుధలోన చాల వారకెక్కు
పేదవాని యింట పెండైన యెరుగరు
విశ్వదాభిరామ ! వినుర వేమ! – వేమన పద్యం
ప్రతిపదార్థం :
విశ్వదా = ఓ విశ్వదా
అభిరామ = ఓ అభిరాముడు అనే శిష్యుడా
వినుర = వినుము
పుత్తడి = బంగారము (ధనము)
కలవాని = ఉన్నవాడి యొక్క
పుండు = చిన్న కురుపు
బాధైనను బాధ + ఐనను = నొప్పి పెడితే
వసుధలోన = భూమిలో (లోకంలో అది)
చాల = మిక్కిలి
వార్తకెక్కు (వార్తకు + ఎక్కు) = పెద్దగా ప్రచారం అవుతుంది
పేదవాని = బీదవాడి
ఇంటన్ = ఇంటిలో
పెండ్లైన = పెండ్లి + ఐన = పెళ్ళి జరిగినా కూడా
ఎరుగరు = ఎవరికీ తెలియదు.

భావము :
ఓ వేమనా ! భూమి మీద ధనవంతుడు చిన్న కురుపుతో బాధపడినా. కూడా పెద్దగా ప్రచారం అవుతుంది. కాని పేదవాడి ఇంట్లో పెళ్ళి జరిగినా కూడా, ఎవరికీ తెలియదు.

6వ పద్యం : – కంఠస్థ పద్యం

* ఉ. ఆపదలందు ధైర్యగుణ, మంచిత సంపదలందుఁ దాల్మియున్,
భూపసభాంతరాళమునఁ బుష్కలవాక్చతురత్వ, మాజి బా
హాపటుశక్తియున్, యశమునం దనురక్తియు, విద్యయందు వాం
ఛాపరివృద్ధియున్, బ్రకృతి సిద్ధగుణంబులు సజ్జనాళికిన్ – సుభాషిత రత్నావళి
ప్రతిపదార్థం :
ఆపదలంధున్ = ఆపదలు వచ్చినప్పుడు
ధైర్యగుణము = ధైర్యము కలిగియుండుటయును;
అంచిత = చక్కని
సంపదలందున్ = సంపదలు కలిగినపుడు;
తాల్మియున్ = ఓర్పు కలిగియుండుటయును;
భూప సభా = రాజసభ యొక్క
అంతరాళమునన్ = మధ్యలో
పుష్కల = సంపూర్ణమైన
వాక్చతురత్వము = మాటనేర్పునూ
ఆజిన్ = యుద్ధంలో
బాహా = బాహువులయందు
పటు = సమర్ధమైన
శక్తియున్ = శక్తియునూ
యశమునందున్ = కీర్తిని సంపాదించుట యందు;
అనురక్తియున్ = ఆసక్తియూ
విద్యయందున్ = చదువునందు
వాంఛా = కోరిక యొక్క
పరివృద్ధియున్ = అభివృద్ధియును (అధికమగు కోరికయూ)
సజ్జనాళికిన్ (సజ్జన+ఆళికిన్) = సత్పురుషుల సమూహమునకు
ప్రకృతి సిద్ధ = సహజ సిద్ధమైన
గుణంబులు = గుణములు

భావము :
ఆపదలు వచ్చినప్పుడు ధైర్యం, ఐశ్వర్యం వచ్చినప్పుడు ఓర్పు, సభల్లో వాక్పాటవం, యుద్ధంలో శౌర్యం చూపడం, కీర్తిమీద ఆసక్తి, విద్య నేర్చుకోవాలనే కోరిక – ఇవి ఉత్తములకు సహజ గుణాలు.

7వ పద్యం : -కంఠస్థ పద్యం

* ఆ. పత్రికొకటియున్న పదివేల సైన్యము
పత్రికొక్కటున్న మిత్రకోటి
మైత్రి ప్రజకు రక్షలేదు పత్రికలేకున్న
వాస్తవమ్ము నార్లవారి మాట – నార్లవారి మాట
ప్రతిపదార్థం :
పత్రిక = వార్తాపత్రిక
ఒకటి + ఉన్న = ఒక్కటి ఉంటే
పదివేల = పదివేల మంది
సైన్యము = సైన్యముతో సమానము
పత్రిక = వార్తాపత్రిక
ఒక్కటి + ఉన్నన్ = ఒకటి ఉంటే
మిత్రకోటి = కోటి మంది మిత్రులతో సమానం
పత్రిక = పత్రిక
లేక + ఉన్నన్ = లేకపోతే
ప్రజకు = ప్రజలకు
రక్షలేదు = రక్షణ ఉండదు
నార్లవారిమాట = నార్ల వెంకటేశ్వరరావు గారు చెప్పిన ఈ మాట
వాస్తవమ్ము = నిజము

భావము :
ఒక పత్రిక వేలాది సైన్యంతో, సమానం; ఎంతోమంది, మిత్రులతో సమానం. పత్రిక లేకపోతే ప్రజలకు రక్షణ ఉండదు. సమాజంలోని మంచి, చెడులను భయంలేకుండా పత్రికలు తెలియజేస్తాయి. అందువల్ల
సమాజంలో పత్రికలు ఉండాలి

8వ పద్యం : – కంఠస్థ పద్యం

* తే. మొదలఁ జూచినఁ గడు గొప్ప పిదపఁ గుఱుచ
యాది గొంచెము తర్వాత నధికమగుచుఁ
దనరు, దినపూర్వ, పరభాగజనితమైన
ఛాయపోలికఁ గుజనసజ్జనుల మైత్రి. – సుభాషిత రత్నావళి
ప్రతిపదార్థం :
దినపూర్వ = ఉదయం పూట
పరభాగ = సాయంత్రము వేళ
జనితము + ఐన = పుట్టిన
ఛాయపోలికన్ = నీడవలె
కుజన త = చెడ్డవారి యొక్క
మైత్రి = స్నేహము
మొదలన్ = మొదట.
చూచినన్ = చూస్తే
కడుగొప్ప = చాలా గొప్పగా ఉంటుంది
పిదపన్ = తరువాత
కుఱుచ = చిన్నదిగా ఉంటుంది
సజ్జనమైత్రి = మంచివారితో స్నేహము
ఆది = మొదట
కొంచెము = తక్కువగానూ
తర్వాతన్ = రాను రాను
అధికము + అగుచున్ = ఎక్కువ అవుతూ
తనరు = ఒప్పుతుంది.

భావము :
చెడ్డవాళ్ళ స్నేహం ఉదయం పూట నీడలాగ, మొదట ఎక్కువగా ఉండి క్రమక్రమంగా తగ్గిపోతుంది. మంచివాళ్ళ స్నేహం సాయంకాలం నీడలాగ మొదట చిన్నదిగా ఉండి క్రమక్రమంగా పెరుగుతూ వస్తుంది. బుద్ధిమంతుడు ఈ రెంటిలో ఏది మంచిదో తెలిసికోవాలి.

9వ పద్యం : – కంఠస్థ పద్యం

* తే. సత్యసూక్తి ఘటించు ‘ధీజడిమ మాన్చు
గౌరవమొసంగు జనులకు గలుషమడఁచు
గీర్తిఁ బ్రకటించు చిత్తవిస్ఫూర్తిఁ జేయు
సాధుసంగంబు సకలార్థ సాధకంబు. – సుభాషిత రత్నావళి
ప్రతిపదార్థం :
సాధు సంగంబు = మంచివాళ్ళతో స్నేహం
జనులకున్ = మనుష్యులకు
సత్యసూక్తిన్ = సత్యమైన మంచిమాటను
ఘటించున్ = చేకూరుస్తుంది (సత్యాన్ని మాట్లాడిస్తుంది)
ధీజడిమన్ = బుద్ధిమాంద్యమును
మాన్చున్ = పోగొడుతుంది
గౌరవము = గౌరవమును
ఒసంగున్ = ఇస్తుంది
కలుషము = పాపాలను
అడచున్ = పోగొడుతుంది
కీర్తిన్ = కీరిని
ప్రకటించున్ = వ్యాపింపజేస్తుంది
చిత్త = మనస్సు, యొక్క
విస్ఫూర్తిన్ = ప్రకాశాన్ని
చేయున్ = చేస్తుంది
సకల + అర్థ సాధకంబు = సమస్తమైన కార్యాలను సాధిస్తుంది

భావము :
మంచి వారితో స్నేహం అన్ని కార్యాలనూ సాధిస్తుంది. సత్యాన్ని మాట్లాడేలా చేస్తుంది. మందకొడి తనాన్ని పోగొడుతుంది. గౌరవాన్ని ఇస్తుంది. పాపాలను పోగొడుతుంది. మనస్సును బాగుచేస్తుంది. కీర్తిని వ్యాపింప జేస్తుంది. లోకంలో అది చేయలేని మంచిపని అంటూ ఉండదు.

10వ పద్యం : – కంఠస్థ పద్యం

*సీ. తల్లిగర్భమునుండి ధనము తేడెవ్వఁడు,
వెళ్ళిపోయెడినాడు వెంట రాదు
లక్షాధికారైన లవణమన్నమె కాని
మెఱుగు బంగారంబు మ్రింగఁ బోడు
విత్తమార్జన చేసి విజ్ఞవీగుటె కాని,
కూడఁ బెట్టిన సొమ్ముఁ గుడువఁ బోడు
పొందుగా మఱుగైన భూమిలోపల పెట్టి
దానధర్మము లేక దాచి దాచి

తే. తుదకు దొంగలకిత్తురో ? దొరలకవునో ?
తేనె జుంటీగ లియ్యవా తెరువరులకు ?
భూషణ వికాస ! శ్రీ ధర్మపుర నివాస !
దుష్టసంహార ! నరసింహ ! దురిత దూర ! – నరసింహ శతకం
ప్రతిపదార్థం :
శ్రీ ధర్మపుర నివాస = సంపదలను ఇచ్చే, ధర్మపురం నందు నివసించువాడా!
భూషణ, వికాస = అలంకారములచే, ప్రకాశించేవాడా!
దుష్టసంహార = పాపులను సంహరించువాడా!
దురిత దూర = పాపాలను దూరం చేసేవాడా !
తల్లిగర్భము నుండి = తల్లి కడుపు నుండి పుట్టేటప్పుడు
ధనము = ధనాన్ని
ఎవ్వడు = ఎవడూ
తేడు = తన వెంట తీసుకురాడు
వెళ్ళిపోయెడినాడు = ఈ లోకాన్నుండి వెళ్ళిపోయే మరణ సమయములో
వెంటరాదు = ఆ ధనము అతనికి తోడుగా రాదు
లక్షాధికారి + ఐనన్ = లక్షలు సంపాదించినవాడైన
లవణము + అన్నమె కాని = ఉప్పు, అన్నమే కాని
మెఱుగు బంగారంబు = పదునాఱు వన్నె బంగారాన్ని
మ్రింగబోడు = తినడు
విత్తము + ఆర్జన చేసి = ధనమును సంపాదించి
విఱ్ఱవీగుటె కాని = గర్వంగా ఉండడమే కాని
కూడబెట్టిన సొమ్ము = దాచిన ధనము
కుడువన్ + పోడు = తినడు
పొందుగా = బాగుగా
మఱుగు + ఐన = చాటైన
భూమిలోపలన్ + పెట్టి = భూమి యందు ఉంచి
దానధర్మము లేక = దాన ధర్మాలు చేయకుండా
దాచిదాచి = ఆ ధనమును దాచి
తుదకున్ = చివరకు
దొంగలకు = దొంగవాళ్ళకు
ఇత్తురో = ఇస్తారో
దొరలకున్ = ప్రభువులకు
అవును + ఒ = సంక్రమిస్తుందో (చట్టం ప్రకారంగా భూమిలో దాచిన సొమ్ములు సర్కారుకు చేరతాయి)
జుంటీగలు = తేనెటీగలు
తేనెన్ = తేనెను
తెరువరులకున్ = బాటసారులకు (దారిని పోయేవారికి)
ఇయ్యవా = ఇస్తాయికదా !

భావము :
శ్రీ ధర్మపురి నివాసుడా ! దుష్ట సంహార ! నరసింహా ! పాపాలను దూరం చేసేవాడా ! ఆభరణాలచే ప్రకాశించేవాడా! తల్లి కడుపులో నుండి పుట్టినప్పుడు, ఎవ్వడూ ధనాన్ని తన వెంట తీసుకొని రాడు. పోయేటప్పుడు వెంట తీసుకొని వెళ్ళలేడు. లక్షాధికారైనా, ఉప్పుతో కూడిన ఆహారాన్నే కాని, బంగారాన్ని తినలేడు. డబ్బు సంపాదించి గర్వం పెంచుకోవడమే కాని, తాను దాచిన సొమ్మును తాను తినడు. ఆ సొమ్మును దానధర్మాలు చేయకుండా, భూమిలో పాతి పెడుతూ ఉంటాడు. చివరకు అతడు దాన్ని అనుభవించకుండానే, తేనెటీగలు తేనెను బాటసారులకు సమర్పించుకొన్నట్లు, దొంగలకో, రాజులకో సమర్పించు కుంటాడు.

SCERT AP State 7th Class Telugu Textbook Solutions 11th Lesson సీత ఇష్టాలు Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu Solutions 11th Lesson సీత ఇష్టాలు

7th Class Telugu 11th Lesson సీత ఇష్టాలు Textbook Questions and Answers

ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

ప్రశ్నలు జవాబులు

ప్రశ్న 1.
చిత్రం చూడండి. ఎవరెవరు ఉన్నారు?
జవాబు:
చిత్రంలో తంబురా వాయిస్తూ బుర్రకథ చెపుతున్న కథకుడూ, వంత పాడుతున్న మరో ఇద్దరూ ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
చిత్రంలో ఏం జరుగుతున్నది?
జవాబు:
చిత్రంలో బుర్రకథ చెప్పడం జరుగుతున్నది.

ప్రశ్న 3.
ఇలాంటి ప్రదర్శనను ఎప్పుడైనా చూశారా? దీనిని ఏమంటారు?
జవాబు:
ఇటువంటి ప్రదర్శనను చూశాను. దీనిని “బుర్రకథ” అంటారు.

ప్రశ్న 4.
చిత్రంలో మధ్యనున్న వ్యక్తి ఏం మాట్లాడుతుండవచ్చు? ప్రక్కనున్నవారు ఏమంటున్నారు? ఊహించి చెప్పండి.
జవాబు:
చిత్రంలో మధ్యనున్న వ్యక్తి బుర్రకథలో ప్రధాన కథకుడు. అతడు అల్లూరి సీతారామరాజు వంటి సాహసవీరుని కథ చెపుతూ ఉండవచ్చు. ప్రక్కనున్నవారు వంతలు.. వారు “తందాన తాన” అంటూ వంత పాడుతూ ఉండవచ్చు. ప్రక్కవారిలో ఒకడు హాస్యం చెపుతూ ఉండి ఉండవచ్చు.

ఇవి చేయండి

I. వినడం – మాట్లాడడం

ప్రశ్న 1.
‘సీత’ లాంటి వాళ్ళను గురించి మీ అభిప్రాయాలు చెప్పండి.
జవాబు:
సీతలాంటి తెలివైన ఆడవాళ్ళు, సంఘంలో ఎంతోమంది ఉంటారు. వారిలో చాలామందికి చదువు లేనందువల్ల వారు వంటింటి కుందేళ్ళుగా మారిపోయారు. సీతలా చదువుకుంటే, పెద్ద పెద్ద ఉద్యోగాలు చేసి రాణించవచ్చు. ముద్దుగా నేర్పిస్తే, ముగుదలు నేర్చుకోలేని విద్యలు ఉండవు. కిరణ్ బేడీ లాంటి నిజాయితీ పోలీసు ఆఫీసర్లు, . ఇందిర, సిరిమావో వంటి గొప్ప రాజకీయ నాయకులు స్త్రీలలో ఉన్నారు.

ప్రశ్న 2.
ఆడవాళ్ళు కూడా గొప్పవాళ్ళే. ఎందుకు? కారణాలు చెప్పండి.
జవాబు:
ఆడవాళ్ళలో ఎంతోమంది చదువుకున్నవారు, గొప్ప గొప్ప ఉద్యోగాలు చేసినవారు, రాజ్యాలు పాలించిన వారూ ఉన్నారు. రాణి రుద్రమదేవి, ఇందిరాగాంధీ, ఝాన్సీలక్ష్మీబాయి, దుర్గాబాయి దేశ్ ముఖ్, సరోజినీ నాయుడు వంటి గొప్ప నాయికామణులు ఉన్నారు. మమతాబెనర్జీ జయలలిత, మాయావతి, షీలాదీక్షిత్ వంటి ఆడ ముఖ్యమంత్రులు ఉన్నారు. ప్రతిభాపాటిల్ వంటి స్త్రీ రాష్ట్రపతులున్నారు. ముఖ్యంగా స్త్రీలు బిడ్డలను కనిపెంచుతున్నారు. స్త్రీలలో ఎందరో ప్రొఫెసర్లు, అంతరిక్ష యాత్రికులు, శాస్త్రకోవిదులు ఉన్నారు. సోనియాగాంధీ వంటి పార్టీ ప్రెసిడెంట్లు ఉన్నారు. కాబట్టి స్త్రీలు కూడా గొప్పవారే.

ప్రశ్న 3.
శ్రావణి టీచర్ గురించి తెలుసుకున్నారు కదా ! అట్లాగే మీ ఉపాధ్యాయులను గురించి మాట్లాడండి.
జవాబు:
మా ఉన్నత పాఠశాలలో ‘గౌరి’ అనే తెలుగు టీచరూ, ‘పార్వతి’ గారు అనే లెక్కలు టీచరూ ఉన్నారు. వారు మాకు చక్కగా పాఠాలు బోధిస్తారు. మా తెలుగు టీచరు మాకు భారత, భాగవత, రామాయణ కథలు చెపుతారు.. మాకు తెలుగు భాషపై మంచి ఇష్టం కల్గించారు.

ఇక మా లెక్కల టీచరు పార్వతిగారు, లెక్కలు చాలా సులభంగా అందరికీ అర్థం అయ్యేలా చెపుతారు. రోజూ సాయంత్రము అదనంగా క్లాసు తీసుకొని, అక్కడే మాచే ఇంటిపని లెక్కలు అన్నీ చేయిస్తారు. ఆ ఇద్దరు టీచర్లు అంటే, మా పిల్లలందరికీ చాలా ఇష్టం.

II. చదవడం – రాయడం

ప్రశ్న 1.
‘కొత్త వింత – పాత పోత’ అనే అర్థంవచ్చే వాక్యాలు పాఠంలో ఎక్కడ ఉన్నాయి?
జవాబు:
పాండవులూ, కౌరవుల కథ, నలమహారాజు కథ, సీతమ్మ కష్టాలు వంటి కథలు పాతకథలయిపోయాయి. – కాబట్టి కొత్త కథ చెప్పమని రాజు, కృష్ణవేణి అక్కను అడిగాడు. అప్పుడు రోజా “పాతంటే రోతగా ఉందా !” అని రాజును ప్రశ్నించింది.

ప్రశ్న 2.
పాఠంలో మీకు నవ్వు పుట్టించిన అంశాలు రాయండి.
జవాబు:

1. రాజు రోజాను, “కరెంట్ షాక్ తగిలిన కాకిలాగా అట్లా అరుస్తావ్” అన్నపుడు నవ్వు వచ్చింది.
2. రాజు “ఆలస్యం అమృతం విషం” అంటే, ఇదేనేమో అన్నాడు. అప్పుడు రోజా “నువ్వు నోరు మూస్తావా? ముయ్యవా?” అంటుంది. అప్పుడు కూడా నవ్వు వచ్చింది.
3. రాజు తాను “26 లెటర్సూ ABCD ” లాంటివి చదివానని తన చదువు – గురించి గొప్ప చెప్పినపుడు నవ్వు వచ్చింది.

ప్రశ్న 3.
కింది అపరిచిత వచన భాగం చదివి, ప్రశ్నలకు సరైన జవాబులు గుర్తించి, రాయండి.

“1940 ప్రాంతంలో తెలంగాణలో స్త్రీల చైతన్యం కొంత వికసించింది. లేడీ హైదరీ క్లబ్, సోదరీ సమాజం, ఆంధ్ర యువతీమండలి, ఆంధ్రమహాసభ మొదలైన సమాజాలు ఏర్పడి, సమావేశాల ద్వారా స్త్రీలను చైతన్యవంతులను చేశాయి. – రత్నదేశాయి తన సాహిత్యం ద్వారా గాంధీ సిద్ధాంతాలను ప్రచారం చేశారు. వితంతువుల కోసం వసతిగృహాలు ఏర్పాటు చేశారు. అనేకమంది రచయితలు, రచయిత్రులు పత్రికల ద్వారా స్త్రీలలో చైతన్యం కలిగించారు. సుమిత్రాదేవి, ఈశ్వరీబాయి, సంగం లక్ష్మీబాయి మొదలైనవాళ్ళు సంఘసంస్కరణకు కృషిచేశారు. అఘోరనాథ ‘ఛటోపాధ్యాయగారి భార్య వసుంధరా దేవి గారు, నాంపల్లిలో బాలికల కోసం ‘పాఠశాలను ప్రారంభించారు. ఈమె సరోజినీ నాయుడు గారి తల్లి.
అ) పైన పేర్కొన్న సంఘటనలన్నీ ఎప్పుడు జరిగాయి?
ఎ) స్వాతంత్ర్యానికి ముందు
బి) స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తర్వాత
సి) 19వ శతాబ్దంలో
జవాబు:
ఎ) స్వాతంత్ర్యానికి ముందు

ఆ) గాంధీ సిద్ధాంతాలను ప్రచారం చేసిన మహిళ ఎవరు?
ఎ) లేడీ హైదరీక్లబ్
బి) రత్నదేశాయి
సి) ఇందిరాగాంధీ
జవాబు:
బి) రత్నదేశాయి

ఇ) సంగం లక్ష్మీబాయి ఏంచేశారు?
ఎ) వితంతువులకు హాస్టల్ ఏర్పరిచారు
బి) సంఘసంస్కరణ చేశారు
సి) క్లబ్బును స్థాపించారు
జవాబు:
బి) సంఘసంస్కరణ చేశారు

ఈ) నాంపల్లిలో బాలికా పాఠశాలను ప్రారంభించిన వారు ఎవరు?
ఎ) అఘోరనాథ ఛటోపాధ్యాయ
బి) శ్రీమతి అఘోరనాథ ఛటోపాధ్యాయ
సి) శ్రీమతి సరోజినీ నాయుడు
జవాబు:
బి) శ్రీమతి అఘోరనాథ ఛటోపాధ్యాయ

ఉ) ఇది ఒక సమాజం పేరు.
ఎ) సోదరీ సమాజం
బి) ఆంధ్ర యువతీ మండలి
సి) లేడీ హైదరీక్లబ్
జవాబు:
ఎ) సోదరీ సమాజం

ఊ) సరోజినీ నాయుడు తండ్రి పేరు
ఎ) రత్నదేశాయి
బి) అఘోరనాథ ఛటోపాధ్యాయ
సి) గాంధీ
జవాబు:
బి) అఘోరనాథ ఛటోపాధ్యాయ

4. పాఠం ఆధారంగా ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

అ) బుర్రకథ ప్రదర్శన ఎక్కడ జరిగింది? ఎవరెవరు ప్రదర్శించారు?
జవాబు:
బుర్రకథ ప్రదర్శన, జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాలలో జరిగింది. కృష్ణవేణి కథకురాలు. రాజు, రోజాలు వంతలు.

ఆ) బుర్రకథలో మొదట ఎవరెవరిని ప్రార్థించారు? ఏమని వేడుకున్నారు?
జవాబు:
బుర్రకథలో మొదట కృష్ణవేణి, సరస్వతీదేవిని, మహాలక్ష్మిని, దుర్గను ప్రార్థించింది.

1. చదువులనిచ్చే సరస్వతిని చల్లగా చూడమని ప్రార్థించింది.
2. సంపదలనిచ్చే లక్ష్మిని కరుణించమని కోరింది. 3) శత్రువులను నశింపజేసే దుర్గను, జయము నిమ్మని కోరింది.

ఇ) బుర్రకథ ప్రారంభంలో సీతను ఏమని పరిచయం చేశారు?
జవాబు:
సీతను గురించి ఈ విధంగా పరిచయం చేశారు. “సీత పేదల ఇంటిలో పుట్టిన పైడిబొమ్మ, చదువు సందెలో – పేరు పొందిన చక్కనమ్మ. ఓటమిని ఎరుగక పోరాడే వీరబాల”

ఈ) సీత బడిలో చేరడానికి కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
సీత ఊరి బడికి, ‘శ్రావణి’ అనే టీచర్ వచ్చింది. ఆమె బడిఈడు వచ్చిన పిల్లలు ఎవరు బడికి రావట్లేదో ఆమె తెలుసుకొంది. శ్రావణి సీతమ్మ తల్లిదండ్రుల వద్దకు వచ్చింది. ఆడపిల్లను చక్కగా పెంచితే దేశం అభివృద్ధి అవుతుందని చెప్పింది. రుద్రమదేవి, సరోజినీ నాయుడు, సంగం లక్ష్మీబాయి, దుర్గాబాయి వంటి ఆదర్శ మహిళల గూర్చి శ్రావణి వారికి చెప్పింది. శ్రావణి మాటలు, సీత వింది. తాను చదువుకుంటానని చెప్పి బడిలో చేరింది.

ఉ) బుర్రకథలో ఏ ఏ ఆదర్శ మహిళలను గురించి చెప్పారు? వారు ఏం చేశారు?
జవాబు:
బుర్రకథలో రుద్రమదేవి, సరోజినీనాయుడు, సంగం లక్ష్మీబాయి, దుర్గాబాయి దేశ్ ముఖ్, కల్పనా చావ్లా వంటి ఆదర్శ మహిళలను గురించి చెప్పారు. రుద్రమదేవి శత్రువులను చీల్చి చెండాడింది. సరోజినీ నాయుడు స్వరాజ్య సమరం చేసింది. సంగం లక్ష్మీబాయి బాలలను బాగుపరచింది. దుర్గాబాయి దేశ్ ముఖ్ మహిళల. మార్గము దిద్దింది. కల్పన చావ్లా అంతరిక్షంలోకి ఎగిరింది.

III. స్వీయరచన

1. కింది ప్రశ్నలకు ఆలోచించి ఐదేసి వాక్యాల్లో జవాబులు రాయండి.

అ) శ్రావణి టీచర్ పిల్లల అభివృద్ధి కోసం చేసిన ప్రయత్నాన్ని తెలపండి.
జవాబు:
శ్రావణి మంచి టీచరు. ఈమె రామాపురం స్కూలుకు టీచరుగా వచ్చింది. ఆమె ఆ ఊరికి వెళ్ళగానే, బడి ఈడున్న పిల్లలు ఎవరు బడికి రావడం లేదో తెలుసుకుంది. తెలుసుకొని వారి ఇళ్ళకు వెళ్లింది. ఆ ఊళ్ళో సీత అనే అమ్మాయిని ఆమె తల్లిదండ్రులు బడికి పంపడం లేదు. శ్రావణి సీతవాళ్ళ ఇంటికి వెళ్ళి సీత తల్లిదండ్రులకు కొన్ని మంచిమాటలు చెప్పింది. మానవజన్మ గొప్పదనీ, ఆడపిల్లగా పుట్టడం శ్రేష్ఠమనీ, ఆడపిల్లను చక్కగా పెంచితే దేశం అభ్యున్నతి పొందుతుందని చెప్పింది. ఆ మాటలు విని, సీత బడికి వెళ్ళి చదువుకొంది.

ఆ) పాఠాన్ని ఆధారంగా చేసుకొని, ఆడపిల్లల పరిస్థితులు గురించి, 5 వాక్యాలు రాయండి.
జవాబు:
పూర్వము తల్లిదండ్రులు ఆడపిల్లలను శ్రద్ధగా బడికి పంపేవారు కాదు. ఆడపిల్లలకు ఉన్నత చదువులు అవసరం లేదని ఆనాడు భావించేవారు. ఆడపిల్లలను బడికి పంపండని టీచర్లు వచ్చి అడిగితే, తల్లిదండ్రులు తను పిల్లల్ని టీచరుకు కనబడకుండా దాచేవారు. కాని ఈ పాఠంలో సీతవలె చదివి మంచి ఉద్యోగాలు చేసి, పిల్లల చదువుల కోసం, స్త్రీలకు మేలు చేయడం కోసం, స్త్రీలు శ్రమించాలి. అందుకు తల్లిదండ్రులు స్త్రీలకు చేయూతనియ్యాలి.

ఇ) “పెద్దలు పనికి – పిల్లలు బడికి” – అనే నినాదాన్ని సమర్థిస్తూ రాయండి.
జవాబు:
పెద్దవారు పనిచేసి డబ్బు సంపాదించి, సంసారాన్ని పోషించాలి. పిల్లలు చక్కగా బడికి వెళ్ళి, చదువుకొని మంచి విజ్ఞానాన్ని సంపాదించాలి. చిన్నపిల్లలను పనులకు పంపి, వారు సంపాదించే చిన్నపాటి కూలీ డబ్బులను పెద్దలు ఆశించరాదు. పిల్లలను చదువులు మాన్పించి వారిని పనులకు పంపిస్తే, పిల్లల బంగారు భవిష్యత్తు నాశనం అవుతుంది.

ఈ) “ఆలస్యం అమృతం విషం” – అంటే మీకేమి అర్ధమైంది?
జవాబు:
సహజంగా మనం ఏదైనా మంచిపని చేయాలని అనుకుంటే, దానిని త్వరగా ప్రారంభించాలి. అలా కాకుండా ఆ పని చేయడానికి ఆలస్యం చేస్తే, ఒకప్పుడు అది నష్టం తీసుకువస్తుంది. తీవ్రమైన వ్యాధితో ఉంటే ఆలస్యం చేయకుండా డాక్టరు వద్దకు వెళ్ళాలి. ఆలస్యం చేస్తే అమృతంలా చక్కగా నయం కావలసిన జబ్బు. కాస్తా విషంగా మారి, ప్రాణం మీదికి రావచ్చు. కాబట్టి పీకల మీదకు తెచ్చుకోకుండా తలచుకున్న మంచి పనిని ముందే పూర్తిచేయాలి.

ఉ) మీరు చదువుకొని ఏం కావాలనుకుంటున్నారు? ఎందుకు?
జవాబు:
నేను డాక్టరు కోర్సులో చేరి, MBBS చదవాలని అనుకుంటున్నాను. మాది పల్లెటూరు. ఆ గ్రామంలో వైద్యసహాయం ప్రజలకు అందడం లేదు. కాబట్టి నేను వైద్యవృత్తిని చేబట్టి, మా గ్రామ ప్రజలకు వైద్యం అందించాలని ఉంది. కొద్దిపాటి ఫీజు వసూలు చేసి, గ్రామ ప్రజలకు సాయం చేయాలని ఉంది. ఆదర్శ వైద్యశాల ప్రారంభిద్దామని నా కోరిక.

ఊ) ఆడపిల్లలు, మగపిల్లలు అందరూ సమానమే ! ఎందుకు ? మీ అభిప్రాయాలు రాయండి.
జవాబు:
స్త్రీలు, పురుషులు అనే భేదం తప్ప, ఆడ మగపిల్లల్లో మరో తేడా లేదు. ఇద్దరూ తెలివిగలవారే. ఇద్దరూ పెద్దయిన తర్వాత తల్లిదండ్రులకు తోడుగా ఉంటారు. ఇద్దరూ ఉద్యోగాలు చేయగలరు. స్త్రీ, పురుషులు అన్ని ఉద్యోగాలకూ అర్హులు. స్త్రీ కన్న పురుషుడు సహజంగా బలవంతుడు.

ప్రస్తుత పరిస్థితుల్లో స్త్రీలు చదువుకున్నా, వారు ఉద్యోగాలు చేస్తున్నా, వారి పెళ్ళికి, వరునికి కట్నం ఇవ్వవలసి వస్తుంది. పెళ్ళయిన తర్వాత కూడా తల్లిదండ్రులు ఆడపిల్లలకు అండగా ఉండవలసి వస్తోంది. ఆడపిల్లలు మాత్రం, తమ తల్లిదండ్రులకు వారి భర్తల అనుమతి లేనిదే ఏమీ సాయం చేయలేరు. క్రమంగా ఆడ-మగ భేదం పోతుంది. పోవాలి.

2. కింది ప్రశ్నలకు పదేసి వాక్యాలలో సమాధానాలు రాయండి.

అ) బుర్రకథలోని ముఖ్యాంశాలను రాయండి.
జవాబు:
బుర్రకథలో ఒకరు కథ చెపుతూ ఉంటారు. కథ చెప్పే వారికి చెరోప్రక్క ఇద్దరు వంత పాడుతూ ఉంటారు. – కథ చెప్పేవారిని కథకుడు’ అనీ, ఆయనకు రెండు పక్కలా నిలబడి గొంతు కలిపే వాళ్ళను ‘వంతలు’ అని అంటారు. కథకుడు తంబురా వాయిస్తాడు. వంతలు డక్కీలు వాయిస్తారు.

బుర్రకథలో మొదట .కథకుడు సరస్వతినీ, మహాలక్ష్మినీ, దుర్గనూ ప్రార్థిస్తారు. వంతలలో ఒకడు హాస్య సంభాషణలు చేస్తాడు. బుర్ర కథ పూర్తి అయ్యాక, మంగళం పాడతారు.

జానపద కళల్లో బుర్రకథకు ఎంతో ప్రాచుర్యం లభించింది. ప్రజలను చైతన్యపరచడంలో బుర్రకథ కీలక పాత్ర వహి తెచింది.

ఆ) సీత ఇష్టాలు పాఠం ఆధారంగా మీ ఇష్టాలను వివరించండి.
జవాబు:
నాకు పాఠశాలలో బాగా చదువుకోవాలని ఉంది. చదువుతోపాటు ఆటలపై నాకు ఆసక్తి ఎక్కువ. క్రికెట్, షటిల్ ఆటలపై నాకు ఎంతో ఆసక్తి ఉంది. క్రికెట్ ఆటలో సచిన్ టెండూల్కర్ నాకు ఇష్టమైన ఆటగాడు. ఎప్పటికైనా నేను సచిన్ లాగ, నూరు సెంచరీలు చేసి, మన దేశానికి పేరు తేవాలని ఉంది. . .

నాకు సివిల్ ఇంజనీరు కావాలని ఉంది. ఐ.ఐ.టిలో చదివి, మంచి ఉద్యోగం సంపాదించాలని ఆశ . ఉంది. ఎప్పటికయినా, ఏదో పెద్ద ప్రాజెక్టు కట్టే ఇంజనీరు కావాలని ఉంది. ఈ

IV. పదజాలం

1. కింది వాక్యాలు చదవండి. ఎవరెవరిని ఏమంటారో రాయండి.

అ. బుర్రకథలో కథ చెప్పేవాడు : (కథకుడు)
ఆ. మండలంలో అభివృద్ధి పనులు నిర్వహించే వ్యక్తి : (మండల అభివృద్ధి అధికారి)
ఇ. నాయకత్వం వహించేవాడు : (నాయకుడు)
ఈ. ఉపన్యాసం ఇచ్చేవాడు : (వక్త)
ఉ. హరికథ చెప్పేవాడు : (హరిదాసు )

2. కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు రాయండి.

1. సినీమా పాటలలో ఘంటసాల వారి గీతాలు ప్రాచుర్యం పొందాయి. : (విస్తారము)
2. భర్తృహరి సుభాషితాలలో మంచి సూక్తులు ఉన్నాయి. : (మంచి మాటలు)
3. నేను వేసిన తారాజువ్వ అంతరిక్షాన్ని తాకింది. : (ఆకాశము)
4. దేశం అభ్యున్నతికి పౌరులంతా శ్రమించాలి. : (అభివృద్ధి)
5. రామయ్యగారు కథలను అలవోకగా రాస్తారు. : (అప్రయత్నము)
6. విద్యార్థులలో ప్రతిభ ఉంటే వారు చక్కగా రాణిస్తారు. : (తెలివి)

3. కింది పదాలను ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

1) కలకలలాడు :
పెళ్ళికి వచ్చిన బంధువులతో మా ఇల్లు కలకలలాడుతూ ఉంది.

2) ప్రదర్శించు :
తెలివి ఉంది కదా అని, గర్వమును ప్రదర్శించరాదు.

3) కీలకపాత్ర :
మా సంసారమును నడిపించడంలో మా నాన్నగారే కీలకపాత్ర వహిస్తారు.

4) వంతపాడు :
మా చెల్లి మా అమ్మ మాటలన్నింటికీ వంతపాడుతుంది.

5) దిగ్విజయం :
మా పాఠశాల నూరు శాతం ఫలితాలతో దిగ్విజయంగా నడుస్తోంది.

6) రసాభాస : మా పాఠశాలలో నాటక ప్రదర్శన వర్షం రావడంతో రసాభాస అయ్యింది.

7) చదువు సందెలు :
మా మేనల్లుడికి చదువుసందెలు అబ్బలేదు.

8) నోరుమూయు :
నాన్నగారు కోపపడడంతో.తమ్ముడు నోరుమూశాడు.

9) కుంగదీయు :
కష్టాలు మా తాతగార్ని కుంగదీశాయి.

10) తల్లడిల్లు :
చీకటి పడినా తమ్ముడు ఆటల నుండి రాలేదని మా ఇంటిల్లపాదీ తల్లడిల్లాము.

11) కొవ్వొత్తి :
కష్టాలతో మా అమ్మమ్మ జీవితం, కొవ్వొత్తిలా కరిగిపోయింది.

12) సూకులు :
గురువులు పిల్లలకు సూక్తులు బోధించాలి.

13) పుణ్యఫలం :
భారతదేశం పుణ్యఫలం కొద్దీ గాంధీ, నెహ్రూలు మనదేశంలో పుట్టారు.

14) అభ్యున్నతి :
దేశం అభ్యున్నతి కోసం దేశపౌరులందరూ శ్రమించాలి.

15) అలవోకగా :
మా చెల్లెలు అలవోకగా త్యాగరాజు కీర్తనలు పాడుతుంది.

16) వెక్కిరించు :
అంగవైకల్యం గలవారిని చూచి వెక్కిరించరాదు.

4. కింది పదాలకు వ్యతిరేకపదాలు రాయండి.

1. తొలి × మలి
2. ప్రయత్నము × అప్రయత్నము
3. జయము × అపజయము
4. పాత × కొత్త
5. ఇష్టం × అనిష్టం
6. ఉత్తముడు × అనుత్తముడు
7. కష్టము × సుఖము
8. పిల్లలు × పెద్దలు
9. నిజం × అబద్ధం
10. ముందు × వెనుక
11. మంచి × చెడ్డ
12. పుణ్యము × పాపము
13. అన్యాయము × న్యాయము
14. పెద్ద × చిన్న
15. అవకాశం × నిరవకాశం
16. మేలు × కీడు
17. సమానము × అసమానము

5. ఈ కింది పదాలలో ప్రకృతి వికృతులను గుర్తించి ప్రకృతులకు వికృతులు, వికృతులకు ప్రకృతులు రాయండి.

1. కథ (ప్రకృతి) – కత (వికృతి)
2. సిరులు (వికృతి) – శ్రీలు (ప్రకృతి)
3. గాథ (ప్రకృతి) – గాద (వికృతి)
4. సన్నాసి (వికృతి) – సన్యాసి (ప్రకృతి)
5. కాకి (వికృతి) – కాకము (ప్రకృతి)
6. దీపము . (ప్రకృతి) – దివ్వె (వికృతి)
7. భారము (ప్రకృతి) – బరువు (వికృతి)
8. బొమ్మ, (వికృతి) – బ్రహ్మ (ప్రకృతి)
9. విషము (ప్రకృతి) – విసము (వికృతి)
10. దంపతులు (ప్రకృతి) – జంపతులు (వికృతి)
11. విజ్ఞానము (ప్రకృతి) – విన్నాణము (వికృతి)
12. అక్షరము (ప్రకృతి) – అక్కరము . (వికృతి)

V. సృజనాత్మకత

1. ఈ బుర్రకథను మీ పాఠశాలలో ప్రదర్శించండి. ఈ బుర్రకథకు ‘సీత ఇష్టాలు’ గాక మరేదైనా పేరును సూచించండి.
జవాబు:
ఈ కథకు “MDO సీతమ్మ” అని మరో పేరు పెట్టవచ్చును.
(లేదా)

2. ఆడపిల్లలను సమానంగా చూడాలన్న అంశాన్ని గురించి నినాదాలు రాయండి.
జవాబు:

1. ఆడపిల్ల పుట్టింది – అదృష్టం పట్టింది.
2. ఆడపిల్లే కావాలి – సౌభాగ్యం వర్ధిల్లాలి.
3. ఆడపిల్లే మాకు యోగ్యం – ఆమే అత్తింటి సౌభాగ్యం.
4. ఆడపిల్ల – ఆ యింటి మహాలక్ష్మి.
5. ఆడా మగా తేడా వద్దు – ఎవరైనా మాకు ముద్దు.

VI. ప్రశంస

* మీ తరగతిలోని ఆడపిల్లల్లోని మంచి గుణాలను గుర్తించి, జాబితా రాయండి.
జవాబు:
మా తరగతిలో పదిమంది ఆడపిల్లలున్నారు. అందులో కింది బాలికలలో మంచి గుణాలున్నాయి.

1) సీత :
మంచి తెలివైన పిల్ల. ఈమె ఏక సంథాగ్రాహి.

2) రజని :
ఈమెలో కరుణ ఎక్కువ. ప్రక్కవారికి కష్టం కలిగితే కన్నీరు పెడుతుంది. వారికి సాయం చేస్తుంది.

3) గోపిక :
నిజాయితీ, ధర్మము, న్యాయముపై ఈమెకు మక్కువ.

4) పావని :
ఈమెకు శుభ్రతపై దృష్టి ఎక్కువ. తన బట్టలు, పుస్తకాలు నిర్మలంగా ఉంచుకుంటుంది. ఈమె స్నేహితురాళ్ళ పుస్తకాలు కూడా సర్దుతుంది.

5) రమ్య :
ఈమె పేరుకు తగినట్లుగా అందంగా ఉంటుంది. అభ్యుదయభావాలు కలది. ఈమె కొత్తదనాన్ని కోరుకుంటుంది.

6) గంగ :
ఈమెకు దేవునిపై మంచి విశ్వాసం. దైవభక్తి కలది. కమ్మగా దైవభక్తి గేయాలు పాడుతుంది.

VII. ప్రాజెక్టు పని

1. ఆడవాళ్ళపట్ల జరుగుతున్న అన్యాయాలను సరిచేయడానికి సంబంధించి వార్తాపత్రికల్లో ప్రచురితమైన వార్తలను సేకరించండి.
జవాబు:
ఆడవాళ్ళ పట్ల జరుగుతున్న అన్యాయాలను సరిచేయడానికి సంబంధించి వార్తా పత్రికలో ప్రచురితమైన వార్తలను సేకరించి, కత్తిరించి ఇక్కడ అతికించండి.
ఉదా :
సమస్యలపై సైకిల్ యాత్ర!

(లేదా)

2. మీ ప్రాంతంలోని కళారూపాలను గురించి తెలుసుకొని, నచ్చిన కళారూపాన్ని గురించి రాయండి.
జవాబు:
మేము తూర్పుగోదావరి జిల్లా రామచంద్రపురం తాలూకా వాసులం. మేము కపిళేశ్వరపురం ఉన్నత పాఠశాలలో చదువుతున్నాం. మా గ్రామంలో SBPK సత్యనారాయణరావు గారు అనే జమిందారు గారు ఉండేవారు.

ఆయనకు ‘హరికథ’ అనే కళారూపం అంటే చాలా ఇష్టం. మా గ్రామంలో హరికథను చెప్పడం నేర్పే పాఠశాలను ఆయన స్థాపించారు. ఇక్కడ వందలకొద్దీ హరికథా గాయనీగాయకులు తయారయ్యారు. ఇంకా అవుతున్నారు.

ఆదిభట్ల నారాయణదాసు, పెద్దింటి సూర్యనారాయణ దీక్షితులు వంటి ప్రసిద్ధ హరికథకులు, ఆంధ్రదేశంలో పుట్టారు. వారు మన తెలుగువారికి రామాయణ భారత భాగవత కథలను పరిచయం చేశారు. ‘హరికథ’ సంగీత, సాహిత్య, నృత్య కళారూపం. హరిదాసులు, మెడలో దండ వేసుకొని, చేతిలో చిడతలు తీసుకొని, హార్మనీ, ఫిడేలు, మద్దెలల సహకారంతో హరికథను చెపుతారు.

VIII. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం

అ. కింది వాక్యాలు చదవండి.

1. సీత బడికి వెళ్ళింది. (సామాన్య వాక్యం)
2. సీత అన్నం తిని, బడికి వెళ్ళింది. (సంక్లిష్ట వాక్యం)
3. సీత అన్నం తిన్నది, కాని బడికి వెళ్ళలేదు. (సంయుక్త వాక్యం)

ఇలా ఉన్న వాక్య భేదాల గురించి మీరు తెలుసుకున్నారు. అవేమిటంటే సామాన్య, సంక్లిష్ట, సంయుక్త వాక్యాలు. ఐతే ఈ వాక్యాలు ఇలా వేరువేరుగా కనబడటానికి కారణం, ఆ వాక్యాల్లోని క్రియ. క్రియను బట్టే కాక, అర్థాన్ని బట్టి కూడా వాక్యాల్లో తేడాలు గమనించవచ్చు. అలాంటి వాక్య భేదాలు చాలా ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్నింటిని తెలుసుకుందాం.

1. కింది వాక్యాల్ని చదివి అర్థం చేసుకోండి. అందులోని భేదాలను గుర్తించండి.

అ) ఆహా ఎంత బాగుందో !
ఆ) చేతుల కడుక్కో !
ఇ) చాలాసేపు టీవీ చూడొద్దు.
ఈ) లోపలికి రావచ్చు.
ఉ) గోపాల్ చెట్టు ఎక్కగలడు.

గమనిక :
పై వాక్యాలు ఒక్కో భావాన్ని సూచిస్తున్నాయి. అదెలాగో చూద్దాం !

ఉదా :
అ) ఆహా ! ఎంత బాగుందో ! :
ఇది ఆశ్చర్యానికి సంబంధించిన అర్థాన్ని సూచిస్తుంది. కనుక ఈ వాక్యం. “ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం ”.

ఆ) చేతులు కడుక్కో :
ఇది విధిగా ఆ పని చేయాలి అనే అర్థాన్ని సూచిస్తుంది. అంటే చేయవలసిన పనిని విధిగా చెయ్యాలి అనే అర్థాన్ని సూచించే వాక్యాన్ని “విధ్యర్థక వాక్యం” అంటాం.

ఇ) చాలా సేపు టీవీ చూడొద్దు :
ఈ వాక్యం టీవీ చూడటం వద్దని చెబుతున్నది. టీవీ చూడటాన్ని నిషేధిస్తున్నది. అంటే ‘నిషేధార్థక వాక్యం’. ఒక పనిని చేయవద్దని నిషేధించే అర్థాన్ని సూచించే వాక్యం, “నిషేధార్థక వాక్యం”.

ఈ) లోపలికి రావచ్చు :
ఈ వాక్యం ఒక వ్యక్తికి అనుమతిని ఇస్తున్నట్లు సూచిస్తున్నది. అంటే అనుమత్యక వాక్యం. ఏదైనా ఒక పనిని చేయడానికి అనుమతినిచ్చే అర్థాన్ని సూచించే వాక్యం “అనుమత్యర్థక వాక్యం”.

ఉ) గోపాల్-చెట్టు ఎక్కగలడు :
ఈ వాక్యంలో గోపాల్ చెట్టు ఎక్కగలడు. అంటే గోపాల్ కు ఉన్న చెట్టును ఎక్కే – సామర్థ్యాన్ని సూచిస్తున్నది. ఇది “సామర్థ్యార్థక వాక్యం”.

ఒక వ్యక్తికి గాని, వ్యవస్థకు గాని లేదా యంత్రానికి గాని ఉన్న సమర్థతను సూచించే అర్థంగల వాక్యాన్ని . “సామర్థ్యార్థక వాక్యం” అంటాం. ఈ . అభ్యాసాలు.

అభ్యాసాలు

2. కింది వాక్యాలలోని భావాన్ని అనుసరించి ఏ వాక్యాలు అవుతాయో గుర్తించి రాయండి. ఈ వాక్యాలన్నీ మీ, పాఠ్యాంశంలోనివే.

అ) సీత కలెక్టరైందా? (ప్రశ్నార్థక వాక్యం )
ఆ) మీరు తర్వాత కొట్టుకోవచ్చు. (అనుమత్యర్థక వాక్యం)
ఇ) అక్క చెప్పేది విను. (విధ్యర్థక వాక్యం)
ఈ) రసాభాస చేయకండి. (నిషేధార్థక వాక్యం)

3. ఇలాంటి మరికొన్ని వాక్యాలు మీ పాఠ్యాంశాలలో నుంచి రాయండి.

1. ముందు సీత ఇష్టాలు విను. (విధ్యర్థక వాక్యం)
2. ఏం చదివావో చెప్పు. (విధ్యర్థక వాక్యం)
3. సీత చదువు ఆగిపోయిందా? (ప్రశ్నార్థక వాక్యం)
4. సీత బడికి వెళ్ళిందా లేదా ! (సందేహార్థక వాక్యం)
5. సరస్వతి తల్లీ ! చల్లగ. చూడమ్మా ! (ప్రార్థనాధ్యర్థక వాక్యం)
6. దుర్గా ! జయము నీయవమ్మా ! (ప్రార్థనార్థక వాక్యం)
7. అంతమాట అనకండి (నిషేధార్థక వాక్యం)
8. ఆహా ! ఎంత బాగుంది. (ఆశ్చర్యార్థక వాక్యం)
9. సీత లెక్కలు బాగా చేసింది. (సామాన్య వాక్యం)
10. నీవు ఇంటికి వెళ్ళవచ్చు. (అనుమత్యర్థక వాక్యం).

4. కింది పదాలను విడదీసి సంధి పేర్లు రాయండి.

1. జాతీయ దినోత్సవం = జాతీయదిన + ఉత్సవం = (అ + ఉ = ఓ) = గుణసంధి
2. పల్లెటూరు = పల్లె + ఊరు = టుగాగమ సంధి
3. కథకురాలు = కథక + ఆలు = రుగాగమసంధి
4. దిగ్విజయం = దిక్ + విజయం = జత్త్వసంధి
5. ఏందక్కా = ఏంది + అక్కా = (ఇ + అ = అ) = ఇకారసంధి
6. రసాభాస = రస + ఆభాస = (అ + ఆ = ఆ) = సవర్ణదీర్ఘసంధి
7. చక్కనమ్మ = చక్కని + అమ్మ = ఇకార సంధి
8. పదహారేళ్ళు = పదహారు + ఏళ్ళు = (ఉ + ఏ = ఏ) = ఉత్వసంధి
9. కొవ్వొత్తి = కొవ్వు + ఒత్తి = ఉత్వసంధి
10. అభ్యున్నతి = అభి + ఉన్నతి = (ఇ + ఉ = యు) = యణాదేశ సంధి
11. చిన్నక్క = చిన్న + అక్క = (అ + అ = అ) = అత్వసంధి
12. ఏమున్నది = ఏమి + ఉన్నది = (ఇ + ఉ = ఉ) = ఇత్వసంధి
13. ప్రధానోపాధ్యాయుడు = ప్రధాన + ఉపాధ్యా యుడు = (అ + ఉ = ఓ) = గుణసంధి
14. నాయకురాలు = నాయక + ఆలు = రుగాగమ సంధి
15. సీతక్క = సీత + అక్క న = (అ + అ = అ) = అత్వసంధి.

5. కింది సమాసాలకు అర్థం రాసి, వాటి పేర్లు రాయండి.

కొత్త పదాలు-అర్థాలు

అంశం = విషయం
అనవసరం = అవసరం లేనిది
అభినయించు = నటించు
ఆలస్యం అమృతం విషం = ఆలస్యము వల్ల అమృతం కూడా విషంగా మారుతుంది.
అంకితము = గుర్తువేయబడినది
అంతరిక్షము = ఆకాశము
అక్షరమాల = అక్షరాలు
ఆదర్శం = ప్రతియైన (చూపబడిన)
అలవోకగా = అనాయాసముగా
కలకలలాడు = సంతోషంగా ఉండు
కీలకపాత్ర = ప్రధాన పాత్ర
తల్లడిల్లు = కలతపడు
నేపథ్యం = తెరవెనుక జరిగినది (పూర్వ రంగం)
దిగ్విజయం = సంపూర్ణ జయం
తుద = చివర
నిరంతరం = ఎల్లప్పుడు
పరిసరాలు = సమీప ప్రదేశాలు
పక్కా = కచ్చితంగా
ప్రతిభ = తెలివి
ప్రభావితులు = ప్రభావము పడినవారు
బాలభానుడు = ఉదయించే సూర్యుడు
ప్రాంగణం = ముంగిలి
ప్రాచుర్యం = విరివి, విస్తారం
ఫ్యాషన్ = Fashion (వైఖరి, విధము)
పైడిబొమ్మ = బంగారు బొమ్మ
బడాయి = గర్వము
ప్రేరణ = ప్రేరేపించుట
రోత = అసహ్యం
రాజనాలు = మంచి ధాన్యం
వంతపాడు = ఒకరన్న దానినే ఆలోచన లేకుండా తాను కూడా అనడం
శ్రీలు = సిరులు
సూక్తులు (సు + ఉక్తులు) = మంచిమాటలు
సహనము = ఓర్పు
మహిళలు = స్త్రీలు
వెక్కిరించు = పరిహాసం చేయు
లెటర్సు = Letters (అక్షరాలు)

SCERT AP State 7th Class Telugu Textbook Solutions 1st Lesson శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డ Questions and Answers.

AP State Syllabus 7th Class Telugu Solutions 1st Lesson శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డ

7th Class Telugu 1st Lesson శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డ Textbook Questions and Answers

ఆలోచించండి – మాట్లాడండి

“ఏ దేశమేగినా ఎందు కాలిడినా
ఏ పీఠమెక్కినా ఎవ్వరెదురైనా
పొగడరా నీ తల్లి భూమి భారతిని
నిలుపరా నీ జాతి నిండు గౌరవము”

ప్రశ్నలు జవాబులు

ప్రశ్న1.
పై మాటలు దేని గురించి చెప్తున్నాయి?
జవాబు:
పై మాటలు మన జన్మభూమి అయిన భారతదేశం గురించి చెప్తున్నాయి. ..

2. దేశం పట్ల ఎటువంటి భావనతో ఉండాలి?
జవాబు:
దేశం పట్ల భక్తి, గౌరవ భావనలతో ఉండాలి.

3. జాతి గౌరవం నిలపడం అంటే మీరు ఏమనుకుంటున్నారు?
జవాబు:

1. ఆ జాతి జనుల ప్రాచీన వైభవాన్ని గుర్తించి, కీర్తించాలి.
2. ఆ జాతి జనుల సంస్కృతీ సంప్రదాయాలను ఆదరించాలి.
3. ఆ జాతి జనుల ఆధ్యాత్మిక ఘనతను గ్రహించాలి.
4. ఆ జాతి జనులకు వారసునిగా తాము నిలబడాలి.

4. మీకు తెలిసిన దేశభక్తి గేయాలను పాడండి.
జవాబు:
విద్యార్థులు కొన్ని గేయాలను అభ్యసించగలరు.

ఇవి చేయండి

I. వినడం – మాట్లాడడం

ప్రశ్న 1.
ఈ గేయం దేన్ని గురించి చెప్తోంది ? దీనిలో దేశభక్తికి సంబంధించిన విషయాలు ఏమేమి ఉన్నాయి?
జవాబు:
a) 1) ఈ గేయం భారతదేశం యొక్క గొప్పతనాన్ని గురించి చెప్తోంది.
2) భారతీయులు, భారతదేశంలో పుట్టిన మహాకవులను గూర్చి, “వీరులైన రాజులను గురించి, భారతదేశాన్ని గురించి గానం చేయాలని ఈ గేయం చెప్తోంది.

b) దీనిలో దేశభక్తికి సంబంధించిన విషయాలు :

1. మన భారతదేశం పాడిపంటలకు నిలయమైన సిరిసంపదలు గల దేశం.
2. భారతదేశంలో వేదాలు, రామాయణం, వ్యాసుని వంటి ఋషులు జన్మించారు.
3. నవరసాలతో, వీనుల విందుగా కవిత్వం చెప్పిన మహా కవులు భారతదేశంలో ఉన్నారు.
4. భారతదేశంలో ఎందరో ధీరులు, పాండవుల వంటి వీరులు పుట్టారు.
5. కాకతీయులు, విజయనగర చక్రవర్తులు వంటి గొప్పరాజులు భారతదేశాన్ని పాలించారు.

ప్రశ్న 2.
ఈ గేయాన్ని రాగయుక్తంగా పాడండి. సారాంశాన్ని సొంతమాటల్లో చెప్పండి.
జవాబు:
ఉపాధ్యాయుల సహాయంతో రాగయుక్తంగా పాడటం నేర్చుకోవాలి.. మన భారతదేశం సంపదలు గల దేశం. పాడిపంటలు గల భాగ్యదేశం. ఇది వేదాలు, రామాయణం, వ్యాసుడు పుట్టిన పుణ్యభూమి. ఇక్కడ పెద్ద అరణ్యాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడ ఉపనిషత్తులు పుట్టాయి.

మన రాజుల.పరాక్రమ చరిత్రలు, మన బానిసత్వం వల్ల నశించాయి. కిన్నెర మీటుతూ, రాళ్ళను కరగించే రాగంతో, భావి భారతదేశ భాగ్యాన్ని గూర్చి పాడుకోవాలి. నవరసాలతో వీనుల విందుగా కవిత్వం చెప్పిన కవులను గౌరవించాలి.

” దేశ గౌరవాన్నీ, దేశ చరిత్రను విస్తరింపజేసిన వీరపురుషులను కీర్తించాలి. పాండవుల కురుక్షేత్ర యుద్ధాన్ని గూర్చి చక్కని తెలుగు మాటలతో పాడుకోవాలి. కాకతీయుల యుద్ధనైపుణ్యాన్ని కీర్తించాలి. చెక్కుచెదరని విజయనగర రాజుల చరిత్రలను పాడుకోవాలి.

ప్రశ్న 3.
భారతదేశాన్ని ‘పుణ్యభూమి’ అని ఎందుకన్నారు?
జవాబు:
భారతదేశంలో వేదశాఖలూ, ఆదికావ్యం రామాయణమూ, వ్యాసుని వంటి ఋషులూ, ఉపనిషత్తులూ పుట్టాయి. అందువల్ల భారతదేశాన్ని పుణ్యభూమి అని అన్నారు.

ప్రశ్న 4.
దేశ గౌరవాన్ని పెంచిన భారతీయ వీరుల గురించి చెప్పండి.
జవాబు:
పాండవులు, కాకతీయ చక్రవర్తులు, విజయనగర చక్రవర్తులు, శివాజీ, పృథ్వీరాజు మొదలయినవారు భారతీయ వీరులు.

II చదవడం – రాయడం

ప్రశ్న 1.
ఈ గేయంలో మన భారతదేశం అని తెలిపే పదాలను గుర్తించండి.
జవాబు:

1. శ్రీలు పొంగిన “జీవగడ్డ”
2. పాలు పారిన “భాగ్యసీమ”
3. “భరత ఖండము”
4. విపుల తత్త్వము విస్తరించిన “విమల తలము”
   – పైన చెప్పిన నాలుగు మాటలు, గేయంలో భారతదేశాన్ని గూర్చి తెలుపుతున్న పదాలు.

ప్రశ్న 2.
ఈ కింది మాటల క్రమాన్ని సరిచేస్తే గేయంలోని పాదాలుగా అవుతాయి. సరిచేసి రాయండి. భావం చెప్పండి.
“దీప్తి దేశ చెందగ గర్వము
చరితము దేశ తేజరిల్లగ
ధీర దేశ పురుషుల మరసిన
తమ్ముడా ! పాడర తెలిసి.”
జవాబు:
గేయ సవరణ ఇలా ఉండాలి.
“దేశ గర్వము దీప్తిచెందగ
దేశ చరితము తేజరిల్లగ
దేశమరసిన ధీరపురుషుల
తెలిసి పాడర తమ్ముడా !

పై గేయానికి భావం :
దేశ గౌరవం ప్రకాశించేటట్లుగా, దేశచరిత్ర విస్తరించేటట్లుగా, దేశాన్ని కాపాడిన వీరపురుషులను – గురించి తెలుసుకొని కీర్తించాలి.

ప్రశ్న 3.
ఈ కింది భావం వచ్చే వాక్యాలు గేయంలో ఎక్కడ ఉన్నాయో చూసి రాయండి.

అ) మన దేశం వేదాలకు పుట్టినిల్లు.
జవాబు:
“వేద శాఖలు వెలిసె నిచ్చట.”

ఆ) కాకతీయుల యుద్ధ నైపుణ్యం.
జవాబు:
“కాకతీయుల కదనపాండితి.”

ఇ) లేత మాటలు చెవుల కింపుగ.
జవాబు:
“చివురు పలుకులు చెవుల విందుగ.”

ఈ) ఉపనిషత్తులు ఇక్కడే పుట్టాయి.
జవాబు:
“ఉపనిషన్మధు వొలికె నిచ్చట.”

ప్రశ్న 4.
ఈ కింది ప్రశ్నలకు గేయం ఆధారంగా జవాబులు రాయండి..

అ) పాఠానికి ఇంకొక శీర్షికను నిర్ణయించండి.
జవాబు:
“భారతదేశం” – అన్నది ఈ గేయానికి తగిన మరొక శీర్షిక.

ఆ) మన దేశం పవిత్రభూమి ఎందుకయింది?
జవాబు:
వేదాలూ, వేదాంగాలూ ఈ దేశంలో వెలిశాయి. ఆదికావ్యం రామాయణం ఇక్కడే పుట్టింది. భారత భాగవతాలు
రచించిన వేదవ్యాసుడు ఇక్కడే పుట్టాడు. ఉపనిషత్తులూ, తత్త్వబోధన ఇక్కడే విస్తరించాయి. ధర్మసూత్ర రచన ఇక్కడే జరిగింది. పై కారణాల వల్ల మనదేశం పవిత్రభూమి అయ్యింది.

ఇ) భావి భారతపదాన్ని ఏ విధంగా పాడాలి?
జవాబు:
కిన్నెర వాద్యాన్ని మీటుతూ, రాళ్ళను కూడా కరగించగల రాగంతో బిగ్గరగా, పాలవలె తియ్యనైన భావిభారత పదాన్ని పాడాలి.

ఈ) కవి గేయంలో వేటిని గురించి పాడాలని అన్నారు?
జవాబు:

1. భావి భారత పదాన్ని గురించి పాడాలని చెప్పారు.
2. దేశాన్ని కాపాడిన వీరపురుషులను గూర్చి పాడాలని చెప్పారు.
3. పాండవేయుల యుద్దగాథను గూర్చి పాడాలని చెప్పారు.
4. కాకతీయుల యుద్ధ నైపుణ్యాన్ని గూర్చి పాడాలని చెప్పారు.
5. తెలుగు రాజుల చరిత్రలను గానం చేయాలని చెప్పారు.

III. స్వీయరచన

ప్రశ్న 1.
కింది ప్రశ్నలకు ఐదేసి పంక్తులలో సమాధానాలు రాయండి.

అ) భారతదేశాన్ని కాపాడిన కొందరు వీరపురుషులను గురించి తెలపండి.
జవాబు:

1. శివాజీ
2. ఝాన్సీ లక్ష్మీబాయి
3. రాణీ రుద్రమదేవి
4. శ్రీకృష్ణదేవరాయలు
5. పృథ్వీరాజు
6. ప్రతాపరుద్రుడు
   వంటి వీర పురుషులు భారతదేశాన్ని కాపాడారు.

ఆ) యుద్దాలు ఎందుకు చేస్తారు? యుద్ధాల వల్ల లాభమా? నష్టమా? ఎందువల్ల?
జవాబు:

1. ఇతరుల రాజ్యాన్ని స్వాధీనం చేసుకోడానికీ, తమ దేశాన్ని శత్రువుల నుండి కాపాడుకోడానికి సామాన్యంగా ఎవరైనా యుద్దాలు చేస్తారు.
2. యుద్ధాల వల్ల లాభం ఎప్పుడూ ఉండదు. నష్టమే ఉంటుంది.
3. యుద్దాల వల్ల ప్రాణనష్టం జరుగుతుంది. రెండు పక్షాలలోని సైనికులూ మరణిస్తారు. యుద్ధసామగ్రికి చాలా ఖర్చు అవుతుంది. యుద్ధంలో నష్టపోయిన దేశాలను బాగుచేయడానికి ఎంతో ఖర్చూ, కాలమూ వ్యయమవుతుంది.
4. దేశాలన్నీ స్నేహంగా ఉండి, యుద్ధాలు చేయకపోతే, ఆ ధనంతో ఆయా దేశాలు తమ దేశాలను అభివృద్ధి చేసుకోవచ్చు.

ఇ) “బానిసతనం” అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
బానిసతనం అంటే దాస్యం. తమకు స్వేచ్ఛ, స్వాతంత్ర్యం లేకపోవడం, ఇతరుల చెప్పుచేతలలో పడియుండడం ‘అన్నదే బానిసతనం. మన దేశానికి స్వాతంత్ర్యం రాకముందు, మన దేశం బ్రిటిష్ వారి చెప్పుచేతలలో ఉండి, బానిసత్వంను అనుభవించింది. మన అభిప్రాయాన్ని స్వేచ్ఛగా పైకి చెప్పుకోలేకపోవడం కూడా బానిసత్వమే.

ఈ) “భరత ఖండం” భాగ్యసీమ అనటానికి గల కారణాలు తెలపండి.
జవాబు:
మన భరత ఖండం, శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డ. పాలు పారిన భాగ్యసీమ. మనదేశంలో విశాలమైన పంటభూములు, గంగా గోదావరీ వంటి జీవనదులు ఉన్నాయి. పంటలను పండించడానికి కావలసిన మానవ వనరులు ఉన్నాయి. మనదేశంలో పరిశ్రమలు స్థాపించడానికి కావలసిన లోహాలు, అరణ్యాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడ ముడిసరుకు, . కూలీలు దొరుకుతారు. బుద్ధిమంతులైన యువకులు ఉన్నారు. కాబట్టి మన భరతఖండాన్ని భాగ్యసీమ అని చెప్పవచ్చు.

ఉ) రాయప్రోలు సుబ్బారావు గారిని మీ మాటల్లో పరిచయం చేయండి.
(లేదా)
‘భరతఖండం – భాగ్యసీమని’ – ఎలుగెత్తి పాడిన రాయప్రోలు సుబ్బారావును గూర్చి రాయండి.
జవాబు:
‘శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డ’ గేయాన్ని శ్రీ రాయప్రోలు సుబ్బారావు గారు రచించారు. వీరు 1892లో గుంటూరు జిల్లా గార్లపాడులో జన్మించారు. వీరు తృణకంకణం, కష్టకమల, స్నేహలత, స్వప్నకుమార మొదలయిన భావ కవిత్వ కావ్యాలు రాశారు. ఆంధ్రావని, జడకుచ్చులు, వనమాల అనే ఖండకావ్యాలను; ‘రమ్యాలోకం’ అనే లక్షణ గ్రంథాన్ని రచించారు.

ప్రశ్న 2.
కింది ప్రశ్నకు పదేసి పంక్తులలో సమాధానం రాయండి.

అ) భారతదేశం గొప్పతనాన్ని గురించి మీ సొంతమాటలలో రాయండి.
(లేదా)
శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డ, పాలు పారిన భాగ్యసీమ’ అయిన మన భరత భూమి గొప్పతనమును గూర్చి మీ సొంతమాటలలో రాయండి.
జవాబు:
భారతదేశం, సంపదలకు నిలయమైన జీవగడ్డ. ఇది పాడిపంటలకు నిలయమైన భాగ్యభూమి. భారతదేశంలో నాలుగు వేదాలు, వేదాంగాలు పుట్టాయి. ఆదికావ్యమైన రామాయణం ఇక్కడే పుట్టింది. మహాభారత, భాగవతాలను రచించిన వేదవ్యాసుడు మొదలయిన మహామునులను కన్న పుణ్యభూమి మన భారతదేశం. – ఈ దేశంలో దట్టమైన చెట్లతో నిండిన విస్తారమైన అడవులు ఉన్నాయి. మధురమైన భావం గల ఉపనిషత్తులు, ఇక్కడే పుట్టాయి. ఇక్కడ వేదాంత తత్త్వసారం, బాగా విస్తరించింది. ఇక్కడే ఆపస్తంభుడు, ఆశ్వలాయనుడు వంటి ఋషులు సూత్ర గ్రంథాలు రచించారు. ప్రపంచ ప్రసిద్ధి గల పరాక్రమం గల రాజులు, ఈ దేశాన్ని పాలించారు.

ఇక్కడ మన కవులు, నవరసాలతో నిండిన తేట తెలుగు మాటలతో వీనులవిందుగా కవిత్వాన్ని చెప్పారు. ఈ దేశమును ఎందరో వీర పురుషులు, రక్షించారు. ఇక్కడ ఎందరో దేశభక్తులు, జన్మించారు. కౌరవపాండవులు యుద్ధం చేసిన వీరభూమి కురుక్షేత్రం, ఈ దేశంలోనే ఉంది. కాకతీయ రాజులు, తమ యుద్ధ నైపుణ్యంతో ప్రపంచానికే వేడి పుట్టించారు.

తుంగభద్రా నదీ తీరంలో హరిపి రాజధానిగా ఆకాశాన్ని అంటిన ధైర్యంగల విజయనగర చక్రవర్తులు, ఆంధ్ర సామ్రాజ్యాన్ని పాలించారు.

IV. పదజాలం

1. ఈ కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు సమానార్థాన్నిచ్చే పదాలమ, గేయం ఆధారంగా రాయండి.

అ) అధిక సంపదలు కలిగిన వారికంటే గుణవంతులే గొప్ప. (శ్రీలు)
ఆ) మన దేశం చాలా సంవత్సరాలు బ్రిటిష్ వారి కింద బానిసతనంలో మగ్గిపోయింది. (దాస్యము)
ఇ) మంచివారిని, గొప్పవారిని గౌరవించాలి. (ధీరపురుషులు)
ఈ) వేసవికాలం ఎండ వేడిగా ఉంటుంది. (కాక)
ఉ) వ్యాసుడు సంస్కృతంలో భారత, భాగవతాలు రాశాడు. (బాదరాయణుడు)

2. కింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు వికృతి పదాలు రాయండి.

అ) మంచి కవితలు వింటే హృదయం ఉప్పొంగిపోతుంది. ఎందరో గొప్పకవులు ఉండటం మనదేశ భాగ్యం.

ఆ) మన దేశం గురించి భక్తితో పాడాలి. అలాగే దేశాన్ని గౌరవించాలి.
జవాబు:
ప్రకృతి – వికృతి
హృదయం – ఎద, ఎడద
భక్తి – బత్తి
భాగ్యం – బాగెము
గౌరవించాలి – గారవించాలి

3. కింది వాక్యాలలో ఒకే అర్థాన్నిచ్చే పదాలు ఉన్నాయి. వాటిని గుర్తించండి, రాయండి.

అ) విపినాలలో క్రూర జంతువులుంటాయి. అరణ్యాలలో మునులు నివసిస్తారు.
జవాబు:
విపినాలు, అరణ్యాలు – (సమానార్థకాలు)

ఆ) ఈ ధరణిలో ఎందరో వీరులు జన్మించారు. ఈ గడ్డమీద పుట్టిన ప్రతివారూ పౌరుషవంతులే.
జవాబు:
1. ధరణి, గడ్డ (సమానార్థకాలు)
2. వీరులు, పౌరుషవంతులు (సమానార్థకాలు)

ఇ) గొప్పవారి సేవలు కలకాలం చిరస్థాయిగా ఉంటాయి. అందుకోసం వారిని ఎల్లప్పుడూ గుర్తించాలి.
జవాబు:
కలకాలం, ఎల్లప్పుడూ (సమానార్థకాలు)

ఈ) విశాలమైన మనదేశంలో విస్తారమైన అడవులున్నాయి.
జవాబు:
విశాలమైన, విస్తారమైన (సమానార్థకాలు)

4. కింది వాక్యాలను వ్యతిరేకార్థమిచ్చే వాక్యాలుగా మార్చి రాయండి.

అ) కమల పుస్తకం చదువుతూంది.
జవాబు:
కమల పుస్తకం చదవడం లేదు. (వ్యతిరేకార్థకం)

ఆ) వర్షం జోరుగా కురుస్తూంది.
జవాబు:

1. వర్షం జోరుగా కురవడం లేదు. (వ్యతిరేకార్థకం)
2. వర్షం నెమ్మదిగా కురుస్తుంది. (వ్యతిరేకార్థకం)

ఇ) ఈ నది చాలా వేగంగా ప్రవహిస్తూంది.
జవాబు:

1. ఈ నది చాలా నెమ్మదిగా ప్రవహిస్తూంది. (వ్యతిరేకార్థకం)
2. ఈ నది చాలా వేగంగా ప్రవహించడం లేదు. (వ్యతిరేకార్థకం)

ఈ) ఈ చెట్టు కొమ్మలు చాలా పెద్దవి.
జవాబు:
ఈ చెట్టు కొమ్మలు చాలా చిన్నవి. (వ్యతిరేకార్థకం)

ఉ) లీల సంగీతం వింటూంది.
జవాబు:
లీల సంగీతం వినడం లేదు. (వ్యతిరేకార్థకం)

5. కింది వాక్యాలు చదవండి. గీత గీసిన పదాల అర్థాలు రాయండి. వాటితో సొంతవాక్యాలు రాయండి.

అ) సైనికులకు చేవ ఉండాలి.
జవాబు:
చేవ = శక్తి / ధైర్యం
సొంతవాక్యం : యువకులు మంచి చేవ, ధైర్యం కలిగి ఉండాలి.

ఆ) ఋషులు, మునులు విపినాలలో తపస్సు చేస్తుంటారు.
జవాబు:
విపినాలలో = అరణ్యా లలో
సొంతవాక్యం : రాముడు పదునాల్గు సంవత్సరాలు విపినాలలో సంచరించాడు.

ఇ) మనందరం భూతలం మీద నివసిస్తున్నాము.
జవాబు:
భూతలం = భూభాగం
సొంతవాక్యం : భారత భూతలంపై శత్రు సైనికులు అడుగుపెడుతున్నారు.

ఈ) ఉగాది పచ్చడి ఆరు రుచుల మేళవింపు.
జవాబు:
మేళవింపు = కలయిక
సొంతవాక్యం : జీవితం కష్టసుఖముల మేళవింపుగా సాగుతుంది.

ఉ) తేనెటీగలు మధువును ఇస్తాయి.
జవాబు:
మధువు = తేనె
సొంతవాక్యం : గిరిజనులు మధువును సేకరించి అమ్ముతారు.

ఊ) నేటి బాలలే భావి భారత పౌరులు.
జవాబు:
భావి = రాబోవు కాలపు;
సొంతవాక్యం : నేటి పొదుపు భావి సౌఖ్య జీవితానికి మంచి మలుపు.

6. గీత గీసిన పదాలకు అర్థాలు రాయండి.

1. భారతదేశము కొంతకాలం బ్రిటిష్ వారికి దాస్యము చేసింది.
2. కౌరవ పాండవులు కురుక్షేత్రంలో కదనం చేశారు.
3. పగలు సూర్యుని దీప్తి వెలుగు నిస్తుంది.
4. బాదరాయణుడు భారతభాగవతాలు రచించాడు.
5. మన కృషియే విజయానికి పాదు.
6. మా తమ్ముని చిట్టి పలుకులు ఎంతో ఇంపుగా, ఉంటాయి.
జవాబు:
1. దాస్యము = బానిసత్వం
2. కదనం = యుద్ధం
3. దీప్తి . = కాంతి
4. బాదరాయణుడు = వేదవ్యాసుడు
5. పాదు = మూలం
6. పలుకులు – మాటలు

7. కింది పదాలను ఉపయోగించి సొంతవాక్యాలు రాయండి.

1. జీవగడ్డ . : తెలుగుదేశం, సిరులు పొంగిన జీవగడ్డ.
2. భాగ్యసీమ : భారతదేశం పాడిపంటలకు భాగ్యసీమ.
3. ఆదికావ్యం : రామాయణం భారతీయ సాహిత్యములో ఆదికావ్యం.
4. మధువు : పూల నుండి మధువు ఒలుకుతోంది.
5. శౌర్యచండిమ : విజయనగర రాజుల శౌర్యచండిమ పేరుకెక్కింది.
6. చెలిగిపోవు : నా మిత్రుని కృషితో వారి వంశపు అపకీర్తి చెఱిగిపోయింది.
7. మేళవించు : నా చెల్లెలు వీణ తీగలను చక్కగా మేళవిస్తుంది.
8. చెవుల విందు : ఘంటసాల వారి పాటలు చెవుల విందుగా ఉంటాయి.
9. క్రాంతహృదయులు : వాల్మీకి, వ్యాసుడు వంటి కవులు, క్రాంత హృదయులు.
10. తేజరిల్లు .: మా గ్రామం సంక్రాంతి ముగ్గులతో చక్కగా తేజరిల్లుతోంది.
11. కండగల : తిక్కన గారి పద్యాలు, కండగల తెలుగు పదాలతో రచింపబడ్డాయి.
12. కాకపెట్టిన : శివాజీ రణరంగ పాండిత్యం సుల్తానులకు కాక పెట్టింది.
13. చీకిపోవని : తెలుగు వారి తేజస్సు, చీకిపోవని చేవ గలది.

8. కింది పదాలకు వ్యతిరేకపదాలు రాయండి.

ధీరుడు × భీరుడు..
భాగ్యము × దౌర్భాగ్యము
తీయని × చేదైన
ఆది × అనాది
చిక్కని × పల్చని
గౌరవించు × అగౌరవించు

V. సృజనాత్మకత

అ. ఈ గేయాన్ని భారతమాత ఆత్మకథగా రాయండి.
జవాబు:
భారతమాత ఆత్మకథ

నేను భారతమాతను. నేను సిరిసంపదలు, పాడి పంటలు గలదానను. నా నేలపైననే, వేద వేదాంగాలు, రామాయణం వెలిశాయి. వ్యాసాది ఋషులు ఇక్కడే పుట్టారు. నా భూమిపై పెద్ద అరణ్యాలు ఏర్పడ్డాయి. ఉపనిషత్తులు నా నేలపైననే పుట్టాయి.

నన్ను పాలించిన రాజుల పరాక్రమ చరిత్రలు, నా ప్రజల బానిసత్వం వల్ల అంతరించాయి. నా ప్రజలు కిన్నెర మీటుతూ రాగాన్ని ఆలాపిస్తూ నా భావిభాగ్యాన్ని గూర్చి పాడాలి. నవరసాలతో తేట తెలుగు పదాలతో వీనుల విందుగా కవితలు చెప్పిన కవులు నా నేలపై పుట్టారు. నన్ను కాపాడిన వీరులను గూర్చి గానం చేయాలి. నా నేలపై పాండవేయులు చేసిన యుద్ధాన్ని గూర్చి. పాడుకోవాలి. నన్ను పాలించిన కాకతీయుల యుద్ధనైపుణ్యాన్ని .. కీర్తించాలి. తుంగభద్రా తీరాన నన్ను పాలించిన తెలుగు రాజుల చరిత్రలను గానం చేయాలి.
(లేదా)
ఆ) మన దేశంలాగే మనం పుట్టిన ఊరు కన్నతల్లి వంటిది. మీ ఊరిని గురించి పొగుడుతూ ఒక గేయం రాయండి.
జవాబు:
మా ఊరు గురించి గేయం

ముత్యాల సరములు :
1. సిరులు పొంగిన నదుల సీమిది
పాడిపంటల భాగ్య సీమిది
పూల వనముల పొంగురా ఇది
కన్నతల్లిది “కడియమూ”.

2. జామతోటలు జాజిపూవులు
వంగతోటలు పండ్ల తరువులు
మల్లె మొల్లలు బంతి తోటలు
కన్నతల్లిర కడియమూ.

3. గలగల పారేటి కాల్వలు
గాలికూగే కలమ సస్యము
విందు చేసే ప్రేమ పాటలు
కంటి విందుర కడియమూ.

4. కూరగాయలు కోరినన్నియు
పాడిపంటలు వలసినంతగ
వర్తకమ్మున భాగ్య సంపద.
కలుగు క్షేత్రము కడియమూ.

5. ఆశు కవితలు వధానమ్ములు
భాష్య పాఠాల్ ‘కైత పొంగులు
స్వర్ణకంకణ ధారణమ్ములు
చెళ్ళపిళ్ళా కడియమూ.

VI. ప్రశంస

అ) ఇతర భాషలలోని దేశభక్తి గేయాలను నేర్చుకొని పాడండి. జ. దేశభక్తి గేయాలు :

1) ‘సారే జహాసే అచ్ఛా’. రచయిత : మహ్మద్ ఇక్బాల్ (ఉర్దూ)

“సారే జహాఁసె అచ్ఛా హిందూస్తాం. హమారా
హమ్ బుల్ బులేఁహై ఇసకె, యేగుల్ సితాఁహమారా||
పరబత్ వో సబ్ సే ఊంఛా, హమ్ సాయా ఆస్మఁకా
వో సంతరీ హమారా! వో పాస్ బాఁ హమారా||

గోదీమె ఖేల్ తీహైఁ, ఇక హజారోఁ నదియాఁ
గుల్షన్ హైజిన్ కేదమ్ సే, రష్ కె జినాఁ హమారా!”
మజ్ – హబ్ నహీఁ సిఖాతా ఆపస్ మె బైర్ ర నా
హిందీ హైఁహమ్, వతన్
హైఁ హిందూస్తాం హమారా!

భావం :
ప్రపంచంలో భారతదేశం ఉత్తమమైనది. ఇది మనందరికీ ఒక పూలతోట. మనమంతా ఇక్కడ బుల్ బుల్ పిట్టలం. ఆకాశాన్ని అంటుతున్న ఎత్తయిన పర్వతం మనల్ని కాస్తూ రక్షిస్తోంది. భారతమాత ఒడిలో వేలకొద్దీ నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి. ఈ నదీ జలాలతో పూచిన పూలతోటను చూచి స్వర్గమే అసూయపడుతుంది. మతము పరస్పర శత్రుత్వాన్ని బోధించదు. మనమంతా భారతీయులం.

2) ‘ఝండా ఊంఛా రహే హమారా’ (రచయిత : శ్యామ్ లాల్ గుప్త పార్ష్యద్ (హిందీ))

“విజయీ విశ్వతి రంగా ప్యారా
ఝండా ఉంఛా రహే హమారా (ఝండా)

సదాశక్తి బర్సానే వాలా
సేమ సుధా సర్నేనే వాలా
వీరోంకో హర్షానే వాలా
మాతృభూమికా తన మనసారా (ఝండా)

స్వతంత్రతాకీ భీషణ్ రణ్ మే
లగ్ కర్ బడౌ జోష్ క్షణ్ క్షణ్ మే
కావే శత్రుదేఖ్ కర్ మనమే
మిట్ జావే భయ సంకట్ సారా (ఝండా)

భావం :
ప్రీతికరమైన మన త్రివర్ణపతాకం విజయంతో విశ్వంలో ఎగురుగాక! ఎప్పుడూ శక్తిని విరజిమ్మేది ప్రేమామృతం చిలికేది. వీరులకు స్ఫూర్తి నిచ్చేది. మాతృభూమి తనువుకు మనస్సుకు ప్రతీకగా ఉండేది. భీకరమైన స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో క్షణక్షణం శత్రువులను ఎదిరించే స్ఫూర్తిని కలిగిస్తుంది. ఈ జెండాను చూడగానే మనస్సులో భయభ్రాంతులు తొలగిపోతాయి.

3) జయజయ జయ ప్రియ భారత జనయిత్రి (రచయిత : దేవులపల్లి వేంకట కృష్ణశాస్త్రి (సంస్కృతం))

జయ జయ జయ ప్రియభారత, జనయిత్రీ విశ్వధాత్రి
జయ జయ జయ శతసహస్ర, నరనారీ హృధయనేత్రి
జయజయ సశ్యామల, సుశ్యామ చలచ్చేలాంచల
జయ వసంత కుసుమ లతా, చలిత లలిత చూర్ణ కుంతల
జయ మదీయ హృదయాశయ, లాక్షారుణ పదయుగళా
జయజయ జయ ప్రియ భారత ……….
జయ దిశాంత గత శకుంత, దివ్యగాన పరితోషణ
జయ గాయక వైతాళిక, గళవిశాల పద విహరణ
జయ మదీయ మధుర గేయ, చుంబిత సుందర చరణా
జయ జయ జయ ప్రియభారత జనయిత్రీ దివ్యధాత్రి||

(లేదా)

ఆ) దేశ గౌరవం నిలబెట్టటానికి ఏమేమి చెయ్యాలో చెప్పండి.
జవాబు:
దేశాన్ని ప్రేమించాలి. దేశ సంస్కృతీ సంప్రదాయాలను నిలబెట్టాలి. దేశభక్తులను గౌరవించాలి. ఏ దేశం వెళ్ళినా మన దేశాన్ని గూర్చి మరచిపోరాదు. దేశాన్ని గౌరవించాలి. దేశ సంపదను పెంచడానికి శ్రమించాలి. బద్ధకం విడిచి కష్టించి పనిచేసి దేశసంపదను పెంచాలి. దేశ సౌభాగ్యం కోసం శ్రమించిన దేశనాయకులను గౌరవించాలి.

VII. ప్రాజెక్టు పని

(అ) భారతమాతను స్తుతించే గేయాలను సేకరించండి. వాటిని రాసి ప్రదర్శించండి.
1. ‘వందేమాతరం’ గేయం. (బెంగాలీ భాషలో బంకించంద్ర ఛటర్జీ వ్రాసినది)
జవాబు:
“వందేమాతరం”
“వందేమాతరం
సుజలాం సుఫలాం మలయజ శీతలాం
సస్యశ్యామలాం మాతరం వందేమాతరం
శుభ్రజ్యోత్స్నా పులకిత యామినీం
పుల్లకుసుమిత ద్రుమదళ శోభినీం
సుహాసినీం సుమధురభాషిణీం
సుఖదాం వరదాం మాతరం
వందేమాతరం”

2. ‘జనగణమన’ ఇది మన జాతీయగీతం (రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ వ్రాసినది).
జవాబు:
“జన గణ మన అధినాయక జయహే !
భారత భాగ్య విధాతా !
పంజాబ, సింధు, గుజరాత, మరాఠా
ద్రావిడ, ఉత్కల, వంగ !
వింధ్య, హిమాచల, యమునా, గంగ,
ఉచ్ఛల జలధి తరంగ !
తవ శుభ నామే జాగే !
తవ శుభ ఆశిష మాగే !
గాహే తవ జయ గాథా !
జన గణ మంగళ దాయక జయహే !
భారత భాగ్య విధాతా ! – జయహే !
జయహే ! జయహే ! . జయ జయ జయ జయహే !!”

VIII. భాషను గురించి తెలుసుకుందాం

అ) కింది పదాలు కలిపి రాయండి.
ఉదా : విశ్వద + అభిరామ = (అ + అ = ఆ) – విశ్వదాభిరామ

1. సోమన + అద్రి’ : (అ + అ = ఆ) . : సోమనాద్రి
2. రవి + ఇంద్రుడు . = (ఇ + ఇ = ఈ) – – రవీంద్రుడు
3. భాను + ఉదయం ‘ = (ఉ + ఉ = ఊ) – భానూదయం
4. మాతృ + ఋణం = (ఋ + ఋ = ఋ) = మాత్వణం
గమనిక :
పై వాటిలో మొదటి పదానికి చివర, రెండో పదానికి మొదట, ఒకే రకమైన అచ్చు వస్తున్నది. వీటినే – ‘సవర్ణాలు’ అంటారు. వీటితో ఏర్పడే సంధినే “సవర్ణదీర్ఘ సంధి” అంటారు.

* అ, ఇ, ఉ, ఋ లకు అవే అచ్చులు పరమైనప్పుడు వాటి దీర్ఘాలు ఏకాదేశమవుతాయి. ఆ) కింది పదాలనూ కలిపి రాయండి.
ఉదా :
సు + ఆగతం = (ఉ + ఆ = వా) = స్వాగతం
1. అతి + ఆశ = (ఇ + ఆ = యా) = అత్యాశ
2. అణు + అస్తం = (ఉ + అ = వ) = అణ్వస్తం
3. పితృ + ఆర్జితం = (ఋ + ఆ = రా) = పిత్రార్జితం
గమనిక :
పై పదాల్లో మొదటి వరుసలో ఉన్న వాటికి చివర, (పూర్వస్వరాలుగా) ఇ, ఉ, ఋ లు ఉన్నాయి. పరస్వరం స్థానంలో వేరే అచ్చులు అంటే అసవర్ణాచ్చులు కలిశాయి. అలా కలిసినపుడు ఇ-‘య’ గాను, ఉ – ‘వ’. గాను, ఋ – ‘ర’ గాను మారడం జరిగింది. దీన్నే ‘యణాదేశ సంధి’ అంటారు.

ఇ). కింది పదాలను విడదీసి, సంధుల పేర్లు రాయండి. సంధులు ఏర్పడు తీరును చర్చించండి.

ఉదా : గుర్వాజ్ఞ = గురు + ఆజ్ఞ = (ఉ + ఆ = వా) = యణాదేశ సంధి

1. ‘మహీంద్రుడు = మహీ , + ఇంద్రుడు – (ఈ + ఇ = ఈ) = సవర్ణదీర్ఘ సంధి
2. అత్యంత = అతి + అంత = (ఇ + అ = య) – యణాదేశ సంధి
3. మాత్రంశ = మాతృ + అంశం = (ఋ + అ = ర) = యణాదేశ సంధి
4. అణ్వాయుధం = “అణు + ఆయుధం. = (ఉ + ఆ = వా) = యణాదేశ సంధి

ఈ) కింది పదాలను విడదీసి, సంధి పేర్లు రాయండి.

1. ఉపనిషన్మధువు = ఉపనిషత్ + మధువు = అనునాసిక సంధి
2. నాట్యమాడగ = నాట్యము + ఆడగ = ఉకారసంధి (లేక) ఉత్వసంధి
3. దేశమరసిన = దేశము + అరసిన = ఉకారసంధి (లేక) ఉత్వసంధి.

ఉ) కింది సమాసాలకు అర్థం రాసి, వాటి పేర్లు రాయండి.

ఋ) ఈ క్రింది వాక్యాలలో గీత గీసిన పదాలకు వికృతి పదాలు రాయండి.

1. మన దేశము శ్రీలు పొంగిన భాగ్యసీమ.
2. ఈ మాంస ఖండము రుచిగా ఉంటుంది.
3. నాకు దేవునిపై భక్తి ఎక్కువ.
4. రామాయణ కావ్యము ఆదికావ్యము.
5. మన దేశంలో వాల్మీకి, వసిష్ఠుడు వంటి ఋషులు ఉన్నారు
6. మనదేశం దాస్యమును పోగొట్టడానికి గాంధీజీ శ్రమించాడు.
7. ఈ రణస్థలము ఎంతో భయంకరంగా ఉంది.
8. మన భాగ్యము సమున్నతము.
9. కాకతీయులు భంగము ను పొందని వీరులు.
10. నాకు రామాయణ కథ పై మక్కువ ఎక్కువ ఉన్నారు.
11. నా మిత్రునకు గర్వము కొంచెము కూడా లేదు.

ఎ) ప్రకృతులు – వికృతులు రాయండి.

ప్రకృతి – వికృతి
1. శ్రీలు – సిరులు
2. ఖండము – కండ
3. భక్తి – బత్తి
4. కావ్యము – కబ్బము
5. ఋషులు – రుసులు
6. దాస్యము – దవసము
7. స్థలము – తల
8. భాగ్యము – బాగెము
9. భంగము – బన్నము
10. కథ – కత
11. గర్వము – గరువము

కవి పరిచయం

కవి : రాయప్రోలు సుబ్బారావుగారు.
జననం : మార్చి 13, 1892. (13.03. 1892).
జన్మస్థలం : గార్లపాడు, బాపట్ల తాలూకా, గుంటూరు జిల్లా.
ప్రతిభ : రాయప్రోలువారు నవ్యకవిత్వ ఉద్యమానికి నాంది పలికి, కనీసం రెండు తరాల యువకులకు, స్ఫూర్తిని ఇచ్చిన ఆచార్యులు.
రచనలు : 1) లలిత, తృణకంకణం, అనుమతి, కష్టకమల, స్నేహలతాదేవి, స్వప్నకుమార మొదలయిన వీరి రచనలు, భావకవిత్వంలో ప్రసిద్ధి పొందిన కావ్యాలు.
2) ఆంధ్రావని, జడకుచ్చులు, వనమాల – అనే ప్రసిద్ధమైన ఖండకావ్యాలు వీరు రచించారు.
3) ‘రమ్యాలోకం’, ‘మాధురీ దర్శనం’ – అన్నవి పద్యరూపంలోని లక్షణ గ్రంథాలు.
భావకవి : రాయప్రోలువారు గొప్ప ‘భావకవి’.
ప్రతిపాదన : వీరు అమలిన శృంగార సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిపాదించారు.
మరణం : జూన్ 30, 1984. (30.06.1984)

గేయాలు – అర్ధాలు – భావాలు

1. శ్రీలు పొంగిన జీవగడ్డయి
పాలు పారిన భాగ్యసీమయి
వరలినది యీ భరతఖండము
భక్తి పాడర తమ్ముడా !
అర్థాలు :
శ్రీలు = సంపదలు
పొంగిన = ఉప్పొంగిన (నిండిన)
జీవగడ్డయి (జీవగడ్డ + అయి) = చైతన్యంతో తొణికిసలాడు తున్న భూమియై
పాలు పారిన = పాలు ప్రవహించిన (పాడి పంటలతో నిండిన)
భాగ్యసీమయి (భాగ్యసీమ + అయి) = భాగ్యభూమియై
ఈ భరతఖండము = ఈ మన భారతదేశం
వరలినది = వర్ధిల్లింది
తమ్ముడా = సోదరా
భక్తి పాడర = ఈ భారతదేశాన్ని గూర్చి భక్తితో గానము చెయ్యి.

భావం :
తమ్ముడా ! మన భారతదేశం, సిరులు పొంగిన జీవభూమి. ఇది పాడిపంటలు గల భాగ్యసీమ. అటువంటి ఈ భారతదేశాన్ని గూర్చి భక్తితో పాడాలి.

I) వేదాలు. నాలుగు :

1. ఋగ్వేదం
2. యజుర్వేదం
3. సామవేదం
4. అథర్వణవేదం

II) వేదాంగాలు ఆరు :

1. శిక్ష
2. వ్యాకరణం
3. ఛందస్సు
4. నిరుక్తం
5. జ్యోతిష్యం
6. కల్పము.

2. వేదశాఖలు వెలిసె నిచ్చట
ఆదికావ్యం బలరె నిచ్చట
బాదరాయణ పరమ ఋషులకు
పాదు సుమ్మిది చెల్లెలా !
అర్థాలు :
చెల్లెలా = సోదరీ !
ఇచ్చట = ఈ భారతదేశంలో
వేదశాఖలు = వేదములు, వేదాంగములు
వెలిసెన్ = వెలిశాయి (పుట్టాయి)
ఇచ్చట = ఈ భారతదేశంలోనే
ఆది కావ్యంబు = మొదటి కావ్యమైన వాల్మీకి రామాయణం
అలరెన్ = పుట్టింది
బాదరాయణ = ‘వ్యాసుడు’ మొదలయిన
పరమ ఋషులకు = గొప్పవారయిన ఋషులకు
ఇది = ఈ భారతదేశం
పాదు సుమ్ము = మూలంసుమా ! (జన్మభూమి)

భావం :
చెల్లెలా ! వేదాలు, వేదాంగాలు ఈ దేశంలోనే వెలిశాయి. ఆదికావ్యం అయిన రామాయణం, ‘ఇక్కడే పుట్టింది. మహాభారతం, భాగవతం రచించిన వేదవ్యాసుడు మొదలయిన మహర్షులు ఈ పుణ్యభూమిలోనే జన్మించారు.

విశేషం :
బాదరాయణుడు : బదరీవనము నివాసంగా గలవాడు (వ్యాస మహర్షి)

3. విపిన బంధుర వృక్షవాటిక
ఉపనిషన్మధు వొలికె నిచ్చట
విపుల తత్త్వము విస్తరించిన
విమల తల మిదె తమ్ముడా !
అర్థాలు :
ఇచ్చట = ఈ భరతభూమిలో
విపిన : = అడవులతో
బంధుర = దట్టమైన
వృక్షవాటిక = = చెట్లతోటలు (ఉన్నాయి)
ఇచ్చట = ఇక్కడ
ఉపనిషత్ + మధువు = ఉపనిషత్తులు అనే తేనె
ఒలికెన్ = చిందింది
తమ్ముడా = ఓ సోదరా
ఇదే = ఇది
విపుల = విస్తారమైన
తత్త్వము = తత్త్వజ్ఞానం
విస్తరించిన = వ్యాపించిన
విమల = నిర్మలమైన
తలము = చోటు

భావం :
తమ్ముడా ! ఈ దేశంలో దట్టమైన చెట్లతో కూడిన, విస్తారమైన అరణ్యాలు ఉన్నాయి. మధురమైన ఉపనిషత్తులు ఇక్కడే పుట్టాయి. ఇది వివరాలతో కూడిన తత్త్వబోధన విస్తరించిన పవిత్రభూమి.

ఉపనిషత్తులు : వేదాల అంత్యభాగాలు. (వీటినల్ల బ్రహ్మజ్ఞానం కలుగుతుంది.)
1) ఛాందోగ్యము,
2) ఈశా వాస్యము,
3) కఠోపనిషత్తు,
4) కేనోపనిషత్తు మొ||వి.

4. సూత్రయుగముల శుద్ధవాసన
క్షాత్రయుగముల శౌర్యచండిమ
చిత్ర దాస్యముచే చరిత్రల
చెఱిగిపోయెను చెల్లెలా!
అర్థాలు :
చెల్లెలా = సోదరీ !
సూత్రయుగముల = నీతి ధర్మములను బోధించే సూత్ర గ్రంథాలు రచించిన కాలంనాటి
శుద్ధవాసన = నిర్మలమైన పరిమళం (గొప్పతనము)
క్షాత్రయుగముల = మహారాజులు పాలించిన కాలంనాటి
శౌర్యచండిమ = పరాక్రమ తీవ్రత.
చిత్ర దాస్యముచే = మనం పరాయి రాజుల వద్ద చేసిన బానిసత్వముచే
చరిత్రల = చరిత్రల నుండి,
చెఱిగిపోయెను = అంతరించిపోయాయి.

భావం :
ధర్మసూత్ర గ్రంథాలు చెప్పిన కాలంనాటి గొప్పతనం, రాజుల కాలంనాటి పరాక్రమ చరిత్రలూ, పరదేశీయుల క్రింద బానిసత్వం వల్ల అంతరించిపోయాయి.

విశేషం :
సూత్ర గ్రంథాలు : నీతి ధర్మ బోధకములైన సూత్రాలు గల గ్రంథాలను మహర్షులు వ్రాశారు.

ఉదా :
(1) ఆపస్తంభుడు – గృహ్యసూత్రాలు వ్రాశాడు.
(2) ఆశ్వలాయనుడు’ – ఋగ్వేద సంబంధమైన శ్రాత సూత్రాలు రచించాడు.
(3) వ్యాసుడు – బ్రహ్మసూత్రాలు వ్రాశాడు.
(4) సూత్రత్రయము :
1) కల్పసూత్రములు,
2) గృహ్య సూత్రములు,
3) ధర్మ సూత్రములు.
ఇటువంటి సూత్రగ్రంథాలు ఎన్నో ఉన్నాయి.

5. మేలికిన్నెర మేళవించి
రాలు కరగగ రాగమెత్తీ
పాలతీయని భావిభారత
పదము పాడర తమ్ముడా!
అర్థాలు :
తమ్ముడా = సోదరా !
మేలి = శ్రేష్ఠమైన
కిన్నెర = కిన్నెరుల వీణ వంటి వీణను
మేళవించీ = జతపరచి (స్వరమునకు అను ఆ కూలముగా అమర్చి)
రాలు = రాళ్ళు (శిలలు)
కరగగ = కరిగేటట్లు
రాగము + ఎత్తీ = సంగీత రాగము బిగ్గరగా తీసి
పాల తీయని = పాలవలె తియ్యని
భావి భారత పదము = రాబోయే కాలంలోని భారతదేశ భాగ్యాన్ని గూర్చి
పాడర = పాడవోయి.

భావం :
సోదరా ! కిన్నెర వాద్యాన్ని మీటుతూ, రాళ్ళను కూడా కరగించగల రాగంతో, బిగ్గరగా గొంతెత్తి, భావి భారతదేశ భాగ్యాన్ని గురించి పాటగా పాడు.

6. నవరసమ్ములు నాట్యమాడగ
చివురు పలుకులు చెవుల విందుగ
కవితలల్లిన క్రాంతహృదయుల
గారవింపవె చెల్లెలా !
అర్థాలు :
చెల్లెలా = సోదరీ !
నవరసమ్ములు = శృంగారము మొదలయిన తొమ్మిది రసములు
నాట్యము +ఆడగ = చిందులు వేసేటట్లు (నిండిన)
చివురు పలుకులు = చిగుళ్ళ వంటి మెత్తని మాటలతో
చెవుల విందుగ = వినడానికి సంతోషంగా ఉండేటట్లు
కవితలు + అల్లిన = కవిత్వములు రచించిన
క్రాంతహృదయులన్ = ఇంద్రియములకు గోచరము కాని వాటిని మనస్సుతో గ్రహింపగల (సర్వజ్ఞులను)
గారవింపవే = గౌరవింపుము.

భావం :
నవరసాలతో నిండిన, చిగుళ్ళ వంటి మృదువైన తేట తెలుగు మాటలతో, చెవులకు ఇంపుగా కవిత్వాన్ని చెప్పిన ప్రగతిశీల కవులను గౌరవించాలి.

విశేషం :
నవరసాలు :
1) శృంగారం
2) కరుణం
3) హాస్యం
4) వీరం
5) అద్భుతం
6) భయానకం
7) బీభత్సం
8) రౌద్రం
9) శాంతం

7. దేశగర్వము దీప్తిచెందగ
దేశచరితము తేజరిల్లగ
దేశమరసిన ధీరపురుషుల
తెలిసి పాడర తమ్ముడా!
అర్థాలు :
తమ్ముడా = సోదరా !
దేశ గర్వము = దేశము యొక్క గర్వం
దీప్తిచెందగ = ప్రకాశించేటట్లుగా
దేశచరితము = దేశము యొక్క చరిత్ర
తేజరిల్లగ = విస్తరించేటట్లుగా
దేశము+అరసిన = దేశాన్ని కాపాడిన
ధీరపురుషుల = వీరులయిన వ్యక్తులను గురించి
తెలిసి = తెలిసికొని
పాడర = పాడుము !

భావం :
దేశాభిమానము ప్రకాశించేటట్లుగా, దేశ చరిత్ర విస్తరించేటట్లుగా, దేశాన్ని కాపాడిన వీర పురుషులను గురించి తెలుసుకొని కీర్తించాలి.

8. పాండవేయుల పదును కత్తులు
మండి మెఱసిన మహిత రణకథ
కండగల చిక్కని తెలుంగుల
కలసి పాడవె చెల్లెలా !
అర్థాలు :
చెల్లెలా = ‘సోదరీ !
పాండవేయుల = పాండురాజు కుమారులైన పాండవుల
పదును కత్తులు = పదునైన కత్తులు (‘పదను’ అన్నది సరియైన మాట. ‘వాడి’ అని దీని అర్థం)
మండి మెఱసిన = ప్రజ్వలించి తళతళలాడిన
మహిత = ప్రసిద్ధికెక్కిన
రణకథ = కౌరవపాండవుల భారత యుద్ధ గాథను
కండగల = సారవంతమైన (చక్కని)
చిక్కని = గట్టి
తెలుంగులన్ = తెలుగు పలుకులతో
కలసి = అందరితో కలసి
పాడవే = పాడుకోవాలి

భావం :
సోదరీ ! పాండవుల కత్తుల పదనుతో తళతళలాడిన కురుక్షేత్రంలో జరిగిన భారత యుద్ధాన్ని గురించి, చక్కని, చిక్కని తెలుగు పదాలతో అందరూ కలసి పాడుకోవాలి.

విశేషం :
పాండవేయులు : పాండురాజు కుమారులు
1) ధర్మరాజు
2) భీముడు
3) అర్జునుడు
4) నకులుడు
5) సహదేవుడు

9. లోకమంతకు కాకపెట్టిన
కాకతీయుల కదన పాండితి
చీకిపోవని చేవపదముల
చేర్చి పాడర తమ్ముడా !
అర్థాలు :
తమ్ముడా = సోదరా !
లోకమంతకు (లోకము + అంతకు) = ప్రపంచానికి అంతటికీ
కాకపెట్టిన = వేడి ఎక్కించిన
కాకతీయుల = కాకతీయ చక్రవర్తుల
కదనపాండితి = యుద్ధ నైపుణ్యాన్ని
చీకిపోవని = చితికిపోని (శిథిలముకాని)
చేవ పదములన్ ‘ = శక్తి గల మాటలతో (చెట్టుమ్రానులో సారవంతమైన భాగాన్ని ‘చేవ’ అంటారు.)
చేర్చి = కలిపి
పాడర = పాడుకోవాలి.

భావం :
ప్రపంచాన్నే వేడెక్కించిన కాకతీయ రాజుల యుద్ధ నైపుణ్యాన్ని, కలకాలం నిలిచే చేవగల పలుకులతో పాడుకోవాలి.

10. తుంగభద్రాభంగములతో
పొంగి నింగిని పొడిచి త్రుళ్ళీ
భంగపడనీ తెలుగునాథుల
పాట పాడవె చెల్లెలా !
అర్థాలు :
చెల్లెలా = సోదరీ !
తుంగభద్రా = తుంగభద్రా నది యొక్క
భంగములతో = అలలతో (కెరటాలతో)
పొంగి = ఉప్పొంగి
నింగిని = ఆకాశాన్ని
పొడిచి = తాకి
భంగపడనీ = చెల్లాచెదరు కానీ
తెలుగునాథుల = తెలుగు ప్రభువులైన విజయనగర చక్రవర్తులకు సంబంధించిన
పాట = పాటను
పాడవే = పాడు.

భావం : తుంగభద్రానది అలలతోపాటుగా పొంగి, ఆకాశాన్ని అంటినా, చెక్కుచెదరని ధైర్యం గల తెలుగు రాజులయిన విజయనగర ప్రభువుల చరిత్రలను గానం చేయాలి.

విశేషం : తుంగభద్రానదీ తీరాన గల ‘హంపి’ని రాజధానిగా చేసుకొని పాలించిన తెలుగురాజులు, విజయనగర చక్రవర్తులు. వీరిలో శ్రీకృష్ణదేవరాయలు ప్రసిద్ధుడు.

పదాలు – అర్థాలు

అరయు = చూడడం, వెతకడం, జాగ్రత్తగా గమనించడం
అరసిన = చూచిన
భంగము = కెరటం లేక అల
అలరు = శోభించు
ఆదికావ్యం = మొదటి కావ్యం (వాల్మీకి – రామాయణం)
ఋషి = ముని (వసిష్ఠుడు మొదలైన వారు)
ఒలుకు = చిందిపోవు
కండగల = సారవంతమైన
కదనపాండితి = యుద్ధ నైపుణ్యం
కాక = వేడి
కిన్నెర = ఒక విధమైన వీణ
క్రాంతహృదయులు = ఇంద్రియ గోచరము కాని విషయాన్ని గ్రహించిన మనస్సు కలవారు
క్షాత్రయుగము = రాజుల కాలం
చీకిపోవని = శిథిలం కాని
చెఱిగిపోవు = అంతరించు
చేవ = శక్తి / బలం (చెట్టు మ్రానులో = చెక్కుచెదరి సారవంతమైన పదార్థం)
చెవులవిందు ఆ = చెవులకు ఇంపు కలిగించేది
జీవగడ్డ = చైతన్యంతో తొణికిసలాడుతున్న భూమి
తత్త్వము = తత్త్వజ్ఞానం
తేజరిల్లు = ప్రకాశించు
తెలుగునాథులు = తెలుగు ప్రభువులు
దాస్యము = దాసత్వం (బానిసత్వం)
దీప్తి = కాంతి
ధీరపురుషులు = ధైర్యవంతులు
నింగి = ఆకాశం
నవరసములు = తొమ్మిది రసాలు
పొడుచు = పైకి వేయడం
పాఱు = ప్రవహించు
పాదు = మూలం
పాండవేయులు = పాండురాజు పుత్రులు (పాండవులు)
పదను = వాడి
భంగపడని = ఓడిపోని
భరతఖండము = భారతభూమి
భాగ్యసీమ = భాగ్యములకు నిలయమైన ప్రదేశం
బాదరాయణుడు = వేదవ్యాసుడు (బదరీవనమున నివసించేవాడు)
బంధురము = దట్టమైనది
మధువు = తేనె
మెఱసిన = తళతళలాడే కాంతికల్గిన
మహిత = పూజ్య మైనది
మేళవించు = స్వరమునకు అనుకూలంగా అమర్చు
మేలి = మంచి
యుగము = పెక్కు సంవత్సరాల కాలం
రణకథ = యుద్ధకథ
ఱాలు = శిలలు
వరలుట = వర్ధిల్లుట
వేదశాఖలు = వేదాలు, వేదాంగాలు
వెలిసె = పుట్టాయి
విపినం = అరణ్యం
వృక్షవాటిక = చెట్లు కల ప్రదేశం
విమల తలము = నిర్మలమైన చోటు
వాసన = పరిమళం
శ్రీలు = సంపదలు
శౌర్యచండిమ = పరాక్రమ తీవ్రత
సూత్రము = ధర్మములు మొదలైనవి బోధించే చిన్నవాక్యం