AP State Important Questions

These AP 7th Class Hindi Important Questions 3rd Lesson आदिवासी नृत्य – धिंसा will help students prepare well for the exams.

AP Board 7th Class Hindi 3rd Lesson Important Questions and Answers आदिवासी नृत्य – धिंसा

व्याकरण कार्य

सूचना के अनुसार उत्तर लिखिए।

1. रेखांकित शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. स्त्रियाँ नाच रही हैं।
उत्तर:
नृत्य

2. यह एक सुंदर स्थान है।
उत्तर:
खूबसूरत

3. धिंसा का आरंभ सोपी गाँव में हुआ था।
उत्तर:
प्रारंभ/शुरुआत

4. यह त्यौहारों के दिनों में नाचा जाता है।
उत्तर:
पर्व

5. मोर के पंख सुंदर हैं।
उत्तर:
मयूर

2. रेखांकित शब्दों के विलोम शब्द लिखिए।

1. अरकु एक सुंदर पर्यटक स्थान है।
उत्तर:
असुंदर

2. बोर्रा गुफाएँ बहुत ही प्रसिद्ध हैं।
उत्तर:
अप्रसिद्ध

3. वे वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं।
उत्तर:
अनुपयोग

4. प्रकृति की सुंदरता देखने लायक होती है।
उत्तर:
असुंदरता

5. वह एक पहाडी गाँव है।
उत्तर:
शहर

3. रेखांकित शब्दों के अर्थ अपनी मात्रुभाषा में लिखिए।

1. हम हर वर्ष कई त्यौहार मनाते हैं।
उत्तर:
పండుగ

2. धिंसा का अर्थ जोर – जोर से कदम हिलाना।
उत्तर:
అడుగు

3. यहाँ होनेवाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है।
उत्तर:
ప్రసిద్ధి

4. आंध्र सरकार उत्सवों का आयोजन करती है।
उत्तर:
ప్రభుత్వం

5. तमिलनाडु में कई पहाड हैं।
उत्तर:
పర్వతములు

4. नीचे दिये गये शब्दों को वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. पर्वतीय : अरकु एक पर्वतीय गाँव है।
2. नाच : स्त्रियाँ नाच रही हैं।
3. पंख : मोर के पंख बहुत सुंदर हैं।
4. सरकार : सरकार उत्सव मनाती हैं।
5. पर्यटक : अरकु एक पर्यटक स्थल है।

5. अशुद्ध वर्तनीवाले कोष्ठक में ‘×’ लगाइए।

1. अ) स्त्रीयाँ ( ) आ) देखिए ( ) इ) धिंसा ( ) ई) दिन ( )
उत्तर:
अ) ×

2. अ) समय ( ). आ) परयटक ( ) इ) रेल ( ) ई) यात्रा ( )
उत्तर:
आ) ×

3. अ) यहाँ ( ) आ) भोर्रा ( ) इ) स्थल ( ) ई) अर्थ ( )
उत्तर:
आ) ×

4. अ) तयोहार ( ) आ) पूजा ( ) इ) पाठ ( ) ई) सुंदर ( )
उत्तर:
अ) ×

5. अ) नृत्य ( ) आ) अरकु ( ) इ) धल ( ) ई) जातरा ( )
उत्तर:
इ) ×

6. अंकों में लिखिए।

1. नौ = 9
2. बारह = 12
3. सोलह = 16
4. छः = 6

7. सही कारक चिह्नों से खाली जगहें भरिए।

1. यहाँ ……. अरकु जाने के लिए रेलगाडी भी है।
उत्तर:
से

2. यहाँ …….. बोर्रा गुफ़ाएँ बहुत ही सुंदर है।
उत्तर:
की

3. धिंसा …….. अर्थ है – कूदना।
उत्तर:
का

4. यहाँ रहनेवाले लोगों ………. आदिवासी कहते हैं।
उत्तर:
को

5. ओडिशा …… लोग इस देवी की पूजा करते हैं।
उत्तर:
के

8. सही क्रिया शब्दों से खाली जगहें भरिए।

1. वे पूजा ……….. हैं। (जाते/करते)
उत्तर:
करते

2. ‘अरकु’ को आंध्रा ऊटी …… हैं। (कहते/करते)
उत्तर:
कहते

3. वे कई त्यौहार ……. हैं। (होते/मनाते)
उत्तर:
मनाते

4. वे नाटकारी के अनुसार …… हैं। (सोचते/नाचते)
उत्तर:
नाचते

5. वे ओडिया में भी बात ……… हैं। (करते/सुनते)
उत्तर:
करते

9. रेखांकित शब्दों की वर्तनी शुद्ध कीजिए।

1. उस बाषा की कोई लिपि नहीं हैं।
उत्तर:
भाषा

2. यहाँ होनेवाली जातरा बहुत परसिद है।
उत्तर:
प्रसिद्ध

3. यह एक सुंदर स्तल है।
उत्तर:
स्थल

4. वहाँ जाने के लिए रेल मारग भी हैं।
उत्तर:
मार्ग

5. वे वाद्य यंत्रों का उफयोघ करते हैं।
उत्तर:
उपयोग

10. विशेषण शब्दों को पहचानकर लिखिए।

1. यह एक पहाडी गाँव है।
उत्तर:
पहाडी

2. यह एक सुंदर पर्यटक स्थल है।
उत्तर:
सुंदर

3. धिंसा उनका प्रमुख नृत्य है।
उत्तर:
प्रमुख

4. नृत्य में मुख्य नर्तक रहता है।
उत्तर:
मुख्य

5. वह खूब पढ़ता है।
उत्तर:
खूब

11. रेखांकित शब्दों के लिंग बदलकर वाक्य फिर से लिखिए।

1. हमारे अध्यापक ने बताया।
उत्तर:
हमारी अध्यापिका ने बतायीं।

2. मैं समझ गया।
उत्तर:
मैं समझ गयी।

3. प्रधानाध्यापक पाठ पढ़ाता है।
उत्तर:
प्रधानाध्यापिका पाठ पढाती हैं।

4. लड़का हिन्दी सीखता है।
उत्तर:
लड़की हिन्दी सीखती है।

5. माँ रोटी बनाती है।
उत्तर:
पिता रोटी बनाता है।

12. रेखांकित शब्दों के वचन बदलकर वाक्य फिर से लिखिए।

1. एक दिन मैं अरकु गया।
उत्तर:
एक दिन हम अरकु गये।

2. यहाँ की गुफा प्रसिद्ध है।
उत्तर:
यहाँ की गुफाएँ प्रसिद्ध हैं।

3. उस भाषा की कोई लिपि नहीं है।
उत्तर:
उन भाषाओं की कोई भी लिपि नहीं है।

4. स्त्री नाच रही है।
उत्तर:
स्त्रियाँ नाच रही हैं।

5. वे एक त्यौहार मनाते हैं।
उत्तर:
वे अनेक त्यौहार मनाते हैं।

13. उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. धिंसा का …. है कूदना, जोर-जोर से कदम हिलाना। (अर्थ/प्रश्न)
उत्तर:
अर्थ

2. यह सुंदर और …… स्थान है। (नीरस/मनमोहक)
उत्तर:
मनमोहक

3. नृत्य देखने के लिए दूर – दूर से ……. आते हैं। (पर्यटक/धनवान)
उत्तर:
पर्यटक

4. यहाँ की बोर्रा …… बहुत प्रसिद्ध हैं। (गुफाएँ/पहाह)
उत्तर:
गुफाएँ

5. धिंसा उनकी संस्कृति का प्रमुख ……. है। (गाना/नृत्य)
उत्तर:
नृत्य

पठित – गद्यांश

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में दीजिए।

I. एक दिन हम धिंसा नृत्य के बारे में जानने के लिए ‘अरकु’ गये थे। यह विशाखपट्टणम जिले का एक पहाड़ी गाँव है। यह एक सुंदर पर्यटक स्थल है।
प्रश्न :
1. बच्चे कहाँ गये थे?
उत्तर:
बच्चे अरकु गये थे।

2. बच्चे अरकु क्यों गये थे?
उत्तर:
बच्चे धिंसा नृत्य के बारे में जानने के लिए अरकु गये थे।

3. विशाखपट्टणम जिले का पहाडी गाँव क्या है?
उत्तर:
विशाखपट्टणम जिले का पहाडी गाँव है “अरकु’।

4. सुंदर पर्यटक स्थल क्या है?
उत्तर:
‘अरकु’ सुंदर पर्यटक स्थल है।

5. उपर्युक्त गद्यांश किस पाठ से लिया गया है?
उत्तर:
उपर्युक्त गद्यांश ‘आदिवासी नृत्य – धिंसा’ नामक पाठ से लिया गया है।

II. यह विशाखपट्टणम से करीब 114 किलोमीटर की दूरी पर है। यहाँ से अरकु जाने के लिए रेल मार्ग भी है। रेल की यात्रा करते समय प्रकृति की सुंदरता देखने लायक होती है। यहाँ की बोर्रा गुफ़ाएँ बहुत ही प्रसिद्ध हैं। यह एक सुंदर मनमोहक स्थल है।
प्रश्न :
1. अरकु विशाखपट्टणम से कितने किलोमीटर की दूरी पर है?
उत्तर:
अरकु विशाशपट्टणम से 114 किलोमीटर की दूरी पर है।

2. अरकु जाने के लिए रेल मार्ग कहाँ से हैं?
उत्तर:
अरकु जाने के लिए विशाखपट्टणम से रेलमार्ग है।

3. प्रकृति की सुंदरता कैसी होती है?
उत्तर:
प्रकृति की सुंदरता देखने लायक होती है।

4. यहाँ की प्रसिद्ध गुफाएँ क्या हैं?
उत्तर:
‘बोर्रा गुफाएँ’ यहाँ की प्रसिद्ध गुफाएँ हैं।

5. यह कैसा स्थल है?
उत्तर:
यह सुंदर मनमोहक स्थल है।

III. “अरकु” में आदिवासी लोग रहते हैं। वे ‘कुवी भाषा में बात करते हैं। उस भाषा की कोई लिपि नहीं है। वे कोया, तेलुगु, ओड़िया में भी बात करते हैं।
प्रश्न :
1. आदिवासी किसे कहते हैं?
उत्तर:
अरकु में रहनेवाले लोगों को आदिवासी कहते हैं।

2. आदिवासी किस भाषा में बात करते हैं?
उत्तर:
आदिवासी ‘कुवी भाषा में बात करते हैं।

3. अरकु में रहनेवाले ‘कुवी’ के अलावा और किन – किन भाषाओं में बात करते हैं?
उत्तर:
अरकु में रहनेवाले “कुवी” के अलावा कोया, तेलुगु, ओड़िया में भी बात करते हैं।

4. किस भाषा की लिपि नहीं है?
उत्तर:
‘कुवी’ भाषा की लिपि नहीं है।

5. उपर्युक्त गद्यांश किस पाठ से दिया गया है?
उत्तर:
उपर्युक्त गद्यांश ‘आदिवासी नृत्य – धिंसा’ पाठ से दिया गया है।

IV. ‘धिंसा’ उनकी संस्कृति का प्रमुख नृत्य है। इस लोकनृत्य का प्रारंभ ‘सोपी’ नामक गाँव में हुआ था। यह त्यौहारों और उत्सवों के दिनों में नाचा जाता है। नृत्य देखने के लिए दूर – दूर से पर्यटक आते हैं। कभी-कभी वे इनके साथ मिलजुलकर नाचते भी हैं।
प्रश्न :
1. धिंसा नृत्य का प्रारंभ किस गाँव में हुआ?
उत्तर:
धिंसा नृत्य का प्रारंभ ‘सोंपी’ नामक गाँव में हुआ।

2. धिंसा कब नाचा जाता है?
उत्तर:
त्यौहारों और उत्सवों के दिनों में ‘धिंसा’ नाचा जाता है।

3. दूर – दूर से पर्यटक क्यों आते हैं?
उत्तर:
नृत्य देखने के लिए दूर – दूर से पर्यटक आते हैं।

4. उनकी संस्कृति का प्रमुख नृत्य क्या है?
उत्तर:
उनकी संस्कृति का प्रमुख नृत्य है ‘धिंसा”।

5. धिंसा किनकी संस्कृति का प्रमुख नृत्य है?
उत्तर:
धिंसा आदिवासी संस्कृति का प्रमुख नृत्य है।

V. ‘धिंसा का अर्थ है – कूदना, जोर – जोर से कदम हिलाना। जहाँ नृत्य किया जाता है, उस स्थान को ‘चावड़ी कहते हैं। वे ‘तुडुमु’ नामक वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं। इस नृत्य में एक मुख्य नर्तक रहता है। इसे ‘नाटकारी कहते हैं। वह एक हाथ में मोर के पंख और दूसरे हाथ में बांसुरी लेकर नाचता है। यह नृत्य गोलाकार में मानव हार की तरह बनकर नाचते हैं। दल के सभी लोग नाटकारी के अनुसार नाचते हैं।
प्रश्न :
1. धिंसा का अर्थ क्या है?
उत्तर:
धिंसा का अर्थ है कूदना, ज़ोर – ज़ोर से कदम हिलाना।

2. ‘चावडी’ किसे कहते हैं?
उत्तर:
जहाँ नृत्य किया जाता है उस स्थान को चावडी कहते हैं।

3. मुख्य नर्तक को क्या कहते हैं?
उत्तर:
मुख्य नर्तक को नाटकारी कहते हैं।

4. धिंसा नृत्य में किस वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं?
उत्तर:
धिंसा नृत्य में ‘तुडुमु’ नामक वाद्य यंत्र का उपयोग करते हैं।

5. वे अपने हाथों में क्या – क्या लेकर नाचते हैं?
उत्तर:
वे एक हाथ में मोर के पंख और दूसरे हाथ में ‘बाँसुरी’ लेकर नाचते हैं।

VI. वे ‘कोर्रकोट्टा, इटुकला पंडुगा, मोदकोंडम्मा जातरा, नंदी, विटिंग’ त्यौहार मनाते हैं। ‘मोदकोंडम्मा’ उनकी देवी है। उत्तर – आँध्र, ओडिशा के लोग मोदकोंडम्मा की पूजा करते हैं। यहाँ होने वाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। आँध्र सरकार पर तरह – तरह के उत्सवों का आयोजन करती है। यह सुंदर और मनमोहक स्थान है।
प्रश्न :
1. आदिवासी किन – किन त्यौहारों को मनाते हैं?
उत्तर:
आदिवासी कोर्रकोट्टा, इटुकला पंडुगा, मोदकोंडम्मा जातरा, नंदी और विटिंग आदि त्यौहार मनाते हैं।

2. आदिवासियों की देवी कौन है?
उत्तर:
आदिवासियों की देवी है ‘मोदकोंडम्मा’।

3. अरकु कैसा स्थान है?
उत्तर:
अरकु सुंदर और मनमोहक स्थान है।

4. मोदकोंडम्मा की पूजा कौन – कौन करते हैं?
उत्तर:
उत्तर आंध्र और ओडिशा के लोग मोदकोंडम्मा की पूजा करते हैं।

5. आंध्र सरकार किनका आयोजन करती है?
उत्तर:
आंध्र सरकार तरह – तरह के उत्सवों का आयोजन करती है।

अपठित – गद्यांश

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर विकल्पों में से चुनकर लिखिए।

I. आज विश्व भर में दूरदर्शन का विस्तार हो गया है। इसके माध्यम से हम समाचार, शिक्षा, विज्ञान आदि की बातें सुन और देख सकते हैं। आज इसका प्रभाव बढ़ गया है। हमारे देश में आज लगभग 80 प्रतिशत जनता दूरदर्शन के प्रसार की सीमा में हैं। आज ऐसा कोई विषय नहीं जो इसके द्वारा प्रसारित नहीं किया जा सके। दूरदर्शन वास्तव में आज के विज्ञान के विकास का एक अद्भुत आविष्कार है।
प्रश्न :
1. आज विश्व भर में किसका विस्तार हो गया?
A) आकाशवाणी
B) फ़िल्म
C) दूरदर्शन
D) उपग्रह
उत्तर:
C) दूरदर्शन

2. वास्तव में आज.के विज्ञान के विकास का एक अद्भुत आविष्कार क्या है?
A) समाचार पत्र
B) शीतलक
C) प्रशीतियंत्र
D) दूरदर्शन
उत्तर:
D) दूरदर्शन

3. हमारे देश में आज कितनी प्रतिशत जनता दूरदर्शन के प्रसार की सीमा में हैं?
A) 80
B) 60
C) 75
D) B & C
उत्तर:
A) 80

4. दूरदर्शन से हम क्या सुन और देख सकते हैं?
A) समाचार, शिक्षा की बातें
B) विज्ञान की बातें
C) A & B
D) कोई नहीं
उत्तर:
C) A & B

5. उपर्युक्त गद्यांश के लिए उपयुक्त शीर्षक निकालिए।
A) दूरदर्शन
B) समाचार पत्र
C) शिक्षा
D) नीति
उत्तर:
A) दूरदर्शन

II. राज्य के धान्यागार में भी चूहों की संख्या बढ़ गयी। दरबार में इस पर विचार हुआ। श्रीकृष्णदेवराय ने आदेश दिया कि नगर के हर घर में कम से कम एक बिल्ली पाली जाय। निश्चय हुआ कि राज्य की ओर से हर घर को एक अच्छी बिल्ली दी जाय।
प्रश्न :
1. चूहों की संख्या कहाँ बढ़ गयी?
A) राज्य के धान्यागार में
B) राज्य में
C) धान्यागार में
D) A & B
उत्तर:
A) राज्य के धान्यागार में

2. दरबार में किस विषय पर विचार हुआ?
A) चूहों की संख्या पर
B) अनाज के उत्पादन पर
C) बिल्ली पालने पर
D) इन सभी पर
उत्तर:
A) चूहों की संख्या पर

3. श्रीकृष्ण देवराय ने क्या आदेश दिया?
A) घर को एक चूहा दिया जाय
B) घर को एक गाय दी जाय
C) घर को एक शेर दिया जाय
D) घर को एक बिल्ली पाली जाय
उत्तर:
D) घर को एक बिल्ली पाली जाय

4. क्या देने का निश्चय हुआ?
A) अच्छी कुत्तिया देने का
B) कुत्ता देने का
C) चूहा देने का
D) अच्छी बिल्ली देने का
उत्तर:
D) अच्छी बिल्ली देने का

5. इस गद्यांश में किस समस्या के बारे में चर्चा हुई?
A) बढी चूहों की संख्या
B) बिल्लियों की समस्या
C) अनाज की समस्या
D) फसलों की समस्या
उत्तर:
A) बढी चूहों की संख्या

III. गाँवों में किसान खेती – बाडी करते हैं। वे गाय और बैलों को पालते हैं। गाय का दूध बच्चों को पिलाया जाता है। भैसों के दूध से दही, मक्खन, घी और छाछ आदि चीजें बनती हैं। कुछ लोग खरगोश और बकरियों को पालते हैं। धोबी और कुम्हार बोझ ढोने के लिए गधे का उपयोग करते हैं।
प्रश्न :
1. गाँवों में किसान क्या करते हैं?
A) व्यापार
B) खेती – बाडी
C) छाछ बेचना
D) दूध बेचना
उत्तर:
B) खेती – बाडी

2. भेंसों के दूध से क्या – क्या चीजें बनती हैं?
A) दही, मक्खन, घी, छाछ
B) रबडी, मीठी भात
C) खजूर
D) B & C
उत्तर:
A) दही, मक्खन, घी, छाछ

3. कुछ लोग किन्हें पालते हैं?
A) गाय और भैंस
B) घोडा और गधा
C) कुत्ता और बिल्ली
D) खरगोश और बकरियाँ
उत्तर:
D) खरगोश और बकरियाँ

4. धोबी और कुम्हार गधे का उपयोग क्यों करते हैं?
A) बोझ ढोने के लिए
B) मटके बनाने के लिए
C) कपडे धोने के लिए
D) मटके रखने के लिए
उत्तर:
A) बोझ ढोने के लिए

5. बच्चों को किसका दूध पिलाया जाता है?
A) कुत्तिये का
B) भैंस का
C) गाय का
D) बकरी का
उत्तर:
C) गाय का

IV. मेहनत करना मनुष्य की बुनियादी प्रवृत्ति है। इसीके ज़रिये वह अपनी तमाम भौतिक ज़रूरतों की पूर्ति करता है। उसमें छिपी हुई शक्तियों को बरतने तथा विकसित करने का यही एक रास्ता है। इसके अलावा, मनुष्य के लिए व्यक्ति या समाज के अंग के रूप में अपनी उपयोगिता तथा परिपूर्णता का अनुभव करने के लिए यही सच्चा रास्ता है।
प्रश्न :
1. मनुष्य की बुनियादी प्रवृत्ति क्या है?
A) सोना
B) पढ़ना
C) मेहनत करना
D) ये सब
उत्तर:
C) मेहनत करना

2. अपनी तमाम भौतिक ज़रूरतों की पूर्ति मनुष्य किसके ज़रिये करता है?
A) मेहनत
B) नींद
C) आराम
D) खेल
उत्तर:
A) मेहनत

3. मनुष्य में छिपी हुई शक्तियों को बरतने का रास्ता क्या है?
A) सोना
B) चाँदी
C) मेहनत
D) ये सब
उत्तर:
C) मेहनत

4. मनुष्य या व्यक्ति इसका अंग है?
A) घर
B) समाज
C) देश
D) ये सब
उत्तर:
B) समाज

5. इस अनुच्छेद में किसके बारे में बताया गया है?
A) आराम रहने
B) सोने
C) पढ़ने
D) मेहनत
उत्तर:
D) मेहनत

V. नारायणपुर नामक गाँव में रामय्या नामक एक किसान रहता था। वह अपने खेत की खुदाई करते समय एक बहुत बडा ‘देग’ मिला। वह देग इतना बड़ा था कि उसमें एक साथ सौ लोगों के लिए चावल पकाये जा सकते थे। किसान के लिए वह देग बेकार था। उसने देग को एक तरफ रख दिया और दोबारा खुदाई में जुट गया।
प्रश्न :
1. रामय्या कहाँ रहता था?
A) रामापुर
B) नारायणपुर
C) अनंतपुर
D) रमापुर
उत्तर:
B) नारायणपुर

2. उसे क्या मिला?
A) बडा देग
B) छोटा देग
C) मटका
D) टोकरी
उत्तर:
A) बडा देग

3. उस देग में कितने लोगों के लिए चावल पकाये जा सकते थे?
A) बीस
B) पचास
C) सौ
D) हज़ार
उत्तर:
C) सौ

4. किसान के लिए वह देग कैसा था?
A) उपयोगी
B) अनोखा
C) महँगा
D) बेकार
उत्तर:
D) बेकार

5. किसान ने देग को क्या किया?
A) बेच डाला
B) एक तरफ़ रख दिया
C) फिर मिट्टी में रख दिया।
D) घर भेजा
उत्तर:
B) एक तरफ़ रख दिया

VI. हमारे राज – चिन्ह में सामने दिखाई देनेवाले तीन सिंहों की मूर्तियों के नीचे एक चक्र रखा गया है। यह धर्म – चक्र कहलाता है। इसमें चौबीस छड़ें हैं। इनको उन्नति का प्रतीक मान सकते हैं। हमारे | राष्ट्रीय झण्डे में यही धर्म – चक्र रखा गया है। प्रश्न : 1. हमारे राज चिन्ह में सामने कितने सिंहों की मूर्तियाँ दिखायी देते हैं?
A) दो
B) तीन
C) चार
D) केवल एक
उत्तर:
B) तीन

2. सिंहों की मूर्तियों के नीचे क्या रखा गया है?
A) त्रिशूल
B) शूल
C) काँटा
D) चक्र
उत्तर:
D) चक्र

3. यह चक्र क्या कहलाता है?
A) शुभ चक्र
B) शंकुचक्र
C) धर्म चक्र
D) श्रीचक्र
उत्तर:
C) धर्म चक्र

4. धर्म चक्र में कितने छड़े हैं?
A) 20
B) 24
C) 34
D) 14
उत्तर:
B) 24

5. हमारे राष्ट्रीय झंडे में क्या रखा गया है?
A) विष्णु चक्र
B) भूचक्र
C) श्रीचक्र
D) धर्म चक्र
उत्तर:
D) धर्म चक्र

बहुविकल्पीय प्रश्न

निम्न लिखित प्रश्नों के सही उत्तर विकल्पों से चुनकर कोष्ठक में लिखिए।

1. आदिवासियों का एक त्यौहार ‘विटिंग’ है। (रेखांकित शब्द का पर्यायवाची शब्द पहचानकरलिखिए।)
A) पर्व
B) नृत्य
C) नाच
D) ये सब
उत्तर:
A) पर्व

2. ‘प्रमुख’ शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।
A) प्रधान
B) मुख्य
C) गौण
D) प्रदान
उत्तर:
C) गौण

3. धिंसा का आरंभ सोपी नामक गाँव में हुआ। (रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानकर लिखिए।)
A) अंत
B) प्रारंभ
C) आखिर
D) शहर
उत्तर:
B) प्रारंभ

4. स्त्रियाँ नाच रही हैं। (रेखांकित शब्द का लिंग बदालए!)
A) औरत
B) नारियाँ
C) पुरुष
D) औरतें
उत्तर:
C) पुरुष

5. बोर्रा गुफाएँ बहुत ही प्रसिद्ध हैं। (रेखांकित शब्द का वचन बदलकर लिखिए।)
A) गुफ़ा
B) गुफाओं
C) गुफाएँ
D) से सब
उत्तर:
A) गुफ़ा

6. धिंसा त्यौहारों और उत्सवों ….. समय नाचा जाता है। (उचित कारक चिहन से रिक्त स्थान भरिए।)
A) का
B) की
C) को
D) के
उत्तर:
D) के

7. शुद्ध वर्तनीवाला शब्द पहचानिए।
A) स्थान
B) षहर
C) घाँव
D) दिसा
उत्तर:
A) स्थान

8. अशद्ध वर्तनी वाला शब्द पहचानिए।
A) गुफा
B) स्थल
C) स्थान
D) परसिद्ध
उत्तर:
D) परसिद्ध

9. बाईस – इसे अंकों में पहचानिए।
A) 23
B) 24
C) 22
D) 26
उत्तर:
C) 22

10. 58 – इसे अक्षरों में पहचानिए।
A) बावन
B) तिरपन
C) अट्ठावन
D) छप्पन
उत्तर:
C) अट्ठावन

11. सीधा – वाक्य पहचानिए।
A) पर्यटक स्थल है एक यह
B) पर्यटक स्थल यह एक है
C) यह एक पर्यटक स्थल है।
D) पर्यटक है स्थल एक यह
उत्तर:
C) यह एक पर्यटक स्थल है।

12. शुद्ध वाक्य पहचानिए।
A) राम फल खाता है।
B) तुम घर जाता हूँ।
C) राम उसका पाठ पढ़ता है।
D) रवि खत पढता हो।
उत्तर:
A) राम फल खाता है।

13. यह उत्सवों के दिनों में नाचा जाता है। (रेखांकित शब्द क्या है?)
A) संज्ञा
B) क्रिया
C) सर्वनाम
D) विशेषण
उत्तर:
B) क्रिया

14. सरला ठंडी हवा में घूम रही है। (विशेषण शब्द क्या है?)
A) सरला
B) ठंडी
C) घूम
D) रही है
उत्तर:
B) ठंडी

15. वह नाच रहा है। (वर्तनी की दृष्टि से रेखांकित शब्द क्या है?)
A) संज्ञा
B) क्रिया
C) विशेषण
D) सर्वनाम
उत्तर:
D) सर्वनाम

16. मोदकोंडम्मा उनकी देवी है। (व्याकरण की दृष्टि से रेखांकित शब्द क्या है?)
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) अव्यय
उत्तर:
A) संज्ञा

17. बेमेल शब्द पहचानिए
A) साइकिल
B) मोटर
C) कार
D) विमान
उत्तर:
D) विमान

18. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) अध्यापक
B) अध्यापिका
C) प्रधानाध्यापक
D) डॉक्टर
उत्तर:
D) डॉक्टर

19. स्त्रियाँ नाचती हैं। (इस वाक्य का काल पहचानिए।)
A) का
B) के
C) की
D) को
उत्तर:
B) के

20. नृत्य देखने के लिए दूर – दूर से …… आते हैं। (उचित शब्द से रिक्त स्थान भरिए।)
A) पर्यटक
B) प्रेक्षक
C) चोर
D) पुलीस
उत्तर:
A) पर्यटक

21. धिंसा नृत्य का प्रारंभ सोपी नामक गाँव में हुआ था। (रेखांकित शब्द का पर्यायवाची शब्द पहचानिए।)
A) ग्राम
B) शहर
C) नगर
D) खुद
उत्तर:
A) ग्राम

22. उसके हाथ में मोर के पंख हैं। (रेखांकित शब्द का अर्थ पहचानिए।)
A) पाँव
B) पैर
C) कर
D) घुघुरु
उत्तर:
C) कर

23. कभी – कभी वे पर्यटकों के साथ मिलकर नाचते हैं। (रेखांकित शब्द का विलोम शब्द पहचानिए।)
A) हमेशा
B) प्रतिदिन
C) नित्य
D) बार – बार
उत्तर:
A) हमेशा

24. लेखक लेख लिखता है। (रेखांकित शब्द का स्त्रीलिंग रूप पहचानिए।)
A) कवि
B) कवयित्री
C) लेखिका
D) कहानीकार
उत्तर:
C) लेखिका

25. आंध्र – सरकार कई उत्सवों का आयोजन करती है। (रेखांकित शब्द का वचन रूप पहचानिए।)
A) उत्सव
B) उतस्वें
C) उत्सवों
D) उतस्वाएँ
उत्तर:
A) उत्सव

26. दल …… सभी लोग नाचते हैं। (उचित कारक चिहन पहचानिए।)
A) भूतकाल
B) वर्तमान काल
C) भविष्यत काल
D) त्रेतायुग काल
उत्तर:
B) वर्तमान काल

27. यह कृष्णा जिले ……. एक पहाडी गाँव है। (उचित कारक चिहन से रिक्त स्थान भरिए।)
A) का
B) के
C) की
D) को
उत्तर:
A) का

28. सही क्रम वाला वाक्य पहचानिए।
A) एक नर्तक मुख्य रहता है।
B) एक मुख्य रहता नर्तक है।
C) एक है नर्तक मुख्य रहता।
D) एक मुख्य नर्तक रहता है।
उत्तर:
D) एक मुख्य नर्तक रहता है।

29. वह मुंबई गया। (वाक्य का काल पहचानिए।)
A) भूतकाल
B) भविष्यत काल
C) वर्तमान काल
D) तात्कालिक भविष्यतकाल
उत्तर:
A) भूतकाल

30. शुद्ध वर्तनी शब्द पहचानिए।
A) नरतक
B) दिसा
C) नठकारी
D) आयोजन
उत्तर:
D) आयोजन

31. 57 – इसे अक्षरों में पहचानिए।
A) सत्तावन
B) पचपन
C) बावन
D) तिरपन
उत्तर:
A) सत्तावन

32. छियालीस – अंकों में पहचानिए।
A) 40
B) 36
C) 41
D) 46
उत्तर:
D) 46

33. शुद्ध वाक्य पहचानिए।
A) वह जाती हो।
B) तुम जाती हो।
C) मैं जाता हो।
D) वह जाते हो।
उत्तर:
B) तुम जाती हो।

34. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) हिंदी
B) शेर
C) उर्दू
D) मराठी
उत्तर:
B) शेर

35. वह हाथ में बाँसुरी लेकर नाचता है। (इस वाक्य में संज्ञा शब्द को पहचानिए।)
A) वह
B) बाँसुरी
C) नाचता
D) लेकर
उत्तर:
B) बाँसुरी

36. यहाँ होनेवाली जातरा बहुत प्रसिद्ध है। (रेखांकित शब्द को पहचानिए।)
A) क्रिया
B) विशेषण
C) संज्ञा
D) अव्यय
उत्तर:
B) विशेषण

37. यह सुंदर मनमोहक स्थान है। (इस वाक्य में सर्वनाम शब्द को पहचानिए।)
A) सुंदर
B) मनमोहक
C) स्थान
D) यह
उत्तर:
D) यह

38. दूर – दूर से पर्यटक आते हैं। (क्रिया शब्द पहचानिए।)
A) दूर – दूर
B) पर्यटक
C) आते
D) से
उत्तर:
C) आते

39. मैं समझ गया। (रेखांकित शब्द का विलोम शब्द क्या है?)
A) बेसमझ
B) असमझ
C) मालूम
D) नामालूम
उत्तर:
A) बेसमझ

40. यहाँ ….. अरकु 30 किलोमीटर की दूरी पर है। (उचित कारक चिहन से रिक्तस्थान भरिए।)
A) का
B) से
C) के
D) में
उत्तर:
B) से

These AP 10th Class Social Studies Important Questions 20th Lesson ప్రపంచ యుద్దాల తరువాత ప్రపంచం, భారతదేశం will help students prepare well for the exams.

AP Board 10th Class Social 20th Lesson Important Questions and Answers ప్రపంచ యుద్దాల తరువాత ప్రపంచం, భారతదేశం

10th Class Social 20th Lesson ½ Mark Important Questions and Answers in Telugu Medium

1. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం వలన ప్రపంచంలోకెల్లా శక్తివంతమైన దేశంగా ఆవిర్భవించిన దేశమేది?
జవాబు:
అమెరికా.

2. ఐక్యరాజ్యసమితి ఏర్పడినప్పుడు సభ్యదేశాల సంఖ్య ఎంత?
జవాబు:
54.

3. ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రధాన కార్యాలయం ఏ నగరంలో కలదు?
జవాబు:
న్యూయార్క్

4. UNESCO ప్రధాన కార్యాలయం ఏ నగరంలో ఉంది?
జవాబు:
పారిస్.

5. UNICEF ప్రధాన కార్యాలయం ఏ నగరంలో ఉంది?
జవాబు:
న్యూయార్క్

6. WHO ప్రధాన కార్యాలయం ఏ నగరంలో ఉంది?
జవాబు:
జెనీవా.

7. అంతర్జాతీయ న్యాయస్థానం ప్రధాన కార్యాలయం ఏ నగరంలో ఉంది?
జవాబు:
హేగ్.

8. యుద్ధం, శాంతికి సంబంధించిన నిర్ణయాలు UNO లోని ఏ అంగం తీసుకుంటుంది?
జవాబు:
భద్రతా మండలి.

9. కాంగోలో హత్యకు గురైన కమ్యూనిస్ట్ నాయకుడు ఎవరు?
జవాబు:
పాట్రిక్ లుమాంబా.

10. అంగోలా ఎవరి వలస రాజ్యం?
జవాబు:
పోర్చుగల్.

11. అంతరిక్షంలోకి వెళ్ళిన మొదటి వ్యక్తి ఎవరు? ఏ దేశస్థుడు?
జవాబు:
యూరి గగారిన్, రష్యా.

12. తొలిసారిగా చంద్రమండలంపై కాలుమోపినది ఎవరు? ఏ దేశస్థుడు?
జవాబు:
నీల్ ఆర్మ్ స్ట్రాంగ్, అమెరికా.

13. సూయజ్ కెనాల్ ను జాతీయం చేసిన ఈజిప్టు అధ్యక్షుడు ఎవరు?
జవాబు:
గమల్. అబెల్ నాసర్

14. 1965లో భారత్ – పాకిస్తాన్ల మధ్య యుద్ధ విరమణకు కృషిచేసిన UNO కార్యదర్శి ఎవరు?
జవాబు:
యుథాంట్.

15. 1948లో యూదుల కోసం ఏర్పడిన దేశ మేది?
జవాబు:
ఇజ్రాయిల్.

16. తూర్పు పాకిస్తాన్ నుంచి ముజిబుర్ రెహ్మాన్ మద్దతు దారులు ఏ పేరుతో విముక్తి పోరాటాన్ని చేపట్టారు?
జవాబు:
ముక్తి బాహిని

17. అలీనోద్యమ మొదటి సమావేశం 1961లో ఎక్కడ జరిగింది?
జవాబు:
బెల్ గ్రేడ్.

18. లాటిన్ అమెరికా దేశాలలో సామ్యవాద వ్యవస్థను నిర్మించటానికి కృషిచేసిన ప్రముఖ నాయకుడు ఎవరు?
జవాబు:
ఫిడెల్ కాస్ట్రో.

19. శాశ్వత సభ్య దేశాలకు గల ప్రత్యేక (తిరస్కరించే) అధికారాన్ని ఏమంటారు?
జవాబు:
వీటో అధికారం.

20. యూదులకు ప్రత్యేక దేశాన్ని నిర్మించటానికి యూదులలో మొదలైన ఉద్యమం ఏది?
జవాబు:
జియానిస్ట్ ఉద్యమం.

21. నాటో (NATO)కు వ్యతిరేకంగా రష్యా ఏర్పాటు చేసిన కూటమి ఏది?
జవాబు:
వార్సా (WARSAW) కూటమి.

22. మూడవ ప్రపంచ దేశాలు అని ఏ దేశాలను పిలుస్తారు?
జవాబు:
అలీన దేశాలను.

23. భారత్ లో ఆశ్రయం పొందిన టిబెట్ బౌద్ధ మత నాయకుడు ఎవరు?
జవాబు:
దలైలామా

24. USSR రద్దును ప్రకటించిన రష్యా అధ్యక్షుడు ఎవరు?
జవాబు:
బొరిస్ ఎల్సిన్.

25. కాంగో ఏ దేశపు వలస రాజ్యం?
జవాబు:
బెల్జియం

26. ఇజ్రాయిల్‌కు చెందిన క్రీడాకారులను చంపిన ఘటన జరిగిన సంవత్సరం ఏది?
జవాబు:
1972

27. NATOని విస్తరింపుము.
జవాబు:
ఉత్తర అట్లాంటిక్ సంధి వ్యవస్థ.

28. SEATOని విస్తరింపుము.
జవాబు:
సౌత్ ఈస్ట్ ఏషియన్ టీ ఆర్గనైజేషన్.

29. CENTOని విస్తరింపుము.
జవాబు:
సెంట్రల్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్.

30. PLOని విస్తరింపుము.
జవాబు:
పాలస్తీనా విముక్తి సంఘం.

31. తాలిబన్లు అనే తీవ్రవాదులు ఏ దేశానికి చెందినవారు?
జవాబు:
ఆఫ్ఘనిస్తాన్

32. UNOలో ప్రస్తుతం (2014 నాటికి) ఎన్ని సభ్య దేశాలు కలవు?
జవాబు:
193.

33. యూరప్, ఆసియా మధ్య ప్రాంతాన్ని ఏమంటారు?
జవాబు:
పశ్చిమ ఆసియా.

34. ఏ సంవత్సరంలో ఇరాన్లో విప్లవం సంభవించింది?
జవాబు:
1979.

35. USSR ను ఏ సంవత్సరంలో రద్దు పరుస్తున్నట్లు ప్రకటించారు?
జవాబు:
1991.

36. PLO నాయకుడు ఎవరు?
జవాబు:
యాసర్ అరాఫత్.

37. 1968లో ఇరాక్ లో నియంతృత్వ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసిన సైనిక నియంత ఎవరు?
జవాబు:
సద్దాం హుస్సేన్.

38. పంచశీల సిద్ధాంత రూపకర్త ఎవరు?
జవాబు:
J.L. నెహ్రు

39. భారత, చైనాల మధ్య సరిహద్దు రేఖ ఏది?
జవాబు:
మెక్ మోహన్ రేఖ.

40. POK అనగా?
జవాబు:
పాక్ ఆక్రమిత కాశ్మీర్.

41. తూర్పు పాకిస్తాన్‌ను ప్రస్తుతం ఏమని పిలుస్తున్నాం?
జవాబు:
బంగ్లాదేశ్.

42. శ్రీలంక ఏ సంవత్సరంలో స్వాతంత్ర్యం పొందింది?
జవాబు:
1948.

43. తాష్కెంట్ ఒప్పందం భారత్ మరియు ఏ దేశానికి మధ్య జరిగింది?
జవాబు:
పాకిస్తాన్.

44. శ్రీలంక ఏ మహాసముద్రంలోని ద్వీప దేశం?
జవాబు:
హిందూ

45. భద్రతా మండలిలో ఎన్ని దేశాలు శాశ్వత సభ్యదేశాలుగా ఉంటాయి?
జవాబు:
అయిదు (5).

46. మత ప్రమేయం లేని రాజ్యంను ఏమంటారు?
జవాబు:
లౌకిక దేశం.

47. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ కాలంలో అమెరికా అధ్యక్షుడు ఎవరు?
జవాబు:
F.D. రూజ్వెల్ట్.

48. క్రింది ఏ సందర్భాలలో మాత్రమే UNO దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకుంటుంది?
i) తీవ్ర మానవ హక్కుల ఉల్లంఘన
ii) ప్రపంచ శాంతికి ముప్పు.
iii) రాజకీయ ఆందోళనలు
జవాబు:
(i) & (ii)

49. ఐక్యరాజ్య సమితిలో ఎన్ని ప్రధాన సంస్థలు (అంగాలు) ఉన్నాయి?
జవాబు:
ఆరు.

50. ఐక్యరాజ్య సమితి ముఖ్య అధికారి ఎవరు?
జవాబు:
సెక్రటరీ జనరల్.

51. ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ దశ ఏది?
జవాబు:
1945 – 1991

52. కాంగో స్వాతంత్రం పొందిన సంవత్సరం ఏది?
జవాబు:
1960.

53. రష్యా, ఆఫ్ఘనిస్తాన్ పై ఏ సంవత్సరంలో దాడి చేసింది?
జవాబు:
1971.

54. NATO ఏ సంవత్సరంలో ఏర్పడింది?
జవాబు:
1949.

55. నాటో, సీటో, సెంటో, వార్సాకూటమి లలో భిన్నంగా ఉన్న దానిని గుర్తించండి.
జవాబు:
వార్సా కూటమి.

56. ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ కాలంలో కమ్యూనిస్ట్ కూటమి యొక్క సైనిక సంధి ఏది?
జవాబు:
వార్సా సంధి.

57. మానవులచే అంతరిక్షంలోకి పంపబడిన తొలి కృత్రిమ ఉపగ్రహం పేరేమి?
జవాబు:
స్పుట్నిక్.

58. U₂ అనగా
జవాబు:
అమెరికా గూఢచర్య విమానం.

59. NAM అనగా?
జవాబు:
అలీనోద్యమం (నాన్ అలైన్ మెంట్ మూవ్ మెంట్)

60. బాండుంగ్ సమావేశం ఏ సంవత్సరంలో జరిగింది?
జవాబు:
1955.

61. మొదటి ఆసియా – ఆఫ్రికా సమావేశం ఎక్కడ జరిగింది?
జవాబు:
బాండుంగ్.

62. పశ్చిమాసియా సంక్షోభం ప్రధానంగా ఎవరెవరికి చెందినది?
జవాబు:
అరబ్బులు, యూదులు.

63. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానికి ముందు పాలస్తీనా ఎవరి ఆధీనంలో ఉండేది?
జవాబు:
బ్రిటన్.

64. యూదులు, క్రైస్తవులు, ముస్లింలకు పవిత్రమైన ప్రాంతం ఏది?
జవాబు:
జెరూసలెం.

65. యూదుల వాగ్దాత్తా భూమి ఏది?
జవాబు:
పాలస్తీనా.

66. ఇజ్రాయిల్ పై దాడి చేయటానికి అరబ్బులను ఏకం చేయటానికి ప్రయత్నించినది ఎవరు?
జవాబు:
నాసర్.

67. ఆశ్వాన్ డామ్ ఏ నదిపై నిర్మించబడింది?
జవాబు:
నైలునది.

68. ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రం ఎక్కడ ఉంది?
జవాబు:
న్యూయార్క్

69. USSR లో (రష్యాలో) గ్లాస్ నోస్తే, పెరిస్తోయికా వంటి సంస్కరణలను ప్రారంభించింది ఎవరు?
జవాబు:
మిహయిల్ గోర్బచెవ్

70. సిమ్లా ఒప్పందంపై సంతకాలు చేసినవారు ఎవరు?
జవాబు:
జుల్ఫికర్ ఆలి భుట్టో – ఇందిరాగాంధీ.

71. పంచశీల ఒప్పొందాన్ని చేసుకున్న దేశాలు ఏవి?
జవాబు:
భారత్ – చైనా

72. క్రింది వానిని సరిగా జతపరచండి.
i) సద్దాం హుస్సేన్ ( ) a) టిబెట్
ii) నాసర్ ( ) b) ఈజిప్టు
iii)దలైలామా ( ) c) ఇరాక్
iv) గోర్బచెవ్ ( ) d) రష్యా
జవాబు:
i – c, ii – b, iii – a, iv – d

73. క్రింది వానిని సరిగా జతపరచండి.
i) ఎస్ అల్లెండి ( ) a) చిలీ
ii) చేగువేరా ( ) b) లాటిన్ అమెరికా
iii)లుమంబా ( ) c) కాంగో
జవాబు:
i – a, ii – b, iii – c

74. టిబెటను 1950లో ఆక్రమించిన దేశం ఏది?
జవాబు:
చైనా.

75. కార్గిల్ యుద్ధం జరిగిన సంవత్సరం ఏది?
జవాబు:
1999.

76. చైనా భారతదేశంపై ఏ సంవత్సరంలో దాడి చేసింది?
జవాబు:
1962.

77. ఏ దేశం స్వాతంత్ర్యానంతరం భారతదేశంతో 25 సంవత్సరాల శాంతి సంధి చేసుకుంది?
జవాబు:
బంగ్లాదేశ్.

78. “యుద్ధం వలన మనం ప్రపంచంలోకెల్లా శక్తివంతమైన దేశంగా ఆవిర్భవించాం. చరిత్ర మొత్తంలోనే ఇంతటి శక్తివంతమైన దేశం మరొకటిలేదు”. ఈ వ్యాఖ్య చేసింది ఎవరు?
జవాబు:
హారీ ట్రుమన్ (అమెరికా అధ్యక్షుడు)

79. ప్రస్తుత ఐక్యరాజ్యసమితి సెక్రటరీ జనరల్ ఎవరు?
జవాబు:
ఆంటోనియా గెటరస్.

80. అమెరికా, జర్మనీ, ఫ్రాన్స్, చైనాలలో భిన్నమైనది ఏది?
జవాబు:
జర్మనీ.

81. మొదటి జతలోని సంబంధం ఆధారంగా రెండవ జతను పూరించండి.
బెల్జియం : కాంగో : : పోర్చుగల్ : ?
జవాబు:
అంగోలా.

82. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం : నానాజాతి సమితి : : రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం 😕
జవాబు:
ఐక్యరాజ్య సమితి.

83. NATO : అమెరికా : : వార్సా కూటమి 😕
జవాబు:
రష్యా

84. లిబియా : గఢాఫి : : ఇరాక్ : ?
జవాబు:
సద్దాం హుస్సేన్

85. CIA ఏ దేశపు గుడచారి సంస్థ?
జవాబు:
అమెరికా.

86. ఆఫ్ఘనిస్తాన్ నుంచి రష్యా తన సైన్యాలను ఎప్పుడు విరమించుకుంది?
జవాబు:
1985 లో

87. అలీనోద్యమంకి సంబంధించిన సమాచారం పూరించండి.
మొదటి సమావేశం – 1961
1961లో సభ్యదేశాలు – 25
2012 నాటికి సభ్య దేశాలు -?
జవాబు:
120.

88. క్రింది వానిని సరియైన కాలక్రమంలో ఉంచండి.
i) ఈజిప్టుపై ఇజ్రాయిల్ దాడి
ii) పాలస్తీనా విముక్తి సంఘం ఏర్పాటు
iii) మ్యూనిచ్ ఒలంపిక్స్.
iv) యాసర్ అరాఫత్ మరణం.
జవాబు:
i, ii, iii & iv

89. 2001 సెప్టెంబర్ 11 న ప్రపంచ వాణిజ్య కేంద్రంపై దాడి చేసిన ఉగ్రవాద సంస్థ ఏది?
జవాబు:
ఆల్‌ఖైదా.

90. క్రింది వానిలో సరికాని జతను గుర్తించి రాయండి.
→ పాలస్తీనా విముక్తి సంఘ అధ్యక్షుడు – అరాఫత్
→ USSR చివరి అధ్యక్షుడు – గోర్బచెవ్.
→ చైనా గణతంత్రం – చియాంగ్ కై షేక్
→ గోర్బచెవ్ కి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు- బోరిస్ ఎల్సిన్
జవాబు:
గోర్బచెవ్ కి వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు – బోరిస్ ఎల్సిన్.

91. తాష్కెంట్ ఎక్కడ ఉంది?
జవాబు:
ఉజ్బెకిస్తాన్లో

92. క్రింది వానిని సరిగా జతపరచండి.
i) కమ్యూనిస్ట్ శిబిరం ( ) a) USSR
ii) పెట్టుబడిదారీ శిబిరం ( ) b) USA
iii)తటస్థ శిబిరం ( ) c) NAM
iv) తీవ్రవాద శిబిరం ( ) d) PLO
జవాబు:
i – a, ii – b, iii – c, iv – d

93. బ్రహ్మపుత్ర – గంగా నదుల విషయంలో ఏ దేశంతో మనం వివాదం కల్గి ఉన్నాం?
జవాబు:
బంగ్లాదేశ్ తో

94. ఐక్యరాజ్య సమితి ఎప్పుడు ఏర్పడింది (తేది)?
జవాబు:
1945, అక్టోబర్ 24న

95. 1947లో టర్కీ గ్రీకు దేశాలలో కమ్యూనిస్ట్ వ్యతిరేక శక్తులకు మద్దతు నిచ్చింది ఎవరు?
జవాబు:
హరీట్రుమన్ (అమెరికా)

96. అస్వాన్ ఆనకట్ట కట్టినందుకు ఈజిప్టుకు ఆర్థిక సహాయాన్ని నిలిపివేసిన దేశం ఏది?
జవాబు:
అమెరికా.

97. 1948, 1962, 1965, 1971 సంవత్సరాలలో ఏ సంవత్సరం భారత్ – పాకిస్తాన్ యుద్ధం జరగలేదు?
జవాబు:
1962 లో

98. క్రింది వాక్యాలను పరిగణించండి.
i) తూర్పు పాకిస్తాన్లో ముజిబుర్ రెహ్మన్ మద్దతు దారులు “ముక్తి బాహిని” పేరుతో ఉద్యమాన్ని చేపట్టారు.
ii) భారత ప్రధాని ఇందిరా గాంధీ దీనికి మద్దతుగా నిలిచింది.
పై వాక్యా లలో సరైనది ఏది?
A) (i) మాత్రమే
B) (ii) మాత్రమే
C) (i) మరియు (ii)
D) రెండూ కావు
జవాబు:
C) (i) మరియు (ii)

99. శ్రీలంకకు సంబంధించిన క్రింది వాక్యాలను పరిగణించండి.
i) 1948లో స్వాతంత్ర్యం పొందింది.
ii) శ్రీలంకలో తమిళభాష మాట్లాడేవారు అధిక సంఖ్యలో ఉన్నారు.
పై వాక్యా లలో సరైనది ఏది?
A) (i) మాత్రమే
B) (ii) మాత్రమే
C) (i) మరియు (ii)
D) రెండూ కావు
జవాబు:
A (i) మాత్రమే

100. 1965లో భారతదేశ ప్రధాన మంత్రి ఎవరు?
జవాబు:
లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి.

101. క్రింది వానిలో సరికాని జతను గుర్తించి రాయండి.
→ క్వాచక్రూమా – కెన్యా
→ మార్షల్ టీటో – యుగోస్లావియా
→ సుకర్నో – ఇండోనేషియా
→ నాజర్ – ఇజ్రాయిల్
జవాబు:
నాజర్ – ఇజ్రాయిల్

102. USSRలో తీవ్ర మార్పులు తెచ్చి, మరింత పారదర్శకంగా చేసి దాని రాజకీయాలను మార్చటానికి ప్రయత్నించినది
జవాబు:
గోర్బచెవ్

103. 1954 ఏప్రిల్ 29న పంచశీల ఒప్పందంపై సంతకాలు చేసినది ఎవరు?
జవాబు:
చౌ-ఎన్-లై-నెహ్రూ

104. లడఖ్ ప్రాంతంలోని ఆక్సాయి-చిన్ ప్రాంతం, అరుణాచల్ ప్రదేశ్ లోని చాలా ప్రాంతం తమదేనంటున్న దేశం ఏది?
జవాబు:
చైనా

105. 1965లో పాకిస్తాన్ నియంత ఎవరు?
జవాబు:
బెనజీర్ భుట్టో

106. ‘క్రింది స్టేట్మెంట్లను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
I. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో రష్యా, ఇతర ఐరోపాదేశాలు ఆర్థికంగా నష్టపోయాయి.
II. అమెరికాకు జరిగిన నష్టం తక్కువ, వాస్తవానికి ఆర్థిక మాంద్యం కారణంగా ఏర్పడిన ఆర్థిక సంక్షోభం నుంచి బయటపడటానికి రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం దోహదపడింది.
A) I & II సరియైనవి
B) I & II సరియైనవి కావు
C) I మాత్రమే సరియైనది
D) II మాత్రమే సరియైనది
జవాబు:
A) I & II సరియైనవి

107. “యుద్ధం వలన మనం ప్రపంచంలో కెల్లా శక్తివంతమైన దేశంగా ఆవిర్భవించాం – చరిత్ర మొత్తంలోనే ఇంతటి శక్తిమంతదేశం మరొకటి లేదు” – అమెరికా అధ్యక్షుడు హారీ ట్రుమన్ ఈ వ్యాఖ్యలను ఎందుకు చేసాడు?
జవాబు:
యుద్ధకాలంలో అమెరికా ఎక్కువ ఉపాధి, అధిక ఉత్పాదకత సాధించటం వల్ల

108. “రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ వినాశనానికి గురైన దేశాలు తమ ఆర్థిక పరిస్థితిని పునఃనిర్మించుకుంటున్న క్రమంలో ప్రపంచం కొత్త ప్రక్రియలను చూసింది.” ఈ ప్రక్రియలలో ముఖ్యమైనది కానిది.
A) ఐక్యరాజ్యసమితి ఏర్పాటు
B) పెట్టుబడిదారీ విధానము
C) ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం
D) వలసపాలన నుంచి విముక్తి
జవాబు:
(B) పెట్టుబడిదారీ విధానము

109. ఐక్యరాజ్యసమితి యొక్క ప్రధాన ఉద్దేశం.
జవాబు:
శాశ్వత శాంతి, మానవ అభివృద్ధి

110. క్రిందివానిలో సరియైన జత కానిది.
A) అంతర్జాతీయ న్యాయస్థానం – ది హేగ్
B) ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ – జెనీవా
C) UNESCO – పారిస్
D) UNICEF – వాషింగ్టన్
జవాబు:
D) UNICEF – వాషింగ్టన్

111. క్రింది స్టేట్మెంట్లను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
I. యుద్ధం, శాంతికి సంబంధించిన నిర్ణయాలు భద్రతా సమితిలో తీసుకుంటారు.
II. దీనిలో 5 శాశ్వత సభ్య దేశాలకు ప్రత్యేకహోదా ఉంది.
III. భద్రతా సమితి నిర్ణయాలను ఈ 5 దేశాలలో ఏ ఒకటైనా జోక్యం చేసుకుని తిరస్కరించవచ్చు.
A) I, II & III సరియైనవి
B) I, II మాత్రమే సరియైనవి
C) II, III మాత్రమే సరియైనవి
D) I, III మాత్రమే సరియైనవి
జవాబు:
A) I, II & III సరియైనవి

112. క్రింది స్టేట్ మెంట్లను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
I. సమానత్వం అన్న భావన, ప్రభుత్వ నియంత్రిత అభివృద్ధి; ఈ సిద్ధాంతాలను వ్యతిరేకించే వాళ్ల అణచివేత వంటి వాటిని అమెరికా అవలంభించింది.
II. పలుపార్టీల ప్రజాస్వామ్యం ప్రైవేటు పెట్టుబడు దారుల నియంత్రణలో అభివృద్ధి అన్న భావాలను రష్యా ప్రోత్సహించింది.
A) I & II సరియైనవి
B) I & II సరియైనవి కావు
C) Iమాత్రమే సరియైనది
D) II మాత్రమే సరియైనది
జవాబు:
B) I & II సరియైనవి కావు

113. ఈ క్రింది వానిలో సరియైన వ్యాఖ్య కానిది
A) బెల్జియం వలస పాలన కింద ఉన్న కాంగోకి 1960లో స్వాతంత్రం వచ్చింది.
B) పోర్చుగల్ వలస పాలన కింద ఉన్న అంగోలాకి 1975లో స్వాతంత్రం వచ్చింది.
C) లాటిన్ అమెరికాలో ఫిడేల్ క్యాస్ట్రో సామ్యవాద వ్యవస్థని నిర్మించటానికి కృషి చేశాడు.
D) చిలీలో ఎస్. అల్లెండీ ప్రభుత్వాన్ని కమ్యూనిస్ట్ శక్తులు పడదోసాయి.
జవాబు:
D) చిలీలో ఎస్. అల్లెండీ ప్రభుత్వాన్ని కమ్యూనిస్ట్ శక్తులు పడదోసాయి.

114. సైనిక ఒప్పందాల ద్వారా అగ్రరాజ్యాల ప్రభావ పరిధి పెరిగి వాటికి అందుబాటులోకి రాని అంశం.
A) చమురు, ఖనిజాలు వంటి కీలక వనరులు
B) సైనిక స్థావరాల ఏర్పాటు
C) వివిధ సంస్కృతుల సమ్మేళనం గావించబడటం
D) అగ్రదేశాల వజాల వ్యాప్తి
జవాబు:
C) వివిధ సంస్కృతుల సమ్మేళనం గావించబడటం

115. క్రింది స్టేట్ మెంట్లను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
I. మొదటి ఉపగ్రహం అయిన స్పుట్నిక్ ని రష్యా ప్రయోగించింది.
II. అంతరిక్షంలోకి వెళ్ళిన మొదటి వ్యక్తి యూరిగగారిన్ని రష్యా పంపించింది.
III. నీల్ ఆర్న్ స్ట్రాంగ్ ను చంద్రమండలం మీదకి 1969లో రష్యా పంపింది.
A) I, II & III సరియైనవి
B) I, II సరియైనవి
C) II, III సరియైన
D) I, III సరియైనవి
జవాబు:
B) I, II సరియైనవి

116. కొత్తగా స్వతంత్రం పొందిన దేశాలు అభద్రతా భావంతో కూడిన పరిస్థితుల నుంచి మార్పు కావాలని కోరుకున్నాయి, ఈ ఉద్దేశంతో నిర్వహించిన సమావేశం.
జవాబు:
బాండుంగ్ సమావేశం

117. అలీనోద్యమం (NAM)కు సంబంధించి సరియైన వాక్యం ఎంచుకోండి.
A) NAM మొదటి సమావేశం 1961లో బెల్ గ్రేడ్ లో జరిగింది.
B) మొదటి సమావేశానికి 25 సభ్యదేశాలు హాజరయ్యాయి.
C) 2012 నాటికి NAM లో సభ్యదేశాలు 193.
D) NAM లో 17 పరిశీలన దేశాలు ఉన్నాయి.
జవాబు:
C) 2012 నాటికి NAM లో సభ్యదేశాలు 193.

118. అలీనోద్యమ ముఖ్య ఉద్దేశం కానిది.
A) సభ్యదేశాల మద్య సహకారం
B) వలస పాలన నుంచి విముక్తి
C) ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ ప్రభావానికి దూరం
D) యుద్ధ సమయంలో సైనిక సాయం
జవాబు:
D) యుద్ధ సమయంలో సైనిక సాయం

119. క్రింది సేట్మెంటను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
I. అరబ్బులు, యూదులు మధ్య ఏర్పడిన ఘర్షణలను పశ్చిమాసియా సంక్షోభం అంటారు.
II. అరబ్బులు నివాసముంటున్న పాలస్తీనా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానికి ముందు ఫ్రాన్స్ నియంత్రణలో ఉండేది.
III. ఇక్కడ ఉన్న జెరూసలేం యూదులు, క్రైస్తవులు, ముస్లింలకు పవిత్ర స్థలం.
A) I, II & III సరియైనవి
B) I, II సరియైనవి
C) II, III సరియైనవి
D) I, III సరియైనవి
జవాబు:
D) I, III సరియైనవి

120. జియోనిస్ట్ ఉద్యమం మొదలవ్వడానికి ప్రధాన ఉద్దేశం కానిది.
A) ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న యూదులను ఏకం చేయటం
B) మాతృభూమి అయిన పాలస్తీనాను తిరిగి పొందటం
C) ప్రపంచంలో యూదులను శక్తివంతంగా చేయటం
D) యూదులకు ప్రత్యేక దేశాన్ని నిర్మించటం
జవాబు:
C) ప్రపంచంలో యూదులను శక్తివంతంగా చేయటం

121. జర్మనీలో నాజీ పాలన కింద లక్షలాది యూదులను చంపటం, జైలుపాలు చెయ్యటం అలాగే యూరలో ఉన్న క్రైస్తవులు, యూదులను వేధింపులకు గురి చెయ్యటానికి ప్రధాన కారణం.
జవాబు:
యేసుక్రీస్తుని శిలువ వెయ్యటానికి యూదులను బాధ్యులను చేయటం

122. ఈజిప్టుకి అమెరికా తన ఆర్థిక సహాయాన్ని నిలిపివేయ టానికి కారణం.
జవాబు:
ఆస్వాస్ ఆనకట్ట కట్టినందుకు సంవత్సరం

123. క్రింది స్టేట్ మెంట్లను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము కానిది.
I. గోర్బచెవ్ ఉదారవాద సిద్ధాంతాలు, కలవాడు, ఆర్థిక వ్యవస్థ తిరిగి పుంజుకోవడానికి కొన్ని సంస్కరణలు చేపట్టాడు, వాటిని గ్లాస్ నోస్తే, పెరిస్తోయికాగా వ్యవహరిస్తారు.
II. బోరిస్ ఎల్సిన్ రష్యా అధ్యక్ష ఎన్నికల్లో గెలుపొంది, 1991లో USSR నీ రద్దు చేసాడు.
III. దీనితో ఏక ధృవ ప్రపంచంగా మారి, ప్రపంచీకరణ
మొదలయ్యింది.
A) I, II & III సరియైనవి ,
B) I&TI సరియైనవి ,
C) II & III సరియైనవి
D) I & III సరియైనవి
జవాబు:
A) I, II & III సరియైనవి

124. 1968లో ఇరాక్ లో తిరుగుబాటు చేసి, ఈ నినాదంతో సద్దాం హుస్సేన్ అధికారంలోకి వచ్చాడు.
జవాబు:
జాతీయతావాదం, సోషలిజం

125. క్రింది స్టేట్ మెంట్లను పరిశీలించి, సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
I. చైనా, భారత్ కు మధ్య’ పంచశీల ఒప్పందం జరిగింది.
II. 1954, ఏప్రిల్ 29న రెండు దేశాలు పంచశీలపై సంతకాలు చేశాయి.
III. చైనా, భారత్ కు మధ్య సరిహద్దుగా రాడ్ క్లిఫ్ రేఖ గీశారు.
A) I, II & III సరియైనవి
B) I & II సరియైనవి.
C) II & III సరియైనవి
D) 1& III సరియైనవి
జవాబు:
B) I & II సరియైనవి

126. కారణం : భారతదేశం దలైలామాకు ఆశ్రయం ఇచ్చింది.
ఫలితం : భారత్, చైనాల మధ్య వైరుధ్యం మొదలయ్యింది.
జవాబు:
కారణం, ఫలితం సరియైనవే.

పై గ్రాను పరిశీలించి, ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సరియైన సమాధానము ఎంచుకోండి.
127. 1945 తర్వాత USA మరియు USSR మధ్య ఆయుధ పోటీకి కారణం ఏది?
A) తర్వాత జరిగే ప్రపంచ యుద్ధానికి సన్నద్ధమవ్వడం.
B) దురాక్రమణ పూరక జాతీయతావాదం.
C) ప్రచ్ఛన్న యుద్ధంలో భాగం
D) పైవన్నీ
జవాబు:
C) ప్రచ్ఛన్న యుద్ధంలో భాగం

128. 2005 నాటికి ఏ దేశం వద్ద ఆయుధాలు తక్కువగా ఉన్నాయి?
జవాబు:
అమెరికా.

10th Class Social 20th Lesson 1 Mark Important Questions and Answers in Telugu Medium

ప్రశ్న 1.
NATO ను విస్తరించండి.
(లేదా)
నాటో (NATO) ఎప్పుడు ఏర్పడింది. ఎవరు ఏర్పాటు చేశారు?
జవాబు:
1949లో నాటో ఏర్పడింది (ఉత్తర అట్లాంటిక్ సంధి వ్యవస్థ). దీనిని అమెరికా ఏర్పాటు చేసింది.

ప్రశ్న 2.
భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్ ఉన్న పటం చూసి రెండు దేశాల మధ్య సహకారం ఆ రెండింటికి ఎందుకు ముఖ్యమైనదో వివరించండి.

జవాబు:

1. రెండు దేశాలు అనేక రంగాలలో ప్రత్యేకించి ఆర్థిక రంగంలోనూ, నదీ జలాల విషయంలోనూ సహకరించుకుంటున్నాయి. మరియు ప్రకృతి వైపరీత్యాల నిర్వహణలోనూ రెండు దేశాల మధ్య సహకార ఒప్పందం ఉంది.
2. దక్షిణ ఆసియాని మయన్మార్ ద్వారా తూర్పు ఆసియాతో అనుసంధానం చెయ్యాలన్న భారతదేశ విధానంలో బంగ్లాదేశ్ ఒక భాగమైంది.

ప్రశ్న 3.
భారత, చైనాల మధ్య గల సరిహద్దు రేఖ ఏది?
జవాబు:
మెక్మ హన్ రేఖ

ప్రశ్న 4.
‘పంచశీల’ అనగానేమి?
జవాబు:
శాంతి, అహింస, సహజీవనం అనేవి మన విదేశాంగ నీతి సూత్రాలు. 1954లో టిబెట్టు విషయంపై భారతదేశం, చైనాలు చేసుకున్న ఒడంబడికలో శాంతియుత సహజీవన సూత్రం వివరించబడింది. దీనిలో 5 సూత్రాలు ఉంటాయి. అందుకే దీనిని ‘పంచశీల’ అంటారు.

ప్రశ్న 5.
రెందు ధృవాల, ఏక ధృవ ప్రపంచం అన్న పదాలను వివరింపుము.
జవాబు:
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత అమెరికా, రష్యా దేశాల నాయకత్వంలో ప్రపంచం విభిన్న సిద్దాంతాలు గల రెండు బృందాలుగా విడిపోయింది. ఈ పరిస్తితిని రెండు ధృవాల ప్రపంచం అంటారు….

USSR పతనంతో అమెరికా ఒక్కటే ప్రపంచంలో బలమైన శక్తిగా మిగిలింది. ఈ పరిస్థితిని ఏకధృవ ప్రపంచం అంటారు.

ప్రశ్న 6.
అలీనోద్యమం అనగానేమి?
జవాబు:
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత స్వాతంత్ర్యం పొందిన దేశాలు ఏ సైనిక కూటమిలోనూ చేరకుండా అంతర్జాతీయ రాజకీయాలలో తటస్థ విధానాన్ని అనుసరించడాన్ని అలీన ఉద్యమం అంటారు.

ప్రశ్న 7.
క్రింది ఫోను పరిశీలించి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయుము.

గ్రాఫ్ : అమెరికా, రష్యాల వద్ద అణ్వాయుధ నిల్వలు
1) 1955-2005 మధ్య కాలంలో ఏ దేశం యొక్క అణ్వాయుధాల సంఖ్య ఎక్కువగా ఉన్నది?
జవాబు:
1955-2005 మధ్యకాలంలో రష్యా యొక్క అణ్వాయుధాల సంఖ్య ఎక్కువగా ఉన్నది.

2) 1985 సం|| తరువాత నుండి అణ్వాయుధాల నిల్వలలో తగ్గుదల ఎందుకు వచ్చింది?
జవాబు:
ప్రజల ఒత్తిడి మేరకు మరియు యుద్ధాలను నిరోధించే పనిలో భాగంగా శాంతిని పెంపొందించే దిశగా చర్చలు ప్రారంభించి ప్రపంచ శాంతిని నెలకొల్పాలనే ఉద్దేశ్యంతో అణ్వాయుధాల తయారీ తగ్గి నిల్వలు తగ్గాయి.

ప్రశ్న 8.
ఈ క్రింది పటాన్ని పరిశీలించి క్రింది ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయంది.

A) “నాటో” స్థాపన నాటి రెండు దేశాలు ఏవి?
జవాబు:
నార్వే, యునైటెడ్ కింగ్డమ్, ఫ్రాన్స్, ఇటలీ, పోర్చుగల్, బెల్జియం, డెన్మార్క్ ఐల్యాండ్, లక్సెంబర్గ్, నెదర్లాండ్.

B) “వార్సా” క్రింద ఉన్న రెండు దేశాలు ఏవి?
జవాబు:
సోవియట్ యూనియన్, అల్బేనియా, పోలాండ్, రుమేనియా, హంగరీ, చెకొస్లోవేకియా, బల్గేరియా.

C) పై పటం దేనిని గురించి తెలియజేస్తుంది?
జవాబు:
పై పటం ప్రచ్ఛన్న యుద్ధంలో సైనిక ఒప్పందాల గురించి తెలియజేస్తుంది.

D) యునైటెడ్ కింగ్డమ్ ను ‘ద్వీపం’ అని ఎందుకు అంటారు?
జవాబు:
యునైటెడ్ కింగ్డమ్ చుట్టూ నీటిచే ఆవరించబడి ఉండడం వలన ‘ద్వీపం’ అని అంటారు.

ప్రశ్న 9.
పంచశీల సూత్రాల ప్రధాన ఉద్దేశ్యం ఏమిటి?
జవాబు:
గాంధేయవాద సిద్ధాంతాలైన శాంతి, అహింస ఆధారంగా విదేశాంగ నీతిని మలచుకోవడం.

ప్రశ్న 10.
ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం అనగా నేమి?
జవాబు:
ప్రపంచంలో ఏ రెండు చిన్న దేశాల మధ్య ఘర్షణ తలెత్తినా అగ్రరాజ్యాలు రెండూ చెరొక పక్షం వహించి మాటలు, ప్రచారం ద్వారా యుద్ధం చేశాయి. సంప్రదాయ యుద్ధాలలో మాదిరి పోరు లేదు కనుక దీనిని ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం అంటారు.

ప్రశ్న 11.
‘జియానిస్ట్ ఉద్యమం’ ఎందుకు మొదలయ్యింది?
జవాబు:
ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న యూదులను ఏకం చేసి, తమ మాతృభూమి అయిన పాలస్తీనాను తిరిగి పొంది, యూదులకు ప్రత్యేక దేశాన్ని నిర్మించటానికిగాను యూదులలో ‘జియానిస్ట్ ఉద్యమం’ మొదలయ్యింది.

ప్రశ్న 12.
పంచశీల సూత్రాలలో రెండింటిని పేర్కొనండి..
జవాబు:
పంచశీల సూత్రాలు:

1. ఒకరి సర్వసత్తాకతను, భౌగోళిక సమగ్రతను మరొకరు గౌరవించటం.
2. ఇతర దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకోకపోవటం.
3. దాడులకు దిగకపోవటం, వివాదాలను పరస్పర అవగాహనతో పరిష్కరించుకోవటం.
4. అంతర్జాతీయ సంబంధాలతో పరస్పర గౌరవం, సహకారాల కోసం కృషి చేయటం.
5. శాంతియుత సహజీవనాన్ని ప్రోత్సహించటం.

ప్రశ్న 13.
ఐక్యరాజ్యసమితి యొక్క ఏవైనా రెండు ఉద్దేశ్యములను తెలపండి.
జవాబు:

1. ప్రపంచ శాంతి
2. అభివృద్ధి
3. మానవ హక్కులను కాపాడటం
4. అంతర్జాతీయ చట్టాలను గౌరవించడం

ప్రశ్న 14.
ప్రస్తుత ఐక్య రాజ్య సమితి సెక్రటరీ జనరల్ ఎవరు?
జవాబు:
ఆంటోనియో గెటరస్

ప్రశ్న 15.
“యుద్ధం వల్ల గెలిచిన దేశాలకు కూడా నష్టం వాటిల్లుతుంది.” – వ్యాఖ్యానించంది.
జవాబు:
యుద్ధాల్లో గెలిచిన దేశాలకు కూడా ధన, ప్రాణ, ఆస్తి నష్టం జరుగుతుంది. యుద్ధంలో పాల్గొన్న ఏ దేశానికైనా ఈ నష్టం తప్పదు.

ప్రశ్న 16.
బాక్స్ ‘ఏ’ లో ఉన్న లోగో బాక్స్ ‘బి’ లో ఉన్న ఏ అంతర్జాతీయ సంస్థకు చెందినది?
జవాబు:

UNO.

ప్రశ్న 17.
చంద్రునిపై కాలు మోపిన మొదటి వ్యక్తి ఎవరు?
జవాబు:
నీల్ ఆర్మ్ స్ట్రాంగ్.

ప్రశ్న 18.
అమెరికా అభివృద్ధి చెందడానికి కారణమేమి?
జవాబు:
యుధ రంగాలకు దూరంగా ఉన్నందున అమెరికా పరిశ్రమలు, వ్యవసాయం వృద్ధి చెందాయి.

ప్రశ్న 19.
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత ప్రపంచం ఏ విధంగా విభజింపబడింది?
జవాబు:
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత ప్రపంచ పెట్టుబడిదారీ విధానం – కమ్యూనిజం మధ్య (అమెరికా – రష్యాల మధ్య) విభజింపబడింది.

ప్రశ్న 20.
ఐక్యరాజ్య సమితి ఎప్పుడు ఏర్పడింది?
జవాబు:
1945 అక్టోబరు 24న ఐక్యరాజ్య సమితి ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 21.
ఐక్యరాజ్య సమితి ఏ విధంగా పనిచేస్తుంది?
జవాబు:
ఇది ఆరు వేరువేరు సంస్థల ద్వారా పనిచేస్తుంది.

ప్రశ్న 22.
భద్రతా సమితిలోని శాశ్వత సభ్యదేశాలేవి?
జవాబు:
భద్రతా సమితిలో చైనా, ఫ్రాన్స్, బ్రిటన్, యుఎస్ఎస్ఆర్ (ఇప్పుడు రష్యా), అమెరికాలు శాశ్వత సభ్య దేశాలు.

ప్రశ్న 23.
అమెరికా, రష్యాలు పెద్ద ఎత్తున నిధులు దేని మీద ఖర్చు చేశాయి?
జవాబు:
అమెరికా, రష్యాలు పెద్ద ఎత్తున నిధులు ఆయుధ సేకరణ మీద ఖర్చుచేశాయి.

ప్రశ్న 24.
మొదటి ఉపగ్రహం ఏది? ఎవరు ప్రయోగించారు?
జవాబు:
మొదటి ఉపగ్రహం స్పుత్నిక్, దీనిని రష్యా ప్రయోగించింది.

ప్రశ్న 25.
అంతరిక్షంలోకి వెళ్ళిన మొదటి వ్యక్తి ఎవరు?
జవాబు:
అంతరిక్షంలోకి వెళ్ళిన మొదటి వ్యక్తి “యూరిగగారిన్”. ఇతనిని రష్యా పంపింది.

ప్రశ్న 26.
అమెరికా చంద్రమండలం మీదకి ఎవరిని, ఎప్పుడు పంపించింది?
జవాబు:
అమెరికా “నీల్ ఆస్ట్రాంగ్”ని 1969లో చంద్రమండలం మీదకి పంపించింది.

ప్రశ్న 27.
అలీనోద్యమ మొదటి సమావేశం ఎప్పుడు, ఎక్కడ జరిగింది?
జవాబు:
అలీనోద్యమ మొదటి సమావేశం 1961 సెప్టెంబరులో యుగోస్లావియాలోని బెల్ గ్రేడ్ లో జరిగింది.

ప్రశ్న 28.
పశ్చిమ ఆసియా అని దేనినంటారు?
జవాబు:
యూరప్, ఆసియా మధ్య ప్రాంతాన్ని పశ్చిమ ఆసియా అంటారు.

ప్రశ్న 29.
పశ్చిమ ఆసియా సంక్షోభమని దేనిని అంటాము?
జవాబు:
‘అరబ్బులు, యూదుల మధ్య ఏర్పడిన ఘర్షణలను’ పశ్చిమ ఆసియా సంక్షోభమని అంటారు.

ప్రశ్న 30.
పశ్చిమ ఆసియా సంక్షోభం మరింత క్లిష్టరూపం దాల్చడానికి కారణమేమి?
జవాబు:
మధ్యప్రాచ్యంలో ప్రత్యేకించి అరబ్బు ద్వీప ఖండంలో పెద్ద ఎత్తున చమురు నిల్వలను కనుగొనటంతో సమస్య మరింత సంక్లిష్టరూపం దాల్చింది.

ప్రశ్న 31.
మిహాయిల్ గోర్బచెవ్ ప్రవేశపెట్టిన సంస్కరణలను ఏమంటారు?
జవాబు:
గోర్బచెవ్ ప్రవేశ పెట్టిన సంస్కరణలను “గ్లాసెస్”, ‘పెరిస్తోయికా’గా పిలుస్తారు.

ప్రశ్న 32.
చైనా గణతంత్ర రాజ్యం ఎప్పుడు అయింది?
జవాబు:
సుదీర్ఘపోరాటం, హింసాత్మక విప్లవం తరువాత 1949లో చైనా కమ్యూనిస్టు గణతంత్ర రాజ్యం అయింది.

ప్రశ్న 33.
తాష్కెంట్ ఒప్పందం ఎవరెవరి మధ్య జరిగింది?
జవాబు:
భారత ప్రధానమంత్రి లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి, పాకిస్తాన్ సైనిక నియంత ‘జనరల్ ఆయుబ్ ఖాన్’ల మధ్య 1966లో తాష్కెంట్ ఒప్పందం జరిగింది.

ప్రశ్న 34.
బంగ్లాదేశ్ కు, భారతదేశానికి మధ్య విభేదాంశాలు ఏమిటి?
జవాబు:
బ్రహ్మపుత్ర, గంగానదీ జలాల పంపిణీ, బంగ్లాదేశ్ ప్రజలు చట్టవిరుద్ధంగా భారతదేశంలోకి రావడమనే అంశాలమీద విభేదాలున్నాయి.

ప్రశ్న 35.
సిమ్లా ఒప్పందం ఎవరెవరి మధ్యన జరిగింది?
జవాబు:
1971లో పాకిస్తాన్‌తో యుద్ధం ముగిసిన తరువాత జుల్ఫికర్ అలీ భుట్టో, మన ప్రధాన మంత్రి ఇందిరాగాంధీ మధ్యన ఈ సిమ్లా ఒప్పందం జరిగింది.

ప్రశ్న 36.
ఐక్యరాజ్య సమితి స్థాపనకు కారణమేమిటి?
జవాబు:
అన్ని దేశాలలో శాంతి, అభివృద్ధి జగడానికి ఒక ప్రపంచ సంస్థను ఏర్పాటు చేయటమనేది ఐక్యరాజ్య సమితి ఏర్పాటుకు దారితీసింది.

ప్రశ్న 37.
యుఎస్ఎస్ఆర్ ఎప్పుడు రద్దు అయ్యింది?
జవాబు:
1991లో గోర్బచెవ్ యుఎస్ఎస్ఆర్ ని రద్దుపరిచారు. అలా రద్దయిన యుఎస్ఎస్ఆర్ లోని రాజ్యాలు స్వతంత్ర దేశాలు అయ్యా యి.

10th Class Social 20th Lesson 2 Marks Important Questions and Answers in Telugu Medium

ప్రశ్న 1.
క్రింది విషయాన్ని చదివి, అర్థం చేసుకొని ప్రశ్నకు సమాధానం రాయండి.

ఐక్యరాజ్యసమితి శాశ్వత శాంతి, మానవ అభివృద్ధి అన్న రెండు ఉద్దేశాలతో ఏర్పడింది. అదే సమయంలో అది దేశాల స్వయంప్రతిపత్తిని గుర్తించి ప్రపంచశాంతికి ముప్పు లేదా తీవ్ర మానవహక్కుల ఉల్లంఘన వంటి సందర్భాల్లో తప్పించి దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకోనని మాట ఇచ్చింది.
ప్రశ్న. ఐక్యరాజ్యసమితి ఉద్దేశాలపై వ్యాఖ్యానించండి.
జవాబు:
ఐక్యరాజ్యసమితి అక్టోబరు 24, 1945 వ సంవత్సరం ఏర్పడింది.

1. ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రపంచ శాంతిని నెలకొల్పడం కోసం ఏర్పాటు చేయబడింది.
2. ప్రపంచ శాంతిని నెలకొల్పడం కోసం 6 ప్రధాన అంగాలతో పాటు, 8 ప్రత్యేక ఏజన్సీలతో పనిచేస్తుంది.
3. ఐక్యరాజ్యసమితి 2 ప్రధానమైన ఉద్దేశాలతో ఏర్పడింది. అవి
   1) శాశ్వతశాంతి,
   2) మానవ అభివృద్ధి.
4. ఇవే కాకుండా మానవ హక్కులను కాపాడటం, అంతర్జాతీయ చట్టాలను గౌరవించడం, సామాజిక ప్రగతిని ప్రోత్సహించడం అనే అంశాలతో ఇది పనిచేస్తుంది. అంతేకాక ఐక్యరాజ్యసమితి ఏ దేశం యొక్క అంతరంగిక వ్యవహారాలలో తలదూర్చనని, కాని ఏ దేశం అయిన మానవ హక్కులను ఉల్లంఘించిన లేదా ప్రపంచ శాంతికి ముప్పు కలిగించినట్లయితే వారి మీద చర్యలు తీసుకోవడం జరుగుతుందని ఐక్యరాజ్య సమితి పేర్కొన్నది.

ప్రశ్న 2.
ప్రచ్ఛన్న యుద్ధాన్ని ఎలా అర్థం చేసుకుంటావు?
జవాబు:

• ప్రపంచంలో ఏ రెండు చిన్న దేశాల మధ్య ఘర్షణ తలెత్తినా అగ్రరాజ్యాలు రెండూ చెరొక పక్షం వహించి మాటలు, ప్రచారం ద్వారా యుద్ధం చేశాయి. వాస్తవానికి యుద్ధం జరుగదు. కనుక దీనిని ‘ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం’ అంటారు.
• రెండు కూటముల మధ్య పరస్పర ద్వేషం, అపనమ్మకం, శత్రుత్వ భావనలు ఏర్పడినాయి.
• ఆయుధ పరిశోధనల పైనా, ఖండాంతర క్షిపణులు, విధ్వంసకర అణ్వాయుధాల నిల్వలపైనా అమెరికా, రష్యాలు పెద్ద ఎత్తున నిధులు ఖర్చు చేసినాయి.
• వివిధ దేశాలు అభద్రతా భావంతో రహస్య కూటములుగా ఏర్పడటం, ఒప్పందాలు కుదుర్చుకోవటం జరిగింది.
• యుద్ధం జరగకపోయినప్పటికి యుద్ధ నీడలో బితుకు బితుకుమంటూ రెండు దేశాల శిబిరాలు గడిపాయి.
• పలుమార్లు ప్రపంచం యుద్ధం అంచున నిలిచింది. ఉద్రిక్త వాతావరణం నెలకొంది.
• సామ్యవాదం, పెట్టుబడిదారీవిధానం మొదలైన సైద్ధాంతికపరమైన విభేదాలు కూడా పొడ చూపినాయి.

ప్రశ్న 3.
శాంతి పట్ల తన నిబద్ధతను చాటటానికి జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ ప్రఖ్యాతిగాంచిన పంచశీల సూత్రాలను ప్రతిపాదించాడు.
1) ఒకరి సర్వసత్తాకతను, భౌగోళిక సమగ్రతను మరొకరు గౌరవించుట.
2) ఇతర దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకోకపోవటం.
3) దాడులకు దిగకపోవటం, వివాదాలను పరస్పర అవగాహనతో పరిష్కరించుకోవటం.
4) అంతర్జాతీయ సంబంధాలలో పరస్పర గౌరవం, సహకారం కోసం కృషి చేయటం.
5) శాంతియుత సహజీవనాన్ని ప్రోత్సహించటం.
ప్రశ్నలు:
1) పంచశీల ఒప్పందం ఏ ఏ దేశాల మధ్య జరిగింది?
2) ఏవైనా రెండు పంచశీల ఒప్పందాలను వ్రాయండి.
జవాబు:
1) పంచశీల ఒప్పందం భారత్-చైనా దేశాల మధ్య జరిగింది.

2) a) ఒకరి సర్వసత్తాకతను, భౌగోళిక సమగ్రతను మరొకరు గౌరవించుట
b) ఇతర దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకోకపోవడం
c) దాడులకు దిగకపోవటం, వివాదాలను పరస్పర అవగాహనతో పరిష్కరించుకోవటం
d) అంతర్జాతీయ సంబంధాలలో పరస్పర గౌరవం, సహకారం కోసం కృషి చేయడం
e) శాంతియుత సహజీవనాన్ని ప్రోత్సహించడం.

ప్రశ్న 4.
ఒక దేశం తన పొరుగు దేశాలతో స్నేహపూరిత సంబంధాలను కలిగి ఉండటానికి నీవు యిచ్చే సూచనలు ఏవి?
జవాబు:
ఏ దేశము ప్రస్తుత కాలంలో ఒంటరిగా మనుగడ సాగించలేదు, అలాగే తమ ప్రజల అవసరాలకు కావలసిన వనరులు తమ దేశంలో లభ్యం కావు, కావున ప్రతి దేశానికి పొరుగు దేశం యొక్క సహాయ సహకారాలు తప్పనిసరిగా అవసరం అవుతాయి. అందువలన ప్రతిదేశం పొరుగుదేశంతో సత్సంబంధాలను కొనసాగించాలి.
a) పొరుగు దేశాలతో ఉన్న వివాదాలను శాంతియుతంగా పరిష్కరించుకోవాలి.
b) మనదేశం యొక్క శాంతి, సౌభాగ్యాలను పొరుగు దేశాలతో పంచుకోవాలి.
c) ఒకరికి ఒకరు పోటీతత్త్వం మానివేసి పరస్పరం ఆర్థిక సహాయ సహకారాలు అందించుకుంటూ ఎదగాలి.
d) సైనికవాదాన్ని వీడి సోదరభావాన్ని నెలకొల్పుకోవాలి.
e) ఇతరదేశాల అంతర్గత విషయాలలో జోక్యం చేసుకోకుండా శాంతియుత సహజీవనాన్ని ప్రోత్సహించుకోవాలి.

ప్రశ్న 5.
క్రింది పటాన్ని పరిశీలించి, ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

ప్రశ్నలు:
A) భారతదేశ ఈశాన్య సరిహద్దు దేశాలు రెండింటిని పేర్కొనండి..
B) భారతదేశంతో సముద్రతీర సరిహద్దు గల దేశాలు రెండింటిని పేర్కొనండి.
జవాబు:
A) భూటాన్, చైనా, నేపాలు భారతదేశానికి ఈశాన్య సరిహద్దులో ఉన్న దేశాలు.
B) శ్రీలంక మరియు మాల్దీవులు భారతదేశంతో సముద్రతీర సరిహద్దులో గల దేశాలు.

ప్రశ్న 6.

ప్రశ్నలు:
1) నాటో సైనిక ఒప్పందాన్ని ప్రతిపాదించిన దేశమేది?
జవాబు:
అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు / అమెరికా

2) ఆఫ్రికా, ఐరోపా ఖండాల మధ్య ఉన్న సముద్రమేది?
జవాబు:
మధ్యధరా సముద్రము

ప్రశ్న 7.
క్రింది విషయాన్ని చదివి, అర్థం చేసుకొని సమాధానం రాయంది.
“వాస్తవానికి ఆర్థిక మాంద్యం కారణంగా ఏర్పడిన ఆర్థిక సంక్షోభం నుంచి అమెరికా బయటపడటానికి రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం దోహదపడింది. యుద్ధ రంగాలకు దూరంగా ఉన్నందున అమెరికా పరిశ్రమలు, వ్యవసాయం వృద్ధి చెందాయి. ఎక్కువ ఉత్పత్తి, ఉపాధి సాధించారు. హారీ ట్రూమన్ “యుద్ధం వలన మనం ప్రపంచంలో కెల్లా శక్తిమంత మైన దేశంగా ఆవిర్భవించాం” అన్నాడు.
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం అమెరికాను ఆర్థిక సంక్షోభం నుంచి ఎలా బయటపడేటట్లు చేసిందని భావించవచ్చు?
జవాబు:

1. రెండో ప్రపంచ యుద్ధ ప్రారంభంలో అమెరికా యుద్ధరంగాలకు దూరంగా ఉంది.
2. యుద్ధ రంగాలకు దూరంగా ఉన్నందున అమెరికా పరిశ్రమలు, వ్యవసాయం వృద్ధి చెందాయి.
3. యుద్ధరంగానికి కావలసిన ఆయుధాలను అమెరికా యూరోపియన్ దేశాలకు సరఫరా చేసి లాభాలను గడించింది.
4. అమెరికా భూభాగం మీద యుద్ధం జరగలేదు. కాబట్టి దానికి జరిగిన నష్టం తక్కువ.
5. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధకాలంలో అమెరికా ఎక్కువ ఉపాధి, అధిక ఉత్పాదకత సాధించింది. అందువల్ల అమెరికా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధ కాలంలో ఆర్థిక సంక్షోభం నుండి బయటపడింది.

ప్రశ్న 8.
ఈ క్రింది పాఠ్యాంశాన్ని చదివి, ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వ్రాయండి.

అమెరికా, రష్యా రెండింటి దగ్గర అణ్వాయుధాలు ఉన్నాయి. అయితే అణు యుద్ధమే జరిగితే ఏ దేశము గెలవదని ఆ రెండింటికీ తెలుసు అయినప్పటికీ అవి సైనిక, కీలక ఒప్పందాలు కుదుర్చుకోసాగాయి. 1949లో అమెరికా తన మైత్రిని ఉత్తర అట్లాంటికా సంధి వ్యవస్థ (నాటో) అన్న దాని ద్వారా బలపరుచుకుంది. దీనికి ప్రతి చర్యగా కమ్యూనిస్టు దేశాలు వార్సా ఒప్పందం కుదుర్చుకున్నాయి. అమెరికా వివిధ ప్రాంతాలలో మిలటరీ మిత్రత్వ ఒప్పందాలైన – సౌత్ ఈస్ట్ ఏసియన్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ (సీటో), సెంట్రల్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ (సెటో)లను కుదుర్చుకుంది.
a) నాటోకి ప్రతిచర్యగా కమ్యూనిస్టు దేశాలు ఏర్పాటు చేసుకున్న ఒప్పందం ఏది?
జవాబు:
వార్సా ఒప్పందం

b) అమెరికా ఏర్పాటు చేసుకున్న మిలటరీ, మిత్రత్వ ఒప్పందాలు ఏవి?
జవాబు:
సౌత్ ఈస్ట్ ఏసియన్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ (సీటో), సెంట్రల్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్ (సెట్స్)

ప్రశ్న 9.
ప్రస్తుత భారత్-పాకిస్తాన్ మధ్య సంబంధాలను సమీక్షించండి.
జవాబు:
1) కాశ్మీర్ విషయంలో భారత్, పాకిస్థాన్ దేశాల మధ్య ఏర్పడిన వైరుధ్యాలు కొనసాగుతున్నాయి.
2) శాంతి స్థాపనకై ప్రయత్నాలు కొనసాగించడంతో పాటు వర్తక వాణిజ్యం, క్రీడలు, పర్యాటకం మొదలైన అంశాలలో మంచి సంబంధాలు నెలకొల్పే ప్రయత్నం భారతదేశం వైపు నుండి జరుగుతున్నది.

ప్రశ్న 10.
భారత్-పాకిస్తాన్ యొక్క ప్రస్తుత సంబంధాలను గురించి సంక్షిప్తంగా వ్రాయండి.
జవాబు:
భారత్-పాకిస్తాన్ల మధ్య సంబంధాలు :

• కాశ్మీర్ సమస్య
• నియంత్రణ రేఖ వద్ద కాల్పుల విరమణ ఉల్లంఘన
• సరిహద్దు గ్రామాలపై దాడులు
• అక్రమ చొరబాట్లు
• తీవ్రవాదాన్ని ప్రోత్సహించడం.

ప్రశ్న 11.
క్రింద యివ్వబడిన గ్రాఫ్ ను విశ్లేషించి మీ పరిశీలనను వ్రాయుము.

జవాబు:

1. రెండవ ప్రపంచయుద్ధం తర్వాత ప్రపంచం రెండు ప్రధాన రాజకీయ శిబిరాలుగా విడిపోయింది.
2. ఒక శిబిరానికి రష్యా (USSR) నాయకత్వం వహించింది.
3. రెండవ శిబిరానికి అమెరికా (USA) నాయకత్వం వహించింది.
4. అమెరికా, రష్యాలు అణ్వాయుధ నిల్వలకై పోటీపడ్డాయి.
5. 1965 నాటికి అమెరికా వద్ద అత్యధిక అణ్వాయుధ నిల్వలు ఉన్నాయి.
6. 1985 నాటికి రష్యా వద్ద అత్యధిక అణ్వాయుధ నిల్వలు ఉన్నాయి.
7. 2005 నాటికి రెండు దేశాలు అణ్వాయుధ నిల్వలు తగ్గించుకున్నాయి.

ప్రశ్న 12.
భారత దేశం అలీన విధానాన్ని ఎందుకు స్వీకరించింది?
జవాబు:

1. అమెరికా, రష్యా మధ్య సైనిక ఆధిపత్యం, సైద్ధాంతిక విరోధాలు, ఆర్థిక ఆధిపత్యం కోసం జరిగిన పోటీ కారణంగా ప్రపంచం రెండు ధృవాలుగా విడిపోయింది.
2. ఈ రెండు పక్షాలలో దేనివైపునా లేకుండా ఉండటాన్ని అలీనోద్యమం అంటారు.
3. (వలస పాలన నుంచి విముక్తి పొంది) కొత్తగా స్వాతంత్ర్యం పొందిన దేశం కనుక ఏ సైనిక శిబిరంలోనూ చేరకుండా ఉండాలని.
4. మిగతా దేశాలతో సాంస్కృతిక, ఆర్థిక సహకారాన్ని పెంపొందించుకునేందుకుగాను భారతదేశం అలీనోద్యమంను స్వీకరించింది.

ప్రశ్న 13.
ఐక్యరాజ్య సమితి అంగాలేవి?
జవాబు:
ఐక్యరాజ్య సమితి ఆరు అంగాలతో విధులు నిర్వహిస్తుంది.

1. సాధారణ సభ
2. భద్రతాసమితి
3. ఆర్థిక, సామాజిక మండలి.
4. ధర్మకర్తృత్వ మండలి
5. అంతర్జాతీయ న్యాయస్థానం
6. కార్యదర్శి వర్గం

ప్రశ్న 14.
ఐక్యరాజ్య సమితిలోని శాశ్వత సభ్యదేశాలేవి? వాటికున్న ప్రత్యేక హోదా ఏమిటి?
జవాబు:
ఐక్యరాజ్య సమితిలో శాశ్వత సభ్య దేశాలైన చైనా, ఫ్రాన్స్, బ్రిటన్, యుఎస్ఎస్ఆర్ (ఇప్పుడు రష్యా), అమెరికాలకు ప్రత్యేక హెూదా ఉంది. భద్రతాసమితి తీసుకున్న నిర్ణయాలను ఈ అయిదు దేశాలలో ఏ ఒక్కటైనా జోక్యం చేసుకుని వీటో చెయ్యవచ్చు అంటే తిరస్కరించవచ్చు.

ప్రశ్న 15.
ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ కాలంలో ఆయుధ పోటీ ఏవిధంగా జరిగింది?
జవాబు:
ఆయుధ పరిశోధనల పైనా, ఖండాంతర క్షిపణులు, విధ్వంసకర అణ్వాయుధాల నిల్వల పైనా అమెరికా, రష్యాలు పెద్ద ఎత్తున నిధులు ఖర్చు చేశాయి. ఈ రెండు దేశాలలో ఒక్కొక్క దాని దగ్గర ప్రపంచాన్ని పలుమార్లు మట్టుపెట్టగల అణ్వాయుధాలు ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 16.
ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ కాలంలో అంతరిక్ష పోటీ ఏ విధంగా జరిగింది?
జవాబు:
మొదటి ఉపగ్రహం అయిన స్పుత్నికిని రష్యా ప్రయోగించింది. అలాగే అంతరిక్షంలోకి మొదటి వ్యక్తి యూరి గగారిన్ని రష్యా పంపించింది. దీంతో రెండు అగ్ర రాజ్యాల మధ్య ఉపగ్రహాలను ప్రయోగించటంలో పోటీ మొదలయ్యింది. నీల్ ఆ స్ట్రాంగ్ ని, ఇతరులను చంద్రమండలం మీదకి పంపటంలో 1969లో అమెరికా సఫలమయ్యింది.

ప్రశ్న 5.
అలీనోద్యమం యొక్క ఆశయాలేమిటి?
జవాబు:
ఆసియా, ఆఫ్రికా, ఆ తరువాత లాటిన్ అమెరికాలో కొత్తగా స్వాతంత్రం పొందిన దేశాల మధ్య సాంస్కృతిక, ఆర్థిక సహకారాన్ని ప్రోత్సహించటానికి అంతర్జాతీయ సంస్థగా అలీనోద్యమం రూపొందింది.

ప్రశ్న 17.
అలీనోద్యమం మొదటి సమావేశ ఉద్దేశాలేమిటి?
జవాబు:

1. అలీనోద్యమ సభ్యదేశాల మధ్య సహకారం’, వీటిల్లో ‘అనేకం కొత్తగా స్వతంత్ర దేశాలు అయ్యాయి.
2. పెరుగుతున్న ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ తీవ్రతలు, మిగిలిన ప్రపంచంపై దాని ప్రభావం.
3. వలస పాలననుంచి విముక్తి అయిన దేశాలు ఏ సైనిక శిబిరంలోనూ చేరకుండా చూడటం.
   ఇవి అలీనోద్యమ మొదటి సమావేశ ఉద్దేశాలు.

10th Class Social 20th Lesson 4 Marks Important Questions and Answers in Telugu Medium

ప్రశ్న 1.
అలీన ఉద్యమం (NAM) అనగానేమి? దాని ప్రధాన లక్ష్యాలు ఏవి?
జవాబు:

• అమెరికా, రష్యా మధ్య సైనిక ఆధిపత్యం, సైద్ధాంతిక విరోధాలు, ఆర్థిక ఆధిపత్యం కోసం జరిగిన పోటీ కారణంగా ప్రపంచం రెండు ధృవాలుగా విడిపోయింది.
• ఈ రెండు పక్షాలలో దేనివైపునా లేకుండా ఉండటాన్ని అలీనోద్యమం అంటారు.
• అలీనోద్యమ (NAM) ప్రధాన లక్ష్యాలు :
  1) అలీనోద్యమ సభ్యదేశాల మధ్య సహకారం పెంపొందించుకోవడం.
  2) పెరుగుతున్న ప్రచ్ఛన్న యుద్ద తీవ్రతలు, మిగిలిన ప్రపంచంపై దాని ప్రభావంను అంచనా వేయటం.
  3) వలస పాలన నుంచి విముక్తి అయిన దేశాలు ఏ సైనిక శిబిరంలోనూ చేరకుండా చూడటం.
  4) ఆసియా, ఆఫ్రికా, లాటిన్ అమెరికాలో కొత్తగా స్వాతంత్ర్యం పొందిన దేశాల మధ్య సాంస్కృతిక, ఆర్థిక సహకారాన్ని ప్రోత్సహించటం.

ప్రశ్న 2.
ప్రపంచ శాంతి స్థాపనలో ఐక్యరాజ్యసమితి (UNO) పాత్ర ఏమిటి?
జవాబు:
ప్రపంచ శాంతి స్థాపనలో ఐక్యరాజ్యసమితి (UNO) పాత్ర : ఐక్యరాజ్యసమితి 1945, అక్టోబరు 24న ఏర్పడింది.
ప్రపంచ శాంతి పరిరక్షణలో ముఖ్య పాత్ర పోషిస్తుంది. అది ఎలాగంటే,

• ప్రచ్ఛన్న యుద్ధాన్ని నివారించటంలో ఐక్యరాజ్యసమితి ప్రశంసనీయ కృషి చేసింది.
• అణ్వాయుధాల తగ్గింపుకై రష్యా, అమెరికాలపై ఒత్తిడి తెచ్చి ఆ ప్రయత్నంలో సఫలీకృతమైంది.
• మూడో ప్రపంచ యుద్ధం సంభవించకుండా శాంతి స్థాపనకు కృషి చేస్తూ ఉంది.
• కాంగో స్వాతంత్ర్య సాధనలో సహాయ సహకారాలు అందించింది.
• పోర్చుగల్ నుండి అంగోలా స్వాతంత్ర్యం పొందడంలో తోడ్పడింది.
• ఆఫ్ఘనిస్థాన్ నుండి రష్యా సైన్యం తొలగించేలా కృషి సల్పింది.
• పాలస్తీనా సమస్యకు కొంతమేర పరిష్కారం చూపడం జరిగింది.
• భారత్, పాక్ మధ్య కాశ్మీర్ సమస్య పరిష్కారానికి తన వంతు కృషి చేస్తుంది.
• ఇరాన్, ఇరాక మధ్య యుద్ధ నివారణా చర్యలు చేపట్టింది.
• ఈజిప్ట్ నుండి ఇజ్రాయేల్ సైన్యాల ఉపసంహరణకు ప్రయత్నం చేసింది. ఈ విధంగా ఎన్నో సమస్యలలో యుద్ధం సంభవిస్తుందనుకున్న సమయంలో ఐక్యరాజ్యసమితి జోక్యం చేసుకుని శాంతియుతంగా పరిష్కరించటం జరిగింది.

ప్రశ్న 3.
భారత, పాకిస్తాన్‌ అభివృద్ధికి శాంతియుత పరిస్థితులు ఎంత మేరకు దోహదపడతాయి? చర్చించండి.
(లేదా)
భారతదేశము, పాకిస్తాన్ మధ్య శాంతి ఇరుదేశాల అభివృద్ధికి అవసరం. ఎందువలన? ఇటీవలి పరిణామాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని వివరించండి.
జవాబు:
భారతదేశం, పాకిస్తాన్‌ అభివృద్ధికి రెండు దేశాల మధ్య శాంతి అవసరమే. ఎందుకనగా …….
1) యుద్ధ ఖర్చు :
ఈ రెండు దేశాల మధ్య నిరంతరం ఘర్షణలు కొనసాగుతుండడంతో ఇరు దేశాలు ఆయుధాలను, సైనికసంపత్తిని సమీకరించుకొనుటకు అధిక ధనాన్ని వెచ్చిస్తున్నారు. ఈ రెండు దేశాల మధ్య శాంతి నెలకొంటే యుద్ధ ఖర్చు తగ్గుతుంది.

2) ప్రశాంత వాతావరణం ఏర్పడుతుంది :
ఇరు దేశాల మధ్య యుద్ధ భయం లేకపోతే ఇరు దేశాల ప్రజలు శాంతి, సుఖ సంతోషాలతో జీవిస్తారు.

3) సరిహద్దు రాష్ట్రాలలో యుద్ధభీతి తగ్గుతుంది :
సరిహద్దు రాష్ట్రాల వాళ్లు యుద్ధ భయం లేకుండా ప్రశాంత జీవనం సాగించవచ్చు.

4) సంస్కృతి, నాగరికతలను పంచుకున్న సుదీర్ఘ చరిత్ర ఇరుదేశాలకూ ఉండటంతో ఇరు దేశాల మధ్య స్నేహం, శాంతి నెలకొనవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.

ప్రశ్న 4.
క్రింది పట్టికను పరిశీలించి, విశ్లేషిస్తూ ఒక పేరాను వ్రాయుము.

జవాబు:

1. పై పట్టిక మనకు బ్రిటన్, జర్మనీ దేశాలు 1933వ సంవత్సరము నుండి 1939వ సంవత్సరము వరకు రక్షణకు ఎంతఖర్చు పెట్టినారో తెలియజేస్తుంది.
2. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధము తరువాత ప్రపంచ దేశాలు వాటి స్వీయరక్షణకు మరియు శత్రువుల నుంచి కాపాడటానికి ఆయుధాల తయారీకి మరియు సైన్యమును పెంచుకోవటానికి ఎక్కువ ఖర్చు చేశాయి.
3. బ్రిటన్ ని తీసుకున్నట్లయితే 1933 నుండి 1939 వరకు తాను 455 మిలియన్ డాలర్ల నుండి 1817 మిలియన్ డాలర్ల వరకు ఖర్చు పెట్టినది.
4. జర్మనీని పరిశీలించినట్లయితే జర్మనీ దేశ రక్షణకోసం 253 మిలియన్ డాలర్ల నుండి 4400 మిలియన్ డాలర్ల వరకు ఖర్చు పెట్టినది. బ్రిటన్ కన్న జర్మనీ దేశరక్షణకు ఎక్కువగా ఖర్చు పెట్టినది. అంతేగాక మొదటి ప్రపంచ యుద్ధంలో ఓడిపోయిన జర్మనీ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో బ్రిటన్ ని ఓడించాలని మిలటరీ మీద బాగా ఖర్చు చేసినది.
5. రెండు ప్రపంచ యుద్దాల మధ్య కాలంలో దేశ రక్షణకు ఖర్చు పెడుతూ ప్రతిదేశం ఇంకొక దేశమును శత్రువుగా చూడటం వలన వైరుధ్యం పెరిగి రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానికి దారితీసింది.
6. ప్రతిదేశము రక్షణ కోసం చేసే ఖర్చుకన్న శాంతి కోసం చేసినట్లయితే ఈ యుద్ధాలు వచ్చే వికాదు. ప్రజలు సుఖశాంతులతో విలసిల్లేవారు.

ప్రశ్న 5.
క్రింది గ్రాఫ్ ను పరిశీలించి దిగువన యివ్వబడిన ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయుము.

i) 1955-1975 మధ్య కాలంలో ఏ దేశం ఎక్కువ ఆయుధ నిల్వలు కలిగి ఉంది?
జవాబు:
1955-1975 మధ్య కాలంలో అమెరికా దేశం ఎక్కువ ఆయుధ నిల్వలను కలిగి ఉంది.

ii) 1965లో అమెరికా కలిగి ఉన్న అణ్వాయుధాల సంఖ్య ఎంత?
జవాబు:
1965లో అమెరికా దగ్గర ఉన్న అణ్వాయుధాల సంఖ్య – 30,000

iii) రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత ప్రపంచ దేశాలు రెండు శిబిరాలుగా విడిపోవడానికి దారితీసిన పరిస్థితులేమిటి?
జవాబు:
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత సమానత్వం అన్న భావన ప్రభుత్వ నియంత్రణతో అభివృద్ధి అనే భావాలతోను మరియు బహుపార్టీ ప్రజాస్వామ్యం, ప్రైవేటు పెట్టుబడిదారులతో నియంత్రణ ద్వారా అభివృద్ధి సాధించాలనే భావాలతో రెండు సైద్ధాంతిక పరమైన రాజకీయ శిభిరాలుగా ప్రపంచం విడిపోయింది.

iv) 1990 తరువాత దేశాల అణ్వాయుధ నిల్వలు తగ్గిపోవటానికి గల కారణమేమిటి?
జవాబు:
రష్యా అధ్యక్షుడు ఆయుధ పోటీకి స్వస్తిపలకాలని “గ్లాస్ నోస్త్”, “పెరిస్తోయికా” అనే సంస్కరణలను చేపట్టాడు. ఈ సిద్ధాంతాలను అనుసరించి దేశాలు అణ్వాయుధాల సేకరణను తగ్గించాయి. అంతేకాక యుద్ధాల వలన ప్రపంచ శాంతికి ముప్పు వాటిల్లుతుందని గ్రహించటం జరిగింది.

ప్రశ్న 6.
ఐక్యరాజ్య సమితిలో కొన్ని దేశాలకు వీటో అధికారం ఉండడం శాంతికి దోహదమా? విఘాతమా? చర్చించండి.
జవాబు:
1) వీటో అధికారం – వీటో దేశాలు (అమెరికా, రష్యా, ఇంగ్లాండ్, ఫ్రాన్స్, చైనా)

2) శాంతికి దోహదం.

• వీటో అధికారం ఉపయోగించడం ద్వారా ప్రపంచ శాంతి పరిరక్షణ.
• ఐక్యరాజ్యసమితిని నియంత్రించటం.
• ఐక్యరాజ్యసమితిని మధ్యస్థంగా నడిచేలా చూడడం.

3) శాంతికి విఘాతం.

• యుద్దాలను నివారించలేకపోవడం.
• వీటో అధికారం గల దేశాల పోరులో తరచూ బందీగా మారడం.
• అనుకూలమైన దేశాలను రక్షించుకోవడం.

ప్రశ్న 7.
ఈ క్రింది గ్రాఫ్ ను పరిశీలించి విశ్లేషించుము.

OX = సంవత్సరాలు, OY = ఖర్చు రూపాయలలో
జవాబు:
రేఖాచిత్రం ఇరుగు పొరుగు దాయాది దేశాలైన భారత్, పాకిస్థాన్ సైనిక ఖర్చును తెలియచేస్తుంది.

వారీ సైనిక ఖర్చును, వారి ఖర్చు జిడిపిలో ఎంత శాతమో తెలియచేస్తుంది.

రూపాయలలో చూసినట్లయితే పాకిస్థాన్ సైనిక ఖర్చు కన్నా భారతదేశ సైనిక ఖర్చు చాలా ఎక్కువగా ఉంది. జిడిపిలో శాతాలను పోల్చినట్లయితే కొంచెం దగ్గరగానే ఉన్నాయి.

భారత్ చాలా పెద్ద దేశం. కాబట్టి దేశ రక్షణ కోసం తన సైనిక ఖర్చును యింకా పెంచవలసిన అవసరం ఎంతైనా ఉంది.

ప్రశ్న 8.
పశ్చిమాసియా ఘర్షణల గురించి వివరించండి.
జవాబు:
పశ్చిమాసియా ఘర్షణలు :
1) యూరపు, ఆసియా మధ్య ప్రాంతాన్ని పశ్చిమ ఆసియా అంటారు. ఇదే ప్రాంతాన్ని మధ్యప్రాచ్యం అని కూడా అంటారు. అరబ్బులు, యూదుల మధ్య ఏర్పడిన ఘర్షణలను పశ్చిమ ఆసియా సంక్షోభమని అంటారు. ఇది ప్రధానంగా పాలస్తీనా ఆక్రమణకు సంబంధించినది. అరబ్బులు నివాసముంటున్న ఫాలస్తీనా రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానికి ముందు బ్రిటిష్ నియంత్రణలో ఉండేది. అక్కడ ఉన్న జెరూసలెం యూదులు, క్రైస్తవులు, ముస్లిములందరికీ పవిత్రస్థలం.

2) యూదులు పాలస్తీనాని తమ ‘వాగ్దత్త భూమి’గా పరిగణిస్తారు. ప్రాచీనకాలంలో అక్కడి నుంచి వాళ్లను నిర్వాసితులను చేయడంతో వారు యూరపు, ఆసియా అంతటా వలసలు పోయారు.

3) ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న యూదులను ఏకం చేసి, తమ మాతృభూమి అయిన పాలస్తీనాను తిరిగి పొంది, యూదులకు ప్రత్యేక దేశాన్ని నిర్మించటానికి యూదులలో ‘జియానిస్ట్ ఉద్యమం’ మొదలయ్యింది. 1945లో దీనికి పాశ్చాత్య శక్తుల మద్దతు కూడా లభించింది. అయితే అప్పటికే పాలస్తీనియన్లు (వీళ్లల్లో ఎక్కువమంది అరబ్బు ముస్లిములు) అక్కడ నివసిస్తున్నారు. దీంతో ఆ ప్రాంతం కోసం ఇరు ప్రజల మధ్య ఘర్షణ మొదలయ్యింది.

4) మధ్య ప్రాచ్యంలో, ప్రత్యేకించి అరబ్బు ద్వీపఖండంలో పెద్ద ఎత్తున చమురు నిల్వలను కనుగొనటంతో సమస్య మరింత సంక్లిష్టరూపం దాల్చింది. అమెరికా, రష్యాలు ఈ ప్రాంతాన్ని తమ ప్రాభవంలోకి తీసుకోవాలని ప్రయత్నించాయి. ఇతర దేశాలు దానిపై నియంత్రణ సాధించకుండా అడ్డుకున్నాయి.

ప్రశ్న 9.
ఈ క్రింది పట్టికను పరిశీలించి, న్యూక్లియర్ ఆయుధాల నిల్వ యొక్క ధోరణిని విశ్లేషించండి.

జవాబు:
ఈ పట్టిక మనకు ఏమి తెలియచేస్తుందంటే 1990 నుండి 2014 వరకు అమెరికా, రష్యాలు నిల్వ ఉంచిన ఆయుధాల సంఖ్యను ఇవ్వడం జరిగింది. 1990లో USA 10,904 ఆయుధాల నిల్వలను కలిగి ఉంటే రష్యా 37,000లకు కలిగి ఉంది. అంటే ఇది అమెరికా కంటే నాలుగు రెట్లు ఎక్కువ అని అర్థం. కాని 2014తో పోలిస్తే అమెరికా, రష్యాలు చాలా వరకు ఆయుధాల నిల్వలలో సమానంగా ఉన్నారు అని చెప్పవచ్చు. అయితే 1995 నుంచి 2014 వరకు మనం గమనించినట్లయితే ఆయుధాల నిల్వల సంఖ్య తగ్గుతూ వచ్చింది. దానికి కారణం రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో జరిగిన తీవ్ర పరిణామాలు విధ్వంసాలు, మానవ నష్టం ఇవి అన్ని కారణాలుగా చెప్పవచ్చు. అంతేకాక ఐక్యరాజ్యసమితి USA, USSR లకు ఆయుధాల సంఖ్యను తగ్గించమని శాంతికి దోహదం చేయమని కోరటం జరిగింది. అంతే కాకుండా మూడవ ప్రపంచ యుద్ధం వస్తే ప్రపంచ వినాశనం తప్ప ఏమీ లేదని గమనించడం జరిగింది. దానికి తోడు NPT మీద మరియు CTBT ల మీద రెండు దశలు సంతకాలు చేయడం జరిగింది. ఈ రెండు దేశాలు ఆయుధ నిల్వల వలన జరిగే అనర్ధాలను కూడా గ్రహించి ఆయుధాల సంఖ్యను తగ్గించి శాంతికి కృషి చేయడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 10.
భారత్, చైనాల మధ్య శాశ్వత శాంతి నెలకొనటానికి ఆ దేశాలు ఎటువంటి చర్యలు తీసుకోవాలి?
జవాబు:

1. ఇరుదేశాలు సార్వభౌమత్వాన్ని పరస్పరం గౌరవించుకోవాలి.
2. సరిహద్దు వివాదాలను శాంతియుతంగా పరిష్కరించుకోవాలి.
3. దౌత్య సంబంధాలను మెరుగుపరచుకోవాలి.
4. ఒక దేశాన్ని మరోదేశం పోటీదారుగా పరిగణించకూడదు.
5. పంచశీల ఒప్పందం స్ఫూర్తిని ఇరుదేశాలే అనుసరించాలి.
6. ఇరుదేశాలు సాంస్కృతిక అనుసంధానం ద్వారా స్నేహ సంబంధాలను పెంపొందించుకోవాలి.

ప్రశ్న 11.
ప్రస్తుత పరిస్థితులలో భారతదేశం, పొరుగు దేశాలతో మంచి స్నేహ సంబంధాలు నెలకొల్పుటకు తగు సలహాలు రాయండి.
జవాబు:

1. సామరస్య ధోరణితో సమస్యల పరిష్కరించుకోవాలి.
2. పరస్పర గౌరవంతో మెలగాలి.
3. ప్రాంతీయ సహకార సంస్థలను బలోపేతం చేయాలి.
4. దేశాల మధ్య ఆర్థిక సంబంధాలను బలోపేతం చేయాలి.
5. ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవించినప్పుడు సహకారాన్ని అందించాలి
6. ఉగ్రవాదానికి వ్యతిరేకంగా సంఘటిత పోరు సాగించాలి.
7. ఆయుధాలు తగ్గించుకోవాలి.
8. నూతన సాంకేతిక ఆవిష్కరణల పరస్పర బదిలీ జరగాలి.
9. సాంస్కృతిక ఉత్సవాలను నిర్వహించాలి.

ప్రశ్న 12.
ప్రపంచ శాంతికి విఘాతం కలిగించే ప్రస్తుత పరిస్థితులను వివరించండి.
జవాబు:

1. టెర్రరిజం
2. యుద్ధాలు
3. ఆయుధ పోటీ
4. ఆక్రమణలు
5. మతతత్వం
6. వనరుల దోపిడి
7. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల వ్యవహారాల్లో, అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు జోక్యం చేసుకోవటం
8. దురహంకారపూరిత జాతీయవాదం

ప్రశ్న 13.
క్రింది పట్టికను పరిశీలించి, విశ్లేషించండి.
అమెరికా, రష్యా అణ్వాయుధ నిల్వలు

 

సంవత్సరం	అమెరికా	రష్యా
1965	33,000	10,000
1975	25,000	32,000
1985	24,000	45,000
1995	12,000	25,000
2005	11,000	16,000

జవాబు:
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధానంతర కాలంలో రెండు ప్రధాన సైద్ధాంతిక, రాజకీయ శిబిరాలు ఏర్పడ్డాయి. యుఎస్ఎస్ ఆర్ నేతృత్వంలో కమ్యూనిస్టు శిబిరం, అమెరికా నేతృత్వంలో పెట్టుబడిదారీ శిబిరం. ఈ రెండు శిబిరాల మధ్య, రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత 45 సంవత్సరాలపాటు ఒక వింత యుద్ధం జరిగింది. ప్రపంచంలో ఏ రెండు చిన్న దేశాల మధ్య ఘర్షణ తలెత్తినా ఈ అగ్రరాజ్యాలు చెరొక పక్షం వహించి మాటలు, ప్రచారం ద్వారా యుద్ధం చేశాయి. సంప్రదాయ యుద్ధాలలో మాదిరి నిజమైన పోరు లేదు కాబట్టి దీనిని ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం అన్నారు. ఈ ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం వల్ల అమెరికా, రష్యాల మధ్య తీవ్ర ఘర్షణపూరిత వాతావరణం ఉండేది. ఆ నేపథ్యంలో అవి అణ్వాయుధ నిల్వలను సమకూర్చుకున్నాయి.

పై పట్టికలో ఈ రెండు అగ్రరాజ్యా ల అణ్వాయుధ నిల్వల గురించిన సమాచారం ఇవ్వబడింది. దీనిని పరిశీలిస్తే, 1965 నుండి 2005 వరకు అమెరికా అణ్వాయుధ నిల్వలు క్రమేపి తగ్గుతూ వచ్చాయి. రష్యా విషయానికి వస్తే, 1965 నుండి 1985 అణ్వాయుధ నిల్వలు భారీగా పెరుగుతూపోయి, 1995 నుండి 2005 వరకు తగ్గుతూ వచ్చాయి.

రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తర్వాత ఏర్పడిన ఈ రెండు అగ్రరాజ్యాల మధ్య సైనిక ఆధిపత్యం, ఆర్థిక ఆధిపత్యం కోసం జరిగిన పోరుగా భాగంగా తొలుత అణ్వాయుధ నిల్వలను పెంచుకున్నాయి. తర్వాతి కాలంలో యుద్ధకాంక్ష, ఆయుధ పోటీ ప్రపంచ వినాశనానికి హేతువులు కాగలవన్న వాస్తవాన్ని గ్రహించాయి. అణు యుద్ధమే చెలరేగితే ఏ దేశమూ గెలవదని, మొత్తం నాగరికతలకే ముప్పు తెచ్చే స్థాయిలో మానవ నష్టం జరుగుతుందని ఈ శిబిరాలకు తెలుసు. అదీ కాక, అంతర్జాతీయ ఒత్తిడుల మూలంగా, ఇవి తమ ఆయుధ నిల్వలను తగ్గించుకుంటూ వచ్చాయి.

ప్రశ్న 14.
నేడు అలీనోద్యమ దేశాల మధ్య విభేదాలను పరిష్కరించడానికి తగు సలహాలను రాయండి.
జవాబు:
అలీనోద్యమ దేశాల మధ్య విభేదాలను పరిష్కరించడానికి తగు సలహాలు :

1. ఒకరి సర్వసత్తాకతను, భౌగోళిక సమగ్రతను మరొకరు గౌరవించుకోవాలి.
2. ఇతర దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాలలో జోక్యం చేసుకోకపోవడం మంచిది.
3. దాడులకు దిగకపోవడం, వివాదాలను పరస్పర అవగాహనతోను, సామరస్య ధోరణితోనూ పరిష్కరించుకోవాలి.
4. పరస్పర గౌరవం, సహకారాల కోసం కృషి చేయాలి.
5. శాంతియుత సహజీవనాన్ని ప్రోత్సహించాలి.
6. అలీనోద్యము దేశాల మధ్య ఆర్థిక సంబంధాలను బలోపేతం చేసుకోవాలి.
7. ఈ దేశాల మధ్య ప్రకృతి వైపరీత్యాలు సంభవించినప్పుడు సహకారాన్ని అందించుకోవాలి.

ప్రశ్న 15.
భారత్ – పాకిస్తాన్ సంబంధాల గురించి వివరించండి.
జవాబు:
పాకిస్తాన్‌తో భారతదేశ సంబంధాలు :

1. విభజన తరువాత రెండు దేశాల మధ్య నిరంతరం ఘర్షణలు కొనసాగుతున్నాయి. కాశ్మీరు రెండింటి మధ్య ముఖ్యమైనవివాదాంశంలుగా పరిణమించింది.
2. రెండు దేశాల మధ్య మొదటి యుద్ధం కాశ్మీరు కోసం 1947-48 మధ్య జరిగింది. అయితే ఇది సమస్యను పరిష్కరించలేదు. యుద్ధం వల్ల కాశ్మీరు రెండుగా విభజింపబడింది. పాకిస్తాన్ ఆక్రమిత కాశ్మీరు (పిఓకె), భారతదేశంలోని జమ్మూ-కాశ్మీర్ రాష్ట్రం. ఈ రెండింటిని వాస్తవాధీన రేఖ విడదీస్తోంది.
3. 1965లో భారతదేశానికి ప్రధాన మంత్రిగా లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి ఉన్నాడు. పాకిస్తాన్లో సైనిక నియంత జనరల్ ఆయుబ్ ఖాన్ అధికారంలో ఉన్నాడు. కాశ్మీరుని విముక్తి చెయ్యటం అన్న పేరుతో భారతదేశంపై దాడి చేస్తే కాశ్మీరులో తిరుగుబాటు సంభవిస్తుందని ఆయుబ్ ఖాన్ ఆశించాడు, అయితే కాశ్మీరు ప్రజలు ఇందుకు స్పందించలేదు.
4. భారతదేశ యుద్ధం చేయడంతో కాశ్మీరు నుంచి పాకిస్తాన్ వెనక్కి తగ్గక తప్పలేదు. కాల్పుల విరమణకు అంగీకరించేట్లు రెండు దేశాలను ఐక్యరాజ్య సమితి సెక్రటరీ జనరల్ అయిన యుథాంట్ ఒప్పించాడు.
5. కాల్పుల విమరణ తరువాత 1966లో తాష్కెంట్ లో రెండు దేశాల ప్రధాన మంత్రులు ఒక ఒప్పందంపై సంతకం చేశారు.
6. 1971 డిసెంబరులో పాకిస్తాన్తో పూర్తిస్థాయి యుద్ధం చెలరేగింది. తూర్పు పాకిస్తాన్ విముక్తి చెంది బంగ్లాదేశ్ గా ఏర్పడింది. దీనితో భారతదేశం కాల్పుల విరమణ ప్రకటించటంతో యుద్ధం ముగిసింది. తరువాత జుల్ఫికర్ ఆలి భుట్టో, ప్రధానమంత్రి ఇందిరాగాంధి నేతృత్వంలో రెండు దేశాల మధ్య సిమ్లా ఒప్పందం కుదిరింది.
7. 1971 యుద్ధం తరువాత రెండు దేశాల మధ్య బహిరంగ యుద్ధమేదీ జరగలేదు. కాని సరిహద్దు వెంట అనేకసార్లు కాల్పులు, ఘర్షణలు చోటు చేసుకున్నాయి. మీరు ‘కార్గిల్ యుద్ధం’ గురించి విని ఉంటారు. 1999లో పాకిస్తాన్ సైన్యం సహాయంతో భారత వ్యతిరేక తీవ్రవాదులు భారత భూ భాగాలను ఆక్రమించుకోగా సైనిక చర్యతో వాళ్లను తిప్పికొట్టాల్సి వచ్చింది.
8. భారతదేశ సరిహద్దు రాష్ట్రాలైన పంజాబు, జమ్ము-కాశ్మీరులలో పాకిస్తాన్ వేర్పాటు ఉద్యమాలను బలపరుస్తూ వస్తోంది. ఇటువంటి ఉద్యమాలకు మద్దతు ఇవ్వటమే కాకుండా మతతత్వ తీవ్రవాదులకు శిక్షణనిచ్చి భారతదేశంలో సమస్యలు సృష్టించడానికి పాకిస్తాన్ నిరంతరం ప్రయత్నిస్తోందని భారతదేశం ఆరోపిస్తుంది.
9. అందుకు బదులుగా భారతదేశం తమ దేశంలో అస్థిరత సృష్టిస్తోందని అణ్యాయుధాలు, ఇతర ఆయుధాల నిల్వల ద్వారా, సైనిక చర్య ద్వారా తనను నిత్యం బెదిరిస్తోందని పాకిస్తాన్ ఆరోపణలు చేస్తుంది.
10. అదే సమయంలో సంస్కృతి, నాగరికతలను పంచుకున్న సుదీర్ఘ చరిత్ర ఇరు దేశాలకు ఉండటంతో స్వార్ధపరశక్తులు ద్వేషాన్ని పెంపొందించినప్పటికీ వాటిని అధిగమించటానికి పాకిస్తాన్, భారతదేశ ప్రజలు ప్రయత్నిస్తున్నారు.
11. వాణిజ్యం, క్రీడలు, సినిమాలు, పర్యటన, సాంస్కృతిక అనుసంధానాల ద్వారా స్నేహవారధులు నిర్మించటానికి ప్రయత్నిస్తున్నారు. రెండు దేశాలలో లౌకికవాదం, ప్రజాస్వామ్యం, స్వేచ్ఛ ఉంటే ఇది ఇరు దేశ ప్రజల మధ్య మరింత అవగాహన, సహకారం ఏర్పడటానికి దోహదం చేస్తుందని భారతీయులు, పాకిస్తానీ ప్రజలు భావిస్తున్నారు.
12. ఇలాంటి తరుణంలో కాశ్మీరుకు ప్రతిపత్తి పోదా కల్పించే 370 ఆర్టికల్ ను ప్రస్తుత ప్రభుత్వం (2019) రద్దు చేయటంతో పాకిస్తాన్ మన దేశంపై అనేక అర్థం లేని ఆరోపణలు చేస్తూ, ఇరు దేశాల సంబంధాలను మరింత క్షిణించేలా చేస్తుంది.

ప్రశ్న 16.
ప్రపంచం మీద ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ ప్రభావమెటువంటిది?
జవాబు:
ప్రత్యర్థి శిబిరాలు విధ్వంసకర ఆయుధాల నిల్వలను పెంచుకుంటూ పోవటంతో ప్రపంచం అణ్వాయుధ యుద్ధ విధ్వంస నీడలో బితుకుబితుకుమంటూ ఉంది. అన్ని దేశాల ప్రజలు యుద్ధ భయంతో గడపసాగారు. రెండు అగ్ర రాజ్యాల మధ్య యుద్ధం అనివార్యమనిపించిన సందర్భాలు అనేకం ఎదురైనప్పటికీ దౌత్యంతో వీటిని ఎలాగో నివారించగలిగారు. రష్యా తమ దేశంలోని అమెరికాకి చెందిన గూఢచర్య విమానాన్ని కూల్చివెయ్యటం, క్యూబాలో రష్యా ఆయుధ నిల్వలను అమెరికా గుర్తించటం, కొరియా, గల్ఫ్ యుద్దాల వంటి సందర్భాలలో పలుమార్లు ప్రపంచం యుద్ధం అంచున నిలిచింది.

ప్రశ్న 17.
అలీనోద్యమ స్థాపనకు దారి తీసిన అంశాలేవి?
జవాబు:
1950లలో ప్రపంచం రెండు ప్రత్యర్థి శిబిరాల మధ్య తీవ్ర ఆయుధీకరణకు లోనయ్యింది. రెండు అగ్రరాజ్యాల మధ్య సైనిక ఆధిపత్యం, సైద్ధాంతిక విరోధాలు, ఆర్థిక ఆధిపత్యం కోసం జరిగిన పోటీలు కారణంగా ప్రపంచం రెండు ధృవాలుగా విడిపోయింది. ఈ రెండు పక్షాలలో దేనివైపునా లేకుండా ఉండటానికి అంతగా అవకాశాలు లేకపోయినా అటువంటి ప్రయత్నం ఒకటి జరిగింది. అగ్ర రాజ్యాల మధ్య పోటీ వల్ల ఇటీవల వలసపాలన నుంచి విముక్తి పొందిన దేశాల సమస్యలైన పేదరికం, అనారోగ్యం, అసమానత్వం, వలసవాదం వంటివి ఏవీ పరిష్కారం కాలేదు. ఇటువంటి అంశాలు అలీనోద్యమ స్థాపనకు దారితీశాయి.

ప్రశ్న 18.
భారత్-పాకు తమ ఆదాయంలో అధిక మొత్తాన్ని ఆయుధాల సేకరణ కోసం ఖర్చు చేయుటలో కారణాలేమిటో చెప్పగలవా?
జవాబు:
భారతదేశ సరిహద్దు రాష్ట్రాలైన పంజాబు, జమ్ము-కాశ్మీరులలో పాకిస్తాన్ వేర్పాటు ఉద్యమాలను బలపరుస్తూ వస్తోంది. ఇటువంటి ఉద్యమాలకు మద్దతు ఇవ్వటమే కాకుండా మతతత్వ తీవ్రవాదులకు శిక్షణనిచ్చి భారతదేశంలో సమస్యలు సృష్టించటానికి పాకిస్తాన్ నిరంతరం ప్రయత్నిస్తోందని భారతదేశం ఆరోపిస్తుంది. అందుకు బదులుగా భారతదేశం తమ దేశంలో అస్థిరత సృష్టిస్తోందని అణ్వాయుధాలు, ఇతర ఆయుధాల నిల్వల ద్వారా, సైనిక చర్య ద్వారా తనను నిత్యం బెదిరిస్తోందని పాకిస్తాన్ ఆరోపణలు చేస్తుంది. దీని ఫలితంగా రెండు దేశాలు ఒకదానికి వ్యతిరేకంగా మరొకటి ఆయుధాలను సమకూర్చుకోటానికి పెద్ద ఎత్తున నిధులను ఖర్చు చేస్తున్నాయి. రెండు దేశాల దగ్గర అణ్వాయుధాలు ఉన్నాయి. రెండవదేశం తమపై దాడికి దిగకుండా ఈ అణ్వాయుధాలు నిరోధిస్తాయని రెండు దేశాలూ నమ్ముతున్నాయి.

ప్రశ్న 19.
1965లో ఇండియా – పాకిస్తాన్ల మధ్య యుద్ధం ముగిసిన తరువాత లాల్ బహాదుర్ శాస్త్రి వెలువరించిన అభిప్రాయాలేమిటి?
జవాబు:
“మన దేశ ప్రత్యేకత ఏమంటే ఇక్కడ హిందువులు, ముస్లింలు, క్రైస్తవులు, సిక్కులు, పార్సీలు, ఇంకా ఎన్నో మతాల ప్రజలు ఉన్నారు. ఇక్కడ గుడులు, మసీదులు, గురుద్వారాలు, చర్చిలు ఉన్నాయి. అయితే వీటిని మనం రాజకీయాల్లో జోక్యం చేసుకోనివ్వం…. భారతదేశానికి, పాకిస్తాన్ కి మధ్య ఉన్న తేడా ఇదే. పాకిస్తాన్ తనని తాను ఇస్లామిక్ దేశంగా పేర్కొంటూ మతాన్ని రాజకీయ అంశంగా ఉపయోగించుకుంటోంది. భారతదేశ ప్రజలు ఏ మతాన్ని అయినా ఆచరించవచ్చు, ఏ విధంగానైనా దేవుడిని ఆరాధించవచ్చు. రాజకీయాలకు వచ్చేసరికి ప్రతి ఒక్కరూ భారతీయులే.”

ప్రశ్న 20.

రేఖాచిత్రంను పరిశీలించి, 1945 నుండి అమెరికా, రష్యాలు ఆయుధ నిల్వలు ఏ విధంగా పెంచుకుంటూ వచ్చాయో వ్యాఖ్యానించుము.
జవాబు:
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత రెండు ప్రధాన సైద్ధాంతిక, రాజకీయ శిబిరాలు ఏర్పడ్డాయి. అవే యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ నేతృత్వంలో కమ్యూనిస్ట్ శిబిరం, అమెరికా నేతృత్వంలో ప్రజాస్వామిక పెట్టుబడిదారీ శిబిరం. సమానత్వం అన్న భావన, ప్రభుత్వ నియంత్రణతో అభివృద్ధి అనే భావనలను రష్యా అవలంబించింది. బహుపార్టీ ప్రజాస్వామ్యం, ప్రైవేటు – పెట్టుబడిదారులతో నియంత్రణ ద్వారా అభివృద్ధి సాధించాలని అమెరికా భావించింది. తూర్పు యూరప్ అనగా పోలాండ్, హంగరీ, తూర్పు జర్మనీ మరియు చైనా, వియత్నాంలు కూడా రష్యాకు సన్నిహితంగా ఉండేవి. పశ్చిమ యూరప్ దేశాలు బ్రిటన్, ఫ్రాన్స్, స్పెయిన్లు అమెరికాకు మద్దతుగా ఉండేవి. ప్రపంచంలోని దేశాలను తమ తమ శిబిరాలలో చేర్చుకోవటానికి ఈ రెండు అగ్రరాజ్యాలు పోటీపడుతూ ప్రచ్ఛన్న యుద్ధాన్ని కొనసాగించాయి. ఈ ప్రచ్ఛన్న యుద్ధంలో భాగంగా ఈ రెండు దేశాలు ఆయుధ సమీకరణలో కూడా పోటీ పడుతున్నాయని పై రేఖాచిత్రం ద్వారా తెలియుచున్నది.

పై రేఖాచిత్రం గమనించినట్లయితే 1945లో ఆయుధాల సంఖ్య చాలా తక్కువగా 5000 కంటే తక్కువగా కనిపిస్తుంది. 1955 నుండి అమెరికా, రష్యాల అయుధ సమీకరణ పెరుగుతూనే ఉంది. అమెరికా 1955 నుండి 1965 మధ్యలో ఆయుధాలను అత్యధికంగా 30,000కు పైగా సేకరించింది. ఆ తరువాత కాలంలో అమెరికా యొక్క ఆయుధ సేకరణ తగ్గుముఖం పట్టిందని తెలుస్తుంది. రష్యా యొక్క ఆయుధ సేకరణ క్రమంగా పెరుగుతూ, 1985 నాటికి అత్యధికంగా 45,000 అణ్వాయుధాలను సేకరించింది. ఆ తరువాత కాలంలో అమెరికా, రష్యాల ఆయుధ సేకరణ తగ్గుతూ వచ్చింది.

1985 తరువాత రష్యా అధ్యక్షుడు గోర్బచేవ్ ఆయుధ పోటీకి స్వస్తి పలకాలని “గ్లాస్ నోస్”, “పెరిస్తాయికా” అనే సంస్కరణలను చేపట్టినాడు. గోర్బచేవ్ ఉదారవాద సిద్ధాంతాల మూలంగా అమెరికా, రష్యాల ఆయుధ సేకరణ తగ్గుతూ వచ్చి, 1991 నాటికి ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం ముగిసింది.

ప్రశ్న 21.

పై యూరప్ పటంను గమనించి నాటో స్థాపన దేశాలు ఏమిటి? ప్రవేశించిన దేశాలేమిటి? వార్సా ఒప్పంద దేశాలేమిటి? వార్సాలోకి ప్రవేశించిన దేశాలేమిటి? విరమించుకున్న దేశాలేమిటో వివరించుము.
జవాబు:
ప్రచన్నయుద్ధంలో సైనిక ఒప్పందాలతో కూడిన పై పటంను పరిశీలించగా ఈ క్రింది విషయాలు తెలియుచున్నవి.
1) నాటో (NATO) ను 1942లో ఏర్పాటు చేశారు. నాటో స్థాపనలో సభ్యులుగా ఉన్న దేశాలు :
ఎ) స్వీడన్ బి) ఇంగ్లాండు సి) పోర్చుగల్ డి) ఐలాండ్ ఇ) డెన్మార్క్ ఎఫ్) నెదర్లాండ్ జి) బెల్జియం హెచ్) లర్జెంబర్గ్ ఐ) ఫ్రాన్స్ జె) మొనాకో 3) ఇటలీ.

2) ఆ తరువాత నాటోలో సభ్యులుగా చేరిన దేశాలు :
ఎ) గ్రీస్, 1952 బి) టర్కీ, 1952 సి) పశ్చిమ జర్మనీ, 1955 డి) స్పెయిన్, 1982

3) వార్సా స్థాపన 1966లో జరిగింది. వార్సా స్థాపనలోనే సభ్యులుగా ఉన్న దేశాలు :
ఎ) సోవియట్ యూనియన్ (రష్యా) బి) పోలాండ్ సి) చెకోస్లోవేకియా డి) హంగరీ ఇ) రుమేనియా ఎఫ్) బల్గేరియా.

4) ఆ తరువాత వార్సాలో చేరిన దేశం : తూర్పు జర్మనీ 1956
5) వార్సా నుండి సభ్యత్వాన్ని విరమించుకున్న దేశం : అల్బేనియా 1968

ప్రశ్న 22.
వలస పాలనా కాలంలో రెండు దేశాల మధ్య సరిహద్దుగా మెక్ మోహన్ రేఖ గీశారు. నెహ్రూ దానిని అంగీకరించాడు. చైనా, భారతదేశాల మధ్యనున్న టిబెట్ స్వతంత్ర బఫర్ ప్రాంతంగా ఉండేది. అయితే ఒకప్పటి చైనా సామ్రాజ్యంలో టిబెట్ పరాధీన దేశంగా ఉందని పేర్కొంటూ 1950లో టిబెట్ ని చైనా తనలో కలిపేసుకుంది. దీంతో భారత – చైనా దేశాల మధ్య బఫర్ ప్రాంతం లేకుండాపోయింది. టిబెట్లో జరిగిన తిరుగుబాటుని చైనా అణిచివేసింది. దలైలామాతో సహా వేలాది టిబెటన్లు తప్పించుకుని భారతదేశంలో ఆశ్రయం తీసుకున్నారు. భారతదేశం దలైలామాకి ఆశ్రయం ఇచ్చింది. దీంతో భారత్ – చైనాల మధ్య వైరుధ్యం మొదలయ్యింది. భారతదేశాన్ని చైనా ప్రత్యర్థిగా భావించటం మొదలు పెట్టింది. అంతకుముందే రెండు దేశాల మధ్య సరిహద్దు వివాదం ఏర్పడింది. లడఖ్ ప్రాంతంలోని ఆక్సాయి – చిన్ ప్రాంతం, అరుణాచల్ ప్రదేశ్ లోని చాలా ప్రాంతం తమదని చైనా పేర్కొంది. అనేక ప్రయత్నాలు, సుదీర్ఘ చర్చలు తరువాత కూడా ఈ వివాదాలు ఈనాటికీ పరిష్కృతం కాలేదు.
ప్రశ్న : భారత్ – చైనా సంబంధాల స్థితి గురించి వ్యాఖ్యానించండి.
జవాబు:

1. మె మోహన్ రేఖ భారత్, చైనాల మధ్య సరిహద్దు రేఖ.
2. చైనా, భారత్ మధ్య ఉన్న టిబెటను చైనా కలిపేసుకుంది.
3. టిబెట్ నుండి వచ్చిన దలైలామాకు భారతదేశం ఆశ్రయం ఇచ్చింది.
4. భారతదేశాన్ని చైనా ప్రత్యర్థిగా భావిస్తున్నది.
5. లడఖ్ ప్రాంతంలోని ఆక్సాయి, చిన్ ప్రాంతం ; అరుణాచల్ ప్రదేశ్ లోని చాలా ప్రాంతం తమదని చైనా పేర్కొంది.
6. దానికి భారతదేశం అంగీకరించలేదు
7. ఆ సమస్యలు పరిష్కృతం కాలేదు.
8. అయితే శాంతి, సామరస్యాలు నెలకొనేలా ఇరుదేశాలు చర్యలు తీసుకుంటున్నాయి.

ప్రశ్న 23.
ఇచ్చిన రేఖాచిత్రాన్ని పరిశీలించి క్రింది ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.

ప్ర: 1. పై గ్రాఫ్ దేనిని సూచిస్తుంది?
జవాబు:
పై గ్రాఫ్ అమెరికా, రష్యాల వద్ద ఉన్న అణ్వాయుధ నిల్వలు సూచిస్తోంది.

2. 1985లో ఏ దేశం అత్యధిక సంఖ్యలో ఆయుధాలను కలిగి ఉంది?
జవాబు:
1985 నాటికి రష్యా అత్యధిక అణ్వాయుధాలు కల్గి ఉంది.

3. 1945 తర్వాత USA, USSR మధ్య ఆయుధపోటీ ఎందుకు సంభవించింది?
జవాబు:
1945 తర్వాత ప్రచ్ఛన్న యుద్ధంలో భాగంగా ఆయుధపోటీ సంభవించింది.

4. 2005లో ఏ దేశం వద్ద ఆయుధాలు తక్కువగా ఉన్నాయి?
జవాబు:
2005 లో అమెరికా వద్ద తక్కువ అణ్వాయుధ నిల్వలు ఉన్నాయి.

ప్రశ్న24.
ఇచ్చిన రేఖాచిత్రాన్ని పరిశీలించి క్రింది ప్రశ్నలకు జవాబులు వ్రాయండి.

1) ఈ సమాచారాన్ని ప్రచురించిన సంస్థ పేరేమి?
జవాబు:
సమాచారాన్ని ప్రచురించిన సంస్థ – ‘స్టాక్ హోం అంతర్జాతీయ శాంతి పరిశోధన సంస్థ’.

2) 2000 సంవత్సరం నాటికి ఏ దేశం తన జి.డి.పి.లో ఎక్కువ శాతం సైన్యంపై ఖర్చు చేస్తున్నది?జవాబు:
పాకిస్తాన్.

3) GDP పరంగా చూస్తే ఏ దేశం అత్యధికంగా సైనిక ఖర్చు చేసింది?
జవాబు:
GDP లో శాతంగా చూస్తే పాకిస్తాన్ అత్యధికంగా సైనిక ఖర్చు చేసింది.

4) పై గ్రాఫ్ దేనిని సూచిస్తుంది?
జవాబు:
పై గ్రాఫ్ భారత్, పాకిస్తాన్ దేశాల సైనిక ఖర్చును సూచిస్తుంది.

These AP 7th Class Hindi Important Questions 9th Lesson साहसी बालक will help students prepare well for the exams.

AP Board 7th Class Hindi 9th Lesson Important Questions and Answers साहसी बालक

व्याकरण कार्य

सूचना के अनुसार उत्तर लिखिए।

1. रेखांकित शब्दों के पर्यायवाची शब्द लिखिए।

1. डर पर विजय पाना चाहिए।
उत्तर:
भय

2. धैर्य से काम लेना चाहिए।
उत्तर:
धीरज

3. वह बचपन से ही साहस के लिए प्रसिद्ध था।
उत्तर:
विख्यात

4. रास्ते में नदी बहती है।
उत्तर:
मार्ग

5. नाव से जाने उसके पास पैसे नहीं।
उत्तर:
पोत/जहाज

2. रेखांकित शब्दों के विलोम शब्द लिखिए।

1. उसका स्कूल गाँव से दूर था।
उत्तर:
पास

2. सर्दी के दिन थे।
उत्तर:
गर्मी

3. बालक बड़ा बुद्धिमान है।
उत्तर:
वृद्ध/बूढा

4. इतना छोटा इतना साहसी।
उत्तर:
बडा

5. उन्होंने देश को जय-जवान जय-किसान का नारा दिया।
उत्तर:
विदेश

3. रेखांकित शब्दों के अर्थ अपनी प्रांतीय भाषा में लिखिए।

1. लालबहादुर शास्त्री बचपन से ही अपने साहस के लिए प्रसिद्ध था।
उत्तर:
బాల్యము

2. वे अपनी नाव बालक के पास ले गए।
उत्तर:
పడవ

3. बालक के चेहरे पर कोई डर या घबराहट नहीं थी।
उत्तर:
ముఖము

4. सारा संसार उसे जानता है।
उत्तर:
ప్రపంచము

5. उन्होंने जय-जवान जय – किसान का नारा दिया।
उत्तर:
నినాదము

6. डर पर विजय पाना चाहिए।
उत्तर:
భయము

4. नीचे दिये गये शब्दों को अपने वाक्यों में प्रयोग कीजिए।

1. प्रतिदिन : मैं प्रतिदिन पैदल ही स्कूल जाता हूँ।
2. संसार : इस संसार में कई देश हैं।
3. गाँव : गाँव का वातावरण शांत होता है।
4. घबराहट : उसके चेहरे पर घबराहट नहीं थी।
5. साहस : कभी भी ऐसा साहस नहीं करना चाहिए।

5. अंकों को अक्षरों में लिखिए।

1. 15 = पंद्रह
2. 40 = चालीस
3. 27 = सत्ताईस
4. 62 = बासठ
5. 36 = छत्तीस
6. 51 = इक्कावन

6. रेखांकित शब्दों के वर्तनी शुद्ध कीजिए।

1. सर् रदी के दिन थे।
उत्तर:
सर्दी

2. उसे कीच कर नाव में बिठा लिया।
उत्तर:
खींच

3. ऐसा शाहस नहीं करना चाहिए।
उत्तर:
साहस

4. यही साहसी बालक आगे चलकर भारत का परदानमतरी बना।
उत्तर:
प्रधानमंत्री

5. उन्होंने जय – जवान जय – किसान का णारा दिया।
उत्तर:
नारा

7. अंकों में लिखिए।

1. ग्यारह = 11
2. बाईस = 22
3. तैंतीस = 33
4. चौंतालीस = 44
5. पचपन = 55
6. छियासठ = 66

8. सही कारक चिह्नों से खाली जगहें भरिए।

1. मैं स्कूल रोज नदी …….. तैरकर ही जाता हूँ।
2. उस ….. स्कूल गाँव से दूर था।
3. वे अपनी नाव बालक ……. पास ले गये।
4. यात्री नाव ……….. सवार कर रहे थे।
5. वह बचपन ……. ही अपने साहस के लिए प्रसिद्ध था।

9. सही क्रिया शब्दों से खाली जगहें भरिए।

1. सभी लोग चकित रह ………। (गए/जाए)
उत्तर:
गए

2. बालक नदी में कूद ……….। (बैठा/पडा)
उत्तर:
पडा

3. उसे खींचकर नाव में बिठा ………..। (गया/लिया)
उत्तर:
लिया

4. बडे – बड़े काम कैसे ………. सकूँगा। (किया/कर)
उत्तर:
कर

5. साहस करना ही ………. है। (पडता/गिरता)
उत्तर:
पडता

10. अशुद्ध वर्तनीवाले कोष्ठक में ‘×’ लगाइए।

1. अ) गाँव ( ) आ) नाव ( ) इ) पैदल ( ) ई) सकूल ( )
उत्तर:
ई) ×

2. अ) कुछ ( ) आ) झानता ( ) इ) देश ( ) ई) जवान ( )
उत्तर:
आ) ×

3. अ) सरधी ( ) आ) बहती ( ) इ) ढूँढ़ ( ) ई) रोज ( )
उत्तर:
अ) ×

4. अ) तैरकर ( ) आ) समय ( ) इ) ढूब ( ) ई) जय ( )
उत्तर:
इ) ×

5. अ) डर ( ) आ) भिटा ( ) इ) बालक ( ) ई) स्कूल ( )
उत्तर:
आ) ×

11. रेखांकित शब्दों के लिंग बदलकर वाक्य फिर से लिखिए।

1. बालक नदी में तैरता है।
उत्तर:
बालिका नदी में तैरती है।

2. उस बच्चे में साहस दिखाई देता।
उत्तर:
उस बच्ची में साहस दिखाई देता।

3. प्रधानाध्यापक भाषण देता है।
उत्तर:
प्रधानाध्यापिका भाषण देती है।

4. युवक साइकिल सवारी करता है।
उत्तर:
युवती साइकिल सवारी करती है।

5. लड़की रस्सी कूदती है।
उत्तर:
लडका रस्सी कूदता है।

12. उचित शब्दों से खाली जगह भरिए।

1. उसका स्कूल ……… से दूर था। (शहर/गाँव)
उत्तर:
गाँव

2. वह …. चलकर स्कूल जाता था। (घोडे पर/पैदल)
उत्तर:
पैदल

3. सर्दी के ………. थे। (साल/दिन)
उत्तर:
दिन

4. वह नदी में ……… पडा। (कूद/डूब)
उत्तर:
कूद

5. ऐसा ……. नहीं करना चाहिए। (साहस/डरपोक)
उत्तर:
साहस

13. रेखांकित शब्दों का भाषा भाग पहचानकर लिखिए।

1. वह चौथी कक्षा में पढ़ता था।
उत्तर:
सर्वनाम

2. बालक के चेहरे पर डर नहीं था।
उत्तर:
संज्ञा

3. इतना छोटा इतना साहसी।
उत्तर:
विशेषण

4. उसे खींचकर नाव में बिठा लिया।
उत्तर:
क्रिया

5. सर्दी के दिन थे।
उत्तर:
संज्ञा

14. रेखांकित शब्दों के वचन बदलिए।

1. मैं कल स्कूल जाता हूँ।
उत्तर:
हम

2. उस कुर्सी को लाओ।
उत्तर:
कुर्सियाँ

3. मैंदान में एक घोड़ा है।
उत्तर:
घोडे

4. वह मिठाई खाता है।
उत्तर:
मिठाइयाँ

5. दुर्गुण को जीतना चाहिए।
उत्तर:
दुर्गुण

पठित – गद्यांश

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर एक वाक्य में लिखिए।

I. एक बालक था। वह चौथी कक्षा में पढ़ता था। उसका स्कूल गाँव से दूर था। वह प्रतिदिन पैदल चलकर स्कूल जाता था। रास्ते में नदी बहती थी। नाव से जाने के लिए उसके पास पैसे नहीं होते थे। वह रोज़ तैरकर ही स्कूल जाता था।
प्रश्न :
1. बालक किस कक्षा में पढ़ता था?
उत्तर:
बालक चौथी कक्षा में पढ़ता था।

2. वह प्रतिदिन स्कूल कैसे जाता था?
उत्तर:
वह प्रतिदिन स्कूल पैदल चलकर जाता था।

3. रास्ते में क्या बहती थी?
उत्तर:
रास्ते में नदी बहती थी।

4. वह रोज स्कूल कैसे जाता था?
उत्तर:
वह रोज स्कूल नदी में तैरकर जाता था।

5. ‘गाँव’ शब्द का अर्थ लिखिए।
उत्तर:
‘गाँव’ शब्द का अर्थ है “ग्राम”।

II. सर्दी के दिन थे। बालक स्कूल जाने के लिए नदी में कूद पडा। तैरते – तैरते नदी के बीच जा पहुँचा। उसी समय कुछ यात्री नाव पर सवार कर नदी पार कर रहे थे। उन्होंने सोचा कि बालक नदी में डूब जाएगा। वे अपनी नाव बालक के पास ले गए। उसे खींचकर नाव में बिठा लिया।
प्रश्न :
1. बालक नदी में क्यों कूद पडा?
उत्तर:
बालक तैरकर स्कूल जाने के लिए नदी में कूद पडा।

2. वे कैसे दिन थे?
उत्तर:
वे सर्दी के दिन थे।

3. यात्रियों ने क्या सोचा?
उत्तर:
यात्रियों ने सोचा कि बालक नदी में डूब जाएगा।

4. उन्होंने क्या किया?
उत्तर:
वे अपनी नाव बालक के पास ले गए। उसे खींचकर नाव में बिठा लिया।

5. उपर्युक्त गद्यांश किस पाठ से दिया गया है?
उत्तर:
उपर्युक्त गद्यांश ‘साहसी बालक’ पाठ से दिया गया है।

III. बालक के चेहरे पर कोई डर या घबराहट नहीं थी। सभी लोग चकित रह गए। इतना छोटा, इतना साहसी ! वे बोले तू ! डूब मरोगे क्या? कभी भी ऐसा साहस नहीं करना चाहिए।”
प्रश्न: 1. किसके चेहरे पर डर या घबराहट नहीं थी?
उत्तर:
बालक के चेहरे पर डर या घबराहट नहीं थी।

2. कौन चकित रह गये?
उत्तर:
सभी लोग चकित रह गये।

3. वे क्या बोले?
उत्तर:
वे बोले तू ! डूब मरोगे क्या ? कभी भी ऐसा साहस नहीं करना चाहिए।

4. ‘घबराहट’ शब्द का अर्थ क्या है?
उत्तर:
घबराहट शब्द का अर्थ है ‘भय’।

5. सभी लोग क्यों चकित हो गये?
उत्तर:
सभी लोग इसलिए चकित हो गये कि वह लडका छोटा होने पर भी बडा साहसी है’।

IV. तब बालक बोला – “साहस करना ही पड़ता है जी, अब साहस नहीं करूँगा तो आगे चलकर मैं बड़े – बड़े काम कैसे कर सकूँगा? मैं रोज स्कूल नदी में तैरकर ही जाता हूँ” लोग उसकी बात सुन कर दंग रह गये। यही साहसी बालक आगे चलकर भारत का प्रधानमंत्री बना। इन्हें सारा संसार लाल बहादुर शास्त्री के नाम से जानता है। इन्होंने ही देश को जय – जवान जय-किसान का नारा दिया।
प्रश्न :
1. बालक रोज़ स्कूल कैसे जाता है?
उत्तर:
बालक रोज़ स्कूल नदी में तैरकर जाता है।

2. प्रधान मंत्री कौन बना?
उत्तर:
यह साहसी बालक (लालबहादुर शास्त्री) ही आगे चलकर प्रधान मंत्री बना।

3. उस बालक को सारी दुनिया किस नाम से जानती है?
उत्तर:
उस बालक को सारी दुनिया शास्त्री नाम से जानती है।

4. जय – जवान, जय – किसान का नारा किसने दिया?
उत्तर:
जय – जवान जय – किसान का नारा लाल बहादुर शास्त्री जी ने दिया।

5. “दंग रह जाना” – इस शब्द का अर्थ क्या है?
उत्तर:
‘दंग रह जाना’ इस शब्द का अर्थ है – “आश्चर्यचकित होना”।

अपठित – गद्यांश

निम्न लिखित गद्यांश पढ़कर दिये गये प्रश्नों के उत्तर विकल्पों में से चुनकर लिखिए।

I. हमारे झंडे में तीन रंग हैं। सबसे ऊपर केसरी बीच में सफेद और नीचे हरा रंग। इन तीनों रंगों के कारण इसे तिरंगा भी कहते हैं। इसके मध्यभाग में 24 तीलियों वाला एक चक्र है। झंडे का यह रूप सन् 1931 में भारतीय कांग्रेस द्वारा स्वीकार किया गया था।
प्रश्न :
1. हमारे झंडे में कितने रंग हैं?
A) चार
B) दो
C) तीन
D) कई
उत्तर:
C) तीन

2. तीन रंग क्रम में क्या – क्या हैं?
A) केसरी, सफ़ेद, हरा
B) हरा, केसरी, सफ़ेद
C) सफ़ेद, हरा, केसरी
D) केसरी, हरा, सफ़ेद
उत्तर:
A) केसरी, सफ़ेद, हरा

3. हमारे झंडे को क्या कहते हैं?
A) सतरंगा
B) तिरंगा
C) द्विरंगा
D) इंद्रधनुष
उत्तर:
B) तिरंगा

4. मध्यभाग के चक्र में कितने तीलियाँ हैं?
A) बीस
B) तीस
C) चौंतीस
D) चौबीस
उत्तर:
D) चौबीस

5. झंडे के रूप को कब भारतीय कांग्रेस द्वारा स्वीकार किया गया?
A) सन् 1928 में
B) सन् 1930 में
C) सन् 1931 में
D) सन् 1947 में
उत्तर:
C) सन् 1931 में

II. मिजोराम जंगल में एक बारहसींगा रहता था। एक दिन वह तालाब के किनारे खडा स्वच्छ जल में अपनी परछाई देख रहा था। उसने मन ही मन सोचा – “मेरे सींग कितने सुंदर हैं। अन्य किसी जानवर के ऐसे सुंदर सींग नहीं है”। किंतु अपने टांगों को देखकर मुझे बडा दुःख होता है ये कितनी पतली और कमजोर है। उसी समय उसने एक बाघ की गुर्राहट सुनी वह उससे कुछ ही दूर पर था।
प्रश्न :
1. बारहसींगा कहाँ रहता था?
A) कान्हा जंगल
B) मदुमलाई जंगल
C) काजीरंगा जंगल
D) मिजोराम जंगल में
उत्तर:
D) मिजोराम जंगल में

2. बारह सींगा अपनी परछाई कहाँ देख रहा था?
A) धूप में
B) दर्पण में
C) जल में
D) चांदनी में
उत्तर:
C) जल में

3. बारह सींगा अपने सींगों के बारे में क्या सोचा?
A) सुंदर हैं
B) कुरूप हैं
C) तेज़ हैं
D) छोटे हैं
उत्तर:
A) सुंदर हैं

4. उसके टाँग कैसे हैं?
A) कमज़ोर
B) मज़बूत
C) सुंदर
D) लंबे हैं
उत्तर:
A) कमज़ोर

5. उसी समय उसने किसकी गुर्राहट सुनी?
A) शेर की
B) बाघ की
C) चीता की
D) भालू की
उत्तर:
B) बाघ की

III. छोटी – सी इंदिरा उन दिनों इलाहाबाद में अपने आनंद भवन नामक बड़े घर में रहती थीं। घर में क्रांतिकारी आते – जाते रहते थे। देश को आजाद कराने के लिए नई – नई योजनाएं बनाती रहती | थीं। सभी लोग देश के लिए कुछ – न – कुछ कार्य करना चाहते थे। इंदिरा ने भी छोटे – छोटे बच्चों की टोली बनाई। उसे वह वानर सेना कहती थी।
प्रश्न :
1. छोटी सी इंदिरा कहाँ रहती थी?
A) दिल्ली में
B) हैदराबाद में
C) इलाहाबाद में
D) चेन्नै में
उत्तर:
C) इलाहाबाद में

2. घर में कौन आते – जाते रहते थे?
A) क्रांतिकारी
B) मज़दूर
C) नेता
D) भक्त
उत्तर:
A) क्रांतिकारी

3. नयी – नयी योजनाएँ क्यों बनाती रहती थी?
A) आज़ादी के लिए
B) गुलामी के लिए
C) लूटने के लिए
D) मारने के
उत्तर:
A) आज़ादी के लिए

4. सभी लोग किसके लिए कुछ न कुछ कार्य करना चाहते थे?
A) अपने लिए
B) दूसरों के लिए
C) रिश्तेदार के लिए
D) देश के लिए
उत्तर:
D) देश के लिए

5. बच्चों की टोली को वह क्या कहती थी?
A) वाय सेना
B) नर सेना
C) वानर सेना
D) देव सेना
उत्तर:
C) वानर सेना

बहुविकल्पीय प्रश्न

निम्न लिखित प्रश्नों के सही उत्तर विकल्पों से चुनकर कोष्ठक में लिखिए।

1. डर पर विजय पाना चाहिए। (रेखांकित शब्द का विलोम शब्द लिखिए।)
A) जीत
B) पराजय
C) जय
D) कामयाब
उत्तर:
B) पराजय

2. हमें साहस और धैर्य से काम करना चाहिए। (रेखांकित शब्द का पर्यायवाची शब्द लिखिए।)
A) बहादुर
B) डरपोक
C) डर
D) भय
उत्तर:
A) बहादुर

3. उन्होंने जय – जवान, जय – किसान का नारा दिया। (रेखांकित शब्द अर्थ पहचानिए।)
A) घोषणा
B) शोषण
C) पोषण
D) ये सब
उत्तर:
A) घोषणा

4. वे अपनी नाव बालक के पास ले गये। (इस | वाक्य में सर्वनाम शब्द पहचानिए।)
A) वे
B) बालक
C) लगाये
D) पास
उत्तर:
A) वे

5. एक बालक था। (रेखांकित शब्द का भाषा भाग क्या है?)
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) विशेषण
D) क्रिया
उत्तर:
A) संज्ञा

6. मैं नदी में तैरकर ही जाता हूँ। (वाक्य में क्रिया शब्द पहचानिए।)
A) नदी
B) जाता
C) मैं
D) हूँ
उत्तर:
B) जाता

7. इतना छोटा, इतना साहसी। (रेखांकित शब्द का भाषा – भाग क्या है?)
A) सर्वनाम
B) संज्ञा
C) विशेषण
D) क्रिया
उत्तर:
C) विशेषण

8. तैरते-तैरते नदी के ……. जा पहुँचा। (उचित क्रिया शब्द से खाली जगह भरिए।)
A) पास
B) बीच
C) ज़्यादा
D) पडा
उत्तर:
B) बीच

9. इन्होंने जय – जवान जय – किसान का नारा …….। (उचित क्रिया शब्द से खाली जगह भरिए।)
A) गिरा
B) गया
C) पडा
D) दिया
उत्तर:
D) दिया

10. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) भूमि
B) आकाश
C) पृथ्वी
D) ज़मीन
उत्तर:
B) आकाश

11. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) गेहूँ
B) गन्ना
C) चावल
D) बाजरा
उत्तर:
B) गन्ना

12. अशुद्ध वर्तनी पहचानिए।
A) ढर
B) साहस
C) दया
D) बीच
उत्तर:
A) ढर

13. शुद्ध वर्तनी वाला शब्द पहचानिए।
A) फार
B) चेहरा
C) धिन
D) नधी
उत्तर:
B) चेहरा

14. सही क्रम वाला वाक्य पहचानिए।
A) क्या मरोगे डूब?
B) क्या डूब मरोगे?
C) डूब मरोगे क्या?
D) डूब क्या मरोगे?
उत्तर:
B) क्या डूब मरोगे?

15. शुद्ध वाक्य पहचानिए।
A) मैं जाता हूँ।
B) वह जाता हो।
C) सीता गाती हूँ!
D) वे पढ़ते हो।
उत्तर:
A) मैं जाता हूँ।

16. वह साहसी बालक है। रेखांकित शब्द का स्त्री लिंग रूप पहचानिए।
A) बालकी
B) बालका
C) लडका
D) बालिका
उत्तर:
D) बालिका

17. गंगा पवित्र नदी है। रेखांकित शब्द का बहुवचन रूप पहचानिए।
A) नदें
B) नदों
C) नदियाँ
D) नदी
उत्तर:
C) नदियाँ

18. 80 – हिंदी अक्षरों में पहचानिए।
A) सत्तर
B) अस्सी
C) नब्बे
D) साठ
उत्तर:
B) अस्सी

19. तिरानवे ….. इसे अंकों में पहचानिए।
A) 93
B) 60
C) 70
D) 81
उत्तर:
A) 93

20. लोग उस ……. बात सुनकर दंग रह गये। (उचित कारक चिहन से रिक्त स्थान की पूर्ति कीजिए।)
A) का
B) के
C) को
D) की
उत्तर:
D) की

21. बालक सो रहा है। (रेखांकित शब्द का पर्यायवाची शब्द पहचानिए।)
A) लडका
B) लडकी
C) बच्ची
D) युवती
उत्तर:
A) लडका

22. तब बालक बोला … (इस वाक्य का काल पहचानिए।)
A) भूत
B) भविष्यत
C) वर्तमान
D) संधिकाल
उत्तर:
A) भूत

23. सर्दी के दिन थे। (रेखांकित शब्द का भाषा भाग पहचानिए।)
A) सर्वनाम
B) क्रिया
C) संज्ञा
D) विशेषण
उत्तर:
C) संज्ञा

24. वह नदी में तैर रहा है। (व्याकरण की दृष्टि से रेखांकित शब्द को पहचानकर लिखिए।)
A) संज्ञा
B) क्रया
C) विशेषण
D) सर्वनाम
उत्तर:
D) सर्वनाम

25. वह पैदल चलकर स्कूल जाता था। (इस वाक्य में क्रिया शब्द पहचानिए)
A) वह
B) स्कूल
C) चलकर
D) ये सब
उत्तर:
C) चलकर

26. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) मंदिर
B) घर
C) मकान
D) झोपडी
उत्तर:
A) मंदिर

27. बेमेल शब्द पहचानिए।
A) नदी
B) तालाब
C) कुआ
D) झरनी
उत्तर:
C) कुआ

28. सारा संसार ही दुःखमय है। (विशेषण शब्द पहचानिए।)
A) संसार
B) सारा
C) दुख
D) मय
उत्तर:
B) सारा

29. 76 – इसे अक्षरों में पहचानिए।
A) छहत्तर
B) अडहत्तर
C) अट्टासी
D) नवासी
उत्तर:
A) छहत्तर

30. अठ्ठानवे – इसे अंकों में पहचानिए।
A) 86
B) 98
C) 90
D) 68
उत्तर:
B) 98

31. त्रास शब्द का अर्थ पहचानिए।
A) भय
B) नींद
C) सोच
D) हाँस
उत्तर:
A) भय

32. उसी समय कुछ यात्री …. पर सवार कर नदी पार कर रहे थे। (उचित शब्द से रिक्त स्थान भरिए।)
A) रेल
B) बस
C) कार
D) नाव
उत्तर:
D) नाव

33. वह साहसी बालक है। (इस वाक्य में विशेषण शब्द पहचानिए।)
A) वह
B) बालक
C) साहसी
D) है
उत्तर:
C) साहसी

34. बालक छोटा है। (व्याकरण की दृष्टि से रेखांकित शब्द पहचानिए।)
A) संज्ञा
B) सर्वनाम
C) क्रिया
D) विशेषण
उत्तर:
D) विशेषण

35. मोटा आदमी गीत गाता है।
(क्रिया शब्द पहचानिए।)
A) गाता
B) मोटा
C) आदमी
D) गीत
उत्तर:
A) गाता

36. सही क्रम वाला वाक्य पहचानिए।
A) पढ़ता था चौथी कक्षा में वह
B) वह चौथी कक्षा में पढता था।
C) चौथी पढता कक्षा में वह था।
D) वह चौथी पढ़ता में कक्षा।
उत्तर:
B) वह चौथी कक्षा में पढता था।

37. शुद्ध वाक्य पहचानिए।
A) मैं जाता है।
B) वह जाता हूँ।
C) तुम जाते हो।
D) वे जाते हूँ।
उत्तर:
C) तुम जाते हो।

38. शुद्ध वर्तनीवाला शब्द पहचानिए।
A) तैरना
B) नधी
C) भालख
D) ये सब
उत्तर:
A) तैरना

39. अशुद्ध वर्तनी वाला शब्द पहचानिए।
A) स्कूल
B) पैधल
C) रोज़
D) तैर
उत्तर:
B) पैधल

40. यह लाल आम है। (वाक्य में विशेषण शब्द पहचानिए।)
A) यह
B) लाल
C) आम
D) है
उत्तर:
B) लाल

These AP 6th Class Telugu Important Questions 5th Lesson మన మహనీయులు will help students prepare well for the exams.

AP State Syllabus 6th Class Telugu 5th Lesson Important Questions and Answers మన మహనీయులు

6th Class Telugu 5th Lesson మన మహనీయులు Important Questions and Answers

I. అవగాహన – ప్రతిస్పందన

పరిచిత గద్యాలు

1. కింది పేరా చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

పొట్టి శ్రీరాములు పూర్వీకులు ఒకప్పటి నెల్లూరు జిల్లా కనిగిరి (ప్రస్తుతం ప్రకాశంజిల్లా) ప్రాంతీయులు. వ్యాపారరీత్యా మద్రాసు (చెన్నై) లో స్థిరపడ్డారు. శ్రీరాములుగారు గురవయ్య, మహాలక్ష్మమ్మ దంపతులకు మద్రాసులో 16. 3. 1901 న జన్మించారు. మద్రాసు, బొంబాయి నగరాలలో విద్యాభ్యాసం చేసారు. తన మేనమామ కుమార్తె సీతమ్మను వివాహం చేసుకొన్నారు. బొంబాయిలో అసిస్టెంటు ప్లంబర్ గా ఉద్యోగంలో చేరి అక్కడే నివాసం ఉన్నారు. విశ్రాంతివేళల్లో అక్కడ పనిచేస్తున్న కార్మికుల యోగక్షేమాలు విచారించేవారు. పేదవారి కష్టాల్లో పాలుపంచుకొనేవారు. ఇతరుల కోసం ఏదో ఒకటి చేయాలని తపించేవారు. గాంధీజీ బోధనలకు శ్రీరాములు ఆకర్షితుడయ్యారు. ఆ బోధనలే వీరిని భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమం వైపు నడిపించాయి.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) పొట్టి శ్రీరాములు గారి పూర్వీకులు ఎక్కడ ఉండేవారు?
జవాబు:
పొట్టి శ్రీరాములుగారి పూర్వీకులు ఒకప్పటి నెల్లూరు జిల్లా (ప్రస్తుతం ప్రకాశం జిల్లా), కనిగిరి ప్రాంతంలో ఉండేవారు.

ఆ) శ్రీరాములు గారి తల్లిదండ్రులు ఎవరు?
జవాబు:
శ్రీరాములు గారి తల్లి మహాలక్ష్మమ్మ, తండ్రి గురవయ్య.

ఇ) శ్రీరాములు గారు ఎక్కడ, ఏ ఉద్యోగం చేశారు?
జవాబు:
శ్రీరాములు గారు బొంబాయిలో అసిస్టెంట్ ప్లంబర్ గా ఉద్యోగం చేశారు.

ఈ) శ్రీరాములు గారు స్వాతంత్ర్యోద్యమం వైపు ఎందుకు నడిచారు?
జవాబు:
గాంధీజీ బోధనలకు ఆకర్షితులై శ్రీరాములుగారు స్వాతంత్ర్యోద్యమం వైపు నడిచారు.

2. కింది పేరా చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1921వ సంవత్సరంలో విజయవాడలో జరిగిన అఖిల భారతీయ కాంగ్రెస్ సమావేశంలో గాంధీజీ పింగళి వెంకయ్యను జాతీయ పతాకం చిత్రించి ఇవ్వమని అడిగారు. మూడుగంటల వ్యవధిలో జెండాను రూపొందించి ఇచ్చారు. జెండాలో కాషాయం రంగు త్యాగానికి, దేశభక్తికి ప్రతీకగా, తెలుపురంగు శాంతికి, సత్యానికి చిహ్నంగా, ఆకుపచ్చ రంగు సమృద్ధికి, నమ్మకానికి గుర్తుగా వీరు త్రివర్ణ పతాకాన్ని రూపొందించారు. ఈ పతాకం మధ్యలో మొదట రాట్నం ఉండేది. తరువాత దాని స్థానంలో అశోక ధర్మచక్రం చేర్చారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) 1921వ సంవత్సరం అఖిల భారతీయ కాంగ్రెస్ మహాసభలు ఎక్కడ జరిగాయి?
జవాబు:
1921లో అఖిల భారతీయ కాంగ్రెస్ మహాసభలు విజయవాడలో జరిగాయి.

ఆ) జాతీయ జెండాలో కాషాయం రంగు దేనికి గుర్తు?
జవాబు:
జాతీయ జెండాలో కాషాయం రంగు త్యాగానికి, దేశభక్తికి గుర్తు.

ఇ) జాతీయ జెండాలో తెలుపురంగు దేనికి గుర్తు?
జవాబు:
జాతీయ జెండాలో తెలుపు రంగు శాంతికి, సత్యానికి గుర్తు.

ఈ) పతాకం మధ్య రాట్నం స్థానంలో తరువాత దేనిని చేర్చారు?
జవాబు:
పతాకం మధ్య రాట్నం స్థానంలో తరువాత అశోక చక్రం చేర్చారు.

3. కింది పేరా చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

పైడిమర్రి వెంకట సుబ్బారావు నల్గొండ జిల్లాలో అన్నెపర్తి గ్రామంలో 1916 జూన్ 10వ తేదీన వెంకటరామయ్య, రాంబాయమ్మలకు జన్మించారు. బాల్యంలోనే తన తల్లి రామాయణ, మహాభారతాలు చెప్పేది. బాల్యంలోనే దేశభక్తి బీజాలు పడ్డాయి. 1962లో విశాఖపట్టణంలో ట్రెజరి అధికారిగా పనిచేశారు. పుస్తక సేకరణ, పఠనం, కవితా వ్యాసంగం, వేద అధ్యయనం చేసేవారు. ఆయన భూస్వామ్య పద్ధతిలోని వెట్టిచాకిరిని నిరసిస్తూ ఎన్నో కథలు రాశారు. దేవదత్తుడు, తులసీదాసు, త్యాగరాజు మొదలైన పద్య కావ్యాలు రాసారు. గృహస్థ జీవితం, స్త్రీ ధర్మము, తార, శ్రీమతి అనే నాటకాలు రాసారు. బాలరామాయణం, వెంకటేశ స్తుతులు మొదలైన రచనలు చేశారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) వెంకట సుబ్బారావు ఎక్కడ జన్మించారు?
జవాబు:
వెంకట సుబ్బారావు నల్గొండ జిల్లా అన్నెపర్తి గ్రామంలో జన్మించారు.

ఆ) సుబ్బారావు గారి తల్లిదండ్రులు ఎవరు?
జవాబు:
సుబ్బారావు గారి తల్లి రాంబాయమ్మ, తండ్రి వెంకటరామయ్య.

ఇ) సుబ్బారావు గారు వ్రాసిన పద్య కావ్యాలు ఏవి?
జవాబు:
సుబ్బారావు గారు దేవదత్తుడు, తులసీదాసు, త్యాగరాజు మొదలైన పద్యకావ్యాలు రాశారు.

ఈ) సుబ్బారావు గారు రాసిన నాటకాలు ఏవి?
జవాబు:
సుబ్బారావు గారు గృహస్త జీవితం, స్త్రీ ధర్మం, తార, శ్రీమతి అనే నాటకాలు రాశారు.

4. కింది పేరా చదవండి. ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

సుందరాచారి చిత్తూరు జిల్లా, తిరుపతిలో 1914 ఆగష్టు 10న జన్మించారు. తిరుపతి దేవస్థానం పాఠశాలలో, మదనపల్లి బీసెంట్ థియోసాఫికల్ సొసైటీలో విద్యాభ్యాసం చేసారు. ఉపాధ్యాయునిగా, ఆంధ్రపత్రికకు సంపాదకుడిగా, పాఠశాలల పర్యవేక్షకునిగా పనిచేశారు. సుందర రామాయణం, సుందర భాగవతం, బలిదానం, అపవాదు, పేదకవి, నాస్వామి, నేటికవిత్వం, కావేటి నగరరాజ నీరాజనం, శ్రీనివాస శతకం, బుద్ధగీత వంటి ఎన్నో రచనలు చేసారు. సినిమా పాటలు రాసారు.
ప్రశ్నలు – జవాబులు:
అ) సుందరాచారి ఎప్పుడు, ఎక్కడ జన్మించారు?
జవాబు:
సుందరాచారి చిత్తూరు జిల్లా తిరుపతిలో 1914 ఆగష్టు 10వ తేదీన జన్మించారు.

ఆ) సుందరాచారి ఎక్కడ చదువుకున్నారు?
జవాబు:
సుందరాచారి తిరుపతి దేవస్థానం పాఠశాలలో, మదనపల్లి బీసెంట్ థియోసాఫికల్ సొసైటీలోను చదువుకున్నారు.

ఇ) సుందరాచారి చేసిన ఉద్యోగాలేవి?
జవాబు:
సుందరాచారి ఉపాధ్యాయునిగా, ఆంధ్రపత్రికకు సంపాదకునిగా, పాఠశాలల పర్యవేక్షకునిగా ఉద్యోగాలు చేశారు.

ఈ) సుందరాచారి రచనలు నాల్గింటిని తెల్పండి.
జవాబు:
సుందరాచారి సుందర రామాయణం, సుందర భాగవతం, బలిదానం, అపవాదు మొదలైన రచనలు చేశారు.

II. వ్యక్తీకరణ – సృజనాత్మకత

ప్రశ్న 1.
పొట్టి శ్రీరాములుగారి గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
పొట్టి శ్రీరాములుగారి పూర్వీకులు ఒకప్పటి నెల్లూరు జిల్లా కనిగిరి (ప్రస్తుతం ప్రకాశం జిల్లా) ప్రాంతీయులు. వ్యాపార రీత్యా మద్రాసులో స్థిరపడ్డారు. శ్రీరాములుగారి తల్లిదండ్రులు మహాలక్ష్మమ్మ, గురవయ్య దంపతులు. ఆయన మద్రాసులో 16-03-1901న జన్మించారు. మద్రాసు, బొంబాయి నగరాలలో చదువుకొన్నారు. తన మేనమామ కుమార్తె సీతమ్మను వివాహం చేసుకున్నారు. బొంబాయిలో అసిస్టెంటు ప్లంబరుగా ఉద్యోగంలో చేరారు. అక్కడే నివాసం ఉన్నారు. ఇతరుల కోసం ఏదోఒకటి చేయాలని తపించేవారు.

ప్రశ్న 2.
పొట్టి శ్రీరాములుగారు ఉద్యోగం ఎందుకు వదిలేసారు? తరువాత ఏమి చేసారో వివరించండి.
జవాబు:
పొట్టి శ్రీరాములుగారు గాంధీజీ బోధనలకు ఆకర్షితులయ్యారు. ఆ బోధనలే ఆయనను భారత స్వాతంత్ర్యోద్యమం వైపు నడిపించాయి. ఆయన చేస్తున్న ఉద్యోగం వదిలి సబర్మతీ ఆశ్రమంలో చేరారు. సత్యాగ్రహంలో చేరారు. జైలుశిక్ష అనుభవించారు. ఉద్యమంలో భాగంగా ఖాదీ ప్రచారం, మద్యపాన నిషేధ ప్రచారం, నిమ్న జాతులకు దేవాలయ ప్రవేశం వంటి సాంఘిక సేవా కార్యక్రమాలలో పాల్గొన్నారు. ప్రత్యేక ఆంధ్రరాష్ట్రం కోసం 1911 నుండి ఎన్నో సభలూ, సమావేశాలూ, తీర్మానాలూ జరగడాన్ని గమనించారు. ఆంధ్రరాష్ట్రం కోసం ప్రాణత్యాగం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నారు.

ప్రశ్న 3.
జాతీయ జెండా రూపశిల్పి పింగళి వెంకయ్య అని ఎలా చెప్పగలవు?
జవాబు:
1906లో కలకత్తాలో భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మహాసభలు జరిగాయి. అక్కడ బ్రిటిష్ జెండా ఎగురవేసారు. అది పింగళి వెంకయ్యగారికి నచ్చలేదు. 1921 లో విజయవాడలో అఖిల భారత కాంగ్రెస్ సమావేశంలో పింగళి వెంకయ్యను జాతీయ పతాకం చిత్రించి ఇవ్వమని మహాత్మాగాంధీ అడిగారు. మూడు గంటలలో జాతీయ జెండాను వెంకయ్యగారు రూపొందించారు. అదే మన త్రివర్ణ పతాకం. పతాకం మధ్యలో మొదట రాట్నం ఉండేది. తరువాత దాని స్థానంలో అశోకుని ధర్మచక్రం చేర్చారు. ఈ విధంగా మన జాతీయ జెండా రూపకర్త మన ఆంధ్రుడు కావడం మన అందరికీ గర్వకారణం.

ప్రశ్న 4.
జాతీయ ప్రతిజ్ఞను ఎవరు తయారు చేసారు? ఆయన గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
ప్రతీ పాఠశాలలోను భారతదేశము నా మాతృభూమి అనే ప్రతిజ్ఞ విద్యార్థులందరిచేత చెప్పిస్తారు. దీనిని పైడిమర్రి వెంకట సుబ్బారావుగారు రచించారు. 1962లో భారత్-చైనా యుద్ధం ముగిసిన తరువాత దీనిని రచించారు. 1965 జనవరి 26 నుంచి భారతదేశం అంతా అన్ని భాషల పాఠ్యపుస్తకాలలో ప్రతిజ్ఞను చేర్చారు. పైడిమర్రి వెంకట సుబ్బారావుగారు నల్గొండ జిల్లాలో అన్నెపర్తి గ్రామంలో 1916 జూన్ 10న జన్మించారు. రాంబాయమ్మ, వెంకటరామయ్యలు వీరి తల్లిదండ్రులు. 1962లో విశాఖ పట్టణంలో ట్రెజరీ అధికారిగా పనిచేసారు. అనేక పద్యకావ్యాలు, కథలు, నాటకాలు రచించారు.

ప్రశ్న 5.
శంకరంబాడి సుందరాచారిగారి గురించి వ్రాయండి.
జవాబు:
శంకరంబాడి సుందరాచారిగారు తిరుపతిలో జన్మించారు. 1914 ఆగష్టు 10న ఆయన జన్మించారు. తిరుపతి దేవస్థానం పాఠశాలలో మదనపల్లిలో విద్యాభ్యాసం చేసారు. ఉపాధ్యాయుడుగా పాఠశాలల పర్యవేక్షకునిగా పనిచేసారు. ఆంధ్రపత్రికకు సంపాదకుడిగా పనిచేసారు. సుందర రామాయణం, సుందర భాగవతం మొదలైనవి రచించారు. మా తెలుగు తల్లికి మల్లెపూదండ పాటను బెనారస్ విశ్వవిద్యాలయంలో తెలుగు విద్యార్థుల కోసం తొలిసారిగా పాడారు. ఆయన సినిమా పాటలు కూడా రచించారు.

These AP 10th Class Biology Important Questions 10th lesson సహజ వనరులు will help students prepare well for the exams.

AP Board 10th Class Biology 10th lesson Important Questions and Answers సహజ వనరులు

10th Class Biology 10th lesson సహజ వనరులు 1 Mark Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
మృత్తికక్షయాన్ని అరికట్టుటకు మీరు ఇచ్చే ఏవైనా రెండు సలహాలను రాయండి.
జవాబు:

1. అడవులను పెంచటం
2. చెక్ డ్యామ్ లు నిర్మించటం
3. ఖాళీ నేలలో గడ్డి పెంచటం మొదలైన వాటి వలన క్రమక్షయం నివారించవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
మీ ప్రాంతములో “నీటి సంరక్షణ” పై చైతన్యము కల్గించడానికి ఏ నినాదమును సూచిస్తావు?
జవాబు:

1. నీటిని పొదుపుగా వాడాలి
2. నీటిని వృథా చేయవద్దు
3. జలమే జీవం

ప్రశ్న 3.
గుర్తు దేనిని సూచిస్తుంది? దాని అర్థం ఏమిటి?
జవాబు:
పటంలోని గుర్తు పునఃవినియోగాన్ని సూచిస్తుంది. ఇది వాడిన వస్తువులను తిరిగి వాడటం గురించి తెలుపుతుంది.

ప్రశ్న 4.
అడవుల విస్తీర్ణం బాగా తగ్గితే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:

1. వన్యజీవుల ఆవాసాల విధ్వంసం జరుగును.
2. నేల క్రమక్షయం జరుగును.
3. గ్రీన్‌హౌస్ వాయువుల పెరుగుదల చేత భూతాపము పెరుగుతుంది.
4. అడవులపై ఆధారపడి నివసించేవారు జీవనోపాధి కోల్పోతారు.
5. అడవుల విస్తీర్ణం బాగా తగ్గితే వర్షపాతం తగ్గుతుంది.

ప్రశ్న 5.
విద్యుత్ పొదుపుకు మీరు చేస్తున్న రెండు పనులను రాయండి.
జవాబు:

1. విద్యుత్ దీపాలు, పరికరాలు, ఫ్యాన్స్ వాడనప్పుడు స్వి ను ఆపివేయవలెను.
2. విద్యుత్ను ఆదా చేసే పరికరాలైన LEDS మరియు CFL బలను ఉపయోగించవలెను.
3. సాంప్రదాయేతర ఇంధన వనరులైన సౌరశక్తి మరియు పవనశక్తిని ఉపయోగించాలి.

ప్రశ్న 6.
సహజవనరులను పునరుద్ధరించడానికి మీరు ఏఏ చర్యలు తీసుకొంటారు?
జవాబు:

1. ప్రజలు నీటిని సంరక్షించుకునే విధంగా ప్రేరేపించాలి.
2. నీటిని వీలైనంత వరకు సృధా చేయకూడదు.
3. ఖాళీ ప్రదేశాలలో మొక్కలు నాటాలి
4. నీటి వినియోగంపై రైతులకు అవగాహన కల్పించాలి.
5. వీలైనంత వరకు నీటిని పునర్వినియోగించుకునేటట్లు చేయూలి.

ప్రశ్న 7.
తక్కువ నీటి సౌకర్యాలు ఉన్న ప్రాంతాలలో రైతులు అనుసరించదగిన ఏవైనా రెండు విధానాలు రాయుము.
జవాబు:

1. ఇంకుడు గుంతలు త్రవ్వుట,
2. బిందు సేద్యం మరియు స్ప్రింక్లర్స్ తో సూక్ష్మ నీటిపారుదల పద్ధతి.

ప్రశ్న 8.
మన రాష్ట్రంలో ఇటీవల ప్రకటించిన “వనం-మనం” అను కార్యక్రమమును ప్రజల్లోకి తీసుకెళ్ళడానికి మీరు ఏవైనా రెండు నినాదాలు తయారుచేయండి.
(లేదా)
మీ పాఠశాల ర్యాలిలో ప్రదర్శించడానికి “వనం-మనం” కార్యక్రమం గురించి కొన్ని నినాదాలు రాయండి.
జవాబు:

1. మొక్కలు నాటుదాము – స్వచ్ఛమైన గాలిని పొందుదాము.
2. మొక్కలు పెంచు – కాలుష్యం తగ్గించు.
3. మొక్కలు పెంచుదాము – భౌగోళిక వెచ్చదనాన్ని తగ్గిద్దాము.
4. చెట్లను నరికితే – జీవుల ప్రాణం తీసినట్లే.
5. వృక్షోరక్షతి రక్షితః
6. చెట్లను పెంచుదాం దండిగా – పరిసరాలను ఉంచుదాం పచ్చగా.

ప్రశ్న 9.
“పునరుద్దరింపబడని వనరుల సంరక్షణ” పై రెండు నినాదాలు తయారుచేయండి.
జవాబు:

1. జీవ ఇంధనాలను వాడదాం – శిలాజ ఇంధనాలను తగ్గిదాం.
2. ప్రత్యామ్నాయ ఇంధనాలను వాడదాం – పర్యావరణాన్ని కాపాడదాం.

ప్రశ్న 10.
అడవులను ఎందుకు సంరక్షించుకోవాలో రెండు కారణాలు తెల్పండి.
జవాబు:
అడవులను సంరక్షించుకోవటానికి గల కారణాలు :

1. అడవులు వాతావరణంలో పెరుగుతున్న కార్బన్ డయాక్సెడ్ ను గ్రహించి భౌగోళిక వెచ్చదనాన్ని తగ్గిస్తాయి.
2. అడవుల నుండి విలువైన వనరులు అనగా ఔషధాలు, కలప, లక్క తేనె మొదలైన వాటిని పొందుతున్నాము.
3. అడవులు వర్షాలుపడటంలో ప్రముఖ పాత్ర వహిస్తాయి.

ప్రశ్న 11.
పునరుద్దరింపలేని వనరులకు రెండు ఉదాహరణలు రాయండి.
జవాబు:
1. బొగ్గు 2. పెట్రోల్ 3. సహజ వాయువు 4. ఆయిల్ (నూనె)

ప్రశ్న 12.
శిలాజ ఇంధనాలు ఎలా ఉత్పత్తి అవుతాయి?
జవాబు:
బొగ్గు, పెట్రోలియం, సహజవాయువు వంటి శిలాజ ఇంధనాలు వేల సంవత్సరాల క్రిందట భూగర్భంలో పాతుకుపోయిన వృక్ష, జంతు కళేబరాల నుండి ఉత్పత్తి అవుతాయి.

ప్రశ్న 13.
వనరులు అనగానేమి?
జవాబు:
అధిక మోతాదులో లభిస్తూ, భవిష్యత్ లో వాడకానికి వీలుగా ఉన్న పదార్థాలను “వనరులు” అంటారు.

ప్రశ్న 14.
సహజ వనరులు అనగానేమి?
జవాబు:
సహజ వనరులు :
పకృతిలో సహజంగా లభించే వనరులను సహజ వనరులు అంటారు.
ఉదా : గాలి, నీరు.

ప్రశ్న 15.
సహజ వనరులు ఎన్ని రకాలు? అవి ఏవి?
జవాబు:
సహజ వనరులు రెండు రకాలు

1. పునరుద్ధరింపబడేవి
2. పునరుద్ధరింపబడనివి.

ప్రశ్న 16.
శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్టు ఏ జిల్లాల అవసరాలు తీర్చుతుంది?
జవాబు:
కరీంనగర్, వరంగల్, ఆదిలాబాద్, నల్గొండ, ఖమ్మం జిల్లావాసుల అవసరాలను శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్టు తీర్చుతుంది.

ప్రశ్న 17.
శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్టు నీటి నిల్వ సామర్థ్యం ఎంత?
జవాబు:
శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్టు నీటి నిల్వ సామర్థ్యం 80.66. టి.ఎమ్.సి.లు.

ప్రశ్న 18.
ఇంకుడు చెరువు అనగానేమి?
జవాబు:
ఇంకుడు చెరువు :
నీటి ప్రవాహాలకు అడ్డంగా రాళ్లు, మట్టితో అడ్డుకట్టలు కట్టి ఏర్పాటు చేసే నీటి నిల్వలను “ఇంకుడు చెరువులు” (Percolation tanks) అంటారు.

ప్రశ్న 19.
సెంటర్ ఫర్ వరల్డ్ సాలిడారిటీ సంస్థ ఎక్కడ ఉంది?
జవాబు:
సెంటర్ ఫర్ వరల్డ్ సాలిడారిటీ సంస్థ ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని సికింద్రాబాద్ లో ఉంది.

ప్రశ్న 20.
మైక్రో ఇరిగేషన్ అనగానేమి?
జవాబు:
మైక్రో ఇరిగేషన్ :
డ్రిప్ మరియు స్ప్రింక్లర్లతో, తక్కువ నీటితో వ్యవసాయం చేసే పద్ధతిని “మైక్రో ఇరిగేషన్” అంటారు.

ప్రశ్న 21.
నేల వనరు సద్వినియోగానికి ఉపయోగపడే రైతు ఆధారిత విధానాలు ఏమిటి?
జవాబు:
వెడల్పు చాళ్లు తియ్యడం, తక్కువ ఎత్తు పెరిగే పంటలు పెంచడం, కాంటూర్ సేద్యం చేయటం వంటి పద్ధతుల ద్వారా నేలను సద్వినియోగం చేయవచ్చు.

ప్రశ్న 22.
నేలలో నైట్రోజన్ నిల్వలు ఎలా పెంచవచ్చు?
జవాబు:
గట్ల మీద గెరిసీడియా మొక్కలను, లెగ్యుమినేసి పంటలను పండించటం వలన నేలలో నైట్రోజన్ నిల్వలు పెంచవచ్చు.

ప్రశ్న 23.
‘సుస్థిరాభివృద్ధి’ అనగానేమి?
జవాబు:
సుస్థిరాభివృద్ధి :
అభివృద్ధికి, సంరక్షణకు రెండింటికి ప్రాధాన్యమిస్తూ భావితరాలకు అవసరమయ్యే సహజ వనరులను అందుబాటులో ఉండే విధంగా పర్యావరణాన్ని ఉపయోగించుకోవడాన్ని “సుస్థిరాభివృద్ధి” అంటారు.

ప్రశ్న 24.
సుస్థిర అటవీ పద్ధతులు కొన్ని తెలపండి.
జవాబు:
చెట్లు తక్కువగా నరకటం, చెట్లు తిరిగి ఎదగడానికి అవకాశం ఇవ్వటం, ఎత్తైన చెట్లను, పెద్దచెట్లను నరకకుండా చూడటం వలన అటవీ వనరులను కాపాడుకోవచ్చు. వీటినే “సుస్థిర అటవీ పద్దతులు” అంటారు.

ప్రశ్న 25.
కాంటూర్ పట్టీ పంటలు అనగానేమి?
జవాబు:
కాంటూర్ పట్టీ పంటలు: ఏటవాలు ప్రాంతాలలో నేల వాలుకు అడ్డంగా గాలి వీచే దిశకు అడ్డంగా నేలను దున్ని ఒక్కొక్క వరుసలో ఒక్కొక్క పంటను పండించే పద్ధతిని “కాంటూర్ పట్టి పంటలు” అంటారు.

ప్రశ్న 26.
జీవవైవిధ్య వినాశనానికి దారితీసే ప్రక్రియలు ఏమిటి?
జవాబు:
వేటాడడం, కాలుష్యం, ఆవాసాలు విధ్వంసం వంటి కార్యకలాపాలు జీవవైవిధ్య వినాశనానికి దారితీస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 27.
శిలాజ ఇంధనాలు అనగానేమి?
జవాబు:
శిలాజ ఇంధనాలు :
బొగ్గు, పెట్రోలియం, సహజవాయువు వంటి శిలాజ ఇంధనాలు వేల సంవత్సరాల క్రిందట భూగర్భంలో పాతుకు పోయిన వృక్ష జంతు కళేబరాల నుండి ఉత్పత్తి అవుతాయి. వీటిని “శిలాజ ఇంధనాలు” అంటారు.

ప్రశ్న 28.
జీవ ఇంధనాలు అనగానేమి?
జవాబు:
జీవ ఇంధనాలు :
శక్తిని ఇచ్చే జీవ ద్రవ్యరాశిని “జీవ ఇంధనాలు” అంటారు.
ఉదా : బయోడీజిల్.

ప్రశ్న 29.
బయోడీజిల్ ఉత్పత్తికి అనువైన మొక్కలు ఏమిటి?
జవాబు:
జట్రోపా (అడవి ఆముదం) కర్కాస్ మొక్కలు విత్తనాల నుండి బయోడీజిల్ తయారుచేస్తారు.

ప్రశ్న 30.
4R సూత్రం అనగానేమి?
జవాబు:
పర్యావరణ పరిరక్షణకు, వనరుల సద్వినియోగానికి 4R సూత్రం పాటించాలి. అవి:

1. Reduce:తగ్గించటం
2. Reuse :తిరిగివాడటం
3. Recycle: పునఃచక్రీయం
4. Recover : తిరిగి ఏర్పరచడం

ప్రశ్న 31.
ఈ క్రింది పటం దేనిని సూచిస్తుంది?

జవాబు:
ఇది పునఃచక్రీయానికి గుర్తు.

ప్రశ్న 32.
IUCN అనగా నేమి?
జవాబు:
‘ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఫర్ ద కన్సర్వేషన్ ఆఫ్ నేచర్’ ను సంక్షిప్తంగా IUCN అంటారు. 1980లో ఇది ప్రపంచ సంరక్షణ విధానాన్ని ప్రతిపాదించింది.

ప్రశ్న 33.
తరగని వనరులు తరిగిపోయే వనరులుగా మారే అవకాశం ఉందా?
జవాబు:
విచక్షణారహిత వినియోగం వలన తరగని వనరులు తరిగిపోయే వనరులుగా మారే ప్రమాదం ఉంది.

ప్రశ్న 34.
భూగర్భజలాలు తగ్గటానికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ఋతుపవనాల రాకడలో మార్పులు, లోతైన గొట్టపు బావులు, భూగర్భ జల వినియోగంలో విచక్షణా రాహిత్యం మొదలయిన వాటి వలన భూగర్భజలాలు తగ్గుతున్నాయి.

ప్రశ్న 35.
ICRISAT పూర్తి పేరు ఏమిటి?
జవాబు:
“ఇంటర్ నేషనల్ క్రాప్ రీసెర్చి ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ సెమి-ఎండ్ ట్రాపిక్స్” ను ఇక్రిసాట్ అంటారు. ఇది సికింద్రాబాదులో ఉంది.

10th Class Biology 10th lesson సహజ వనరులు 2 Marks Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
“అడవి ఒక ప్రధాన పునరుద్ధరింపదగిన వనరు” – దీనిని నీవు ఎలా సమర్థిస్తావు?
జవాబు:
“అడవి ఒక ప్రధాన పునరుద్దరింపదగిన ప్రధాన వనరు.” దీనిని నేను సమర్థిస్తాను.
ఉదాహరణలు:

1. చెట్లను నరికివేస్తే తిరిగి పెరుగుతాయి. వాటంతట అవే పెరుగుతాయి.
2. అటవీ పదార్థాలు వాడిన కొద్ది తిరిగి ఏర్పడుతాయి.
3. మొక్కలు పెంచటం, సామాజిక అడవుల అభివృద్ధి వంటి కార్యక్రమాల ద్వారా అడవులు పునరుద్ధరించబడతాయి.

ప్రశ్న 2.
శిలాజ ఇంధనాలు పొదుపుగా ఎందుకు వాడాలి?
జవాబు:

1. శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోయే ఇంధనాలు.
2. ఇవి తిరిగి ఏర్పడటానికి లక్షల సంవత్సరాలు పడుతుంది.
3. విచక్షణా రహితంగా వీటిని వాడినట్లయితే మనకు ఇంధన కొరత వస్తుంది.
4. భవిష్యత్ అవసరాలకు ఇంధన పరిరక్షణ కొరకు వీటిని పొదుపుగా వాడాలి.

ప్రశ్న 3.
భూగర్భ జలాల సంరక్షణ గురించి అవగాహన కలిగించుటకు మీరిచ్చే రెండు సలహాలను రాయండి.
జవాబు:
భూగర్భ జలాల సంరక్షణ :

1. ఇంకుడు గుంతలు త్రవ్వడం, చెక్ డ్యాం నిర్మించడం ద్వారా వర్షపు నీటిని నిల్వ చేయడం.
2. ర్యాలీలు నిర్వహించడం, కరపత్రాలు, గోడ పత్రికల ద్వారా ప్రచారం చేయడం ద్వారా భూగర్భ జల సంరక్షణపై అవగాహన కల్పించడం.
3. తక్కువ నీటితో వ్యవసాయ పద్ధతులను ప్రోత్సహించడం మొదలగునవి.

ప్రశ్న 4.
భూమి వేడెక్కుటలో గ్రీన్‌హౌస్ వాయువుల పాత్రను వివరించుము.
జవాబు:

1. CO₂, CFC’s, NO₂, హైడ్రోకార్బన్లు మరియు మిథేన్ వంటి వాయువులను గ్రీన్‌హౌస్ వాయువులంటారు. ఇవి భూమిని వెచ్చగా ఉంచుతాయి.
2. గ్రీన్‌హౌస్ వాయువుల గాఢత పెరుగుట వలన భూమి యొక్క ఉష్ణోగ్రత కూడా పెరుగుతుంది.
3. గ్రీన్‌హౌస్ వాయువులు భూమి నుండి ఉద్గారమయ్యే వేడిమిని గ్రహించి భౌగోళిక వెచ్చదనానికి కారణమవుతున్నాయి.

ప్రశ్న 5.
సహజ వనరులను సద్వినియోగం చేసుకోవడమే దేశానికి మనం చేసే సేవ అని చెప్పవచ్చు. దీనిని నీవు సమర్థిస్తావా? ఎందుకు?
జవాబు:

1. ఒక దేశపు సహజ వనరులు ఆ దేశం యొక్క ఆర్థిక, సామాజిక పురోభివృద్ధిని నిర్ణయిస్తాయి.
2. సహజ వనరులు ప్రకృతిలో సహజంగా లభిస్తూ మానవ కార్యకలాపాలకు, మనుగడకు ఉపయోగపడతాయి.
3. సహజ వనరులు తయారుకావడానికి చాలాకాలం పడుతుంది.
4. వీటిని విచక్షణారహితంగా వాడినపుడు పూర్తిగా అంతరించిపోతాయి.
5. కావున సహజ వనరులను భవిష్యత్ తరాలకు అందుబాటులో ఉండే విధంగా సద్వినియోగం చేసుకోవడమే దేశానికి మనం చేసే సేవ.

ప్రశ్న 6.
శిలాజ ఇంధనాలను సంరక్షించుటకు మీరు పాటించే నాలుగు పద్ధతులు రాయండి.
జవాబు:

1. ప్రత్యామ్నాయ ఇంధనాలను ఉపయోగించాలి.
2. శిలాజ ఇంధనాల వాడకాన్ని తగ్గించాలి.
3. కార్లవంటి సొంత వాహనాలలో కాకుండా బస్సులు, రైళ్ళ వంటి ప్రజారవాణా వ్యవస్థలను ఉపయోగించాలి.
4. వీలైనప్పుడు నడవడం, సైకిలను ఉపయోగించాలి.
5. విద్యుత్ ఆదా చేసే పరికరాలను ఉపయోగించాలి.

ప్రశ్న 7.
మానవులమైన మనము ప్రకృతి ప్రసాదించిన వనరులను విచక్షణా రహితంగా వినియోగిస్తున్నాము. ఫలితంగా ప్రకృతి వనరులు చాలా వేగంగా తరిగిపోతున్నాయి. దీనివల్ల భవిష్యత్ లో జరుగబోవు పరిణామాలను ఊహించి వ్రాయుము. జ. సహజ వనరులను విచక్షణారహితంగా వాడటం వలన ఈ క్రింది దుష్పరిణామాలు సంభవిస్తాయి.
జవాబు:

1. వర్షపాతంలో తగ్గుదల.
2. కరువు సంభవించుట.
3. వాతావరణ ఉష్ణోగ్రతలలో పెరుగుదల.
4. అరుదైన జాతులు అంతరించిపోయే ప్రమాదం గలదు.

ప్రశ్న 8.
సంవత్సరం నుండి మరో సంవత్సరానికి వాతావరణ ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుతున్నాయి కదా ! ఇలానే ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుతూ పోతే జరిగే పరిణామాలను ఊహించి వ్రాయండి.
జవాబు:

1. ఉష్ణోగ్రతలు పెరిగే కొలది ధృవప్రాంతాలలో మంచు కరిగి, సముద్రాలలో నీటిమట్టం పెరుగుతుంది.
2. సముద్రాలలో నీటిమట్టం పెరుగుట వల్ల చిన్న చిన్న దీవులు మునిగిపోతాయి.
3. ఉష్ణోగ్రతలు పెరుగుట వల్ల వర్షాలు తగ్గి కరువులు ఏర్పడతాయి.
4. ఉష్ణోగ్రతలు ఎక్కువ పెరిగినప్పుడు కొన్ని జీవజాతులు అంతరించవచ్చు.

ప్రశ్న 9.
స్వచ్ఛ భారత్ సాధనలో 4R’s ప్రాముఖ్యతను తెలియచేయండి.
జవాబు:

1. చెత్తను ఉత్పత్తి చేయటాన్ని తగ్గించటము. .
2. చెత్తను తిరిగి వాడుటము ద్వారా ఎరువులను, కరెంట్ ను ఉత్పత్తి చేయవచ్చును.
3. చెత్తను పారవేసేముందు తడిచెత్త, పొడి చెత్తలను వేరు చేయటము ద్వారా పునఃచక్రీయం చేయవచ్చు.
4. చెట్లను నరికివేసినప్పుడు ప్రత్యామ్నాయంగా మరో చోట చెట్లను పెంచడం.

ప్రశ్న 10.
ఇంకుడు చెరువులు అనగానేమి? వీటిని ఎలా నిర్మిస్తావు?
జవాబు:

నీటి ప్రవాహాలకు అడ్డంగా ‘ రాళ్లు, మట్టితో అడ్డుకట్టలు కట్టి ఏర్పాటు చేసే నీటి నిల్వలను ఇంకుడు చెరువులు (Percolation tanks) అంటారు. బంకమట్టి, ఇసుక, కంకర, గులకరాళ్లు మొదలైన వాటిని బాగా కలిపి ఒకదానిపైన ఒకటి వచ్చేటట్లుగా పొరలపొరలుగా చెరువు నేలను, అంచుల వెంబడి కప్పుతారు. తరువాత దీనిని గట్టిగా కుదురుకునేలా చేస్తారు. వ్యవసాయం కోసం నీటిని సరఫరా చేయడానికి మట్టికట్టకు తూము ఏర్పాటు చేస్తారు. పూర్తి నీటి నిల్వ మట్టానికి, అడుగు మట్టానికి మధ్య నాలుగోవంతు ఎత్తులో తూమును ఏర్పాటు చేస్తారు. అందువల్ల తగినంత నీటిని విడుదల చేసుకోవడానికి వీలుకలుగుతుంది.

ప్రశ్న 11.
కేడీ నిర్వహించిన వనపర్తి, వట్టిచెర్ల గ్రామాల మధ్యగల పోలికలు ఏమిటి?
జవాబు:
వృత్తులు, పంట విధానాలు, భౌగోళిక స్థితిగతులు, మౌలిక సదుపాయాలు, సామాజిక సేవలు వంటి అంశాల దృష్ట్యా వనపర్తి, వడ్డిచెర్ల గ్రామాలు ఒకే విధంగా ఉన్నాయి. రెండు గ్రామాలలో చిన్న రైతులు చాలా ఎక్కువ సంఖ్యలో ఉన్నారు. సరాసరి కుటుంబ ఆదాయం వనపర్తిలో ఎక్కువ. ఈ రెండు గ్రామాల్లో వ్యవసాయమే జీవనాధారం. బావులే నీటిపారుదలకు మూలం. కుటుంబ ఆదాయం, భూగర్భజలం యొక్క స్థాయిపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది. కుటుంబ ఆదాయాన్ని ప్రభావితం చేసే పంటల క్రమం ఈ గ్రామాల్లో వేరు వేరుగా ఉంది.

ప్రశ్న 12.
భూగర్భజలం ఇటీవలి కాలంలో తగ్గటానికి గల కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
గత కొన్ని సంవత్సరాల నుండి ఋతుపవనాల రాకడలో మార్పులు సంభవించడం వలన, భూగర్భజలాల వినియోగంపై ఒత్తిడి పెరిగింది. డ్రిల్లింగ్, లోతైన గొట్టపుబావులు, బోరుబావులను తవ్వడం వంటి చర్యల వలన, విచక్షణారహితంగా రాష్ట్రంలోని భూగర్భజలాన్ని వాడడం వలన ఈ వనరు బాగా తరిగిపోతున్నది. మన రాష్ట్రంలో 1998-2002 మధ్యకాలంలో సరాసరిగా నీటి స్థాయి 3 మీటర్ల దాక తగ్గింది.

ప్రశ్న 13.
భూగర్భ జల సంరక్షణకు సెంటర్ ఫర్ వరల్డ్ సాలిడారిటీ సంస్థ చేపట్టిన చర్యలు ఏమిటి?
జవాబు:
సెంటర్ ఫర్ వరల్డ్ సాలిడారిటీ (సికింద్రాబాదు, ఆంధ్రప్రదేశ్), గ్రామాలలో ఎండిపోతున్న బావులలో నీరు చేరుకునేలా, భూగర్భజలాలపై సుస్థిరత్వంపై దృష్టి కేంద్రీకరించింది. రైతులందరూ సమష్టిగా నీటిని పంచుకొని వాడుకునే విధంగా ప్రోత్సహించారు. ఒకే నీటి వనరును ఉపయోగించుకునే విధంగా, రైతులు చిన్న, పెద్ద గ్రూపులుగా ఏర్పడ్డారు. డ్రిప్ మరియు స్ప్రింక్లర్లతో సూక్ష్మ నీటిపారుదల (మైక్రో ఇరిగేషన్) పద్ధతులను అనుసరించేలా రైతులు స్ఫూర్తిని పొందారు. వర్షపు నీటి సంరక్షణకై ఇంకుడు గుంటలు తవ్వారు.

ప్రశ్న 14.
నీటిని విచక్షణాయుతంగా వాడవలసిన అవసరం ఏమిటి?
జవాబు:
భూమిపై ఉన్న మొత్తం నీటిలో సముద్రాలు, మహాసముద్రాలు, భూగర్భ జలాలలో ఉన్న నీటిలో 97 శాతం ఉప్పు నీరే. 2.5-2.75% మాత్రమే మంచినీరు. దీనిలో 1.75-2% (మూడింట రెండు వంతులు) నీరు గ్లేషియర్లు, మంచు, హిమపాతం రూపంలో గడ్డకట్టి ఉంటుంది. 0.7-0.8% మంచినీరు భూగర్భజలంగా, నేలలో నీటి ఆవిరి రూపంలో ఉంటుంది. 0.01%’ కంటే తక్కువ పరిమాణంలో మంచినీరు ఉపరితల జలం రూపంలో సరస్సులు, నదులలో ఉంటుంది. మంచినీరు చాలా తక్కువ ఉన్నప్పటికీ విచక్షణతో ఉపయోగించాలి.

ప్రశ్న 15.
పూర్వకాలంలో గ్రామ సరిహద్దులను ఎలా నిర్ణయించేవారు?
జవాబు:
పూర్వం వాటర్ షెడ్ (రెండు నదులు లేదా కాలువల మధ్యగల భూ ప్రాంతం) ఆధారంగా, నిపుణులైన రైతులు గ్రామ సరిహద్దులను నిర్ణయించేవారు. రెండు గ్రామాల మధ్యగల మురుగు నీటిపారుదల వ్యవస్థ ఆధారంగా ఈ హద్దులు నిర్ణయించబడేవి. వ్యవస్థలోని సభ్యులందరూ వీటిని సామాజికంగా అంగీకరించేవారు.

ప్రశ్న 16.
సర్వే నిర్వహణకు ముందు కొత్తపల్లి గ్రామ ప్రజల పరిస్థితులు ఏమిటి?
జవాబు:
కొత్తపల్లి గ్రామంలో సర్వేకు పూర్వపరిస్థితులు:
1. సాగుభూమి కన్నా బీడు భూములు విస్తృతంగా ఉండేవి; 2. తక్కువ అక్షరాస్యత ; 3. శ్రామికులు తక్కువగా ఉండేవారు; 4. చిన్న కమతాలలో లేదా పొలాలలో క్రిమిసంహారకాలు లేదా ఎరువులు ఎక్కువగా వాడేవారు ; 5. పంట దిగుబడి తక్కువగా ఉండేది ; 6. గ్రామంలో నీటి సంరక్షణ నిర్మాణం ఒక్కటి కూడా లేదు. ఉత్పాదకత, ఆదాయాన్ని పెంపొందించే విధానాలు లేవు.

ప్రశ్న 17.
శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్ట్ గురించి రాయండి.
జవాబు:

శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్టు పోచంపాడు ప్రాజెక్టు అని కూడా అంటారు. ఇది గోదావరి నదిపై ఉన్న ప్రాజెక్టు, తెలంగాణా ప్రాంతంలో అధిక భాగానికి ఇది జీవనాధారం. కరీంనగర్, వరంగల్, ఆదిలాబాద్, నల్లగొండ, ఖమ్మం జిల్లా వాసుల అవసరాలను ఈ ప్రాజెక్టు తీరుస్తుంది. గోదావరి నదిపై, ఇతర రాష్ట్రంలో ఆనకట్ట నిర్మించడం వలన, ఎక్కువ శాతం నీరు ఆంధ్రప్రదేశ్ కు చేరకుండానే పై రాష్ట్రాలలో నిలువ చేయబడుతోంది. ఆగస్టు 2013 గణాంకాల ప్రకారం ఈ ప్రాజెక్టు యొక్క అంచనా వేయబడిన నీటి నిలువ సామర్థ్యం 80, 66 టి.ఎం.సి.లు.

ప్రశ్న 18.
బీడు భూములను ఎలా అభివృద్ధి పర్చవచ్చు?
జవాబు:
రోడ్ల వెంబడి, పొలాలు, కాలువల గట్ల వెంబడి ఉపయోగకరమైన జాతుల మొక్కలను పెంచడం ద్వారా బీడు భూములు అభివృద్ధి చేయవచ్చు. ఇందుకుగాను రైతులు అనేకచోట్ల 0.3 మీటర్ల ఎత్తు కట్టలను కట్టి, 10 మీటర్ల దూరానికి ఒకటి చొప్పున కాంటూర్ కందకాలను ఏర్పాటు చేశారు. సీతాఫలం మొక్కలతో పాటు అనేక ఉపయోగకరమైన జాతుల మొక్కలను, గెరిసీడియా మొక్కలను వారు పెంచడం మొదలు పెట్టారు. 2500 పండ్ల చెట్లు, టేకు చెట్లను నాటారు. ఇదే విధంగా బీడు భూములను అభివృద్ధి చేయవచ్చు.

ప్రశ్న 19.
పునరుద్దరించదగిన వనరులు (Reneuuable resources) అనగానేమి?
జవాబు:
మనం జీవించడానికి అవసరమయ్యే ఆహారం, నీరు, గాలి, నివాసం అన్నీ సహజ వనరుల నుండి లభిస్తాయి. కొన్ని సహజ వనరులు ఉపయోగించిన తరువాత, తిరిగి ఉత్పత్తి చేయబడుతాయి. వీటిని పునరుద్ధరింపదగిన వనరులు (Renewable resources) అంటారు.

ప్రశ్న 20.
పునరుద్దరింపలేని వనరులు (Non-reneuable resources) అనగానేమి?
జవాబు:
శిలాజ ఇంధనాలు వంటి వనరులను పునరుద్దరింపలేము. ఒకసారి వీటిని పూర్తిగా వాడుకున్నట్లయితే, అవి ఎప్పటికీ తరిగిపోయినట్లే. అతి తక్కువ కాలం ఇవి వినియోగించబడతాయి. కానీ, ఇవి తయారవ్వాలంటే చాలా కాలం పడుతుంది. వీటినే పునరుద్ధరింపలేని వనరులు (Non-renewable resources) అంటారు.

ప్రశ్న 21.
అదవులు చాలా ప్రాముఖ్యత గలవని అనుకోవటానికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
అడవులు చాలా ప్రాముఖ్యత కలిగినవి. ఎందుకంటే అంటార్కిటికా తప్ప మిగిలిన ఖండాలన్నింటిలోనూ అడవులు ఉన్నాయి. మొక్కలకు, జంతువులకు ఒక గొప్ప ఆవాసంగా ఉన్నాయి. ప్రపంచానికి అడవులు ఊపిరితిత్తులు వంటివి మరియు కొత్త జీవితానికి పోషకాలనందించే ప్రముఖ స్థానం వంటివి లెక్కలేనన్ని ఉత్పత్తులు అడవుల నుండి లభిస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 22.
అడవుల సంరక్షణలో రాజస్థానీయులు చూపిన చొరవ తెలపంది.
జవాబు:
రాజస్థాన్లో వైష్ణోయిలు చేసిన కార్యక్రమం మనకు మార్గదర్శకం. అమృతాదేవి, ఆమె కుమార్తెలు, వారి గ్రామస్తులందరూ కలిసి గ్రామ సమీపంలో ఉండే అడవుల్లోని వృక్షాలను కొట్టివేయకుండా కాపాడుకొన్నారు. ఇలాంటి అద్భుతమైన ఉద్యమాలు మనకు పర్యావరణాన్ని కాపాడుకోవడంలో స్ఫూర్తినిస్తాయి. అడవిని నరికి కలప సేకరించి రాజభవనం కట్టుకోవాలన్న రాజుగారికి వ్యతిరేకంగా పోరాటం చేసి అడవితో ప్రశాంతమైన సహసంబంధాన్ని గడపడానికి ప్రతిన పూనారు. ప్రకృతిని కాపాడేందుకు 29 నియమాలతో స్వయంచట్టం చేసుకున్నారు.

ప్రశ్న 23.
నేల ప్రాధాన్యత తెలపండి.
జవాబు:
ఆహారోత్పత్తికి నేల చాలా ముఖ్యమైనది. మనకు అవసరమైన పంటలు పండించాలంటే బాగా సారవంతమైన నేల ఉండాలి. వన్యజాతి మొక్కలు పెరగాలన్నా నేల అవసరం. మొక్కలు, జంతువులు మరియు ఇతర వనరులను సంరక్షించుకోవడానికి మనం చేసే అన్ని ప్రయత్నాలు నేల సంరక్షణ పైనే ఆధారపడి ఉంటాయి.

ప్రశ్న 24.
నేలకు నష్టాలు కలిగిస్తున్న కారకాలు తెలపండి.
జవాబు:
ఒక పొలంలో ఒకే రకం పంటను పలుమార్లు పండించడం వంటి లోపభూయిష్టమైన వ్యవసాయ పద్ధతులు నేలలోని పోషకాలను తొలగిస్తాయి. కొండ ప్రాంతాలను దున్నడం వలన నీరు, గాలి ద్వారా నేలకోత చాలా ఎక్కువవుతుంది.

ప్రశ్న 25.
జీవవైవిధ్యం అనగానేమి? దాని ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
జవాబు:
భూమిపై నివసిస్తున్న జీవులలో గల వైవిధ్యమే జీవవైవిధ్యం. ప్రకృతి నుండి మనకు లభించే ఉత్పత్తులు మరియు లాభాలన్నీ జీవవైవిధ్యం నుండి పొందుతున్నవే. ఆహార పదార్థాలు, వాటి నిర్మాణాలకు ఉపయోగించే పదార్థాలు, ఔషధాలు లభించాలన్నా మరియు పరిశుభ్రమైన, ఉపయోగకరమైన నేల ఉండాలన్నా జీవవైవిధ్యం ఎంతో అవసరం.

ఆహార వనరులు వైవిధ్యంగా, సమృద్ధిగా ఉండే విధంగా మనం జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడుకోవలసిన అవసరం ఉంది. ఆహారం కన్నా జీవవైవిధ్యం గొప్పది. ఉదాహరణకు ప్రపంచంలో మొత్తంలో 50,000 నుండి 70,000 వృక్ష జాతులను ఔషధాల తయారీలో వినియోగిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 26.
శిలాజ ఇంధనాల వినియోగం ఎలా తగ్గించవచ్చు?
జవాబు:
శిలాజ ఇంధనాలను జాగ్రత్తగా వినియోగిస్తూ, ప్రతి ఒక్కరూ వాటిని సంరక్షించాలి. విద్యుత్ దీపాలను, పరికరాలను వాడనప్పుడు స్వి ను ఆపివేయండి. విద్యుత్ను ఆదాచేసే పరికరాలను మాత్రమే కొనండి. వీలైనపుడు నడవడం, సైకిలను ఉపయోగించడం చేయాలి.

కార్ల వంటి సొంత వాహనాలలో కాకుండా బస్సులు, రైళ్లు వంటి ప్రజా రవాణా వ్యవస్థల ద్వారా ప్రయాణిస్తే లాభదాయకం. ఈ విధంగా చేస్తే సమాజానికి ఎంతో ఉపయోగం.

ప్రశ్న 27.
ఖనిజాల వినియోగం వలన భవిష్యత్ లో వచ్చే సమస్యలు ఏమిటి?
జవాబు:
భూమిలో ఖనిజ వనరులు తగ్గిపోతాయి. కనుగొనబడిన, గుర్తించబడిన చాలా ఖనిజాలు తరిగిపోతాయి. అల్యూమినియం, ఇనుము యొక్క ఖనిజ నిలువలు లేదా ఖనిజ నిక్షేపాలు కనుమరుగైపోతుండడం వలన వాటి ధరలు చాలా పెరిగిపోయే అవకాశం ఉంది. ఈ మూలకాలతో తయారుచేసే పరికరాలు, యంత్రాల యొక్క ధరలు పెరిగి, వాటిని కొనడం మరియు వినియోగించడం కష్టమైపోతుంది.

10th Class Biology 10th lesson సహజ వనరులు 4 Marks Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
అడవి ఒక పునరుద్దరింపదగిన వనరు. కాని ప్రతి సంవత్సరం భూమిపై 36 మిలియన్ల ఎకరాల అడవులు నరికివేయబడుతున్న నేపథ్యంలో అవి పునరుద్ధరింపబడని వనరులుగా మారకుండుటకు నీవు ఎటువంటి సూచనలు చేస్తావు?
జవాబు:
ప్రపంచానికి అడవులు ఊపిరితిత్తులు వంటివి. అవి పునరుద్ధరింపబడని వనరుగా మారకుండా ఉండుటకు నేనిచ్చే సూచనలు :

1. సుస్థిర అటవీ విధానాల ద్వారా భవిష్యత్ తరాలవారికి అందచేయగలం.
2. చాలా తక్కువగా చెట్లను నరకడం.
3. సహజంగా చెట్లు, తిరిగి ఎదగటానికి అవకాశం కల్గించే పద్ధతులు పాటించాలి.
4. ఎత్తైన చెట్లు, పెద్ద చెట్లను నరికివేసే విధానాలను నిషేధించాలి.
5. పునఃచక్రీయ పద్ధతులు అవలంబించడం.
6. కలపకు బదులుగా ప్రత్యామ్నాయ వనరులను ఉపయోగించటం.
7. అడవులను దహించకుండా చేయడం.

ప్రశ్న 2.

పై పట్టికను పరిశీలించి, క్రింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వండి.
1) రెండు గ్రామములలో చిన్న రైతులు పండించడానికి అనుకూలమైన పంట ఏది?
జవాబు:
మొక్కజొన్న, వరి.

2) నీవు ఒకవేళ పెద్ద రైతువైతే ఏ పంట పండిస్తావు ?
జవాబు:
మిర్చి, వరి

3) A మరియు B గ్రామముల మధ్య ఏమైన పోలికలను గమనించావా?
జవాబు:
A మరియు B గ్రామాలలో చిన్న పెద్ద రైతు ఒకే రకమైన పంటలు పండిస్తున్నారు. A మరియు B గ్రామాలలో చిన్నకారు రైతు కంటే పెద్దకారు రైతు ఎకరాకు వచ్చే ఆదాయం ఎక్కువగా ఉంది. రెండు గ్రామాలలో పెద్ద రైతు ఎక్కువ ఆదాయాన్ని వరి, మిర్చి, మొక్కజొన్న పంటలలో పొందుతున్నారు.

4) పై పట్టికలో తక్కువ ఆదాయాన్ని ఇచ్చే పంట ఏది?
జవాబు:
పత్తి

5) పంటకు, ఆదాయంనకు ఏమైన సంబంధం ఉన్నదా? వివరించండి.
జవాబు:
ఉంది. పంట దిగుబడి ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు ఆదాయం ఎక్కువగా ఉంటుంది. (లేదా)
ఉండకపోవచ్చు. మార్కెటు అవసరాన్ని బట్టి ఆదాయం ఉంటుంది. వాణిజ్య పంటలకు ఎక్కువ ఆదాయం వస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
AR లు అనగానేమి? ఇవి పర్యావరణ సంరక్షణకు ఎలా ఉపయోగపడతాయి?
(లేదా)
పర్యావరణ సంరక్షణకు అవసరమయ్యే 4R సూత్రం వివరించండి.
జవాబు:
పర్యావరణ సంరక్షణకు నాలుగు నియమాలు పాటించాలి. అవి :

తగ్గించడం (Reduce) :
వనరులను తక్కువగా -వృథా చేయకుండా వినియోగించడం, కారుతున్న నల్లాలను, పంపులను సరిచేయడం, స్నానాల గదిలో షవర్ల వాడకం తగ్గించడం ద్వారా నీటి వినియోగాన్ని తగ్గించవచ్చు. అవసరం లేని సమయాల్లో విద్యుద్దీపాలను, ఫ్యాన్లను ఆపివేయడం వలన విద్యుచ్ఛక్తిని పొదుపు చేయవచ్చు.

తిరిగి వాడడం (Reuse) :
పారేయకుండా తిరిగి ఉపయోగించుకోవడం. కాగితాన్ని తిరిగి వాడడం వలన మొక్కలను కాపాడడమే కాకుండా కాలుష్యాన్ని తగ్గించినవారమవుతాము.

పునఃచక్రీయం (Recycle) :
ఇది అన్నిసార్లు సాధ్యం కాకపోవచ్చు. ఉదాహరణకు ప్లాస్టికను పునఃచక్రీయం చేయడమనేది చాలా క్లిష్టమైన, ప్రమాదకరమైన ప్రక్రియ. ప్లాస్టిక్కు గల సంక్లిష్టత వలన ఈ సమస్య ఉత్పన్నమవుతుంది. ప్లాస్టిక్ వలన ఎన్ని ఉపయోగాలు ఉన్నాయో అన్ని రకాల నష్టాలూ ఉన్నాయి. ఒక రకమైన ప్లాస్టికను అదే రకం నుండి పునఃచక్రీయం చేయాలి. కావున, వివిధ రకాల ప్లాస్టిక్ లను పునఃచక్రీయం చేయడానికి పునఃచక్రీయం ముందు వేరుచేయాలి. ఒక్కొక్క దానిని ఒక్కొక్క రకంగా రీసైకిల్ చేయాల్సి ఉంటుంది.

తిరిగి ఏర్పాటుచేయటం (Recover) :
మనం వాడుకొన్న వనరులను, తిరిగి నెలకొల్పటాన్ని తిరిగి ఏర్పాటు చేయటం అంటారు.
ఉదా : కర్మాగారాలు, రోడ్ల నిర్మాణం కోసం చెట్లను కొట్టివేసినపుడు, అడవులను నరికివేసినపుడు ప్రత్యామ్నాయంగా మరొకచోట చెట్లను పెంచటం అవసరం.

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింది పై (Ple) చార్టును విశ్లేషించి, దిగువనీయబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వ్రాయుము.

జవాబు:
i) వీటిలో శిలాజ ఇంధనాలను గుర్తించి రాయండి.
జవాబు:
బొగ్గు, సహజవాయువు, నూనెలు.

ii) వ్యర్థాలను ప్రధాన ఇంధన వనరులుగా భవిష్యత్తులో ఎందుకు అభివృద్ధి చేసుకోవాలి?
జవాబు:
భవిష్యత్ లో శిలాజ ఇంధనాలు తరిగిపోవచ్చు కనుక ప్రత్యామ్నాయ ఇంధనముగా వ్యర్థాలను భవిష్యత్తులో ఉపయోగించవచ్చును.

iii) శిలాజ ఇంధనాలపై దీర్ఘకాలం మనం ఎందుకు ఆధారపడలేము?
జవాబు:
శిలాజ ఇంధనాలు పునరుద్దరింపదగని వనరులు కనుక.

iv) శిలాజ ఇంధనాలకు ప్రత్యామ్నాయంగా ఉపయోగించగల ఇంధన వనరులు ఏవి?
జవాబు:
సౌరశక్తి, పవనశక్తి, తరంగశక్తి, అణుశక్తి, వ్యర్థాలు.

ప్రశ్న 5.
నీటి యాజమాన్యం కొరకు పాటించవలసిన సముదాయ ఆధారిత విధానాలు, రైతు ఆధారిత విధానాలను మరియు వాటి ప్రాధాన్యతను వివరించండి.
జవాబు:
సముదాయ ఆధారిత విధానాలు :
14 నీటిని నిలువ చేసే నిర్మాణాలు, 60 చిన్న ఇంకుడు గుంతలు, డైక్లు, 38 హెక్టార్ల పొలంగట్ల ద్వారా 28 ఎండిన బావులలోకి నీరు చేరేలా చేయడం జరిగింది. వర్షపు నీటిని నీటి వినియోగదారుల సంఘంగా ఏర్పడి సంరక్షించుకోగలిగారు. ఈ నిర్మాణాలలో నిలువ చేయబడిన నీరు భూగర్భజలాల నీటి మట్టాన్ని పెంచుటకు ఉపయోగించబడింది.

రైతు ఆధారిత విధానాలు :
వెడల్పు చాళ్ళు తీయడం, తక్కువ ఎత్తు పెరిగే పంటలను పెంచడం, కాంటూరు సేద్యం చేయడం, గట్ల మీద గెరిసిడియా చెట్లను పెంచడం, సూక్ష్మ సేద్య పద్ధతులు వంటివి వ్యక్తిగతంగా రైతులు వారి వారి పొలాలలో చేయడం జరిగింది. వీటి వలన నేల, వర్షపు నీరు, పోషకాలు దుర్వినియోగం కాకుండా కలుపు నివారణా పద్ధతులు పాటించడం, నైట్రోజన్ నిలువలను పెంచడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 6.
రైతు ఆధారిత విధానాల గూర్చి రాయండి.
జవాబు:

1. రైతు ఆధారిత విధానాల ద్వారా నేల, నీటి సంరక్షణ కార్యక్రమాలను అమలు చేశారు. వెడల్పు చాళ్లు తియ్యడం, తక్కువ ఎత్తు పెరిగే పంటలు పెంచడం, కాంటూర్ సేద్యం చేయడం మొదలైన యాజమాన్య పద్ధతులు పాటిస్తూ నేల, నీరు, పోషకాలు దుర్వినియోగం కాకుండా కాపాడుతారు.
2. కలుపు నివారణ పద్ధతులు పాటించడంతోబాటు 38 హెక్టార్ల పొలాల చుట్టూ దీర్ఘచతురస్రాకారంలో గట్ట కట్టడం, వాలులకు అడ్డంగా కాంటూర్ కందకాలు ఏర్పాటు చేయడం ద్వారా వర్షపు నీటిని సంరక్షించవచ్చు.
3. గట్లు బలంగా ఉండేందుకు. నేలలో నైట్రోజన్ నిల్వలు పెరిగేందుకు గట్టమీద గ్లైరిసీడియా (లెగ్యూమ్ మొక్క) లను పెంచుతారు. రైతులు ఉమ్మడిగా నీటిని వినియోగించుకోడం, సూక్ష్మ సేద్యం పద్దతులు చేస్తారు.
4. వెడల్పు చాళ్లు తీయడం, సూక్ష్మసేద్య పద్ధతులు పాటించడం వలన హెక్టారుకు 250 కిలోల పైగా జొన్నలు, 50 కిలోల పైగా మొక్కజొన్నలు అధిక దిగుబడి సాధించవచ్చు.
5. బిందు సేద్యం అమలు చేయడం వలన 70% నీటిని పొదుపు చేయవచ్చు.

ప్రశ్న 7.
అడవుల నరికివేత వలన కలిగే నష్టాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. కలప లేదా వ్యవసాయం లేదా అభివృద్ధి పేరిట ప్రజలు అడవులను నరుకుతున్నారు.
2. ప్రతి సంవత్సరం భూమిపై 36 మిలియన్ల ఎకరాల అడవులు (ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని సగభాగం కన్నా ఎక్కువ భాగం) నరికివేయబడుతున్నాయి.
3. అడవులను నరికివేయడం వలన వన్యజాతుల ఆవాసాలు నాశనమవుతాయి. నేలకోత ఎక్కువవుతుంది.
4. హరిత గృహ వాయువులు (Green house gases) విడుదలై, భౌగోళిక వెచ్చదనానికి (Global warming) దారితీస్తాయి
5. ప్రపంచంలో విడుదలయ్యే హరిత గృహ వాయువుల మొత్తంలో 15% వాయువులు అడవులను నరకడం వలననే విడుదలవుతున్నాయి.
6. అటవీ ఉత్పత్తుల సేకరణ కోసం, వంటచెరకుకు మరియు జీవనోపాధి కోసం, మనుగడ కోసం అడవులపై ఆధారపడి జీవించే ప్రజలు అడవులు నరకడం వలన చాలా నష్టపోతున్నారు.

ప్రశ్న 8.
అడవుల సంరక్షణకు పాటించవలసిన సుస్థిర పద్ధతులు తెలపండి.
జవాబు:
అడవులను కాపాడుకోడానికి సుస్థిర అటవీ పద్దతులు కొన్ని పాటించాలి. ఉదాహరణకు చాలా తక్కువగా చెట్లు నరకడం, సహజంగా చెట్లు తిరిగి ఎదగడానికి అవకాశం కలిగించే పద్ధతులను పాటించడం, ఎత్తయిన చెట్లు, పెద్ద పెద్ద చెట్లను పెద్ద ఎత్తున నరికివేసే విధానాలను నిషేధించడం మొదలైనవి.

పునఃచక్రీయ వలన చెట్లను సంరక్షించవచ్చును. ఉదాహరణకు చైనా మరియు మెక్సికో దేశాల ప్రజలు రాయడానికి మరియు ఇతర అవసరాలకు వాడే కాగితాన్ని, కార్డుబోర్డును తిరిగి వాడడం ద్వారా అడవులను సంరక్షిస్తున్నారు. ప్రపంచంలోని కాగితంలో సగభాగం తిరిగి వాడడం జరిగితే, ప్రపంచంలోని కొత్త కాగితానికి ఉన్న అవసరం తీరడమే కాకుండా భూమి పైనున్న చెట్లను కాపాడినట్లవుతుంది. కొన్ని కలప వస్తువులకు బదులుగా వెదురు వాడవచ్చు.

ప్రశ్న 9.
నేల సంరక్షణ విధానాలు తెలపండి.
జవాబు:

1. నేలల సంరక్షణా విధానాలలో కాంటూర్ పట్టి పంటల (Contour strip cropping) పద్ధతి ఒకటి. ఈ విధానంలో నేలవాలుకు అడ్డంగా, గాలివీచే దిశకు అడ్డంగా దున్ని ఒక్కొక్క వరుసలో ఒక్కొక్క రకం పంటను వేస్తారు. ఉదాహరణకు ఒక వరుసలో మొక్కజొన్న, మరొక వరుసలో గోధుమ, ఇంకొక వరుసలో క్లోవర్ (పులిచింత) పంటలు పండించడం.
2. వేరువేరు పంట మొక్కలు వేరువేరు రకాల వేరు వ్యవస్థలను, భిన్న పరిమాణంలో ఆకులను కలిగి ఉంటాయి. కాబట్టి నేలక్రమక్షయం జరగకుండా కాపాడుతాయి.
3. అలాగే పంటకోసేటపుడు కూడా ఒక్కొక్క మొక్కను లేదా చిన్న గుంపును తీసివేయడం వంటి ఎంపిక వంట పద్దతులు (Selective harvesting) పాటించడం వల్ల మిగిలిన మొక్కలు నేల కొట్టుకుపోకుండా పట్టి ఉంచుతాయి.

ప్రశ్న 10.
వనరుల సంరక్షణకు అంతర్జాతీయ సంస్థలు చూపుతున్న శ్రద్ధను తెలపండి.
జవాబు:
ఎన్నో అంతర్జాతీయ సంస్థలు వనరుల సంరక్షణ పట్ల శ్రద్ధ చూపుతున్నాయి. వర్షారణ్యాలను కాపాడడం, జంతువులు అంతరించిపోకుండా సంరక్షించడం మరియు గాలిని శుభ్రపరచడం వంటి కార్యకలాపాలను సంస్థ సభ్యులు బలపరుస్తున్నారు. 1948లో ప్రభుత్వ, ప్రైవేటు సమూహాల సమ్మేళనం ‘ద ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఫర్ ద కన్ఫర్వేషన్ ఆఫ్ నేచర్ (IUCN)’ ఏర్పడింది.

1980లో ఇది ప్రపంచ సంరక్షణా విధానాన్ని ప్రతిపాదించింది. ఎన్నో దేశాల ప్రభుత్వాలు వాటి సంరక్షణా పథకాలను అభివృద్ధి చేసుకోవడంలో IUCN విధానాలనే అనుసరించాయి. అంతేకాకుండా IUCN అనే సంస్థ ప్రమాదం అంచున ఉన్న వన్యజాతులను, జాతీయ ఉద్యానవనాలు, సంరక్షణా కేంద్రాలు, పర్యావరణానికి సంబంధించిన అంశాల స్థాయిని పరిశీలిస్తుంది.

ప్రశ్న 11.
మీ గ్రామంలో బావులు, చెరువులు ఎండిపోయాయి. భూగర్భజలాలు తగ్గిపోయాయి. ఇందుకు గల కారణాలను గుర్తించండి. మీ గ్రామంలోని రైతులందరూ కలిసి పనిచేస్తే నీటి కరవు తీరుతుందా?
జవాబు:
భూగర్భజలాలు తగ్గిపోవడానికి కారణాలు :

1. ఈ మధ్యకాలములో ఋతుపవనములు సకాలములో రాకపోవడము, వచ్చినా సరిపోయిన మొత్తములో వర్షములు ఇవ్వకపోవడం ప్రధాన కారణంగా భావించవచ్చు.
2. తక్కువ మొత్తంలో బోరుబావులు తవ్వి సాగునీటి అవసరాల కోసం విచక్షణారహితంగా వినియోగించడం. వీటి ద్వారా ఎక్కువ మొత్తంలో నీటిని ఉపయోగించటం వలన భూగర్భజల మట్టాలు పడిపోవడం జరిగినది.
3. ఆహార పంటలు ఎక్కువగా పండించుట వలన కూడా నీటి వినియోగం ఎక్కువ కావటం భూగర్భజలమట్టాలు పడిపోవడం జరుగుతుంది.
4. మా గ్రామంలోని రైతులందరూ ఉమ్మడిగా నీటిని వినియోగిస్తే పంటలకు నీటికొరత ఉండదు. మా ఊరిలో ఉన్న రైతులను నీటి సద్వినియోగం కొరకు ఉమ్మడిగా మరియు సూక్ష్మనీటిపారుదల పద్ధతులను అవలంబించవలసినదిగా సూచించడమైనది.
5. సూక్ష్మసాగునీటి పద్ధతులయిన బిందుసేద్యం, స్ప్రింక్లర్లు మొదలైనవి వినియోగించడం వలన నీటిని పొదుపుగా వాడటమే కాకుండా ఎక్కువ మొత్తంలో దిగుబడులు సాధించడం జరిగింది.

ప్రశ్న 12.
మీ గ్రామంలో తాగునీటికి, సాగునీటికి తీవ్రమైన కొరత ఉంది అనుకుందాం. దానిని నివారించడానికి నీవు ఇచ్చే సలహాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. నీటిని పొదుపుగా వాడుకోవలసిన అవసరాన్ని, సంరక్షించుకోవలసిన విధానాన్ని గురించి ప్రజలకు అవగాహన కల్పిస్తాను.
2. నీటి వాడకంలో వృథాను అరికట్టే విధంగా ప్రజలను ప్రోత్సహిస్తాను.
3. భూగర్భ జలమట్టాలను పెంచడానికి రీఛార్జి గుంటలను ఇళ్ళు మరియు పాఠశాల ఆవరణలో నిర్మించే విధంగా ప్రోత్సహిస్తాను.
4. బీడు భూముల్లో విరివిగా మొక్కలు నాటే కార్యక్రమాన్ని చేపడతాను.
5. రైతులు సూక్ష్మ నీటి సాగు పద్ధతులైన బిందుసేద్యం, స్ప్రింక్లర్స్ విధానాలను ఆచరించే విధంగా ప్రోత్సహిస్తాను.
6. అందుబాటులో ఉన్న నీటి వనరులను సామూహికంగా వినియోగించుకునే విధంగా రైతులను ప్రోత్సహిస్తాను.
7. ఇంకుడు గుంతలు మరియు చెరువులను తవ్వి వృథాగా పోయే వర్షపునీటిని పరిరక్షించి భూగర్భజలమట్టాలను పెంచడానికి ప్రయత్నిస్తాను.
8. వాటర్ షెడ్ పథకాల అమలును పర్యవేక్షిస్తాను.

ప్రశ్న 13.
సహజ వనరుల సద్వినియోగం దేశ ఆర్థికాభివృద్ధిలో ఎంతో దోహదం చేస్తుందని నీవు ఎలా చెప్పగలవు?
జవాబు:

1. గాలి, నీరు, నేల, ఖనిజాలు, ఇంధనాలు, మొక్కలు, జంతువులు భూమిపై ఉండే సహజ వనరులు.
2. వర్తమానంలో మరియు భవిష్యత్తులో జీవులన్నీ లాభం పొందాలంటే సహజ వనరులు సంరక్షించబడాలి.
3. ప్రజలు చాలా వరకు పునరుద్దరింపదగిన మరియు పునరుద్ధరింపలేని వనరులను నాశనం చేస్తుంటారు. మనుగడ కొనసాగించడమనేది, సహజ వనరులను విచక్షణతో ఉపయోగించడంపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
4. జంతువులు ఇతర ఆవాసాలకు తరలిపోయేలా వాటికి నష్టం చేకూరుస్తూ భవిష్యత్తులో ఉపయోగపడవలసిన వనరులను తరిగిపోయేలా చేస్తూ, నేడు అందుబాటులో ఉన్న వనరులన్నింటినీ నాశనం చేస్తూ మనం అభివృద్ధి యొక్క ప్రయోజనాలను లెక్కిస్తున్నాం.
5. అభివృద్ధి, సంరక్షణ రెండింటికీ ప్రాధాన్యమిస్తూ మనుగడ సాగించవచ్చును.
6. భావితరాలకు అవసరమయ్యే సహజవనరులను అందుబాటులో ఉండేవిధంగా మనం పర్యావరణాన్ని ఉపయోగించుకున్నట్లయితే అది సుస్థిరాభివృద్ధి అవుతుంది.
7. సుస్థిరంగా జీవించాలంటే మనం ఎన్నో రకాల వనరులను జాగ్రత్తగా వినియోగిస్తూ సంరక్షించుకోవాలి.

ప్రశ్న 14.
రైతులకు వ్యవసాయం ఎంపిక విధానంపై అవగాహన కల్పించటానికి నీవు చేపట్టే కార్యక్రమాలేవి?
జవాబు:

1. వ్యవసాయ సంబంధ మరియు అనుబంధ అంశాలపై రైతులకు అవగాహన కల్పించడానికి రైతు సదస్సులు ఏర్పాటు చేస్తాను.
2. రసాయనిక ఎరువులు కలిగించే నషాన్ని రైతులకు వివరించి ఆరానిక్ ఎరువులను వాడే విధంగా ప్రోత్సహిసాను.
3. మృత్తిక యొక్క సహజ స్వరూపాన్ని కాపాడవలసిన అవసరతను రైతులకు వివరిస్తాను. తద్వారా దిగుబడి ఎక్కువ సాధించుటకు రైతులను ప్రోత్సహిస్తాను.
4. దిగుబడులను పెంచడానికి రైతులు అధిక దిగుబడినిచ్చే వంగడాలను వినియోగించే విధంగా ప్రోత్సహిస్తాను.
5. మొక్కల సంఖ్యను అధికం చేయడానికి కణజాలవర్గన పద్ధతులను అవలంబించే విధంగా రైతులకు అవగాహన కలిగిస్తాను.
6. నీటిని పొదుపుగా వాడటానికి సూక్ష్మ సేద్య సాగునీటి పద్దతులైన బిందుసేద్యం మరియు స్ప్రింక్లర్ విధానమును అవలంబించే విధంగా రైతులకు సూచనలిస్తాను.
7. రెతులు సామూహికంగా నీటిని వినియోగించుకునే విధంగా ప్రణాళికలను రూపొందిస్తాను. తద్వారా పంట సాగుకు అతి తక్కువ మొత్తంలో నీరు వాడే విధంగా చూస్తాను.
8. వర్షపు నీటిని ఆదాచేయడానికి ఇంకుడు గుంతలు, చెరువులు నిర్మించే విధంగా రైతులను ప్రోత్సహిస్తాను.

10th Class Biology 10th lesson సహజ వనరులు 1 Mark Important Questions and Answers

ఉదాహరణలు ఇవ్వండి

1. బిందు సేద్యం అనేది ఒక రకమైన సూక్ష్మ నీటిపారుదల సాంకేతికత. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
స్ప్రింక్లర్

2. భూగర్భ జలాలు లేదా ఎండిన బోర్లను బాగా రీఛార్జ్ చేయడానికి పెర్కొలేషన్ ట్యాంక్ ఉపయోగించబదుతుంది. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
ఇంకుడు గుంటలు

3. రైతు ఆధారిత సేద్యానికి బ్రాడ్ బెడ్ ఫర్రో ల్యాండ్ ఫామ్ ఒక ఉదాహరణ. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
ఆకృతి నాటడం

4. పొడి ప్రాంతాల్లో పెరగడానికి అనువుగా ఉండే లెగ్యుమినస్ మొక్కకు ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
గ్లైరిసిడియా

5. శిలాజ ఇంధనాలకు పెట్రోలియం మరియు సహజ వాయువు ఉదాహరణలు. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
బొగ్గు

6. గోండు ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఒక రకమైన గిరిజనులు. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
చెంచు

7. జపాన్ ఆటోమొబైల్స్ తయారీలో రీసైకిల్ ముడి పదార్థాలను వాడుతున్న దేశం. ఇటువంటి దేశానికి మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు

8. సూర్యకాంతి విద్యుత్ ఉత్పత్తిలో ఉపయోగించే ప్రత్యామ్నాయ వనరు. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
పవన శక్తి

9. అడవి అంటే మనం నిర్వహించాల్సిన మరియు పరిరక్షించాల్సిన వనరు. ఇటువంటి మరో ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
నేల / నీరు

10. గ్లైరిసిడియా మొక్కల నేలను సారవంతం చేయటానికి ఉపయోగిస్తారు. ఇటువంటి మొక్కలకు మరో ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
సీతాఫల మొక్కలు

11. కాంటూర్ సేద్యం అనేది నేల సంరక్షణకు ఒక పద్ధతి. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
పంట మార్పిడి.

విస్తరించుము

12. ICRISAT ని విస్తరించండి.
జవాబు:
ఇంటర్నేషనల్ క్రాప్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఫర్ సెమీ – అరిడ్ ట్రాపిక్స్

13. T.M.Cని విస్తరించండి.
జవాబు:
వెయ్యి మిలియన్ క్యూబిక్ అడుగులు

14. B.B.F ని విస్తరించండి.
జవాబు:
బ్రాడ్ బెడ్ ఫర్రో

15. MTRని విస్తరించండి.
జవాబు:
మౌంటైన్ టాప్ రిమూవల్

16. 4Rని విస్తరించండి.
జవాబు:
తగ్గించటం (Reduce), పునర్వినియోగం (Re-use), పునఃచక్రీయము (Recycle), తిరిగి పొందటం (Recover).

17. I.U.C.Nని విస్తరించండి.
జవాబు:
ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఫర్ ది కన్జర్వేషన్ ఆఫ్

18. O.N.G.Cని విస్తరించండి.
జవాబు:
ఆయిల్ అండ్ నేచురల్ గ్యాస్ కార్పొరేషన్

19. U.N.D.P ని విస్తరించండి.
జవాబు:
ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం

20. FAOని విస్తరించండి.
జవాబు:
ఆహార మరియు వ్యవసాయ సంస్థ

దోషాన్ని గుర్తించి, సరిచేసి రాయండి

21. ఉపరితల నీటి పారుదల పద్దతి నీటి వినియోగాన్ని 70% తగ్గిస్తుంది.
జవాబు:
బిందు సేద్యం పద్దతి నీటి వినియోగాన్ని 70% తగ్గిస్తుంది.

22. ప్రతి సంవత్సరం భూమి అటవీ నిర్మూలనకు సుమారు 63 మిలియన్ ఎకరాల అడవిని కోల్పోతుంది.
జవాబు:
ప్రతి సంవత్సరం భూమి అటవీ నిర్మూలనకు సుమారు 36 మిలియన్ ఎకరాల అడవిని కోల్పోతుంది.

23. పులులను రక్షించడానికి చిప్కో ఉద్యమం ముడిపడి ఉంది.
జవాబు:
చెట్లు రక్షించడానికి చిప్కో ఉద్యమం ముడిపడి ఉంది.

24. నదీ జలాల pH 7 పైన ఉంటే నదీ జలాలు ఆమ్ల వ్యర్థాలతో కలుషితమవుతాయని చెబుతారు.
జవాబు:
నదీ జలాల pH 7 పైన ఉంటే నదీ జలాలు క్షార వ్యర్థాలతో కలుషితమవుతాయని చెబుతారు.

ఖాళీలను పూరించండి

25. ఫ్లో చార్టులో ఖాళీని పూరించండి.

జవాబు:
గాలి, సూర్యరశ్మి

26. అటవీ నిర్మూలన వలన ప్రపంచంలోని గ్రీన్‌హౌస్ గ్యాస్ ఉద్గారాలలో ……….. వెలువడుతుంది.
జవాబు:
15%

27. భూమిపై మంచినీటి శాతం …………
జవాబు:
2.5 – 2.75%

నేను ఎవరు?

28. మేము రాజస్థాన్లో గిరిజనులం. ప్రకృతిని పరిరక్షించదానికి మాకు 29 నియమాల సమితి ఉంది. మేము ఎవరు?
జవాబు:
బిష్ణోలు

29. నా కుమార్తె, మా గ్రామస్తులు మరియు నేను అటవీ స్థలం కోసం రాజు సైనికుడిచే చెట్లను నరికివేయకుండా కాపాడాము. నేను ఎవరు?
జవాబు:
అమృతా దేవి

30. నేను హిమాలయ లోయలలో అటవీ నిర్మూలనకు వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్నాను. మరియు అటవీ నిర్మూలనకు వ్యతిరేకంగా నా ఉద్యమాన్ని చిప్కో ఉద్యమం అంటారు. నేను ఎవరు?
జవాబు:
సుందర్‌లాల్ బహుగుణ

31. నేను పర్యావరణవేత్తని. నేను నర్మదా నదికి అడ్డంగా అనేక ఆనకట్టలను నిర్మిస్తున్నాను. నేను ఎవరు?
జవాబు:
మేధా పాట్కర్

32. నేను ఒక మొక్కను. నా విత్తనాలను బయోడీజిల్ ఉత్పత్తికి ఉపయోగిస్తారు. నేను ఎవరు?
జవాబు:
జట్రోపా కర్కస్ (అడవి ఆముదం)

33. మీరు గది నుండి బయలుదేరినప్పుడు లైట్ మరియు ఫ్యాన్ ఆపివేయండి. ఇది ఏ రకమైన R?
జవాబు:
తగ్గింపు

జతపరచుట

34. సరిగ్గా సరిపోలినదాన్ని గుర్తించండి.
షవర్ బాత్ మానటం – తగ్గింపు
స్నేహితులతో పుస్తకాలను పంచుకోండి – రీసైకిల్ చేయడం
లీకైన కుళాయిలను రిపేర్ చేయండి – పునర్వినియోగం
జవాబు:
షవర్ బాత్ మానటం – తగ్గింపు

35. సరిగ్గా సరిపోలినదాన్ని గుర్తించండి.
వస్త్ర సంచులను వాడండి – పునర్వినియోగం
పునర్వినియోగపరచదగిన బ్యాటరీలను
ఉపయోగించండి – తగ్గించడం
పెన్ను రీఫిల్ చేయండి – రీసైకిల్ చేయడం
జవాబు:
పునర్వినియోగపరచదగిన బ్యాటరీలను ఉపయోగించండి – తగ్గించడం

36. సరిగ్గా సరిపోలినదాన్ని గుర్తించండి.
జట్రోపా – శిలాజ ఇంధనం
గ్లిరిసిడియా – లెగ్యుమినస్ మొక్క
కస్టర్డ్ ఆపిల్ – జీవ ఇంధన కర్మాగారం
జవాబు:
గ్లిరిసిడియా – లెగ్యుమినస్. మొక్క

37. సరిగ్గా సరిపోలనిదాన్ని గుర్తించండి.
బ్రాడ్ బెడ్ ఫర్రో – రైతు ఆధారిత సేద్యం
వర్షాధార ఆనకట్ట – సమాజ ఆధారిత సేద్యం
పునరుత్పాదక వనరు – బొగ్గు
జవాబు:
పునరుత్పాదక వనరు – బొగ్గు

నినాదాలు

38. ర్యాలీ నిర్వహించడానికి మీ పాఠశాలలో ఈ క్రింది నినాదాలు తయారుచేయబడ్డాయి. ఏ సందర్భంగా ర్యాలీ నిర్వహిస్తారు?
చెట్టును కత్తిరించవద్దు – జీవితాన్ని కత్తిరించవద్దు
చెట్టును పెంచండి – వరదకు దూరంగా ఉండండి.
జవాబు:
జూన్-6 – ప్రపంచ పర్యావరణ దినం.

39. ఈ క్రింది నినాదాల యొక్క ఉద్దేశ్యం ఏమిటి?
నీరు జీవితాధారం.
ప్రతి నీటి చుక్కను లెక్కింపు చేద్దాం.
ఒక చుక్కను దాచండి – భవిష్యత్తును కాపాడండి.
జవాబు:
నీటి పొదుపు

40. కింది నినాదాల యొక్క ప్రాథమిక భావన ఏమిటి?
నూనె కంటే నేల విలువైనది.
రోజుకు ఒక చెట్టును నాటండి మరియు నేల కోతను దూరంగా ఉంచండి.
జవాబు:
నేల పరిరక్షణ

41. ఓజోన్ యొక్క ప్రాముఖ్యత ఈ క్రింది నినాదాలలో ప్రస్తావించబడింది. ఇది ఏ రకమైన కిరణాల నుండి మనలను రక్షిస్తుంది?
ఓజోన్ లేదు, డెడ్ జోన్ మాత్రమే
ఓజోన్ ప్రకృతి స్వంత సన్
జవాబు:
అతినీలలోహిత కిరణాలు

బొమ్మలపై ప్రశ్నలు

42.

ఈ లోగో దేనిని సూచిస్తుంది?
జవాబు:
సమగ్రాభివృద్ధి

43.

ఈ లోగో దేనిని సూచిస్తుంది?
జవాబు:
పునఃచక్రీయము

44.

ఈ చిత్రం ఏ 4R ను సూచిస్తుంది?
జవాబు:
తిరిగి వాడడం

10th Class Biology 10th lesson సహజ వనరులు 1 Mark Important Questions and Answers

1. భూగర్భ జలాలు తగ్గటానికి కారణం ………..
A) వర్షం పడకపోవడం
B) అడవుల నరికివేత
C) బోర్ బావుల సంఖ్య ఎక్కువైపోవుట
D) పైవన్నీ
జవాబు:
D) పైవన్నీ

2. తక్కువ నీటి సౌకర్యాలు ఉన్న ప్రాంతాలలో రైతులు అనుసరించదగిన విధానం
i) స్వల్పకాలిక పంటలు పండించడం.
ii) వ్యాపార పంటలు పండించడం.
iii) బిందు సేద్యం చేయడం.
iv) పంట విరామం ప్రకటించడం.
A) (i), (ii)
B) (i), (ii), (iii)
C) (i), (iv)
D) (iii), (iv)
జవాబు:
B) (i), (ii), (iii)

3. ఒక రైతు తన పంటపొలంలో కీటకాలను నివారించేందుకు తొండలను ప్రవేశపెట్టాడు. ఇది ఒక …..
A) పర్యావరణ నైతికత పద్ధతి
B) జైవిక నియంత్రణ పద్ధతి
C) జైవిక వ్యవస్థాపనం
D) జైవిక వృద్ధీకరణము
జవాబు:
B) జైవిక నియంత్రణ పద్ధతి

4. క్రింది వానిలో పునరుద్ధరింపలేని వనరు
A) నీరు
B) సౌరశక్తి
C) బొగ్గు
D) మృత్తిక
జవాబు:
C) బొగ్గు

5. అడవులను అధికంగా నిర్మూలిస్తే జరిగే పరిణామాన్ని
A) అగ్నిపర్వతాలు బ్రద్దలగుట
B) భూకంపాలు వస్తాయి.
C) భౌగోళిక వెచ్చదనం కలుగును
D) సునామీలు వస్తాయి.
జవాబు:
C) భౌగోళిక వెచ్చదనం కలుగును

6. ఇంధనాన్ని ఆదా చేసే మార్గం ఇది కాదు.
A) సైకిలను ఉపయోగించడం
B) కారుకు బదులు రైలులో ప్రయాణించడం
C) సెల్‌ఫోన్‌ను వాడడం
D) బావి నుండి నీటిని తోడుకోవడం
జవాబు:
C) సెల్‌ఫోన్‌ను వాడడం

7. గాలిని కలుషితం చేసే రేణురూప కలుషితం
A) CO₂
B) బూడిద
C) SO₂
D) CO
జవాబు:
B) బూడిద

8. క్రింది వృత్త రేఖాచిత్రంలో “నీటి పారుదల సౌకర్యాలు – విస్తీర్ణం” వివరాలు చూపబడ్డాయి. అందు భూగర్భ జల వనరుల శాతం ……………..

A) 40%
B) 45%
C) 43%
D) 48%
జవాబు:
C) 43%

9. IUCN యొక్క ప్రధాన విధి
A) వన్య ప్రాణుల ఆవాసాల పరిరక్షణ
B) మెట్ట పంటల అధ్యయనం
C) వైరల్ వ్యాధుల అధ్యయనం
D) నీటి పంటలు (wet land) వ్యవసాయ అధ్యయనం
జవాబు:
A) వన్య ప్రాణుల ఆవాసాల పరిరక్షణ

10. ఇంకుడు గుంట వలన ఉపయోగము ……..
A) వర్షాకాలంలో వచ్చే వరదలను అరికట్టడము
B) వ్యవసాయానికి నీరు అందించుట
C) వర్షపు నీటిని నిల్వచేయడము ,
D) భూగర్భజల మట్టాలను పెంచడము
జవాబు:
C or D

11. ఈ లోగో దీనిని సూచిస్తుంది ……. ఊహించండి.
A) రియూజ్
B) రెడ్యూస్
C) రీసైకిల్
D) అన్నీ
జవాబు:
C) రీసైకిల్

12. తరిగిపోని ఇంధన వనరుకు ఉదాహరణ
A) సహజవాయువు
B) పెట్రోలు
C) సౌరశక్తి
D) వంటచెరకు
జవాబు:
C) సౌరశక్తి

13. భూగర్భ జల మట్టాలను పెంచాలంటే …………
A) బావులు తవ్వాలి
B) కాలువలు తవ్వాలి
C) రోడ్లను తవ్వాలి
D) ఇంకుడు గుంతలు తవ్వాలి
జవాబు:
D) ఇంకుడు గుంతలు తవ్వాలి

14. నేల సంరక్షణా పదతి
A) కాంటూర్ పద్ధతి
B) గడ్డి మొక్కల పెంపకం
C) పంటమార్పిడి పద్ధతి
D) పైవన్నీ
జవాబు:
D) పైవన్నీ

15. ఓజోన్ పొర వినాశనానికి కారణమైన వాయువు …………………
A) కార్బన్ డై ఆక్సెడ్
B) ఆక్సిజన్
C) క్లోరోఫ్లోరోకార్బన్స్
D) నైట్రోజన్ డై ఆక్సెడ్
జవాబు:
C) క్లోరోఫ్లోరోకార్బన్స్

16. UNDP అనగా……………….
A) United Nations Development Plan
B) United Nations Development Programme
C) United Nations Drought Programme
D) United Nations Dropout Programme
జవాబు:
B) United Nations Development Programme

17. ICRISAT ఉన్న ప్రదేశం
A) బెంగళూరు
B) హైదరాబాద్
C) చెన్నై
D) పుణె
జవాబు:
B) హైదరాబాద్

18. ఈ గుర్తు దేనిని సూచిస్తుంది?

A) UNDP
B) ఇంకుడు గుంతలు
C) సుస్థిర అభివృద్ధి
D) పునః చక్రీయం లోగో
జవాబు:
C) సుస్థిర అభివృద్ధి

19. క్రింది వాక్యా లలో సరియైనది.
a) అభివృద్ధి అవసరం
b) అభివృద్ధి పర్యావరణ స్నేహపూర్వకంగా ఉండాలి.
A) a సరియైనది, b తప్పు
B) a తప్పు, b సరియైనది.
C) a, b రెండూ తప్పు
D) a, b రెండూ సరియైనవి.
జవాబు:
D) a, b రెండూ సరియైనవి.

20. తక్కువ నీటి సౌకర్యాలు ఉన్న ప్రాంతాలలో రైతులు అనుసరించదగిన విధానం
1) స్వల్పకాలిక పంటలు పండించడం
2) వ్యాపార పంటలు పండించడం
3) బిందు సేద్యం చేయడం
4) పంట విరామం ప్రకటించడం
A) 1, 3
B) 2, 3
C) 1, 4
D) 3, 4
జవాబు:
A) 1, 3

21. దోమల జనాభా పెరుగుటకు కారణం
A) సముద్రపు నీరు
B) నదులలో ప్రవహించే నీరు
C) కాలువలలో ప్రవహించే నీరు
D) నిలకడగా ఉండే నీరు
జవాబు:
D) నిలకడగా ఉండే నీరు

22. సరి అయిన వాక్యాన్ని గుర్తించండి.
A) గ్యాసన్ను ఆదా చేయటానికి ప్రెషర్ కుక్కర్ వాడాలి.
B) ఉడికించటానికి ఎక్కువ నీరు వాడాలి.
C) వండే ముందు పదార్థాలను నానబెట్టకూడదు.
D) అన్ని అమర్చుకోకుండా స్టవ్ వెలిగించాలి.
జవాబు:
A) గ్యాసన్ను ఆదా చేయటానికి ప్రెషర్ కుక్కర్ వాడాలి.

23. అడవులు లేని ఖండం
A) ఆర్కిటిక్
B) ఆసియా
C) ఆస్ట్రేలియా
D) అంటార్కిటికా
జవాబు:
D) అంటార్కిటికా

24. మన ఇంట్లో గ్యాస్ పొదుపు చేసే మార్గం.
A) వంటలో ఎక్కువ నీరు వాడాలి.
B) వండే ముందు పదార్థాలు నానబెట్టాలి.
C) వండే ముందు పదార్థాలు ఫ్రిజ్ లో పెట్టాలి.
D) గ్యాస్పోయ్యికి పెద్ద బర్నర్ వాడాలి
జవాబు:
B) వండే ముందు పదార్థాలు నానబెట్టాలి.

25. ఈ మధ్య జరిపిన పరిశోధనలలో పొద్దుతిరుగుడు పంట దిగుబడి తగ్గడానికి కారణం ఏమని తెలిసింది?
A) పరాగ సంపర్కానికి తోడ్పడే కీటకాల సంఖ్య తగ్గిపోవడం
B) రసాయన ఎరువుల వాడకం వల్ల
C) కరువు పరిస్థితులు
D) పైవేవీ కాదు
జవాబు:
A) పరాగ సంపర్కానికి తోడ్పడే కీటకాల సంఖ్య తగ్గిపోవడం

26. భూగర్భ జలాలు పెంచుటకు చేయవలసినది
A) ఎక్కువ బోరుబావులు తవ్వడం
B) అడవుల నిర్మూలన
C) పట్టణీకరణ
D) ఇంకుడు గుంతల ఏర్పాటు
జవాబు:
D) ఇంకుడు గుంతల ఏర్పాటు

27. రైతులు గెరిసిడియా పెంచుటకు కారణం
A) కాలుష్యం తగ్గించుటకు
B) నేలలో నైట్రోజన్ నిల్వలు పెరిగేందుకు
C) కలుపు మొక్కల నియంత్రణకు
D) పశుగ్రాసం కొరకు
జవాబు:
B) నేలలో నైట్రోజన్ నిల్వలు పెరిగేందుకు

మీకు తెలుసా?

* నీటి ప్రవాహాలకు అడ్డంగా రాళ్ళ, మట్టితో అడ్డుకట్టలు కట్టి ఏర్పాటు చేసే నీటి నిల్వలను ఇంకుడు చెరువులు, (Percolation tanks) అంటారు. బంకమట్టి, ఇసుక, కంకర, గులకరాళ్ళు మొదలైన వాటిని బాగా కలిపి ఒకదానిపైన ఒకటి వచ్చేటట్లుగా పొరలు పొరలుగా చెరువు నేలను, అంచుల వెంబడి కప్పుతారు. తరువాత దీనిని గట్టిగా కుదురుకునేలా చేస్తారు. వ్యవసాయం కోసం నీటిని సరఫరా చేయడానికి మట్టికట్టకు తూము ఏర్పాటు చేస్తారు. పూర్తి నీటి నిల్వ మట్టానికి అడుగు మట్టానికి మధ్య నాలుగోవంతు ఎత్తులో తూమును ఇంకుడు చెరువు ఏర్పాటు చేస్తారు. అందువల్ల తగినంత నీటిని విడుదల చేసుకోడానికి వీలు కలుగుతుంది.

* గత కొన్ని సంవత్సరాల నుండి ఋతుపవనాల రాకడలో మార్పులు సంభవించడం వలన, భూగర్భజలాల వినియోగంపై ఒత్తిడి పెరిగింది. డ్రిల్లింగ్, లోతైన గొట్టపు బావులు, బోరు బావులను తవ్వడం వంటి చర్యల వలన విచక్షణారహితంగా రాష్ట్రంలోని భూగర్భజలాన్ని వాడడం వలన, ఈ వనరు బాగా తరిగిపోతున్నది. మన రాష్ట్రంలో 1998-2002 మధ్య కాలంలో సరాసరిగా నీటి స్థాయి 3 మీటర్ల దాక తగ్గింది.

* పూర్వం వాటర్‌షెడ్ (రెండు నదులు లేదా కాలువల మధ్య గల భూ ప్రాంతం) ఆధారంగా, నిపుణులైన రైతుల గ్రామ సరిహద్దులను నిర్ణయించేవారు. రెండు గ్రామాల మధ్య గల మురుగు నీటి పారుదల వ్యవస్థ ఆధారంగా, ఈ హద్దులు నిర్ణయించబడేవి. వ్యవస్థలోని సభ్యులందరూ వీటిని సామాజికంగా అంగీకరించేవారు.

* శ్రీరాంసాగర్ ప్రాజెక్టును పోచంపాడు ప్రాజెక్టు అని కూడా అంటారు. ఇది గోదావరి నదిపై ఉన్న ప్రాజెక్టు, తెలంగాణా ప్రాంతంలోని అధిక భాగానికి ఇది జీవనాధారం. కరీంనగర్, వరంగల్, ఆదిలాబాద్, నల్లగొండ, ఖమ్మం జిల్లావాసుల అవసరాలను ఈ ప్రాజెక్టు తీరుస్తుంది. గోదావరి నదిపై ఇతర రాష్ట్రంలో ఆనకట్ట నిర్మించడం వలన, ఎక్కువ శాతం నీరు ఆంధ్రప్రదేశ్ కు చేరకుండానే పై రాష్ట్రాలలో నిలువ చేయబడుతోంది. ఆగస్టు 2013 గణాంకాల ప్రకారం ఈ ప్రాజెక్టు యొక్క అంచనా వేయబడిన నీటి నిలువ సామర్థ్యం 80.66 టి.ఎం.సి.లు.

* ప్రపంచంలోని చాలా ప్రాంతాలలో నీటి వినియోగంపై నిషేధాలు ఉన్నాయి. ఆస్ట్రేలియాలో కరవు వల్ల సంభవించిన తీవ్రమైన నీటి కొరత వలన తోటలకు నీళ్ళు పెట్టడం, వాహనాలు కడగడం, ఈత కొలను నీటితో నింపడం వంటి కార్యకలాపాలు నిషేధించాలని ఉత్తర్వులు జారీ చేశారు. అందువల్ల ప్రజలలో నీటి వినియోగంపై అవగాహన కలిగింది. వృథాను అరికట్టగలిగారు.

* బయో డీజిల్ ఉత్పత్తికి జట్రోపా కర్కాస్ యొక్క విత్తనాలు వాడడం అనేది శక్తి సుస్లిరత్వాన్ని సాధించడంలో భారతదేశం యొక్క ప్రణాళికలో ముఖ్యమైన ఘట్టం. జట్రోపా మొక్కల పెంపకంపై ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం, రిలయన్స్ కంపెనీతో ఒక ఒప్పందాన్ని చేసుకుంది. జట్రోపా మొక్కలను పెంచి నాణ్యమైన బయో డీజిల్ ను ఉత్పత్తి చేయడానికి ఈ కంపెనీ కాకినాడ వద్ద 200 ఎకరాల స్థలాన్ని సేకరించింది. జీవ ఇంధనాలను తయారుచేసే పద్దతిని బయో ఎస్టరిఫికేషన్ అంటారు.

పునశ్చరణ

These AP 9th Physical Science Important Questions and Answers 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం will help students prepare well for the exams.

AP Board 9th Class Physical Science 7th Lesson Important Questions and Answers వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం 1 Mark Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
వాహనాలలో రియర్ వ్యూ మిర్రర్ గా ఏ దర్పణాన్ని ఉపయోగిస్తారు?
జవాబు:
వాహనాలలో రియర్ వ్యూ మిర్రర్ గా కుంభాకార దర్పణాన్ని ఉపయోగిస్తారు.

ప్రశ్న 2.
నాభ్యాంతరం, వక్రతా వ్యాసార్ధముల మధ్య సంబంధాన్ని వ్రాయండి.
జవాబు:
నాభ్యాంతరానికి రెట్టింపు దూరమే వక్రతా వ్యాసార్ధము. (R = 21)

ప్రశ్న 3.
ఇచ్చిన పటాన్ని పూర్తిగా గీసి, ప్రతిబింబాన్ని గీయండి.

జవాబు:

ప్రశ్న 4.
5 సెం.మీ. వక్రతా వ్యాసార్థం గల కుంభాకార దర్పణం ముందు 5 సెం.మీ. దూరంలో 1 సెం.మీ. ఎత్తు గల వస్తువును ఉంచినప్పుడు ఏర్పడే ప్రతిబింబాన్ని కిరణ చిత్రం ద్వారా చూపండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 5.
దర్పణ సూత్రంలోని వస్తుదూరం విలువ (u) ఎల్లప్పుడూ ఋణాత్మకంగా ఉండటానికి కారణం ఊహించి రాయంది.
జవాబు:

1. పతన కాంతి దిశను ధనాత్మకంగా తీసుకోవడం
2. వస్తు దూరాన్ని పతన కాంతికి వ్యతిరేక దిశలో ధృవం నుండి వస్తువు వరకు గల దూరంగా పరిగణించడం.

ప్రశ్న 6.
పుటాకార దర్పణం యొక్క ఏ ధర్మం ఆధారంగా సోలార్ కుక్కర్ తయారు చేయబడుతుంది?
జవాబు:
ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా వచ్చి పుటాకార దర్పణంపై పతనం చెందిన కాంతి కిరణాలు నాభి వద్ద కేంద్రీకరింపబడుతాయి అనే ధర్మం ఆధారంగా సోలార్ కుక్కర్ తయారు చేయబడుతుంది.

ప్రశ్న 7.
కుంభాకార దర్పణ నాభ్యంతరం 50 సెం.మీ. అయిన దర్పణ వక్రతా వ్యాసార్ధం ఎంత?
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణ నాభ్యంతరం = (f) = 50 సెం.మీ.
దర్పణ వక్రతా వ్యాసార్ధం = R
∴ f = \(\frac{R}{2}\) ⇒ R = 2f = 2 × 50 = 100 సెం.మీ.

ప్రశ్న 8.
గాలిలో ఉన్న పుటాకార దర్పణ నాభ్యంతరం f. దీనిని నీటిలో పూర్తిగా ముంచినపుడు దాని నాభ్యంతరంలో మార్పు వస్తుందా? రాదా? ఎందుకు?
జవాబు:
ఏ దర్పణమైనా, తనపై పతనమయ్యే కాంతి కిరణం యొక్క పతనకోణం, దాని తలాన్ని తాకే కోణంకు సమానము అగును. కనుకనే దర్పణపు నాభ్యంతరంలో మార్పు రాదు.

ప్రశ్న 9.
ఫుటాకార దర్పణ ఆవర్ధనం – 1. అయితే క్రింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.
ఎ) వస్తుస్థానం, ప్రతిబింబి స్థానంలను తెలపండి.
బి) ప్రతిబింబ స్వభావాన్ని చర్చించండి.
జవాబు:
ఎ) పై సందర్భంలో వస్తుస్థానం – వక్రతా కేంద్రం ; ప్రతిబింబ స్థానం – వక్రతా కేంద్రం

బి) తలక్రిందులుగా వున్న, వాస్తవమైన వస్తు పరిమాణంకు సమాన పరిమాణం గల ప్రతిబింబం ఏర్పడును.

ప్రశ్న 10.
ఏ దర్పణాలను గోళాకార దర్పణాలు అంటారు?
జవాబు:
వక్రముగా ఉన్న పరావర్తన తలాలను కలిగి ఉన్నటువంటి దర్పణాలను, అంతర భాగములు గుల్లగా ఉన్న దర్పణాలను “గోళాకార దర్పణాలు” అంటారు.

ప్రశ్న 11.
ఫుటాకార దర్పణం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
గోళాకార దర్పణంలోని అంతర తలం పరావర్తన తలం అయ్యే దర్పణంను “పుటాకార దర్పణం” అంటారు.

ప్రశ్న 12.
కుంభాకార దర్పణం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
గోళాకార దర్పణంలోని బాహ్యతలం పరావర్తన తలం అయ్యే దర్పణంను “కుంభాకార దర్పణం” అంటారు.

ప్రశ్న 13.
దర్పణ నాభ్యంతరం మరియు వక్రతా వ్యాసార్ధానికి గల సంబంధమేమి?
జవాబు:
దర్పణ వక్రతా వ్యాసార్ధం, దాని నాభ్యంతరానికి రెండు రెట్లుండును.
∴ వక్రతా వ్యాసార్ధం (R) = 2 × నాభ్యంతరం (f)

ప్రశ్న 14.
దర్పణ సూత్రాన్ని రాయుము.
జవాబు:
దర్పణ సూత్రం = \(\frac{1}{f}=\frac{1}{u}+\frac{1}{v}\)
ఇక్కడ : f = నాభ్యంతరం, u = వస్తు దూరం, v = ప్రతిబింబ దూరం

ప్రశ్న 15.
ఏ కిరణాలను పారాక్సిల్ కిరణాలంటారు?
జవాబు:
ప్రధానాక్షానికి దగ్గరగా ఉండే కిరణాలను “పారాక్సిల్ కిరణాలు” అంటారు.

ప్రశ్న 16.
వృద్ధీకరణం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
గోళాకార దర్పణం వలన ఏర్పడిన ప్రతిబింబ పరిమాణం, అసలు వస్తు పరిమాణానికి గల నిష్పత్తిని “వృద్ధీకరణం” అంటారు.

ప్రశ్న 17.
మిధ్యా ప్రతిబింబం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
వస్తువు వలన ఏర్పడిన ప్రతిబింబాన్ని తెరపై పట్టలేని ప్రతిబింబమే మిథ్యా ప్రతిబింబం.

ప్రశ్న 18.
నిజప్రతిబింబం అంటే ఏమిటి?
జవాబు:
తెరపై పట్టగల ప్రతిబింబాన్ని “నిజప్రతిబింబం” అంటారు.

ప్రశ్న 19.
తెరపై ఏర్పడని ప్రతిబింబం ఏది?
జవాబు:
మిథ్యా ప్రతిబింబం తెరపై ఏర్పడదు.

ప్రశ్న 20.
దంతవైద్యులు ఎందుకు పుటాకార దర్పణాలు వాడతారు?
జవాబు:
పుటాకార దర్పణాలు దంతాల యొక్క మిథ్యా ప్రతిబింబాలను ఏర్పరుస్తాయి. కావున పుటాకార దర్పణాలను వాడతారు.

ప్రశ్న 21.
నాభ్యంతరం 20 సెం.మీ. లుగా గల దర్పణపు వక్రతావ్యాసార్థం ఎంత?
జవాబు:
నాభ్యంతరం = f = 20 సెం.మీ.
వక్రతా వ్యా సార్థం = R = 2f = 2 × 20 = 40 సెం.మీ.

ప్రశ్న 22.
సోలార్ కుక్కర్ లో పాత్రను ఎక్కడ ఉంచుతారు?
జవాబు:
నాభి బిందువు వద్ద ఉంచుతారు.

ప్రశ్న 23.
ఆవర్తనం ఎల్లప్పుడూ ఒకటి కంటే తక్కువగా ఉండే దర్పణం పేరేమిటి?
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణం.

ప్రశ్న 24.
ఏ ధర్మం ఆధారంగా దంతవైద్యులు పుటాకార దర్పణాన్ని వాడతారు?
జవాబు:
పుటాకార దర్పణ నాభి వద్ద బల్బునుంచినపుడు, ఆ బల్బు నుండి వచ్చే కాంతికిరణాలు దర్పణంపై పడి, పరావర్తనం చెందిన తరువాత ఒక దృఢమైన సమాంతర కాంతి కిరణ పుంజంగా వెలువడుతుంది. ఈ ధర్మం ఆధారంగానే దంతవైద్యులు పుటాకార దర్పణాన్ని ఉపయోగించి నోటి లోపలి భాగాలను పరిశీలించగలరు.

ప్రశ్న 25.
సోలార్ హీటర్ కుక్కర్ లో ఉపయోగించు సూత్రమేమి?
జవాబు:
అనంత దూరం నుండి వచ్చు కాంతి కిరణాలు, పెద్ద పెద్ద పుటాకార దర్పణాలపై పడి, పరావర్తనం చెందిన తరువాత ప్రధాన నాభిగుండా ప్రసరిస్తాయి (కేంద్రీకరించబడతాయి). ఈ ప్రధాన నాభి వద్ద ఉంచిన వస్తువు, ఈ కిరణాల వల్ల వేడెక్కుతుంది.

ప్రశ్న 26.
పుటాకార దర్పణం ద్వారా మిథ్యా ప్రతిబింబం ఏర్పరచుటకు వస్తువును ఎక్కడ ఉంచాలి? కిరణ చిత్రం గీయుము.
జవాబు:

పుటాకార దర్పణం యొక్క దర్పణ ధృవం (P), ప్రధాననాభి (F)ల మధ్య వస్తువును ఉంచినపుడు మిథ్యా ప్రతిబింబం ఏర్పడును.

ప్రశ్న 27.
“రియర్ వ్యూ మిర్రర్”గా ఏ దర్పణాన్ని వాడుతారు?
జవాబు:
“రియర్ వ్యూ మిర్రర్”గా కుంభాకార దర్పణాన్ని వాడుతారు.

ప్రశ్న 28.
కాంతికిరణాల ‘కేంద్రీకరణ’ అనగానేమి?
జవాబు:
దర్పణంపై పడిన కాంతికిరణాలు, పరావర్తనం చెందిన తరువాత, ఒక బిందువు వద్ద కేంద్రీకరింపబడినట్లయితే, ఆ కిరణాలను కేంద్రీకరణ కిరణాలు అంటారు.

ప్రశ్న 29.
కాంతికిరణాల ‘వికేంద్రీకరణ’ అనగానేమి?
జవాబు:
పరావర్తనం చెందిన కిరణాలు దర్పణం ఆవల ఏదో ఒక బిందువు నుండి వస్తున్నట్లుగా వుంటే ఆ కిరణాలను వికేంద్రీకరణ కిరణాలు అంటారు.

ప్రశ్న 30.
ఒక దర్పణం యొక్క నాభ్యాంతరం 20 సెం.మీ. అయిన ఆ దర్పణ వక్రతా వ్యాసార్థం ఎంత?
జవాబు:
1 = 20 సెం.మీ.
వక్రతా వ్యా సార్థం (R) = 2f = 2 × 20 = 40 సెం.మీ.

ప్రశ్న 31.
ఒక పుటాకార దర్పణంపై పడిన కాంతి కిరణం, పరావర్తనం తరువాత తిరిగి అదే మార్గం గుండా వెళ్ళే సందర్భమేది?
జవాబు:
వక్రతా కేంద్రం గుండా ప్రయాణించి దర్పణంపై పడిన కాంతికిరణం, పరావర్తనం తరువాత తిరిగి అదే మార్గంలో వెనుకకు మరలుతుంది.

ప్రశ్న 32.
ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా ప్రయాణించి దర్పణంపై పడిన కాంతికిరణం పరావర్తనం తరువాత ఏ మార్గం గుండా ప్రయాణించును?
జవాబు:
పరావర్తన కిరణం ప్రధాన నాభిగుండా ప్రయాణించును.

ప్రశ్న 33.
ఒక గోళాకార దర్పణం యొక్క వక్రతా వ్యాసార్థం 20 సెం.మీ. అయిన దాని నాభ్యంతరం ఎంత?
జవాబు:
వక్రతా వ్యాసార్ధం (R) = 20 సెం.మీ.
నాభ్యంతరం (f) = \(\frac{R}{2}\) = \(\frac{20}{2}\) = 10 సెం.మీ.

ప్రశ్న 34.
ఒక వస్తువు యొక్క నిటారైన, వృద్ధీకృత ప్రతిబింబాన్నిచ్చే దర్పణం ఏది?
జవాబు:
పుటాకార దర్పణం.

ప్రశ్న 35.
ఒక దర్పణం ముందు, 10 సెం.మీ. దూరంలో వస్తువు ఉంచినపుడు 3 రెట్లు వృద్ధీకృత ప్రతిబింబం ఏర్పడింది. అయిన ప్రతిబింబ స్థానమేది?
జవాబు:

ప్రతిబింబ దూరం = – 3 × 10 = -30 సెం.మీ. (దర్పణం వెనుక)

ప్రశ్న 36.
నిత్యజీవితంలో ఫుటాకార దర్పణాల రెండు ఉపయోగాలను పేర్కొనుము.
జవాబు:

1. దంతవైద్యులు నోటిలోపలి భాగాలను చూచుటకు
2. కార్ల హెడ్ లైట్లలో పరావర్తకాలుగా

ప్రశ్న 37.
కుంభాకార దర్పణాన్ని నిత్యజీవితంలో ఎక్కడ ఉపయోగిస్తారు?
జవాబు:

1. వాహనాల ‘రియర్ వ్యూ మిర్రర్’ గాను
2. వీధి దీపాలలో పరావర్తకాలుగాను వాడుతారు.

ప్రశ్న 38.
గోళాకార దర్పణాల యొక్క వినూత్న ఉపయోగాన్ని తెలుపుము.
జవాబు:
గోళాకార దర్పణాలను ATM లలో వాడుతున్నారు.

ప్రశ్న 39.
కుంభాకార దర్పణంతో కాగితాన్ని మండించగలమా? ఎందుకు?
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణ ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా వచ్చే కాంతి కిరణాలు పరావర్తనం చెందిన తరువాత వికేంద్రీకరించబడుతాయి. అందువల్ల కాగితాన్ని మండించలేము.

ప్రశ్న 40.
ఎక్కువ పరిధిలో దృశ్యాన్ని అందించగల దర్పణమేది?
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణాలు ఎక్కువ పరిధిలో దృశ్యానుభూతిని అందించగలవు. అందువలననే వీటిని వాహనాల ‘రియర్ వ్యూ మిర్రర్’గా వాడుతారు.

ప్రశ్న 41.
గోళాకార దర్పణాలలో మన ప్రతిబింబం సన్నగా లేక ఉబ్బినట్లుగా ఎందుకుంటుంది?
జవాబు:
గోళాకార దర్పణాలలో కాంతికిరణాల కేంద్రీకరణ లేదా వికేంద్రీకరణ వల్ల మన ప్రతిబింబం సన్నగా లేదా ఉబ్బినట్లుగా కనబడుతుంది.

ప్రశ్న 42.
నిజ ప్రతిబింబం, మిథ్యా ప్రతిబింబం మధ్య తేడాలను తెలపండి.
జవాబు:
నిజ ప్రతిబింబం తెరపై ఏర్పడుతుంది, మిథ్యా ప్రతిబింబం తెరపై ఏర్పడదు.

ప్రశ్న 43.
వాహనాల “రియర్ వ్యూ మిర్రర్స్”గా కుంభాకార దర్పణాలనే ఎందుకు వాడతారు? తెలపండి.
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణాలు ఎంత పెద్ద వాహనాన్ని అయినా దర్పణంలో కనబడేటట్లు చేస్తుంది మరియు ఎక్కువ ప్రాంతాన్ని దర్పణంలో చూపిస్తుంది. కాబట్టి కుంభాకార దర్పణాన్ని రియర్ వ్యూ మిర్రర్ గా వాడతారు.

ప్రశ్న 44.
పుటాకార, కుంభాకార దర్పణాలను గోళాకార దర్పణాలు అని ఎందుకు అంటారు?
జవాబు:
పుటాకార, కుంభాకార దర్పణాలను “గోళాకార దర్పణాలని” అంటారు. ఎందుకనగా

1. ఈ దర్పణాల పరావర్తన తలాలు ఒక గోళం యొక్క బాహ్య, అంతర తలాలుగా ఉంటాయి.
2. ఈ దర్పణాల పరావర్తన తలాలు చదునుగా కాక ఉబ్బెత్తుగా లేక లోతుగా ఉంటాయి.

ప్రశ్న 45.
మిధ్యా ప్రతిబింబాన్ని కెమెరాలో ఫోటో తీయగలమా?
జవాబు:
అవును. మిథ్యా ప్రతిబింబాన్ని కెమెరాలో ఫోటో తీయగలము.

ప్రశ్న 46.
పతన బిందువు అనగా నేమి?
జవాబు:
దర్పణంపై కాంతి కిరణం పతనమయ్యే బిందువును ‘పతన బిందువు’ అంటారు.

ప్రశ్న 47.
వక్రతలాలపై పరావర్తనం చెందినపుడు పతనకోణం, పరావర్తన కోణం సమానంగా ఉంటాయా?
జవాబు:
ఉండవు, వక్రతలాలపై పతనకోణము, పరావర్తన కోణాలు వేరువేరుగా ఉంటాయి.

ప్రశ్న 48.
వాహనాలలో రియర్ వ్యూ మిర్రర్ గా ఏ దర్పణాన్ని ఉపయోగిస్తారు?
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణం

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం 2 Marks Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
నీ స్నేహితునికి వాహనాలలో ‘రియర్ వ్యూ మిర్రర్’ గా పుటాకార దర్పణం వాడతారా? కుంభాకార దర్పణం వాడతారా? అనే సందేహం కలిగింది. అతని సందేహాన్ని నివృత్తి చేయుటకు నీవు అతనిని ఏయే ప్రశ్నలు అడుగుతావు?
జవాబు:

1. రియర్ వ్యూ మిర్రర్ లో ప్రతిబింబం నిజ వస్తువు కన్నా చిన్నదా? పెద్దదా?
2. ఇచ్చిన దర్పణాలలో ఏ దర్పణం నిజ వస్తువు కన్నా చిన్న ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరుస్తుంది?
3. రియర్ వ్యూ మిర్రర్ లో వాడే దర్పణం ఏమిటి?

ప్రశ్న 2.
10 సెం.మీ. నాభ్యంతరం గల పుటాకార దర్పణం నుండి 30 సెం.మీ. దూరంలో 6 సెం.మీ. ఎత్తుగల వస్తువు ఉందనుకుందాం. దర్పణానికి ఎంత దూరంలో ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది? ప్రతిబింబ లక్షణాలు రాయండి.
జవాబు:
వసుదూరం = u= – 30 సెం.మీ.
నాభ్యాంతరం = f = – 10 సెం.మీ.
వస్తువు ఎత్తు = h₀ = 6 సెం.మీ.

ప్రశ్న 3.
సౌరశక్తిని దర్పణాలను ఉపయోగించుకొని ఏదైనా పాత్రను వేడిచేయుటకు మీరు చేసే ప్రయత్నాన్ని ప్రయోగ అమరిక పూర్వకంగా వివరించండి.
జవాబు:

1. పుటాకార దర్పణం సమాంతర సూర్యకిరణాలను నాభి వద్ద కేంద్రీకరించును.
2. పుటాకార దర్పణంతో ఒక చిన్న కాగితం ముక్కను మండించవచ్చును.
3. కర్ర లేదా ఇనుపబద్దలతో టి.వి. డిష్ ఆకారంలో ఫ్రేమను తయారు చేయుము.
4. “ఆక్రలిక్ అద్దం షీట్” ను సేకరించి మీ డిష్ యొక్క వ్యాసార్ధానికి సమానమైన ఎత్తు ఉండే విధంగా 8 లేదా 12 సమద్విబాహు త్రిభుజాలుగా ఆక్రలిక్ అద్దాలను కత్తిరించుము.
5. పటంలో చూపినట్లుగా త్రిభుజాకార అద్దాలను డిష్ ఫ్రేమ్ పై అంటించుము.
6. దీనిని సూర్యునికి అభిముఖంగా ఉంచి, దాని నాభిని కనుగొనుము.
7. ఆ నాభివద్ద పాత్రను ఉంచితే వేడెక్కును.
8. ఆ పాత్రలో ఏ పదార్థాన్ని ఉంచిన అది వేడెక్కును.
9. ఈ విధంగా సోలార్ కుక్కర్ ను తయారుచేయవచ్చును.

ప్రశ్న 4.
120 సెం.మీ. నాభ్యంతరం గల పెద్ద పుటాకార దర్పణం ముందు 40 సెం.మీ. దూరంలో నిలబడిన వ్యక్తికి ఆ దర్పణంలో కనిపించే తన ప్రతిబింబ లక్షణాలు రాయండి.
జవాబు:

1. ప్రతిబింబం దర్పణంలో ఏర్పడుతుంది
2. మిథ్యా ప్రతిబింబం
3. నిటారు ప్రతిబింబం.
4. వ్యక్తి కన్నా పెద్ద ప్రతిబింబం

ప్రశ్న 5.
సూర్యుని కాంతి అందుబాటులో లేనప్పుడు ఒక పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభ్యంతరాన్ని ప్రయోగ పూర్వకంగా మీరు ఎలా కనుగొంటారో తెలపండి.
జవాబు:
దర్పణం ఎదురుగా వస్తువు / కొవ్వొత్తిని ఉంచి ప్రతిబింబం తెరపై ఏర్పడేటట్లు చేయాలి. వస్తుదూరం, ప్రతిబింబ దూరాలను కొలిచి దర్పణ సూత్రంలో (\(\frac{1}{f}=\frac{1}{u}+\frac{1}{v}\) సూత్రంలో) సంజ్ఞాసాంప్రదాయం ప్రకారం విలువలను ప్రతిక్షేపించి నాభ్యాంతరం (f)ను లెక్కగట్టవచ్చు

(లేదా)

దర్పణం ఎదురుగా వస్తువు / కొవ్వొత్తిని మరియు తెరను ఒకే దూరంలో ఉంచి నిజ ప్రతిబింబం పొందేవరకు అమరికను సర్దుబాటు చేయాలి. దర్పణం నుండి తెరకు లేదా వస్తువుకు గల దూరాన్ని (వక్రతా వ్యాసార్ధాన్ని) కొలచి ఆ దూరంలో సగాన్ని ఆ దర్పణ నాభ్యంతరంగా పరిగణించాలి.

ప్రశ్న 6.
పుటాకార దర్పణం వలన ఏర్పడిన ప్రతిబింబం ఆవర్ధనం – 1. ఈ సమాచారం నుండి ప్రతిబింబ లక్షణాలను నాల్గింటిని రాయండి.
జవాబు:

1. ప్రతిబింబం వక్రతా కేంద్రం (C) వద్ద ఏర్పడింది.
2. ప్రతిబింబ పరిమాణం, వస్తుపరిమాణానికి సమానం.
3. ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడింది.
4. నిజ ప్రతిబింబం ఏర్పడింది.

ప్రశ్న 7.
పుటాకార దర్పణానికి ముందు 20 సెం.మీ. దూరంలో వస్తువునుంచామనుకుందాం. దాని నాభ్యంతరం 30 సెం.మీ. అయిన
a) ప్రతిబింబ దూరం ఎంత?
b) దర్పణానికి ఈ సందర్భంలో ఆవర్ధనం ఎంత?
జవాబు:

ప్రశ్న 8.
కుంభాకార దర్పణానికి ముందు 5 సెం.మీ. దూరంలో వస్తువుంది. దాని నాభ్యంతరం 10 సెం.మీ. అయితే
a) ప్రతిబింబ దూరం ఎంత?
b) దాని ఆవర్ధనం ఎంత?
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణము విషయంలో
a) వస్తుదూరము = u= – 5 సెం.మీ.
నాభ్యంతరం = f = + 10 సెం.మీ.
ప్రతిబింబ దూరము = v = ?

ప్రశ్న 9.
క్రింది పటంలో దర్పణధృవం (పోల్), నాభి, వక్రతా కేంద్రం, ప్రతిబింబ స్థానాలను గుర్తించండి.

జవాబు:

OB = వస్తువు
IG = ప్రతిబింబం
పటంలో ప్రతిబింబం C, F ల మధ్య ఏర్పడినది.

ప్రశ్న 10.
సుకుమార్ కారుకు ప్రక్కన గల అద్దంలో తన ముఖాన్ని చూసుకున్నాడు. దానిలో అతడి ప్రతిబింబం చిన్నదిగా కనిపించింది.
a) అది ఏ దర్పణం?
b) అతడు చూసుకున్న ప్రతిబింబ స్వభావం ఏమిటి?
c) పై ప్రతిబింబాన్ని చూపు కిరణ చిత్రం గీయండి.
జవాబు:
a) అది పుటాకార దర్పణం.
b) ప్రతిబింబ పరిమాణం వస్తువు కన్నా చిన్నదిగా కలదు.
c)

ప్రశ్న 11.
a) కారు హెడ్ లైట్లలో వాడే దర్పణం ఏమిటి?
b) కారులో బల్బును దర్పణ పరంగా ఎక్కడ ఉంచుతారు?
c) కారు హెడ్ లైలో బల్బు నుండి వెలువడిన కాంతి దర్పణంపై పడి పరావర్తనం చెందుతుంది. దీనిని తెలుపుతూ ఒక కిరణ చిత్రాన్ని గీయండి.
జవాబు:
a) కార్ హెడ్ లైట్లలో పుటాకార దర్పణం వాడతారు.
b) బల్బును దర్పణపు వక్రతా కేంద్రం వద్ద ఉంచుతారు.
c)

ప్రశ్న 12.

పటంలో చూపిన విధంగా కాంతికిరణం పుటాకార దర్పణంపై పడింది. ఆ కిరణం పరావర్తనం చెందుతుంది. ఈ క్రింది ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలను రాయండి.
i) ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా పోయే కాంతి కిరణం పుటాకార దర్పణాన్ని తాకి పరావర్తనం చెందినపుడు ఎలా పోతుంది?
ii) నాభి గుండా పోయే కిరణం పుటాకార దర్పణాన్ని తాకి పరావర్తనం చెందినపుడు ఎలా పోతుంది?
iii) పై ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఆధారంగా P వద్ద పడ్డ కిరణానికి పరావర్తన కిరణాన్ని గీయండి.
జవాబు:
i) ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా వచ్చిన కాంతి కిరణాలు పరావర్తనం చెందిన తర్వాత నాభి గుండా ప్రయాణిస్తాయి.
ii) నాభిగుండా పోయే కిరణం పుటాకార దర్పణాన్ని తాకి పరావర్తనం చెందినపుడు ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా ప్రయాణించును.
iii)

ప్రశ్న 13.
మీ యింట్లో గోళాకార దర్పణాలుగా అనిపించే వస్తువులు ఏవి?
జవాబు:

1. స్పూన్లు, స్టీలుగిన్నెలు, ప్లేట్ల బాహ్య ఉపరితలాలు కుంభాకార దర్పణాలుగాను, లోపలి ఉపరితలాలు పుటాకార దర్పణాలుగాను కనిపిస్తాయి
2. బాగా మెరుగు పెట్టబడిన ఏదైనా వస్తువు ఉపరితలము కుంభాకార దర్పణంగా పనిచేస్తుంది.

ప్రశ్న 14.
సోలార్ కుక్కర్లు, కారు హెడ్ లైట్లలో పరావలయాకారపు దర్పణాలు వాడతారు. ఎందుకు?
జవాబు:

1. పుటాకార దర్పణాలలో ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా వచ్చే కిరణాలన్నీ ప్రధాన నాభి వద్ద కేంద్రీకరింపబడకపోవచ్చు.
2. ప్రధానాక్షానికి చాలా దగ్గరగా వుండే కిరణాలు మాత్రమే ప్రధాన నాభి వద్ద కేంద్రీకరింపబడతాయి.
3. దీనిని నివారించడానికి పరావలయాకారపు దర్పణాలను వాడుతారు.

ప్రశ్న 15.
కిరణ చిత్రం ఆధారంగా పుటాకార దర్పణంలో ఈ క్రింది వాటిని గుర్తించండి.
1) దర్పణ ధృవం, 2) ప్రధానాక్షం, 3) వక్రతా వ్యాసార్ధం, 4) నాభీయ బిందువు, 5) నాభ్యంతరం.
జవాబు:

P దర్పణ ధృవం
F నాభీయ బిందువు
PR నాభ్యంతరం
PC వక్రతా వ్యాసార్ధం
PX ప్రధాన అక్షం

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం 4 Marks Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
సుధీర్ పుటాకార దర్పణ నాభ్యంతరాన్ని ప్రయోగ పూర్వకంగా కనుక్కోవాలి అని అనుకున్నాడు. ఐతే
a) అతనికి అవసరమయ్యే పరికరాలు ఏమిటి?
b) తెర అవసరం ఉందా? లేదా? వివరింపుము.
c) ప్రయోగంలో కనుగొను విలువలను పొందుపరచు పట్టికను రాయండి.
d) నాభ్యంతరాన్ని కనుగొనాలంటే ఈ ప్రయోగంలో అతడు ఉపయోగించాల్సిన ఫార్ములా ఏమిటి?
జవాబు:
a) పుటాకార దర్పణం యొక్క నాభ్యంతరాన్ని కనుగొనుటకు సుధీర్ కు కావలసిన పరికరాలు
1. కొవ్వొత్తి, 2. తెల్లకాగితం / డ్రాయింగ్ షీట్, 3) పుటాకార దర్పణం, 4) V – స్టాండ్, 5) కొలత టేపు లేదా మీటర్ స్కేలు

b) తెరను ఖచ్చితంగా ఉపయోగించాలి. ఎందుకంటే నిజ ప్రతిబింబాలు తెరపైనే ఏర్పడతాయి. ఇలా తెరపై ఏర్పడిన ప్రతిబింబాల దూరాలను సులభంగా కొలవచ్చును.

c) ప్రయోగంలో అతను కనుగొన్న విలువలను పొందుపరచడానికి ఉపయోగించే పట్టిక.

d) నాభ్యంతరం కనుగొనుటకు ఉపయోగించవలసిన సూత్రం.
\(\frac{1}{f}=\frac{1}{u}+\frac{1}{v}\)

ప్రశ్న 2.
20 సెం.మీ. నాభ్యంతరం గల పుటాకార దర్పణానికి ఎదురుగా ప్రధానాక్షంపై 30 సెం.మీ. దూరంలో 5 సెం.మీ. ఎత్తుగల వస్తువును ఉంచాం. ప్రతిబింబ దూరాన్ని, ప్రతిబింబ ఎత్తును కనుగొనండి.
జవాబు:
దత్తాంశం :
నాభ్యంతరం (f) = – 20 సెం.మీ. (పుటాకార దర్పణం)
వస్తుదూరం (u) = – 30 సెం.మీ. (సంజ్ఞా సాంప్రదాయం ప్రకారం)
వస్తువు ఎత్తు (h₀) = 5 సెం.మీ.

ప్రశ్న 3.
పుటాకార దర్పణ నాభ్యాంతరం ‘f’. దాని నాభి నుండి వస్తువుకు గల దూరం P. ప్రతిబింబం ఎత్తుల నిష్పత్తిని కనుగొనండి.
జవాబు:
పుటాకార దర్పణము గోళాకార దర్పణపు భాగము.

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింద ఇవ్వబడిన స్థానాలకు ఆవర్ధన విలువలను పుటాకార దర్పణానికి రాయండి. కారణాన్ని వివరించండి.
a) వస్తువు దర్పణ నాభి వద్ద ఉన్నప్పుడు
b) వస్తువు నాభి, ధృవం మధ్య ఉన్నప్పుడు
జవాబు:
పుటాకార దర్పణ విషయంలో

a) వస్తువు దర్పణ నాభి వద్ద ఉన్నపుడు దాని ఆవర్తనము విలువ -1 అగును.

కారణం :
ఈ సందర్భంలో వస్తువు కన్నా ప్రతిబింబ పరిమాణం ఎక్కువ, కనుక ఇది ఒక మిథ్యా ప్రతిబింబము. ప్రతిబింబం కటకం వెనుక ఏర్పడుచున్నది. కావున ఆవర్ధనము విలువ ఋణాత్మకమైనది.

ప్రతిబింబ స్వభావం :
ఇది వాస్తవమైన, తలక్రిందులైన, వృద్ధి చెందినది అయ్యి అనంతం వద్ద ఏర్పడును.

b) వస్తువు నాభి, ధృవం మధ్య ఉన్నపుడు దాని ఆవర్ధనము విలువ + 1 అగును.

కారణము :
ఈ సందర్భంలో ప్రతిబింబం, వస్తువున్న వైపే ఏర్పడుచున్నది కనుక ఆవర్తనము విలువ ధనాత్మకము మరియు ఇది ఒక మిథ్యా ప్రతిబింబము.

ప్రతిబింబ స్వభావం :
ఇది వాస్తవమైన, నిలువుగా వున్న, వృద్ధి చెందినది మరియు వస్తువున్న వైపే ఏర్పడును.

ప్రశ్న 5.
పూర్వకాలంలో రాజులు శత్రువుల ఓడలను, శిబిరాలను అద్దాలు ఉపయోగించి యుద్ధ సమయంలో తగులబెట్టేవారట.
అ) వారు ఉపయోగించిన అద్దాలు అంటే ఏమిటో ఊహించండి.
ఆ) శత్రువులను ఓడించడంలో వారు ఉపయోగించిన శక్తి ఏమై ఉంటుంది?
ఇ) ఇందుకోసం వారు ఏ పద్ధతిని ఉపయోగించి ఉంటారో ఊహించంది.
ఈ) దీనిని వివరించడానికి ఒక రేఖా చిత్రం గీయండి.

జవాబు:
అ) వారు ఉపయోగించిన అద్దాలు కుంభాకార, పుటాకార దర్పణాలు.
ఆ) శత్రువులను ఓడించటంలో వారు సూర్యకాంతి శక్తిని ఉపయోగించారు.
ఇ) వారు “కాంతి పరావర్తనం” అనే పద్ధతిని ఉపయోగించి ఉంటారు.

ప్రశ్న 6.
పుటాకార దర్పణం ముందు వివిధ స్థానాలలో వస్తువునుంచి ఏర్పడిన ప్రతిబింబ స్థానం, పరిమాణం, ప్రతిబింబ లక్షణాలను తెల్పుము. కిరణ చిత్రాలను గీయుము.
జవాబు:

ప్రశ్న 7.
గోళాకార దర్పణాలకు సంబంధించిన దర్పణ సూత్రాన్ని ఉత్పాదించుము.
జవాబు:
1) దర్పణ ప్రధానాక్షంపై గల బిందువు ‘O’ నుండి వచ్చిన కిరణం దర్పణంపై ప్రధానాక్షానికి 4 ఎత్తులో ఉన్న బిందువు A వద్ద పతనమై, పరావర్తనం తర్వాత తిరిగి ప్రధానాక్షంపై గల బిందువు I గుండా వెళుతుంది.

2) AC దర్పణానికి పతన బిందువు వద్ద లంబము
∠AOC = ∠CAI = θ మరియు
AP’ ⊥ PO

3) ∠AOP’ = α, ∠ACP’ = β మరియు
∠AIP’ = γ అనుకొనుము.

4) త్రిభుజంలో అంతర కోణాల మొత్తం బాహ్య కోణానికి సమానం.

5) త్రిభుజం AOC లో β = α + θ ⇒ θ = β – α → (1)
త్రిభుజం ACI లో γ = β + θ = γ – β = θ → (2)
(1) మరియు (2) ల నుండి 2β = α + γ → (3)

6) h విలువ చాలా తక్కువయినపుడు
i) P’ బిందువు, దర్శణ కేంద్రం P తో ఏకీభవించవచ్చును.
అపుడు P’O = PO, P°C = P’C మరియు P’I = PI అగును.
ii) పటంలో α, β , γ లు మరీ చిన్న కోణాలు కావున Tan విలువ చాలా తక్కువైనప్పుడు P విలువలు తీసుకొనగా P’P తో ఏకీభవిస్తుందని భావించిన

ప్రశ్న 8.
వృద్ధీకరణము అనగానేమి? దానికి సూత్రాన్ని ఉత్పాదించుము.
జవాబు:
వృద్దీకరణము :
వస్తు పరిమాణం, ప్రతిబింబ పరిమాణాల మధ్య గల నిష్పత్తిని “వృద్ధీకరణము” అంటారు.

సూత్ర ఉత్పాదన :

ప్రశ్న 9.
పుటాకార దర్పణం యొక్క ఏదైనా ఒక బిందువు వద్ద లంబాన్ని గీయుము.
జవాబు:

1. ‘P’ అనేది దర్పణం యొక్క దర్పణ కేంద్రం అనుకొనుము.
2. P, C గుండా గీసిన రేఖను ప్రధానాక్షం అంటారు.
3. ‘C’ అనేది వక్రతా కేంద్రం.
4. దర్పణంపై ఏదైనా ఒక బిందువు ‘A’ ను గుర్తించుము.
5. A, C లను కలుపుము.
6. AC అనే రేఖ దర్పణానికి A వద్ద లంబము.
7. ఇదే విధంగా దర్పణానికి ఏ బిందువు వద్దనుండైనా లంబాలు గీయవచ్చు.

ప్రశ్న 10.
నిత్య జీవితంలో కుంభాకార, పుటాకార దర్పణాల ఉపయోగాలను రాయుము.
జవాబు:
కుంభాకార దర్పణాలు :

1. బస్సులు, కార్లు, ట్రక్కులు, స్కూటర్లు వంటి వాహనాల ‘రియర్ వ్యూ మిర్రర్’ గా కుంభాకార దర్పణాలను వాడుతారు.
2. టెలిస్కోపులలో కుంభాకార దర్పణాలను వాడుతారు.

పుటాకార దర్పణాలు :

1. దంతవైద్యులు, కంటివైద్యులు పుటాకార దర్పణాలని వాడతారు.
2. మోటారు వాహనాల హెడ్ లైట్లలో పరావర్తకాలుగా పుటాకార దర్పణాలను వాడతారు.
3. సోలార్ కుక్కర్‌లో పెద్దపెద్ద పుటాకార దర్పణాలు వాడతారు.
4. టెలిస్కోలో కూడా పుటాకార దర్పణాలు వాడుతారు.

ప్రశ్న 11.
ప్రక్క పటంలో ‘A’ వద్ద ప్రతిబింబం స్పష్టంగాను, ‘B’ వద్ద కొంచెం మసక బారినట్లుగాను ఎందుకు కనిపిస్తుంది?
జవాబు:

1. A బిందువుకు ముందు లేదా తరువాత ఏదేని బిందువు (B) వద్ద తెరను ఉంచితే, పరావర్తన కిరణాలు తెరపై వివిధ బిందువులు చేరడం గమనించవచ్చు.
2. కాబట్టి ఈ కిరణాల వల్ల ప్రతిబింబం వివిధ బిందువుల వద్ద ఏర్పడుతుంది.

ఉదాహరణలు

ప్రశ్న 1.
15 సెం.మీ. నాభ్యంతరం గల పుటాకార దర్పణం ముందు 25 సెం.మీ. దూరంలో 4 సెం.మీ. ఎత్తుగల వస్తువును ఉంచాం. దర్పణానికి ఎంత దూరంలో ప్రతిబింబం ఏర్పడుతుంది ? ప్రతిబింబ లక్షణాలను తెలపండి.
జవాబు:
సంజ్ఞాసాంప్రదాయం ప్రకారం ;
దర్పణనాభ్యంతరం [ = – 15 సెం.మీ.
వస్తుదూరం u = – 25 సెం.మీ.
వస్తువు ఎత్తు h₀ = 4 సెం.మీ.
ప్రతిబింబ దూరం = v = ?
ప్రతిబింబం ఎత్తు h_i = ?

కావున, ప్రతిబింబం తలక్రిందులుగా ఏర్పడుతుంది. వస్తువు కంటే పెద్దగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 2.
ఒక పుటాకార దర్పణానికి ముందు 10 మి.మీ. పొడవు గల వస్తువును ఉంచిన, 5 మి.మీ.ల పొడవు గల వస్తు ప్రతిబింబం 30 సెం.మీ.ల దూరంలో దర్పణానికి ముందు ఏర్పడింది. దర్పణ నాభ్యంతర విలువ ఎంత?
జవాబు:
వస్తువు ఎత్తు = h₀ = 10 మి.మీ. = 1 సెం.మీ.
ప్రతిబింబ ఎత్తు = h_i = 5 మి.మీ. = 0.5 సెం.మీ.
ప్రతిబింబ దూరం = v = – 30 సెం.మీ.
నాభ్యంతరం = f = ?

ప్రశ్న 3.
3 సెం.మీ. ఎత్తుగల వస్తువును ఒక పుటాకార దర్పణానికి ముందు 15 సెం.మీ. దూరంలో ఉంచారు. ఆ దర్పణం యొక్క వక్రతా వ్యాసార్థం 20 సెం.మీ. అయిన ప్రతిబింబ లక్షణాలను కనుగొనండి. (v = – 30 సెం.మీ., m = – 2, h_i = – 6 సెం.మీ.)
జవాబు:

ప్రశ్న 4.
5 సెం.మీ. ఎత్తుగల వస్తువును ఒక కుంభాకార దర్పణానికి ముందు 10 సెం.మీ. దూరంలో ఉంచారు. ఆ దర్పణం యొక్క నాభ్యంతరము 15 సెం.మీ. అయిన ప్రతిబింబ లక్షణాలను కనుగొనండి. (v = + 6 సెం.మీ. ; m = 0.6; h_i = 3 సెం.మీ.)
జవాబు:

9th Class Physical Science 7th Lesson వక్రతలాల వద్ద కాంతి పరావర్తనం 1 Mark Bits Questions and Answers

1. చెవి, ముక్కు, గొంతు దాక్టర్లు (ENT) ఉపయోగించే దర్పణము
A) కుంభాకార దర్పణాలు
B) పుటాకార దర్పణాలు
C) సమతల దర్పణాలు
D) పరావలయ దర్పణాలు
జవాబు:
B) పుటాకార దర్పణాలు

2. ఒక విద్యార్థి 10 సెం.మీ. నాభ్యంతరం గల పుటాకార దర్పణాన్ని వాడి, ప్రయోగం చేస్తున్నాడు. ప్రమాదవశాత్తు అతని చేతి నుండి జారిపడి ఆ దర్పణం పగిలిపోయింది. అతడు పెద్ద ముక్క (దర్పణ భాగం)తో ప్రయోగాన్ని చేశాడు. అతడి ప్రయోగంలో పొందే నాభ్యంతరం విలువ ……………
A) 5 సెం.మీ.
B) 10 సెం.మీ.
C) 15 సెం.మీ.
D) 20 సెం.మీ.
జవాబు:
B) 10 సెం.మీ.

3. వస్తువును ఏ స్థానం వద్ద ఉంచినపుడు కుంభాకార కటకం అదే పరిమాణంలో తలక్రిందులైన, నిజ ప్రతిబింబాన్ని ఏర్పరచును?
A) C వద్ద
B) F వద్ద
C) F మరియు C వద్ద
D) F మరియు కటక దృక్ కేంద్రం వద్ద
జవాబు:
A) C వద్ద

4. టార్చ్, సెర్చ్ లైట్, వాహనాల హెడ్ లైట్లలో బల్బు ఉంచబడే స్థానం ………..
A) పరావర్తకపు నాభి మరియు ధృవంల మధ్య
B) పరావర్తకం నాభి వద్ద
C) పరావర్తకం యొక్క వక్రతా కేంద్రం వద్ద
D) పరావర్తకం యొక్క నాభి మరియు వక్రతా కేంద్రం మధ్య
జవాబు:
B) పరావర్తకం నాభి వద్ద

5. ఒక ఉపాధ్యాయుడు గోళాకార దర్పణానికి చేరువలో పెన్సిలను ఉంచాడు. వస్తువుకన్నా పెద్దదైన నిటారు ప్రతిబింబం దర్పణంలో ఏర్పడింది. ప్రతిబింబాన్ని పరిశీలించి దర్పణ స్వభావాన్ని ఊహించమని W, X, Y, Z విద్యార్థులను ఉపాధ్యాయుడు అడిగాడు. ఆ విద్యార్థులు కింది విధంగా సమాధానాలిచ్చారు
W – కుంభాకార దర్పణం
X- పుటాకార దర్పణం
Y- సమతల దర్పణం
Z – సమతల పుటాకార దర్పణం
వీరిలో సరియైన సమాధానాన్ని ఇచ్చిన విద్యార్థి
A) W
B) X
C) Y
D) Z
జవాబు:
B) X

6. క్రింది ఇవ్వబడిన కిరణ రేఖా చిత్రంలో గల ప్రతిబింబం (I) ఆవర్ధనం …………

A) M = – 1
B) M = 1
C) M = 0
D) M > 1
జవాబు:
A) M = – 1

7. ఒక పుటాకార దర్పణం ముందు 6 సెం.మీ. దూరంలో ఉంచబడిన వస్తువు ఆవర్తనం “-3″ అనగా ……..
A) ప్రతిబింబం 2 సెం.మీ దూరంలో దర్పణం ముందు ఏర్పడింది.
B) ప్రతిబింబం 2 సెం.మీ. దూరంలో దర్పణం లోపల ఏర్పడింది.
C) ప్రతిబింబం 18 సెం.మీ. దూరంలో దర్పణం ముందు ఏర్పడింది.
D) ప్రతిబింబం 18 సెం.మీ. దూరంలో దర్పణం లోపల ఏర్పడింది.
జవాబు:
C) ప్రతిబింబం 18 సెం.మీ. దూరంలో దర్పణం ముందు ఏర్పడింది.

8. దంత వైద్యుడు దంతాలను పరిశీలించటానికి …………….. ఉపయోగిస్తాడు.
A) పుటాకార దర్పణం
B) పుటాకార కటకం
C) కుంభాకార దర్పణం
D) సమతల దర్పణం
జవాబు:
A) పుటాకార దర్పణం

9. కింది వాటిలో ఏ దర్పణంగా కుంభాకార దర్పణాన్ని వినియోగిస్తాం?
A) షేవింగ్ కొరకు వాడే దర్పణం
B) కేంద్రీకరణకు వాడే దర్పణం
C) వాహనాలకు ‘రియర్ వ్యూ’ కొరకు వాడే దర్పణం
D) వాహనాల హెడ్ లైట్లలో పరావర్తన దర్పణం
జవాబు:
C) వాహనాలకు ‘రియర్ వ్యూ’ కొరకు వాడే దర్పణం

10. పుటాకార దర్పణం ఉపయోగించి వస్తువు కంటే పెద్దదైన మిధ్యా ప్రతిబింబం ఏర్పడాలంటే వస్తువునుఉంచవలసిన స్థానం
A) ‘F’ వద్ద
B) ‘C’ వద్ద
C) ‘C’ అవతల
D) F, Pల మధ్య
జవాబు:
D) F, Pల మధ్య

11. గోళాకార దర్పణపు వక్రతా వ్యాపారానికి, దాని నాభ్యంతరానికి గల నిష్పత్తి విలువ
A) 0. 4
B) 0.3
C) 0.5
D) 0.6
జవాబు:
C) 0.5

12. పుటాకార దర్పణం వల్ల ఏర్పడు ప్రతిబింబము
A) ఎల్లప్పుడూ నిజ ప్రతిబింబం
B) మిథ్యా ప్రతిబింబం
C) A మరియు B
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
C) A మరియు B

13. వాహనాలలో డ్రైవర్లు వాడు దర్పణం
A) కుంభాకార
B) పుటాకార
C) సమతల
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
A) కుంభాకార

14. ఎల్లప్పుడూ మిథ్యా ప్రతిబింబమును ఏర్పరచు దర్పణం
A) కుంభాకార
B) పుటాకార
C) సమతల
D) B లేదా C
జవాబు:
D) B లేదా C

15. సోలార్ కుక్కర్ లో వాడు దర్పణాలు
A) కుంభాకార
B) పుటాకార
C) సమతల
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
C) సమతల

16. పుటాకార దర్పణాల ఆవర్తనం విలువ
A) < 1 B) = 1 C) >1
D) చెప్పలేము
జవాబు:
A) < 1

17. ఒక గోళాకార దర్పణపు వక్రతా వ్యాసార్థం 20 సెం.మీ. అయిన దాని నాభ్యంతరం విలువ ………. సెం.మీ.
A) 10
B) 20
C) 30
D) 40
జవాబు:
A) 10

18. కుంభాకార దర్పణపు ఆవర్ధనం విలువ
A) < 1
B) = 1
C) 1
D) చెప్పలేము
జవాబు:
C) 1

19. గోళాకార దర్పణం ఏ గోళానికి సంబంధించినదో ఆ గోళ కేంద్రాన్ని దర్పణం యొక్క ….. అంటారు.
A) వక్రతా కేంద్రం
B) ప్రధాన నాభి
C) నాభ్యంతరము
D) వక్రతా వ్యాసార్ధం
జవాబు:
A) వక్రతా కేంద్రం

20. దర్పణం యొక్క జ్యామితీయ కేంద్రాన్ని …… అంటారు.
A) వక్రతా కేంద్రం
B) ప్రధాన నాభి
C) దర్పణ కేంద్రం
D) దర్పణం ఎత్తు
జవాబు:
C) దర్పణ కేంద్రం

21. దర్పణ వక్రతా కేంద్రం మరియు దర్పణ కేంద్రం గుండా పోయే రేఖను ……. అంటాం.
A) వక్రతా వ్యాసార్ధం
B) ప్రధానాక్షం
C) పతన కిరణం
D) పరావర్తన కిరణం
జవాబు:
B) ప్రధానాక్షం

22. ప్రధానాక్షానికి సమాంతరంగా ప్రయాణించే కాంతి కిరణాలు పుటాకార దర్పణం వల్ల ………………….. వద్ద కేంద్రీకరించబడతాయి.
A) వక్రతా కేంద్రం
B) దర్పణ కేంద్రం
C) ప్రధాన నాభి
D) అనంతదూరం
జవాబు:
C) ప్రధాన నాభి

23. దర్పణ ధృవానికి, దర్పణవక్రతా కేంద్రానికి మధ్య దూరాన్ని ఏమంటారు?
A) నాభ్యంతరం
B) నాభి
C) వ్యాసం
D) వక్రతా వ్యాసార్ధం
జవాబు:
D) వక్రతా వ్యాసార్ధం

24. దర్పణ ధృవానికి, నాభికి మధ్య దూరాన్ని …………… అంటారు.
A) నాభ్యంతరం
B) నాభి
C) వ్యాసం
D) వ్యాసార్ధం
జవాబు:
A) నాభ్యంతరం

25. నాభ్యంతరం మరియు వక్రతా వ్యాసార్ధాల మధ్య సంబంధాన్ని ………. గా రాయవచ్చు.
A) f = R
B) R = 2f
C) f = 2R
D) f = R + 2
జవాబు:
B) R = 2f

26. వస్తుదూరం, ప్రతిబింబదూరం మరియు నాభ్యంతరాల మధ్య సంబంధాన్ని ……… గా రాయవచ్చు.

జవాబు:
D

27. ఫటాకార దర్పణం పతనమైన సమాంతర కాంతి కిరణాలు పరావర్తనం చెందాక ………………….. వద్ద కేంద్రీకరింపబడతాయి.
A) నాభి
B) వక్రతా కేంద్రం
C) దర్పణ కేంద్రం
D) పరావర్తన తలం
జవాబు:
A) నాభి

28. తెరపై పట్టగల ప్రతిబింబాన్ని ………. ప్రతిబింబం అంటారు.
A) తెర ప్రతిబింబం
B) మిథ్యా ప్రతిబింబం
C) నిజ ప్రతిబింబం
D) దర్పణ ప్రతిబింబం
జవాబు:
C) నిజ ప్రతిబింబం

29. తెరపై పట్టలేని ప్రతిబింబమును …….. ప్రతిబింబం అంటారు.
A) తెర ప్రతిబింబం
B) మిథ్యా ప్రతిబింబం
C) నిజ ప్రతిబింబం
D) దర్పణ ప్రతిబింబం
జవాబు:
B) మిథ్యా ప్రతిబింబం

30. టివి యాంటెన్నా …. ఆకారంలో ఉంటుంది.
A) కుంభాకార
B) పుటాకార
C) సమతల
D) పరావలయ
జవాబు:
D) పరావలయ

31. కార్ల హెలైట్లలో వాడు దర్పణపు రకము ………
A) పుటాకార దర్పణం
B) కుంభాకార దర్పణం
C) పరావలయ దర్పణం
D) సమతల దర్పణం
జవాబు:
A) పుటాకార దర్పణం

32. దర్పణ సూత్రము ………

జవాబు:
A

33. సంజ్ఞా సాంప్రదాయం ప్రకారం అన్ని దూరాలను ………………. నుండి కొలవాలి.
A) ప్రతిబింబ పరిమాణం
B) వృద్ధీకరణం
C) వస్తు పరిమాణం
D) ప్రతిబింబ నిష్పత్తి
జవాబు:
B) వృద్ధీకరణం

34. వస్తువు ఎత్తు ప్రతిబింబం ఎతు ………….
A) దర్పణ కేంద్రం
B) నాభి
C) వక్రతా కేంద్రం
D) వస్తువు
జవాబు:
A) దర్పణ కేంద్రం

35. షాపింగ్ మాల్స్ లో సెక్యూరిటీ కొరకై వాదు దర్పణాలు …………..
A) కుంభాకార దర్పణాలు
B) పుటాకార దర్పణాలు
C) సమతల దర్పణాలు
D) పరావలయ దర్పణాలు
జవాబు:
A) కుంభాకార దర్పణాలు

36. …………. అనే శాస్త్రవేత్త దర్పణాలను వాడి శత్రువుల ఓడలను తగులబెట్టారు.
A) ఫెర్మాట్
B) గెలీలియో
C) న్యూటన్
D) ఆర్కిమెడిస్
జవాబు:
D) ఆర్కిమెడిస్

37. దర్పణ వృద్దీకరణము విలువ + 2 అయిన ప్రతిబింబము ……………. ఉండును.
A) మిథ్యా – నిటారుగా
B) చిన్నదిగా
C) A మరియు B
D) పెద్దదిగా
జవాబు:
A) మిథ్యా – నిటారుగా

38. కుంభాకార దర్పణంలో ఏర్పడే ప్రతిబింబ పరిమాణం ఎల్లప్పుడూ
A) వస్తువు పరిమాణం కన్నా ఎక్కువగా ఉంటుంది
B) వస్తు పరిమాణం కన్నా తక్కువగా ఉంటుంది
C) వస్తు పరిమాణంతో సమాన పరిమాణం కలిగి ఉంటుంది
D) వస్తు స్థానాన్ని బట్టి మారుతుంది
జవాబు:
B) వస్తు పరిమాణం కన్నా తక్కువగా ఉంటుంది

39. 15 సెం.మీ. వక్రతా వ్యాసార్థం గల పుటాకార దర్పణం ప్రధానాక్షంపై కొంత దూరంలో ఒక వస్తువును ఉంచాము. అప్పుడు ప్రతిబింబం దర్పణం నుండి 30 సెం.మీ. దూరంలో ఏర్పడితే వస్తు దూరం ఎంత?
A) 15 సెం.మీ.
B) 20 సెం.మీ.
C) 30 సెం.మీ.
D) 10 సెం.మీ
జవాబు:
D) 10 సెం.మీ

40. గోళాకార దర్పణంలో కొలిచే దూరాలన్నింటిని …………… కొలుస్తారు.
A) వస్తువు
B) దర్పణ నాభి
C) దర్పణ ధృవం
D) ప్రతిబింబం
జవాబు:
C) దర్పణ ధృవం

41. పుటాకార దర్పణంలో నిజవస్తువుకి, నిజ ప్రతిబింబానికి మధ్యగల గరిష్ట దూరం
A) 2
B) f
C) 4f
D) f/2
జవాబు:
A) 2

42. కింది జతలను పరిశీలించి జతపరుచగా

వస్తువు స్థానం	ప్రతిబింబస్థానం
1) C పైన	a) అనంత దూరం
2) F పైన	b) C ఆవల
3) C, F ల మధ్య	c) C పై

A) a, b, c
B) c, b, a
C) c, a, b
D) a, c, b
జవాబు:
C) c, a, b

43. రాజు కుంభాకార దర్పణం ఉపయోగించి ప్రయోగం చేశాడు. అతనికి ప్రతిబింబం అన్ని సందర్భాలలో ఏర్పడిన ప్రతి సందర్భములో
A) నిజ ప్రతిబింబం
B) మిథ్యా ప్రతిబింబం, వస్తు పరిమాణం కంటే తక్కువ
C) నిజ ప్రతిబింబ, వస్తు పరిమాణానికి సమానం
D) మిథ్యా ప్రతిబింబం వస్తు పరిమాణం కంటే ఎక్కువ
జవాబు:
D) మిథ్యా ప్రతిబింబం వస్తు పరిమాణం కంటే ఎక్కువ

44. పటంలో AB వస్తువు అయిన ప్రతిబింబం ఏర్పడు స్థానం

A) అదే స్థానంలో
B) C వద్ద
C) C, F ల మధ్య
D) F పై
జవాబు:
C) C, F ల మధ్య

45. పటంలో A’B’ ప్రతిబింబ స్థానం అయిన వస్తువు గల స్థానం

A) C పై
B) F పై
C) C, F లపై
D) F, P ల మధ్య
జవాబు:
D) F, P ల మధ్య

46. క్రింది వానిలో వేరుగా గల అంశం
A) వస్తువు P, F ల మధ్య ఉంచినా ప్రతిబింబము నుండి మిథ్యా ప్రతిబింబము
B) వస్తువు P, F ల మధ్య తప్ప మిగతా అన్ని సందర్భాలలో నిజప్రతిబింబం
C) వస్తువు P, F ల మధ్య తప్ప మిగిలిన అన్ని సందర్భాలలో తలక్రిందులైన ప్రతిబింబం
D) వస్తువు యొక్క ప్రతిబింబం ఎల్లప్పుడూ మిథ్యా ప్రతిబింబము
జవాబు:
D) వస్తువు యొక్క ప్రతిబింబం ఎల్లప్పుడూ మిథ్యా ప్రతిబింబము

47. పుటాకార దర్పణం ధృవం నుండి 15 సెం.మీ. దూరంలో వస్తువు ఉంచబడినది. దాని నాభ్యంతరం 10 సెం.మీ. అయిన ప్రతిబింబ దూరం
A) 15 సెం.మీ.
B) 20 సెం.మీ.
C) + 30 సెం.మీ.
D) – 30 సెం.మీ.
జవాబు:
D) – 30 సెం.మీ.

48. పటంలో వస్తు దూరం (u), ప్రతిబింబ దూరం (v), నాభ్యంతరం గ్ ఇవ్వబడ్డాయి. వాటిని సంజ్ఞా సాంప్రదాయం ప్రకారం అనుసరించి గణించగా

A) -u, -f, – υ
B) u, v, f
C) -u, + v, +f
D) +u, +v, -f
జవాబు:
A) -u, -f, – υ

49. కిరణ చిత్రాలను గీయుటకు నియమాలు ఇవ్వబడ్డాయి. క్రింది వాటిలో ఒకటి తప్పుగా కలదు. అది

జవాబు:
C

50. క్రింద ఇవ్వబడిన కిరణ రేఖా చిత్రంలో గల ప్రతిబింబం ఆవర్ధనం?

A) M = -1
B) M = 1
C) M = 0
D) M > 1
జవాబు:
A) M = -1

51. ఆవర్ధనానికి సూత్రం …………

జవాబు:
D) A మరియు B

52. బయటకు బుగ్గలా పొంగిన ఉపరితలం గల దర్పణం
A) పుటాకార
B) సమతల
C) కుంభాకార
D) పైవన్నీ
జవాబు:
C) కుంభాకార

These AP 8th Class Biology Important Questions 10th Lesson పీల్చలేము – తాగలేము will help students prepare well for the exams.

AP Board 8th Class Biology 10th Lesson Important Questions and Answers పీల్చలేము – తాగలేము

ప్రశ్న 1.
కాలుష్యం అనగానేమి ? దాని ప్రభావం ఏమిటి ?
జవాబు:
వాతావరణానికి హాని కలుగజేసే పదార్థాల చేరికను కాలుష్యం అంటారు.
కాలుష్యం : ప్రకృతి విరుద్ధ మూలకాలు వాతావరణంలో కలియటాన్ని కాలుష్యం అంటారు.
ప్రభావం :1. హానికర పదార్థాలు వాతావరణ వలయాల్లోకి ప్రవేశిస్తే వలయంలోని కొంత భాగంలో ఆటంకం ఏర్పడే అవకాశం ఉంది.
2. దీనివలన వలయంలో రకరకాల రసాయనచర్యలు జరిగి మిగిలిన వలయాన్ని దెబ్బతీస్తాయి.
3. ఇది జీవరాశుల ఆరోగ్యానికి హాని చేస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
చెర్నోబిల్ దుర్ఘటన గురించి రాయండి.
జవాబు:
1) 1986లో రష్యాలోని చెర్నోబిల్ న్యూక్లియర్ పవర్ ప్లాంట్ అధిక వేడికి కరిగి రేడియో ధార్మికరేణువులు మండిపోయి మబ్బులాగా ఏర్పడ్డాయి.
2) ఆ మబ్బులు రేడియో ధార్మిక ధూళి కణాలతో నిండిపోయాయి.
3) అవి ఆ ప్రాంత ప్రజలకు థైరాయిడ్ గ్రంధి క్యాన్సర్ ను కలుగజేశాయి.
4) 5 మిలియన్ల రష్యన్లు క్యాన్సర్ కు బలైనారు. కొన్ని వందలమంది మరణించారు.
5) దీనివల్ల అడవులు నాశనం అయ్యాయి.
6) రేడియోధార్మిక మబ్బులు 1,25,000 చదరపు కిలోమీటర్ల పరిధిలో ఉన్న పంట పొలాలను నిరుపయోగం చేశాయి.

ప్రశ్న 3.
భోపాల్ గ్యాస్ దుర్ఘటన గురించి రాయండి.
జవాబు:
భోపాల్ గ్యాస్ దుర్ఘటన – క్షమించరాని మానవ తప్పిదం
1. పరిశ్రమలు అభివృద్ధికి సూచికలు. కానీ నాణానికి రెండో వైపు చూస్తే భద్రతా చర్యలు పాటించడంలో నిర్లక్ష్యం, వాయు కాలుష్యం నివారించడంలో బాధ్యతారాహిత్యం కనిపిస్తాయి.
2. డిసెంబర్ 2, 1984 నాడు భోపాల్ పట్టణంలో సుమారు 3 వేల మంది మరణించారు. 5 వేలమంది మృత్యు ముఖంలోకి నెట్టివేయబడ్డారు.
3. ఇదే కాకుండా వేలకొలది పశువులు, పక్షులు, కుక్కలు, పిల్లులు మరణించాయి.
4. ఈ దుర్ఘటన యూనియన్ కార్బైడ్ యాజమాన్యం నడుపుతున్న క్రిమిసంహారక మందుల తయారీ కర్మాగారం నుండి వెలువడిన మిథైల్ ఐసోసైనైడ్ (MIC) అనే వాయువు గాలిలో కలవడం వల్ల జరిగింది.
5. మానవుని తప్పిదాల వల్ల వేలకొలది ప్రజలు ప్రాణాలు కోల్పోయారు, నిరాశ్రయులయ్యారు.
6. ఇది వాయు కాలుష్యం వల్ల జరిగిన మరిచిపోలేని అత్యంత ఘోరమైన దుర్ఘటన.

ప్రశ్న 4.
గాలి కాలుష్యం తగ్గించటానికి మనం ఏమి చేయగలము ? (లేదా) గాలి కాలుష్య నివారణ మార్గాలు తెలపండి.
జవాబు:
గాలి కాలుష్యం తగ్గించటానికి మనం ఈ కింది జాగ్రత్తలు పాటించాలి :
1. గాలి కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి ఫ్యాక్టరీల మీద పొడవైన చిమ్నీలు ఏర్పాటు చేయాలి.
2. ఇంటిలోగాని, పరిశ్రమలోగాని ఇంధనాలను పూర్తిగా మండించే పరికరాలను ఉపయోగించుకోవాలి.
3. ఎలక్ట్రోస్టాటిక్ ప్రిసిపిటేటర్స్ (Electrostatic Precipitaters) పరిశ్రమల చిమ్నీలలో ఏర్పాటుచేయాలి.
4. వాహనాల నుండి వెలువడే వాయు కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి సిఎ్వ (compressed natural gas) ని వాడాలి.
5. ఇంటిలో వంటకు ఎల్ పిజి (liquid petroleum gas) ఉపయోగించాలి.
6. వాహనాలలో వాడే ఇంధనాలు నాణ్యత కలిగి ఉండాలి.
7. పునరుద్ధరింపదగిన శక్తి వనరులైన సౌరశక్తి, పవనశక్తి, అలలశక్తి, జలవిద్యుత్ ను ఉపయోగించుకోవాలి.
8. కాలుష్య నియంత్రణ నియమాల ప్రకారం అన్ని వాహనాలు తప్పకుండా క్రమపద్ధతిలో నిర్వహించాలి.
9. సీసం లేని పెట్రోలును ఉపయోగించాలి.
10. మీ చుట్టూ ఉన్న ఖాళీ ప్రదేశాలలో వీలైనన్ని ఎక్కువ చెట్లను పెంచాలి.

ప్రశ్న 5.
గిద్దలూరు గ్రామములో రైతులు వ్యవసాయానికి నీటి వనరులు ఎలా వాడుతున్నారో కింది చిత్రంలో ఇవ్వబడింది. దానిని పరిశీలించి కింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

ఎ) ఏ నీటి వనరులను, తక్కువ మంది రైతులు వాడుకుంటున్నారు ?
బి) ఎక్కువమంది బోరుబావుల నుండి నీటిని వాడుకుంటున్నారు కదా ? ఇలా చేస్తే భవిష్యత్తులో ఏమౌతుంది.
జవాబు:
ఎ) బోరు బావులు (40%)
బి) భవిష్యత్ లో భూగర్భ జల మట్టాలు తగ్గిపోయి బోర్లు విఫలమవుతాయి. నీటి ఎద్దడి కలుగుతుంది. మెట్ట పంటలు, ఆరు తడి పంటలకు నీటి లభ్యత ఉండదు.

ప్రశ్న 6.
పేరాను చదివి కింద ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి. మంచు కుంటల్ సహజవనరులు మనకు ప్రకృతి అందించిన వరం. మనకు ఎంతో ఉపయోగపడే వీటిని అర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోవాలి. ఈ వనరులను మనం నాశనం చేస్తే మానవజీవితం సాధించలేని పజిల్ అవుతుంది. అందుకే మనకోసం మరియు మన భావితరాల కోసం ఈ సహజవనరులను శుభ్రంగా మరియు ఆరోగ్యవంతంగా ఉంచుకోవాలి.
ఎ) మనం మన సహజవనరులను ఎలా వినియోగించుకోవాలి ? కొన్ని ఉదాహరణలివ్వండి. నలు
బి) విచక్షణారహితంగా వనరులను వినియోగిస్తే ఏమౌతుంది ?
జవాబు:
ఎ) సహజ వనరులు మనకు ప్రకృతి ఇచ్చిన వరం. వీటిని అర్థవంతంగా వినియోగించుకోవాలి. ఉదాహరణకు శిలాజ ఇంధనాల వినియోగాన్ని పరిమితం చేస్తూ ప్రత్యామ్నాయ ఇంధన వనరులు వినియోగాన్ని పెంచాలి. వాహనాలలో డీజిల్ పెట్రోల్ బదులుగా CNG బయోడీజిల్ వంటి వాటిని వాడటం వలన శిలాజ ఇంధనాలు పూర్తిగా అడుగంటి పోకుండా నివారించవచ్చు.
బి) మానవ జీవితం సాధించలేని పజిల్ అవుతుంది.

ప్రశ్న 7.
కింది పై డయాగ్రమ్ చూడండి – ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

1. ఈ చిత్రం దేనిని సూచిస్తుంది ?
2. గాలిలో అధిక పరిమాణంలో ఉండే వాయువు లేవా?
3. వాతావరణంలో కార్బన్-డై-ఆక్సెడ్ పరిమాణం పెరిగితే ఏమౌతుంది ?
4. ఏ పరిస్థితుల్లో కార్బన్-డై-ఆక్సెడ్ ను కాలుష్యకారకం కాదని అంటాము.
జవాబు:
1. గాలిలోని వివిధ వాయువుల పరిమాణాల శాతాన్ని తెలియజేస్తుంది.
2. నైట్రోజన్
3. భూతాపం పెరిగి ధృవాలలో ఉన్న మంచు కరిగి సముద్ర మట్టాలు పెరుగుతాయి.
4. 0.03% CO₂ వాతావరణంలో ఉండే అది కాలుష్య కారకం కాదు.

ప్రశ్న 8.
లత తరగతి గదిలో నీటి నమూనాలను పరీక్షించాలనుకుంది. కింది పట్టికను సిద్ధం చేసుకుంది. కింది పట్టికను పరిశీలించండి. ప్రశ్నలకు జవాబులివ్వండి.

ఎ) ఈ ప్రయోగ ఉద్దేశ్యం ఏమిటి ?
బి) ఈ ప్రయోగానికి కావలసిన పరికరాలు ఏమిటి ?
సి) నీటి కఠినత్వాన్ని ఎలా కనుక్కొంటారు ?
డి) నీటికి గల ఆమ్ల క్షార ధర్మాన్ని ఎలా నిర్ధారిస్తారు ?
జవాబు:
ఎ) స్థానికంగా ఉన్న నీటి నమూనాలలో కాలుష్య కారకాలను పరిశీలించుట
బి) గాజు బీకరు, కుళాయి చెరువు నుండి సేకరించిన నీటినమూనాలు, నీలం, ఎరుపు లిట్మస్ పేపర్లు, సబ్బు
సి) నీటి కఠినత్వాన్ని సబ్బును ఉపయోగించి కనుగొంటారు. ఆ నీరు ఎక్కువ నురుగు వస్తే మంచినీరని తక్కువ నురుగువస్తే అది కఠినత్వాన్ని కలిగి ఉందని కనుగొంటారు.
డి) నీలం రంగు లిట్మస్ పేపరు నీటి నమూనాలో ముంచితే అది ఎరుపు రంగుకు మారితే అది ఆమ్లత్వాన్ని కలిగి ఉన్నదని తెలుస్తుంది.

ప్రశ్న 9.
కింది పేరాను చదివి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు జవాబులు రాయండి.

నీటి కాలుష్యం జరగడానికి రెండు ప్రధాన కారణాలు ఉన్నాయి. అవి, నిర్దిష్ట కాలుష్య కారకాల విడుదల (definite sources), అనిర్దిష్ట కాలుష్య కారకాల విడుదల (non-definite sources), నిర్దిష్ట కాలుష్య కారకాలు ఒకే ఒక్క వనరు ద్వారా విడుదల అవుతాయి. ఉదా : పరిశ్రమల నుండి వెలువడే కలుషితాలు. ఇందులో పరిశ్రమల కలుషితాలు, మురికి నీరు, ఇతరత్రా కలుషితాలు నేరుగా నీటిలోనికి విడుదలవుతుంటాయి.

అనిర్దిష్ట కాలుష్య కారకాలు : తక్కువ మోతాదులో కలుషితాలు విడుదల చేసే వనరులు. ఇవి తక్కువ మోతాదులో కలుషితాలు విడుదల చేస్తున్నప్పటికీ, నీటిని కలుషితం చేయడంలో ప్రధాన కారణం అవుతున్నాయి. నిర్ధిష్టం కాని వనరుల నుండి వచ్చే చిన్న చిన్న కాలుష్య కారకాలు అన్నీ కలిసి గుర్తించదగిన స్థాయి కాలుష్యంగా మారతాయి. ఉదాహరణకు వ్యవసాయం కొరకు ఉపయోగించే ఎరువులు, పురుగుల మందులు, కీటకనాశన మందులు అన్నీ వర్షపు నీటితో కొట్టుకొని పోయి నదులు, సరస్సులు, ఆనకట్టల ద్వారా భూగర్భ జలంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. నిర్ధిష్టం కాని వనరులలో తక్కువ కాలుష్య కారకాలు ఉంటాయి. కావున గుర్తించడం చాలా కష్టం. అవి ఎక్కడ ఉన్నాయో కూడా కనిపెట్టలేం. వ్యర్థాలతో నింపిన గోతులు (లాండ్ ఫిల్స్) కూడా కాలుష్య కారకమే. వీటి నుండి కాలుష్య పదార్థాలు నీటి రవాణా వ్యవస్థలోనికి ప్రవేశిస్తాయి.
ఎ) ఏ రకమైన నీటి కాలుష్య కారకాలను గుర్తించుట కష్టం ?
బి) నిర్దిష్ట నీటి కాలుష్య కారకాలు అంటే ఏమిటి ? రెండు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
ఎ) అనిర్దిష్ట కాలుష్య కారకాలను గుర్తించడం కష్టం.
బి) ఒకే ఒక్క వనరు ద్వారా విడుదల అయ్యే కాలుష్య కారకాలను నిర్దిష్ట కాలుష్య కారకాలు అంటారు.
ఉదా : పరిశ్రమల నుండి వెలువడే కలుషితాలు.

1 మార్కు ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
“పారదర్శకంగా మరియు స్వచ్ఛంగా కనిపించే నీరు త్రాగుటకు అన్నివిధాలా సరిపోతుంది.” దానిపై మీ అభిప్రాయంను తెలియచేయండి.
జవాబు:
1. పారదర్శకంగా మరియు స్వచ్ఛంగా కనిపించే నీరు త్రాగుటకు అన్నివిధాలా సరిపోదు.
2. కారణం దానిలో కంటికి కనిపించని సూక్ష్మజీవులు అయిన వైరస్లు, బాక్టీరియాలు, ప్రోటోజోవాలు ఉండవచ్చు.
3. అంతేకాక నీటి కలుషితాలు కూడా ఉండవచ్చు.

ప్రశ్న 2.
నీటిలో పోషకాల స్థాయి పెరగటం వలన నీటి జీవుల మనుగడపై ఏవిధంగా ప్రభావం చూపుతుంది ?
జవాబు:
నీటిలో పోషకాల స్థాయి పెరగడం వలన శైవలాలు, కలుపు మొక్కలు మరియు బాక్టీరియాలు విస్తరించును. నీరు చివరకు ఆకుపచ్చగా, మురికిగా వాసనపట్టిన తెట్టుగా తయారవుతుంది. నీటిలో కుళ్లుతున్న మొక్కలు ఆక్సిజనన్ను ఉపయోగించుకొంటాయి. నీటి జీవులకు సరిపడు ఆక్సిజన్ అందక చివరకు అవి మరణించును. జీవవైవిధ్యం తగ్గును.

ప్రశ్న 3.
టైర్లను, ఎండిపోయిన ఆకులను కాలిస్తే దాని వలన వచ్చే పొగ, బూడిద మొదలైనవన్నీ ఎక్కడికి పోతాయి ? ఏమవుతాయి ?
జవాబు:
టైర్లను, ఎండిపోయిన ఆకులను కాలిస్తే దాని వలన వచ్చే పొగ, బూడిద మొదలైనవన్నీ వాతావరణం (గాలిలోకి) లో చేరి కాలుష్యం కలుగజేయును.

ప్రశ్న 4.
మనం రద్దీగా ఉన్న రోడ్డు పైన సాయంత్రం వేళ పోతున్నప్పుడు చుట్టూ పొగ దట్టంగా ఉంటుంది. మనం రుమాలుతో ముక్కు మూసుకున్నప్పటికీ దగ్గు, చికాకు కలుగుతుంది. ఈ లక్షణాలు ఎందుకు కలుగుతాయో ఆలోచించండి – చర్చించండి.
జవాబు:
మనం రద్దీగా ఉన్న రోడ్డు పైన సాయంత్రం వేళ పోతున్నప్పుడు చుట్టూ పొగ దట్టంగా ఉంటుంది. మనం రుమాలుతో ముక్కు మూసుకున్నప్పటికీ దగ్గు, చికాకు కలుగును. కారణం ఆ పొగలో ఉన్న అతి చిన్న కణాలు రుమాలు ద్వారా ముక్కు లోపలికి వెళ్ళి అక్కడ మనకు ఎలర్జీ కలుగజేయును. దీనినే మనం డస్ట్ ఎలర్జీ అంటాము.

ప్రశ్న 5.
కాలుష్య కారకాలు ఎన్ని రకాలు ? అవి ఏవి ?
జవాబు:
కాలుష్య కారకాలు ముఖ్యంగా రెండు రకాలు అవి :
1. ప్రాథమిక కాలుష్య కారకాలు
2. ద్వితీయ కాలుష్య కారకాలు

ప్రశ్న 6.
గ్రామాల్లో, పట్టణాల్లో సాధారణంగా మండించే ఇంధనాల జాబితా రాయండి.
జవాబు:
గ్రామాల్లో సాధారణంగా మండించే ఇంధనాలు : కట్టెలు, కిరోసిన్, బయోగ్యాస్, పొట్టు, కంది కంప మొదలైనవి. పట్టణాల్లో సాధారణంగా మండించే ఇంధనాలు : గ్యాస్, కిరోసిన్.

ప్రశ్న 7.
ఓడ ప్రమాదాల వలన సముద్రం నీటి పై ఏర్పడే నూనెతెట్టు ఏ రకమైన ప్రమాదాన్ని జీవులకు కలుగజేస్తుందో మీకు తెలుసా ?
జవాబు:
ఓడ ప్రమాదాల వలన సముద్రం నీటిపై ఏర్పడిన నూనె తెట్టు వలన నీటి లోపలకు ఆక్సిజన్ వెళ్ళదు. దీని వలన జలచర జీవుల మనుగడ కష్టమై నీటిలో ఉన్న ఆవరణ వ్యవస్థ దెబ్బతినును.

ప్రశ్న 8.
మీ ఉపాధ్యాయుడిని అడిగి ద్వితీయ కాలుష్య కారకాలు అని వేటిని, ఎందుకు అంటారో తెలుసుకోండి.
జవాబు:
ప్రాథమిక కాలుష్య కారకాలు వాతావరణంలోనికి ప్రవేశించి వాతావరణంలోని మూలకాలతో చర్య జరపడం వల్ల ఏర్పడిన పదార్థాలను ద్వితీయ కాలుష్య కారకాలు అంటారు.

ప్రశ్న 9.
కాలుష్య తనిఖీ కేంద్రాలలో ఏయే వాయువులు పరీక్షిస్తారు ?
జవాబు:
కాలుష్య తనిఖీ కేంద్రంలో హైడ్రోకార్బన్స్, కార్బన్ మోనాక్సైడ్ వాయువులు పరీక్షిస్తారు.

ప్రశ్న 10.
కార్బన్ మోనాక్సైడ్, హైబ్రోకార్బన్స్ అనుమతించబడ్డ పరిమితి కంటే తెంగ్ ఎక్కువగా ఉంటే ఏమిజరుకుతుంది ?
జవాబు:
కార్బన్ మోనాక్సైడ్ మరియు హైడ్రోకార్బన్స్ అనుమతించబడ్డ పరిమితి కంటే రీడింగ్ ఎక్కువ ఉంటే ఆ వాహనానికి అపరాధ రుసుము విధిస్తారు.

ప్రశ్న 11.
కాలుష్యం అనగానేమి ?
జవాబు:
వాతావరణానికి హాని కలుగజేసే పదార్థాల చేరికను కాలుష్యం అంటారు. (లేదా)
కాలుష్యం : ప్రకృతి విరుద్ధ మూలకాలు వాతావరణంలో కలియటాన్ని కాలుష్యం అంటారు.

లక్ష్యాత్మక నియోజనము

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది వానిలో గాలిలో ఉన్న జడ వాయువు
ఎ) ఆక్సిజన్
బి) ఆర్గాన్
సి) నైట్రోజన్
డి) నీటి ఆవిరి
జవాబు:
బి) ఆర్గాన్

ప్రశ్న 2.
చెట్లను నరకడం వలన గాలిలో దేని శాతం పెరుగును ?
ఎ) ఆక్సిజన్
బి) నీటి ఆవిరి
సి) కార్బన్ డై ఆక్సైడ్
డి) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
జవాబు:
సి) కార్బన్ డై ఆక్సైడ్

ప్రశ్న 3.
కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ పెరుగుట వలన ఏ సమస్య వచ్చును ?
ఎ) ఎరువులు
బి) నీటి సమస్య
సి) ఏ సమస్యా రాదు.
డి) గ్లోబల్ వార్మింగ్
జవాబు:
డి) గ్లోబల్ వార్మింగ్

ప్రశ్న 4.
CFC లు దేని నుండి విడుదలగును?
ఎ) నీటి నుంచి
బి) రిఫ్రిజిరేటర్స్ మరియు ఎ.సి.లు
సి) ఆహారం
డి) ఏమీకావు
జవాబు:
బి) రిఫ్రిజిరేటర్స్ మరియు ఎ.సి.లు

ప్రశ్న 5.
ద్వితీయ కాలుష్యకారకం గుర్తించండి.
ఎ) ఓజోన్
బి) NO
సి) SO₂
డి) క్లోరిన్
జవాబు:
ఎ) ఓజోన్

ప్రశ్న 6.
పాదరసం వలన వచ్చు మినిమెటా వ్యాధితో ఏ వ్యవస్థ దెబ్బతినును ?
ఎ) మూత్ర పిండాలు
బి) జీర్ణ వ్యవస్థ
సి) విసర్జక వ్యవస్థ
డి) నాడీ వ్యవస్థ
జవాబు:
బి) జీర్ణ వ్యవస్థ

ప్రశ్న 7.
రంగు, వాసన లేని నీరు
ఎ) కలుషిత నీరు
బి) ఉప్పు నీరు
సి) స్వచ్ఛమైన నీరు
డి) ఏవీకావు
జవాబు:
సి) స్వచ్ఛమైన నీరు

ప్రశ్న 8.
కాలుష్యాన్ని తగ్గించుటకు ఏ R నియమాలను పాటించాలి?
ఎ) 18
బి) 2R
సి) 7R
డి) 4R
జవాబు:
డి) 4R

ప్రశ్న 9.
మోటారు వాహనాల చట్టం చేసిన సంవత్సరం
ఎ) 1986
బి) 1987
సి) 1988
డి) 1989
జవాబు:
సి) 1988

ప్రశ్న 10.
కేంద్రమోటారు వాహనాల నియమం చేసిన సంవత్సరం
ఎ) 1986
బి) 1987
సి) 1988
డి) 1989
జవాబు:
డి) 1989

ప్రశ్న 11.
క్రొత్తగా వాహనాన్ని కొన్నప్పుడు ఎంత కాలం తర్వాత కాలుష్య నియంత్రణ సర్టిఫికేట్ తీసుకోవాలి ?
ఎ) 6 నెలలు
బి) 1 సంవత్సరం
సి) 1 1/2 సంవత్సరం
డి) 2 సంవత్సరాలు
జవాబు:
బి) 1 సంవత్సరం

ప్రశ్న 12.
వాహనానికి కాలుష్య నియంత్రణ సర్టిఫికేట్ తీసుకోవల్సిన కాలం
ఎ) ప్రతి 6 నెలలకి
బి) సంవత్సరానికి ఒకసారి
సి) ప్రతి 5 సం|| కొకసారి
ది) జీవితకాలంలో ఒకసారి
జవాబు:
ఎ) ప్రతి 6 నెలలకి

ప్రశ్న 13.
కాలుష్యం అనగా
ఎ) ప్రకృతి విరుద్ధమయిన పదార్థాలు వాతావరణంలో కలవడం
బి) హాని కలుగచేసే రసాయన పదార్థాల చేరిక
సి) మానవ చర్యల వలన ప్రకృతిలో కలిగే మార్పు
డి) పైవన్నీ
జవాబు:
డి) పైవన్నీ

ప్రశ్న 14.
గాలిలో అతి ఎక్కువ శాతంలో ఉండే వాయువు )
ఎ) నత్రజని
బి) ఆక్సిజన్
సి) హైడ్రోజన్
డి) కార్బన్ డయాక్సైడ్
జవాబు:
ఎ) నత్రజని

ప్రశ్న 15.
గాలిలో ఆక్సిజన్ శాతం
ఎ) 78%
బి) 21%
సి) 1%
డి) 56%
జవాబు:
బి) 21%

ప్రశ్న 16.
ఇంధనాలు మందించటం వల్ల వచ్చే పదార్థాలు వాతావరణం లోని మూలకాలతో చర్య జరిపి వీటినేర్పరుస్తాయి.
ఎ) ప్రాథమిక కాలుష్య కారకాలు
బి) ద్వితీయ కాలుష్య కారకాలు
సి) బూడిద
డి) తృతీయ కాలుష్య కారకాలు
జవాబు:
బి) ద్వితీయ కాలుష్య కారకాలు

ప్రశ్న 17.
అగ్ని పర్వతాలు బ్రద్దలయినప్పుడు విడుదలయ్యే వాయువు
ఎ) సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్
బి) అమ్మోనియా
సి) మీథేన్
డి) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
జవాబు:
ఎ) సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్

ప్రశ్న 18.
క్రుళ్ళిన వ్యర్థ పదార్థాల నుండి విడుదలయి గాలి కాలుష్యాన్ని కలుగచేసేది
ఎ) సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్
బి) అమ్మోనియా
సి) మీథేన్
డి) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
జవాబు:
బి) అమ్మోనియా

ప్రశ్న 19.
మురుగునీటిలో క్రుళ్ళిన వ్యర్థాల నుండి విడుదలయ్యే వాయువు
ఎ) సల్ఫర్ డై ఆక్సెడ్
బి) అమ్మోనియా
సి) మీథేన్
డి) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
జవాబు:
సి) మీథేన్

ప్రశ్న 20.
వాహనాల నుండి వెలువడే పొగలోని వాయువు
ఎ) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
బి) కార్బన్ డై ఆక్సైడ్
సి) అమ్మోనియా
డి) మీథేన్
జవాబు:
ఎ) కార్బన్ మోనాక్సైడ్

ప్రశ్న 21.
రేడియోధార్మిక వ్యర్థ పదార్థాలు విడుదల చేసేది
ఎ) హైడ్రల్ విద్యుత్ కేంద్రం
బి) అణు విద్యుత్ కేంద్రం
సి) థర్మల్ విద్యుత్ కేంద్రం
డి) సౌర విద్యుత్ కేంద్రం
జవాబు:
బి) అణు విద్యుత్ కేంద్రం

ప్రశ్న 22.
1986 లో రష్యాలోని చెర్నోబిల్ దుర్ఘటనలో విడుదలయినది
ఎ) మిథైల్ ఐసో సైనైడ్
బి) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
సి) రేడియోధార్మికత
డి) ప్రమాదకరమయిన విషవాయువులు
జవాబు:
సి) రేడియోధార్మికత

ప్రశ్న 23.
ప్రస్తుతం భూమిపై అడవులు విస్తరించిన శాతం
ఎ) 19%
బి) 21%
సి) 23%
డి) 25%
జవాబు:
ఎ) 19%

ప్రశ్న 24.
గ్లోబల్ వార్మింగ్ కు కారణం
ఎ) అడవుల నరికివేత
బి) గాలిలో కార్బన్ డై ఆక్సెడ్ పెరుగుదల
సి) ఎ మరియు బి
డి) వాతావరణ కాలుష్యం
జవాబు:
సి) ఎ మరియు బి

ప్రశ్న 25.
ఓజోన్ పొరను దెబ్బతీసేవి
ఎ) ఏరోసాల్స్
బి) క్లోరో ఫ్లోరో కార్బన్లు
సి) రిఫ్రిజిరేటర్ల నుండి వెలువడే వాయువులు
డి) పైవన్నీ
జవాబు:
డి) పైవన్నీ

ప్రశ్న 26.
SPM అనగా
ఎ) సస్పెండడ్ పార్టిక్యులేట్ మాటర్
బి) సెన్సిటివ్ పార్టీకల్స్ ఆఫ్ మాటర్
సి) స్పెషల్ పార్టికల్స్ ఆఫ్ మాటర్
డి) సస్పెండడ్ పార్టికల్స్ ఆఫ్ మెటీరియల్
జవాబు:
ఎ) సస్పెండడ్ పార్టిక్యులేట్ మాటర్

ప్రశ్న 27.
ఈ క్రింది వానిలో ద్వితీయ కాలుష్య కారకం
ఎ) క్లోరిన్
బి) సల్ఫర్ డై ఆక్సైడ్
సి) ఓజోన్
డి) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
జవాబు:
సి) ఓజోన్

ప్రశ్న 28.
ఈ క్రింది వానిలో ద్వితీయ కాలుష్య కారకం కానిది ఏది?
ఎ) హెక్సీ ఎసిటైల్ నైట్రేట్
బి) ఫార్మాలి హైడ్
సి) ఓజోన్
డి) సీసం
జవాబు:
డి) సీసం

ప్రశ్న 29.
PAN ను విస్తరించగా
ఎ) పెరాక్సీ ఎసిటైల్ నైట్రేట్
బి) పెట్రోలియం ఎసిటైల్ నైట్రేట్
సి) పెరాక్సి అమ్మోనియం నైట్రేట్
డి) పొటాషియం అమ్మోనియం నైట్రేట్
జవాబు:
ఎ) పెరాక్సీ ఎసిటైల్ నైట్రేట్

ప్రశ్న 30.
తాజ్ మహలకు దీని వలన ప్రమాదం జరుగుతుంది.
ఎ) ఫ్లోలో క్లోరో కార్బన్లు
బి) ఆమ్ల వర్షం
సి) ఏరోసాల్స్
డి) SPM
జవాబు:
బి) ఆమ్ల వర్షం

ప్రశ్న 31.
CNG అనగా
ఎ) కంప్రెడ్ నాచురల్ గ్యాస్
బి) కార్బన్ నాచురల్ గ్యాస్
సి) క్లోరినేటెడ్ నైట్రోజన్ గ్యాస్
డి) కంప్రెడ్ నైట్రోజన్ గ్యాస్
జవాబు:
ఎ) కంప్రెడ్ నాచురల్ గ్యాస్

ప్రశ్న 32.
భోపాల్ దుర్ఘటనలో వెలువడిన విషవాయువు
ఎ) కార్బన్ మోనాక్సైడ్
బి) రేడియోధార్మిక విషవాయువు
సి) మిథైల్ ఐసోసైనైడ్
డి) పెరాక్సీ ఎసిటైల్ నైట్రేట్
జవాబు:
సి) మిథైల్ ఐసోసైనైడ్

ప్రశ్న 33.
మినిమేటా వ్యాధికి కారణం
ఎ) సీసం
బి) కాడ్మియం
సి) పాదరసం
డి) ఫ్లోరిన్
జవాబు:
సి) పాదరసం

ప్రశ్న 34.
రక్తంలోని హిమోగ్లోబిన్తో కలిసే విషవాయువు)
ఎ) రేడియోధార్మిక ఆక్సిజన్
బి) కార్బన్ డై ఆక్సైడ్
సి) కార్బన్ మోనాక్సెడ్
డి) హైడ్రోజన్ సల్ఫైడ్
జవాబు:
సి) కార్బన్ మోనాక్సెడ్

ప్రశ్న 35.
వన మహోత్సవాన్ని ఏ నెలలో జరుపుతారు ?
ఎ) జూన్
బి) జులై
సి) ఆగస్టు
డి) నవంబర్
జవాబు:
బి) జులై

ప్రశ్న 36.
భారతదేశంలో అతి ప్రమాదకరమైన కాలుష్య ప్రాంచ్చంగా గుర్తింపబడినది
ఎ) మహబూబ్ నగర్
బి) పఠాన్ చెరువు
సి) మెహదీపట్నం
డి) పాతబస్తీ
జవాబు:
బి) పఠాన్ చెరువు

ప్రశ్న 37.
మన రాష్ట్రంలో ఈ నది ప్రక్షాళన చేపట్టారు.
ఎ) గంగ
బి) గోదావరి
సి) కృష్ణా
డి) మూసీ
జవాబు:
డి) మూసీ

ప్రశ్న 38.
ఈ క్రింది వానిలో నిర్దిష్ట కాలుష్య కారకం
ఎ) పరిశ్రమల నుండి వెలువడే వ్యర్థం
బి) ఎరువులు
సి) పురుగుమందులు
డి) కీటకనాశినిలు
జవాబు:
ఎ) పరిశ్రమల నుండి వెలువడే వ్యర్థం

ప్రశ్న 39.
నీటిలో పోషకాలు బాగా పెరిగి, మొక్కలు విపరీతంగా పెరిగి ఆక్సిజన్ పరిమాణాన్ని తగ్గటాన్నేమంటారు ?
ఎ) నైట్రిఫికేషన్
బి) డీనైట్రిఫికేషన్
సి) యూట్రాఫికేషన్
డి) కార్బొనిఫికేషన్
జవాబు:
సి) యూట్రాఫికేషన్

ప్రశ్న 40.
ఉష్ణకాలుష్యం వీటిపై ప్రభావం చూపుతుంది.
ఎ) అడవులు
బి) భూమిపై పెరిగే జంతువులు
సి) నీటిలోని జంతువులు
డి) గాలిలోని జంతువులు
జవాబు:
సి) నీటిలోని జంతువులు

ప్రశ్న 41.
ఒక ఇంజన్ ఆయిల్ చుక్క ఎన్ని లీటర్ల నీటిని కలుషితం చేస్తుంది ?
ఎ) 10 లీటర్లు
బి) 15 లీటర్లు
సి) 20 లీటర్లు
డి) 25 లీటర్లు,
జవాబు:
డి) 25 లీటర్లు

ప్రశ్న 42.
ఏ లవణాల వలన భూగర్భజలాలు విషతుల్యమవుతున్నాయి?
ఎ) క్లోరిన్
బి) బ్రోమిన్
సి) ఫ్లోరిన్
డి) పాదరసం
జవాబు:
సి) ఫ్లోరిన్

ప్రశ్న 43.
ఈ క్రింది వానిలో 4 Rలలో లేనిది ఏది ?
ఎ) రియూజ్
బి) రిప్రొడ్యూస్
సి) రికవర్
డి) రెడ్యూస్
జవాబు:
బి) రిప్రొడ్యూస్

ప్రశ్న 44.
కామెర్లు దీని కాలుష్యం వలన వస్తుంది.
ఎ) వాయు కాలుష్యం
బి) నీటి కాలుష్యం
సి) ఉష్ణ కాలుష్యం
డి) నేల కాలుష్యం
జవాబు:
బి) నీటి కాలుష్యం

ప్రశ్న 45.
శ్వాసకోశ వ్యాధులు దీని వలన వస్తాయి.
ఎ) వాయు కాలుష్యం
బి) నీటి కాలుష్యం
సి) ఉష్ణ కాలుష్యం
డి) నేల కాలుష్యం
జవాబు:
ఎ) వాయు కాలుష్యం

ప్రశ్న 46.
మనదేశంలో త్రాగే నీటిలో ఫ్లోరైడ్ మోతాదు ఎంతకన్నా ఎక్కువ ఉన్నది ?
ఎ) 0.5 పి.పి.యం
బి) 1 పి.పి.యం
సి) 1.5 పి.పి.యం
డి) 2 పి.పి.యం
జవాబు:
బి) 1 పి.పి.యం

ప్రశ్న 47.
ఆమ్లవర్ష పితామహుడు అని ఎవరిని అంటారు ?
ఎ) రాబర్ట్ బాయిల్
బి) రాబర్ట్ ఏంజస్
సి) లెవోయిజర్
డి) కావిండిష్
జవాబు:
బి) రాబర్ట్ ఏంజస్

ప్రశ్న 48.
ఇది నీటితో కలసి ఆమ్ల వర్షాలను ఏర్పరుస్తుంది.
(A) సల్ఫర్ డయాక్సైడ్
(B) కాల్షియం హైడ్రాక్సైడ్
(C) ఫాస్ఫరస్ మోనాక్సైడ్
(D) హైడ్రోజన్
జవాబు:
(A) సల్ఫర్ డయాక్సైడ్

ప్రశ్న 49.
కింది వాటిలో పునరుద్ధరింపలేని శక్తి వనరు
(A) సౌరశక్తి
(B) ఇంధన శక్తి
(C) అలల శక్తి
(D) వాయు శక్తి
జవాబు:
(B) ఇంధన శక్తి

ప్రశ్న 50.
“నర్మదా బచావో” ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించిన
(A) సుందర్‌లాల్ బహుగుణ
(B) బాబా అమ్మే
(C) మేథా పాట్కర్
(D) కిరణ్ బేడి
జవాబు:
(C) మేథా పాట్కర్

ప్రశ్న 51.
ప్రస్తుతం మనం ఎదుర్కొంటున్న అతి ప్రధాన సమస్య భూతాపం. ఈ కింది వాటిలో భూతాపానికి కారణమైన వాయువు
(A) O₂
(B) SO₂
(C) PO₂
(D) CO₂
జవాబు:
(D) CO₂

ప్రశ్న 52.
మీ ఇంటి మూలల్లో నూనెపూసిన కాగితాలు ఉంచడం వల్ల
(A) నూనె ఆవిరైపోతుంది
(B) నూనె పెరిగిపోతుంది
(C) దుమ్ము, ధూళి కాగితంపై పేరుకొనిపోతుంది
(D)ఏ మార్పు ఉండదు
జవాబు:
(C) దుమ్ము, ధూళి కాగితంపై పేరుకొనిపోతుంది

ప్రశ్న 53.
మూసీనది ప్రక్షాళనకు తీసుకుంటున్న చర్యలలో సరికానిది
(1) ఘనరూప వ్యర్థాల నిర్వహణ
(2) మురికినీరు, శుద్ధిచేయు ప్లాంట్ ఏర్పాటు
(3) అపరిశుభ్ర జలాలను మూసీలోకి పంపడం
(4) ప్రజలలో అవగాహన కల్పించడం
(A) 1, 2 మాత్రమే
(B) 2 మాత్రమే
(C) 3 మాత్రమే
(D) 1, 2, 4 మాత్రమే
జవాబు:
(D) 1, 2, 4 మాత్రమే

ప్రశ్న 54.
మీరు తెల్ల పేపరు పై ప్రింట్ తీసుకునేటప్పుడు రెండవ వైపును కూడా ఉపయోగించినట్లయితే అది కింది చర్య అవుతుంది
(A) పునః చక్రీయం
(B) పునర్వినియోగం
(C) తిరిగి పొందడం
(D) తగ్గించడం
జవాబు:
(D) తగ్గించడం

AP State Syllabus 7th Class Social Important Questions 2nd Lesson Rain and Rivers

Question 1.
Write two slogans about the topic “Protection of forests”.
Answer:

1. Take care of the trees, they will take care of you.
2. If you cut a tree, you kill a life.

Question 2.
Name the two rivers which joined into the Bay of Bengal?
Answer:
The Krishna, The Godavari, The Cauvery, The Penna, The Mahanadi, etc.

Question 3.
The Southwest Monsoon brings very little rain to Rayalaseema districts. Why?
Answer:
Southwest monsoon brings very little rain as most of the moisture in the clouds fall down in rain in the Western Ghats and only dry clouds and winds reach Rayalaseema.

Question 4.
“Many times river and well water is polluted. Unless we take preventive steps, most of the weli or river water might soon become unsafe for drinking or even bathing.” Write any two causes of pollution of river and well water? Suggest two measures to control water pollution.
Answer:
Causes of pollution of river and well water.

1. Mining of minerals.
2. Chemicals released by factories.
3. Overuse of chemical pesticides and fertilizers.

Preventive measures.

1. Controlling of chemical waste from factories being let out into water bodies.
2. Reduce the use of chemical fertilizers
3. Waste material from mining should be disposed off properly etc.

Question 5.
A graph showing the seasonal rainfall across Andhra Pradesh in 2017 is given below. Study the graph and answer the following questions.
Seasonal Rainfall across Andhra Pradesh in 2017 (in millimetres)

i) In the year 2017, the maximum rainfall in Andhra Pradesh was received from …………..
Answer:
South-West monsoon.
ii) Which region of Andhra Pradesh received more annual rainfall?
Answer:
Coastal Andhra Pradesh.

Question 6.
List four ways water gets stored as it passes through the water cycle.
Answer:
Water gets stored in rivers, canals, tanks, well, ocean, aquifers, underground water, clouds etc.

Question 7.
Study the map given below and answer the following questions.

a) The Chitravathi river is a tributary of which major river systems of Andhra Pradesh?
Answer:
Chitravathi River is a tributary of the river Penna river system of Andhra Pradesh.

b) Name two major river systems of Andhra Pradesh.
Answer:
Krishna, Godavari are the two major rivers of Andhra Pradesh.

Question 8.
Explain the process of evaporation. How does evaporation help in the formation of rain?
Answer:

1. Water bodies are heated up by the Sun’s rays.
2. Then the water becomes vapour.
3. This water vapour rises with hot air and reaches high up in the sky and it gets cooled.
4. With the cooling, water vapour is transformed into tiny water droplets. These droplets gather around minute dust or smoke particles in the air and gradually increase in size.
5. These small water droplets gather to form the clouds.
6. The clouds continue to rise upwards, it gets cooler and more droplets are formed.
7. As they get heavier, it gets more and more difficult for them to remain in the air and they began to fall like raindrops.

Question 9.
Read the table and answer the following questions.

Sl. No.	Name of the River	Origin	Name of Tributary	Which sea does it meet
1	Godavari	Nashik	Manjeera	Bay of Bengal
2	Krishna	Mahabaleswar	Tungabadra	Bay of Bengal
3	Kaveri	Brahmagiri	Hemavathi	Bay of Bengal
4	Penna	Nandi Durga	Papagni	Bay of Bengal
5	Ganges	Gangothri	Yamuna	Bay of Bengal

a) The Tungabadra river is a tributary of which river system?
Answer:
Krishna River system.

b) Among the above river systems, which one belongs to North India?
Answer:
The Ganges.

c) Which river originates from the Himalayas?
Answer:
The Ganges.

d) Which river is called the Southern Ganga?
Answer:
The Godavari river is called as Southern Ganga.

Question 10.
Observe the given below table and answer the following questions.

S.No,	River	Birth Place	Which sea does it meet
1.	Godavari	Nasik	Biiy of Bengal
2.	Krishna	Mahakaleswar	Bay of Bengal
3.	Penna	Nandi Durga Hills	Bay of Bengal
4.	Narmada	Amantak	Arabian Sea
5.	Tapti	Multa	Arabian Sea

Questions:
1) What is the largest river in South India?
Answer:
The Godavari is the largest river in South India.

2) Which river flows in a Westward direction?
Answer:
Narmada & Tapti rivers are flowing in a Westward direction.

3) Which rivers meet the Bay of Bengal?
Answer:
Godavari, Krishna, Penna are the rivers that meet the Bay of Bengal.

4) Which rivers are not flown in Andhra Pradesh?
Answer:
Narmada & Tapti rivers are not flowing through Andhra Pradesh.

Question 11.
In which season do you think there would be more evaporation in summer or winter?
Answer:
I think in summer there would be more evaporation. There are several water bodies on the earth’s surface – oceans, rivers, lakes, etc. There is constant evaporation of water from these water bodies. In fact, wherever there is moisture, like on a wet cloth, there is evaporation. In summer there would be more evaporation.

Question 12.
When will the evaporation be more, during the day or night?
Answer:
The evaporation will be more during the day.

Question 13.
From which direction does the wind blow during the rainy season?
Answer:
The winds come all the way from the Arabian Sea and the Bay of Bengal and they transport the rainy clouds. They are called ‘Monsoon winds’. They are also called ‘South-West Monsoon winds’ as they blow from that direction. These winds blow only in the summer.
There are two arms of the monsoon winds: one blows from the Arabian Sea and the other from the Bay of Bengal, The direction of the winds reverse in the months after October as the winds begin to blow from the Bay of Bengal South-Westwards. This causes heavy rains in October – December months in coastal Andhra Pradesh and moderate rains in Rayalaseema and Telangana districts.

Question 14.
Define Precipitation and Humidity.
Answer:
Precipitation: Different forms of condensation of water vapour is known as precipitation. This may take place in the form of dew, fog, rain, snow, and hail, etc.
Humidity: The amount of invisible water vapour present in the atmosphere is known as humidity. When temperature and humidity are high, we feel uncomfortable. We perspire and the sweat does not evaporate quickly. We feel sticky and such weather is called sultry.

Question 15.
How are floods beneficial to agricultural fields?
Answer:
Flood water carries nutrients and sediments, which are deposited on flood plains, enriching the soil. Rice, paddies are flooded deliberately to take advantage of this natural fertilization process. Floods recharge water sources also.

Question 16.
In what way have the floods affected the villages, agricultural fields and trees?
Answer:
Floods have become a major problem in our country in recent years. Some part of the country or the other is flooded every year during the rainy season.

1. This causes severe damage to people, crops and livestock.
2. Floods affect the poorest most. It is therefore the responsibility of the government to build safe housing for all people.
3. Usually immediately after the floodwaters recede, all sources of water are polluted and become unsafe for drinking. But people especially the poor are forced to use the polluted water and face the risk of several diseases like cholera, dysentery, jaundice, etc.
4. Only those with resources are able to arrange for safe bottled water to drink. Since roads are damaged and it rains heavily, bringing in relief to the worst affected areas is not easy. Here people are forced to rely on their own resources to save themselves.
5. While the immediate damage of the floods is also heavy – like loss of lives, Crops, houses, etc. But more importantly, they also cause long term damages.
6. For example, the life savings of most of the poor stored in the houses in the form of food, tools, cattle, small shops, vehicles, boats, nets, etc., are destroyed.
7. To go back to their work they need to buy all these again. Many families also lose their working members.
8. Daily wage workers face loss*of work for several weeks till normally returns and therefore loss of livelihood. Farmers too not only face loss of crops but also permanent damage to their lands.

Question 17.
How can people meet the challenge of disasters like cyclones and floods? (or)
Explain how people can be prepared to meet the challenges of disasters like cyclones and floods. (or)
Read the following paragraph and answer the question.
The immediate damage of the cyclones is also heavy like loss of lives, crops, houses etc, more importantly, they also cause long term damages. For example, the life savings of most of the poor stored in the houses in the form of food, tools, cattle, small shops, vehicles, boats, nets, etc., are destroyed, Many families may lose their working members. Farmers too not only face loss of crops but also permanent damage to their lands.
Q. Interpretation of the devices, suggestions that you can give during cyclone times to the Government.
Answer:
This can be done through long term planning by governments and close cooperation between the people and government agencies. Today, with the installation of early warning systems by the government, it is possible to predict the possibilities of natural disasters like cyclones and floods. Governments thus put in place these systems and inform people about the possibility of disasters.
Governments are also responsible for providing for the long-term security of all people by building strong roads which are not easily destroyed, safe pucca houses for those living in vulnerable areas like sea coast or along the rivers or in low lands. Food, water and medical emergency teams should be kept ready whenever there is a forecast of cyclones.

Question 18.
Can forest and vegetation help in reducing droughts?
Answer:
Yes. The vegetation and forest can help the rainwater to percolate into the soil. By using this percolated water, they can give us some food during droughts. These also reduce soil erosion and its fertility. This helps the cattle during droughts.

Question 19.
What do you think is the direction of slope in Andhra Pradesh – from North to South or East to West or West to East?
Answer:
West to East.

Question 20.
Have you ever observed dew? Where is it formed?
Answer:
Yes, I have observed dew during mornings and evenings on car roofs, grass leaves, and railings etc.

Question 21.
In which part of the day will you find fog?
Answer:
In morning.

Question 22.
In which season do you have more foggy days?
Answer:
In winter.

Question 23.
Have you ever seen snowfall? How is it different from rainfall?
Answer:
Yes. Rainfall is a liquid state of matter whereas snowfall is a fall of snow.

Question 24.
Have you ever experienced a hail storm?
Answer:
Yes. I have experienced the hail storm.

Question 25.
Study the following figure and answer the questions.

a. Mark the flow of the river with arrows.
Answer:
(Marked on the figure.)
b. Mark the slope of the land with – arrows.
Answer:
(Marked on the figure.)
c. Does the river flow in the same direction as that of the slope of the land?
Answer:
Yes.

Question 26.
Observe the following figures and answer the following questions.

a. Has the river water covered the entire flood – plain or is it confined to the tiny stream that was flowing in the dry season?
Answer:
The river water is confined to the tiny stream in the dry season.

b. Is the water confined to the flood plain or has it overflown the banks of the river?
Answer:
The water is confined to the flood plain only.

c. In what way have the floods affected the villages, agricultural fields and trees?
Answer:
Refer Q.No. 6 under the section ‘Conceptual Understanding’.

d. How are floods beneficial to agricultural fields?
Answer:
Floods are beneficial to agricultural fields if they are harvested in air wells, dew ponds, canals, tanks and check dams, etc.

Question 27.
Observe the following diagrams.

Answer the following questions.
Define the water cycle.
Answer:
The cycle of water evaporating from the seas, becoming clouds in the sky, coming down as rain and flowing down the slope on the land in the form of rivers and finally joining the sea again is called the water cycle.

b. Name some water bodies.
Answer:
There are several water bodies on the earth’s surface – oceans, rivers, lakes, etc.

c. Where do you think maximum evaporation would take place-from plants, rivers, oceans or soils?
Answer:
From oceans.

d. When do you think there is more evaporation during the day or night?
Answer:
The more evaporation is during the day.

e. Can you say what is the first stage of the water cycle?
Answer:
The cycle of water evaporating from the seas becoming clouds in the sky.

f. Look at the diagram and make a list of all places from which evaporation takes place.
Answer:
Ponds, trees, rivers, soil and oceans.

Question 28.
Can forests and vegetation help in reducing droughts?
Answer:

1. Vegetation cover on the land (trees, plants, grass, etc.) obstructs the runoff of rainwater and slows down the speed of its flow. This slowing down helps the rainwater to percolate into the soil.
2. Floods are often caused by a sudden increase in the volume of water reaching a river. Vegetation allows the water to flow slowly into the river, thus preventing sudden flooding.
3. It also helps to increase the amount of water, which goes into the soil.
4. Vegetation also helps to prevent floods in another way.
5. It reduces the erosion of soil by rainwater.
6. If the surface of the land is covered with vegetation, soil erosion is greatly reduced.
7. In recent years there has been a large scale felling of trees and hence the forest cover in the Himalayas has been reduced considerably.
8. As a result, every time there is heavy rainfall, the rainwater rapidly flows down the slopes of the mountains and fills up the flood plain of the river. This results in frequent floods, which cause heavy damage to life and property along the river.

Question 29.
Explain about the flood – plain of the river.
Answer:

1. A river does not contain the same amount of water all year round. While the river is full during the rainy season, it usually shrinks during the dry season. We can see that the river trough is very wide and it has high banks.
2. This valley is filled with sand and gravel. The river flows as a small stream amidst them.
3. We will notice that there are no trees here.
4. This is because every year when it rains heavily, this valley is filled with water allowing no permanent trees or plants to grow here.
5. This treeless bed is called the flood – plain of the river. All major rivers have their flood plains.

Question 30.
What were the destructive cyclones mentioned in the lesson? Explain them.
Answer:
Our state has a long coastline and is frequently faced with very destructive cyclones. When heavy winds blow from the sea, heavy rains lash the lands, and high waves make the sea very unsafe. These usually occur between June and December. The worst cyclone hit the state in November 1977, perhaps, the worst cyclonic storm to hit the Indian shores. Six-metre high tidal waves swept across villages in coastal Andhra Pradesh, killing 9941 people. At least 100 villages were washed away by the cyclonic storms and the ensuing floods. Seen from the air, it seemed like a sheet of water drawn over the affected areas floating in the swirling waters. About 100 people who left their homes to seek shelter in a building in Bapatla town died when the building collapsed. Most lives were lost in Diviseema, Krishna District. Recently in 2014 “Hud Hud” cyclone created huge destruction in Vishakapatnam.

Question 31.
Why do you think it is necessary for the clouds to rise in -order to cause rain?
Answer:
As the clouds continue to rise upwards, it gets cooler and more droplets are formed. The droplets get together to form bigger drops. As they get heavier it gets more and more difficult for them to remain in the air and so they begin to fall as raindrops. So it is necessary for the clouds to rise in order to cause rain.

Question 32.
Locate the following on the map of Andhra Pradesh.

1. Godavari
2. Krishna River
3. Tungabhadra
4. Penna River
5. Bay of Bengal
6. Vamsadhara
7. Nagavali
8. Chitravathi
9. Papagni

Answer:

Question 33.
Look at the map given below showing rainfall received in different parts of Andhra Pradesh.

i) Does your district receive high rainfall or moderate rainfall or low rainfall?
Answer:
Our district is It is and receives rainfall. (Self exercise)

ii) Which town has the least/highest rainfall – Ongole, Anantapur, Machilipatnam?
Answer:
Highest – Machilipatnam, Least – Anantapur

iii) Make some more questions and ask each other.
a. Does Chittoor district receive high rainfall?
Answer:
No, it receives low rainfall (between 60 cms to 99 cms. )

b. Name two districts that receive moderate rainfall.
Answer:
Srikakulam, Vizianagaram and Visakhapatnam receive moderate rainfall.

c. Which district receives very low rainfall?
Answer:
Ananthapur district. It receives very low rainfall, (below 60 cm)

d. Name two districts that receive low rainfall.
Answer:
Guntur and Prakasam.

Question 34.
a) Look at the physical map of India in your Atlas and identify the Western Ghats and the Eastern Ghats. Fill in the blanks in the following sentences.
i) the Western Ghats are spread across the following states …………………
ii) the Eastern Ghats are spread across the following states …………………
Answer:
i. Karnataka, Kerala, Goa, Tamil Nadu, Maharashtra
ii. Odisha, Andhra Pradesh, Telangana, Tamil Nadu

b) In which region do Western and Eastern Ghats intersect?
Answer:
The western and eastern ghats intersect in the region of Nilgiris (Tamilnadu).

c) First, create rough outlines of India in a notebook; then draw the Western Ghats and the Eastern Ghats; After that, roughly mark the areas that are in Rayalaseema and Kostha; Finally, label them with months in which it rains.
Answer:
Student’s activity.

Question 35.
Make a diagram to explain how vapour is transformed into clouds. Label your diagram with these terms – earth, sky, rising vapour, cloud, dust particles, water droplets, clouds…
Answer:

Student’s activity.

Question 36.
Observe the following map and answer the questions.

1. Towards which parts of the country will the winds take the clouds on the Bay of Bengal?
Answer:
North-East parts.

2. Towards which parts of the country will the winds take the clouds on the Arabian Sea?
Answer:
South/West/East/North.

3. From which direction will the winds blow to bring monsoon rains to West Bengal, Lucknow and Delhi?
Answer:
North-East.

4. From which direction will the winds blow to bring monsoon rains to Mumbai, Hyderabad, Bangalore?
Answer:
South-West.

5. From which direction does the wind blow during the rainy season?
Answer:
The wind blows from South-West to North-East during the rainy season.

Question 37.
Look at the map and answer the questions.

a. Look at the given physical map of India and identify Western Ghats, Eastern Ghats.
Answer:
Self Exercise.

b. In which direction of Andhra Pradesh are the Western Ghats?
Answer:
Westside.

c. Now create rough outlines of India in a notebook – then draw imaginary hills, along ‘The Western Ghats’, Eastern Ghats. Roughly mark the areas that are in Rayalaseema and Telangana. And label them with months in which it rains.
Answer:
Self exercise.

Question 36.
Look at the map and prepare a list of rivers that rise from/flow through.
Answer:

Western Ghats	Rayalaseema	Eastern Ghats
Krishna	Tungabhadra	Krishna
Godavari	Penna	Godavari
Penna		Penna

Question 37.
Can you explain the causes of devastating floods? In what way is it a natural occurrence and in what way is it man-made?
Answer:
Climate change has contributed to a rise in extreme weather events. This is a natural occurrence. Deforestation is also the cause of devastating floods. Thus this is the man-made way.

Question 38.
In which months of the year does it rain most in your place? List three rainiest months.
Answer:
June, July and Aug.

Question 39.
Name three driest months.
Answer:
October, November and December.

Question 40.
Do you have ‘normal’ rainfall every year in your place or does it vary every year?
Answer:
It varies every year.

Question 41.
Have you ever experienced drought years in which it rained very little?
Answer:
Yes, I have experienced drought years in which it rained very little.

Question 42.
Have you ever experienced flood years in which it rained too much?
Answer:
Yes, I have experienced flood years in which it rained too much.

Question 43.
Define water cycle and evaporation.
Answer:
a) Water cycle: The process of water evaporating from the seas, forming clouds in the sky, coming down as rain and flowing down the slopes on land in the form of rivers and finally joining the sea is called the water cycle.
b) Evaporation: The change of water into vapour is known as evaporation. The process in which water vapour changes into water is called condensation. Clouds are tiny droplets of water hanging in the air above.

AP 7th Class Social Important Questions

Andhra Pradesh SCERT AP State Board Syllabus 7th Class Social Studies Chapter Wise Important Questions and Answers in English Medium and Telugu Medium are part of AP Board 7th Class Textbook Solutions.

Students can also read AP Board 7th Class Social Studies Solutions for exam preparation.

AP State Syllabus 7th Class Social Studies Important Questions and Answers English & Telugu Medium

AP 7th Class Social Studies Important Questions and Answers in English Medium

7th Class Social Important Questions Sem 1

• 1st Lesson The Universe and The Earth Important Questions
• 2nd Lesson Forests Important Questions
• 3rd Lesson Learning Through Maps Important Questions
• 4th Lesson Delhi Sultanate Important Questions
• 5th Lesson Kakatiya Kingdom Important Questions
• 6th Lesson Vijayanagara Empire Important Questions

AP 7th Class Social Important Questions Sem 2

• 7th Lesson Mughal Empire Important Questions
• 8th Lesson Bhakthi – Sufi Important Questions
• 9th Lesson Indian Constitution – An Introduction Important Questions
• 10th Lesson State Government Important Questions
• 11th Lesson Road Safety Education Important Questions
• 12th Lesson Markets Around Us Important Questions
• 13th Lesson Women Change the World Important Questions

AP 7th Class Social Chapter Wise Important Questions in Telugu Medium

7th Class Social Important Questions Sem 1

• Chapter 1 విశ్వం మరియు భూమి Important Questions
• Chapter 2 అడవులు Important Questions
• Chapter 3 పటాల ద్వారా అధ్యయనం Important Questions
• Chapter 4 ఢిల్లీ సుల్తానులు Important Questions
• Chapter 5 కాకతీయ రాజ్యం Important Questions
• Chapter 6 విజయనగర సామ్రాజ్యం Important Questions

AP 7th Class Social Important Questions Sem 2

• Chapter 7 మొఘల్ సామ్రాజ్యం Important Questions
• Chapter 8 భక్తి – సూఫీ Important Questions
• Chapter 9 భారత రాజ్యాంగం – పరిచయం Important Questions
• Chapter 10 రాష్ట్ర ప్రభుత్వం Important Questions
• Chapter 11 రహదారి భద్రత Important Questions
• Chapter 12 మన పరిసరాలలో ఉన్న మార్కెట్లు Important Questions
• Chapter 13 ప్రపంచ పరివర్తనలో మహిళలు Important Questions

AP 7th Class Social Studies Important Questions and Answers in English Medium (Old Syllabus)

• Chapter 1 Reading Maps of Different Kinds Important Questions
• Chapter 2 Rain and Rivers Important Questions
• Chapter 3 Tanks and Ground Water Important Questions
• Chapter 4 Oceans and Fishing Important Questions
• Chapter 5 Europe Important Questions
• Chapter 6 Africa Important Questions
• Chapter 7 Handicrafts and Handlooms Important Questions
• Chapter 8 Industrial Revolution Important Questions
• Chapter 9 Production in a Factory – A Paper Mill Important Questions
• Chapter 10 Importance of Transport System Important Questions
• Chapter 11 New Kings and Kingdoms Important Questions
• Chapter 12 The Kakatiyas – Emergence of the Regional Kingdom Important Questions
• Chapter 13 The Kings of Vijayanagara Important Questions
• Chapter 14 Mughal Empire Important Questions
• Chapter 15 Establishment of the British Empire in India Important Questions
• Chapter 16 Making of Laws in the State Assembly Important Questions
• Chapter 17 Implementation of Laws in the District Important Questions
• Chapter 18 Caste Discrimination and the Struggle for Equality Important Questions
• Chapter 19 Livelihood and Struggles of Urban Workers Important Questions
• Chapter 20 Folk Religion Important Questions
• Chapter 21 Devotional Paths to the Divine Important Questions
• Chapter 22 Rulers and Buildings Important Questions

These AP 7th Class English Important Questions 7th Lesson The Bond of Love will help students prepare well for the exams.

AP Board 7th Class English Unit 7 Important Questions and Answers The Bond of Love

Reading Comprehension (Seen)

1. Read the following passage carefully.

I will begin with Bruno, my wife’s pet sloth bear. 1 got him for her by accident. Two years ago, we were passing through the sugarcane fields near Mysore. People were driving away from the wild pigs from the fields by shooting at them. Some were shot and some escaped. We thought that everything was over when suddenly a black sloth bear came out panting in the hot sun. One of my companions shot the bear on the spot.

As we watched the fallen animal, we were surprised to see that the black fur on its back moved. It was a baby bear that had been riding on its mother’s back. The little creature ran around its parent making a pitiful noise.

I ran up to it to capture. It scooted into the sugarcane field. I finally caught the baby bear by holding it in its scruff while it snapped and tried to scratch me with its long, hooked claws. (The Bond of Love)

Now, answer the following questions.
1. Who was Bruno?
Answer:
Bruno was a pet sloth bear.

2. Where did the author get Bruno?
Answer:
At the sugarcane fields near Mysore

3. What is referred to as ‘little creature’ in the above passage?
Answer:
A baby bear

4. Who captured the baby bear?
Answer:
The narrator

5. What made them surprised?
Answer:
The black fur on the dead bear moving

2. Read the following passage carefully.

The bear became very attached to our two Alsatian dogs and to all the children of the tenants living in our bungalow. He was left quite free when he was young. He spent his time playing, running into the kitchen, and going to sleep on our beds.

One day an accident befell him. I had placed poison (barium carbonate) to kill the rats and mice in my library. Bruno entered the library and he ate some of the poison. He could not stand on his feet. I guessed what had happened. I rushed in the car to the vet’s residence. The vet searched his medical books and found the medicine for the poison. Bruno grew weak and vomited. The vet gave three shots of injections. After thirty minutes, Bruno looked at us disdainfully, as much as to say, ‘What’s barium carbonate to a big black bear like me?’ (The Bond of Love)

Now, answer the following questions.
1. Who did the bear very attach to?
Answer:
To their two Alsatian dogs and to all the children of the tenants in their bungalow

2. How did the bear spond his time?
Answer:
He spent his time playing, running into the kitchen, and going to sleep on the narrator’s beds.

3. Why did the speaker keep the poison in the library?
Answer:
To kill the rats and mice in the library

4. What was guessed by the author?
Answer:
He guessed that the bear had eaten the poison in the library room.

5. How was the bear at last?
Answer:
He was alright.

3. Read the following passage carefully.

The months rolled on and Bruno had grown many times the size he was when he came. He had grown bigger than the Alsatians, but just as sweet, just as mischievous, just as playful. And he was very fond of us. Above all, he loved my wife, and she loved him too! She had changed his name from Bruno, to Baba, a Hindustani word signifying ‘small boy’. He could do a few tricks, too. At the command, ‘Baba, wrestle’, or ‘Baba, box,’ he tackled anyone who came forward for a fight. Give him,a stick and say ‘Baba, hold gun’, and he pointed the stick at you. Ask him, ‘Baba, where’s baby?’ and he cradled a stump of wood affectionately which he had carefully kept in his straw bed. But because of the tenants’ children, Baba, had to be kept chained most of the time. (The Bond of Love)
Now, answer the following questions.
1. What are the Alsatians?
Answer:
The pet dogs of the author

2. How was the nature of Bruno described?
Answer:
Just as sweet, just as mischievous, just as playful.

3. What was th6 new name of Bruno?
Answer:
Baba

4. What does ‘Baba’ mean in Hindustani?
Answer:
A small boy

5. Why had Baba to be kept chained most of the time?
Answer:
Because of the tenants’ children

4. Read the following passage carefully.

“Oh please, sir,” she asked the curator, “may 1 have my Baba back”? He answered, “Madam, he belongs to the zoo and is government property now. I cannot give away government property. But if the superintendent at Bangalore agrees, certainly you may have hinrrback.”

We went to the superintendent in Bangalore. My wife pleaded, “Baba and I are missing each other. Will you please give him back to me?”. He was a kind-hearted person. He wrote to the curator telling him to lend us a cage for transporting the bear to Bangalore.

We went to Mysore again with the superintendent’s letter. Baba was driven into a small cage and hoisted on top of the cari the cage was tied securely, and carried to Bangalore. (The Bond of Love)

Now, answer the following questions.
1. What was the narrator’s wife’s request to the curator?
Answer:
She wants her Baba (the pet bear) back home with her.

2. What was the response of the curator?
Answer:
The curator said that the bear belonged to the zoo and was government property now and so he could not give away government property. If the superintendent at Bangalore agreed, she might have the bear back.

3. Who are missing each other?
Answer:
Baba and the narrator’s wife

4. Who was a kind-hearted person?
Answer:
The superintendent in Bangalore

5. Where was Baba at last?
Answer:
At the narrator’s house

5. Read the following passage carefully.

Hachiko was a Japanese dog remembered for its loyalty towards its master.

Hachiko, a golden-brown, pure-bred Akita was born in November, 1923 in Japan. A year later Hachiko came to its master, Ueno Hidesaburo as a gift from his students. Ueno Hidesaburo was a professor in agriculture department at the Tokyo Imperial University.

When Hachiko came to the Professor’s house, he was very weak. The whole family looked after him with great care. Within six months Hachiko’s health got improved.

The Professor would take the train to his work and come back by evening. Hachiko would accompany the Professor to the station every morning and would come back to trie station every evening to receive his master. Their routine continued for years. (Hachiko – A Symbol of Loyalty)
Now, answer the following questions.
1. Why was Hachiko remembered?
Answer:
For its loyalty towards its master

2. Who was the master of Hachiko?
Answer:
Ueno, a Professor in Agriculture department at the Tokyo Imperial University

3. Who gave Hachiko to the professor?
Answer:
His students

4. How would the professor go to his work?
Answer:
He goes to his work by train.

5. What was the daily routine of the dog?
Answer:
He accompanies his owner to the station every morning and comes back to the station every evening to receive his master.

6. Read the following passage carefully.

On 21 May 1925, the Professor did not return as he died of cerebral hemorrhage on his way back home. Hachiko waited for his master as usual, but he did not return from work. Hachiko would visit the railway station every morning and evening. He longed for his owner. This went on for next nine years, nine months, and fifteen days. Hachiko would wait at the station patiently.

People took a notice of this adorable dog. Hachiko gained national attention. He became the headline of the newspaper. On October 4,1932 one of the students of the Professor published a story.

The story’s headline read: “Tale of a Poor Old Dog: Patiently Waiting for Seven Years for the Dead Owner.” Hachiko waited for his master for almost ten years and died at the age of thirteen. He was buried next to Professor Ueno. The story of Hachiko’s love and loyalty towards his master made the Japanese build a bronze statue for Hachiko at the same railway station where he used to wait for his master. (Hachiko- A Symbol of Loyalty)

Now, answer the following questions.
1. Why did the professor not return one day?
Answer:
Because he died of cerebral hemorrhage on his way back home.

2. What did Hachiko long for?
Answer:
He longed for his owner.

3. What was the story published about?
Answer:
About the dog who waits at the railway station every day for his master

4. How many days did the dog wait for his master?
Answer:
For almost ten years

5. Where was the dog buried after death?
Answer:
Next to his master, the Professor Ueno.

Reading Comprehension (Unseen)

1. Read the following passage carefully.

Nationalism is a concept that involves a feeling of extremely strong attachment towards one’s own country.

Due to one or more than one object factors like race, religion, language, literature, culture, etc. there grows in a people a strong feeling of like mindedness which endows them with the quality of nationality.

This feeling of oneness prompts every member of the group to feel themselves as equal partners in the pleasure and regret, justice and injustice, pride and humiliation of the entire people. Nationalism is a great democratic ideal which continues to live as the strongest force and continues to inspire struggle for national liberation in different parts of the globe.

However nationality is an all-round development of human civilisation. It builds healthy culture and progresses to the world’s peaceful environment.
Now answer the following questions.
a) What is Nationalism?
Answer:
Nationalism is a feeling of extremely strong attachment towards one’s own country.

b) When do people of a nation develop like mindedness?
Answer:
Due to factors like some race, religion, language, literature or culture.

Choose the correct answer from the choices given.
c) Which quality in people makes them feel as one in pleasure or regret?
i) thoughtfulness
ii) nationalism
iii) sorrow
iv) extreme happiness
Answer:
ii) nationalism

d) Nationalism continues to inspire ………….
i) strong men
ii) struggle for national liberation
iii) people retain from peace
iv) injustice
Answer:
ii) struggle for national liberation

e) How does civilisation tend to build a healthy culture?
i) nationalism
ii) foreign culture
iii) by riots and revolts
iv) giving up hope bn one’s own nation
Answer:
i) nationalism

2. Read the following passage carefully.

A man stopped at a flower shop to order some flowers to be wired to his mother who lived two hundred miles away. As he got out of his car he noticed a young girl sitting on the curb sobbing. He asked her what was wrong and she replied, “I wanted to buy a red rose for my mother. But I only have seventy-five cents, and a rose costs two dollars.”

The man smiled and said, “Come with me. I’ll buy you a rose.” He bought the little girl her rose and ordered his own mother’s flowers. As they were leaning he offered the girl a ride home. She said, “Yes please! You can take me to my mother.” She directed him to a cemetery, where she placed the rose on a freshly dug grave.

Now answer the following questions.
a) Where was the man travelling?
Answer:
The man was travelling to visit his mother.

b) Why was the girl sobbing?
Answer:
Because she had no money to buy a rose for her mother.

Choose the correct answer from the choices given.
c) How much was the cost of the rose?
i) a dollar
ii) 75 cents
iii) 2 dollars
iv) 2 dollars 75 cents
Answer:
iii) 2 dollars

d) Where did the girl take the man?
i) to her house
ii) to graveyard
iii) to the church
iv) to the countryside
Answer:
ii) to graveyard

e) What happened to die girl’s mother?
i) The girl’s mother died.
ii) The girl’s mother is sleeping.
iii) She is waiting for the girl at the cemetery.
iv) She is selling flowers.
Answer:
i) The girl’s mother died.

Interpretation of Non-Verbal Information

1. The following table shows the marks secured by some students in a school exam.

Now, answer the following questions.
a) What information is the table likely to show?
Answer:
The marks scored by some Students in a school exam

b) Identify the two low scores in English.
Answer:
64 and 73 respectively scored by Suresh and Vineela

Choose the correct answer from the choices given below.
c) Find out the subject that was scored well by all students.
i) Maths
ii) English
iii) Telugu
Answer:
i) Maths

d) Which is the subject the students need to improve?
i) Sciences
ii) English
iii) Hindi
Answer:
iii) Hindi

e) Choose the correct statement horn the following:
i) Mohini scored the least score in total score.
ii) Vineela scored the highest total in all subjects.
iii) Suresh scored least marks in social studies.
iii) Suresh scored least marks in social studies.

2. Read the Average Inflation table in India from 2007 to 2016 and answer the questions given below.

Average Inflation	%
CPI India 2016	5.65%
CPI India 2015	5.88 %
CPI India 2014	6.37%
CPI India 2013	10.92%
CPI India 2012	9.30 %
CPI India 2011	8.87 %
CPI India 2010	12.11 %
CPI India 2009	10.83 %
CPI India 2008	8.32%
CPI India 2007	6.39 %

Now answer the following questions.
a) In which year is the inflation very high?
Answer:
2010

b) What was the average inflation rate in 2007?
Answer:
6.39%

Choose the correct answer from the choices given.
c) In which year was inflation above 9% and below 9.5 %?
i) 2014
ii) 2012
iii) 2007
iv) 2008
Answer:
ii) 2012

d) In 2014, the inflation rate is …………. than 2015.
i) more than
ii) less than
iii) equal to
iv) the highest
Answer:
i) more than

e) In which years was the average inflation rate almost same?
i) 2014 and 2011
ii) 2014 and 2007
iii) 2016 and 2008
iv) 2010 and 2009
Answer:
ii) 2014 and 2007

Vocabulary

Synonyms

Choose the words with similar meanings (synonyms) from the list given to the words underlined.


Answer:
a) a) chasing, b) ran away
b) a) noticed, b) astonished
c) a) occupants, b) very
d) a) order, b) confronted
e) a) companions, b) suggested
f) a) worrying, b) denies

Antonyms

Write the opposites (antonyms) for the underlined words.

a) I finally (a) caught the baby bear by holding it in its scruff while it snapped and tried to scratch me with its long (b), hooked claws.
b) After thirty minutes, Bruno looked at us disdainfully (a), as much as to say, ‘What’s barium carbonate to a big (b) black bear like me?”
c) At the command (a) ‘Baba, wrestle’, or ‘Baba, box’, he tackled anyone who came forward (b) for a fight.
d) Then friends (a), my son and I advised my wife, to give Baba to the zoo at Mysore. He was getting too big to keep at home. After some weeks, she accepted (b) at last.
e) How was Baba? Back came the replies, “Well, but fretting; he refuses (a) food too.” For three months. 1 managed to stop (b) my wife from visiting Mysore.
f) He was a kind-hearted (a) person. He wrote to the curator telling him to lend (b) us a cage for transporting the bear to Bangalore.
Answer:
a) a) immediately, b) short
b) a) humbly, b) small
c) a) request, b) backward
d) a) foes, b) refused
e) a) accepts, b) allow
f) a) merciless, b) borrow

Right Forms of the Words

Fill in the blanks with the right form of the words given in the brackets.

a) We thought that everything was over when _______ (a) (sudden/ suddenly) a block sloth bear came out panting in the hot sun. One of my _______ (b) (company / companions) shot the bear on the spot.
b) She at once put a _______ (a) (colour / coloured) ribbon around its neck, and after _______ (b) (discovering / discovery) the cub was a ‘boy’, she named it Bruno.
c) One day an accident befell him. I had placed _______ (a) (poison / poisonous) to kill the rats and mice in my library. Bruno _______ (b) (entrance / entered) the library and he ate some of the poison.
d) He had grown bigger than the Alsatians, but just as sweet, just as _______ (a) (mis-chief / mischievous), just as _______ (b) (playful / playfully).
e) We all missed him _______ (a) (great/ greatly), but in a sense we were _______ (b) (relief/ relieved).
f) In a few days, the coolies hoisted the cage on to the island and Baba was _______ (a) (release/ released). He was _______ (b) (delighted/delightment).
Answer:
a) a) suddenly, b) companions
b) a) coloured, b) discovering
c) a) poison, b) entered
e) a) greatly, b) relieved
d) a) mischievous, b) playful
f) a) released, b) delighted

Spelling Test

Type – 1 : Vowel Clusters

Complete the following words using “ae, ai, au, ea, ee, ei, eo, ia, ie, io, iu, oi, oo, ou, ua or ui”.

a) One of my compan _ _ ns shot the bear on the spot. As we watched the fallen animal, we were surprised to s _ _ that the black fur on its back moved.
b) It sc _ _ ted into the sugarcane field. I finally c _ _ ght the baby bear by holding it in its scruff while it snapped and tried to scratch me with its long, hooked claws.
c) He was left quite fr _ _ when he was y _ _ ng.
d) The vet s _ _ rched his medical books and f _ _ nd the medicine for the poison.
e) But bee _ _ se of the tenants’ children, Baba, had to be kept ch _ _ ned most of the time.
f) We all missed him gr _ _ tly; but in a sense we were rel _ _ ved.
Answer:
a) companions, see
b) scooted, caught
c) free, young
d) searched, found
e) because, chained
f) greatly, relieved

Type – 2 : Suffixes

Complete the following words with the suitable suffixes given in the brackets.

a) It was a baby bear that had been rid ___(ing/ eing) on its mother’s back. The little creature ran around its parent making a piti ___(ful / full) noise.
b) I rush ___(d / ed) in the car to the vet’s resid ___(ence / ance).
c) He had grown bigger than the Alsatians, but just as sweet, just as mischi ___(evous / ivous), just as play ___(full / ful).
d) Ask him, ‘Baba, where’s baby ?’ and he cradled a stump of wood affection ___(ately / etely) which he had careful ___(ly/ lly) kept in his straw bed.
e) We all missed him great ___(ly / lty), but in a sense we were relieved. My wife was inconsol ___(able / eble).
f) I can’t give away govern ___(ment / mant) property. But if the superintendent at Bangalore agrees, certain. ___(ly / lly) you may have him back.
Answer:
a) riding, pitiful
b) rushed, residence
c) mischievous, playful
d) affectionately, carefully
e) greatly, inconsolable
f) government, certainly

Type – 3 : Wronalv Spelt Words

Identify the wrongly spelt word and write its correct spelling in the space provided.

a) cage, suddenly, library, pityful
Answer:
pitiful

b) curater, creature, watch, happen
Answer:
curator

c) scratch, property, mischeivous, claw
Answer:
mischievous

d) hoist, ingradients, forward, surround
Answer:
ingredients

e) aerated, command, afection, lap
Answer:
affection

f) quite, young, search, releived
Answer:
relieved

Classification of Words

Arrange the following words under the correct headings.

Choice of the Words

Fill in the blanks choosing the suitable words from those given in the box.

Answer:
a) 1) panting, 2) companions
b) 1) attached, 2) tenants
c) 1) mischievous, 2) fond
d) 1) recognise, 2) cage
e) 1) leave, 2) depressed
f) 1) driven, 2) securely

Collective Nouns

Match the following nouns with their collective nouns.

1) swarm	a) cattle	1) a swarm of bees
2) bunch	b) cards	2) a bunch of grapes
3) herd	c) clothes	3) a herd of cattle
4) flock	d) grapes	4) a flock of sheep
5) bundle	e) people	5) a bundle of clothes
6) flight	f) bees	6) a flight of birds
7) band	g) sheep	7) a band of musicians
8) pack	h) mountains	8) a pack of cards
9) range	i) musicians	9) a range of mountains
10) crowd	j) birds	10) a crowd of people

Grammar

I. Edit the following passage correcting the underlined parts.

1. Once upon a time there lived a farmer and his four daughters in an (a) village. The farmer became old but (b) sick. He wanted to teacher (c) a lesson to his daughters. He called them to him (d) bedside.
Answer:
a) a b) and c) teach d) his

2. English is not an (a) difficult language to learn, If we learned (b) it systematically, we can learn it easily. English grammar but (c) spelling are difficult. So we have to learn it (d) carefully.
Answer:
a) a b) learn c) and d) them

3. Gates Avenue was a small dirty street in Cleveland by (a) no pavements, no street lights but (b) no running water. People which (c) lived there was (d) very poor.
Answer:
a) with b) and ‘ c) who d) were

4. One day an (a) merchant and his son went to a town to buy a new car. They pay (b) a huge amount but (c) bought a beautiful red car. Then they both came to there (d) village in that car.
Answer:
a) a b) paid c) and d) their

II. Complete the passage choosing the right words from those given below. Each blank is numbered and for each blank four choices are given. Choose the correct answer and write (A), (B), (C) or (D) in the blanks.

1. Once upon a time when a king _____ (1) Senaka was reigning in Benares, the Bodhisatta was Sakka. The king Senaka was _____ (2) with a certain naga king. This naga king left the naga world _____ (3) ranged _____ (4) earth seeking food.
1) A) name B) naming C) named D) names
2) A) friend B) friendliness C) friendship D) friendly
3) A) and B) but C) for D) yet
4) A) a B) the C) an D) these
Answer:
1) C 2) D 3) A 4) B

2. Leopards are graceful and powerful big cats closely related _____ (1) lions, tigers, and jaguars. _____ (2) live in Sub-Saharan Africa, northeast Africa, central Asia, India _____ (3) China. However, many of their populations _____ (4) endangered, especially outside of Africa.
1) A) for B) to C) by D) over
2) A) we B) He C) They D) She
3) A) if B) since C) but D) and
4) A) are B) is C) was D) has
Answer:
1) B 2) C 3) D 4) A

3. Children love to listen _____ (1) stories; especially the ones that tickle _____ (2) funny bone! Most of us _____ (3) up listening to the famous stories of the great king Akbar and one of his courtiers. Birbal. _____ (4) was known for his intelligence and wit.
1) A) to B) for C) at D) by
2) A) our B) my C) their D) her
3) A) grew B) grown C) growing D) grow
4) A) which B) where C) why D) who
Answer:
1) A 2) C 3) A 4) D

4. Dussehra is _____ (1) important Hindu fetival which signifies the victory of good _____ (2) evil. This festival is _____ (3) with ereat enthusiasm _____ (4) fervour by Hindus across the world.
1) A) only B)those C) a D) an
2) A) over B) at C) by D)upon
3) A) celebrate B) celebrated C) celebrates D) will celebrate
4) A) and B) since C) but D) for
Answer:
1) D 2) A 3) B . 4) A

III. Rewrite the following sentences by placing the adverbs in the appropriate place.

1) A miser likes never to spend money.
Answer:
A miser never likes to spend money.

2) I go to library often.
Answer:
I often go to library.

3) Angrily he is shouting.
Answer:
He is shouting angrily.

4) You can solve easily the problem.
Answer:
You can easily solve the problem.

5) She magnificently performed her dance.
Answer:
She performed her dance magnificently.

6) The thief quietly walked into the hall.
Answer:
The thief walked into the hall quietly.

7) Early he came home.
Answer:
He came home early.

8) My mother nicely prepares dishes.
Answer:
My mother prepares dishes nicely.

9) She nicely has dressed.
Answer:
She has dressed nicely.

10) We visited last week our uncle’s home.
Answer:
Last week we visited our uncle’s home.

11) The weather is pleasant fairly.
Answer:
The weather is fairly pleasant.

12) We have breakfast usually at 7 a.m.
Answer:
We usually have breakfast at 7 a.m.

13) They bravely fought.
Answer:
They fought bravely.

14) He has answered my question cleverly.
Answer:
He has cleverly answered my question.

15) He attends regularly his classes.
Answer:
He attends his classes regularly.

IV. Read the following sentences and fill in the blanks with suitable adverbs from those given in the box.

1) Raju is late so, he is walking ______
2) I have ______finished my homework.
3) It is raining ______
4) Latha always goes to bed ______
5) The priest is saying his words ______
6) He ______works hard.
Answer:
1) briskly
2) already
3) heavily
4) early
5) loudly
6) always

V. Change the following (Assertive Sentences) into passive voice.

1) I have completed the task.
Answer:
The task has been completed by me.

2) Mr. Srinivas teaches us English.
Answer:
English is taught by Mr. Srinivas to us.
(Or)
We are taught English by Mr. Srinivas.

3) The hunter has killed a tiger.
Answer:
A tiger has been killed by the hunter.

4) She likes sweets.
Answer:
Sweets are liked by her.

5) They were catching fish.
Answer:
Fish were being caught by them.

6) Rabindranath Tagore wrote Gitanjali.
Answer:
Gitanjali was written by Rabindranath Tagore.

7) She told me a story.
Answer:
I was told a story by her.
(Or)
A story was told by her to me.

8) He helped me.
Answer:
I was helped by him.

9) The mason builds buildings.
Answer:
Buildings are built by the mason.

10) She drew a picture.
Answer:
A picture was drawn by her.

VI. Change the following (Imperative Sentences) into passive voice.

1) Post the letter.
Answer:
Let the letter be posted.

2) Brush your teeth twice a day.
Answer:
Let your teeth be brushed twice a day.

3) Don’t tell a lie.
Answer:
Let a lie not be told.

4) Throw the ball.
Answer:
Let the ball be thrown.

5) Speak the truth.
Answer:
Let the truth be spoken.

6) Don’t lift the phone.
Answer:
Let the phone not be lifted.

7) Draw the picture.
Answer:
Let the picture be drawn.

8) Do yoga daily.
Answer:
Let yoga be done daily.

9) Switch off the fan.
Answer:
Let the fan be switched off.

10) Complete the work at once.
Answer:
Let the work be completed at once.

Creative Writing

1. You have read in the lesson ‘The Bond of Love’ the narrator’s wife pleaded with the zoo superintendent to give her Baba back.

Write a possible conversation between the narrator’s wife and the superintendent based on the above context.
Answer:
Narrator’s wife : Hello, sir. I am here to request for a favour.
Superintendent : Hello, Madam! What can I do for you?
Narrator’s wife : Bruno is missing us. I am missing him.
So, I want to take Bruno back home.
Superintendent : I’m sorry ma’am. I can not allow you to take him. You have left Bruno under the government so, Bruno is now the property of the government. We can’t give him back.
Narrator’s wife : Sir, Bruno is not taking food. He is growing weak. So please allow us to take Bruno home.
Superintendent : Yes! Alright, Madam.! Please write a letter and take him to home.
Narrator’s wife : Thank you so much.

2. You have read in the lesson ‘The Bond of Love’ that the narrator’s wife was very affectionate to Bruno. When Bruno was taken to the zoo, she missed him greatly. She was inconsolable. She wept and fretted. One day she pleaded her husband to take her to the zoo.
Write a possible conversation between the narrator and his wife based on the above context.
Wife : The curator wrote that Baba is fretting and refuses to eat food.
Narrator : Don’t worry, dear. It will fake some more time to adjust.
Wife : I must see Baba. Either you take me by car or I will go myself by bus or train.
Narrator : OK. I will take you to the zoo.
Wife : Thank you. Let’s start today.
Narrator : I think Baba would’not recognize you.
Wife : No, I hope he would surely recognize me.
Narrator : Let us take permission and visit the zoo.

3. Finally, the narrator’s wife got back their Baba. She was very happy. Her joy knew no bounds.

Imagine that you were the narrator’s wife and write a diary entry at the end of day on which you got back Baba.
Answer:

Friday, 21st November 20xx 8:00 p.m. Dear Diary,What a beautiful day today is! I finally got back my Baba. My lovely Baba! The superintendent is really kind-hearted. Oh,. God! I am really indebted to you. You have given me what I want the most. Without Baba, it is unthinkable. All the difficult days have gone. I shall spend my time with my Baba. 1 shall talk to him. I shall give him all the drinks and eatables liked by him. I shall never miss him in my life. I am realty very very happy. How can I express my joy? Thank God! Thank you, superintendent sir. Thank you, curator sir. Thank you, husband. You too have helped me a lot to get my Baba back. I must be thankful to all of them. x x x x x x

4. Nowadays people are suffering from perishing heat. Rains are meagre, no greenery is found in most of the areas. You feel that we have to act immediately and do SQmething to plant a large number of trees everywhere.
Write a letter to your friend Srinivas explaining him the importance of planting trees and the advantages of plants.
Answer:

Tenali. 20.07.20xx. Dear Srinivas, l am fine and I hope the same with you. In this letter I would like to share my views on the importance of planting trees and the advantages of plants. We are all aware that trees are the most useful things in the world. Trees breathe in carbon dioxide and let out oxygen. They give us fruit to eat and firewood to burn. We build houses and make furniture with the wood of the trees. They help us get rain. Some trees give us medicines. But the man is cutting down trees indiscriminately and causing disturbance in the ecological balance. As a result, temperatures are mounting up. Nowadays people are suffering from perishing heat. Rains are meagre, no greenery is found in most of the areas. If there were no trees, there would be no life on earth. It is our responsibility to save trees. We should act immediately and plant a large number of trees in our surroundings. The government should pay full attention on tree plantation. Voluntary organisations also should take active part in it. Recently our school organised a tree plantation week. All the students of our school participated in it and made it grand success. I hope you agree with my views. Convey my regards to your parents and wishes to sister. Awaiting your reply, Yours lovingly, xxxx

5. Write a letter to the eidtor of a newspaper about the bad condition of road and the uncleanliness in your locality.
Answer:

Old Guntur, Guntur. 20th September, 20xx. To The Editor, The Hindu, Vijayawada. Sir, I have been a sincere reader of your esteemed daily for the last five years. Through the columns of your daily, I would like to draw the attention of the public as well as concerned authorities towards the bad condition of roads and the uncleanliness in our locality. I am a resident of Old Guntur, Guntur. We are suffering a lot due to the negligence of the Municipal workers. There are large pits in roads. Some roads have pot-holes and ditches. There is an increase in the number of accidents in our locality due to these bad road conditions. Water gets stagnated. During the monsoon-season, water gets clogged in the road pits. Recently, a girl has fallen into a ditch. Thank God, a cyclist has seen it and saved her. The sweepers are not regular to their duties. Once in a week, they come in a casual way. There are piles of garbage at every corner emitting foul smell. These corners attract flies and mosquitoes in large number. If the same state of affairs continues, I am afraid that some diseases may spread. All these things lead to health hazard. Another problem is that the street lights are not functioning properly. It also leads to the accidents. I have already lodged complaints with the officials several times but in vain. Hence I request the concerned authorities to take necessary steps in this regard. Yours truly, xxxx

6. Write a biographical sketch of P.V. Sindhu using the information given below.
P.V. Sindhu
Full Name : PUSARLA VENKATA SINDHU
Profession : Badminton Player – Right handed
Born : 5 July, 1995
Birth place : Hyderabad, India
Father : P.V. Ramana – Volleyball player Arjuna Awardee
Mother : P. Vijaya – Volleyball player
Coach : Pullela Gopichand
Gopichand Badminton Academy

Performance : 2009 – won a bronze medal – Sub-Junior Asian
Badminton Championship – Colombo.
2013 – won Malaysian Open Title.
2014 – won medal in the World Badminton Championship.
2015 – bagged Macau Open Grand Prix Gold medal.
2016- Silver medal – Rio Olympics.

Honours : Received PADMASHRI in 2015.
Rajiv Gandhi Khel Ratna Award – 2016
Answer:
P.V. Sindhu is a great badminton player. Her full name is PUSARLA VENKATA SINDHU. She is a right handed badminton player. She was born on 5th July in 1995 in Hyderabad, India. Her parents are volleyball players. Her father is P.V.Ramana and her mother is P.Vijaya. Her father received the Arjuna Award for his services in sports and games. Pullela Gopichand, a great badminton player has been her coach. She was trained at Gopichand Badminton Academy. She has been a remarkable player and performed very well in many events. She won a bronze medal in Sub-Junior Asian Badminton

Championship in Colombo. She won the Malaysian Open Title in 2013. She won the medal of the World Badminton Championship in 2014. She bagged Macau Open Grand Prix Gold medal in 2015. She won the Silver Medal in Rio Olympics in 2016. The Government of India honoured her with PADMASHRI in 2015 and with Rajiv Gandhi Khel Ratna Award in 2016.

7. Write a story using the following hints.

Hints: Two geese and a tortoise – good friends – in a lake – lake dries up – all afraid – geese offer- take tortoise another lake -geese hold a bamboo stick in mouth – tortoise bites, the stick tightly – geese fly – a tiger shouts – tortoise angrily shouts back – falls down.
Answer:
THE FOOLISHNESS OF A TORTOISE
Once Inhere lived a tortoise and two geese in a lake. They were good friends. One year just before summer the lake slowly began to dry up. They were afraid. They decided to move to another lake. The geese offered their help to the tortoise. They asked the tortoise to hold a bamboo stick in its mouth. They would fly carrying the stick along with the tortoise. Accordingly, the tortoise held the stick in its mouth tightly. The geese started flying.

A tiger on the ground saw this and shouted. The foolish tortoise grew angry and shouted back at the tiger. It lost its grip. It fell down and died.

Moral: Think well before you do a thing.

8. Write a story using the following hints.

Hints: An ant – afraid of men – wished to be strong and big like a cat – saw a dog chasing cat – wished to be a dog – saw a boy throwing stones at the dog – thought – better to remain an ant – no one would notice it.
Answer:
THE VAIN WISHES OF AN ANT
Ants are pretty small creatures. They have their own advantage of being small, unseen, and unnoticed. Here is a story that tells us about the vain wishes of a foolish ant.

Once there lived an ant. He wished to be strong and big like a cat. Just then he noticed a dog chasing the cat. The cat was running for safety. The ant changed his wish. He wished to be a dog. Next he saw a boy throwing stones at the dog. The dog was in deep trouble. The ant learnt a lesson. He was satisfied with his present state. He realised that nobody would notice him if he remained an ant.

Moral: Every creature has its own existence in this world.

These AP 10th Class Biology Important Questions 9th lesson మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత will help students prepare well for the exams.

AP Board 10th Class Biology 9th lesson Important Questions and Answers మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత

10th Class Biology 9th lesson మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత 1 Mark Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
ఆహారపు జాలకం నుండి విచ్ఛిన్నకారులను తొలగిస్తే ఏమవుతుంది?
జవాబు:
ఆహారపు జాలకం నుండి విచ్ఛిన్నకారులను తొలగిస్తే జీవరసాయన వలయాలు భర్తీ కావు. జీవులలోని సేంద్రియ పదార్థాలు నిరీంద్రియ పదార్థాలుగా మారవు.

ప్రశ్న 2.
క్రింది వానిని పరిశీలించి సంఖ్యా పిరమిడ్ చిత్రం గీయండి.
గడ్డి – మేక – మానవుడు,
జవాబు:

ప్రశ్న 3.
పిచ్చుకలు లేని ప్రపంచాన్ని ఊహించలేం. వాటి సంరక్షణ పట్ల మన ప్రవర్తన ఎలా ఉండాలి?
జవాబు:

1. క్రిమిసంహారక మందుల వినియోగం తగ్గించాలి.
2. సెల్ టవర్ రేడియేషన్ తగ్గించాలి.
3. జైవిక నియంత్రణ పద్ధతులు పాటించాలి.
4. పక్షుల సంరక్షణ కేంద్రాలను నెలకొల్పాలి.

ప్రశ్న 4.
మీ పరిసరాలలో మీరు గమనించిన ఒక ఆహారపు గొలుసును గుర్తించి, దానిలోని ఉత్పత్తిదారుల మరియు వివిధ స్థాయిలలో గల వినియోగదారుల పేర్లు వ్రాయండి.
జవాబు:
గడ్డి → కీటకాలు → కప్ప → పాము
ఉత్పత్తిదారులు – గడ్డి
ప్రాథమిక వినియోగదారులు – కీటకాలు
ద్వితీయ వినియోగదారులు – కప్ప
తృతీయ వినియోగదారులు – పాము

నీటిమొక్కలు → కీటకాలు → చేప → కొంగ
ఉత్పత్తిదారులు – నీటిమొక్కలు
ప్రాథమిక వినియోగదారులు – కీటకాలు
ద్వితీయ వినియోగదారులు – చేప
తృతీయ వినియోగదారులు – కొంగ

ప్రశ్న 5.
మీకు తెలిసిన ఆహారపు గొలుసులోని ఉత్పత్తిదారులు మరియు వినియోగదార్ల పేర్లను రాయండి.
జవాబు:
ఉత్పత్తిదారులు – మొక్కలు, ఆకుపచ్చ శైవలాలు
వినియోగదారులు – అన్ని రకాల జంతువులు

ప్రశ్న 6.
“కీటకాలు, పక్షులు లేని ప్రపంచాన్ని మనం ఊహించలేము.” వాటిని సంరక్షించుటకు మీరు పాటించే రెండు పద్ధతులను తెలుపండి.
జవాబు:

1. క్రిమి సంహారక మందులను అతిగా వాడకూడదు.
2. కీటకాల మరియు పక్షుల సహజ ఆవాసాలను కాపాడాలి.
3. పార్కులను మరియు పక్షుల సాంక్చ్యురీలను అభివృద్ధి చేయాలి.
4. ప్రతి ఒక్కరూ తప్పనిసరిగా పర్యావరణ సూత్రాలను పాటించే విధంగా చైతన్య పరచాలి.

ప్రశ్న 7.
క్రింది ఆహార పిరమిడను గమనించండి. క్రింద ఇవ్వబడిన ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

i) ఏ పోషక స్థాయిలో అధిక శక్తి ఉంటుంది?
ii) T₄ పోషక స్థాయికి ఒక ఉదాహరణ రాయండి.
జవాబు:
i) T₁ (లేదా) ఆకుపచ్చ మొక్కలు (లేదా) ప్రాథమిక ఉత్పత్తిదారులు. –
ii) సింహము, పులి, డేగ మొ||నవి.

ప్రశ్న 8.
పర్యావరణ స్నేహపూర్వక కార్యక్రమాలపై అవగాహన కల్పించుటకు ఏవైనా రెండు నినాదాలను వ్రాయండి.
జవాబు:

1. పచ్చదనాన్ని పెంచు – భూగోళాన్ని శుభ్రంగా ఉంచు.
2. ప్రకృతిని నీవు నాశనం చేస్తే – ప్రకృతి నిన్ను నాశనం చేస్తుంది.
3. కాలుష్య నివారణకు ఉత్తమ మార్గం – మొక్కల పెంపకం.
4. ప్లాస్టిక్ వాడకాన్ని తగ్గిద్దాం – కాలుష్యాన్ని తగ్గిద్దాం.

ప్రశ్న 9.
హరితహారంలో భాగంగా మీ పాఠశాలలో నాటిన మొక్కలను సంరక్షించటానికి మీరు ఏ చర్యలు తీసుకొంటారు?
జవాబు:

1. మొక్కలకు నీటిని సరఫరాచేయటం,
2. కంచె వేయటము (లేదా) మొక్కల సంరక్షణ,
3. మొక్కలను దత్తత తీసుకోవటం,
4. సహజ ఎరువులను సరఫరా చేయటము.

ప్రశ్న 10.
జీవావరణం అనగానేమి?
జవాబు:
భూమి మీద జీవులు నివసించటానికి యోగ్యమైన ప్రదేశం అంతా ‘కలిపి ‘జీవావరణం’ అంటారు. ఇది అనేక ఆవరణ వ్యవస్థల సమూహం. అతి పెద్ద ఆవాసంగా కూడా జీవావరణాన్ని పరిగణించవచ్చు.

ప్రశ్న 11.
పోషకస్థాయి అనగానేమి?
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో ప్రతి స్థాయి వద్ద లభించే పోషక విలువను పోషకస్థాయి అంటారు. సాధారణంగా ఆహార గొలుసులో పోషకస్థాయి వద్ద 10 నుండి 20 శాతం శక్తి బదిలీ జరుగుతూ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 12.
పర్యావరణం అనగానేమి?
జవాబు:
పర్యావరణం:
జీవజాలం మీద ప్రభావం చూపే జీవభౌతిక కారకాలతో పాటు, రసాయనిక కారకాలన్నింటితో గల పరస్పర సంబంధాన్ని “పర్యావరణం” (Environment) అంటారు.

ప్రశ్న 13.
పర్యావరణంలోని నిర్జీవ కారకాలు ఏమిటి?
జవాబు:
నిర్జీవ కారకాలు :
పర్యావరణంలో గాలి, నీరు, నేల, కాంతి మొదలైన నిర్జీవ కారకాలను “భౌతిక కారకాలు” అంటారు.

ప్రశ్న 14.
పర్యావరణంలోని జీవకారకాలు ఏమిటి?
జవాబు:
జీవకారకాలు :
పర్యావరణంలోని మొక్కలు, జంతువులు, సూక్ష్మజీవులను కలిపి “జీవకారకాలు’ అంటారు.

ప్రశ్న 15.
ఆహార గొలుసు అనగానేమి?
జవాబు:
ఆహార గొలుసు:
జీవుల మధ్య ఉండే ఆహార సంబంధ వరుస క్రమాన్ని ఆహార గొలుసు అంటారు.

ప్రశ్న 16.
ఆహార జాలకం అనగానేమి?
జవాబు:
ఆహార జాలకం :
అనేక ఆహారపు గొలుసుల కలయికను ఆహార జాలకం అంటారు. ఇది ఆహార గొలుసుల మధ్యగల సంబంధాన్ని చూపుతుంది.

ప్రశ్న 17.
ఆహారపు గొలుసులోని స్థాయిలను తెలపండి.
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో కింది స్లాయిలు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 18.
ఆహార గొలుసుకు ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
1. గడ్డి → మిడత → కప్ప → పాము → గద్ద
2. గడ్డి → కుందేలు → నక్క → తోడేలు
3. గడ్డి → మేక → మానవుడు

ప్రశ్న 19.
ఆహారపు గొలుసులో శక్తి బదిలీ జరిగేటప్పుడు జరిగే నష్టమెంత?
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో శక్తి బదిలీ జరిగేటప్పుడు 80 నుండి 90% శక్తి వృథా అవుతుంది. ఇది శ్వాసక్రియలోనూ, ఇతర క్రియల ద్వారా ఉత్పత్తి అయిన ఉష్ణరూపంలో నష్టపోవటం జరుగును.

ప్రశ్న 20.
భౌమ ఆవరణ వ్యవస్థలోని వ్యత్యాసాలకు కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
భూమధ్యరేఖకు, ధృవాలకు మధ్యగల శీతోష్ణస్థితిలోని వ్యత్యాసాలే భౌమ్యావరణ వ్యవస్థలను నిర్ధారిస్తాయి.

ప్రశ్న 21.
కొల్లేరు సరస్సులోనికి ఎక్కువ పోషకాలు కలిగిన వ్యర్థాలు ఎలా చేరుతున్నాయి?
జవాబు:
కొల్లేరు పరీవాహక ప్రాంతాలను వ్యవసాయ భూములుగా మార్చి అధిక మోతాదులో రసాయనిక ఎరువులు వాడుతున్నారు. రసాయనిక ఎరువులు కలిగిన ఈ నీరు సరస్సులోనికి చేరి కలుషితం చేస్తుంది.

ప్రశ్న 22.
నిచ్ (Niche) అనగానేమి?
జవాబు:
నిచ్ : ప్రతి జంతువు ఆహార జాలకంలో ఒక నిర్దిష్ట స్థానాన్ని కలిగి ఉంటుంది. దీనిని ఆ జంతువు యొక్క ‘ఆహార జాలకపు ఆవాహం ‘ లేదా ‘నిచ్’ అంటారు.

ప్రశ్న 23.
జీవావరణ పిరమిడ్ అనగానేమి?
జవాబు:
జీవావరణ పిరమిడ్ :
జీవుల మధ్య సంబంధాలను చూపడానికి లేదా వర్ణించటానికి, ఆవరణ శాస్త్రవేత్తలు ‘పిరమిడ్’ అనే భావనను ఉపయోగించారు. వివిధ పోషకస్థాయిలలో ఆవరణ వ్యవస్థ యొక్క నిర్మాణాన్ని ‘పిరమిడ్’ రూపంలో రేఖాత్మకంగా చూపే చిత్రాన్ని “జీవావరణ పిరమిడ్” (Ecological pyramid) అంటారు.

ప్రశ్న 24.
ఆవరణశాస్త్ర పిరమిడ్ లోని రకాలు తెలపంది.
జవాబు:
ఆవరణ శాస్త్ర పిరమిడ్లు మూడురకాలు :

1. సంఖ్యాపిరమిడ్లు
2. జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు
3. శక్తి పిరమిడ్లు

ప్రశ్న 25.
సంఖ్యాపిరమిడ్ అనగానేమి?
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులోని జీవులను సంఖ్యాత్మకంగా చూపించే పిరమిడను “సంఖ్యాపిరమిడ్” అంటారు.

ప్రశ్న 26.
జీవద్రవ్యరాశి అనగానేమి?
జవాబు:
శక్తిగా మార్చడానికి వీలైన వృక్ష, జంతు సంబంధ పదార్థాన్ని “జీవద్రవ్యరాశి” అంటారు. జీవద్రవ్యరాశిని శక్తి ఉత్పత్తికోసం వినియోగిస్తే అది జీవశక్తి (Biofuel) అవుతుంది.

ప్రశ్న 27.
జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు ఎలా ఉంటాయి?
జవాబు:
జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు :
భౌమ ఆవరణ వ్యవస్థలో ఉత్పత్తిదారుల నుండి మాంసాహారుల వరకు జీవద్రవ్యరాశి క్రమంగా తగ్గుతూ ఉంటుంది. అందువలన ఈ జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు నిటారుగా ఉంటాయి. జలావరణ వ్యవస్థలో ఉత్పత్తిదారుల జీవద్రవ్యరాశి ఇతర పోషకస్థాయిలలో ఉన్న జీవద్రవ్యరాశి కంటే చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. అందువలన ఈ జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్ అధోముఖంగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 28.
ఆహారపు గొలుసులో శక్తి బదిలీ శాతం ఎంత?
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో ఒక పోషకస్థాయి నుండి తరువాత పోషకస్థాయికి 10 నుండి 20% వరకు, జీవద్రవ్యరాశి బదిలీ అవుతుంది.

ప్రశ్న 29.
జలావరణ వ్యవస్థలో ఉత్పత్తిదారులు ఏమిటి?
జవాబు:
జలావరణ వ్యవస్థలో నీటి మొక్కలు, నాచు, వృక్షప్లవకాలు ఉత్పత్తిదారులుగా వ్యవహరిస్తాయి.

ప్రశ్న 30.
శక్తి పిరమిడ్ అనగానేమి?
జవాబు:
శక్తి పిరమిడ్ :
ఆవరణ వ్యవస్థలో శక్తి ప్రసరణను, పరిమాణాన్ని చూపించే రేఖా పటాన్ని “శక్తి పిరమిడ్” అంటారు.

ప్రశ్న 31.
శక్తి పిరమిడ్ లోని శక్తి క్షీణతను దిమ్మెల చిత్రంలో చూపించండి. వృక్ష ఫ్లవకాలు జంతుప్లవకాలు
జవాబు:

ప్రశ్న 32.
BOD అనగానేమి?
జవాబు:
“బయాలాజికల్ ఆక్సిజన్ డిమాండ్”ను సంక్షిప్తంగా BOD అంటారు. ఇది ఆవాసంలోని ఆక్సిజన్ మోతాదును తెలియజేస్తుంది. ఆక్సిజన్ మోతాదు కంటే తగ్గినపుడు జీవులు మరణించే ప్రమాదం ఉంది.

ప్రశ్న 33.
యూట్రిఫికేషన్ అనగానేమి?
జవాబు:
యూట్రిఫికేషన్ :
నీటిలోనికి పోషక కలుషితాలు అధికంగా వచ్చి చేరటం వలన కలుపు మొక్కలు విపరీతంగా పెరిగి జలావాసాన్ని పాడుచేస్తాయి. ఈ పరిస్థితిని “యూట్రిఫికేషన్” అంటారు. దీని వలన జలచర జీవులకు ఆక్సిజన్ అందక మరణిస్తాయి.

ప్రశ్న 34.
నీటిని కలుషితం చేసే భారలోహాలు ఏమిటి?
జవాబు:
నీటిని కలుషితం చేసే భారలోహాలు :
సీసం (Pb), కాడ్మియం (Cd), క్రోమియం (Cr), మాంగనీస్(Mn), నికెల్ (Ni) మరియు ఐరన్(Fe) వంటి భారలోహాలు నీటిని కలుషితం చేస్తున్నాయి.

ప్రశ్న 35.
జైవిక వ్యవస్థాపనం అనగానేమి?
జవాబు:
జైవిక వ్యవస్థాపనం :
ఆహారపు గొలుసులోనికి కాలుష్యాలు చేరడాన్ని “జైవిక వ్యవస్థాపనం” అంటారు.

ప్రశ్న 36.
జైవిక వృద్ధీకరణం అనగానేమి?
జవాబు:
జైవిక వృద్దీకరణం : ఆహారపు గొలుసులోని ఒక పోషకస్థాయి నుండి తరువాత పోషకస్థాయికి చేరిన కాలుష్యాలు సాంద్రీకృతమయ్యే విధానాన్ని “జైవిక వృద్ధీకరణం” అంటారు.

ప్రశ్న 37.
ఏదులాబాద్ రిజర్వాయర్ లో పెంచే చేపల పేరు ఏమిటి?
జవాబు:
సిప్రినస్ కార్షికో అనే పొలుసు చేపను ఏదులాబాద్ రిజర్వాయర్లో పెంచుతారు.

ప్రశ్న 38.
పంట మార్పిడి పద్ధతి అనగానేమి?
జవాబు:
పంట మార్పిడి పద్దతి :
ప్రతి సంవత్సరం ఒకే పంటను కాకుండా వేరువేరు పంటలను పండించే పద్ధతిని “పంటమార్పిడి” పద్ధతి అంటారు.

ప్రశ్న 39.
వంధ్యత్వం కలిగించే పద్ధతి అనగానేమి?
జవాబు:
వంధ్యత్వం కలిగించే పద్ధతి : తెగుళ్లు కలిగించే క్రిమి కీటకాల పురుషజీవులు పునరుత్పత్తి సామర్థ్యం కోల్పోయేలా చేసే ప్రక్రియను “వంధ్యత్వం కలిగించే పద్ధతి” అంటారు.

ప్రశ్న 40.
శక్తి పిరమిడ్ ఎల్లప్పుడూ నిటారుగానే ఉంటుందా? ఎందుకు?
జవాబు:
శక్తి పిరమిడ్ ఎల్లప్పుడూ నిటారుగానే ఉంటుంది. ఎందుకంటే ఆహారపు గొలుసులో శక్తి ఒక స్థాయి నుండి మరొక స్థాయికి బదిలీ అయ్యేటప్పుడు క్షీణత అధికంగా ఉంటుంది. అందువలన ఆహారపు గొలుసులో పైకి వెళ్ళేకొలదీ ప్రవహించే శక్తి విలువ తక్కువగా ఉండి శక్తి పిథమిడ్ శీర్షాభిముఖంగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 41.
ఆవరణ వ్యవస్థలో ఆహారానికి మూలం మొక్కలే అని ఎలా చెప్పగలవు?
జవాబు:
మనం తినే ఆహారాన్ని పరిశీలిస్తే, పెరుగు పాల నుండి వస్తుంది. పాలు ఆవు నుండి లభిస్తాయి. ఆవు గడ్డిని ఆహారంగా తీసుకుంటుంది. గడ్డి మొక్కలు కిరణజన్యసంయోగక్రియ ద్వారా ఆహారాన్ని తయారు చేస్తాయి. ఆహారం ఏరకమైనా దానికి మూలం ఆకుపచ్చని మొక్కలే.

ప్రశ్న 42.
మన రాష్ట్రంలో కొల్లేరు సరస్సు ఎక్కడ విస్తరించి ఉంది?
జవాబు:
మన రాష్ట్రంలో కృష్ణా, గోదావరి నదుల మధ్య కొల్లేరు సరస్సు విస్తరించి ఉంది. ఇది ఒక పెద్ద మంచి నీటి సరస్సు. దాదాపు 6121 చ.కి.మీ. విస్తరించి ఉంది.

ప్రశ్న 43.
కొల్లేరు సరస్సు యొక్క ప్రాధాన్యత ఏమిటి?
జవాబు:
1999 నవంబరులో భారత ప్రభుత్వం కొల్లేరు సరస్సును పక్షి సంరక్షణ కేంద్రంగా ప్రకటించింది. ఇక్కడ 193 రకాల పక్షి జాతులు, వివిధ రకాల జంతు వృక్షజాలానికి ఆవాసంగా ఉండడంతో పాటు ఎన్నో రకాల మందు మొక్కలు కూడా పెరుగుతున్నాయి. ఆసియా, తూర్పు ఐరోపా దేశాల నుండి అక్టోబర్, మార్చి నెలల మధ్యకాలంలో ప్రతి ఏటా దాదాపు, 20 లక్షల పక్షులు ఈ సరస్సుకు వలస వస్తాయి. సరస్సుపై ఆధారపడి దాదాపు 20 మిలియన్ల ప్రజలు జీవిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 44.
కొల్లేరు సరస్సు నీటి నిలువ సామర్థ్యం తగ్గటానికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. కొల్లేరు సరస్సు అధికంగా ఆక్రమణలకు లోనైంది.
2. పరిసరప్రాంతాలను వ్యవసాయ భూములుగా మార్చారు.
3. చేపల పరిశ్రమ లాభసాటిగా ఉండుటవలన ఆక్రమిక ప్రాంతాలు రొయ్యల సాగు కేంద్రాలుగా మారాయి.
4. కలుషితాలు చేరి, పూడిక పెరిగింది.
5. ఆక్రమణల వలన నీటి ప్రవాహదిశ మారి, నీటి నిల్వ సామర్థ్యం తగ్గింది.

10th Class Biology 9th lesson మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత 2 Marks Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది ఫ్లోచార్టును వివరించండి.

జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో, ప్రతి పోషకస్థాయిలో సుమారుగా 90% ఆహారం నష్టపోవడం జరుగుతుంది. 1000 కిలోల నీటిలో తేలే మొక్కలు, 100 కిలోల నీటిపై తేలే జంతు ప్లవకాల ఉత్పత్తికి అవసరమవుతుంది. ఆ 100 కిలోల జంతు ప్లవకాలు 10 కిలోల చేపల ఉత్పత్తికి, తిరిగి ఈ చేపలు ఒక కిలో మానవ కణజాలాల ఉత్పత్తికి అవసరమవుతాయి. ఈ జీవద్రవ్యరాశి ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో, మొక్కలలో (ఉత్పత్తిదారులలో) నిక్షిప్తమైన స్థితిశక్తి (సూర్యరశ్మి ఫలితంగా) పై పోషకస్థాయులకు వెళ్ళే కొద్దీ క్రమంగా. నష్టపోవడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 2.
కింద ఇవ్వబడిన సంఖ్యా పిరమిడను పరిశీలించి, ప్రశ్నలకు జవాబిమ్ము.

i) పోషక స్థాయిలలోని జీవుల సంఖ్య ప్రకారం అతి ఎక్కువగా, అతి తక్కువగా గల జీవులు ఏవి?
ii) ఒకవేళ ద్వితీయ వినియోగదారులు అదృశ్యమైతే ఏం జరుగుతుంది?
జవాబు:
i) పోషక స్థాయిలోని జీవుల సంఖ్య ప్రకారం ఎక్కువగా గల జీవులను ‘ఉత్పత్తిదారులు’ అని, తక్కువగా గల జీవులను ‘తృతీయ వినియోగదారులు’ అని అంటారు.
ii) ద్వితీయ వినియోగదారులు అదృశ్యమైతే తృతీయ వినియోగదారులకు ఆహారం లభించక వాటి సంఖ్య తగ్గిపోతుంది. ప్రథమ వినియోగదారుల సంఖ్య పెరుగుతుంది.

ప్రశ్న 3.
ప్రక్క పటాన్ని గమనించి క్రింది ప్రశ్నలకు సమాధానాలు రాయండి.

i) పై పటం నుండి ఏవైనా రెండు ఆహార గొలుసులు తెలపండి.
ii) నీవు వ్రాసిన ఆహారపు గొలుసులోని ద్వితీయ వినియోగదారులు ఏమిటి?
జవాబు:
i) a) మొక్క → మేక → పులి
b) మొక్క → కుందేలు → తోడేలు / నక్క

ii) పులి, తోడేలు / నక్క
(లేదా)

i) a) వృక్షప్లవకాలు → క్రస్టేషియన్లు → చేపలు
b) మొక్కలు → ఎలుకలు → గ్రద్ద

ii) చేపలు, గ్రద్ద

ప్రశ్న 4.
గడ్డి → మిడత → కప్ప → పాము → గద్ద
పై ఆహారపు గొలుసు నుండి కప్పను తొలగిస్తే ఏమి జరుగుతుంది? వివరించుము.
జవాబు:

1. ఇవ్వబడిన ఆహారపు గొలుసులో కప్ప ద్వితీయ వినియోగదారు.
2. ఈ ఆహారపు గొలుసు నుండి కప్పను తొలగించినట్లయితే మిడతల సంఖ్య పెరుగును. మరోవైపు కప్పల మీద ఆధారపడిన పాముల సంఖ్య తగ్గుతుంది.
3. దీని వలన జీవావరణ సమతుల్యత దెబ్బతింటుంది.

ప్రశ్న 5.
పర్యావరణం అనగానేమి? అందలి అంశాలు ఏమిటి?
జవాబు:
పర్యావరణం :
జీవుల మీద ప్రభావం చూపే జీవ, భౌతిక కారకాలతో పాటు, రసాయన కారకాలన్నింటిలో గల పరస్పర సంబంధాన్ని “పర్యావరణం” అంటారు.

పర్యావరణంలోని అంశాలను ప్రధానంగా రెండు రకాలుగా విభజించవచ్చు. అవి:

1. నిర్జీవ అంశాలు :
గాలి, నేల, నీరు, కాంతి మొదలైన భౌతిక కారకాల ఎ “నిర్జీవ అంశాలు” అంటారు.

2. జీవకారకాలు :
మొక్కలు, జంతువులు, సూక్ష్మజీవులు, క్రిములు, కీటకాలు అన్నింటిని “జీవకారకాలు” అంటారు.

ప్రశ్న 6.
ఆహారపు గొలుసు, ఆహారజాలకాన్ని నిర్వచించండి.
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసు :
ఆవాసంలో జీవుల మధ్య ఉండే ఆహార సంబంధాన్ని చూపించే రేఖీయ చిత్రాన్ని ఆహారపు గొలుసు అంటారు. ఇది సాధారణంగా ఉత్పత్తిదారులతో ప్రారంభమై అగ్రశ్రేణి వినియోగదారులతో ముగుస్తుంది.

ఆహారజాలం :
ఆవరణ వ్యవస్థలోని అన్ని ఆహారపు గొలుసులను కలిపి ఆహారజాలం అంటారు. ఇది సంక్లిష్ట నిర్మాణం. ఇది ఒక జీవి ఎన్ని రకాలుగా ఆహారం పొందుతుందో వివరిస్తుంది.

ప్రశ్న 7.
ఆవరణ వ్యవస్థను నిర్ణయించే కారకాలు తెలపండి.
జవాబు:
ఆవరణ వ్యవస్థలో గాలి, నీరు, నేల, ఉష్ణోగ్రత, లవణాలు, కాంతి వంటి నిర్జీవ కారకాలు ఆవరణ వ్యవస్థను నిర్ణయిస్తుంటాయి. నీటి వనరులు తక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలు ఎడారి ఆవాసాలుగానూ, వర్షపాతం అధికంగా ఉండే ప్రాంతాలు అటవీ ఆవాసంగానూ, జలవనరులు ఉన్న ప్రాంతాలు జల ఆవాసాలుగానూ మారతాయి.

ప్రశ్న 8.
నిచ్ అనగానేమి? ఇది ఆవాసం కంటే ఎలా భిన్నమైనది?
జవాబు:
ప్రతి జంతువు ఆహార జాలకంలో ఒక నిర్దిష్ట స్థానాన్ని కలిగి ఉంటుంది. దీనిని ఆ జంతువు యొక్క ‘ఆహార జాలకపు ఆవాసం’ లేదా ‘నిచ్’ (Niche) అని వర్ణిస్తారు. ఉదాహరణకు, ఆకుల నుండి రసాలను పీల్చే ఎఫిడ్లు అనే కీటకాలకు ఒక స్థానం ఉంటే ఆకులను చిన్నచిన్న ముక్కలుగా చేసే లేదా కొరికే దవడలున్న గొంగళి పురుగులకు మరొక స్థానం ఉంటుంది.

‘నిచ్’ అనే పదం, ఆహార జాలకంలో జంతువు యొక్క ఆక్రమించిన సరైన స్థానాన్ని మరియు ఆహారాన్నే కాకుండా, దాని జీవన విధానాన్ని తెలుపుతుంది. ఆవాసం అనేది జంతువు యొక్క నివాస స్థలమైనట్లే ‘నీచ్’ దాని బ్రతుకుదెరువును అంటే ఆ జీవి చేసే పనిని, సంచరించే ప్రదేశాలను ఆహారం పొందే విధానాన్ని మొదలైన వాటన్నింటినీ స్పష్టంగా వర్ణిస్తుంది.

ప్రశ్న 9.
ఆవరణ వ్యవస్థ పిరమిడ్లు అనగానేమి? అందలి రకాలు ఏమిటి?
జవాబు:
జీవుల మధ్య సంబంధాలను చూపడానికి లేదా వర్ణించడానికి ఆవరణ శాస్త్రవేత్తలు ‘పిరమిడ్’ (Pyramid) అనే భావనను ఉపయోగిస్తారు. వివిధ పోషక స్థాయిలలో ఆవరణ వ్యవస్థ యొక్క నిర్మాణాన్ని పిరమిడ్ రూపంలో రేఖాత్మకంగా చూపే చిత్రాన్ని ‘జీవావరణ పిరమిడ్’ (Ecological pyramid) అంటారు. బ్రిటిష్ ఆవరణ శాస్త్రవేత్త ‘చార్లెస్ ఎల్టన్’ 1927లో ఆవరణశాస్త్ర పిరమిడ్ రేఖాచిత్రాలను ప్రప్రథమంగా ప్రవేశపెట్టాడు. పిరమిడ్ పీఠభాగంలో ఉత్పత్తిదారులు (ప్రథమ పోషకస్థాయి), వాటిపై క్రమంగా ఇతర పోషకస్థాయిలు (ప్రథమ, ద్వితీయ, తృతీయ వినియోగదారులు) ఒకదానిపై ఒకటి చొప్పున పిరమిడ్ శిఖరం వరకు అమరి ఉంటాయి.

ఆవరణశాస్త్ర పిరమిడ్లు మూడు రకాలుగా ఉంటాయి. అవి: 1. సంఖ్యాపిరమిడ్లు . 2. జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు – 3. శక్తి పిరమిడ్లు.

ప్రశ్న 10.
సంఖ్యా పిరమిడ్లు అనగానేమి? వివరించండి.
జవాబు:

ఆహారపు గొలుసులోని జీవుల సంఖ్యను పిరమిడ్ అనే రేఖాపటం ద్వారా చూపవచ్చును. పిరమిడ్ లోని ప్రతిభాగం ఆహారపు గొలుసులోని ప్రతి పోషకస్థాయి (Trophic level) లో గల జీవుల సంఖ్యను సూచిస్తుంది. ప్రథమ వినియోగదారుల స్థాయి నుండి అతిపెద్ద మాంసాహారుల వరకు, ఆహారపు గొలుసులోని ప్రతి పోషకస్థాయిలో సాధారణంగా జీవుల పరిమాణం పెరుగుతూ ఉంటుంది. కానీ జీవుల సంఖ్య తగ్గుతూ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 11.
జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు అనగానేమి? వివరించండి.
జవాబు:
చెట్లు, గుల్మాలు, పంటలు, గడ్డి, శైవలాలు, నీటి మొక్కలు, వ్యవసాయ మరియు అరణ్య సంబంధ అవక్షేపాలు, మొక్కల, జంతువుల విసర్జితాలన్నీ జీవద్రవ్యరాశులే. శక్తిగా మార్చడానికి వీలైన వృక్ష, జంతు సంబంధ పదార్థాన్ని జీవద్రవ్యరాశి (Biomass) అంటారు. జీవద్రవ్యరాశిని శక్తి ఉత్పత్తి కోసం వినియోగిస్తే, అది జీవశక్తి (Biofuel) అవుతుంది.

జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్ ప్రతి పోషకస్థాయిలోని జీవద్రవ్యరాశి పరిమాణాన్ని, వివిధ పోషకస్థాయిలలో ఉన్న రాశుల మధ్యగల సంబంధాన్ని తెలియజేస్తుంది. భౌమ్యావరణ వ్యవస్థలలో, ఉత్పత్తిదారుల నుండి మాంసాహారుల వరకు జీవద్రవ్యరాశి క్రమంగా తగ్గుతూ ఉంటుంది. అందువల్ల జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్ల నిర్మాణం నిటారుగా ఉంటుంది. జలావరణ వ్యవస్థలో ఉత్పత్తిదారుల జీవద్రవ్యరాశి ఇతర పోషక స్థాయిలలో ఉన్న జీవుల జీవద్రవ్యరాశి కంటే చాలా తక్కువగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 12.
జలావరణ వ్యవస్థలోని జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడను వర్ణించండి.
జవాబు:
జలావరణ వ్యవస్థలో ఉత్పత్తిదారులైన నీటిలో తేలే మొక్కల జీవద్రవ్యరాశి, వీటిని ఆహారంగా తీసుకొనే క్రస్టేషియన్లు మరియు శాకాహార చేపల జీవద్రవ్యరాశి కన్నా చాలా తక్కువ. చిన్న చేపలు తినే పెద్ద, మాంసాహార చేపల జీవ ద్రవ్యరాశి చాలా ఎక్కువగా ఉంటుంది. అందువల్ల ఈ విధమైన పిరమిడ్ నిర్మాణం తలకిందులుగా ఉంటుంది. ఆహారపు గొలుసులోని ఒక పోషక స్థాయి నుండి తరువాత పోషక స్థాయికి 10 నుండి .20% వరకు జీవద్రవ్యరాశి బదిలీ అవుతుంది.

ప్రశ్న 13.
ఒక పోషకస్థాయిలోని జీవద్రవ్యరాశి, దాని క్రింది స్థాయిలోని జీవద్రవ్యరాశి కన్నా తక్కువగా ఉంటుంది. ఎందుకు?
జవాబు:
ఒక పోషకస్థాయిలోని జీవద్రవ్యరాశి, దాని కింది స్థాయిలోని జీవద్రవ్యరాశి కన్నా తక్కువగా ఉంటుంది. ఎందుకనగా, జీవద్రవ్యరాశి అనేది అందుబాటులో ఉన్న మొత్తం ఆహారానికి కొలమానం. జంతువులు తమ ఆహారాన్ని గ్రహించినపుడు, దానిలోని కొంతభాగం మాత్రమే తరువాత పోషకస్థాయికి ఆహారమయ్యే కొత్త కణజాలాలు ఏర్పడడానికి వినియోగించబడుతుంది. ఆహారంగా గ్రహించిన జీవద్రవ్యరాశి చాలా వరకు విసర్జింపబడడం లేదా శక్తి ఉత్పత్తిలో ఉపయోగించబడకపోవడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 14.
జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లో శక్తి తగ్గుదలను వివరించండి.
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో, ప్రతి పోషకస్థాయిలో సుమారుగా 90% ఆహారం నష్టపోవడం జరుగుతుంది. 1000 కిలోల నీటిలో తేలే మొక్కలు, 100 కిలోల నీటిపై తేలే జంతు ప్లవకాల ఉత్పత్తికి అవసరమవుతుంది. ఆ 100 కిలోల జంతు ప్లవకాలు 10 కిలోల చేపల ఉత్పత్తికి, తిరిగి ఈ చేపలు ఒక కిలో మానవ కణజాలాల ఉత్పత్తికి అవసరమవుతాయి. ఈ జీవద్రవ్యరాశి ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో, మొక్కలలో (ఉత్పత్తిదారులలో) నిక్షిప్తమైన స్థితిశక్తి (సూర్యరశ్మి ఫలితంగా) పై పోషకస్థాయులకు వెళ్ళే కొద్దీ క్రమంగా నష్టపోవడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 15.
కొల్లేరు సరస్సు విస్తీర్ణం తగ్గుదలకు గల కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
80వ దశకం నుండి కొల్లేరు ప్రాంతంలో రొయ్యలు, చేపల పెంపకం (Acqua culture) అత్యంత లాభదాయకమైన వ్యాపారంగా విస్తరించింది. అందువల్ల అనేక మంది పెట్టుబడిదారుల దృష్టి దీని పైబడి సరస్సు ఆక్రమణలకు గురైంది. 1996 నాటికి చాలా ప్రాంతాలలో కట్టలు కట్టి నీటి ప్రవాహాన్ని మళ్ళించి సరస్సును సాగుభూమిగా మార్చారు. ఇది సరస్సు సహజ ప్రవాహ దిశను మార్చివేసింది. అందువల్ల సరస్సులో నీటి నిలువ సామర్థ్యం గణనీయంగా తగ్గిపోయింది.

ప్రశ్న 16.
విచక్షణారహితంగా పెస్టిసైడ్లు వాడటం వలన కలిగే నష్టాలు ఏమిటి?
జవాబు:
పెస్టిసైడ్లు విచక్షణారహితంగా ప్రభావాన్ని చూపుతూ, ఎక్కువ సంఖ్యలో ఇతర జంతువులను నాశనం చేస్తాయి. వీటిలో ఈ క్రిములను ఆహారంగా తీసుకొనే జంతువులు మరియు ఇతరులకు ఆహారమయ్యే జంతువులూ ఉంటాయి. ఫలితంగా పెస్టిసైడ్లు ఆహారపు గొలుసులలో అనూహ్యమైన మార్పులకు దారితీస్తూ, ఆవరణ వ్యవస్థ యొక్క సమతుల్యతను దెబ్బతీస్తాయి. ఇవి నేలలో కలిసిపోయినపుడు అవి కలిగించే ప్రభావం ఇంకా అపాయకరంగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 17.
జైవిక వ్యవస్థాపనం, జైవిక వృద్ధీకరణం పదాలను నిర్వచించంది.
జవాబు:
పాదరసం, ఆర్సెనిక్, సీసం కలిగియున్న పెస్టిసైడ్లు విచ్ఛిన్నం చెందవు. విచ్ఛిన్నం కాని పెస్టిసైడ్లు చాలా అపాయకరమైనవి. ఇవి ఒక్కొక్క పోషకస్థాయిలో కేంద్రీకృతమవుతూ పిరమిడ్ శిఖర భాగంలో ఉండే జంతువుల శరీరాలలోనికి చేరి అపాయకరమైన స్థాయిలో పేరుకుంటాయి. ఆహారపు గొలుసులోనికి కాలుష్యాలు చేరడాన్ని ‘జైవిక వ్యవస్థాపనం’ (Bio accumulation) అంటారు. ఆహారపు గొలుసులోని ఒక పోషకస్థాయి నుండి తరవాత పోషకస్థాయికి చేరిన కాలుష్యాలు సాంద్రీకృతమయ్యే విధానాన్ని జైవిక వృద్ధీకరణం (Bio magnification) అంటారు.

ప్రశ్న 18.
చేపలను లోహ కాలుష్య సూచికలుగా పరిగణిస్తున్నారు. ఎందుకు?
జవాబు:
పట్టణ, పారిశ్రామికీకరణ, ఆధునిక జీవన విధానాలు, మానవుల నిత్యకృత్యాల కారణంగా భారమూలకాలు దగ్గరలోని నీటివనరులలో కలుస్తున్నాయి. దీని వలన జీవజాలం ఈ కలుషిత నీటిలోనే జీవనం కొనసాగించవలసిన దుస్థితి ఏర్పడుతోంది. ఇలాంటి పరిస్థితులలో జీవించే చేపలు లోహ కాలుష్య వాతావరణానికి తీవ్రంగా ప్రతిస్పందించడాన్ని గమనించారు. అందువల్ల ఈ మధ్యకాలంలో చేపలను లోహకాలుష్యాలకు జీవసూచికలుగా భావిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 19.
ఏదులాబాదు రిజర్వాయర్ లోని చేపలలో గుర్తించిన కలుషితాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ఏదులాబాదు చేపల్లో భారమూలకాల పరిమాణం దేశ సగటు కన్నా ఎక్కువగా ఉన్నట్లు తెలిసింది. అలాగే భారమూలకాల సంచయనాన్ని పరిశీలిస్తే అన్నింటికన్నా ఎక్కువ ఇనుము ఉండగా సీసం, క్రోమియం, నికెల్, కాడ్మియం తరువాతి స్థానాల్లో ఉన్నాయి. ఈ మూలకాలు ఆహార జాలకం ద్వారా చేపల కణాల్లో చేరి అక్కడ నుండి మానవులలోకి చేరుతున్నాయి. చేపల కాలేయం, మొప్పలు, మూత్రపిండాలలో కాడ్మియం అత్యధికంగా చేరుతోంది. అతి తక్కువ గాఢతలలో కూడా చేపలు కాడ్మియం లోహానికి సున్నితత్వాన్ని కలిగి ఉండడం వల్ల ఇది చేపల కణజాలంలోకి సులభంగా చేరుతోందని గుర్తించారు. క్రోమియం, ఇనుము, నికెల్, సీసం తరువాతి స్థానాలలో ఉన్నాయి.

ప్రశ్న 20.
మానవ కార్యకలాపాలు సహజ ఆవరణవ్యవస్థలపై ఎలాంటి ప్రభావాన్ని చూపుతాయి?
జవాబు:
నదులపై ఆనకట్టలు నిర్మిస్తూ, చిత్తడి నేలలను, సముద్రతీరాలను ఆక్రమిస్తూ, అడవులను నరుకుతూ, భూమిని దున్ని పంటలను పండిస్తూ, కాలువలు, రహదారులు, పట్టణాలు మరియు నగరాలను నిర్మిస్తూ మానవుడు సహజ ఆవరణ వ్యవస్థలను ఎన్నో మార్పులకు గురిచేశాడు. ఈ మార్పులు సహజ ఆవరణ వ్యవస్థలలో నివసిస్తున్న వృక్ష, జంతుసముదాయాలను చాలా వరకు మార్చివేశాయి.

ప్రశ్న 21.
ఒక పట్టణ అభివృద్ధిలో ఏ ఏ మార్పులు, జీవజాలంలో చోటు చేసుకుంటాయి?
జవాబు:

1. కొన్ని వృక్షజంతు జాతులు చనిపోతాయి.
2. కొన్ని మారిన, కొత్త పరిస్థితులకు అనుకూలంగా మార్చుకొని తక్కువ సంఖ్యలో మనుగడ కొనసాగిస్తాయి.
3. కొన్ని మారిన, కొత్త పరిస్థితుల నుండి లాభాన్ని పొందుతూ, వాటి సంఖ్యను పెంచుకుంటాయి.

ప్రశ్న 22.
మినిమేటా వ్యాధి గురించి రాయండి.
జవాబు:
మినిమేటా వ్యాధిని మొదట 1956వ సంవత్సరంలో జపాన్లోని కుమయోటో ప్రిఫెక్చర్ లో గల మిమిమేటా నగరంలో కనుగొన్నారు. 1932 నుండి 1968 వరకు చిస్సో కార్పొరేషన్ వారి రసాయన పరిశ్రమ నుండి విడుదలైన మిథైల్ మెర్క్యురీతో కూడిన వ్యర్థజలాలే మినిమేటా వ్యాధికి కారణం. షిరని సముద్ర (Shiranui sea), మినమేటా అఖాతంలో ఉండే చేపల ద్వారా వీటిని తినే స్థానిక మనుషుల్లోకి మిథైల్ మెర్క్యురీ చేరి అనారోగ్యాలకు దారితీసింది. ఫలితంగా పిల్లులు, కుక్కలు, పందులు, మనుషుల మరణాలు 36 ఏళ్లపాటు కొనసాగాయి.

ప్రశ్న 23.
పిచ్చుకల ప్రయోజనాన్ని శాస్త్రవేత్తలు ఎలా తెలియజేశారు?
జవాబు:
చనిపోయిన పిచ్చుకల జీర్ణవ్యవస్థలోని పదార్థాలను శాస్త్రవేత్తలు పరిశీలించారు. దానిలో మూడు వంతులు పంటలను నాశనం చేసే క్రిమికీటకాలు ఉండగా, ఒక వంతు మాత్రమే ధాన్యపు గింజలు ఉన్నట్లు కనుగొన్నారు. పిచ్చుకలు మానవులకు ఎంతో ఉపయోగం కలిగించే పక్షులని వారు తమ పరిశోధనల ద్వారా నిర్ధారణకు వచ్చారు. పిచ్చుకలను నాశనం చేసే ప్రయత్నాల వలన పంట దిగుబడి పెరగకపోగా మరింతగా తగ్గిపోయింది.

ప్రశ్న 24.
పిచ్చుకల నిర్మూలన వలన కలిగే నష్టాలు ఏమిటి?
జవాబు:
మిడతలను తినే పిచ్చుకలు లేకపోవడంతో పంటలపై మిడతల దాడి ఎక్కువయింది. దానితో పాటు ప్రతికూల వాతావరణ పరిస్థితులు కూడా తోడయ్యాయి. అతి పెద్ద కరవుకు దారితీశాయి. మిడతలను చంపడానికి కీటకనాశనులను పెద్దమొత్తంలో వినియోగించడం ప్రారంభించడంతో నేల నాణ్యత క్షీణించిపోయింది. పొలాలలో పనిచేయాల్సిన రైతులు వ్యవసాయం గిట్టుబాటు కాకపోడంతో వేల సంఖ్యలో గ్రామాలను వదిలి పరిశ్రమలలో కార్మికులుగా పనిచేయడానికి వలస వెళ్ళారు.

ప్రశ్న 25.
కొల్లేరు సరస్సు నీటి నిలువ సామర్థ్యం తగ్గటానికి కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:

1. కొల్లేరు సరస్సు అధికంగా ఆక్రమణలకు లోనైంది.
2. పరిసరప్రాంతాలను వ్యవసాయ భూములుగా మార్చారు.
3. చేపల పరిశ్రమ లాభసాటిగా ఉండుటవలన ఆక్రమిక ప్రాంతాలు రొయ్యల సాగు కేంద్రాలుగా మారాయి.
4. కలుషితాలు చేరి, పూడిక పెరిగింది. 5. ఆక్రమణల వలన నీటి ప్రవాహదిశ మారి, నీటి నిల్వ సామర్థ్యం తగ్గింది.

10th Class Biology 9th lesson మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత 4 Marks Important Questions and Answers

ప్రశ్న 1.
క్రిమి కీటకాల బారి నుండి పంటలను, ఆహార పదార్థాలను నివారించే క్రిమి సంహారకాలను ఉపయోగించాలా? లేదా ప్రత్యామ్నాయాలను ఆలోచించాలా ? ఆ విషయం గురించి మీ అభిప్రాయాన్ని, దానికి గల కారణాలను రాయండి.
జవాబు:

1. క్రిమి సంహారకాలను ఉపయోగించరాదు. వీనికి ప్రత్యామ్నాయ విధానాలను అనుసరించాలి.
2. విచక్షణ కాని క్రిమి సంహారకాల వినియోగం వివిధ రకాల కాలుష్యాలకు కారణమవుతుంది.
3. హానికారక క్రిమిసంహారకాలు ఆవరణ వ్యవస్థలోనికి చేరి జైవిక వ్యవస్థాపనం, జైవిక వృద్ధీకరణంలకు కారణమైన పర్యావరణ సమతుల్యతను దెబ్బతీస్తున్నది.
4. క్రిమిసంహారకాలకు ప్రత్యామ్నాయంగా జైవిక నియంత్రణ, వంధ్యత్వం, జన్యు ఉత్పరివర్తన రకాల అభివృద్ధి మరియు తెగుళ్ళకు సంబంధించిన మూలకారణాల అన్వేషణ విధానాలను అనుసరించాలి.

ప్రశ్న 2.
క్రిమి సంహారకాల వినియోగాన్ని ఆపివేసి నేల కాలుష్యం నివారించడానికి అనువైన ఏవైనా 4 పర్యావరణహిత పద్ధతులను వివరించండి.
(లేదా)
పంటలకు హాని కలిగించే చీడ పీడలను నివారించేందుకు అనుసరించాల్సిన ఏవేని నాలుగు జైవిక నియమాలను రాయండి.
జవాబు:
పంటలను నాశనం చేసే చీడలను తొలగించడానికి వాడే, రసాయనిక క్రిమి సంహారకాల పర్యావరణాన్ని నాశనం చేయడమే కాక నేలను కూడా కాలుష్యం చేస్తాయి. నేల కాలుష్యాన్ని నివారించడానికి ఈ క్రింది పద్ధతులు ఆచరణ యోగ్యం అయినవి.

1) పంట మార్పిడి :
ప్రతి సంవత్సరం ఒకే పంటను కాకుండా వేరు వేరు పంటలను పండించే పంట మార్పిడి విధానాన్ని పాటించడం వల్ల తెగుళ్ళను, వాటి వల్ల కలిగే నష్టాన్ని నివారించవచ్చు.

2) తెగుళ్ళకు సంబంధించిన పూర్వాపరాలను తెలుసుకోవడం :
ఏ తెగులు ఎలా వ్యాపిస్తుంది, దీనికి మూల కారణాలేంటి, అనే విషయాలను పూర్తిగా అర్ధం చేసుకోవడం వలన పంట నష్టాన్ని నివారించవచ్చు.

3) జైవిక నియంత్రణ :
తెగుళ్ళు కలిగించే కారకాలను తినే పరాన్న జీవులను, నిశాచర మాంస భక్షకులను ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా తెగుళ్ళను నివారించవచ్చు.

4) వంధ్యత్వం :
తెగుళ్ళు కలిగించే క్రిమి కీటకాల పురుష జీవుల పునరుత్పత్తి సామర్థ్యం కోల్పోయేలా వంధ్యత్వం చేయడం ద్వారా వాటి వ్యాప్తిని అరికట్టవచ్చు.

5) జన్యు ఉత్పరివర్తన రకాలు :
వివిధ రకాల తెగుళ్ళను, వాతావరణ పరిస్థితులను తట్టుకునే జన్యు సంబంధ రకాలను అభివృద్ధి చేయడం ద్వారా పురుగుమందుల వినియోగాన్ని తగ్గించవచ్చు.

6) పర్యావరణ నైతికత కల్గి ఉండడం :
పర్యావరణం పట్ల నైతికత కల్గి ఉండాలి. పర్యావరణ సంబంధ చట్టాలను తెలుసుకోవడమే కాక పర్యావరణపరంగా ఏది సరి అయినది ఏది సరికానిదో తెలుసుకొని ప్రవర్తించాలి.

ప్రశ్న 3.
ఈ దిగువనీయబడిన పటములోని సమాచారాన్ని విశ్లేషించి ఇచ్చిన ప్రశ్నలకు సమాధానం వ్రాయుము.

i) మీకివ్వబడిన ఆహార జాలకంలో ప్రాథమిక ఉత్పత్తిదారులు ఏవి?
ii) పటము నుండి ఏదైనా ఒక ఆహారపు గొలుసును తయారు చేయండి.
iii) పై ఆహారజాలకంలో తృతీయ వినియోగదారులేవి?
iv) ఏవేని రెండు శాకాహార జంతువుల పేర్లను తెలపండి.
జవాబు:
i) మొక్కలు, గడ్డి, వృక్షప్లవకాలు, చెట్లు మొదలైనవి.
ii) గడ్డి → కుందేలు → నక్క → పులి
iii) పులి, రాబందు, కొంగ, గుడ్లగూబ, నెమలి మొదలైనవి.
iv) కుందేలు, జింక, మేక, ఆవు

ప్రశ్న 4.
ప్రక్కన చూపిన జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్ ను పరిశీలించి, ప్రశ్నలకు సమాధానాలు వ్రాయుము.

a) ఈ పిరమిడ్ లో పైకి వెళ్ళే కొద్దీ ద్రవ్యరాశి తగ్గిపోతుంది కదా ! ఎందుకు?
జవాబు:
ఈ పిరమిడ్ నందు ఉత్పత్తిదారుల నుండి పై పోషకస్థాయికి పోయేకొలది జీవ ద్రవ్యరాశి 10% మాత్రమే బదిలి జరుగుతుంది. అందువలన ద్రవ్యరాశి తగ్గిపోతుంది.

b) ఉత్పత్తిదారులకు, ప్రాథమిక వినియోగదారులకు కొన్ని ఉదాహరణలిమ్ము..
జవాబు:
ఉత్పత్తిదారులు : ఆకుపచ్చని మొక్కలు, శైవలాలు, వృక్ష ప్లవకాలు
ప్రాథమిక వినియోగదారులు : శాకాహార జంతువులు (లేదా) కుందేలు, ఆవు, మేక మొ॥

c) ఉత్పత్తిదారులకు శక్తి ఎక్కడి నుండి లభిస్తుంది?
జవాబు:
ఉత్పత్తిదారులకు శక్తి సూర్యుని నుండి లేదా సూర్యరశ్మి నుండి లభిస్తుంది.

d) ప్రతీ పోషకస్థాయిలో ఎంత ద్రవ్యరాశి నష్టపోతున్నది?
జవాబు:
ప్రతీ పోషకస్థాయిలో 90% ద్రవ్యరాశి నష్టపోతుంది.

ప్రశ్న 5.
శక్తి పిరమిడ్ ను వివరించండి.
జవాబు:

1. ఆవరణ వ్యవస్థలో ఆహారం ద్వారా జీవులలో శక్తి ప్రసరణ జరుగుతుంది. ఆహారపు గొలుసులో కేలరీలు శక్తిప్రసరణను పిరమిడ్ ఆకారంలో రేఖాత్మకంగా సూచించడాన్ని “శక్తి పిరమిడ్” అంటారు.
2. ఆహారగొలుసులో ప్రతి స్థాయి వద్ద శక్తి నష్టం జరుగుతుంది. ప్రతి పోషక స్తాయిలో 20% ఆహారం నష్టపోవడం జరుగుతుంది.
3. కావున ఆహారపు గొలుసులో పైకి ప్రయాణిస్తున్నది కొలది శక్తి విలువ తగ్గుతుంది, అందువలన శక్తిపిరమిడ్ ఎల్లప్పుడూ శీర్షాభిముఖంగానే ఉంటుంది.
4. ఈ పిరమిడ్ లో అడుగుభాగాన ఉత్పత్తిదారులు అధిక శక్తిని కలిగి ఉండగా, ప్రతి పోషక స్థాయిలో సుమారు 10% శక్తి బదిలీ అవుతూ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 6.
నీటిలో అధిక పోషకాలు కలిగిన వ్యర్థాలు చేరటం వలన కలిగే నష్టాలు ఏమిటి?
జవాబు:
వ్యవసాయ రసాయనాలు, ఎరువులు, చేపల చెరువుల వ్యర్థాలు, పరిశ్రమల నుండి వెలువడే వ్యర్థ రసాయనాలు, మున్సిపల్ వ్యర్థాలు మొదలైనవన్నీ సరస్సులో కలిసి కాలుష్యాన్ని కలిగిస్తున్నాయి. ఎక్కువ పోషకాలు కలిగిన వ్యర్థాలు (Anthropogenic pollutants) కలుపు విపరీతంగా పెరగడానికి కారణమవుతున్నాయి.

ఫలితంగా సరస్సులో నీరు క్షారస్వభావంతో, మురికిగా, పోషక పదార్థాలతో కూడి ఉండడం వల్ల నీటిలో కరిగే ఆక్సిజన్ పరిమాణం (DO) తగ్గిపోయింది. జైవిక ఆక్సిజన్ డిమాండ్ (BOD) ఎక్కువ కావడం వలన జలచరాలపై తీవ్ర ప్రభావం కలిగింది. ఇక్కడి ప్రజలకు జలకాలుష్యంపై అవగాహన లేకపోవడం వల్ల డయేరియా, కలరా, టైఫాయిడ్, అమీబియాసిస్ మొదలైన నీటి ద్వారా వ్యాపించే వ్యాధులు తీవ్రంగా వ్యాప్తి చెందాయి. వీటితో పాటు దోమలు వంటి వాహకాల ద్వారా వ్యాప్తి చెందే వ్యాధులు కూడా ప్రబలాయి. రొయ్యలు, చేప వంటి జలచరాలు కూడా కాలుష్యానికి గురయ్యాయి. పొలాలు వ్యవసాయానికి యోగ్యం కాకుండా పోయాయి. దిగుబడి తగ్గిపోయింది.

ప్రశ్న 7.
చైనా ప్రభుత్వం పిచ్చుకలను చంపే కార్యక్రమం ఎందుకు చేపట్టింది?
జవాబు:
చైనా ప్రభుత్వం పారిశ్రామిక ఉత్పత్తులను పెంచే దిశలో గ్రామీణ రైతులను పెద్ద ఎత్తున ప్రోత్సహించింది. పారిశ్రామిక ఉతృతిని త్వరితంగా సాధించడానికి ఎన్నో ప్రణాళికలు రూపొందించారు. అభివృద్ధి చెందిన దేశాల మాదిరిగా తొందరగా ఆధునికతను రూపుదిద్దుకొనేందుకు చైనా ప్రభుత్వం ఉద్యమాన్ని చేపట్టింది. అయితే అప్పటిదాకా చైనా వ్యవయసాయాధారిత సమాజమే. ఈ ఉద్యమంలో భాగంగా 5000 కుటుంబాలతో సమూహాలుగా ఏర్పడి వ్యవసాయం చేయడం అన్నది ఒక ముఖ్యాంశం. దీనివల్ల పంట దిగుబడి రెట్టింపు అయ్యింది.

ఈ మొదటి విజయంతో తరువాతి సంవత్సరానికి మరింత పెద్ద లక్ష్యాలను రూపొందించుకోవడం జరిగింది. కానీ వాతావరణం అందుకు సహకరించలేదు. కొంత పంట దిగుబడి వచ్చినప్పటికీ తగిన ఫలితాలను సాధించలేకపోయామనే భయంతో ప్రభుత్వ వ్యవసాయాధికారులు దిగుబడిని ఎక్కువగా లెక్కగట్టారు. ఈ తప్పుడు లెక్కలు ప్రజల అవసరాలకు ఆహార సరఫరాలకు మధ్యగల సమతుల్యత పై తీవ్రంగా ప్రభావం చూపాయి. దీనినుండి తప్పించుకోవడానికి అధికారులు తమ తప్పిదాన్ని పిచ్చుకలపైకి నెట్టారు. గిడ్డంగుల నుండి సంవత్సర కాలంలో ఒక పిచ్చుక సుమారుగా 1.8 కిలోల ధాన్యపు గింజలు తిన్నదని అందువల్ల ఆహార కొరత ఏర్పడిందని ప్రకటించారు. పిచ్చుకలపై నేరాన్ని మోపారు. పల్లెల్లో, పట్టణాల్లో ప్రజలందరినీ పిచ్చుకలపై యుద్ధం చేయాల్సిందిగా ఆదేశించారు.

ప్రశ్న 8.
మీ ఇంట్లో ఏయే పనులకు శిలాజ ఇంధనాలను ఉపయోగిస్తున్నారు? వాటిని సంరక్షించడానికి నీవు చేపట్టే చర్యలు ఏవి?
జవాబు:
మా ఇంట్లో LPGని వంటకు, వేడి చేయడానికి మరియు మండించే ప్రక్రియలందు శిలాజ ఇంధనాలను వినియోగిస్తాము. పెట్రోలు మరియు డీజిలను రవాణాకు మరియు జనరేటర్లు, నీటిపంపులు పనిచేయడానికి వినియోగిస్తాము.

శిలాజ ఇంధనాలను సంరక్షించడానికి చేపట్టే చర్యలు :

1. వంట చేయడానికి అవసరమయిన పదార్ధములు మరియు పాత్రలు సిద్ధం చేసుకున్న తర్వాతే వంట చేయడం మొదలు పెడతాను.
2. అన్నంను రైస్ కుక్కర్ నందు వండుట వలన 20% మరియు మాంసంను వండుట ద్వారా 41.5% సహజ వాయువును ఆదా అయ్యే విధంగా చూస్తాను.
3. ప్రెజర్ కుక్కర్ నందు మరిగే ప్రక్రియ – ప్రారంభం అయిన వెంటనే పొయ్యి మంట పరిమాణాన్ని తగ్గిస్తాను. దీని ద్వారా నాకు 35% ఇంధనం ఆదా అవుతుంది.
4. ఆహార పదార్థాలను వండడానికి ముందు కొంచెం సేపు నానబెట్టుట వలన 22% ఇంధనం ఆదా చేయగలుగుతాను.
5. వెడల్పు మరియు తక్కువ లోతుగల పాత్రలలో ఆహార పదార్థాలను వండుతాను. తద్వారా ఇంధనమును ఆదా చేస్తాను.
6. వండే పాత్రలపై మూతను ఉంచుట ద్వారా ఆహార పదార్ధములు త్వరగా ఉడుకునట్లు చూస్తాను.
7. పాఠశాలకు నడకద్వారా ప్రతిరోజు వచ్చి వెళతాను. దూర ప్రాంతాలకు వెళ్ళటానికి ప్రభుత్వ రవాణా సాధనములను ఉపయోగిస్తాను.
8. శిలాజ ఇంధనాలకు బదులుగా నీటిని వేడిచేయడానికి, బల్బులను వెలిగించడానికి సోలార్ శక్తిని వినియోగిస్తాను.
9. పెట్రోలు మరియు డీజిల్ తో నడిచే జనరేటర్లు, నీటి పంపులను సోలార్ పవర్ తో నడిచే విధంగా చూస్తాను.

ప్రశ్న 9.
సాధారణంగా ఆవరణ వ్యవస్థలలో ఉత్పత్తిదారుల నుండి అగ్రభాగాన ఉండే మాంసాహారులకు చేరేసరికి జీవుల సంఖ్య, జీవద్రవ్యరాశి తగ్గడానికి గల కారణాలు ఏమిటి?
జవాబు:
ఆహారపు గొలుసులో స్థాయి పెరిగే కొలది శక్తి ప్రసరణ తగ్గుతుంది. సరిపడిన శక్తి కొరకు వినియోగదారులు అధిక సంఖ్యలో వాటి కింది జీవులను ఆహారంగా తీసుకోవలసి ఉంటుంది. అందువలన ఆహార కొరత ఏర్పడి, అగ్రశ్రేణి మాంసాహారుల సంఖ్య తక్కువగా ఉంటుంది. కావున ఆహారపు గొలుసులో ఉత్పత్తిదారుల కంటే వినియోగదారుల సంఖ్య తక్కువగా ఉంటుంది.

ఆహారపు గొలుసులో ప్రతి పోషక స్థాయిలో సుమారుగా 90% ఆహారం నష్టపోవడం జరుగుతుంది. జంతువులు తమ ఆహారాన్ని గ్రహించినపుడు దానిలోని కొంత భాగం మాత్రమే తరువాత పోషకస్థాయికి అవసరమయ్యే కొత్త కణజాలాలు ఏర్పడడానికి వినియోగించబడుతుంది. ఆహారంగా గ్రహించిన జీవద్రవ్యరాశి చాలా వరకు విసర్జింపబడటం లేదా శక్తి ఉత్పత్తిలో ఉపయోగించకపోవడం జరుగుతుంది. జీవద్రవ్యరాశి ఉత్పత్తి ప్రక్రియలో, మొక్కలలో నిక్షిప్తమైన . స్థితిశక్తి పై పోషకస్థాయిలకు వెళ్ళే కొద్దీ క్రమంగా నష్టపోవడం జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 10.
మీ గ్రామములో కుటుంబ నియంత్రణ, ఆరోగ్య పరిశుభ్రత, పచ్చదనం, పోలియో, ఎయిడ్స్ వంటి కార్యక్రమాలు అమలుపరచడానికి ఎప్పుడు, ఏయే సందర్భాలలో, ఎటువంటి కార్యక్రమాలు చేపడతావో పట్టిక రూపంలో రాయండి.
జవాబు:

వ్యాధి పేరు/ కార్యక్రమం పేరు	అమలు పరిచే కార్యక్రమాలు
1. పోలియో	పల్స్ పోలియో కార్యక్రమము నందు అందరు పిల్లలకు వ్యాక్సిన్ వేయటం. ఇంటింటి ప్రచారం – పోలియో రహిత సమాజం కోసం ప్రచారం. కరపత్రముల ద్వారా పోలియో వ్యాధి నివారణ చర్యలు ప్రచారం చేయటం. డాక్టర్లచే అవగాహన కార్యక్రమాలు ఏర్పాటు చేయడం
2. AIDS	ఆశ వర్కర్ల సహాయంతో HIV వైరస్ పట్ల ఇంటింటికి తిరిగి అవగాహన కల్గించడం. ఎయిడ్స్ వ్యాధిగ్రస్తులచే ప్రచారం చేయించటం కరపత్రాలు మరియు గోడపత్రికలు విడుదల చేయడం. ప్రపంచ ఎయిడ్స్ దినోత్సవం (డిసెంబర్ 1) జరపటం సామూహిక ఆరోగ్య పరీక్షలను నిర్వహించడం నిపుణులైన వైద్యులచే సమావేశాలు నిర్వహించడం
3. కుటుంబ నియంత్రణ	ప్రజలలో అవగాహన కల్పించడం సామూహిక కుటుంబ నియంత్రణ శస్త్రచికిత్సా శిబిరాలను ఏర్పాటు చేయడం.
4. ఆరోగ్యం – పరిశుభ్రత	ఆరోగ్యంగా ఉండవలసిన అవసరంపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించుట. పరిశుభ్రత పై నిపుణులచే సలహాలు ఇప్పించుట ఆరోగ్య పరీక్షా శిబిరాలు నిర్వహించడం ప్రపంచ ఆరోగ్య దినోత్సవం కార్యక్రమాల నిర్వహణ
5. పచ్చదనం	పచ్చదనం పట్ల ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడం సామూహిక చెట్లు నాటే కార్యక్రమాలు వనమహోత్సవాల నిర్వహణ

ప్రశ్న 11.
పర్యావరణ స్నేహపూర్వక కృత్యాలు మీ పాఠశాలలో ఏమేమి నిర్వహిస్తారో రాయండి.
జవాబు:

1. పర్యావరణ క్లబ్బులను పాఠశాలలో ఏర్పడే విధంగా చూస్తాము. క్లబ్బు సభ్యులు పర్యావరణ పరిరక్షణ కార్యక్రమాలు నిర్వహించడం వాటిలో గ్రామ ప్రజల భాగస్వామ్యము ఉండే విధంగా చూస్తాము.
2. పాఠశాల యందు అందమైన తోటను ఏర్పాటు చేయడానికి కృషి చేస్తాము. ఇందులో పూల, పండ్ల మరియు కూరగాయల మొక్కలు ఉండే విధంగా చూస్తాము.
3. పాఠశాలలో ప్రతిరోజు మధ్యాహ్నం మూడు గంటలకు కరెంటు సరఫరాను నిలుపుదల చేయు అలవాటును విద్యార్థులలో కల్పిస్తాను. దీనిద్వారా విద్యుత్తును ఆదా చేయవచ్చు.
4. పాఠశాలలో పోగయిన చెత్తను కాల్చకుండా చూస్తాము. క్రుళ్ళిపోయే పదార్థాలను గుర్తించి వాటిని కంపోస్టు ఎరువు తయారీలో వినియోగిస్తాము. పాఠశాల ఆవరణ పరిశుభ్రంగా, స్వచ్ఛంగా ఉండేలా చూస్తాము.
5. పాఠశాల ఒక మూలయందు కంపోస్టు ఎరువును తయారు చేయుటకు గుంటను త్రవ్వి అందులో మధ్యాహ్న భోజన సమయంలో తయారగు వ్యర్థాలు అన్నింటిని వేసి కంపోస్టు తయారీని చేపడతాము. దానిని పాఠశాలలో పెరిగే మొక్కలకు ఎరువుగా వినియోగిస్తాం.
6. బాల బాలికలు పాలిథీన్ కవర్లు కాకుండా గుడ్డ సంచులను వినియోగించే విధంగా ప్రోత్సహిస్తాము.
7. ఘన వ్యర్థాలను సేకరించి వాటిని సక్రమ నిర్వహణ ద్వారా వినియోగించి నేల కాలుష్యము కాకుండా చూస్తాము.
8. విద్యార్థిని విద్యార్థులు ‘4R’ ల పద్ధతిని పాటించే విధంగా కృషి చేస్తాము. తగ్గించడం, తిరిగి వినియోగించడం మరియు పునఃచక్రీయం పద్ధతులను అవలంబించే విధంగా కృషి చేస్తాము.

ప్రశ్న 12.
జీవ ద్రవ్యరాశి అనగానేమి? కింద ఇవ్వబడిన ఆహారపు గొలుసును ఉదాహరణగా తీసుకొని, జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడు గీయండి.
ఎ) గడ్డి బి) శాకాహారులు సి) మాంసాహారులు డి) గద్ద లేదా రాబందు
జవాబు:

శక్తిగా మార్చటానికి వీలైన వృక్ష, జంతు సంబంధ పదార్థాన్ని జీవద్రవ్యరాశి అంటారు. వివిధ ఆహారపు గొలుసుల జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లను నిర్మిస్తే అవి ఆహారపు గొలుసులోని జీవుల పరిమాణాన్ని సూచిస్తాయి.
గడ్డి → కీటకం → పాము → గద్ద
ఉత్పత్తి శాకాహారి → మాంసాహారి → అగ్రశ్రేణి మాంసాహారి

పై ఆహారపు గొలుసు యొక్క జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడను నిర్మిస్తే అది అధోముఖంగా ఉంటుంది. ఈ ఆహారపు గొలుసులో పైకి వెళ్ళేకొలది జీవుల యొక్క జీవ ద్రవ్యరాశి పెరుగుతుండుట వలన పిరమిడ్ తలక్రిందులుగా ఏర్పడింది. కానీ సాధారణంగా భౌమ ఆవరణ వ్యవస్థలో జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు శీర్షాభిముఖంగా ఉంటాయి.

10th Class Biology 9th lesson మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత ½ Mark Important Questions and Answers

విస్తరింపుము

1. EBWRని విస్తరించండి.
జవాబు:
ఎడులాబాద్ వాటర్ రిజర్వాయర్

2. MOEF ని విస్తరించండి.
జవాబు:
పర్యావరణ మరియు అటవీ మంత్రిత్వ శాఖ

3. BODని విస్తరించండి.
జవాబు:
బయోలాజికల్ ఆక్సిజన్ డిమాండ్

4. DO ని విస్తరించండి.
జవాబు:
కరిగిన ఆక్సిజన్

దోషాన్ని గుర్తించి, సరిచేసి వ్రాయండి

5. పర్యావరణ వ్యవస్థలోని జీవులను, భాగాలను జీవేతర కారకాలు అంటారు.
జవాబు:
పర్యావరణ వ్యవస్థలోని జీవులను, భాగాలను జీవ కారకాలు అంటారు.

6. జీవ కారకాలను పర్యావరణ కారకాలు అని కూడా అంటారు.
జవాబు:
నిర్జీవ కారకాలను పర్యావరణ కారకాలు అని కూడా అంటారు.

7. పర్యావరణ వ్యవస్థలో వినియోగదారులు క్షీణిస్తున్న సేంద్రియ పదార్థాన్ని తిని, వివిధ అణువులుగా తిరిగి పర్యావరణానికి మారుస్తారు.
జవాబు:
పర్యావరణ వ్యవస్థలో విచ్ఛిన్నకారులు క్షీణిస్తున్న సేంద్రియ పదార్థాన్ని తిని, వివిధ అణువులుగా తిరిగి పర్యావరణానికి మారుస్తారు.

8. పోషకస్థాయి ఆహారజాలకంలో జంతువుల స్థానాన్ని మరియు దాని జీవన విధానాన్ని సూచిస్తుంది.
జవాబు:
నిచ్ ఆహారజాలకంలో జంతువుల స్థానాన్ని మరియు దాని జీవన విధానాన్ని సూచిస్తుంది.

9. ఈజిప్ట్ పిరమిడ్ అనేది ఆహార గొలుసులోని వివిధ పోషక స్థాయిల జీవుల మధ్య సంబంధాల యొక్క గ్రాఫికల్ ప్రాతినిధ్యం.
జవాబు:
పర్యావరణ పిరమిడ్ అనేది ఆహార గొలుసులోని వివిధ పోషక స్థాయిల జీవుల మధ్య సంబంధాల యొక్క గ్రాఫికల్ ప్రాతినిధ్యం.

10. పర్యావరణ పిరమిడ్ యొక్క అడుగు ఎల్లప్పుడూ విచ్ఛిన్నకారుల చేత ఆక్రమించబడుతుంది.
జవాబు:
పర్యావరణ పిరమిడ్ యొక్క అడుగు ఎల్లప్పుడూ ఉత్పత్తిదారుల చేత ఆక్రమించబడుతుంది.

11. ఆహార గొలుసులో ప్రతి దశలో సుమారు 10% ఆహారం పోతుంది.
జవాబు:
ఆహారగొలుసులో ప్రతి దశలో సుమారు 90% ఆహారం పోతుంది.

12. ఆహార గొలుసులోకి కాలుష్య కారకాలను ప్రవేశపెట్టే ప్రక్రియను బయో మాగ్నిఫికేషన్ అంటారు.
జవాబు:
ఆహార గొలుసులోకి కాలుష్య కారకాలను ప్రవేశ పెట్టే ప్రక్రియను జైవీకరణ అంటారు.

13. కాలుష్య కారకాలు ఒక పోషకస్థాయి నుండి తదుపరి పోషకస్థాయికి వెళ్ళేటప్పుడు కేంద్రీకృతమయ్యే ధోరణిని జైవీకరణ అంటారు.
జవాబు:
కాలుష్య కారకాలు ఒక పోషకస్థాయి నుండి తదుపరి పోషక స్థాయికి వెళ్ళేటప్పుడు కేంద్రీకృతమయ్యే ధోరణిని జైవిక వృద్ధీకరణ అంటారు.

నేను ఎవరు?

14. నేను ఒక వ్యా ధిని. నేను మొట్టమొదట 1956లో జపాన్లో కనుగొనబడ్డాను. నా కారణంగా పిల్లి, కుక్క పంది మరియు మానవుల మరణాలు 36 ఏళ్ళు కొనసాగాయి. నేను ఎవరు?
జవాబు:
మినిమేటా

15. నేను ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఉన్న మంచినీటి సరస్సును. నేను 20 మిలియన్ల నివాసితులకు ఆవాసంగా ఉన్నాను. 1999లో ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం నన్ను పక్షుల అభయారణ్యంగా ప్రకటించింది.
జవాబు:
కొల్లేరు సరస్సు

16. నేను బ్రిటిష్ పర్యావరణవేత్తను. పర్యావరణ పిరమిడ్ అనే పదాన్ని పరిచయం చేసిన మొదటి వ్యక్తిని నేను.
జవాబు:
చార్లెస్ ఎల్టన్

17. ఆహార గొలుసు మరియు ఆహార జాలకం గురించి తప్పుగా పేర్కొన్న వ్యత్యాసాన్ని కనుగొనండి.
1. ఇది జీవుల యొక్క సరళ ప్రముల.
2. ఇది బహుళ ఆహార గొలుసుల సముదాయం
3. ఆహార గొలుసు బహుళమార్గాన్ని అనుసరిస్తుంది.
4. ఆహార జాలకం ఒకే మార్గాన్ని అనుసరిస్తుంది.
జవాబు:
4 – ఆహార జాలకం ఒకే మార్గాన్ని అనుసరిస్తుంది.

జతపరచుట

18. సరిగ్గా సరిపోలిన దాన్ని గుర్తించండి.
సంఖ్యా పిరమిడ్ – జీవి యొక్క బరువు
జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్- జీవుల సంఖ్య
శక్తి పిరమిడ్ – శక్తి ప్రవాహం
జవాబు:
శక్తి పిరమిడ్ – శక్తి ప్రవాహం

19. సరిగ్గా సరిపోలినదాన్ని గుర్తించండి.
ఉత్పత్తిదారి – ఎలుక
ప్రాథమిక వినియోగదారుడు – మొక్క
ద్వితీయ వినియోగదారుడు – పిల్లి
జవాబు:
ద్వితీయ వినియోగదారుడు – పిల్లి

20. సరిగ్గా సరిపోలినదాన్ని గుర్తించండి.
శిలీంధ్రాలు – విచ్ఛిన్నకారులు
పులి – ప్రాథమిక వినియోగదారులు
జింక – అగ్ర మాంసాహారి
జవాబు:
శిలీంధ్రాలు – విచ్ఛిన్నకారులు

21. సరిగ్గా సరిపోలినదాన్ని గుర్తించండి.
జైవిక వృద్ధీకరణ – ఆహార గొలుసులోకి కాలుష్య కారకాల ప్రవేశం
జైవీకరణ – కాలుష్య కారకాల సాంద్రత
పోషకస్థాయి – ఆహార గొలుసులో శక్తి స్థాయి
జవాబు:
పోషక స్థాయి – ఆహార గొలుసులో శక్తి స్థాయి

ఉదాహరణ ఇవ్వండి

22. జంతువులు జీర్ణించుకోని మొక్కల పదార్థాలకు ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
సెల్యులోజ్, లిగ్నిన్

23. కీటకాల బాహ్య అస్థిపంజరం, మరియు ఈకలు జీర్ణం కాని జంతువుల భాగాలు. వీటికి మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
రోమాలు

24. మెర్క్యురీ మరియు ఆర్సెనిక్ నీటిలో ఉంటే లోహపు వ్యరాలుగా ఉంటాయి. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
లెడ్

25. ఎదులాబాద్లో నీటి కాలుష్యం యొక్క జీవ సూచికగా పనిచేసే చేపలు ఏమిటి?
జవాబు:
సైప్రినస్ కార్పియో

26. EBWR లో లోహపు నిష్పత్తి యొక్క సరైన క్రమాన్ని వ్రాయండి.
Fe > Pb > Cr > Ni > Cd
జవాబు:
Fe< Pb< Cr < Ni < Cd

27. EBWR లో చేపలలో లోహాలు చేరడం లేదు. తన క్రమాన్ని వ్రాయండి.
జవాబు:
Cd < Cr < Fe< Ni « Pb

28. పిచ్చుక ప్రచారం తరువాత పంట దిగుబడి చైనాలో గణనీయంగా తగ్గింది. ఈ గొప్ప చైనీస్ కరవుకు గల కారణం ఏమిటి?
జవాబు:
మిడుత జనాభా

29.

ఈ చిత్రం ఏ రకమైన తెగులు నియంత్రణ పద్ధతిని సూచిస్తుంది?
జవాబు:
జీవ నియంత్రణ పద్ధతి

30. భూ సంబంధ పర్యావరణ వ్యవస్థలో నేల మరియు నేల రకాలు జీవేతర కారకాలు. మరొక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
ఉష్ణోగ్రత / నీరు

31. జల పర్యావరణ వ్యవస్థలో విచ్ఛిన్న కారకాలకు లో ఉదాహరణలు ఇవ్వండి.
జవాబు:
శిలీంధ్రాలు / బాక్టీరియా

ఫ్లో చార్టులు

32.

జవాబు:
ఉష్ణోగ్రత

33. ఆహార గొలుసును పూరించండి.
ఉత్పత్తిదారులు → ప్రాథమిక వినియోగదారి → ద్వితీయ వినియోగదారి → అగ్రశ్రేణి వినియోగదారి
జవాబు:
ద్వితీయ వినియోగదారి

34.

జవాబు:
సముద్ర ఆవరణ వ్యవస్థ

35. గడ్డి → కుందేలు → నక్క → సింహం
పై ఆహార గొలుసులో ద్వితీయ వినియోగదారి ఏది?
జవాబు:
నక్క

36. గడ్డి → కీటకం → కప్ప → పాము → గ్రద్ద
పై ఆహార గొలుసులో అగ్ర వినియోగదారి ఏది?
జవాబు:
గ్రద్ద

37.

జవాబు:
రసాయనిక

37.

జవాబు:
సంఖ్యా పిరమిడ్

38. నీటి మొక్క → కీటకాలు → [ ] → కొంగ
జవాబు:
చేప

39. క్రింది వానిలో ఏది జలావరణ వ్యవస్థలో జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడను సూచిస్తుంది?

జవాబు:
B

40. జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడను పూరించండి.

జవాబు:
50 kgs

41. క్రింది వానిలో ఏది పరాన్నజీవుల సంఖ్యా పిరమిడ్ ను సూచిస్తుంది?

జవాబు:
B

10th Class Biology 9th lesson మన పర్యావరణం – మన బాధ్యత 1 Mark Bits Questions and Answers

1. ఈ క్రింది ఆహారపు గొలుసులలో సరైన క్రమము
A) గద్ద → ఎలుక → పాము → ధాన్యం
B) ధాన్యం → ఎలుక → పాము → గద్ద
C) పాము → గద్ద → ఎలుక → ధాన్యం
D) ఎలుక → పాము → ధాన్యం → గద్ద
జవాబు:
B) ధాన్యం → ఎలుక → పాము → గద్ద

2. చార్లెస్ ఎల్టన్ ప్రకారం క్రింది వానిలో సరైన వాక్యం ………….
A) మాంసాహారులు పిరమిడ్ శిఖర భాగంలో ఉంటాయి
B) పిరమిడ్ శిఖర భాగంలో ఎక్కువ శక్తి గ్రహించబడును
C) పిరమిడ్ శిఖర భాగంలో ఉత్పత్తిదారులు ఉండవు
D) A మరియు C
జవాబు:
D) A మరియు C

3. ఆహారపు గొలుసు దేనితో మొదలౌతుంది?
A) మాంసాహారి
B) ఉత్పత్తిదారు
C) శాకాహారి
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
B) ఉత్పత్తిదారు

4. మొక్క → కీటకము – కప్ప → [ ]
A) పాము
B) గుడ్డు
C) పుష్పం
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
A) పాము

5. క్రిందివానిలో ప్రాథమిక వినియోగదారులు
A) కుందేలు
B) పులి
C) కప్ప
D) పాము
జవాబు:
A) కుందేలు

6. ఉత్పత్తిదారులు → ప్రాథమిక వినియోగదారులు → ద్వితీయ వినియోగదారులు → తృతీయ వినియోగదారులు
ఈ ఆహారపు గొలుసులో 2లో ఈ జీవి ఉంటుంది.
A) పాము
B) మొక్క
C) మిడుత
D) కప్ప
జవాబు:
C) మిడుత

7. క్రిమిసంహారకాల వాడకాన్ని పూర్తిగా ఆపివేయడం అంటే …………..
A) పురుగుమందుల వాడకంపై పూర్తి నియంత్రణ
B) పురుగుమందుల నిషేధం
C) పర్యావరణ స్నేహపూర్వక వ్యవసాయ పద్ధతులు ప్రోత్సహించడం
D) జీవ రసాయన పరిశ్రమలు మూసివేయడం
జవాబు:
C) పర్యావరణ స్నేహపూర్వక వ్యవసాయ పద్ధతులు ప్రోత్సహించడం

8.

ఖాళీని పూరించడానికి సరియైన దానిని ఎన్నుకోండి.
A)మిడత
B) పాము
C)కప్ప
D) గద్ద
జవాబు:
B) పాము

9. క్రింది పట్టికలో (?) స్థానంలో వుండవలసినది

పిరమిడ్ రకం	ఆధారం
సంఖ్యా పిరమిడ్	జీవుల సంఖ్య
?	శక్తి పరిమాణం

A) భౌగోళిక పిరమిడ్
B) శక్తి పిరమిడ్
C) జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్
D) గిజా పిరమిడ్
జవాబు:
B) శక్తి పిరమిడ్

10. క్రింది పట్టికను పూరింపుము.

పిరమిడ్ రకం	ఆధారం
సంఖ్యా పిరమిడ్	జీవుల సంఖ్య
……… ? …….	శక్తి ప్రవాహం

A) ఆవరణ పిరమిడ్
B) శక్తి పిరమిడ్
C) జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్
D) గిజా పిరమిడ్
జవాబు:
B) శక్తి పిరమిడ్

11. 1958లో చైనా ఏ పక్షులపై దండయాత్ర ప్రకటించింది?
A) చిలుకలు
B) పిచ్చుకలు
C) కాకులు
D) రాబందులు
జవాబు:
B) పిచ్చుకలు

12. నేలలో నత్రజనిని వృద్ధి చేసే మొక్క ఏది?
A) బంతి
B) తుమ్మ
C) గైరిసిడియా
D) కాక్టస్
జవాబు:
C) గైరిసిడియా

13. కింది వానిలో జలావరణ వ్యవస్థ నందు నిటారుగా ఉండని పిరమిడ్
A) సంఖ్యా పిరమిడ్
B) జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్
C) శక్తి పిరమిడ్
D) ఉష్ణ, పిరమిడ్
జవాబు:
B) జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్

14. కింది వానిలో గ్రీన్‌హౌస్ వాయువు కానిది ………
A) కార్బన్ డయాక్సెడ్
B) మీథేన్
C) ఓజోన్
D) క్లోరోఫ్లోరో కార్బన్స్
జవాబు:
C) ఓజోన్

15. గీత ఎల్లప్పుడూ మన్నిక గల వస్తువులనే వాడుతుంది, ఎందుకంటే …….
A) వ్యర్థాలను తగ్గించటానికి
B) పునః వినియోగం తగ్గించటానికి
C) పునః చక్రీయం తగ్గించటానికి
D) పునః స్థాపన పెంచటానికి
జవాబు:
A) వ్యర్థాలను తగ్గించటానికి

16. రేణురూప పదార్థాలు గాలిలో చేరుట వల్ల
A) మూత్రపిండాల వ్యాధులు కల్గుతాయి
B) ఆర్గెటీస్ కలుగుతుంది
C) కీళ్ళనొప్పులు కలుగుతాయి.
D) శ్వాసకోశ వ్యాధులు కల్గుతాయి.
జవాబు:
D) శ్వాసకోశ వ్యాధులు కల్గుతాయి.

17. భౌగోళిక వెచ్చదనంను తగ్గించుటకు నీవు పాటించే పద్ధతి
A) ప్లాస్టిక్ ను కాల్చివేయడం
B) విస్తారంగా పశువులు మేపడం
C) శిలాజ ఇంధనాల వాడకం తగ్గించుట
D) ఎ.సి. ల వాడకాన్ని పెంచడం
జవాబు:
C) శిలాజ ఇంధనాల వాడకం తగ్గించుట

18. కింది వాక్యాలలో సరియైనది.
i) పిరమిడ్ ఆధార భాగంలో ఎల్లప్పుడు ఉత్పత్తిదారులే ఉంటారు.
ii) జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్ ఎల్లప్పుడు నిటారుగా ఉంటుంది.
A) (i), (ii) సరియైనవి.
B) (i) మాత్రమే సరియైనది.
C) (ii) మాత్రమే సరియైనది.
D) (i), (ii) లు సరియైనవి కావు.
జవాబు:
B) (i) మాత్రమే సరియైనది.

19. దేనికోసం మొక్కలు పోటీ పడతాయి?
(i) నీరు (ii) ఆహారం (iii) స్థలం
A) (i) మరియు (ii)
B) (ii) మరియు (iii)
C) (i) మరియు (iii)
D) (i), (ii) మరియు (iii)
జవాబు:
C) (i) మరియు (iii)

20. పంటలు పండించడానికి సరియైన పద్దతి కానిది
A) పంట మార్పిడి
B) జైవిక నియంత్రణ
C) మిశ్రమ పంటలు పండించడం
D) రసాయన ఎరువులు, పురుగు మందులు ఉపయోగించడం
జవాబు:
D) రసాయన ఎరువులు, పురుగు మందులు ఉపయోగించడం

21. ఎల్లప్పుడు ఆహారపు గొలుసు దేనితో మొదలవుతుంది?
A) శాకాహారులు
B) మాంసాహారులు
C) ఉత్పత్తిదారులు
D) ఏదీకాదు
జవాబు:
C) ఉత్పత్తిదారులు

22. జీవావరణ పిరమిడ్లకు సంబంధించి సరయిన వాక్యం
A) సంఖ్యా పిరమిడ్ నిర్మాణం ఏ విధంగా ఉన్నా ఉత్పత్తి దారులు పై భాగంలో ఉంటాయి.
B) చార్లెస్ ఎల్టన్ జీవావరణ పిరమిడ్ల రేఖాచిత్రాలను మొదటగా ప్రవేశపెట్టాడు.
C) సాధారణంగా సంఖ్యా పిరమిడ్ లాగే జీవ ద్రవ్యరాశి పిరమిడ్ ఉంటుంది.
D)ఒక పోషకస్థాయి నుండి మరొక పోషకస్థాయి జీవులకు శక్తి పూర్తిగా చేరుతుంది.
జవాబు:
B) చార్లెస్ ఎల్టన్ జీవావరణ పిరమిడ్ల రేఖాచిత్రాలను మొదటగా ప్రవేశపెట్టాడు.

మీకు తెలుసా?

• పిరమిడ్ నిర్మాణం జ్యామితీయ ఆకృతిలో ఉంటుంది. బయటి ఉపరితలాలు త్రిభుజాకారంలో ఉండి వాటి చివరలు పై కొనలో కలుస్తాయి. పిరమిడ్ అడుగుభాగం త్రిముఖీయంగా లేదా చతుర్ముఖీయంగా లేదా బహుముఖీయ ఆకారంలో ఉంటుంది. చతురస్రాకార పిరమిడ్ల చతురస్రాకారంగా ఉండి బయటి ఉపరితలాలు మాత్రం త్రిభుజాకారంలో ఉంటాయి. సాధారణంగా పిరమిడ్ లో ఈ ఆకృతిలోనే ఉంటాయి.

• శిలాజ ఇంధనాలపై (భూమిలో మృత కళేబరాల అవాయు విచ్ఛిన్న క్రియ ద్వారా ఏర్పడిన పెట్రోలియం, బొగ్గు మొదలైన ఇంధనాలు) మనం ఆధారపడటాన్ని తగ్గించడానికి, గాలి కాలుష్యాన్ని తగ్గించడానికి, జీవ ద్రవ్యరాశిని కూడా ఒక ఇంధన వనరుగా వినియోగించవచ్చును. జీవ ద్రవ్యరాశిని ఇంధనంగా వాడినపుడు కూడా కార్బన్ డై ఆక్సైడ్ విడుదలవుతుంది. కానీ, అది జీవ ద్రవ్యరాశి ఏర్పడటానికి, తిరిగి గాలి నుండి గ్రహించబడుతుంది.

• మినిమేటా వ్యాధిని మొదట 1956వ సంవత్సరంలో జపాన్‌లోని కుమమోటో ఎఫెక్చర్ లో గల మిమిమేటా నగరంలో కనుగొన్నారు. 1932 నుండి 1968 వరకు చిస్సో కార్పొరేషన్ వారి రసాయన పరిశ్రమ నుండి విడుదలైన మిథైల్ మెర్క్యురీతో కూడిన వ్యర్థజలాలే, మినిమేటా వ్యాధికి కారణం. షిరని సముద్రం (Shiranui sea) మినిమేటా అఖాతంలో ఉండే చేపల ద్వారా వీటిని తినే స్థానిక మనుషుల్లోకి మిథైల్ మెర్క్యురీ చేరి అనారోగ్యాలకు దారితీసింది. ఫలితంగా పిల్లులు, కుక్కలు, పందులు, మనుషుల మరణాలు 36 ఏళ్ళుగా కొనసాగాయి.

పునశ్చరణ