Srinivas

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Botany Study Material 6th Lesson మొక్క పెరుగుదల, అభివృద్ధి Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Botany Study Material 6th Lesson మొక్క పెరుగుదల, అభివృద్ధి

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ప్లాస్టిసిటిని నిర్వచించండి. ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
మొక్కలు వాతావరణానికి లేదా జీవిత దశలకు అనుక్రియగా భిన్న రకాల నిర్మాణాలను ఏర్పరచడానికి అవలంబించే వివిధ పద్ధతుల సామర్థ్యాన్ని ప్లాస్టిసిటి అంటారు. ఉదా : పత్తి, కొత్తిమీర, లార్క్సపర్లలో కనిపించే భిన్న ప్రత్యుత్పత్తి.

ప్రశ్న 2.
మొక్కలలో జిబ్బరెల్లిన్లను గుర్తించడానికి ఆధారంగా ఏర్పడ్డ వ్యాధి ఏమిటి ? ఈ వ్యాధిని కలుగజేసే వ్యాధి జనక శిలీంధ్రం పేరు తెలపండి.
జవాబు:
వరి నారు మొక్కలలో బకనే వ్యాధి (Bakane disease) ఇది జిబ్బరెల్లా ప్యూజికురై అను శిలీంధ్రం వల్ల కలుగుతుంది.

ప్రశ్న 3.
అగ్రాధిక్యత అంటే ఏమిటి ? దాన్ని కలుగజేసే పెరుగుదల హార్మోను పేరు తెలపండి.
జవాబు:
పెరిగే కొనమొగ్గ, పార్శ్వ మొగ్గల పెరుగుదలను నిరోధించే దృగ్విషయాన్ని అగ్రాధిక్యత అంటారు. దీనిని కలుగజేసే హార్మోన్ ఆక్సిన్.

ప్రశ్న 4.
బోల్డింగ్ అంటే ఏమిటి ? బోల్టింగ్ను ఏ హార్మోను కలుగజేస్తుంది ?
జవాబు:
పుష్పోత్పత్తికి ముందు కణుపు మధ్యమాలు ఆకస్మిక దైర్ఘ్యవృద్ధి చూపించడంను బోల్టింగ్ అంటారు. దీనిని జిబ్బరెల్లిన్లు కలుగచేస్తాయి.

ప్రశ్న 5.
శ్వాసక్రియ క్లైమాక్ఆకు నిర్వచించండి. దానికి సంబంధించిన PGR పేరు తెలపండి.
జవాబు:
ఫలాలు పక్వత చెందేటప్పుడు శ్వాసక్రియ వేగం పెరగడాన్ని శ్వాసక్రియ క్లైమాక్టిక్ అంటారు. దీనికి ఎథిలీస్ కారణము.

ప్రశ్న 6.
ఎథెఫాన్ అంటే ఏమిటి ? వ్యవసాయ రంగ కృషిలో దాని పాత్రను రాయండి.
జవాబు:
ఎథిలీన్ విడుదల చేసే రసాయన పదార్థమును ఎథెఫాన్ అంటారు. ఇది టమాటాలలోను, ఆపిల్ ను ఫలాలు తొందరగా పక్వానికి రావడానికి తోడ్పడుతుంది. దోసలో స్త్రీ పుష్పాలు ఉత్పత్తిని పెంచి తద్వారా దిగుబడిని పెంచుతుంది.

ప్రశ్న 7.
PGR లలో దేన్ని ప్రతిబల హార్మోన్ అంటారు. ఎందుకు ?
జవాబు:
ABA (అబ్సిసిక్ ఆమ్లము). బాహ్మ చర్మంలోని పత్రరంధ్రాలు మూసుకొనడాన్ని ప్రేరేపించి, మొక్కలలో అనేక రకాల ప్రతిబలాలకు సహనశీలతను పెంచుతుంది. కావున దీనిని ప్రతిబల హార్మోస్ అంటారు.

ప్రశ్న 8.
వెర్నలైజేషన్ గురించి మీరు ఏమి తెలుసుకున్నారు ? దాని ప్రాముఖ్యతను రాయండి.
జవాబు:
మొక్కలకు శీతల అభిచర్య జరిపి త్వరగా పుష్పించే గుణాన్ని ప్రేరేపించడాన్ని వెర్నలైజేషన్ అంటారు. ఇది పెరిగే ఋతువులో చివరగా శీఘ్రంగా పూలు పూయగల ప్రత్యుత్పత్తి అభివృద్ధిని నిరోధించి తద్వారా మొక్కలకు అవి పరిపక్వత చెందడానికి తగినంత కాలము, లభించేటట్లు చేస్తుంది. ఇది ముఖ్యంగా పుష్పోత్పత్తిని ప్రేరేపించే విధానము.

ప్రశ్న 9.
క్విసెన్స్, సుప్తావస్థను నిర్వచించండి. [A.P. Mar. ’15]
జవాబు:
క్విసెన్స్ : పెరుగుదలకు కావలసినటువంటి అనుకూల బాహ్య పరిస్థితులు లేనప్పుడు విత్తనాలు అంకురించలేక పోవడాన్ని క్విసెన్స్ అంటారు.
సుప్తావస్థ : బాహ్య పరిస్థితులు అనుకూలంగా ఉన్నా, అంతర పరిస్థితుల కారణంగా విత్తనాలు అంకురించలేక పోవడాన్ని సుప్తావస్థ అంటారు.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
వ్యవసాయం / ఉద్యానవన కృషిలో ఆక్సిన్ల అనువర్తనాలను (application) గురించి రాయండి. [A.P. Mar. ’17; T.S. Mar. 16 Mar. ’14]
జవాబు:

1. IBA, NAA మరియు IAA లు కాండాల చ్ఛేదాల నుంచి వేర్లు ఏర్పడేటట్లు చేస్తాయి. ఈ పద్ధతిని ఉద్యానవన కృషిలో విరివిగా ఆచరిస్తున్నారు.
2. 2, 4 – D, 2, 4, 5 – T లను ద్విదళ బీజ కలుపుమొక్కల నాశనానికి వాడుచున్నారు.
3. ఆక్సిన్లు టమాటోలలో ఫల అభివృద్ధిని ప్రేరేపిస్తాయి.
4. పైనాపిల్లో పుష్పోత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి.
5. ఆక్సిన్లు ఫలాలను, పత్రాలను ప్రధమ దశలో రాలిపోకుండా నిరోధిస్తాయి.

ప్రశ్న 2.
మొక్కలలో జిబ్బరెల్లిన్ల శరీర ధర్మ సంబంధ అనుక్రియలను రాయండి. [T.S. Mar. ’15]
జవాబు:

1. ఇవి వార్ధక్యాన్ని ఆలస్యం చేస్తాయి. ఆ విధంగా ఫలాలు వృక్షం మీదనే ఎక్కువ కాలం ఉండి, మార్కెట్ కాలం పొడిగించబడుతుంది.
2. చెరుకు పంటపై జిబ్బరెల్లిన్లు చల్లిన కాండం పొడవు పెరిగి, తద్వారా పంట దిగుబడి ఎకరానికి 20 టన్నుల వరకు పెరుగుతుంది.
3. శైశవ దశలో ఉన్న కోనిఫెర్లను Gలతో పిచికారి చేస్తే, అవి తొందరగా పరిపక్వం చెంది, విత్తన ఉత్పత్తిని జరుపుతాయి.
4. రొజెట్టీ ఆకారంతో ఉండే బీట్, కాబేజీలలో జిబ్బరెల్లిన్లు బోల్టింగ్ను ప్రేరేపిస్తాయి.
5. ద్రాక్ష, టమాటాలలో అనిషేక ఫలాలను ఏర్పరుస్తాయి.
6. దోస మొక్కలలో పురుష పుష్పోత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి.
7. ఆపిల్ లాంటి ఫలాలు పొడుగెదిగి తద్వారా వాటి ఆకారం మెరుగు కావడానికి దోహదపడతాయి.
8. ద్రాక్ష ఫలాల కాడలు పెంచడానికి ఉపయోగిస్తున్నారు.

ప్రశ్న 3.
మొక్కలలో సైటోకైనిన్ల శరీర ధర్మ సంబంధ ప్రభావాలను ఏవైనా నాలుగింటిని రాయండి. [A.P. Mar. ’16]
జవాబు:

1. సైటోకైనిన్లు “కణ విభజనను ప్రేరేపిస్తాయి.
2. కొత్త పత్రాలు, పత్రాలలో హన్సిక రేణువులు ఏర్పడటానికి, పార్శ్వ ప్రకాండ పెరుగుదల జరగటానికి, అబ్బురపు ప్రకాండ తయారీకి తోడ్పడతాయి.
3. సైటోకైనిన్లు అగ్రాధిక్యతను పోగొడతాయి.
4. పత్ర వార్ధక్యాన్ని ఆలస్య పరచడంలో తోడ్పడే పోషకాల రవాణాను ప్రేరేపిస్తాయి.
5. సైటోకైనిన్లు పత్రరంధ్రాలు తెరుచుకోవడంలో తోడ్పడతాయి.

ప్రశ్న 4.
మొక్కలలో ఎథిలీన్ నియంత్రించే శరీర ధర్మ సంబంధ ప్రక్రియలను తెలపండి. [A.P. Mar. ’15]
జవాబు:

1. ఫలాల పక్వతను ప్రేరేపిస్తుంది.
2. మొక్కల అంగాలు ముఖ్యంగా పత్రాలు, పుష్పాలు రాలిపోవడాన్ని ఎథిలీన్ ప్రేరేపిస్తుంది.
3. ఇది విత్తనాలు, మొగ్గల సుప్తావస్థను పోగొట్టి, వేరుశెనగ విత్తనాలు, బంగాళాదుంపల్లో మొలకలేర్పడటాన్ని ప్రేరేపిస్తుంది.
4. లోతుగా ఉన్న నీటిలో పెరిగే వరి మొక్కలలో కణుపు మధ్యమం / పత్రవృంతం చురుకుగా పొడవు ఎదిగేటట్లు ప్రేరేపిస్తుంది.
5. ఎథిలీన్ వేరు పెరుగుదల, మూలకేశం తయారీలను ప్రేరేపించి నీటిని శోషించే ఉపరితలం పరిమాణం పెరిగేటట్లు చేస్తుంది.
6. మామిడిలో పుష్పోత్పత్తిని, అనాసలో పంట అంతా ఒకేసారి పుష్పించేటట్లు ప్రేరేపిస్తుంది.
7. దోసలో స్త్రీ పుష్పాల ఉత్పత్తిని పెంచి, తద్వారా దిగుబడిని పెంచుతుంది.

ప్రశ్న 5.
విత్తన సుప్తావస్థ మీద లఘుటీక రాయండి. [T.S. Mar. ’17]
జవాబు:
మొక్క జీవితచక్రంలో విత్తనం అంకురించలేక పోవుటను సుప్తావస్థ అంటారు. విత్తనం అంకురణ శక్తిని కలిగి ఉండవచ్చు కాని అనేక కారణాల వల్ల అంకురించలేకపోవచ్చు. అవి : అంతర కారకాలు మరియు బాహ్య కారకాలు.
1) అంతర కారకాలు :
A) అపరిపక్వ పిండం : పరిపక్వం చెందని పిండం ఉంటుంది. ఉదా : రాననక్యులస్

B) గట్టి భీజ కవచము : ఆక్సిజన్ లేదా నీటిని పీల్చుకోలేని గట్టి బీజకవచం ఉండటం వల్ల. ఉదా : ఫాబేసి.

C) రసాయనాలు : టమాటో వంటి మొక్కల విత్తనాలలో కొన్ని రసాయన పదార్థాలు ఉండి, విత్తన అంకురణను నిరోధిస్తాయి. ఉదా : ఫెరూవిక్ ఆమ్లము, ABA.

2) బాహ్య కారకాలు :
A) అనేక దేశవాళి మొక్కల విత్తనాలు తేమ లోపించడం వల్ల లేదా వెచ్చని ఉష్ణోగ్రతల వల్ల సుప్తావస్థలో ఉంటాయి. విత్తనాలను తడి ఇసుక పీట్లలో పొరలుగా పెట్టి శీతాకాలంలో వదిలివేయడాన్ని ‘స్ట్రాటిఫికేషన్’ లేదా పూర్వశీతల అభిచర్య అంటారు.

B) పాలీగోనమ్ మొక్కల విత్తనాలు, ఆక్సిజన్ సమక్షంలో తేమభరిత పరిస్థితులలో తక్కువ ఉష్ణోగ్రతకు బహిర్గతమయ్యేవరకు అంకురించలేవు.

ప్రశ్న 6.
మిమ్మల్ని అడిగితే, ఈ క్రింది వాటికోసం ఏ మొక్క పెరుగుదల నియంత్రకాలను ఉపయోగిస్తారు ?
ఎ) కొమ్మలో వేర్లని ప్రేరేపించడం.
బి) ఫలం తొందరగా పక్వానికి రావడం.
సి) పత్ర వార్ధక్యాన్ని ఆలస్యపరచడం.
డి) గ్రీవపు మొగ్గల్లో పెరుగుదలను ప్రేరేపించడం.
ఇ) రొజెట్టీ మొక్కలో బోల్టింగ్.
ఎఫ్) పత్రాలలో పత్రరంధ్రాలు వెనువెంటనే మూసుకోవడానికి
జి) అగ్రాధిక్యతను పోగొట్టడానికి
హెచ్) ద్విదళబీజ కలుపుమొక్కలను చంపడానికి
జవాబు:
ఎ) ఆక్సిన్లు
బి) ఎథిలిన్
సి) సైటోకైనిన్లు
డి) సైటోకైనిన్లు
ఇ) జిబ్బరెల్లిన్లు
ఎఫ్) అబ్సిసిక్ ఆమ్లము
జి) సైటోకైనిన్లు
హెచ్) ఆక్సిన్లు – 2, 4 – D

ప్రశ్న 7.
క్లుప్తంగా వర్ణింపుము.
ఎ) సిగ్మాయిడ్ పెరుగుదల వక్రరేఖ.
బి) సంపూర్ణ మరియు సాపేక్ష పెరుగుదల రేటు.
జవాబు:
ఎ) సిగ్మాయిడ్ పెరుగుదల వక్రరేఖ: పెరుగుదల ప్రమాణానికి, కాలానికి మధ్య ఉన్న సంబంధాన్ని సూచించే రేఖా చిత్రమును గీచినప్పుడు వచ్చే S-ఆకార వక్రరేఖను సిగ్మాయిడ్ వక్రరేఖ అంటారు. దీనిలో 3 దశలు కలవు. అవి :

ఎ) మంద దశ : పెరుగుదల నెమ్మదిగా జరుగుతుంది.
బి) సంవర్గ దశ : పెరుగుదల ఎక్కువగాను, వేగంగాను జరుగుతుంది.
సి) పూర్తిగా ఆగిపోయే దశ : పోషకాల సరఫరా తగ్గి, పెరుగుదల పూర్తిగా ఆగిపోతుంది.

బి) సంపూర్ణ మరియు సాపేక్ష పెరుగుదల రేటు : ఒక ప్రమాణ కాలంలోని మొత్తం పెరుగుదలకు సంబంధించిన కొలతలు పోలికలను పరమ లేదా సంపూర్ణ పెరుగుదల రేటు అంటారు.

ఒక ప్రమాణ కాలంలో ఇవ్వబడ్డ వ్యవస్థలోని పెరుగుదలను సాధారణ సూత్రాల ద్వారా వ్యక్తీకరించి, మొదటి పరిమితిలలో, దానిని సాపేక్ష పెరుగుదల రేటు అంటారు.

దీర్ఘ సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
మొక్కలలోని ఐదు సహజ పెరుగుదల నియంత్రకాల జాబితాను తెలపండి. అందులో ఒకదాని ఆవిష్కరణ, వ్యవసాయ ఉద్యానవన కృషిలో వినియోగం, శరీర ధర్మసంబంధ విధులను గురించి రాయండి.
జవాబు:

1. ఆక్సిన్లు,
2. జిబ్బరెల్లిన్లు
3. సైటోకైనిన్లు
4. అబ్సిసిక్ ఆమ్లం
5. ఇథలిన్

1) ఆక్సిన్లు – ఆవిష్కరణ : ఛార్లెస్ డార్విన్, అతని కుమారుడైన ఫ్రాన్సిస్ డార్విన్లు కెనరీ గడ్డిమొక్క ప్రాంకుర కంచుకం ఏకపార్శ్వ కాంతికి అనుక్రియగా కాంతిపడే వైపు పెరుగుతుందని గమనించారు. ఆ తర్వాత, ప్రాంకుర కంచుకం కొనలో సరఫరా చెందగలిగే ఒక పదార్థం ఉండి, అదే మొత్తం ప్రాంకుర కంచుకం కాంతి వైపు వంగేటట్లు చేస్తుందని తెలిసింది. ఓట్ (Oat) నారుమొక్కల ప్రాంకుర కంచుకం నుంచి ఎఫ్.డబ్ల్యు. వెంట్ (FW.Went) ఆక్సిన్లను వేరుచేశారు.

వ్యవసాయం, ఉద్యానవన కృషిలో వినియోగము :

1. IBA, NAA మరియు IAA లు కాండాలచ్చేదాల నుంచి వేర్లు ఏర్పడేటట్లు చేస్తాయి. ఈ పద్ధతిని ఉద్యానవన కృషిలో విరివిగా ఆచరిస్తున్నారు.
2. 2, 4 – D, 2, 4, 5 – T లను ద్విదళ బీజ కలుపుమొక్కల నాశనానికి వాడుచున్నారు.
3. ఆక్సిన్లు టమాటోలలో ఫల అభివృద్ధిని ప్రేరేపిస్తాయి.
4. పైనాపిల్లో పుష్పోత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి.
5. ఆక్సిన్లు ఫలాలను, పత్రాలను ప్రధమ దశలో రాలిపోకుండా నిరోధిస్తాయి.

శరీర సంబంధ విధులు :

1. ఆక్సిన్లు పుష్పోత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి. ఉదా : అనాస
2. ఆక్సిన్లు ఫలాలను, పత్రాలను ప్రధమ దశలో రాలిపోకుండా నిరోధిస్తాయి కాని పరిపక్వం చెందిన పత్రాలను, ఫలాలను రాలిపోయేటట్లు ప్రేరేపిస్తాయి.
3. ఇవి అధిక్యతను ప్రేరేపిస్తాయి.
4. టమాటాలో అనిషేక ఫలనాన్ని ప్రేరేపిస్తాయి.
5. 2, 4 – D వంటి ఆక్సిన్ల ద్విదళబీజ కలుపు మొక్కలను నాశనం చెయ్యడానికి విరివిగా వాడతారు.
6. ఆక్సిన్లు దారు విభేదనాన్ని నియంత్రిస్తాయి.
7. ఆక్సిన్లు దారుకణ విభజనలో తోడ్పడతాయి.

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
సరైన పదం / పదాలతో ఖాళీలను పూరించండి.
a) పెరుగుదలలో చాలా చురుకుగా జరిగే దశ :
b) పార్శ్వ మొగ్గలలో కంటే కొనమొగ్గల్లో ———- ఎక్కువ ఉండుట వల్ల ద్విదళ బీజ మొక్కలకో అగ్రాధిక్యత కనిపిస్తుంది.
c) మొక్క కణజాల వర్ధనంలో కాలస్ ఏర్పడానికి వర్ధన యానకానికి ఆక్సిన్తో పాటు ———- ను అందజేయాలి.
d) శాకీయ మొక్కలలో ———- కాంతి కాలావధి ప్రేరణ స్థానాలు.
జవాబు:
a) సంవర్గ దశ (Log phase)
b) ఆక్సిన్లు
c) సైటోకైనిన్లు
d) కాండ అగ్రాలు

ప్రశ్న 2.
జిబ్బరెల్లిన్లు కెన్నాబిస్ లోని జన్యు సంబంధ a) ……….. b) ……. పుష్పాల ఉత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి. మరి ఎథలీన్ జన్యు సంబంధ c) ……….. మొక్కలలో d) …….. పుష్పాల ఉత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తుంది.
జవాబు:
a) పురుష
b) వామన
c) స్త్రీ
d) వామన మొక్కలలో

ప్రశ్న 3.
ఈ క్రింది మొక్కలను దీర్ఘ దీప్తికాల మొక్కలు (LDP), హ్రస్వదీప్తికాల మొక్కలు (SDP), దీప్తికాల తటస్థ మొక్కలుగా (DNP) వర్గీకరించండి.
జాంథియమ్, స్పినాచ్, హెన్బేన్ [హై యో సయామస్ నైజర్] వరి, స్ట్రాబెర్రి, బ్రయోఫిల్లమ్, సూర్యకాంతం (ప్రొద్దు తిరుగుడు పువ్వు), టమాటో, మొక్కజొన్న …
జవాబు:
దీర్ఘదీప్తికాల మొక్కలు : స్పినాచ్, హెన్టేన్
హ్రస్వదీప్తికాల మొక్కలు : జాంథియమ్, వరి
దీప్తికాల తటస్థ మొక్కలు : బ్రయోఫిల్లం, మొక్కజొన్న, టమాటో, సూర్యకాంతం, స్ట్రాబెర్రి.

ప్రశ్న 4.
ఒక వ్యవసాయదారుడు తన పొలంలో దోస (కుకుంబర్) మొక్కలను పెంచాడు. దానిలో స్త్రీ పుష్పాల సంఖ్యను పెంచాలనుకున్నాడు. దీన్ని సాధించడానికి ఏ మొక్క పెరుగుదల నియంత్రకాన్ని ఉపయోగించవచ్చు ?
జవాబు:
ఎథిలీన్

ప్రశ్న 5.
ఈ క్రింది హార్మోన్లు మొక్కలలో ఎక్కడ సంశ్లేషణ చెందుతాయి ?
a) IAA
b) జిబ్బరెల్లిన్లు
c) సైటోకైనిన్లు
జవాబు:
a) IAA : పెరిగే వేరు, కాండ అగ్రాలు.
b) జిబ్బరెల్లిన్లు : జిబ్బరెల్లా ప్యూజికురై అను శిలీంధ్రము నుండి.
c) సైటోకైనిన్లు : వేరు అగ్రాలు, పెరిగే కొనమొగ్గలు, లేతఫలాలు.

ప్రశ్న 6.
అన్ని జీవుల జీవితంలో కాంతి ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర వహిస్తుంది. కాంతి వల్ల ప్రభావితం చేయబడే ఏవైనా మూడు పద్ధతులను తెలపండి.
జవాబు:
పెరుగుదల, విభేదనము, అభివృద్ధి.

ప్రశ్న 7.
అన్ని జీవుల లక్షణాలలో ఒక లక్షణంగా పెరుగుదలను చెప్పవచ్చు. ఏక కణజీవులు కూడ పెరుగుతాయా? పెరిగినట్లయితే పరిమితులు ఏమిటి ?
జవాబు:
పెరుగుతాయి. తాజాబరువు, పొడిబరువు, పొడవు, వైశాల్యం, ఘనపరిమాణం వంటి పరిమితులలో కొలుస్తారు.

ప్రశ్న 8. జిబ్బరెల్లి ప్యూజికోరై అనే శిలీంధ్రంతో సంక్రమిత వరి నారుమొక్కలను తెలివితక్కువ మొలకలు అంటారు. దీనికి కారణం ఏమిటి ?
జవాబు:
వ్యాధి సోకిన మొక్కలు బాగా పొడవుగా పెరుగుతాయి. పాలిపోయి, తక్కువ పిలకలను ఏర్పరుస్తాయి. తక్కువ దిగుబడిని ఇస్తాయి.

ప్రశ్న 9.
ఒక పుష్పించే మొక్కలో జీవితకాలమంతా జరిగే పెరుగుదల నిరూపించడానికి ఏదైనా ఒక పరిమితి ఎందుకు వీలుకాదు ?
జవాబు:
ఒక పరిమితి ఇచ్చే సమాచారము సరిపోదు. కావున పెరుగుదలను నిరూపించడానికి తాజాబరువు, పొడిబరువు, పొడవు, వైశాల్యం, ఘనపరిమాణం వంటి కొన్ని పరిమితులు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 10.
“అగ్రశ్రేణి మొక్కలలో పెరుగుదల, విభేదనం రెండు వివృతాలు” – వ్యాఖ్యానించండి.
జవాబు: విభాజ్య కణజాలాల నుండి ఏర్పడిన కణాలు, కణజాలాలు, వాటి స్థానాలు, అభివృద్ధి తర్వాత వివిధ నిర్మాణాలతో ఉంటాయి. ఉదా : వేరు అగ్ర విభాజ్య కణజాలమునకు దూరంగా ఉన్న కణాలు వేరుతొడుగు కణాలుగా పరిధి వైపు నెట్టబడే కణాలు బాహ్యచర్మంగా పరిపక్వమవుతాయి.

ప్రశ్న 11.
హ్రస్వదీప్తికాల మొక్కలు, దీర్ఘదీప్తికాల మొక్కలు రెండూ ఒక నిర్దిష్ట ప్రదేశంలో ఒకే కాలంలో పుష్పాలను ఉత్పత్తి చేయగలుగుతాయి. వివరించండి.
జవాబు: సందిగ్ధ కాలవ్యవధి వేరువేరు మొక్కలకు భిన్నంగా ఉంటుంది. కొన్ని మొక్కలకు కాంతి కాల ప్రమాణం నిర్దిష్ట సందిగ్ధ కాలవ్యవధి కంటే ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు పుప్పిస్తాయి.
కొన్ని మొక్కలు కొంత కాల ప్రమాణం, ఒక సందిగ్ధ కాంతి కాలవ్యవధి కంటే తక్కువగా ఉన్నప్పుడు పుష్పిస్తాయి.

ప్రశ్న 12.
కాంతి కాలావధి చక్రానికి ఒక నిష్పత్రణ (defoliated) మొక్క అనుక్రియను చూపించగలుగుతుందా ? ఎందుకు ? చూపించదు. అవసరమైన కాంతి కాల వ్యవధికి మొక్కలు బహిర్గతమైనప్పుడు కొన్ని హార్మోనులు పత్రాల నుంచి ప్రకాండ కొన భాగాలకు రవాణా చెంది పుష్పోత్పత్తిని ప్రేరేపిస్తాయి.
జవాబు:

ప్రశ్న 13.
ఈ క్రిందివి జరిగితే ఏమి ఊహించవచ్చు ?
జవాబు:
a) వరి నారుమడులకు GA₃ని ప్రయోగిస్తే
b) విభజన చెందే కణాల విభేదనాన్ని ఆపేస్తే
c) ఒక కుళ్ళిన ఫలాన్ని అపరిపక్వ ఫలాలతో కలిపితే
d) వర్థన యానకానికి మీరు సైటోకైనిన్ కలపడం మర్చిపోతే.
జవాబు:
a) వరి నారు మొక్కలలో బకనే వ్యాధి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి.
b) పెరుగుదల ఆగిపోయి, అంగాలు ఏర్పడవు.
c) అపరిపక్వ ఫలాలు ఎండిపోతాయి.
d) కాండము, పత్రాలు ఏర్పడవు.

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Botany Study Material 5th Lesson మొక్కలలో శ్వాసక్రియ Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Botany Study Material 5th Lesson మొక్కలలో శ్వాసక్రియ

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
శ్వాసక్రియలో విభిన్న అధస్థ పదార్థాలు ఆక్సీకరణ చెందుతాయి శ్వాసక్రియ కోషంట్ (RQ) వల్ల ఏ పదార్థం, అంటే కార్బోహైడ్రోట్, కొవ్వు, ప్రోటీను ఆక్సీకరణం చెందుతున్నదో ఎలా తెలుస్తుంది ?
RQ = A/B
A, Bలు దేనిని సూచిస్తాయి ?
ఏ అధస్థ పదార్థాలకు RQ విలువలు 1, < 1, > 1 గా ఉంటాయి ?
జవాబు:

కార్బోహైడ్రేట్లు ఆక్సీకరణం చెందినప్పుడు RQ విలువ = 1
కొవ్వులు, ప్రోటీనులు ఆక్సీకరణం చెందినప్పుడు RQ విలువ = < 1 సేంద్రియ ఆమ్లాలు ఆక్సీకరణం చెందినప్పుడు RQ విలువ = > 1

ప్రశ్న 2.
శ్వాసక్రియలో F₀ – F₁ రేణువుల విశిష్ట పాత్ర ఏమిటి ?
జవాబు:
F₀ భాగం త్వచం లోపలిపొరలలో ఉండే అంతర్గత ప్రోటీను సంక్లిష్టం. ఇది ప్రొటానులు త్వచాన్ని దాటడానికి వీలుగా తూముగా పనిచేస్తుంది.
F₁ భాగం త్వచం ఉపరితలంలో ఉన్న ప్రోటీను సంక్లిష్టం. ఇది ADP, అకర్బనఫాస్ఫేట్ నుంచి ATP ని సంశ్లేషిస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
మానవునిలో, ఈస్ట్లలో వాయురహితశ్వాసక్రియ ఎప్పుడు జరుగుతుంది ?
జవాబు:
మానవునిలో కండర కణజాలంలోను, ఈస్ట్లలో ఆక్సిజన్ శాతము తక్కువగా ఉన్నప్పుడు జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 4.
వాయుసహిత, వాయురహిత శ్వాసక్రియలలో సాధారణచర్య ఏది ? అది ఎక్కడ జరుగుతుంది ?
జవాబు:
గ్లైకాలిసిస్, ఇది కణద్రవ్యంలో జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 5.
ఏ సేంద్రియ కణ పదార్థాలు శ్వాసక్రియ అధస్థ పదార్థాలుగా అసలు ఉపయోగపడవు ?
జవాబు:
పరిశుద్ధమైన ప్రోటీనులు, కొవ్వులు

ప్రశ్న 6.
కార్బోహైడ్రేట్ల కంటే కొవ్వుల RQ ఎందుకు తక్కువగా ఉంటుంది ?
జవాబు:
కొవ్వులు శ్వాసక్రియాధస్థ పదార్థంగా ఉన్నప్పుడు గ్రహించబడే 0, అణువులు, విడుదల అయ్యే CO₂ అణువులకన్నా ఎక్కువ. కాని కార్బోహైడ్రేట్లు శ్వాసక్రియలో పాల్గొన్నప్పుడు విడుదలయ్యే CO₂ అణువులు, గ్రహించబడే 02 అణువులు సమానము. కావున కొవ్వులు RQ విలువ 1 కన్నా తక్కువ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 7.
ఆంఫీబోలిక్ పథం అంటే ఏమిటి ?
జవాబు:
శ్వాసక్రియా పథం కొవ్వు ఆమ్లాల విచ్ఛిన్నానికి, సంశ్లేషణకు రెండింటికి పనిచేస్తుంది. అలాగే ప్రోటీన్ల సంశ్లేషణకు, విచ్ఛిన్నానికి కూడ శ్వాసక్రియా మాధ్యమిక ఉత్పన్నాల మధ్య సంబంధం ఉంటుంది. కావున శ్వాసక్రియా పథం నిర్మాణ, విచ్ఛిన్నక్రియలు రెండింటిలో పాల్గొంటుంది. కావున దీనిని ఆంఫీబోలిక్ పథం అంటారు.

ప్రశ్న 8.
మైటోకాండ్రియన్ లోపలి పొరలలో ఉండే ఎలక్ట్రాన్ రవాణా గొలుసులోని చలనశీల ఎలక్ట్రాన్ వాహకాలను పేర్కొనండి.
జవాబు:
యుబిక్వినోన్, సైటోక్రోం – సి.

ప్రశ్న 9.
వాయుసహిత శ్వాసక్రియలో అంతిమ ఎలక్ట్రాన్ గ్రహీత ఏది ? అది ఏ సంక్లిష్టం నుండి ఎలక్ట్రానులను స్వీకరిస్తుంది ?
జవాబు:
ఆక్సిజన్. ఇది సంక్లిష్టం IV (సైటోక్రోం – సి ఆక్సీడేజ్ సంక్లిష్టం) నుండి ఎలక్ట్రాన్లను స్వీకరిస్తుంది.

ప్రశ్న 10.
క్రెబ్స్ వలయములోని ఏ చర్యలోనయినా అదస్థ పదార్థస్థాయి ఫాస్ఫారిలేషన్ జరుగుతుందా ? వివరింపుము.
జవాబు:
జరుగుతుంది. క్రెబ్స్ వలయంలో, సక్సినైల్ కో-ఎన్ఎమ్ A అను పదార్థము సక్సీనిక్ ఆమ్లముగా మార్పు చెందునప్పుడు GTP అణువు తయారవుతుంది. దీనిని అధస్థ పదార్థ స్థాయి ఫాస్ఫారిలేషన్ అంటారు.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
శ్వాసక్రియను ఆంఫీబోలిక్ పథం అని ఎందుకంటారు ? వివరిచండి.
జవాబు:
శ్వాసక్రియలో క్రియాధారాలు విచ్ఛిన్నం చెందుతాయి. కావున దీనిని విచ్ఛిన్నక్రియా పధంగా పరిగణిస్తారు. శ్వాసక్రియలో వివిధ క్రియాధారాలు శక్తి విడుదలకు శ్వాసక్రియా పథంలోకి వివిధ దశల్లో ప్రవేశిస్తాయి. కొవ్వు ఆమ్లాలు చర్యలోకి ప్రవేశించే ముందు అసిటైల్ కో ఎంజైమ్ A గా విచ్ఛిన్నం చెందుతాయి. అయితే జీవికి కొవ్వు ఆమ్లాల అవసరం ఏర్పడినప్పుడు అసిటైల్ కో ఎంజైం A శ్వాసక్రియా పథం నుంచి విడుదల అవుతుంది. అలాగే గ్లిసరాల్ చర్యలోకి ప్రవేశించే ముందు PGAL గా మారుతుంది. ప్రోటీన్లు ప్రొటాయేజ్ వల్ల విచ్ఛిన్నం చెంది స్వతంత్ర అమైనో ఆమ్లాలుగా మారినపుడు వాటి నిర్మాణాన్ని బట్టి క్రెబ్స్ వలయంలో ఏదో ఒక దశలో పైరువిక్ ఆమ్లం లేదా అసిటైల్ కొ. ఎంజైం A రూపంలో శ్వాసక్రియలోకి ప్రవేశిస్తాయి. శ్వాసక్రియా పథం కొవ్వు ఆమ్లాల విచ్ఛిన్నానికి, సంశ్లేషణకు రెండింటికి పనిచేస్తుంది. అలాగే ప్రోటీన్ల సంశ్లేషణకు, విచ్ఛిన్నానికి కూడా శ్వాసక్రియా మాధ్యమికాల మధ్య సంబంధం ఉంటుంది. జీవిలో జరిగే విచ్ఛిన్న క్రియలను కెటబాలిజం అని, నిర్మాణక్రియలను అనబాలిజం అని అంటారు. శ్వాసక్రియా పథం నిర్మాణ విచ్ఛిన్నక్రియలలో రెండింటిలో పాల్గొంటుంది. కావున దీనిని ఆంఫిబోలిక్ పథం అని అంటారు.

ప్రశ్న 2.
గ్లైకాలిసిస్లలోని రెండు శక్తి విమోచక చర్యలను తెలపండి.
జవాబు:
గ్లైకాలిసిస్లో జరిగే 10 చర్యలలో 2 చర్యలలో ATP సంశ్లేషణ జరుగుతుంది. అవి .
1) 1, 3 బిసా ఫాస్ఫోగ్లిసరిక్ ఆమ్లం డీఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది ఫాస్ఫోగ్లిసరోకైనేజ్ సమక్షంలో 3 ఫాస్ఫోగ్లిసరిక్ ఆమ్లంగా మారుతుంది.

2) ఫాస్ఫోఇనాల్ పైరువిక్ ఆమ్లం డీఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది పైరువిక్ కైనేజ్ సమక్షంలో పైరువిక్ ఆమ్లంగా మారుతుంది.

ప్రశ్న 3.
గ్లూకోస్ అణువు వాయుసహిత సంపూర్ణ ఆక్సీకరణలో నికర ATP లాభం 36 అణువులు వివరించండి.
జవాబు:
1) గ్లైకాలిసిస్లో
1. అధస్థ పదార్థస్థాయి ఫాస్ఫారిలేషన్లో ఉత్పత్తి అయిన ATP : 2×1=2 ATP
a) బిస్ ఫాస్ఫోగ్లిసరిక్ ఆమ్లం నుంచి ఫాస్ఫో గ్లిసరికామ్లం ఏర్పడినప్పుడు: 2×1=2 ATP
b) ఫాస్ఫోఈనాల్ పైరువిక్ ఆమ్లం నుంచి పైరువిక్ ఆమ్లం ఏర్పడినప్పుడు : 2×1=2 ATP
c) గ్లూకోస్, ఫ్రక్టోస్ – 6 – ఫాస్ఫేట్ల – 2 ATP
ఫాస్ఫారిలేషన్కు వినియోగించబడిన ATP నికర ATP లాభం + 2ATP

2. గ్లైకాలిసిస్లో ఉత్పత్తి అయిన NADH నుంచి ATP తయారీ
a) గ్లిసరాల్డీహైడ్ – 3 P ఫాస్ఫేట్ నుంచి బిస్ ఫాస్ఫోగ్లిసరికామ్లం ఏర్పడినప్పుడు (2NADH, ఒక్కొక్కటికి 2ATP లతో సమానం): 2 x 2 = 4 ATP
b) O2 సమక్షంలో గ్లైకాలిసిస్ నుంచి ATP నికర లాభం: (a) = 6 ATP

II) పైరూవిక్ ఆమ్ల ఆక్సీకరణ డీకార్బాక్సిలేషన్ చర్యలో ఉత్పత్తి అయిన ATP
1. పైరూవిక్ ఆమ్లం నుంచి అసిటైల్ COA ఏర్పడినప్పుడు (2NADH, ఒకొక్కటి 3ATP లతో సమానం) : (b) 2 x 3 = 6 ATP

III) క్రెబ్స్ వలయం
1. అధస్థపదార్ధ స్థాయి ఫాస్ఫారిలేషన్లో ఉత్పత్తి అయిన ATP
a) సక్సినైల్ CoA నుంచి సక్సినిక్ ఆమ్లం ఏర్పడినప్పుడు : 2 x 1 = 2 ATP

2. NADH నుంచి ఏర్పడే ATP.
a) ఐసోసిట్రిక్ ఆమ్లం నుంచి ఆక్సాలో సక్సినిక్ ఆమ్లం ఏర్పడినప్పుడు: 2 x 3 = 6 ATP
b) α – కీటోగ్లూటరిక్ ఆమ్లం నుంచి సక్సెనైల్ CoA ఏర్పడినపుడు : 2 x 3 = 6 ATP
c) మాలిక్ ఆమ్లం నుంచి ఆక్సలోఅసిటిక్ ఆమ్లం ఏర్పడినప్పుడు: 2 x 3 = 6 ATP

3. FADH₂ నుంచి ఏర్పడే ATP
a) సక్సినిక్ ఆమ్లం నుంచి ఫ్యుమరిక్ ఆమ్లం ఏర్పడినప్పుడు: 2 x 2 = 4 ATP
క్రెబ్స్ వలయం ATP విలువ: (c) 24 ATP

ఒక గ్లూకోస్ అణువు నుంచి వాయు సహిత శ్వాసక్రియలో నికర ATP లాభం (a + b + c) = 36 ATP

ప్రశ్న 4.
RQ ను నిర్వచింపుము. RQ పై క్లుప్త వ్యాఖ్య వ్రాయుము.
జవాబు:
శ్వాసక్రియలో ఉపయోగించబడిన O₂ ఘనపరిమాణానికి, విడుదలైన CO₂ ఘనపరిమాణానికి మధ్యగల నిష్పత్తిని శ్వాసక్రియ కోషంట్ (RQ) అంటారు.

RQ విలువ ఎప్పుడూ శ్వాసక్రియలో వినియోగింపబడిన పదార్థమునుబట్టి మారుతుంది.
ఉదా :
1) శ్వాసక్రియలో కార్బోహైడ్రేటులు పాల్గొన్నప్పుడు విడుదలైన CO₂ లు గ్రహించబడిన O₂ లు సమానము కావున RQ విలువ 1గా ఉంటుంది.

2) శ్వాసక్రియలో క్రొవ్వులు పాల్గొన్నప్పుడు, RQ విలువకన్నా తక్కువగా ఉంటుంది. ఈ చర్యలో విడుదలైన CO₂ అణువులు, గ్రహించబడిన O₂ అణువులకన్నా తక్కువగా ఉంటాయి.

3) ప్రోటీనులు శ్వాసక్రియలో పాల్గొన్నప్పుడు, RQ విలువ 0.9గా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 5.
కిణ్వన విధానము గురించి క్లుప్తముగా వర్ణింపుము.
జవాబు:
వాయురహిత స్థితులలో చక్కెరలు సూక్ష్మజీవులవల్ల ఇథైల్ ఆల్కహాల్ మార్పు చెందే ప్రక్రియను కిణ్వనము అంటారు.
దీనిలో 2 చర్యలు కలవు.
1) డీ కార్బాక్సిలేషన్ : 2 PA అణువులు (గ్లైకాలిసిస్ అంత్య పదార్థము) పైరువిక్ డీ కార్బాక్సిలేజ్ సమక్షంలో డీ కార్బాక్సిలేషన్ చెంది 2 అసిటాల్డిహైడ్లు 2 CO₂ లు ఏర్పడతాయి.
2 PA → 2 అసిటాల్డిహైడ్ + 2 CO₂

2) క్షయకరణము : 2 అసిటాల్డిహైడ్ అణువులు ఆల్కహాలిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో క్షయకరణంచెంది 2 ఇథైల్ ఆల్కహాల్ అణువులు ఏర్పడతాయి. గ్లైకాలిసిస్ ఏర్పడిన NADPH + H⁺ లు, ఈ చర్యకు కావలసిన H+ లను అందిస్తాయి. → 2 ఇథైల్ ఆల్కహాల్ + 2 NADP⁺
2 అసిటాల్డిహైడ్ + 2NADPH + H⁺.

ప్రశ్న 6.
శ్వాసక్రియలో ఎలక్ట్రాన్ రవాణా వ్యవస్థలో పాల్గొనే వివిధ సంక్లిష్టాలను వర్ణింపుము.
జవాబు:
సంక్లిష్టము I : (NADH డీహైడ్రోజినేజ్) ఇది సంక్లిష్ట ఎన్ఎమ్. దీనిలో FMN ఫ్రోస్థటిక్ సముదాయముగా ఉంటూ 6 ఐరన్-సల్ఫర్ కేంద్రాలను కలిగి ఉంటుంది. ఇది ఎలక్ట్రాన్లను NADH నుండి యుఖిక్వినోన్కు రవాణా చేస్తుంది.

సంక్లిష్టము II : (సక్సీనిక్ యుభిక్వినోన్ ఆక్సిడోరిజక్టేజ్) ఇది FMN ను ప్రాస్థటిక్ సముదాయముగా కలిగి, 2 ఐరన్-సల్ఫర్ కేంద్రాలలో ఉంటుంది. ఈ ఎన్జైమ్ ఎలక్ట్రాన్లను సక్సినేట్ నుండి యుఖిక్వినోన్కు రవాణా చేస్తుంది.

సంక్లిష్టము III : (సైటోక్రోం-సి-రిడక్టేజ్) ఈ ఎన్ఎమ్ 2 ‘b’ రకపు సైటోక్రోమ్లు (b 560, b 565) మరియు సైటోక్రోమ్ C, ను కలిగి ఉంటుంది. దీనిలో ఒక ఐరన్-సల్ఫర్ కేంద్రము ఉంటుంది. ఇది సైటోక్రోమ్ C ను క్షయకరణమొందించి, ఎలక్ట్రాన్ యుభిక్వినాల్ నుండి రవాణా అగుటలో తోడ్పడుతుంది.

సంక్లిష్టము IV : (సైటోక్రోం-సి-ఆక్సిడేజ్). ఈ ఎన్ఎమ్ సైటోక్రోం a, a, అను ఎలక్ట్రాన్ వాహకాలను, 2 కాపర్ కల ప్రోటీనులను కల్గి ఉంటుంది. ఇది ఎలక్ట్రాన్లను సైటోక్రోమ్ ‘సి’ నుండి అణు ఆక్సిజన్కు రవాణా చేస్తుంది.

సంక్లిష్టము V : (ATP సింథేజ్ లేక F₀ – F₁ ATP ase). దీనిలో F₀ మరియు F₁ అను భాగాలు ఉంటాయి. F₀ భాగము త్వచం లోపలి పొరలలో ఉండే అంతర్గత ప్రోటీను. ఇది ప్రోటానులు త్వచాన్ని దాటడానికి తూముగా పనిచేస్తుంది. F₁ తల భాగము త్వచము ఉపరితంలో ఉండే ప్రోటీను. ఇది ADP మరియు అకర్బన ఫాస్ఫేట్ను కలిపి ATP సంశ్లేషణ జరిగే ప్రదేశంలో ఉంటుంది.

ప్రశ్న 7.
సంక్లిష్టము – V నిర్మాణమును వర్ణింపుము మరియు కెమోఆస్మాటిక్ పరికల్పన ప్రకారము ఆక్సీడేటివ్ ఫాస్ఫారిలేషన్ ప్రక్రియను వివరింపుము.
జవాబు:
సంక్లిష్టము – V ను ATP సింథేజ్ అంటారు. దీనిలో 2 భాగాలు
ఉంటాయి. అవి.
1) F₀ = త్వచం లోపల ఉన్న తోకభాగము. దీనిద్వారా ప్రోటానులు ప్రయాణించడానికి వీలుగా ఉంటుంది.

2) F₁ = త్వచం వెలుపల, అవర్ణికలోనికి తెరుచుకుని ఉన్న తలభాగము. దీని దగ్గర ATP సంశ్లేషణ జరుగుతుంది. ఆక్సిడేటివ్ ఫాస్ఫారిలేషన్ : థైలకాయిడ్ త్వచాల మధ్య ప్రోటాను గాఢతా ప్రవణత ఏర్పడుటవల్ల, ATP సంశ్లేషణ జరుగుతుందని కెమో ఆస్మాటిక్ పరికల్పన నిరూపిస్తుంది.

ఈ చర్యలో NADPH + H⁺ ఆక్సీకరణం చెందినప్పుడు ప్రోటానులు, మైటోకాండ్రియం లోపలి త్వచంలో విడుదల అవుతాయి. ఫలితంగా ప్రోటాను గాఢత ప్రవణత ఏర్పడుతుంది. దీనిని అనుసరించి ప్రోటానులు మాత్రికలోనికి ATP ase ఎన్ఎమ్ ద్వారా రవాణా అవుతాయి. ప్రోటానులు F₀ – F₁ ద్వారా రవాణా అయ్యేటప్పుడు, ADP + iP లు కలసి ATP సంశ్లేషణ జరుగుతుంది. ప్రతి ATP తయారీలో, 3H⁺ లు F₀ – F₁ ద్వారా రవాణా అవుతాయి.

దీర్ఘ సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
గ్లైకాలిసిస్ ను వివరించండి. అది జరిగే ప్రదేశము, అంత్యఉత్పన్నాలు ఏవి ? ఈ ఉత్పన్నాలు వాయుసహిత, వాయురహిత శ్వాసక్రియల ద్వారా ఏ మార్పుకు లోనవుతాయి ?
[A.P. & T.S. Mar. ’15]
జవాబు:
గ్లైకాస్ అనగా చక్కెర, లైసిస్ అంటే విచ్ఛిన్నం అని అర్ధము. ఈ కల్పనను గుస్తావ్ ఎంల్డెన్, ఒట్టో మేయర్ఫ్, జె. పర్నాస్ అనువారు ప్రతిపాదించారు కావున దీనిని EMP పథం అంటారు. జీవులన్నింటిలో కణ ద్రవ్యంలో జరుగుతుంది. దీనిలో గ్లూకోస్ అణువు పాక్షిక ఆక్సీకరణం చెంది రెండు పైరువిక్ ఆమ్ల అణువులుగా విడిపోతుంది. ఈ క్రమంలో 2 పైరువిక్ ఆమ్లాలు, 2ATPలు మరియు 2NADPH + H⁺ లు అంత్యపదార్థాలుగా ఏర్పడతాయి. ATP మరియు NADPH⁺H⁺ లు (స్వాంగీకరణ శక్తి) క్రెబ్స్ వలయంలో CO₂ స్థాపనకు తోడ్పడతాయి. ఈ క్రమంలో O₂ పాల్గొనదు.

గ్లూకోస్ విచ్ఛిన్నం చెంది 2 పైరువిక్ ఆమ్లాలు ఏర్పడే చర్యలో 10 రసాయన చర్యలు వివిధ ఎన్ఎమ్ల సమక్షంలో వరుసగా జరుగుతాయి. అవి.
1) ఫాస్ఫారిలేషన్ : గ్లూకోజ్ ఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది కైనేజ్ సమక్షంలో గ్లూకోస్ – 6 ఫాస్ఫేట్గా మారును.
గ్లూకోజ్ + ATP -→గ్లూకోజ్-6- ఫాస్ఫేట్ + ADP

2) ఐసోమరైజేషన్ : గ్లూకోస్ 6 – ఫాస్ఫేట్ ఐసోమరేజ్ సమక్షంలో ఫ్రక్టోస్ – 6 – ఫాస్ఫేట్గా మారును.
గ్లూకోస్ – 6 – ఫాస్ఫేట్. → ఫ్రక్టోజ్ – 6 – ఫాస్ఫేట్

3) ఫాస్ఫారిలేషన్ : ఫ్రక్టోస్ – 6 – ఫాస్ఫేట్, కైనేజ్ సమక్షంలో ఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది ఫ్రక్టోస్ 1, 6 బై ఫాస్ఫేట్ గా మారును.
ఫ్రక్టోస్ – 6 – ఫాస్ఫేట్ + ATP → ఫ్రక్టోజ్ 1, 6 బైఫాస్ఫేట్ + ADP

4) విదళనము : ఫ్రక్టోస్ 1, 6 బై ఫాస్ఫేట్ చీలిపోయి ఆల్డోలేజ్ సమక్షంలో డై హైడ్రాక్సి ఎసిటోన్ ఫాస్ఫేట్గాను, గ్లిసరాల్డిహైడ్-3 ఫాస్ఫేట్గాను మారును.
ఫ్రక్టోస్ 1, 6 బైఫాస్ఫేట్ → 1 DHAP + 1G₃P

5) ఐసోమరైజేషన్ : DHAP ఐసోమరేజ్ సమక్షంలో మరొక 1G₃P గా మారును.
DHAP → 1 G₃P

6) డీహైడ్రోజినేషన్ : 2 G₃P అణువులు ఆక్సీకరణం చెంది, డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో 2 అణువుల 1, 3-డైఫాస్ఫోగ్లిసరికామ్లము ఏర్పడతాయి.
2 G₃P + 2 NADP → 2 – 1, 3 DPGA + 2 NADPH + H⁺

7) డీఫాస్ఫారిలేషన్ :
2-1, 3 DPGA డీఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది, కైనేజ్ సమక్షంలో 2 – 3 PGAలు ఏర్పడతాయి.
2 – 1, 3 DPGA + 2 ADP→ 2 – 3 PGA + 2 ATP

8) అణ్వంతస్థ వివర్తన : 2 – 3PGA లలో కర్బన స్థానం మార్చబడి, మ్యుటేజ్ సమక్షంలో 2 – 2PGAలు ఏర్పడతాయి.
2 – 3PGA → 2 – 2 PGA

9) నిర్జలీకరణము : 2PGA లు నీటి అణువులను కోల్పోయి ఇనలోజ్ సమక్షంలో 2 EPA లుగా మారతాయి.
2 PGA → 2PEPA + H2O

10) డీఫాస్ఫారిలేషన్ : 2 PEPA లు డీఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది కైనేజ్ సమక్షంలో 2PAలుగా ఏర్పడతాయి.
2 PEPA + 2 ADP → 2PA + 2ATP
గ్లైకాలిసిస్లోలో ఏర్పడిన 2PA లు, ఆక్సీకరణ ఢీకార్బాక్సిలేషన్చెంది (KC మరియు ETS ల ద్వారా) 36 ATP లు, H₂O లు ఏర్పడతాయి.

పటం 5.1 గ్లైకాలిసిస్ లోని రసాయన చర్యలు

ప్రశ్న 2.
క్రెబ్స్ వలయంలోని రసాయన చర్యలను వివరిచండి. [A.P. & T.S. Mar. ’17; A.P. Mar. ’16]
జవాబు:
మైటోకాండ్రియా మాత్రికలో జరిగే ట్రెకార్బాక్సిలిక్ ఆమ్ల వలయం (క్రెబ్స్ వలయం) లో క్రింద తెలుపబడిన జీవరసాయన చర్యలు జరుగుతాయి.
1. సంగ్రహణము : అసిటైల్ కో ఎన్జైమ్ ఎ. అక్జాలో అసిటిక్ ఆమ్లంతో సంగ్రహణం చెంది సిట్రిక్ ఆమ్లాన్ని ఏర్పరుస్తాయి. కో ఎంజైమ్ – ఎ విడుదలవుతుంది. ఈ చర్యను సిట్రిక్ సింథటేజ్ ఉత్ప్రేరపరుస్తుంది.
OAA + A.CO. A → CA + CO.A.

2. నిర్జలీకరణము : అకోనిటేజ్ ప్రభావం వల్ల సిట్రిక్ ఆమ్లం ఒక నీటి అణువును కోల్పోయి సిస్ – అకోనిటిక్ ఆమ్లంగా మారుతుంది.

3. సజలీకరణము : సిస్ అకోనిటిక్ ఆమ్లం ఒకనీటి అణువును గ్రహించి ఐసోసిట్రిక్ ఆమ్లాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. ఈ చర్యను ‘అకోనిటేజ్’ ఉత్ప్రేరపరుస్తుంది.

4. ఆక్సీకరణం : ఐసోసిట్రిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో ఐసోసిట్రిక్ ఆమ్లం డీహైడ్రోజినేషన్ చెంది ఆక్టాలో సక్సీనిక్ ఆమ్లంగా మారుతుంది. ఈ చర్యలో విడుదలయ్యే హైడ్రోజన్ NAD⁺ స్వీకరించి, NADH⁺ క్షయకరణం చెందుతుంది.

5. డీ కార్బాక్సిలేషన్ : ఆక్సాలో సక్సినిక్ డీకార్బాక్సిలేజ్ సమక్షంలో ఆక్సాలో సక్సినిక్ ఆమ్లం ఒక CO₂ అణువుని కోల్పోయి α – కీటో గ్లుటారిక్ ఆమ్లం ఏర్పడుతుంది.

6. ఆక్సీకరణం II డీకార్బాక్సిలేషన్ : α కీటోగ్లుటారిక్ ఆమ్లం డీహైడ్రోజినేషన్, డీ కార్బాక్సిలేషన్ చెంది, ఎసిటైలో కో ఎంజైమ్ – ఎ తో సంగ్రహణం చెందుతుంది; సక్సినైల్ కో – ఎంజైమ్ – ఎ ఏర్పడుతుంది. ఈ చర్యను – కీటో – గ్లూటారిక్ డీ హైడ్రోజినేజ్ ఉత్ప్రేరణపరుస్తుంది. ఈ చర్యలో విడుదలయ్యే హైడ్రోజన్లను NAD⁺ స్వీకరించి, NADHగా క్షయకరణం చెందుతుంది. ఈ చర్యలో CO₂ విడుదలవుతుంది.
αKGA + NAD⁺ + CO. A→ SCO. A + NADH + H⁺ + CO₂

7. విదళనము : సక్సినిక్ ఆమ్ల థయోకైనేజ్ సమక్షంలో సక్సినిక్ కో ఎంజైమ్ ఎ చీలుతుంది; సక్సినిక్ ఆమ్లం, కో ఎంజైమ్ – ఎ ఏర్పడతాయి. ఈ చర్యలో విడుదలయ్యే శక్తి సహాయంతో ADP, Pi కలిసి ATP ఏర్పడుతుంది.
H₂O + SCO . A + ADP + Pi→ SA + ATP + CO. A.

8. ఆక్సీకరణము III : సక్సినిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో సక్సినిక్ ఆమ్లం డీహైడ్రోజినేషన్ చెంది, ష్యుమరిక్ ఆమ్లాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. ఈ చర్యలో విడుదలైన హైడ్రోజన్లను FAD స్వీకరించి, FADH₂ గా క్షయకరణం చెందుతుంది.
SA + FAD → FA + FADH₂

9. సజలీకరణము : ఫ్యుమరేజ్ ప్రభావం వల్ల ఫ్యుమరిక్ ఆమ్లం ఒక నీటి అణువును స్వీకరించి, మాలిక్ ఆమ్లంగా మారుతుంది.
FA + H₂O → MA.

10. ఆక్సీకరణము IV : మాలిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో మాలిక్ ఆమ్లం డీ హైడ్రోజినేషన్ చెంది, ఆగ్జాలో అసిటిక్ ఆమ్లంగా మారుతుంది. ఈ చర్యలో విడుదలైన హైడ్రోజన్లను NAD+ స్వీకరించి, NADH గా క్షయకరణం చెందుతుంది.
MA + NAD⁺ →OAA + NADH + H⁺
ట్రైకార్బాక్సిలిక్ ఆమ్ల వలయం (క్రెబ్స్ వలయం) లో రెండు ఎసిటైల్ కో ఎన్జైమ్ ఎ అణువులు ఆక్సీకరణం చెందితే 6NADH + H⁺, 2FADH₂, 2 ATP లు ఏర్పడతాయి.

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది వాటి మధ్య భేదాలను తెలపండి.
a) శ్వాసక్రియ – దహనం
b) గ్లైకాలిసిస్ – క్రెబ్స్ వలయం
c) వాయుసహిత శ్వాసక్రియ – కిణ్వనం.
జవాబు:
a) శ్వాసక్రియ – దహనం
శ్వాసక్రియ

1. ఇది జీవరసాయన ప్రక్రియ
2. ఇది సజీవ కణాలలో జరుగును.
3. ATP ఉత్పత్తి అవుతుంది.
4. ఎన్జైమ్లు అవసరము

దహనము

1. ఇది భౌతికరసాయన ప్రక్రియ
2. ఇది సజీవ కణాలలో జరగదు.
3. ATP ఉత్పత్తి జరగదు.
4. ఎన్జైమ్లు అవసరము లేదు.

b) గ్లైకాలిసిస్ క్రెబ్స్ వలయం

గ్లైకాలసిస్

1. ఇది రేఖాకార మార్గము
2. ఇది కణ ద్రవ్యంలో జరుగుతుంది.
3. ఇది వాయు సహిత, ఆవాయు శ్వాస క్రియలలో జరుగుతుంది.
4. దీనిలో 2 ATP, 2 NADH + H⁺ లు ఉత్పత్తి అవుతాయి

క్రెబ్స్ వలయం

1. ఇది వలయాకార మార్గము
2. ఇది మైటోకాండ్రియల్ మాత్రికలో జరుగుతుంది.
3. ఇది వాయు సహిత శ్వాస క్రియలో జరుగుతుంది.
4. దీనిలో 6 NADPH⁺ H⁺, 2 FADH₂ 2ATP లు ఏర్పడతాయి.

c) వాయుసహిత శ్వాసక్రియ – కిణ్వనం.

వాయు సహిత శ్వాస క్రియ

1. O₂ సమక్షంలో జరుగును.
2. ఇది కణ ద్రవ్యం, మైటోకాండ్రియాలో జరుగును.
3. CO₂, H₂Oలు అంత్య ఉత్పన్నాలు
4. 36 ATP లు ఏర్పడతాయి.

కిణ్వనము

1. O₂ లేనప్పుడు జరుగును.
2. ఇది కణ ద్రవ్యంలోనే జరుగును.
3. CO₂ ఇథైల్ ఆల్కహాలు అంత్య ఉత్పన్నాలు
4. 2 ATP లు ఏర్పడతాయి.

ప్రశ్న 2.
శ్వాసక్రియా అదస్థ పదార్థాలు అంటే ఏమిటి ? శ్వాసక్రియకు అతి సాధారణ అథస్థ పదార్థం ఏది ?
జవాబు:
శ్వాసక్రియలో ఆక్సీకరణం చెందే పదార్థాలను శ్వాసక్రియా అథస్థ పదార్థాలు అంటారు. కార్బోహైడ్రేట్లు అతి సాధారణ
శ్వాసక్రియా అథస్థ పదార్థము.

ప్రశ్న 3.
గ్లైకాలిసిస్ చర్యను పథరూపక పటంగా చూపించండి.
జవాబు:
దీర్ఘ సమాధాన ప్రశ్న 1 జవాబు చూడుము.

ప్రశ్న 4.
వాయుసహిత శ్వాసక్రియలోని ముఖ్య చర్యలేవి ? అవి ఏ ప్రదేశంలో జరుగుతాయి ?
జవాబు:
గ్లైకాలిసిస్ = కణద్రవ్యం
పైరువిక్ ఆమ్ల ఆక్సీకరణ డీకార్బాక్సిలేషన్ = మైటోకాండ్రియల్ మాత్రిక
క్రెబ్స్ వలయము = మైటోకాండ్రియల్ మాత్రిక
ఎలక్ట్రాన్ రవాణా (ఆక్సీకరణ ఫాస్ఫారిలేషన్) = మైటోకాండ్రియల్ లోపలి త్వచంలో ఉన్న F₀ – F₁ రేణువుల ద్వారా

ప్రశ్న 5.
క్రెబ్స్ వలయం సమగ్ర రూపాన్ని పథరూపక పటం ద్వారా చూపించండి.
జవాబు:
దీర్ఘ సమాధాన ప్రశ్న 2 జవాబు చూడము.

ప్రశ్న 6.
ETS ను విశదీకరించండి.
జవాబు:
NADH+H⁺, FADH₂ లు ఆక్సీకరణం చెంది, ఎలక్ట్రానులు 02 కు చేరి H2O విడుదలైనప్పుడు వాటిలోని శక్తి విడుదల అవుతుంది. ఎలక్ట్రాన్లు ఒక వాహకం నుంచి వేరొక వాహకంలోకి ప్రయాణించే జీవక్రియాపథాన్ని ఎలక్ట్రాన్ రవాణావ్యవస్థ అంటారు.

NADH అణువులు NADH డీహైడ్రోజినేజ్ (సంక్లిష్టం I) ఎన్జైమ్ చర్యవల్ల ఆక్సీకరణం చెంది, ఎలక్ట్రాన్లు మైటోకాండ్రియన్ లోపలి పొరలో ఉన్న యుబిక్వినోన్కు బదిలీ అవుతాయి. TCA వలయంలో సక్సినిక్ ఆమ్ల ఆక్సీకరణం జరిగినప్పుడు ఉత్పత్తి అయ్యే FADH₂ నుంచి కూడ యుబీక్వినోను క్షయాక్సీకరణ తుల్యాంకాలు అందుతాయి. క్షయకరణం చెందిన యుబిక్వినోన్ సైటోక్రోమ్ b, (సంక్లిష్టం III) ద్వారా సైటోక్రోం కి ఎలక్ట్రాన్లు బదిలీ చెందడం వల్ల ఆక్సీకరణ స్థితిని చేరుతుంది. సంక్లిష్టం III, IV ల మధ్య ఎలక్ట్రాన్ బదిలీకి సైటోక్రోమ్ ‘C’ వాహకంగా పనిచేస్తుంది. సంక్లిష్టం IV లో (సైటోక్రోం – C ఆక్సిడేజ్ సంక్లిష్టం) సైటోక్రోమ్, a, a3 లతో పాటు 2Cu²⁺ కేంద్రాలుంటాయి.

ఎలక్ట్రాన్ రవాణా క్రమంలో ఎలక్ట్రాన్లు ఒక వాహకం నుంచి మరొక వాహకంలోకి ప్రయాణించేటప్పుడు ATP సింథేజ్ (సంక్లిష్టం V) తో జతగూడి ADP + అకర్బన ఫాస్ఫేట్ (Pi) నుంచి ATP ఉత్పత్తికి తోడ్పడతాయి. ఒక అణువు NADH ఆక్సీకరణం చెందితే 3ATP అణువుల ఉత్పత్తి జరుగుతుంది. ఒక అణువు FADH ఆక్సీకరణ వల్ల 2ATP లు ఉత్పత్తి అవుతాయి. గ్లైకాలిసిస్లో ఏర్పడిన NADH నుంచి కూడ 2ATP లు ఉత్పత్తి అవుతాయి. వాయుసహిత శ్వాసక్రియలో ౦౧ పాత్ర కీలకమైనది. కారణము వ్యవస్థ నుంచి హైడ్రోజన్ను తొలగించి స్వీకరిస్తుంది. శ్వాసక్రియలో ఆక్సీకరణ, క్షయకరణ చర్యల నుంచి లభించిన శక్తి ఫాస్ఫారిలేషన్కు తోడ్పడుతుంది.

ప్రశ్న 7.
ఈ క్రింది వాని మధ్య బేధాలను తెల్పండి.
జవాబు:
a) వాయుసహిత – వాయురహిత శ్వాసక్రియ
b) గ్లైకాలిసిస్ – కిణ్వనం
c) గ్లైకాలిసిస్ – సిట్రిక్ ఆమ్ల వలయం
జవాబు:
a) వాయుసహిత శ్వాసక్రియ

1. ఇది ఆక్సిజన్ సమక్షంలో జరుగును.
2. గ్లూకోస్ పూర్తిగా ఆక్సీకరణం చెందుతుంది.
3. CO₂, HO లు అంత్య ఉత్పన్నాలు
4. 686 K.cal ల శక్తి విడుదల అగును.
5. 36 ATP లు ఏర్పడతాయి.

వాయురహిత శ్వాసక్రియ

1. ఇది ఆక్సీజన్ లేనపుడు జరుగును.
2. గ్లూకోస్ పాక్షిక ఆక్సీకరణం చెందుతుంది.
3. CO₂, ఇథైల్ ఆల్కహాల్లు అంత్య ఉత్పన్నము.
4. 56 K.cal ల శక్తి విడుదల అగును.
5. 2 ATP లు ఏర్పడతాయి.

b) గ్లైకాలిసిస్ – కిణ్వనం
గ్లైకాలసిస్

1. ఇది వాయుసహిత, అవాయు శ్వాసక్రియలో జరుగుతుంది.
2. PA, ATP, NADPH + H⁺ లు అంత్య ఉత్పన్నాలు.

కిణ్వనము

1. ఇది వాయురహిత, శ్వాసక్రియలో జరుగుతుంది.
2. CO₂, ఇథైల్ ఆల్కహాల్లు అంత్య ఉత్పన్నాలు.

c) గ్లైకాలిసిస్ – సిట్రిక్ ఆమ్ల వలయం
గ్లైకాలిసిస్

1. ఇది రేఖాకార మార్గము.
2. ఇది కణద్రవ్యంలో జరుగును.
3. ఇది వాయుసహిత, అవాయు శ్వాసక్రియలో జరుగును.
4. దీనిలో 2ATP, 2NADPH + H⁺ అణువులు ఏర్పడతాయి.

సిట్రిక్ ఆమ్ల వలయము

1. ఇది వలయాకార మార్గము.
2. ఇది మైటోకాండ్రియల్ మాత్రికలో జరుగును.
3. ఇది వాయుసహిత శ్వాసక్రియలో జరుగును.
4. దీనిలో 6NADPH + H⁺ + 2FADH₂, 2ATP లు ఏర్పడతాయి.

ప్రశ్న 8.
నికర ATP లాభాన్ని లెక్కించడానికి చేసే ఊహాగానాలు ఏవి ?
జవాబు:

1. ఒక అథస్థ పదార్థం వెంట మరొకటి ఏర్పడే క్రమానుసార పథంలో గ్లైకాలిసిస్, TCA వలయము, ETS వ్యవస్థలు ఒకదాని వెంట మరొకటి జరగడం.
2. గ్లైకాలిసిస్లో ఏర్పడిన NADH మైటోకాండ్రియాలోకి చేరి ఆక్సీకరణ ఫాస్ఫారిలేషన్ చెందడం.
3. చర్యలో ఏర్పడిన మాధ్యమిక ఉత్పన్నాలు ఏవీ వేరే సంయోగికాల తయారీకి వినియోగించబడకుండా ఉండటం.
4. గ్లూకోస్ మాత్రమే క్రియాదారంగా ఉంటూ ఇతర ప్రత్యామ్నాయ అధస్థ పదార్థాలు ఏవీ చర్య మాధ్యమిక దశలలో ప్రవేశించకుండా ఉండటం కానీ ఈ ఊహాగానాలు ఒక సజీవ వ్యవస్థకు వాస్తవంగా చెల్లవు.

ప్రశ్న 9.
“శ్వాసక్రియా పథం ఒక ఆంఫీబోలిక్ పథం” చర్చించండి.
జవాబు:
స్పల్ప సమాధాన ప్రశ్న 1 జవాబు చూడుము.

ప్రశ్న 10.
RQ ను నిర్వచించండి. కొవ్వుల RQ విలువ ఎంత ?
జవాబు:
శ్వాసక్రియలో ఉపయోగించబడిన O, విడుదల అయిన CO₂ ల ఘనపరిమాణానికి మధ్యగల నిష్పత్తిని RQ శ్వాసక్రియ కోషంట్ అంటారు. కొవ్వుల Rq విలువ = 0.7

ప్రశ్న 11.
ఆక్సీకరణ ఫాస్పోరిలేషన్ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు:
అధస్థ పదార్థాల నుంచి వాతావరణ ఆక్సిజన్కు ఎలక్ట్రాన్ రవాణా చర్యతో ముడిపడి, ADP, నిరీంద్రియ ఫాస్ఫేట్ నుంచి ATP ఉత్పత్తి అయ్యే చర్యను ఆక్సీకరణ ఫాస్ఫారిలేషన్ అంటారు.

ప్రశ్న 12.
శ్వాసక్రియలో అంచెలంచెలుగా శక్తి విడుదల జరగడంలో గల ఉపయోగమేమి ?
జవాబు:
స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్న 12 జవాబు చూడుము.

ప్రశ్న 13.
శ్వాసక్రియలో శక్తి విడుదల ఆధారంగా ఈ క్రింది వానిలో సరియైన ఆరోహణ క్రమాన్ని గుర్తించండి.
జవాబు:
ఎ) 1 గ్రా. కొవ్వు బి) 1 గ్రా ప్రోటీన్ సి) 1 గ్రామ్ల గ్లూకోస్ డి) 0.5 గ్రా ప్రోటీన్ + 0.5 గ్రా గ్లూకోస్
a) 1 గ్రామ్ కొవ్వు నుండి = 9 కాలరీలు
b) 1 గ్రామ్ ప్రోటీను నుండి = 4 కాలరీలు
c) 1 గ్రామ్ల గ్లూకోస్ నుండి = 4 కాలరీలు
d) 0.5 గ్రా. ప్రోటీను + 0.5 గ్రా గ్లూకోస్ నుండి = 4 కాలరీలు శక్తి విడుదల అగును.
కావున శక్తి విడుదలనుబట్టి ఆరోహణక్రమము = డి → సి → బి → ఎ.

ప్రశ్న 14.
అస్థి కండరాల వాయుసహిత గ్లైకాలిసిస్, ఈస్ట్ కణాల వాయురహిత శ్వాసక్రియలలో ఏర్పడే అంత్య ఉత్పన్నాలను వరసగా తెలపండి.
జవాబు:
అస్థి కండరాల వాయుసహిత్ గ్లైకాలసిస్ = 2PA, 2ATP, 2 NADPH + H⁺
ఈస్ట్ కణాల వాయురహిత శ్వాసక్రియ = 2CO, + 2 ఇథైల్ ఆల్కహాల్

ప్రశ్న 15.
ఒక వ్యక్తి నీరసంగా ఉన్నప్పుడు గ్లూకోస్ లేదా పళ్ళ రసం ఇస్తారు. కాని ఎక్కువ శక్తి కలిగి జున్ను పూసిన శాండ్విచ్ ఇవ్వరు ఎందుకు ?
జవాబు:
గ్లూకోస్ లో ఎక్కువ శక్తి ఉంటుంది. తక్షణం అందుతుంది. జున్ను పూసిన శాండ్విచ్ తొందరగా ఆక్సీకరణం చెందదు. శక్తి తొందరగా అందదు.

ప్రశ్న 16.
ఒక విధంగా హరిత మొక్కలు, సయనో బాక్టీరియమ్లు భూమిపైన ఆహారం మొత్తాన్ని సంశ్లేషించాయి. వ్యాఖ్యానించండి.
జవాబు:
ఆకుపచ్చని మొక్కలు, సయనో బాక్టీరియమ్లు సొంత ఆహారమును తయారు చేస్తాయి. కాని భూమిపైన ఆహారం మొత్తంను సంశ్లేషించవు.

ప్రశ్న 17.
జంతువులలో ఎరుపు కండర పోగులు అవిరామంగా ఎక్కువ కాలం పాటు పనిచేయగలవని మనకు తెలిసిన విషయమే. ఇది ఎలా సాధ్యం ?
జవాబు:
ఎరువు కండర పోగులు కొవ్వులు లేక కార్బోహైడ్రేట్లను ఆహారంగా వినియోగించుకుంటాయి. అవి తక్కువ శక్తితో ఎక్కువ కాలము పని చేస్తాయి.

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Botany Study Material 4th Lesson ఉన్నత మొక్కలలో కిరణజన్యసంయోగక్రియ Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Botany Study Material 4th Lesson ఉన్నత మొక్కలలో కిరణజన్యసంయోగక్రియ

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
హరితరేణువులలోని పటలికా రాశులు (గ్రానా), అవర్ణికలో జరిగే చర్యలను తెలపండి.
జవాబు:
హరితరేణువులలోని పటలికారాశులలో – కాంతిచర్య, అవర్ణికలో నిష్కాంతి చర్య జరుగుతాయి.

ప్రశ్న 2.
కాంతి జలవిచ్ఛేదన .ఎక్కడ జరుగుతుంది ? దాని ప్రాముఖ్యత ఏమిటి ? [A.P. Mar. ’17]
జవాబు:
హరితరేణువులలోని గ్రానాలో జరుగుతుంది. దీనివల్ల ఎలక్ట్రాన్ల, ప్రొటాన్ల, 0, ఏర్పడతాయి. ఈ 0, వాతావరణంలోని సమస్థ జీవులకు ఆధారము.
1H₂0 → 2e^–– + 2H⁺ + ½ O₂+

ప్రశ్న 3.
C₃ మొక్కలలో ఒక అణువు CO₂, స్థాపనకు ఎన్ని ATP, NADPH అణువులు కావాలి ? ఇది ఎక్కడ జరుగుతుంది ?
జవాబు:
3 ATPలు, 2NADPHలు. ఇది (నిష్కాంతి చర్య) హరితరేణువులోని అవర్ణికలో జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 4.
ATP ase అనే ఎన్జైమ్లోని భాగాలను తెలపండి. అవి ఎక్కడ ఉంటాయి ? ఎన్జైమ్ లోని ఏ భాగం అనురూపాత్మక మార్పులు చెందుతుంది ?
జవాబు:
ATP ase ఎన్ఎమ్ త్వచంలో ఇమిడి ఉన్న F₀, అవర్ణికలోకి తెరుచుకొని ఉన్న F₁ ఉంటాయి. Fo త్వచాంతర చానల్ను ఏర్పరిచి త్వచం గుండా ప్రొటాన్లు విసరణ చెందడానికి అవకాశం కలిగిస్తుంది. F₁ రేణువు అనురూపమైన మార్పులు చెందుతుంది.

ప్రశ్న 5.
చర్యావర్ణపటం, శోషణవర్ణపటాలలో గల తేడా ఏమిటి ? [A.P. Mar. ’17]
జవాబు:
చర్యా వర్ణపటం
వివిధ తరంగ దైర్ఘ్యాలవద్ద కిరణజన్య సంయోగక్రియ రేటును సూచించే రేఖాచిత్రం.

శోషణ వర్ణపటము
వర్ణ ద్రవ్యాల కాంతిశోషణ సామర్థ్యాన్ని తరంగదైర్ఘ్యానికి ప్రమేయంగా సూచించే రేఖాచిత్రము.

ప్రశ్న 6.
కిరణజన్య సంయోగక్రియకు కావలసిన ప్రామాణిక ముడిపదార్థాలలో ఏది క్షయకరణ చెందుతుంది ? ఏది ఆక్సీకరణ చెందుతుంది ?
జవాబు:
CO₂ క్షయకరణం చెందుతుంది. నీరు ఆక్సీకరణం చెందుతుంది.

ప్రశ్న 7.
బ్లాక్మేన్ ప్రతిపాదించిన అవధికారక సిద్ధాంతాన్ని నిర్వచించండి. [A.P. Mar. ’16]
జవాబు:
ఒక ప్రక్రియ వేరువేరు కారకాల మీద ఆధారపడినప్పుడు, ఆ ప్రక్రియ చర్యావేగాన్ని అతి తక్కువ స్థాయిలో ఉండే కారకం అవధిని కలిగిస్తుంది.

ప్రశ్న 8.
C₃ మొక్కలలో CO₂ ప్రాధమిక స్వీకర్త ఏది ? కాల్విన్ వలయంలో ఏర్పడిన మొదటి స్థిరమైన యోగికాన్ని తెలపండి.
జవాబు:
C₃ మొక్కలలో CO₂ ప్రాథమిక స్వీకర్త = RUBP
కాల్విన్ వలయంలో ఏర్పడిన మొదటి స్థిరమైన యోగికము PGA (3C)

ప్రశ్న 9.
C₄ మొక్కలలో CO₂ ప్రాథమిక స్వీకర్త ఏది ? C₄ పథంలో ప్రాథమిక కార్బక్సిలేషన్ ఫలితంగా ఏర్పడిన పదార్థాన్ని తెలపండి.
జవాబు:
C₄ మొక్కలలో CO₂ ప్రాథమిక స్వీకర్త = PEPA
C₄ పథంలో ఏర్పడిన మొదటి స్థిరమైన పదార్థము = OAA (4C)

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
హరితరేణువు భాగాలు గుర్తించిన పటాన్ని గీయండి.
జవాబు:

ప్రశ్న 2.
C₃-C₄ మొక్కలు/వలయాల మధ్య భేదాలను ఏవైనా 8 వ్రాయుము.
జవాబు:
C₃ మొక్కలు

1. ఇవి సమశీతోష్ణ మండలాలలో, ఉష్ణ మండల ప్రాంతాలలో పెరుగుతాయి.
2. పత్రాలు క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణమును చూపవు.
3. హరిత రేణువుల ద్విరూపకత ఉండదు.
4. కాల్విన్ వలయము జరుగును.
5. CO₂ స్వీకర్త = RUBP
6. ప్రాథమిక ఉత్పాదితము = PGA (3C)
7. వాతావరణ CO₂ ను సమర్థవంతంగా వినియోగించుకోలేవు.
8. కాంతి శ్వాసక్రియ అధికంగా జరుగును.
9. C₃ వలయంనకు కావలసిన యుక్తతమ ఉష్ణోగ్రత = 15° – 25°C
10. కిరణజన్య సంయోగక్రియ దిగుబడి తక్కువ.
11. 1 గ్లూకోస్ అణువు తయారీకి 18 ATP లు అవసరము.
12. నీటి వినియోగము తక్కువ.
13. CO₂ ప్రతీకరణ స్థానం ఎక్కువ.

C₄ మొక్కలు

1. ఇవి ఉష్ణ మండల, ఉప ఉష్ణ మండల ప్రాంతాలలో పెరుగుతాయి.
2. పత్రాలు క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణమును చూపుతాయి.
3. హరితరేణువుల ద్విరూపకత ఉంటుంది.
4. పత్రాంతర కణాలలో C₄ వలయము, C₃ వలయం నాళికాపుంజ కవచ కణాలలో జరుగును.
5. CO₂ స్వీకర్త = PEPA
6. ప్రాథమిక ఉత్పాదితము = OAA (4C)
7. వాతావరణ CO₂ ను సమర్థవంతంగా వినియోగించుకుంటాయి.
8. C₃ వలయంనకు కావలసిన యుక్తతమ ఉష్ణోగ్రత = 30° – 45°C
9. కిరణజన్య సంయోగక్రియ దిగుబడి ఎక్కువ.
10. 1 గ్లూకోస్ అణువు తయారీకి 30 ATP లు అవసరము.
11. నీటి వినియోగము ఎక్కువ.
12. CO₂ ప్రతీకరణ స్థానం తక్కువ.

ప్రశ్న 3.
C₄ వలయమును వివరింపుము.
జవాబు:
ఉష్ణమండల, ఏకదళ బీజ మొక్కలైన చెరుకు, మొక్కజొన్నలలో కర్బనము-బీటా కార్బాక్సిలేషన్ మార్గము లేక హాచ్-స్లాక్ మార్గం ద్వారా స్థాపించబడుతుంది. దీనిలో మొదటి స్థిర పదార్థము C₄ అణువు కావున దీనిని C₄వలయము అంటారు. ఈ మొక్కలు అధిక జలాభావ పరిస్థితులను తట్టుకొని, కిరణజన్య సంయోగక్రియ జరుపుకుంటాయి.

C₄ మొక్కల ఆకులలో నాళికాపుంజము చుట్టూ పుంజకవచ కణాలు పూలదండవలె చుట్టుకొని, క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణం చూపుతాయి. పత్రాంతర కణాలలో గ్రానాగల హరితరేణువులు, పుంజకవచ కణాలలో గ్రానా లేని హరితరేణువులు ఉంటాయి.

చర్యలు :
1) పత్రాంతర కణాలలో : CO₂ ను PEPA (3C) గ్రహించి PEP కార్బాక్సిలేజ్ అను ఎన్ఎమ్ సమక్షంలో OAA గా మారును.
CO₂ + PEPA + H₂O → OAA + H₃PO₄

2) OAA క్షయకరణం చెంది మాలిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ అను ఎన్జైమ్ సమక్షంలో మాలిక్ ఆమ్లంగా మారును.
OAA + NADPH + H⁺ → MA + NADP⁺

3) నాళికాపుంజ కవచ కణాలలో : పత్రాంతర కణాల హరితరేణువులలో ఏర్పడిన మాలిక్ ఆమ్లము పుంజ కవచ కణాలలోనికి రవాణా చెంది ఆక్సీకరణ ఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది మాలిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో PA, CO₂ లుగా మారును.
MA + NADP⁺ → PA + CO₂ + NADPH + H⁺

4) నాళికాపుంజ కవచ కణాలలో ఏర్పడిన CO₂ కాల్విన్ వలయము ద్వారా చక్కెర తయారీలో పాల్గొంటుంది.

5) నాళికాపుంజ కవచ కణాలలో ఏర్పడిన PA పత్రాంతర కణాలలోని హరితరేణువులోనికి చేరి ఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది PEPA గా మారుతుంది.
PA + 2ATP + Pi → PEPA + 2AMP + PPi
C₄ వలయములో, రెండు కర్బన స్థాపనలు అనగా ఒకటి పత్రాంతర కణాలలోను, రెండవది నాళికాపుంజ కవచ కణాలలోను మరియు ఒక డీకార్బాక్సిలేషన్ చర్య జరుగుతాయి. 1 చక్కెర అణువు తయారీకి 30 ATP లు, 12 NADPH + H⁺ లు ఉపయోగపడతాయి.

ప్రశ్న 4.
కాంతి శ్వాసక్రియ (C₂ వలయము) ను వర్ణించండి ?
జవాబు:
1) కాంతి శ్వాసక్రియను C₂ వలయం, గ్లైకోలేట్ జీవక్రియ లేదా “కిరణజన్యసంయోగ క్రియాపరమైన కర్బన ఆక్సీకరణ వలయం” అని పిలుస్తారు.

2) కాంతి శ్వాసక్రియను “కాంతి సమక్షంలో ఆకుపచ్చని మొక్కలు ఆక్సిజన్ను గ్రహించి, CO₂ ను విడుదల చేసే ప్రక్రియ” గా నిర్వచించవచ్చు.

3) ఈ ప్రక్రియ హరితరేణువులు, పెరాక్సీసోమ్లు, మైటోకాండ్రియమ్ల సంయుక్త సంఘీభావంతో జరుగుతుంది.

4) వాతావరణంలో సాధారణ ఆక్సిజన్ (21%), CO₂ (0.03%) స్థాయిలో CO₂ స్థాపన, కాంతి శ్వాసక్రియలు 4 : 1 నిష్పత్తిలో జరుగుతాయి. కాని ఆక్సిజన్ అధిక మోతాదులో ఉంటే (21% కంటే ఎక్కువ) RUBISCO ఆక్సీజినేషన్ చర్యకు ప్రాధాన్యత చూపి C₂ వలయం జరగడానికి కారణమవుతుంది.

5) కాంతి శ్వాసక్రియలో మొదటగా RUBP ఒక అణువు O₂ ను గ్రహించి ఒక అణువు ఫాస్ఫోగ్లిసరిక్ ఆమ్లం (3C) ను, ఒక అణువు ఫాస్ఫోగ్లైకొలిక్ ఆమ్లం ఇస్తుంది. ఈ చర్యలో ఏర్పడిన ఫాస్ఫోగ్లిసరిక్ ఆమ్లం కాల్విన్ వలయంలో పాల్గొంటుంది.

6) ఫాస్ఫోగ్లైకోలేట్, డీఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది ఒక అణువు గ్లైకోలేట్గా హరితరేణువులో మారుతుంది.

7) ఈ విధంగా ఏర్పడిన గ్లైకోలేట్ హరితరేణువు నుంచి పెరాక్సీసోమ్లోనికి చేరి, అక్కడ ఆక్సీకరణం చెంది గై ఆక్సలేట్గా మారుతుంది.

8) ఈ గ్లైఆక్సలేట్ గ్లైసీన్ అనే అమైనో ఆమ్లంగా మారి మైటో కాండ్రియన్ చేరుతుంది.

9) మైటోకాండ్రియన్లో రెండు గ్లైసిన్ అణువులు (2 × 2c) ఒక అణువు సెరిన్ (3C లు గల అమైనో ఆమ్లం) గా ఒక అణువు CO₂ ను ఏర్పరుస్తాయి. CO₂ బయటకు విడుదల అవుతుంది.

10) ఈ ‘విధంగా ఏర్పడిన సెరిన్ పెరాక్సీసోమ్లోనికి చేరి గ్లిసరేట్, తిరిగి హరితరేణువులోనికి చేరి ఫాస్ఫారిలేషన్ ద్వారా ఫాస్ఫో గ్లిసరేట్గా మారుతుంది.

11) దీనివల్ల కాంతి శ్వాసక్రియ అనేది CO₂ స్థాపనలో ఆటంకంగా మారుతుంది. కాని కాంతి శ్వాసక్రియ ద్వారా 75% కార్బన్ గ్లైకోలేట్ రూపంలో వ్యర్థం కాకుండా తిరిగి వినియోగించుకొంటాయి. అంతే కాకుండా కాంతి శ్వాసక్రియ C₃ మొక్కలను కాంతి ఆక్సీకరణ అనే ఘాతుక స్థితి నుంచి రక్షిస్తాయి.

దీర్ఘ సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ఆధునిక పోకడల ప్రకారము, ఎలక్ట్రాన్ రవాణా, యాంత్రిక విధానము, చక్రీయ మరియు అచక్రీయ కాంతి ఫాస్ఫారిలేషన్ను
వివరించుము.
జవాబు:
ఎలక్ట్రాన్ రవాణాను వివరించుటకు R. హిల్ మరియు F. బెండాల్ అనువారు ఒక ‘Z’ నమూనాను ప్రతిపాదించారు. దీనిలో 2 కాంతి వర్ణ ద్రవ్య వ్యవస్థలు పాల్గొంటాయి.
దశ I : PS II చర్యా కేంద్రములోని 2680 కాంతిశక్తిని శోషించి ఉద్రిక్త స్థితికిలోనై 2e^– లను విడుదల చేస్తుంది.
దశ II : 2e^– లను ఫియోఫైటిన్ స్వీకరిస్తుంది. P680 ఆక్సీకరణం చెందుతుంది.
దశ III : ఆక్సీకరణం చెందిన 2680 మామూలు స్థితికి రావడానికి, నీరు కాంతి సమక్షంలో విచ్ఛేదనము చెంది విడుదల చేసిన 2e^– లను తీసుకుంటుంది. ఈ క్రియకు ఆక్సిజన్ నిర్గమన సంక్లిష్టము ప్రముఖపాత్ర వహిస్తుంది. O₂ మరియు 2H⁺ లు థైలకాయిడ్ ల్యూమెన్లోకి విడుదల అవుతాయి.

H₂O → 2e^– + 2H⁺ + ½ O₂

దశ IV : ఫియోఫైటిన్ నుండి ఎలక్ట్రాన్లు క్వినోన్ వలయంలోకి ప్రవేశిస్తాయి. ప్లాస్టోసెమిక్వినోన్, ఫియోఫైటిన్ నుండి ఎలక్ట్రాను గ్రహించి ప్లాస్టోక్వినాల్గా క్షయకరణం చెందుతుంది. వెంటనే ప్లాస్ట్రోక్వినాల్ ఆక్సీకరణం చెంది ఎలక్ట్రాన్లను, ప్రోటానులను విడుదల చేస్తుంది. ప్రోటానులు థైలకాయిడ్ ల్యూమెన్లోకి విడుదల అవుతాయి.

దశ V : ప్లాస్టోక్వినాల్ నుండి విడుదల అయిన ఎలక్ట్రాన్లను సైటోక్రోం b₆/8 సంక్లిష్టము ద్వారా ప్లాస్టోసయనిన్ను చేరతాయి.

దశ VI : PS I చర్యాకేంద్రంలోని P700 అణువు కాంతి శక్తిని శోషించి, ఉత్తేజితమై ఎలక్ట్రానులను విడుదల చేస్తుంది. అవి, నామరహిత ప్రాథమిక ఎలక్ట్రాన్ గ్రహీత ద్వారా ఫెర్రిడాక్సిన్ నన్ను చేరతాయి.

దశ VII : ఎలక్ట్రాన్లు ఫెర్రిడాక్సిన్ను చేరిన తర్వాత, P700 ఆక్సీకరణం చెందుతుంది. ఇది మరల మామూలు స్థితికి రావడానికి, PC (ప్లాస్టోసయనిన్) నుండి ఎలక్ట్రాన్లను తీసుకుంటుంది.

దశ VIII : క్షయకరణం చెందిన ఫెర్రిడాక్సిన్ ఎలక్ట్రాన్లను NADP⁺ కు రవాణా చేస్తుంది. ఫలితంగా అది NADPH + H⁺ గా క్షయకరణం చెందుతుంది.

థైలకాయిడ్ ల్యూమెన్లోనికి ప్రోటానులు విడుదల అగుటవల్ల ప్రోటాను గాఢతా ప్రవణత ఏర్పడుతుంది. గాఢతా ప్రవణతనుబట్టి ప్రోటానులు త్వచంలో ఉన్న ATP ase ఎన్ఎమ్ ద్వారా అవర్ణికలోకి రవాణా అవుతాయి. ATP ase ఎన్ఎమ్లో 2 భాగాలు ఉంటాయి. అవి 1) F₀-త్వచంలో ఇమిడి ఉన్న తోకభాగము. దీని ద్వారా ప్రోటానులు విసరణ చెందుతాయి. 2) F₁-ఇది అవర్ణికవైపుకు తెరుచుకొని ఉన్న తలభాగము థైలకాయిడ్ ల్యూమెన్ నుండి ప్రతి 3 ప్రోటానులు రవాణాలో విడుదల అయిన శక్తి, ATP సంశ్లేషణకు తోడ్పడుతుంది.

అవర్ణికలోని CO₂ స్థాపన, చక్కెర సంశ్లేషణకు జరిగే జీవ సంశ్లేషణ చర్యలో, ఎలక్ట్రాన్ రవాణా ద్వారా ఉత్పత్తి అయ్యే
NADPH తో పాటు ATP వెనువెంటనే వినియోగించబడతాయి.

పై విధంగా జరిగిన ఎలక్ట్రాన్ రవాణాలో, ప్రతిజత ఎలక్ట్రాన్ల రవాణాకు 6H⁺ (4H⁺ లు క్వినోన్ వలయము నుండి, 2H⁺ నీటి ఆక్సీకరణం నుండి) లు థైలకాయిడ్ ల్యూమెన్లోకి విడుదల అవుతాయి.

చక్రీయ కాంతి ఫాస్ఫారిలేషన్ : దీనిలో PS I మాత్రమే పాల్గొంటుంది. PS I చర్యా కేంద్రం నుండి విడుదుల అయిన ఎలక్ట్రాన్లు, వివిధ ఎలక్ట్రాన్ వాహకాల ద్వారా ప్రయాణించి తిరిగి చర్యా కేంద్రాన్ని చక్రీయ పద్ధతిలో చేరతాయి. ఇది అవర్ణికా పటలికలలో జరుగుతుంది. దీనివల్ల ATP సంశ్లేషణ మాత్రమే జరుగుతుంది. 680 nm కంటే ఎక్కువ తరంగదైర్ఘ్యముగల కొంత మాత్రమే ఎలక్ట్రాన్ ఉద్రిక్తతకు లభ్యమైనప్పుడు చక్రీయ కాంతి ఫాస్ఫారిలేషన్ జరుగుతుంది. ఆకుపచ్చని మొక్కలలో హరితరేణువుల కార్యకలాపాలకవసరమయిన కాల్విన్ వలయానికి అవసరం మించి ATP తయారీకి చక్రీయ ఫాస్ఫారిలేషన్ అదనపు ఆదారంగా పనిచేస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
కాల్విన్ వలయమును వివరింపుము.
జవాబు:
మెల్విన్ కాల్విన్, ఆండ్రూ బెన్సన్ మరియు జేమ్స్ భాషామ్ అనువారు క్లోరెల్లా అను మొక్కలో కర్బన స్థాపన మార్గమును కనుగొన్నారు. కావున దీనిని కాల్విన్ వలయము అంటారు. దీనిని కిరణజన్యసంయోగక్రియా పరమైన కర్బన క్షయకరణ మార్గము (PCR వలయము) లేదా రిడక్టివ్ పెంటోస్ ఫాస్ఫేట్ మార్గము లేదా C, వలయము అని కూడా అంటారు.

ఈ వలయములో 3 దశలు కలవు. అవి 1) కార్బాక్సిలేషన్ 2) క్షయకరణము 3) పునరుద్ధరణ దశ.

1) కార్బాక్సిలేషన్ దశ :
i) 6 CO₂ అణువులను 6 RUBP అణువులు స్వీకరించి, RUBISCO మరియు నీరు సమక్షములో 12 అణువుల PGA లు ఏర్పడతాయి.
6 CO₂ + 6 RUBP + 6 H₂O → 12 PGA

2) క్షయకరణ దశ :

i) 12 PGA అణువులు ఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది ఫాస్ఫోగ్లిసరోకైనేజ్ సమక్షములో 12 PGA లు ఏర్పడతాయి.
12 PGA + 12 ATP → 12 DPGA + 12 ADP

ii) 12 DPGA లు G₃P డీహైడ్రోజినేజ్ సమక్షంలో క్షయకరణం చెంది 12 G₃P లు ఏర్పడతాయి.
12 DPGA + 12 NADPH + H⁺ → 12 G₃P+ 12 NADP + 12 H₂PO₄^–

3) పునరుద్ధరణ దశ : 12 G₃P అణువులలో 2 G₃Pలు హరితరేణువు నుండి కణద్రవ్యంలోకి రవాణా చెంది హెక్సోస్ తరువాత చక్కెర తయారీలో పాల్గొంటాయి. మిగిలిన 10G,Pలు RUBP అణువుల పునరుద్ధరణలో పాల్గొంటాయి.
i) 10 G₃Pలలో 4 G₃P లు ఐసోమరేజ్ అను ఎన్జైమ్ సమక్షంలో 4 DHAPలుగా మారతాయి.
4G₃P → 4 DHAP

ii) 2G₃P అణువులు 2 DHAP అణువులలో సంగ్రహణం చెంది 2 అణువుల ఫ్రక్టోస్ 1, 6 బైఫాస్ఫేట్లు ఏర్పడతాయి.
2 G₃P + 2 DHAP → 2F 1, 6 BiP

iii) 2 F1, 6 BiP లు డీఫాస్ఫారిలేషన్చెంది ఫాస్ఫటేజ్ సమక్షంలో 2 F₆ Pలుగా మారతాయి.
2 F1, 6 BiP → 2 F₆P + 2 Pi

iv) 2 F6 P లు, 2 G₃P అణువులతో కలసి ట్రాన్స్కీలేజ్ సమక్షంలో 2 EMPలు, 2x MPలు ఏర్పడతాయి.
2 F6P + 2G₃P → 2 EMP + 2x MP

v) 2 EMPలు, 2DHAPలతో కలసి ఆల్డోలేజ్ సమక్షంలో 2S HDP లు (సెడోహెప్ట్యులోజ్ బైఫాస్ఫేట్) గా ఏర్పడతాయి.
2 EMP + 2 DHAP → 2 SHDP

vi) 2 SHDPలు ఫాస్ఫటేజ్ సమక్షంలో డీఫాస్పేరిలేషన్ చెంది 2 SHMPలు ఏర్పడతాయి.
2 SHDP → 2 SHMP + 2Pi

vii) 2 SHMPలు, 2 G₃P లతో కలసి ట్రాన్స్మీటోలేజ్ సమక్షంలో 2 RMP లు (రైబోస్ మోనో ఫాస్ఫేట్), 2x MP (జైల్యులోస్ మోనో ఫాస్ఫేట్) లు ఏర్పడతాయి.
2 SHMP + 2 G₃P → 2 RMP + 2 x MP

viii) 4x MPలు, (iv, v లలో ఏర్పడినవి) ఎపిమరేజ్ సమక్షంలో 4 RUMP లుగా మారతాయి.
4 x MP → 4 RUMP

ix) 2 RMPలు, (vii లో) ఐసోమరేజ్ సమక్షంలో 2 RUMP లుగా మారతాయి.
2RMP → 2 RUMP

x) 6 RUMPలు, (viii, ix లో ఏర్పడినది) ఫాస్ఫారిలేషన్ చెంది కైనేజ్ సమక్షంలో 6 RUBP లు ఏర్పడతాయి.
6 RUMP + 6 ATP → 6 RUBP + 6 ADP
పూర్తి సమీకరణము = 6 CO₂ + 6 RUBP + 18 ATP + 12 NADPH + H⁺ + 6 H₂O
C₂H₁₂O₆ + 6 RUBP + 18 ADP + 12 NADP
కావున కాల్విన్ వలయములోనికి ప్రవేశించే ప్రతి CO₂ అణు ప్రస్థాపనకు 3 ATPలు, 2 NADPH + H⁺ లు అవసరము.

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
ఒక మొక్కను బాహ్యంగా గమనించి C₃ లేక C₄ అని మీరు చెప్పగలరా ? ఎందువల్ల ?
జవాబు:
చెప్పలేము. C₃, C₄ మొక్కలు బాహ్యంగా ఒక రకంగా ఉంటాయి. కాని అంతరంగా C₄ మొక్కలు క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణమును చూపుతాయి. కావున అంతర్నిర్మాణ పరంగా C₃, C₄ మొక్కలను గుర్తించగలము.

ప్రశ్న 2.
ఒక మొక్క ఏ అంతర్నిర్మాణ లక్షణాన్ని చూసి ఆ మొక్క C₃ లేక C₄ అని చెప్పగలుగుతారు ? విశదీకరించండి.
జవాబు:
మొక్కల అంతర్నిర్మాణంలో క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణము అనగా నాళికాపుంజాల చుట్టూ పెద్దవిగా ఉన్న పుంజ కవచ కణాలు ఉంటాయి. వాటిలో ఎక్కువ సంఖ్యలో హరిత రేణువులు ఉంటాయి. వాటి కణ కవచాలు మందంగా ఉంటాయి. కణాంతరావకాశాలు ఉండవు. ఇది వాయువుల వినిమయానికి ఆటంకం కలిగిస్తాయి. ఈ లక్షణాలను బట్టి C₃, C₄ మొక్కలను గుర్తిస్తారు.

ప్రశ్న 3.
C. మొక్కలలో కొన్ని కణాలు మాత్రమే జీవసంశ్లేషణ, కాల్విన్ పథంలో జరిపినప్పటికి అధిక దిగుబడి నిచ్చేవిగా ఉంటాయి. ఈ విధంగా ఎందుకు జరుగుతుందో మీరు చర్చించగలరా ?
(లేక)
ప్రశ్న 4.
రుబిస్కో (RUBISCO) అనేది కార్బాక్సిలేజ్, ఆక్సిజినేజ్ పనిచేస్తుంది. RuBisCO, C₄ మొక్కలలో అధిక కార్బాక్సిలేషన్కు దోహదం చేస్తుంది. దానికి గల కారణం ఏమని భావిస్తారు ?.
జవాబు:
ఒక మొక్క యొక్క ఉత్పాదన, ఆ మొక్క కిరణజన్యసంయోగక్రియా రేటుపై ఆధారపడి ఉంటుంది. C₄ మొక్కలు CO₂ గాఢతను పెంచే యాంత్రికంను కల్గి ఉంటాయి. పత్రాంతర కణాలలో ఉన్న మాలిక్ ఆమ్లము నాళికా పుంజ కవచ కణాలలోకి వెళ్ళి, విచ్ఛిన్నమై పైరువిక్ ఆమ్లము, CO₂ గా ఏర్పడతాయి. ఈ CO₂ వల్ల RuBisCO ఎన్టైమ్ ఆక్సిజినేజ్ పని చేయకుండా కార్బాక్సిలేజ్ పని చేసి, కాంతి శ్వాసక్రియను నిరోధిస్తుంది. ఫలితంగా కిరణజన్యసంయోగక్రియా రేటు పెరుగుతుంది.

ప్రశ్న 5.
కొన్ని మొక్కలలో క్లోరోఫిల్ – బి అధికంగా ఉన్నప్పటికీ, క్లోరోఫిల్ -ఎ లేదనుకొండి. అవి కిరణజన్యసంయోగక్రియను జరుపుకోగలవా ? అయినపుడు మొక్కలలో క్లోరోఫిల్ – బి ఇతర అదనపు వర్ణద్రవ్యాలు ఎందుకుంటాయి ?
జవాబు:
జరుపుకోగలవు. కాని క్లోరోఫిల్ బి నీలి ఎరుపు కాంతిలో ఎక్కువ కిరణజన్య సంయోగక్రియా రేటును చూపుతుంది. మరియు కెరోటినాయిడ్, జాంథోఫిల్ తో కలిసి కాంతిశక్తిని శోషించి పత్రహరితం ఎ కి అందచేస్తుంది మరియు అధిక కాంతి తీవ్రత నుండి పత్రహరితం ఎ ను రక్షిస్తాయి. అందుచే పత్రహరితం ఎ ముఖ్య వర్ణద్రవ్యము.

ప్రశ్న 6.
ఒక పత్రాన్ని చీకటిలో ఉంచినట్లయితే తరుచుగా పసుపు రంగులో లేదా పాలిపోయిన ఆకుపచ్చ రంగులోకి ఎందుకు మారుతుంది ? ఏ వర్ణద్రవ్యం ఎక్కువ స్థిరమైనదని మీరు భావిస్తారు ?
జవాబు:
కిరణజన్యసంయోగక్రియ జరగటానికి కాంతి, పత్రహరితము అవసరము. చీకటిలో ఉంచిన పత్రానికి కాంతి అందకపోవుట వల్ల పత్రహరితము విచ్ఛిన్నమై పత్రం పసుపు రంగులోకి మారిపోతుంది. మరియు జాంథోఫిల్, కెరోటినాయిడ్లు ఎక్కువగుట వల్ల కూడ పత్రము పసుపు రంగులోకి మారుతుంది. కావున పత్రహరితము ఎక్కువ స్థిరమైనది అని చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 7.
ఒకే మొక్క పత్రాలలో నీడగల వైపు, కాంతిపడే వైపులను గమనించి పోల్చండి. లేదా కాంతిలో ఉంచిన కుండీలోని మొక్కలను నీడలోగల కుండీలోని మొక్కలతో పోల్చండి. వాటిలో దేనిలో ముదురు ఆకుపచ్చ పత్రాలుంటాయి ? ఎందుకు ?
జవాబు:
కిరణజన్యసంయోగ క్రియకు కాంతి అవసరము. కాంతిలో ఉంచిన కుండీలోని మొక్కలను, నీడలో గల కుండీలో గల మొక్కలతో పోల్చిన కాంతిలో ఉంచిన కుండీలోని మొక్కలు ముదురు ఆకుపచ్చ ప్రతాలను కలిగి ఉంటాయి. సాధారణంగా పత్రంపై తలంలో ఎక్కువ సంఖ్యలో హరితరేణువులు ఉండి ఎక్కువ కాంతిని గ్రహించి కిరణజన్యసంయోగక్రియ జరుపుకుంటాయి.

ప్రశ్న 8.
కిరణజన్యసంయోగక్రియ రేటును ప్రభావితం చేసే కాంతి కారకాన్ని పటంలో చూశాం. ఈ రేఖాచిత్రాన్ని (గ్రాఫ్) ఆధారంగా తీసుకుని దిగువనున్న ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇవ్వండి.

ఎ) వక్రరేఖలో ఏ బిందువుల వద్ద (A, B, C) కాంతి అవధికారకంగా ఉంది ?
బి) ‘ఎ’ భాగంలో అవధికారకం/ అవధికారకాలు ఏమిటి ?
సి) వక్రరేఖలో సి, డిలు ఏమి తెలియచేస్తాయి ?
జవాబు:
ఎ) ‘A’
బి) CO₂, H₂O
సి) ‘C’ – ఎక్కువ కిరణజన్యసంయోగ క్రియా రేటును సూచిస్తుంది. D – కాంతి సంతృప్త ప్రదేశము (Light Saturation Point).

ప్రశ్న 9.
క్రింద ఇవ్వబడిన రెండింటిని పోల్చండి.
ఎ) C₃ – C₄ పథములు
బి) చక్రీయ – అచక్రీయ, కాంతి ఫాస్ఫోరిలేషన్
సి) C₃ – C₄ మొక్కల పత్రాల అంతర్నిర్మాణం.
జవాబు:

ఎ)
C₃ పథము

1. CO₂ ప్రాథమిక స్వీకర్త = RUBP
2. ప్రాథమిక ఉత్పాదితము PGA
3. ఇది పత్రాంతర కణాలలో జరుగును.
4. యుక్తతమ ఉష్ణోగ్రత 15 – 25°C.
5. కిరణజన్య సంయోగక్రియ దిగుబడి తక్కువ.
6. నీటి వినియోగ సామర్థ్యము తక్కువ.

C₄ పథము

1. CO₂ ప్రాథమిక స్వీకర్త = PEPA
2. ప్రాథమిక ఉత్పాదితము OAA
3. ఇది పత్రాంతర కణాలలో, నాళికాపుంజ కవచ కణాలలో జరుగును.
4. యుక్తతమ ఉష్ణోగ్రత = 30 – 45° C.
5. కిరణజన్య సంయోగక్రియ దిగుబడి ఎక్కువ.
6. నీటి వినియోగ సామర్థ్యము ఎక్కువ.

బి)
చక్రీయ కాంతి ఫాస్ఫారిలేషన్

1. PS I మాత్రమే పాల్గొంటుంది.
2. 1 ATP సంశ్లేషణ జరుగును.
3. ఎలక్ట్రానులు చక్రీయంగా రవాణా అవుతాయి.
4. కాంతిచే నీటి విశ్లేషణ జరగదు.
5. O₂ విడుదల కాదు.

అచక్రీయ కాంతి ఫాస్ఫారిలేషన్

1. PS I, PS II రెండూ పాల్గొంటాయి.
2. 2 ATP ల సంశ్లేషణ జరుగును.
3. ఎలక్ట్రానులు క్రమరహితంగా (Z రవాణా అవుతాయి.
4. కాంతిచే నీటి విశ్లేషణ జరుగును. O₂ విడుదల అవుతుంది.

సి)
C₃

1. క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణం ఉండదు.
2. నాళికాపుంజ కవచకణాలు ఉండవు.
3. RuBisCO పత్రాంతర కణాలలో ఉంటుంది.
4. కాంతి శ్వాసక్రియ జరుగును.
5. మొదటి ఉత్పాదితం = PGA (3C)

C₄

1. క్రాంజ్ అంతర్నిర్మాణం ఉంటుంది.
2. నాళికాపుంజ కవచకణాలు ఉంటాయి.
3. RuBisCO పుంజ కవచకణాలలో ఉంటుంది.
4. కాంతి శ్వాసక్రియ జరుగదు.
5. మొదటి ఉత్పాదితం = OAA (4C)

ప్రశ్న 10.
సయనోబాక్టీరియమ్లు, కొన్ని కిరణజన్యసంయోగక్రియ బాక్టీరియమ్లలో హరిత రేణువులుండవు. వీటిలో కిరణజన్య సంయోగక్రియ ఏ విధంగా జరుగుతుంది ?
జవాబు:
సయనోబాక్టీరియమ్లు, కొన్ని బాక్టీరియమ్లలో పరిధేయ కణద్రవ్యంలో కిరణజన్యసంయోగక్రియ యాంత్రికం ఉంటుంది. థైలకాయిడ్లు అనబడే బల్లపరుపుగా ఉన్న నాళికలలో వర్ణ ద్రవ్యాలు, ప్రోటీన్లు ఉండి కిరణజన్యసంయోగక్రియలో పాల్గొంటాయి. ప్రతి థైలకాయిడ్లో ఉన్న ఫైకోబిల్లిసోమ్లు ఫెకోబిల్లి ప్రొటీన్లు కాంతి శక్తిని శోషించి కిరణజన్యసంయోగక్రియ జరుపుకుంటాయి.

ప్రశ్న 11.
C₄ మొక్కలలో కాంతి శ్వాసక్రియ ఎందుకు జరగదు ?
జవాబు:
C₄ పదార్థం అయిన మాలిక్ ఆమ్లము పత్రాంతర కణాలు నుండి, పుంజకవచ కణాలలోనికి ప్రవేశించి, విడిపోయి CO₂, PA లుగా మారుతుంది. ఈ విధంగా పుంజకవచ కణాలలో CO₂ గాఢత పెరుగుట వల్ల, RuBisCO, ఆక్సిజినేవ్గా పనిచేయకుండా కార్బాక్సిలేజ్ పనిచేస్తుంది. దీనివల్ల కాంతి శ్వాసక్రియ ఆగిపోతుంది.

ప్రశ్న 12.
ఒక వర్ణద్రవ్యం వల్ల టమాటాలు, పచ్చిమిరపకాయలు, క్యారట్ ఎరుపురంగులో ఉంటాయి. ఆ వర్ణద్రవ్యం పేరు ఏమిటి ? ఈ వర్ణద్రవ్యం కిరణజన్యసంయోగక్రియకు దోహదం చేస్తుందా ?
జవాబు:
కెరోటిన్, ఇది కిరణజన్యసంయోగక్రియా వర్ణ ద్రవ్యము. ఇది కాంతి శక్తిని గ్రహించి పత్రహరితం -ఎ కు అందిస్తుంది. దీనిని అదనపు వర్ణద్రవ్యము అని అంటారు.

ప్రశ్న 13.
ఒక ఆకుపచ్చని మొక్కకు తగినంత గాలిని ప్రసరింపచేసి చీకటిలో ఉంచినపుడు ఈ మొక్క కిరణజన్యసంయోగక్రియ జరుపుకుంటుందా ? అది పెరగడానికి అది జీవించడానికి అదనంగా ఏదైనా ఇవ్వాలా ?
జవాబు:
కిరణజన్య సంయోగక్రియకు కాంతి అవసరము. ఒక ఆకుపచ్చని మొక్కను చీకటిలో పెట్టినప్పుడు కిరణజన్య సంయోగక్రియ జరగదు. ఆ మొక్కకు చక్కెర ద్రావణం అందించిన ఆ మొక్క కొంతవరకు పెరుగుదల లేదా జీవించగలదు.

ప్రశ్న 14.
సముద్రంలో వివిధ అడుగుల లోతు వద్ద కిరణజన్యసంయోగక్రియా జీవులు కనిపిస్తాయి. ఈ మొక్కలన్నింటికి గుణాత్మకంగా, పరిమాణాత్మకంగా ఒకే కాంతి లభ్యమవుతుందా ? ఇటువంటి పరిస్థితులలో కిరణజన్యసంయోగక్రియను జరుపుకోవడానికి ఏవిధంగా అనుకూలనత చెంది ఉంటాయి ?
జవాబు:
సముద్రపు లోతులలో నివసించే గ్రీన్ సల్ఫర్ బాక్టీరియమ్ రసాయన పరపోషిత బాక్టీరియమ్. ఇది రసాయనాలను ఆక్సీకరణం చెందించి తద్వారా విడుదలైన శక్తిని వినియోగించుకుంటుంది.

ప్రశ్న 15.
ఉష్ణమండల వర్షాధారపు అడవులలో దట్టమైన చెట్ల కింద చిన్న మొక్కలు వడపోసినటువంటి (filtered) కాంతిని పొందుతాయి. ఈ మొక్కలు కిరణజన్యసంయోగక్రియను ఎలా జరుపుకోగలుగుతాయి ?
జవాబు:
దట్టమైన చెట్ల కింద చిన్న మొక్కలకు సరిపోయినంత కాంతి అందదు. అందువల్ల అవి ఇతర పెద్ద వృక్షాల శాఖలపై నివాసం ఏర్పరచుకుని వృక్షోపజీవులుగా జీవిస్తాయి.

ప్రశ్న 16.
హరితరేణువు మైటోకాండ్రియా అర్థస్వయంప్రతిపత్తిగల కణాంగాలు అని మీరు ఎందుకు అనుకుంటున్నారు ?
జవాబు:
హరితరేణువు, మైటోకాండ్రియాలులో స్వంత జన్యు పదార్థమైన DNA ను కలిగి ఉంటాయి. అందువల్ల వాటిని అర్థ స్వయం ప్రతిపత్తి కల కణాంగాలు అని అంటారు.

ప్రశ్న 17.
మొక్కలో కిరణజన్యసంయోగక్రియ పత్రాలలో మాత్రమే జరుగుతుందని అనవచ్చా ? పత్రాలలోనే కాక మొక్కల ఇతర భాగాలలో కూడా జరుగుతుందని సమర్థించండి.
జవాబు:
పత్రాలేకాక, హరితం కలిగి ఉన్న ఇతర భాగాలు కూడా కిరణజన్యసంయోగక్రియ జరుపుతాయి.

ప్రశ్న 18.
కిరణజన్యసంయోగక్రియలో చర్యా, శోషణ వర్ణపటాలు ఒకదానితో ఒకటి అతివ్యాప్తమవటాన్ని ఏ విధంగా వివరిస్తావు ? ఏ తరంగ దైర్ఘ్యాల వద్ద అవి గరిష్టస్థాయిలను చూపుతాయి ?
జవాబు:
పత్రహరితం – ఎ గ్రహించే తరంగదైర్ఘ్య కాంతిని బట్టి శోషణ వర్ణపటం, చర్యావర్ణపటం అతివ్యాప్తం అవుతాయి. సాధారణంగా నీలి, ఎరుపు కాంతుల వద్ద ఎక్కువ శోషణ, చర్యా వర్ణపటాలను చూపుతాయి.

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Botany Study Material 3rd Lesson ఎన్జైమ్లు Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Botany Study Material 3rd Lesson ఎన్జైమ్లు

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ప్రొస్థటిక్ సముదాయాలు, సహకారకాలతో ఏ విధంగా తేడాలను చూపిస్తాయి ?
జవాబు:
అపోఎన్జైము దృఢంగా అంటిపెట్టుకుని ఉండే కర్బన సహకారకమును ప్రాస్థటిక్ సముదాయము అంటారు. సంపూర్ణ ఎన్ఎమ్లోని ప్రొటీనేతర భాగమును సహకారకం అంటారు.

ప్రశ్న 2.
ఫీడ్బుక్ నిరోధకత అంటే ఏమిటి ?
జవాబు:
వరసగా గొలుసులాగా జరిగే ఎన్జైమ్ ఉత్ప్రేరిత చర్యల అంత్య ఉత్పన్నం జీవక్రియలోని హోమియోస్టాటిక్ నియంత్రణలో భాగంగా మొదటి చర్యలోని ఎన్జైమ్ను నిరోధిస్తుంది.

ప్రశ్న 3.
ఆక్సిడోరిడక్టేజ్లకు ఆ విధంగా ఎందుకు పేరు పెట్టారు ?
జవాబు:
రెండు అధస్థ పదార్థాల మధ్య జరిగే ఆక్సీకరణ, క్షయకరణ ఉత్ప్రేరిత చర్యలలో పాల్గోనే ఎన్జైమ్లు కావున వాటిని ఆక్సిడోరిడక్టేజ్లు అని పిలుస్తారు.
మాలేట్ డీహైడ్రోజినేజ్
ఉదా :

ప్రశ్న 4.
అపోఎమ్, సహకారకం మధ్య విభేదాన్ని తెలపండి. [Mar. ’14]
జవాబు:
ఎన్ఎమ్ లోని ప్రొటీను భాగాన్ని అపోఎన్జైమ్ అంటారు. సంపూర్ణ ఎన్జైమ్లోని ప్రొటీనేతర భాగమును సహకారకం అంటారు.

ప్రశ్న 5.
పోటీపడే ఎన్జైమ్ నిరోధకాలు అంటే ఏమిటి ? ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి. [May ’14]
జవాబు:
నిరోధకము తన అణునిర్మాణంలో అధస్థ పదార్థాన్ని దగ్గరగా పోలి ఉండి, ఎన్జైమ్ క్రియాశీలతను నిరోధిస్తే దానిని పోటీ పడే నిరోధకము అంటారు. ఉదా: నిర్మాణంలో సక్సినేట్ అధస్థ పదార్థాన్ని దగ్గరగా పోలి ఉన్న మెలోనేట్ వల్ల జరిగే సక్సీనిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ చర్యా నిరోధకత.

ప్రశ్న 6.
పోటీపడని ఎన్ఎమ్ నిరోధకాలు అంటే ఏమిటి ? ఒక ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
నిరోధకం అధస్థ పదార్థంతో నిర్మాణాత్మకపోలికను కలిగి ఉండదు. ఇది క్రియాశీల స్థానం దగ్గర కాకుండా వేరొక స్థానం వద్ద ఎన్జైమ్ నిరోధక సంక్లిష్టాన్ని ఏర్పరుస్తుంది. అందువల్ల ఎన్జైమ్ గోళాభ నిర్మాణం పొందుతుంది. ఫలితంగా ఉత్ప్రేరణం జరగదు.
ఉదా : కాపర్, మెర్క్యురి, సిల్వర్ వంటి లోహ అయానులు

ప్రశ్న 7.
ఎన్ఎమ్ సంకేతంలోని నాలుగు అంకెలు వేటిని సూచిస్తాయి ?
జవాబు:
ఎన్ఎమ్ సంకేతంలోని మొదటి అంకె ఎన్జైమ్ విభాగమును, రెండవ సంఖ్య ఉపవిభాగాన్ని, మూడవ సంఖ్య ఉప విభాగాన్ని, నాల్గవ సంఖ్య ఎన్జైమ్ వరుస సంఖ్యను సూచిస్తాయి.

ప్రశ్న 8.
తాళం కప్ప, తాళం చెవి పరికల్పనను, ఇండ్యూస్డ్-ఫిట్ సిద్ధాంతాలను ఎవరు ప్రతిపాదించారు.
జవాబు:
తాళం కప్ప
తాళం చెవి పరికల్పన – ఇమిలి ఫిషర్ 1884.
ఇండ్యూస్డ్-ఫిట్ సిద్ధాంతము – డానియల్.ఇ.కోషాండ్ (1973).

ప్రశ్న 9.
మైఖేలిస్ స్థిరాంకమును నిర్వచింపుము.
జవాబు:
గరిష్ఠ చర్యావేగం సగము జరగటానికి కావలసిన అధస్థ పదార్థ గాఢతను మైఖేలిస్ స్థిరాంకము అంటారు.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ఎన్ఎమ్ నిరోధకాల గురించి క్లుప్తంగా వ్రాయండి.
జవాబు:
ఎన్ఎమ్ నిరోధకాలు 3 రకాలు
a) పోటీపడే నిరోధకము : నిరోధకము అధస్థపదార్థాన్ని పోలిఉండి ఎన్ఎమ్ యొక్క క్రీయాశీల ప్రదేశాల కొరకు పోటీపడుతుంది. ఫలితంగా ఎన్ఎమ్ క్రియాశీలతను నిరోధిస్తుంది. ఉదా: నిర్మాణంలో సక్సినేట్ అధస్థ పదార్థాన్ని దగ్గరగా పోలిఉన్న మెలోనేట్వల్ల జరిగే సక్సీనిక్ డీహైడ్రోజినేజ్ చర్యా నిరోధకత.

b) పోటీపడని నిరోధకాలు : నిరోధకం అధస్థ పదార్థంతో నిర్మాణాత్మక పోలిక కలిగి ఉండదు. ఇది క్రియాశీలస్థానం వద్ద కాకుండా, వేరొక స్థానం వద్ద బంధితమై ఎన్జైము క్రియారహితం చేస్తాయి. అందువల్ల అంత్య ఉత్పన్నాలు ఏర్పడవు.. ఉదా : కాపర్, మెర్క్యురి, సిల్వర్ వంటి లోహ అయానులు.

c) ఫీడ్బాక్ నిరోదకాలు : గొలుసులాగా జరిగే ఎన్జైమ్ ఉత్ప్రేరిత చర్య వల్ల అంత్య ఉత్పన్నం జీవక్రియలోని హోమియో స్థాటిక్ నియంత్రణలో భాగంగా మొదటి చర్యలోని ఎన్జైమ్ను నిరోధిస్తుంది.
ఉదా : G 6 P అధికంగా ఏర్పడినచో ఇది హెక్సోకైనేజ్ను నిరోధిస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
వివిధ రకాల సహకారకాలను వివరించండి. [A.P. Mar. ’12, ’16’]
జవాబు:
సహకారకాలు 2 రకాలు అవి :
1) లోహ అయానులు : అపోఎన్ఎమ్తో గట్టిగా బంధించబడి ఉన్న లోహ అయానులు. ఇవి క్రియాశీలస్థానాల వద్ద పక్క శృంఖాలతో సమన్వయ బంధాలను ఏర్పరచడంతో పాటు, అదే సమయంలో అధిస్థ పదార్థంను ఒకటి లేక ఎక్కువ సమన్వయ బంధాలను ఏర్పరుస్తాయి. ఉదా : కార్బాక్సిపెప్టిడేజ్కి జింక్ ఒక సహకారకం, Cu⁺² సైటోక్రోం ఆక్సిడేజ్.

2) సేంద్రియ సహకారకాలు : ఇవి 2రకాలు
a) సహఎన్ఎమ్లు : అసోఎన్ఎమ్క తాత్కాలికంగా బంధించబడి ఉన్న కర్బన పదార్థాలు ఉదా : NAD, NADP లలో నియాసిన్ ఉంటుంది.
b) ప్రాస్థిటిక్ సముదాయము : అపోఎన్జైమ్కు గట్టిగా బంధించబడి ఉన్న కర్బన పదార్థాలు పెరాక్సిడేజ్లో హీమ్ సముదాయము.

ప్రశ్న 3.
ఎన్ఎమ్ల చర్యాయాంత్రికాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
అధిస్థ పదార్థము ‘S’ ఎన్జైమ్లో [E] నొక్కులా ఉండే క్రియాశీల ప్రదేశాలలో బంధితమై ES సంక్లిష్టం ఏర్పడుతుంది. దీనిని క్రమ పరివర్తన స్థితి నిర్మాణము అంటారు. అనుకున్న బంధం తయారవడం పూర్తయిన వెంటనే క్రీయాశీల స్థానం నుంచి ఉత్పాదితం విడుదల అవుతుంది.

X- అక్షంపై చర్యా పురోగతి, y – అక్షంపై స్థితిజశక్తి అంశాలను తీసుకుని చిత్రాత్మక రేఖాచిత్రం గీచిన, S, P ల మధ్య ఉన్న శక్తి స్థాయిల భేదాన్ని చూడవచ్చు. ‘S’ కన్నా ‘P’ తక్కువ స్థాయిలో ఉంటే అది ఉష్ణ విమోచక చర్య. ఉత్పాదితం ఏర్పడటానికి శక్తిని అందచేయాల్సిన అవసరంలేదు. అలాకాకుండా, శక్తి విమోచక లేక శక్తి అవసరమయ్యే చర్య అయినట్లయితే ‘S’ ఇంకా ఎక్కువ అధిక శక్తిస్థితి లేదా క్రమ పరివర్తన స్థితి ద్వారా చర్యలో పాల్గోనాలి. ‘S’ సరాసరి శక్తి స్థితి, క్రమపరివర్తన స్థితిలోని శక్తి స్థితి మధ్యగల భేదాన్ని ఉత్తేజిత శక్తి అంటారు. ఎన్జైమ్లు ఈ శక్తి అవరోధాన్ని తగ్గించి ‘S’ నుంచి ‘P’ సులభంగా ఏర్పడేటట్లు చేస్తాయి.

ప్రతి ఎన్జైమ్ [E] అణువులో అధస్థపదార్థము [S] బంధితమయ్యే స్థానము ఉంటుంది. అందువల్ల అధిక చర్యాపూరిత ఎన్జైమ్ – అధస్థ పదార్థము సంక్లిష్టము [ES] ఏర్పడుతుంది. ఇది స్వల్పకాలికంగా ఉండి ఉత్పాదితం, మార్పుచెందని ఎన్జైమ్లో వియోజనం చెందుతుంది. దీనితోపాటు ఎన్ఎమ్ – ఉత్పాదితం సంక్లిష్టం మధ్యస్థంగా ఏర్పడుతుంది. ES సంక్లిష్టం ఉత్ప్రేరణకు
అవసరము.

E+SES → EP → E+P

ES సంక్లిష్టం ఏర్పడే విధానాన్ని ఇమిల్ఫిషర్ ప్రతిపాదించిన తాళం కప్ప – తాళం చెవి పరికల్పన, ఆ తరువాత డానియల్ ఇ.కోషాండ్ ప్రతిపాదించిన ఇండ్యూస్డ్-ఫిట్ పరికల్పనలు వివరిస్తాయి.
ఎంజైమ్ చర్యా విధానంలోని ఉత్ప్రేరక చక్రములోని అంశాలు :

1. మొదట అధస్థ పదార్థము ఎన్జైమ్ క్రియాశీలస్థానంలో బంధితమై, తర్వాతదానిలోకి ఇమిడిపోతుంది.
2. అధస్థ పదార్థము ఎన్జైమ్లో బంధితమైన తర్వాత ఎన్జైమ్ ఆకారంలో మార్పును ప్రేరేపిస్తుంది. దానివల్ల అధస్థ పదార్థం చుట్టూ ఎన్జైమ్ గట్టిగా ఇమిడిపోతుంది.
3. ఎన్జైమ్ క్రియాశీల స్థానం అథస్థ పదార్థంలోని రసాయనబంధాలను విచ్చిన్నం చేసి ఎన్ఎమ్ ఉత్పాదిత సంక్లిష్టం ఏర్పడుతుంది.
4. ఎన్జైమ్ చర్యలోని ఉత్పాదితాలను విడుదల చేస్తుంది. స్వేచ్ఛాఎన్జైమ్ వేరొక అధస్థపదార్థ అణువుతో బంధితమై తిరిగి చక్రాన్ని ఏర్పరుస్తుంది.

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
రేఖాచిత్ర నిరూపణ సహాయంతో ఎన్ఎమ్ క్రియాశీలతను pH ఏ విధంగా ప్రభావితం చేస్తుందో వివరించండి.
జవాబు:
ప్రతి ఎన్జైమ్ ఒక నిర్ధిష్ట pH వద్ద అతి ఎక్కువ క్రియాశీలతను చూపుతుంది. దానిని యుక్తతను pH అంటారు. యుక్తతను pH కన్నా విలువ ఎక్కువైనా, తక్కువైనా ఎన్జైమ్ క్రియాశీలత తగ్గిపోతుంది.

ప్రశ్న 2.
ES సంక్లిష్టం తయారీ ప్రాముఖ్యతను వివరించండి.
జవాబు:
ఎన్జైమ్ అధస్థ పదార్థ సంక్లిష్టము స్వల్పకాలికంగా ఉండి, ఉత్పాదికంగాను, మార్పుచెందని ఎన్జైమ్లోను వియోజనం చెందుతుంది. దీనితోపాటు ఎన్జైమ్ ఉత్పాదిత సంక్లిష్టం మధ్యస్థంగా ఏర్పడుతుంది.
E+S → ES → EP → E+ P

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Botany Study Material 2nd Lesson ఖనిజ పోషణ Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Botany Study Material 2nd Lesson ఖనిజ పోషణ

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
హైడ్రోపోనిక్స్న నిర్వచించండి.
జవాబు:
మొక్కలను నిర్దిష్ట మూలకాల ద్రావణంలో పెంచే సాంకేతిక పద్ధతిని హైడ్రోపోనిక్స్ అంటారు.

ప్రశ్న 2.
ఒక ఆవశ్యక మూలకాన్ని సూక్ష్మ లేదా స్థూల పోషకంగా ఎలా వర్గీకరించగలవు ? [Mar. ’14]
జవాబు:
మొక్క పెరుగుదల, జీవక్రియలకు ఎక్కువ పరిమాణంలో (10 m మోల్ / kg^-1 పొడి బరువు) కావలసిన మూలకాన్ని స్థూల మూలకమని, తక్కువ పరిమాణంలో (10 m మోల్ / kg ^-1 పొడి బరువు) కావలసిన మూలకాన్ని సూక్ష్మ మూలకమని చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
ఎన్జైమ్లకు ఉత్తేజితాలుగా పనిచేసే ఆవశ్యక మూలకాల్లో రెండు ఉదాహరణలివ్వండి.
జవాబు:
(MO) మాలిబ్దినం, మెగ్నీషియం (Mg²⁺), జింక్ (Zn²⁺).

ప్రశ్న 4.
కాంతి జలవిచ్ఛేదనంలో ముఖ్యపాత్ర వహించే ఆవశ్యక ఖనిజ మూలకాలను తెలపండి.
జవాబు:
కాల్షియం (Ca²⁺) మరియు మాంగనీసు (Mn)²⁺.

ప్రశ్న 5.
17 ఆవశ్యక మూలకాల్లో ఖనిజాలు కాని ఆవశ్యక మూలకాలు ఏవి ?
జవాబు:
కార్బన్, హైడ్రోజన్, ఆక్సిజన్ మరియు నైట్రోజన్.

ప్రశ్న 6.
సల్ఫర్ కలిగిన రెండు అమైనో ఆమ్లాల పేర్లను తెలపండి.
జవాబు:
సిస్టిన్, మిథియోనైన్.

ప్రశ్న 7.
ఎప్పుడు ఒక ఆవశ్యక మూలకం లోపించిందని చెప్పగలవు ?
జవాబు:
ఆవశ్యక మూలకం గాఢత తక్కువైనపుడు మొక్క పెరుగుదల ఆగిపోయినట్లయితే, ఆ గాఢతను సందిగ్ధ గాఢత అంటారు. మూలకం ఈ గాఢత కంటే తక్కువైనపుడు మొక్కకు ఆ మూలకం లోపించినట్లు చెప్పవచ్చు.

ప్రశ్న 8.
లేత పత్రాల్లో లోప లక్షణాలను ముందుగా చూపే రెండు మూలకాల పేర్లను తెల్పండి.
జవాబు:
సల్ఫర్, కాల్షియమ్.

ప్రశ్న 9.
లెగ్యూమ్ మొక్కల వేర్లలో ఉండే పింక్ వర్ణపు వర్ణద్రవ్యం పాత్రను వివరించండి. దానినేమంటారు ? [A.P. & T.S. Mar. ’15]
జవాబు:
పింక్ వర్ణ ద్రవ్యం అయిన లెగ్-హిమోగ్లోబిన్, నైట్రోజినేజ్ ఎన్జైమ్ చుట్టుప్రక్కల నుండి ఆక్సిజన్ను తొలగిస్తుంది. దీనిని ఆక్సిజన్ సమ్మార్జకము అంటారు.

ప్రశ్న 10.
ఏ ఖనిజ లవణాన్ని 17వ ఆవశ్యక లవణంగా గుర్తించారు ? దాని లోపం వల్ల కలిగే వ్యాధిని తెలపండి.
జవాబు:
నికెల్. దీని లోపం వల్ల పెకాన్లో మౌస్ ఇయర్ (Mouse ear) వ్యాధి కలుగుతుంది.

ప్రశ్న 11.
నైట్రోజినేజ్ ఎన్ఎమ్లో గల ఆవశ్యక మూలకాల పేర్లను తెలపండి. అవి ఏ రకపు ఆవశ్యక మూలకాలు ?
జవాబు:
నైట్రోజినేజ్ ఎన్జైమ్
MO, Fe అను సూక్ష్మ మూలకాలు గలవు.

ప్రశ్న 12.
నత్రజని స్థాపన సమతుల్య సమీకరణాన్ని వ్రాయండి. [T.S. Mar. ’16]
జవాబు:
N₂ + 8H⁺ + 8e^– + 16 ATP → 2 NH₃ + H₂ + 16 ADP + 16 Pi

ప్రశ్న 13.
ఏవైనా రెండు ఆవశ్యక మూలకాల పేర్లను, వాటి లోపం వల్ల కలిగే వ్యాధులను తెలపండి.
జవాబు:
వ్యాధి — మూలకము
1) నిర్హరితము — N, K, Mg, S, Fe, Mn, Zn, MO
2) కణజాల క్షయము — Ca, Mg, Cu, K.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
వేరు బుడిపెలు ఏర్పడే విధానంలోని వివిధ దశలను వివరించండి. [A.P. Mar. ’17; T.S. Mar. ’16]
జవాబు:
1) ఆతిథేయి లెగ్యూమ్ వేర్ల నుంచి విడుదలైన అమైనో ఆమ్లాలు, చక్కెరలచే రైజోబియమ్ ఆకర్షించబడి, సంఖ్యాపరంగా అభివృద్ధి చెంది, వేరు బాహ్యచర్మ కణాలు, మూలకేశ కణాలు చుట్టూ అతుక్కొని స్థిరపడతాయి.

2) మూలకేశాలు వంకర తిరుగుతాయి. వాటిలోకి బాక్టీరియమ్లు చేరతాయి.

3) ఒక సంక్రమణ పోగు ఏర్పడి, బాక్టీరియమున్ను వేరు వల్కలం వరకు తీసుకుపోతుంది.

4) బాక్టీరియమ్ వేరు వల్కలంలో బుడిపె ఏర్పడటాన్ని ప్రారంభిస్తుంది. బాక్టీరియమ్లు పోగు నుంచి ఆతిథేయి వల్కల . కణాల్లోకి విడుదలై ఆతిథేయి కణాలు విభజన చెందేటట్లు ప్రేరేపిస్తాయి. ఈ విధంగా ప్రత్యేక నత్రజని స్థాపక కణాలు ఏర్పడతాయి.

5) బుడిపెలు పోషకాల పరస్పర మార్పిడి కొరకు ఆతిథేయి నాళికా పుంజాలలో నేరుగా సంబంధాన్ని ఏర్పరచుకుంటాయి.

(a) రైజోబియం బాక్టీరియమ్లు సంక్రమణ మూలకేశాన్ని తాకుట

(b) సంక్రమణ వల్ల మూలకేశం వంకర తిరగడం

(c) సంక్రమణ పోగు బాక్టీరియమ్లను లోపలి వల్కలంకు గొనిపోవుట, బాక్టీరియమ్లు దండాకార బాక్టీరాయిడ్లుగా మార్పు చెంది లోపలి వల్కలం, పరిచక్ర కణాలు విభజన చెందేటట్లు చేయటం. వల్కల, పరిచక్ర కణాల విభజన, పెరుగుదల బుడిపె ఏర్పడటానికి దారి తీస్తుంది.

(d) వేరు నాళికా కణజాలాలతో సంబంధం ఏర్పరచుకొని బుడిపై పక్వానికి వస్తుంది.

ప్రశ్న 2.
మొక్కలు ఏ విధంగా అమైనో ఆమ్లాల సంశ్లేషణ జరుపుతాయో క్లుప్తంగా రాయండి. [T.S. Mar. ’17; A.P. Mar. ’16]
జవాబు:
అమైనో ఆమ్లాల సంశ్లేషణ 2 ప్రధాన మార్గాల ద్వారా జరుగుతుంది.
1) క్షయీకరణ అమైనేషన్ : ఈ చర్యల్లో అమ్మోనియా, α – కీటో గ్లుటారిక్ ఆమ్లంతో చర్యనొంది గ్లూటమిక్ ఆమ్లంగా ఏర్పడుతుంది.
α – కీటో గ్లుటారిక్ ఆమ్లము + NH₂⁺ + NADPH → గ్లూటమిక్ ఆమ్లము + H₂O + NADP

2) ట్రాన్స్ అమైనేషన్ : అమైనో ఆమ్లం నుంచి అమైనో సముదాయము కీటో ఆమ్లం యొక్క కీటో సముదాయానికి మారుతుంది. గ్లూటమిక్ ఆమ్లము అనే ప్రధాన అమైనో ఆమ్లం నుంచి NH₂ బదిలీ జరిగి, ట్రాన్స్ మైనేషన్ చర్య ద్వారా ట్రాన్స్ అమైనేజ్ ఎన్ఎమ్ సమక్షంలో ఇతర అమైనో ఆమ్లాలు ఏర్పడతాయి.

ప్రశ్న 3.
మొక్కలు ఆవశ్యక మూలకాలను ఏ విధంగా శోషిస్తాయో క్లుప్తంగా రాయండి.
జవాబు:
ఆవశ్యక మూలకాల శోషణ విధానాలు 2 దశలలో జరుగుతుంది. మొదటి దశలో అయానులు వేగవంతంగా ‘స్వేచ్ఛా ప్రదేశం’ లేదా ‘కణాల బాహ్య ప్రదేశం’ (అపోప్లాస్ట్) లోకి శోషించబడతాయి. ఇది నిష్క్రియా పద్ధతి. రెండవ దశలో అయాన్లు నెమ్మదిగా ‘అంతర ప్రదేశం’ (సింప్లాస్ట్) కణాలలోకి శోషించబడతాయి. అయాన్ల నిష్క్రియా చలనము కణం నుంచి అపోప్లాస్ట్ లోనికి గాఢత ప్రవణత వెంట, అయాన్ చానల్స్ ద్వారా జరుగుతుంది. కణత్వచ ప్రోటీన్లు ఎన్నుకొన్న రంధ్రాలుగా పనిచేస్తాయి. సింప్లాస్ట్ నుంచి గాఢత ప్రవణతకు వ్యతిరేకంగా అయాన్లు వచ్చుటకు లేదా లోపలికి ప్రవేశించుటకు జీవక్రియాశక్తి అవసరం. కావున ఇది సక్రియా పద్ధతి.

ప్రశ్న 4.
నత్రజని వలయాన్ని సోదాహరణంగా వివరించండి.
జవాబు:
చక్రీయముగా వాతావరణములోని నత్రజని మృత్తికను చేరటం, మృత్తిక నుంచి తిరిగి మొక్కలు, జంతువులు సూక్ష్మజీవుల ద్వారా వాతావరణానికి చేరటాన్ని నత్రజని వలయం అందురు. నత్రజని వలయములో అయిదు దశలుంటాయి. అవి :

1. నత్రజని స్థాపన (జీవరహిత స్థాపన, జీవస్థాపన)
2. నత్రజని స్వాంగీకరణ
3. అమ్మోనిఫికేషన్
4. నత్రీకరణ
5. వినత్రీకరణ

1. నత్రజని స్థాపన : వాతావరణంలోని ద్వినత్రజని జీవ వ్యవస్థలోనికి ప్రవేశపెట్టబడటాన్ని నత్రజని స్థాపన అందురు. ఇది రెండు పద్ధతులలో జరుగుతుంది.
A. జీవరహిత పద్ధతి
B. జీవ పద్ధతి (డై అజోట్రాఫీ)

A. జీవరహిత పద్ధతి లేక భౌతిక నత్రజని స్థాపన : ఇది భౌతిక రసాయనిక స్థాపన రకము. మెరుపులతో కూడిన వానలు కురిసినపుడు, నత్రజని వాతావరణంలోని ఆక్సిజన్తో కలిసి నైట్రిక్ ఆక్సైడ్గా మారును. నైట్రిక్ ఆక్సైడ్ ఆక్సీకరణము చెంది నైట్రోజన్ పెరాక్సైడ్గా, ఇది వర్షపు నీటితో కలిసి నైట్రస్ మరియు నైట్రిక్ ఆమ్లములుగా మారి మృత్తికను చేరును. ఈ ఆమ్లములు మృత్తికలోని క్షారములతో కలిసి నైట్రేట్లను ఏర్పరచును. ఈ ద్రావణీయ నైట్రేట్లు ప్రత్యక్షముగా మొక్కలచే గ్రహింపబడును. నత్రజని స్థాపన క్లుప్తముగా ఈ క్రింది విధముగా ఉంటుంది.

1. N₂ + O₂ → 2 NO
2. 2 NO + O₂ → 2 NO₂
3. 2 NO₂ + H₂O → HNO₂ HNO₃
4. HNO₃ + Ca/K లవణాలు → Ca/K నైట్రేట్లు

హేబర్ – బాష్ పద్ధతి : జీవరహిత నత్రజని స్థాపన పారిశ్రామికంగా 450°C, 1000 బార్ల పీడనం వద్ద జరుపవచ్చు.

B. జీవపద్ధతి లేక డై అజోట్రాఫీ: కేంద్రకపూర్వ జీవుల ద్వారా ద్వినత్రజని NH₃ లేదా NH₄⁺ గా మార్పు చెందడాన్నే జీవ నత్రజని స్థాపన (డై అజోట్రాఫీ) అందురు. అటువంటి సూక్ష్మజీవులను నత్రజని స్థాపకాలు లేక డైఅజోట్రాప్స్ అంటారు.
ఉదా : స్వేచ్ఛా జీవన బాక్టీరియమ్లు – అజటో బాక్టర్, క్లాస్ట్రీడియమ్
సహజీవన బాక్టీరియమ్లు – ఫాబేసి మొక్కల వేరు బొడిపెలలో నివసించే సహజీవన బాక్టీరియమ్, రైజోబియమ్.
నీలి ఆకుపచ్చ శైవలాలు – నాస్టాక్, అనబీనా.

2) నత్రజని స్వాంగీకరణ : ఇది నత్రజని వలయములో రెండవ దశ. నైట్రేట్, అమ్మోనియాలు శోషించబడి, నత్రజని మిగతా మూలకాలతో రసాయనిక బంధనం చెంది కర్బన నత్రజని ఉత్పత్తి చేయబడే పద్ధతిని నత్రజని స్వాంగీకరణ అందురు. ఈ దశలో మొదటి దశలో ఏర్పడిన నైట్రేట్లు, అమ్మోనియాను మొక్కలు శోషించి వాటిని మొక్కల దేహ భాగములో వినియోగించుకొంటాయి. మొక్కలను జంతువులు తినినట్లైన, ఈ కర్బన నత్రజని జంతువుల దేహభాగంలోనికి చేరుతుంది.

3) అమ్మోనిఫికేషన్ : ఇది నత్రజని వలయములో మూడవదశ. పూతికాహార బాక్టీరియములు, శిలీంధ్రాలు, జంతు, వృక్ష సంబంధమైన మృత కళేబరములలోని కర్బన నత్రజని సమ్మేళనములను అమ్మోనియాగా మార్చుటను అమ్మోనిఫికేషన్ అందురు. ఈ చర్యలో పాల్గొనే బాక్టీరియమ్లను అమ్మోనిఫైయింగ్ బాక్టీరియములు అందురు. ఇది ఒక ఖనిజీకరణ చర్య.
ఉదా : బాసిల్లస్ రెమోసస్, బా. వల్గారిస్. బా. మైకాయిడిస్.

4) నత్రీకరణ : నత్రజని వలయములో ఇది నాల్గవ దశ. అమ్మోనియా మొదట నైట్రైట్లుగాను, తరువాత నైట్రేట్లుగా మారుటను నత్రీకరణ అందురు. ఈ బాక్టీరియాలను నత్రీకరణ బాక్టీరియమ్లు అందురు. ఇది రెండు దశలలో జరుగుతుంది.

ఎ) మొదటి దశలో నైట్రెసోమోనాస్, నైట్రోకోకస్ వంటి బాక్టీరియమ్లు అమ్మోనియాను నైట్రైట్లుగా మారుస్తాయి.
2NH₃ + 3O₂ → NO₂– + 2H₂O + 2H+

బి) రెండవ దశలో నైట్రోబాక్టర్ వంటి బాక్టీరియమ్లు నైట్రైట్లను తిరిగి నైట్రైట్లుగా ఆక్సీకరణ చేస్తాయి.
2 NO₂^– + O₂ → 2NO₃^–

5) వినత్రీకరణ : ఇది నత్రజని వలయములో చివరి దశ. నైట్రేట్లు’ ద్వి అణు నత్రజనిగా మారి వాతావరణమును చేరుటను వినత్రీకరణ అందురు. ఈ బాక్టీరియమ్లను వినత్రీకరణ బాక్టీరియమ్లు అందురు. వినత్రీకరణ నాలుగు దశలలో జరుగును.
(NO₃^– → NO₂– → NO → N₂)
ఈ చర్యలో వినత్రీకరణ బాక్టీరియమైన థయోబాసిల్లస్ డీనైట్రిఫికెన్స్, సూడోమోనాస్ డీనైట్రిఫికెన్స్, మైక్రోకోకస్ డీనైట్రిఫికెన్స్ పాల్గొంటాయి.

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
హైడ్రోపోనిక్స్న ఎవరు ప్రారంభించారు ?
జవాబు:
జూలియస్ వాన్ సాక్స్.

ప్రశ్న 2.
ఆవశ్యక మూలకాలన్నీ మొక్కలకు అవసరమా ? వివరించండి.
జవాబు:
మొక్కల పెరుగుదల అభివృద్ధికి 17 రకాల అవశ్యక మూలకాలు అవసరము. అవి : స్థూల మరియు సూక్ష్మ మూలకాలు.

ప్రశ్న 3.
CO₂ స్థాపనకు అవసరమైన ఎన్జైమ్ ప్రేరేపణకు అవసరమగు మూలకాన్ని తెలపండి.
జవాబు:
Mg²⁺ (Magnesium)

ప్రశ్న 4.
కణాల్లో ద్రవాభిసరణ సమతుల్యాన్ని కాపాడే ఒక కాటయాన్, ఒక ఆనయాన్ు తెలపండి.
జవాబు:
K⁺, Cl^–

ప్రశ్న 5.
సమ విభజన కండెను ఏర్పరచుటకు అవసరమగు మూలకాన్ని తెలపండి.
జవాబు:
కాల్షియమ్.

ప్రశ్న 6.
మొక్క జీవనంలో సల్ఫర్ పాత్ర ఏమిటి ?
జవాబు:
సల్ఫర్, సిస్టీన్, మిథియోనైన్ అను అమైనో ఆమ్లాలలోను, అనేక సహ ఎన్జైమ్లు, విటమిన్లు (థయమిన్, బయోటిన్) కెర్రిడాక్సిన్లలో ముఖ్య అనుఘటకంగా ఉంటుంది. దీనివల్ల డై సల్ఫైడ్ బ్రిడ్జిలు ప్రోటీను నిర్మాణాత్మక స్థిరత్వానికి తోడ్పడతాయి.

ప్రశ్న 7.
ఏ సూక్ష్మ మూలకం మిగతా సూక్ష్మ మూలకాల కంటే ఎక్కువ మోతాదులో అవసరం ?
జవాబు:
ఐరన్.

ప్రశ్న 8.
కిరణజన్య సంయోగక్రియ ముఖ్య వర్ణద్రవ్య సంశ్లేషణ కొరకు అవసరమై, దాని నిర్మాణంలో అనుఘటకంగా లేని మూలకం ఏది ?
జవాబు:
ఐరన్

ప్రశ్న 9.
ఆనయాన్ రూపంలో శోషించబడే, కాంతి జల విచ్ఛేదనంకు అవసరమగు మూలకం ఏది ?
జవాబు:
క్లోరిన్ (Cl^–)

ప్రశ్న 10.
17వ ఆవశ్యక మూలకంచే ప్రేరేపించబడే ఎన్ఎమ్ ఏది ?
జవాబు:
యూరియేజ్ (Urease)

ప్రశ్న 11.
ఎప్పుడు మూలకాన్ని విషపూరితంగా భావిస్తారు ?
జవాబు:
కణజాలాల్లో ఏదైనా మూలకం గాఢత పొడి బరువుకు 10 శాతం తగ్గించినట్లయితే అది విషపూరితం.

ప్రశ్న 12.
ఏ మూలకాన్ని ఎక్కువ మోతాదులో అందించినపుడు నిర్హరిత ఈనెలచే ఆవరించబడిన గోధుమరంగు మచ్చలు ఏర్పడతాయి ?
జవాబు:
Mn (మాంగనీసు)

ప్రశ్న 13.
వాయురహిత, స్వేచ్ఛగా నివసించే కాంతి పరపోషిత నత్రజని స్థాపన బాక్టీరియమ్ పేరు తెలపండి.
జవాబు:
రోడోస్పైరిల్లమ్.

ప్రశ్న 14.
అల్నస్ ఏ సూక్ష్మజీవులు నత్రజని స్థాపన జరిపే బుడిపెలను ఏర్పరుస్తాయి ?
జవాబు:
ఫ్రాంకియా (Frankia)

ప్రశ్న 15.
వేరుశెనగ మొక్కల వేరు బుడిపెలను అడ్డుకోతలో సూక్ష్మదర్శిని సాయంతో పరిశీలించినపుడు అవి పింక్ రంగులో కనిపిస్తాయి. ఎందుకు ?
జవాబు:
వేరు బుడిపెలలో పింక్ వర్ణద్రవ్యం అయిన లెగ్ – హీమోగ్లోబిన్ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 16.
వేరు బుడిపెలలో వల్కల కణాలేగాక మరి ఏ ఇతర కణాల విభజనను వేరులోని బాక్టీరియాయిడ్లు ప్రేరేపిస్తాయి ?
జవాబు:
వల్కలం లోపలి కణాలు, పరిచక్ర కణాలు.

ప్రశ్న 17.
జీవ పద్ధతిలో వాతావరణ అణు నత్రజని స్థాపనకు అవసరమైన ఎలక్ట్రాన్ల, ప్రోటాన్ల నిష్పత్తి ఎంత ?
జవాబు:
8 M⁺ + 8e^– = 1 : 1

ప్రశ్న 18.
లెగ్యూమ్ వేరు బుడిపె సాంగత్యంలో ఆక్సిజన్ సమ్మారకముగా ఏది పనిచేస్తుంది ?
జవాబు:
లెగ్ – హీమోగ్లోబిన్

ప్రశ్న 19.
ఏ విధంగా ఆస్పర్జిన్, ఆస్పర్టిక్ ఆమ్లంను విభేదిస్తుంది ?
జవాబు:
ఆస్పర్జిన్ ఒక అమైడ్. ఇది ఆస్పర్టిక్ ఆమ్లం కన్నా ఎక్కువ నత్రజని కలిగి ఉంటుంది.

ప్రశ్న 20.
మొక్క దేహంలో అమైనో ఆమ్లాలు ఏ కణజాలం ద్వారా రవాణా చెందుతాయి ?
జవాబు:
దారునాళాలు

ప్రశ్న 21.
పిచ్చర్ మొక్క వీనస్ ఫ్లెట్రాప్ లాంటి మొక్కలు ప్రత్యేక పోషణ విధానాన్ని కలిగి ఉంటాయి. అవి ఏ మూలకం కొరకు, దాని లభ్యత కొరకు అటువంటి అనుకూలనాలను చూపుతాయి ?
జవాబు:
నైట్రోజన్.

ప్రశ్న 22.
మృత్తికలో Mn ఎక్కువగా ఉన్నప్పుడు Ca, Mg, Fe ల లోపానికి దారితీస్తుంది. వివరించండి.
జవాబు:
మాంగనీసు మూలకము ఐరన్, మెగ్నీషియమ్ మూలకాలతో శోషణలో పోటీపడుతుంది. మెగ్నీషియమ్ ఎన్ఎమ్లతో కలియునప్పుడు పోటీపడుతుంది. కాండాగ్రంలో కాల్షియమ్ స్థానచలనాన్ని మాంగనీసు నిరోదిస్తుంది. కావున అధిక మాంగనీసు మూలకము Ca, Mg, Fe ల లోపానికి దారితీస్తుంది.

ప్రశ్న 23.
మొక్కలకు అవసరమయిన ఆవశ్యక మూలకాలను ఏది నిలువ ఉంచుతుంది ? అది ఎలా ఏర్పడుతుంది.
జవాబు:
మొక్కలకు అవసరమయిన ఆవశ్యక మూలకాలను మృత్తిక నిలువ ఉంచుతుంది. మృత్తిక, మాతృకల నుండి శైథిల్యము అను ప్రక్రియ ద్వారా ఏర్పడుతుంది.

ప్రశ్న 24.
నత్రజని స్థాపనను కేంద్రక పూర్వ జీవులే చూపిస్తాయి. నిజ కేంద్రక జీవులెందుకు చూపవు ?
జవాబు:
నత్రజని స్థాపనకు అవసరమయిన నైట్రోజినేజ్ ఎన్ఎమ్ (Mo-Fe ప్రొటీను) కేంద్రక పూర్వజీవులలో మాత్రమే ఉంటుంది. నిజ కేంద్రక జీవులలో ఉండదు.

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Botany Study Material 1st Lesson మొక్కలలో రవాణా Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Botany Study Material 1st Lesson మొక్కలలో రవాణా

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
పోరిన్లు అంటే ఏమిటి ? విసరణ చర్యలో వాటి పాత్ర ఏమిటి ?
జవాబు:
ప్లాస్టిడ్లు, మైటోకాండ్రియా, కొన్ని బాక్టీరియమ్ల వెలుపలి త్వచంలో ఉండే పోరిన్లు అనే ప్రొటీన్లు పెద్ద సైజు రంధ్రాలను ఏర్పరిచి చిన్న సైజు ప్రొటీన్లు పరిమాణంతో దాదాపు సమానంగా ఉన్న అణువులను ప్రయాణించడానికి అనుమతిస్తాయి.

ప్రశ్న 2.
నీటిశక్మంను నిర్వచించండి. శుద్ధమైన నీటికి గల నీటిశక్మం విలువ ఎంత ?
జవాబు:
నీటి యొక్క రసాయన శక్మంను నీటి శక్మం అంటారు. ఇది చర్యకు లభ్యమయ్యే శక్తిని లేదా చలనాన్ని కొలవడానికి తోడ్పడుతుంది. శుద్ధమైన నీటికి గల నీటిశక్మ విలువ = 0.

ప్రశ్న 3.
విసరణ, ద్రవాభిసరణకు మధ్య భేదమేమిటి ? [A.P. Mar. ’17]
జవాబు:
విసరణ
1. “అధిక గాఢత గల ప్రదేశం నుండి అల్ప గాఢత గల ప్రదేశంలోనికి వాయువులు లేక అణువులు చలించుట”.

ద్రవాభిసరణ
1. “అల్ప గాఢత గల ప్రదేశం నుండి అధిక గాఢత గల ప్రదేశంలోనికి భేదక పారగమ్య త్వచం ద్వారా నీరు రవాణా అగుట”.

ప్రశ్న 4.
అపోప్లాస్ట్, సింప్లాస్ట్ అంటే ఏమిటి ? [T.S. Mar. ’17, ’15]
జవాబు:
మొక్క దేహం నిండా ప్రక్కప్రక్కన ఆనుకుని ఉన్న కణ కవచాలు అవిచ్ఛిన్నంగా ఏర్పడి ఉన్న స్థితిని అపోప్లాస్ట్ అంటారు. దీనిలో నీరు కణత్వచాన్ని దాటదు. ఇది చురుకుగా జరుగుతుంది.

మొక్క దేహంలో కణానికి, కణానికి మధ్య ఏర్పడి ఉన్న ప్రొటోప్లాస్టీ అంతర్జాల వ్యవస్థను సింప్లాస్ట్ అంటారు. దీనిలో నీరు కణత్వచాన్ని దాటి లోపలికి చేరుతుంది. ఇది నెమ్మదిగా జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 5.
బాష్పోత్సేకానికి, బిందుస్రావానికి మధ్య భేదమేమిటి ? [A.P. Mar. ’17]
జవాబు:
బాష్పోత్సేకము

1. మొక్క వాయుగత భాగాలలోని సజీవ కణజాలాల నుంచి నీరు ఆవిరిరూపంలో వాతావరణంలోకి కోల్పోయే ప్రక్రియ.
2. ఇది నియంత్రిత చర్య కాదు.
3. ఇది సాధారణంగా పగలు జరుగును.

బిందుస్రావం

1. నీరు నీటిబిందువుల రూపంలో వాతావరణంలోకి కోల్పోయే ప్రక్రియ.
2. ఇది నియంత్రిత చర్య.
3. ఇది రాత్రివేళల్లో జరుగుతుంది.

ప్రశ్న 6.
మొక్కల దారువు ద్వారా జరిగే ద్రవోద్గమానికి కారణమయ్యే కారకాలు ఏవి ? [T.S. Mar. ’17]
జవాబు:
సంసంజనము: నీటి అణువుల మధ్య ఉన్న పరస్పర ఆకర్షణ.
అంజనము: దారుకణాల ఉపరితలాలకు, నీటి అణువులకు మధ్య ఉన్న ఆకర్షణ.
బాష్పోత్సేకర్షణ: నీటిని పైకి తోయగల తోపుడు బలం.

ప్రశ్న 7.
మొక్కల కణాలలో జరిగే రవాణా సంబంధించి వినియోగ కేంద్రం, ఉత్పత్తి కేంద్రంగా పనిచేసేవి ఏవి ?
జవాబు:
వినియోగ కేంద్రము : మైటోఖాండ్రియా మొక్కకు అవసరమైనప్పుడు శక్తిని అందిస్తుంది.
ఉత్పత్తి కేంద్రము: ఆహార పదార్థాలను తయారుచేసే భాగము హరిత రేణువు.

ప్రశ్న 8.
బాష్పోత్సేకం రాత్రివేళల్లో జరుగుతుందా ? ఉదాహరణ ఇవ్వండి.
జవాబు:
జరుగుతుంది. రసయుత మొక్కలలో పత్రరంధ్రాలు పగలు మూసుకుని రాత్రులందు తెరుచుకుంటాయి. వీటిలో రాత్రిపూట బాష్పోత్సేకం జరుగుతుంది. ఉదా : బ్రయోఫిల్లమ్, కాక్టై.

ప్రశ్న 9.
పత్రరంధ్రాలు తెరుచుకునే, మూసుకునే సమయాలలో రక్షక కణాలు pH లను పోల్చండి.
జవాబు:
పత్రరంధ్రాలు తెరుచుకునే సమయంలో రక్షక కణాల pH(7) పెరుగుతుంది.
పత్రరంధ్రాలు మూసుకునే సమయంలో రక్షక కణాల pH(5) తగ్గుతుంది.

ప్రశ్న 10.
బాష్పోత్సేకం వల్ల జరిగే నష్టం సంబంధించి C₃ మొక్కల కంటే C₄ మొక్కలు ఎక్కువ సామర్థ్యం కలిగి ఉంటాయి. ఎందుకు ?
జవాబు:
ఒక C₄ మొక్క, C₃ మొక్క కర్బన స్థాపన చేసినప్పుడు కోల్పోయే నీటిలో సగం మాత్రమే కోల్పోతుంది మరియు రెట్టింపు కర్బన స్థాపన చూపుతుంది.

ప్రశ్న 11.
రవాణా సంతృప్తత అంటే ఏమిటి ? ఇది సులభతర విసరణను ఎలా ప్రభావితం చేస్తుంది ?
జవాబు:
ప్రొటీన్ వాహకాలు అన్ని ఉపయోగించబడినప్పుడు రవాణా చర్యవేగం గరిష్ఠ స్థాయికి చేరుటను రవాణా సంతృప్తత అంటారు. సులభతర విసరణ చాలా విశిష్టమైనది. ఇది కావలసిన పదార్థాలను మాత్రమే కణంలోకి చేరడానికి అనుమతిస్తుంది.

ప్రశ్న 12.
నీటి ఎద్దడి ఉన్న పరిస్థితులలో ABA పత్రరంధ్రాలు మూసివేతను ఎలా కలిగిస్తుంది ?
జవాబు:
నీటి ఎద్దడి పరిస్థితులలో ABA అనే సహజ బాష్పోత్సేక నిరోధకము రక్షక కణాల నుంచి K⁺ అయానులను బయటకు పంపిస్తుంది. దీనివల్ల రక్షక కణాలు ముడుచుకొని పత్రరంధ్రం మూసుకుంటుంది.

ప్రశ్న 13.
బఠాణీ గింజలకు, గోధుమ గింజలకు ఉన్న నిపాన సామర్థ్యాలను సరిపోల్చండి. [T.S. Mar. ’16]
జవాబు:
ప్రొటీనులకు నిపాన సామర్థ్యం ఎక్కువగా ఉంటుంది. గోధుమ గింజలలో ఉన్న కార్బోహైడ్రేటులకు తక్కువ నిపాన సామర్థ్యం ఉంటుంది. అందువల్ల ప్రొటీనులుగల బఠాణీ గింజలు, కార్బోహైడ్రేటులుగల గోధుమ గింజలకంటే ఎక్కువ నిపానము చూపుతాయి.

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
నీటిశక్మంను నిర్వచించి, వివరించండి.
జవాబు:
నీటి యొక్క రసాయన శక్మంను నీటిశక్మం అంటారు. ఇది చర్యకు లభ్యమయ్యే శక్తిని లేదా చలనాన్ని కొలవడానికి తోడ్పడుతుంది. దీనిని గ్రీకు సంకేతం (psi) తో సూచిస్తారు. దీని పీడన ప్రమాణాలు పాస్కల్స్ (pa) లో వ్యక్తీకరిస్తారు. ద్రావితశక్మం, పీడనశక్మం అనే అంశాలు నీటిశక్మాన్ని నిర్థారిస్తాయి.
మొక్కలలో రవాణా
a) ద్రావితశక్మం : శుద్ధమైన నీటిలో ఏదైనా ద్రావితాన్ని కరిగించినప్పుడు, ఆ ద్రావణంలోని నీటి అణువుల సంఖ్య, నీటి గాఢత తగ్గిపోయి నీటిశక్మం తగ్గుతుంది. ద్రావితాన్ని కలుపుతున్న కొద్ది నీటి శక్మంలో ఏర్పడుతున్న తగ్గుదలను ద్రావితశక్మం అంటారు. దీనిని Vs గుర్తుతో (T) సూచిస్తారు. దీని విలువ ఎప్పుడూ ఋణాత్మకంగా ఉంటుంది.

b) పీడనశక్మం : మొక్క కణంలోకి నీరు విసరణ చెందినప్పుడు మొక్క వ్యవస్థలో పీడనం వృద్ధి చెందుతుంది. దీనివల్ల కణ కవచం ఒత్తిడికి లోనై ఫలితంగా కణం స్పీతం చెందుతుంది. నీరు ప్రవేశించటం వల్ల స్పీతకణంలో ఎంతవరకు నీటి శక్మం వృద్ధి చెందుతుందో ఆ పీడనాన్ని పీడనశక్మం అంటారు. దీనిని ‘p’ గుర్తుతో సూచిస్తారు. దీని విలువ ధనాత్మకంగా ఉంటుంది.

ψ = π + p or ψ = ψ_s + ψ_p; ψ = – + +

ప్రశ్న 2.
సులభతర విసరణపై లఘుటీకాలను వ్రాయండి.
జవాబు:
విసరణ వేగం పదార్థం పరిమాణాన్ని బట్టి ఉంటుంది. కావున చిన్న పరిమాణం గల పదార్థం ఎక్కువ వేగంగా విసరణ చెందుతుంది. ఒక త్వచం ద్వారా ఏ పదార్థమైనా విసరణ చెందాలంటే త్వచ ముఖ్యాంశమైన లిపిడ్ ద్రావణీయతపై ఆధారపడి ఉంటుంది. లిపిడ్లో కరిగిపోయే పదార్థాలు త్వచం ద్వారా ఎక్కువ వేగం విసరణ చెందుతాయి. ఏఏ పదార్థాలు జలాకర్షక ప్రోస్థటిక్ సముదాయాన్ని కలిగి ఉంటాయో, అవి త్వచం ద్వారా సులభంగా ప్రయాణించలేవు. త్వచ ప్రొటీన్లు కొన్ని క్రియాశీల స్థానాలను ఏర్పరచి త్వచం ద్వారా అట్టి పదార్థాల రవాణాను సులభతరం చేస్తాయి. ఇవి గాఢతా ప్రవణత కల్పించవు. అయితే త్వచ ప్రొటీన్ల సహాయంతో విసరణ జరగాలంటే అంతకు ముందే గాఢతా ప్రవణత ఏర్పడి ఉండాలి. అందువల్ల దీనిని సులభతర విసరణ అంటారు. ఇది చాలా విశిష్టమైనది. ఇది కావలసిన పదార్థాలను మాత్రమే కణంలోకి చేరడానికి అనుమతిస్తుంది. ప్రొటీను పక్క గొలుసులతో చర్య జరిపే నిరోధకాలకు ఈ చర్య సూక్ష్మగ్రాహ్యత చూపుతుంది.

కొన్ని వాహక ప్రొటీనులు రెండు రకాల అణువులు కలిసి చలనం చెందినప్పుడు మాత్రమే విసరణ కలిగిస్తాయి. సింపోర్ట్ రెండు రకాల అణువులు ఒకే దిశలో త్వచం ద్వారా ప్రయాణిస్తాయి. కాని ఆంటిపోర్ట్లో ఇవి వ్యతిరేక దిశలో ప్రయాణిస్తాయి. ఒక అణువు మరో అణువుతో ప్రమేయం లేకుండా స్వతంత్రంగా త్వచం ద్వారా ప్రయాణిస్తే దానిని యూనిపోర్ట్ అంటారు.

ప్రశ్న 3.
కణద్రవ్య సంకోచం అంటే ఏమిటి ? మన జీవితంలో దాని ఉపయోగమేమిటి ? [A.P. Mar. ’16]
జవాబు:
కణమును అధిక గాఢత గల ద్రావణంలో ఉంచితే, కణం నుండి నీరు బయటకు వెళ్ళిపోయి కణత్వచం కవచం నుండి విడిపోయి కణద్రవ్యం కుచించుకు పోతుంది. దీనిని కౌశిక ద్రవ్య సంకోచం అంటారు. కణద్రవ్యంలోని నీరు, తర్వాత రిక్తికలోని నీరు బయటకు వెళుతుంది. ఈ విధంగా కణంలోని నీరు విసరణ ద్వారా తొలగిపోవడం వల్ల జీవపదార్థం కవచం నుండి విడిపోయి ముడుచుకుంటుంది. ఈ ప్రక్రియ ముందుగా కణకవచం మూలల్లో ప్రారంభమవుతుంది. ఈ దశను ప్రారంభ కణద్రవ్య సంకోచం అంటారు. కావున సాధారణ జీవకణాలు అధిక గాఢత గల ద్రావణంలో ఉంచినప్పుడు ‘శుధం’ చెందుతాయి. మన నిజ జీవితంలో నిల్వ చేసిన పచ్చళ్ళు, ఎండిన ఉప్పుచేపలు, ఉప్పుపట్టిన మాంసం వంటివి ఆచరణీయ ఉదాహరణలు.

ప్రశ్న 4.
ఎత్తయిన వృక్షాలలో ద్రవోద్గమం ఎలా జరుగుతుంది ? [A.P. & T.S. Mar. ’15]
జవాబు:
గురుత్వాకర్షణ శక్తికి వ్యతిరేకంగా దారువు ద్వారా జరిగే నీటి ఊర్థ్వ చలనాన్ని ద్రవోద్గమము అంటారు. బాష్పోత్సేకం వల్ల పనిచేసే ద్రవోద్గమము, నీటి భౌతిక ధర్మాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. అవి :

1. సంసంజనము : నీటి అణువుల మధ్య ఉన్న పరస్పర ఆకర్షణ.
2. అసంజనము : దారుకణాల ఉపరితలాలు, నీటి అణువులకు మధ్య ఉన్న ఆకర్షణ.
3. బాష్పోత్సేక కర్షణ : నీటిని పైకి తోయగల తోపుడు బలం. ఈ ధర్మాలు నీటికి అధిక తన్యతా బలాన్ని, అధిక కేశికా బలాన్ని కలిగిస్తాయి. మొక్కలలో దారుకణాలు,

దారునాళాలు అతి సన్నని అవకాశిక కలిగి కేశనాళికల వలె పనిచేసి నీటిని కేశికాబలంతో లాగుతాయి. పత్ర రంధ్రాల నుంచి నీరు ఆవిరవుతున్న కొద్ది కణాలపై పలుచని నీటిపొర అవిచ్ఛిన్నంగా ఏర్పడి ఉండటం వల్ల నీటి అణువులు ఒకదానివెంట మరొకటి ఆకర్షింపబడుతూ నీటి స్థంభం దారువు నుంచి పత్రంలోకి లాగబడుతుంది. అంతేకాక బయటి వాతావరణంలో నీటి ఆవిరి తక్కువగా ఉండుట వల్ల నీరు పరిసర గాలిలోకి విసరణ చెందుతుంది. దీనివల్ల బాష్పోత్సేక కర్షణ ఏర్పడుతుంది. బాష్పోత్సేకం వల్ల జనించే బలం దారువులో నీటి స్థంభాన్ని 130 మీటర్లు ఎత్తుకు తోడడానికి కావలసిన పీడనాన్ని కల్పిస్తుంది.

ప్రశ్న 5.
మొక్కలలో పీడన ప్రవాహం పరికల్పన విధానంలో జరిగే చక్కెరల స్థానాంతరణను వర్ణించండి.
జవాబు:
ఉత్పత్తి కేంద్రం నుండి వినియోగ కేంద్రానికి చక్కెరల స్థానాంతరణను వివరించే యాంత్రికంను పీడన ప్రవాహ పరికల్పన అంటారు. కిరణజన్య సంయోగక్రియ ద్వారా ఉత్పత్తి కేంద్రంలో గ్లూకోస్ సంశ్లేషణ జరిగి అది సూక్రోస్గా మార్పు చెందుతుంది. పిదప సూక్రోస్ సహకణాలలోనికి ప్రవేశించి తుదకు సజీవ ఛాలనీ నాళాలలోనికి సక్రియా విధానంలో రవాణా చెందుతుంది. ఉత్పత్తి కేంద్రాలలోని కణాలలో ఆహారం ఉత్పత్తి వల్ల అక్కడ ఉన్న పోషక కణజాలంలో అధిక గాఢ పరిస్థితులు ఏర్పడతాయి. దీంతో “పక్కనున్న దారువులోని నీరు ద్రవాభిసరణ చర్య ద్వారా పోషక కణజాలంలోకి చేరుతుంది. ఫలితంగా ద్రవాభిసరణ పీడనం పెరిగి పోషక కణజాలంలోనికి ద్రవం తక్కువ పీడనాలు ఉన్నవైపు చలిస్తుంది.

పోషక కణజాలం నుంచి సూక్రోస్ వెలుపలికి రావడానికి, చక్కెరను వినియోగించి దీని శక్తిగా లేక పిండిగా మార్చే కణాలలో చేరడానికి సక్రియా రవాణా జరగాలి. ఈ విధంగా చెక్కరలు తొలగింపబడినప్పుడు ద్రవాభిసరణ పీడనం తగ్గి నీరు పోషక కణజాలం నుండి బహిస్సరణ చెందుతుంది.

దీనిని వివరించడానికి ముంచ్ ఒక ప్రయోగం జరిపారు. దానిలో ఆయన A, B అను రెండు ఆస్మామీటర్లు తీసుకొని, ‘B’ లో చక్కెర ద్రావణం, ‘A’ లో మంచినీరు తీసుకుని రెండింటిని ‘C’ అను గాజు గొట్టంతో కలిపారు. తరువాత ‘A’ మరియు ‘B’ (Bulb)బల్బ్ ను ‘X’ మరియు ‘y’ అను నీటి తొట్టెలలో ఉంచి, వాటిని ‘Z’ అను గొట్టంతో కలిపారు. ద్రవాభిసరణ ప్రక్రియ వల్ల నీరు ‘Y’ నుండి ‘B’ లోనికి, ‘B’ నుండి ‘C’ ద్వారా ‘A’ లోనికి, ‘A’ నుండి ‘X’ లోనికి చివరగా ‘X’ నుండి ‘y’ లోనికి ‘Z’ ద్వారా గాఢతలు సమానం అయ్యేంతవరకు రవాణా అవుతుంది. ఈ ప్రయోగంలో ‘B’ Bulb ను ఉత్పత్తి కేంద్రంగాను, ‘A’ Bulb ను వినియోగ కేంద్రం గాను, ‘C’ ను పోషక కణజాలముతోను ‘X’, ‘Y’ నీటి తొట్టెలను దారువుతోను పోల్చవచ్చు.

ప్రశ్న 6.
“బాష్పోత్సేకం అవశ్యకమైన అనర్థం” వివరించండి. [A.P. Mar. ’17; T.S. Mar. ’16 Mar. ’14]
జవాబు:
బాష్పోత్సేకం వల్ల ప్రయోజనాలు, నష్టాలు గలవు. అవి : ప్రయోజనాలు :

1. నీటి నిష్క్రియా శోషణకు సహకరిస్తుంది.
2. సమూహ ప్రవాహ యాంత్రికం ద్వారా ఖనిజ లవణాల శోషణకు సహకరిస్తుంది.
3. ద్రవోద్గమానికి కావలసిన కర్షణను ఇస్తుంది.
4. బాష్పీభవన శీతలీకరణ ద్వారా పత్ర ఉపరితలాన్ని చల్లబరుస్తుంది.
5. కణాలకు స్ఫీతస్థితిని కలిగించి ఆకారాన్ని, నిర్మాణాన్ని తెలుపుతుంది.

నష్టాలు :

1. ఎక్కువ బాష్పోత్సేకం వల్ల కణాలు శుధః స్థితిలోకి మారి, పెరుగుదల తగ్గుతుంది.
2. ఎక్కువ బాష్పోత్సేకం వల్ల పత్రరంధ్రాలు మూసుకుపోయి వాయువుల వినిమయానికి ఆటంకం ఏర్పడుతుంది.
   కావున బాష్పోత్సేకంను ‘అవశ్యకమైన అనర్థం’ గా అభివర్ణిస్తారు.

ప్రశ్న 7.
బాష్పోత్సేకం, కిరణజన్య సంయోగక్రియ – ఒక సర్దుబాటు. వివరించండి.
జవాబు:
బాష్పోత్సేకానికి అనేక ప్రయోజనాలున్నాయి. అవి :

1. శోషణకు, రవాణాకు కావలసిన బాష్పోత్సేక కర్షణను సృష్టిస్తుంది.
2. కిరణజన్య సంయోగక్రియకు కావలసిన నీరు సరఫరా చేస్తుంది.
3. నేల నుంచి మొక్క భాగాలకు, ఖనిజాలను రవాణా చేస్తుంది.
4. బాష్పీభవన శీతలీకరణ ద్వారా పత్ర ఉపరితలాన్ని చల్లబరుస్తుంది.
5. కణాలకు స్ఫీతస్థితిని కలిగించి, ఆకారాన్ని, నిర్మాణాన్ని నిలుపుతుంది.

చురుకుగా కిరణజన్య సంయోగక్రియ జరుపుకుంటున్న మొక్కకు అసంతుష్టమైన నీటి ఆవశ్యకత ఉంటుంది. బాష్పోత్సేకం వల్ల వేగంగా జరిగే నీటినష్టం కారణంగా కిరణజన్య సంయోగక్రియకు నీరు అవధి కారకమై ఉంటుంది. వర్షాధార అరణ్యాలలో నీటివలయం వేరు నుంచి పత్రానికి, అక్కడి నుండి వాతావరణంలోకి తిరిగి మృత్తికలోకి నడుస్తుండటం వల్ల అధిక తేమ స్థితులు ఉంటాయి. C₄ మొక్కలు, C₃ మొక్కల కన్నా రెట్టింపు కర్బన స్థాపన సామర్థ్యాన్ని చూపుతాయి. కాని ఒక C₄ యొక్క C₃, మొక్క కర్బన స్థాపన చేసేటప్పుడు కోల్పోయే నీటిలో సగం మాత్రమే కోల్పోతుంది.

ప్రశ్న 8.
పత్ర రంధ్రాలు తెరుచుకునే, మూసుకునే యాంత్రికాన్ని వివరించండి. [T.S. Mar. ’15]
జవాబు:
పత్రరంధ్రాలు తెరుచుకునే, మూసుకునే యాంత్రిక విధానము : దీనిని వివరించటానికి 1974లో లెవిట్, K⁺ పంపు సిద్ధాంతాన్ని ప్రతిపాదించారు. దీని ప్రకారము కాంతి సమక్షంలో అనుబంధ కణాల నుండి రక్షక కణాలలోకి K⁺ అయానులు సంచయనమవుతాయి. దీనికి తోడుగా ప్రొటానులు బహిస్రవణ చెంది రక్షక కణాలు pH పెరుగుతుంది. K⁺ అయానులతోపాటు Cl^– అయానులు కూడ నిష్క్రియా అంతస్రవణ చెందుతాయి. దీనివల్ల రక్షక కణాల నీటి శక్మం పడిపోతుంది. ఫలితంగా రక్షక కణాలలోకి నీరు విసరణ చెంది స్పీతస్థితి కలుగుతుంది. వాటి వెలుపలి గోడలు వెలుపలగా వ్యాపించి రంధ్రం విశాలంగా తెరుచుకుంటుంది. రాత్రివేళలో, కాంతి లేనప్పుడు K⁺ మరియు Cl^– అయానులు రక్షక కణాల నుండి బయటకు వెళ్ళిపోతాయి. దీంతో రక్షక కణాల నీటిశక్మం పెరిగి వాటి నుంచి నీరు వెలుపలికి పోతుంది, ఫలితంగా పత్రరంధ్రం మూసుకుంటుంది.

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
ఎగువ, దిగువ రవాణాల విధానాల మధ్య భేదాన్ని వివరించండి.
జవాబు:
ఎగువ రవాణా
1. ప్రొటీన్లు పదార్థాల రవాణాను తక్కువ గాఢత నుంచి ఎక్కువ గాఢత దిశలో కలిగించే రవాణా.

దిగువ రవాణా
1. ప్రొటీన్లు పదార్థాల రవాణాను అధిక గాఢత నుండి తక్కువ గాఢత దిశలో కలిగించే రవాణా.

ప్రశ్న 2.
సామాన్య విసరణ, సులభతర విసరణల మధ్య భేదాలను వివరించండి.
జవాబు:
సామాన్య విసరణ
1. ఒక కణం నుంచి మరొక కణంలోకి (అధిక గాఢత) నుంచి అల్ప గాఢతలోకి) జరిగే చర్య.

సులభతర విసరణ
1. జలాకర్షక ప్రాస్థెటిక్ సముదాయాన్ని కల్గి ఉన్న పదార్థాలను త్వచ ప్రోటీన్లు త్వచం ద్వారా రవాణా చేయుట.

ప్రశ్న 3.
భిన్న గాఢతలున్న రెండు ద్రావణాలను కోడిగుడ్డు పొరతో వేరుచేస్తే ఏం జరుగుతుంది ? కారణం తెల్పండి.
జవాబు:
భిన్న గాఢతలున్న రెండు ద్రావణాలను కోడిగుడ్డు పొరతో వేరుచేసిన, ద్రావణము అల్ప గాఢత గల ప్రదేశం నుండి కోడిగుడ్డు పొర (ప్లాస్మాపొర) ద్వారా అధిక గాఢత గల ద్రావణంలోకి, రెండు గాఢతలు సమానమయ్యేటంత వరకు జరుగుతుంది. దీనిని ద్రవాభిసరణ అంటారు.

ప్రశ్న 4.
మొక్కలలో సాధారణంగా ఏ నీటి గమన పథం అధికం ? ఎందుకు ?
జవాబు:
మొక్కలలో సాధారణంగా నీటి గమన పథం అపోప్లాస్ట్ ద్వారా వేగంగా జరుగుతుంది. ఈ వ్యవస్థలో నీటి గమనానికి ఎటువంటి అవరోధాలు ఉండవు. నీరు, ఖనిజాల చలనం స్థూల ప్రవాహంలా ఉంటుంది. దీనికి బాష్పోత్సేకపు లాగుడు, నీటికి ఉన్న సంసంజన, అసంజన బలాలు కూడా తోడ్పడతాయి.

ప్రశ్న 5.
మైకోరైజా సాంగత్యం లేని పైనస్ విత్తనాలు మొలకెత్తవు. ఎందుకు ?
జవాబు:
శిలీంధ్రం, వేరు వ్యవస్థతో కలిపి ఏర్పడిన సహజీవన సాంగత్యాన్ని శిలీంధ్రమూలము (మైకోరైజా) అంటారు. శిలీంధ్రము వేరు చుట్టూ విస్తరించి, మొక్కకు నీరు, ఖనిజాలను అందిస్తుంది. పైనస్ మొక్కకు శిలీంధ్ర మూలాలతో అవికల్ప సంబంధం ఏర్పడి ఉంటుంది. అందువల్ల శిలీంధ్ర మూలాలు లేనిదే పైనస్ విత్తనాలు మొలకెత్తవు.

ప్రశ్న 6.
నీటి ఎద్దడి పరిస్థితులలో పత్రరంధ్రాలు ఎందుకు మూసుకుంటాయి ?
జవాబు:
నీటి ఎద్దడి సమయంలో ABA (అబ్సిసిక్ ఆమ్లము) అనే సహజ బాష్పోత్సేక నిరోధకం రక్షక కణాల నుంచి K⁺ అయానులను బయటకు పంపిస్తుంది. దీంతో రక్షక కణాలు ముడుచుకొని పత్రరంధ్రం మూసుకుంటుంది.

ప్రశ్న 7.
ఏకదళబీజ మొక్కలలో పత్రరంధ్రాల వితరణ ఎలా ఉంటుంది ?
జవాబు:
ఏకదళ బీజ మొక్కలలో పత్రరంధ్రాలు పత్రం యొక్క ఊర్ధ్వ, అధో బాహ్య చర్మాలలో సమానంగా ఉంటాయి. (ఉభయ పత్రరంధ్ర – సమానము)

ప్రశ్న 8.
పోషకకణజాలంలో చక్కెరలు ఏ రూపంలో రవాణా చెందుతాయి ?
జవాబు:
సూక్రోస్, ఇతర చక్కెరలు, హార్మోనులు మరియు అమైనో ఆమ్లాలు.

ప్రశ్న 9.
వేరు అంతశ్చర్మం అయాన్లను ఒకే దిశలో రవాణా చేయడానికి గల కారణం ఏమిటి ?
జవాబు:
వేరులోని వల్కలం లోపలి పొర అంతశ్చర్మము, సుబరిచ్చే ఏర్పడిన ‘కాస్పేరియన్ బద్దీల’ చే ఉండుట వల్ల నీటికి అయానులకు అపార గమ్యత చూపిస్తాయి. అయితే అయానులు వేరు పొరలలో అంతశ్చర్మంలోని వాహక కణాల ద్వారా రవాణా అవుతాయి.

ప్రశ్న 10.
చురుకుగా వృద్ధి చెందుతున్న మొక్కలో బెరడు వలయాన్ని ఒలిచేస్తే ఏమి జరుగుతుంది. ఎందుకు ?
జవాబు:
బెరడు వలయాన్ని వలిచిన పై భాగము ఉబ్బుతుంది. దీనికి కారణము ఆహార పదార్థాల రవాణా ఆగిపోవడం. దీనిని బట్టి ఆహార పదార్థాల రవాణా పోషక కణజాలం ద్వారా జరుగుతుందని చెప్పవచ్చు.

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 10th Lesson అసంపూర్తి రికార్డుల నుంచి ఖాతాలు (ఒంటి పద్దు విధానం) Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 10th Lesson అసంపూర్తి రికార్డుల నుంచి ఖాతాలు (ఒంటి పద్దు విధానం)

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
ఒంటిపద్దు అకౌంటింగ్ విధానము అంటే ఏమిటి ?
జవాబు:
వ్యాపార వ్యవహారములను జంటపద్దు నియమాలు పాటించకుండా ఖాతా పుస్తకాలలో రాసినట్లయితే దానిని అసంపూర్తి రికార్డుల నుండి ఖాతాలు లేదా ఒంటి పద్దు విధానము అంటారు. వ్యాపార వ్యవహారములను జంటపద్దు విధానములో వ్రాయరు. ఈ పద్ధతిలో కేవలం ఋణగ్రస్తుల, ఋణదాతల వ్యక్తిగత ఖాతాలను మాత్రమే వ్రాస్తారు. ‘ వాస్తవిక నామమాత్రపు ఖాతాలను తయారు చేయరు. వ్యవహారానికి సంబంధించిన ఒక అంశమునే నమోదు చేయడం వలన దీనిని “అసంపూర్తి రికార్డుల నుంచి ఖాతాలు లేదా ఒంటిపద్దు విధానము” అంటారు.

ప్రశ్న 2.
ఒంటిపద్దు విధానాన్ని నిర్వచించండి.
జవాబు:
“జంటపద్దు నియమాలను పాటించకుండా నిర్వహించే బుక్ కీపింగ్ విధానాన్ని అసంపూర్ణ రికార్డుల నుంచి ఖాతాలు అని ఆర్.ఎన్. కార్టర్ నిర్వచించినాడు.

ప్రశ్న 3.
ఒంటిపద్దు విధానము వలన ప్రయోజనాలను వ్రాయండి.
జవాబు:
ఒంటిపద్దు విధానం వలన కలిగే ప్రయోజనాలు :

1. ఈ పద్ధతిలో ఖాతా పుస్తకాలలో వ్యవహారములను సులభముగా నమోదు చేయవచ్చును.
2. జంటపద్దు విధానము కంటే ఒంటిపద్దు విధానము తక్కువ ఖర్చుతో నిర్వహించుకోవచ్చును.
3. తక్కువ సంఖ్యలో వ్యాపార వ్యవహారాలను నిర్వహించే సంస్థలకు ఈ పద్ధతి అనుకూలమైనది.
4. ఈ విధానాన్ని సులభముగా అర్థము చేసుకొనవచ్చును. అకౌంటింగ్ పరిజ్ఞానము లేనివారు కూడా ఈ పద్ధతిని పాటించవచ్చును.
5. లాభనష్టాలను చాలా సులభముగా లెక్కించవచ్చును.

ప్రశ్న 4.
ఒంటిపద్దు విధానము యొక్క లక్షణాలను క్లుప్తంగా వ్రాయండి.
జవాబు:
ఒంటిపద్దు విధానము యొక్క లక్షణాలు :

1. వ్యవహారములను నమోదు చేయడానికి ఇది అశాస్త్రీయమైన పద్ధతి.
2. ఈ పద్ధతిలో వ్యక్తిగత ఖాతాలను మాత్రమే నమోదు చేస్తారు.
3. వాస్తవిక, నామమాత్రపు ఖాతాలను తయారుచేయరు.
4. సాధారణముగా నగదు పుస్తకములో నగదు వసూళ్ళు, చెల్లింపులతో పాటు వ్యక్తిగత వ్యవహారాలు కూడా నమోదు చేస్తారు.
5. అన్ని వ్యాపార సంస్థలో ఖాతాపుస్తకాల నిర్వహణలో ఏకరూపత ఉండదు.
6. ఈ పద్ధతి సొంత వ్యాపార సంస్థలకు భాగస్వామ్య వ్యాపారాలకు అనుకూలముగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 5.
వ్యవహారాల నివేదికకు, ఆస్తి-అప్పుల పట్టీలకు గల వ్యత్యాసాలను వివరించండి.
జవాబు:
వ్యవహారాల నివేదికకు, ఆస్తి-అప్పుల పట్టీకి మధ్య తేడాలు:

ప్రశ్న 6.
ఒంటిపద్దు విధానములో లాభాలను ఏ విధముగా లెక్కిస్తారు ?
జవాబు:
ఒంటిపద్దు విధానములో ఒక సంస్థ నిర్ణీత కాలములో ఆర్జించిన లాభనష్టాలను కనుక్కోవడానికి ప్రారంభపు ముగింపు మూలధనాలను పోలుస్తారు. ప్రారంభపు మూలధనాన్ని ప్రారంభ వ్యవహార నివేదిక ద్వారా, ముగింపు మూలధనాన్ని ముగింపు వ్యవహార నివేదిక ద్వారా కనుక్కుంటారు. ముగింపు మూలధనానికి యాజమాని సొంతవాడకాలను కలిపి, అదనపు మూలధనాన్ని, ప్రారంభపు మూలధనాన్ని తీసివేస్తారు. ఈ తేడాను సంస్థ ఆర్జించిన లాభము లేదా నష్టముగా పరిగణిస్తారు.

ప్రశ్న 7.
ఒంటి పద్దు విధానానికి గల పరిమితులను క్లుప్తముగా వివరించండి.
జవాబు:
ఒంటి పద్దు విధానమునకు గల పరిమితులు :

1. ఈ విధానములో వ్యాపార వ్యవహారములోని రెండు అంశాలలో ఒక అంశాన్ని మాత్రమే నమోదు చేస్తారు. కాబట్టి ఇది అసమగ్రమైన, అసంపూర్ణమైన అకౌంటింగ్ విధానము.
2. వ్యాపార వ్యవహారములోని రెండు అంశాలు నమోదు చేయని కారణముగా అంకణాను తయారు చేయలేరు.
3. నామమాత్రపు ఖాతాలను వ్రాయకుండా వదిలివేయడం వలన లాభనష్టాల ఖాతాను తయారుచేయలేరు.
4. వాస్తవిక ఖాతాలను వదిలి వేయడం వలన సంస్థ యొక్క ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని తయారు చేయలేరు. ఆర్థిక పరిస్థితి తెలియదు.
5. అంతర్గత తనిఖీ లేకపోవడం వలన మోసాలు, దోషాలు జరుగుటకు అవకాశము ఉన్నది.
6. ఒంటిపద్దు విధానం ప్రకారం ఖాతాలు నిర్వహించడం వలన వ్యాపార సంస్థలు తమ వ్యాపార గుడ్విలు శాస్త్రీయముగా లెక్కించలేరు.

ప్రశ్న 8.
ఒంటిపద్దు విధానానికి, జంటపద్దు విధానానికి గల తేడాలు వ్రాయండి.
జవాబు:
ఒంటిపద్దు విధానానికి, జంటపద్దు విధానానికి గల వ్యత్యాసాలు.

TEXTUAL EXERCISES

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది వివరాల ఆధారంగా ఒక వర్తకుడు ఆర్జించిన లాభాన్ని లెక్కించండి.
సంవత్సరపు ప్రారంభపు మూలధనము ₹ 7,500
సంవత్సరపు ముగింపు మూలధనము ₹ 10,000
సాధన.

ప్రశ్న 2.
ఒక వ్యాపార సంస్థ యొక్క లాభం లేదా నష్టాన్ని లెక్కించండి.
ప్రారంభపు మూలధనము ₹ 15,000
ముగింపు మూలధనము ₹ 14,000
సాధన.

ప్రశ్న 3.
తప్పిపోయిన విలువను కనుగొనుము.
ప్రారంభపు మూలధనం ₹ 36,000
ముగింపు మూలధనం ₹ 9,400
ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 32,200
సొంతవాడకాలు ₹ 2,800
సాధన.

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింది వివరాల ఆధారంగా లాభాన్ని లెక్కించండి.
సంవత్సరపు ప్రారంభపు మూలధనము ₹ 40,000
సంవత్సరపు ముగింపు మూలధనము ₹ 45,000
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 5,000
ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 2,500
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 5.
ఈ క్రింది వివరాల ఆధారంగా లాభాన్ని లెక్కించండి.
సంవత్సరపు ప్రారంభపు మూలధనము ₹ 60,000
సంవత్సరపు ముగింపు మూలధనము ₹ 67,500
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 7,500
ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 3,750
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 6.
ఒంటిపద్దు విధానములో తన పుస్తకాలను నిర్వహిస్తున్న వ్యాపారస్తుడి లాభాన్ని లెక్కించండి.
31-12-2014 అప్పులపై ఆస్తుల మిగులు ₹ 26,150
సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 7,500
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 4,800
01-01-2014 అప్పులపై ఆస్తుల మిగులు ₹ 15,000
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 7.
ఈ క్రింది వివరాల నుండి లాభనష్టాల నివేదికను తయారుచేయండి.
సాధన.
1) ముగింపు మూలధనం ₹ 2,00,000
2) ప్రారంభపు మూలధనం ₹ 1,20,000
3) సొంత వాడకాలు ₹ 30,000
4) అదనపు మూలధనం ₹ 50,000
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 8.
గోపాల్ తన పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానములో రాస్తాడు. క్రింది వివరాల నుండి అతని లాభాన్ని లెక్కించండి.
01-04-2013 నాటి మూలధనం ₹ 38,000
31-3-2014 నాటి మూలధనం ₹ 44,000
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 14,000
సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 8,000
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 9.
జీవన్ తన పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానములో రాస్తాడు. క్రింది వివరాల నుండి అతని లాభాన్ని లెక్కించండి.
01-04-2013 నాటి మూలధనం ₹ 48,000
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 15,000
31-03-2014 నాటి మూలధనం ₹ 54,000
సంవత్సరంలో అదనపు మూలధనం ₹ 9,000
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 10.
రమేష్ తన వ్యాపారాన్ని 01.04.2013 35,000 మూలధనంతో ప్రారంభించినాడు.
31.03.2014 న అతని స్థితిగతులు క్రిందివిధంగా ఉన్నాయి.
ఫర్నిచర్ ₹ 2,000
చేతిలో నగదు ₹ 10,000
యంత్రాలు ₹ 18,000
ఋణదాతలు ₹ 5,000
బుణగ్రస్తులు ₹ 20,000
చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 3,000
పై ఆర్థిక సంవత్సరంలో రమేష్ ₹ 6,000 అదనంగా పెట్టుబడి పెట్టి ₹12,000 సొంతానికి వాడుకొన్నాడు. పై వివరాల నుంచి 31.03.2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదికను తయారుచేయండి.
సాధన.
31 – 03 – 2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31 – 03 – 2014 తో అంతమయ్యే కాలానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 11.
మిస్టర్ హర్ష తన పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానంలో రాస్తాడు. అతడు అందించిన వివరాల ప్రకారం
లాభనష్టాల నివేదికను లెక్కించండి.
01-04-2013 నాటి మూలధనం ₹ 8,000
31-03-2014 నాటి మూలధనం ₹ 9,500
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 2,000
సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 1,500
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 12.
మిస్టర్ గణేష్ తన ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానములో నిర్వహిస్తున్నాడు.
01-04-2013 నాటి మూలధనం ₹ 40,000
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 15,000
31-3-2014 నాటి మూలధనం ₹ 45,000
క్రొత్తగా ప్రవేశపెట్టిన మూలధనం 6,000
పై వివరాల నుండి గణేష్కు వచ్చిన లాభం లేదా నష్టాన్ని లెక్కించండి.
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 13.
మిస్టర్ X తన పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానములో రాస్తున్నాడు. అతడు అందించిన వివరాల ప్రకారము లాభాన్ని లెక్కించండి.
31-03-2014 నాటి మూలధనం ₹ 80,000
1-04-2013 నాటి మూలధనం ₹ 70,000
2013-2014 సంవత్సరానికి ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 4,000
సంవత్సరంలో సొంతవాడకాలు ₹ 3,000
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 14.
ఈ క్రింది వివరాల ఆధారంగా 01-01-2014 నాటి రాజు యొక్క మూలధనమును లెక్కించండి.
చేతిలో నగదు ₹ 20,000
భవనాలు₹ 80,000
బ్యాంకులో నగదు ₹ 80,000
ప్లాంట ₹ 1,20,000
ఋణగ్రస్తులు ₹ 1,20,000
ఋణదాతలు ₹ 60,000
సరుకు ₹ 60,000
చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 20,000
సాధన.
1-01-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

ప్రశ్న 15.
మిస్టర్ మెహతా అనే రెడీమేడ్ దుస్తుల వ్యాపారి ఏప్రిల్ 1, 2013 న ₹50,000 మూలధనంతో వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించినాడు. అతడు తన వ్యాపార ఖాతాలను ఒంటిపద్దు విధానంలో రాస్తున్నాడు. ఆ సంవత్సరంలో ₹ 15,000 లను అదనపు మూలధనంగా ప్రవేశపెట్టి ₹ 10,000 లను సొంతానికి వాడుకొన్నాడు. మార్చి 31, 2014 న అతని ఆస్తులు, అప్పులు క్రిందివిధంగా ఉన్నాయి.
ఋణదాతలు ₹ 90,000;
ఋణగ్రస్తులు ₹ 1,25,600;
సరుకు ₹ 24,750;
బ్యాంకులో నగదు ₹ 24,980.
ముగింపు వ్యవహారాల నివేదికను తయారుచేసి, లాభనష్టాలను లెక్కించండి.
సాధన.
మార్చి 31, 2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 16.
మిస్టర్ జె. తన ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానంలో రాస్తాడు. అతడు వ్యాపారాన్ని 1 జనవరి 2014 న కే 20,000 మూలధనంతో ప్రారంభించినాడు. 31.12.2014 న అతని స్థితిగతులు క్రిందివిధంగా ఉన్నాయి.
ఆస్తులు: చేతిలో నగదు ₹ 500, బ్యాంకులో నగదు ₹ 1,000, ఫర్నిచర్ ₹ 2,500, ప్లాంటు ₹ 10,000, వివిధ ఋణగ్రస్తులు ₹ 5,000, సరుకు ₹ 9,000 మరియు వసూలు బిల్లులు ₹ 1,000.
అప్పులు : వివిధ ఋణదాతలు ₹ 4,000, చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 500 మరియు చెల్లించవలసిన ఖర్చులు ₹ 500.
జె. సంపాదించిన లాభనష్టములను లెక్కించండి.
సాధన.
31-12-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 తో అంతమయ్యే కాలానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 17.
మిస్టర్ రవికుమార్ తన ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానంలో రాస్తాడు. 31 డిసెంబర్ 2013 న అతని వ్యాపార స్థితిగతులు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి.
బ్యాంకులో నగదు ₹ 3,000, సరుకు ₹ 20,000; ఋణగ్రస్తులు ₹ 30,000, యంత్రాలు ₹ 50,000 మరియు ఋణదాతలు ₹ 25,000.
31, డిసెంబర్ 2014 న అతని స్థితి క్రింది విధంగా ఉంది. బ్యాంకులో నగదు ₹ 4,000; సరుకు ₹ 25,000; ఋణగ్రస్తులు ₹ 45,000, యంత్రాలు ₹ 50,000 మరియు ఋణదాతలు ₹ 25,000. సంవత్సర కాలంలో ₹ 10,000 అను అదనపు మూలధనంగా ప్రవేశపెట్టి నెలకు ₹ 3,000 లను సొంతానికి వాడుకొన్నాడు.
పై వివరాల నుండి 31 డిసెంబర్ 2014 న అంతమయ్యే సంవత్సరానికి మిస్టర్ రవికుమార్ లాభ నష్టాలను లెక్కించండి.
సాధన.
31-12-2013 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

డిసెంబరు 31, 2014 నాటి లాభ నష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 18.
క్రింది వివరాల ఆధారంగా 31 డిసెంబర్ 2014 నాటి లాభ నష్టాల నివేదికను తయారుచేయండి.


సంవత్సర కాలంలో అదనంగా ప్రవేశపెట్టిన మూలధనం 3,000 నెలకు 750 చొప్పున సొంతానికి వాడుకున్నాడు.
సాధన.
1-1-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 నాటి లాభ నష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 19.
ఒక వర్తకుడు తన ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానంలో రాస్తున్నాడు. 31 డిసెంబర్ 2013న అతని వ్యాపార స్థితిగతులు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి. బ్యాంకులో నగదు 9,000, సరుకు 60,000, ఋణగ్రస్తులు ₹ 90,000 యంత్రాలు ₹ 1,50,000 మరియు ఋణదాతలు ₹ 69,000.
31డిసెంబర్ 2014 న అతని స్థితి క్రింది విధంగా ఉంది.
బ్యాంకులో నగదు ₹ 12,000, సరుకు ₹ 75,000, ఋణగ్రస్తులు ₹ 1,35,000, యంత్రాలు ₹ 1,35,000 మరియు ఋణదాతలు ₹ 75,000.
ఆ సంవత్సరంలో వర్తకుడు ₹ 30,000 లను అదనపు మూలధనాన్ని ప్రవేశపెట్టినాడు. నెలకు < 900 చొప్పున సొంతానికి వాడుకున్నాడు. పై వివరాల నుండి 31 డిసెంబర్ 2014తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి వర్తకుని లాభనష్టాల నివేదికను తయారుచేయండి.
సాధన.
31-12-2013 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 నాటి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 20.
మిస్టర్ వెల్ అనే వ్యాపారస్తుడి ఆస్తులు మరియు అప్పులు 01-01-2014 మరియు 31-12-2014 న క్రింది విధంగా ఉన్నాయి.

క్రింది సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత అతని లాభనష్టాలను కనుక్కోండి. ప్రారంభ మూలధనంపై 5% వడ్డీ, సొంత వాడకాలపై 6% వడ్డీని ఏర్పాటు చేయాలి.
సాధన.
1-1-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-12-2014 లో అంతమయ్యే కాలానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 21.
విజయ్ అనే వర్తకుడు 01 ఏప్రిల్ 2013న తన వ్యాపారాన్ని ₹ 30,000 ల మూలధనంతో ప్రారంభించినాడు. సంవత్సరాంతంలో అతని పరిస్థితి క్రిందివిధంగా ఉంది.
ఋణదాతలు ₹ 7,500, ఋణగ్రస్తులు ₹ 6,000, బ్యాంకులో నగదు ₹ 12,750, సరుకు ₹ 7,500 మరియు యంత్రాలు ₹ 15,000 సంవత్సర కాలంలో అతడు నెలకు ₹ 1,125ల చొప్పున సొంతానికి వాడుకున్నాడు. విజయ్ 01 అక్టోబర్ 2013 న ₹ 7,500 లను అదనముగా పెట్టుబడి పెట్టినాడు. క్రింది సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత అతని లాభనష్టాలను లెక్కించండి. యంత్రాలపై తరుగుదల 12%, ఋణగ్రస్తులపై రానిబాకీల నిధి 2% ఏర్పాటు చేయాలి. మార్చి 31, 2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి అతని వ్యవహారాల నివేదికను తయారు చేయండి. లాభాన్ని లెక్కించండి.
సాధన.
31-3-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-3-2014 లో అంతమయే కాలానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 22.
గోపాల్, కృష్ణ అను భాగస్తులు తమ సంస్థ ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానం ప్రకారం నిర్వహిస్తారు. వారు లాభనష్టాలను 2/3, 1/3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. ఏప్రిల్ 01, 2013 న వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 2,00,000 మరియు ₹ 1,00,000 గా ఉన్నవి. సంవత్సరకాలంలో వారి సొంత వాడకాలు వరుసగా ₹ 10,000 మరియు ₹ 7,500 లు మార్చి 31, 2014న వారి ఆస్తి-అప్పుల వివరాలు ఈ విధంగా ఉన్నవి.
ఆస్తులు : ఫర్నిచర్ ఔ 75,000 సరుకు ₹ 1,75,000 ఋణగ్రస్తులు ₹ 1,25,000, వసూలు బిల్లులు ₹ 25,000 బ్యాంకులో నగదు ₹ 10,000.
అప్పులు : వివిధ ఋణదాతలు ₹ 25,000; చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 12,500.
మార్చి 31, 2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి సంస్థ యొక్క వ్యవహారాల నివేదికను, లాభనష్టాల నివేదికను తయారుచేయండి.
సాధన.
31-3-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-3-2014 తో అంతమయ్యే కాలానికి లాభ నష్టాల నివేదిక

లాభాన్ని పంచుట :
గోపాల్
90,000 × 2/3 = ₹ 60,000
కృష్ణ
90,000 x 1/3 = ₹ 30,000

ప్రశ్న 23.
రమేష్, రాజేష్ ఒక సంస్థలో భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను 4:1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. మార్చి 31, 2013 న వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 1,00,000 మరియు ₹ 25,000 క్రెడిట్ నిల్వ చూపుతున్నాయి. సంవత్సరంలో రమేష్ ₹ 25,000, రవి ₹ 6250 లు తమ మూలధనాలకు అదనంగా చేర్చినారు. వారు తమ సొంత వాడకాలపై వరుసగా నెలకు ₹ 1875 మరియు ₹ 625 వాడుకున్నారు. మార్చి 31, 2014 వారి ఆస్తి-అప్పులు వివరాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి.
ఆస్తులు : యంత్రాలు ₹ 58,750 సరుకు ₹ 61,500, వివిధ ఋణగ్రస్తులు ₹ 33,125 వసూలు బిల్లులు ₹ 5375, చేతిలో నగదు ₹ 3,750.
అప్పులు : వివిధ ఋణదాతలు ₹ 25,000.
పై వివరాల ఆధారంగా సంవత్సరాంతాన ముగింపు వ్యవహారాల నివేదిక, లాభ నష్టాల నివేదికను తయారు చేసి, భాగస్తులకు పంచదగిన లాభాలను లెక్కించండి.
సాధన.
31-3-2014 నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-3-2014 తో అంతమయ్యే కాలానికి లాభనష్టాల నివేదిక

నికర లాభము :
నికర లాభములో రమేష్ వాటా 11,250 x 4/5 = ₹ 9,000
రవి వాటా 11,250 × 1/5 = ₹ 2,250

ప్రశ్న 24.
అనిల్, సునిల్ ఒక భాగస్వామ్య సంస్థలో భాగస్తులు, వారు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. మార్చి 31, 2013 న వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 12,000 మరియు ₹ 8,000 క్రెడిట్ నిల్వ చూపుతున్నది. మార్చి 31, 2014 న వారి ఆస్తి-అప్పుల వివరాలు క్రిందివిధంగా ఉన్నాయి.
ఆస్తులు : యంత్రాలు ₹ 15,000; సరుకు ₹ 4,000; వసూలు బిల్లులు ₹ 5,000; వివిధ ఋణగ్రస్తులు ₹ 7,000.
అప్పులు : వివిధ ఋణదాతలు ₹ 8,000; చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 3,000.
పై వివరాల ఆధారంగా క్రింది సర్దుబాట్లను లెక్కలోనికి తీసుకుంటూ మార్చి 31, 2014 న వ్యవహారాల నివేదికను, లాభనష్టాల నివేదికను తయారుచేయండి.
ఎ) వారు సంస్థ నుంచి అనిల్ ₹ 3,000, సునిల్ ₹ 2,000 వాడుకున్నారు.
బి) మూలధనాలపై సంవత్సరానికి 6% వడ్డీ లెక్కించాలి.
సాధన.
31-3-2014 లో నాటి వ్యవహార నివేదిక

31-3-2014 తో అంతమయ్యే కాలానికి లాభనష్టాల నివేదిక

నికరలాభం :
అనిల్ వాటా 3,800 x 3/5 = ₹ 2,280
సునిల్ వాటా 3,800 x 2/5 = ₹ 1,520

TEXTUAL EXAMPLES

ప్రశ్న 1.
ఈ క్రింది వివరాల నుంచి వ్యవహారాల నివేదికను తయారు చేసి సంవత్సర ప్రారంభపు మూలధనాన్ని కనుక్కోండి.
చేతిలో నగదు ₹ 10,000
బాంకులో నగదు ₹ 40,000
రుణగ్రస్తులు ₹ 60,000
సరుకు ₹ 30,000
భవనాలు ₹ 40,000
ప్లాంటు ₹ 60,000
రుణదాతలు ₹ 30,000
చెల్లింపు బిల్లులు ₹ 10,000
సాధన.
సంవత్సర ప్రారంభపు వ్యవహారాల నివేదిక

ప్రశ్న 2.
క్రింది వివరాల నుంచి వ్యవహారాల నివేదికను తయారు చేసి, సంవత్సరాంతంలో ఉన్న మూలధనాన్ని లెక్కించండి.
సరుకు ₹ 95,000
బాంకు ఓవర్ డ్రాఫ్టు ₹ 6,000
రుణగ్రస్తులు ₹ 1,30,000
రుణదాతలు ₹ 37,000
నగదు ₹ 8,000
యంత్రాలు ₹ 15,000
వసూలు బిల్లులు ₹ 1,000
ఫర్నీచర్ ₹ 1,000
సాధన.
సంవత్సర ముగింపు వ్యవహారాల నివేదిక

ప్రశ్న 3.
ఈ క్రింది వివరాల ఆధారంగా ఒక వ్యాపారస్తుని నికర లాభాన్ని ఒంటిపద్దు విధానం ప్రకారం లెక్కించండి.
సంవత్సర ప్రారంభంలో మూలధనం ₹ 1,50,000
సంవత్సరాంతాన మూలధనం ₹ 1,00,000
సాధన.

ప్రశ్న 4.
ఈ క్రింది వివరాల ఆధారంగా 31-03-2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి నికర లాభాన్ని లెక్కించండి.
1-4-2013 నాటి మూలధనం ₹ 80,000
31-3-2014 నాటి మూలధనం ₹ 75,000
సాధన.
31–03–2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 5.
క్రింది వివరాల ఆధారంగా లాభనష్టాల నివేదికను తయారు చేయండి.
సంవత్సరపు ప్రారంభపు మూలధనము ఏప్రిల్ 01, 2013 ₹ 7,50,000
సంవత్సరపు ముగింపు మూలధనము మార్చి 31, 2014 ₹ 5,00,000
సంవత్సరంలో ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ₹ 50,000
సంవత్సరంలో సొంత వాడకాలు ₹ 3,75,000
సాధన.
31-03-2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 6.
క్రింది వివరాల నుండి తప్పిపోయిన విలువను కనుక్కోండి.
సంవత్సర ప్రారంభపు మూలధనము ₹ 30,000
సంవత్సర ముగింపు మూధనము ₹ 45,000
సొంతవాడకాలు ₹ 5,000
లాభము ₹ 4,000
ప్రవేశపెట్టిన అదనపు మూలధనం ?
సాధన.

ప్రశ్న 7.
01 జనవరి 2014 న గోపాల్ 4,50,000 ల మూలధనంతో వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించినాడు. 31, డిసెంబర్ 2014 న అతని ఆర్థిక పరిస్థితి క్రింది విధంగా ఉంది.
నగదు ₹ 99,000
వసూలు బిల్లులు ₹ 75,000
ప్లాంట ₹ 48,000
భూమి, భవనాలు ₹ 1,80,000
ఫర్నిచర్ ₹ 50,000
రుణదాతలు ₹ 30,000
గోపాల్ ₹ 45,000 లు తన స్నేహితుడు సుకుమార్ వద్ద నుండి తెచ్చి వ్యాపారంలో పెట్టుబడి పెట్టినాడు. నెలకు ₹ 8000 లను సొంతానికి వాడుకున్నాడు. డిసెంబర్ 31, 2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదికను తయారు చేయండి.
సాధన.
31-12-2014 నాటి గోపాల్ వ్యవహారాల నివేదిక

31-12-2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదిక

సూచన : ప్రారంభంలో ఉన్న మూలధనం ఇవ్వబడినది. కాబట్టి ముగింపు మూలధనాన్ని లెక్కించవలసి ఉంటుంది. సొంత వాడకాలు ₹ 8,000 నెలకు, సంవత్సరానికి ₹ 8,000 x 12 నెలలు = ₹ 96,000.

ప్రశ్న 8.
అశోక్ అనే వ్యాపారి తన ఖాతా పుస్తకాలను సంపూర్ణంగా నిర్వహించి క్రింది వివరాలు అందించింనాడు.
సంవత్సరంలో అశోక్ తన సొంత వాడకాల నిమిత్తం ₹ 45,000 లను వాడుకున్నాడు. ₹ 25,000 అదనంగా పెట్టుబడి పెట్టినాడు. లాభనష్టాల నివేదికను తయారు చేయండి.
సాధన.
ఏప్రిల్ 01, 2013 మరియు మార్చి 31, 2014 నాటి అశోక్ వ్యవహరాల నివేదిక

మార్చి 31, 2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 9.
శంకర్ అనే వ్యాపారి తన ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానములో నిర్వహిస్తున్నాడు. అతని రికార్డుల నుండి క్రింది వివరాలు లభ్యమైనది.
31-3-2014
ప్లాంటు ₹ 1,35,000
ఫర్నిచర్ ₹ 37,500
సరుకు ₹ 60,000
చెల్లించవలసిన ఖర్చులు ₹ 7,500
రుణ ₹ 1,05,000
బాంకు నిల్వ ₹ 82,500
శంకర్ వ్యాపారాన్ని ఏప్రిల్ 1, 2013న ₹ 1,27,500 లతో ప్రారంభించినాడు. సంవత్సరంలో అతడు నెలకు ₹ 750 ల చొప్పున తన సొంతానికి వాడుకున్నాడు. ప్లాంటుపై 10% తరుగుదలను ఫర్నిచర్ పై 5% తరుగుదలను ఏర్పాటు చేయాలి. 31 మార్చి 2014తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదికను తయారు చేయండి.
సాధన.
31-03-2014 నాటి వ్యవహరాల నివేదిక

31-03-2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి లాభనష్టాల నివేదిక

ప్రశ్న 10.
సురేష్, రమేష్ సమాన భాగస్తులు. వారు పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానంలో వ్రాస్తున్నారు. సంవత్సర ప్రారంభంలో వారి ఉమ్మడి మూలధనం ₹ 1,25,000 మరియు సంవత్సరాంతాన వారి ఉమ్మడి మూలధనం ₹ 1,75,000, సంవత్సరంలో వారు ₹ 50,000 సొంతానికి వాడుకున్నారు. అంతేకాక < ₹7,500 అదనపు మూలధనంగా ప్రవేశపెట్టినారు. లాభనష్టాల నివేదికను తయారుచేసి ఆ సంవత్సరపు లాభాన్ని లెక్కించండి.
సాధన.
లాభనష్టాల నివేదిక

లాభంలో సురేష్ వాటా

62,500 x 1/2 = ₹ 31,250
రమేష్ వాటా = 62,500 x 1/2 = ₹ 31,250

ప్రశ్న 11.
X, Y అను భాగస్తులు తమ సంస్థ ఖాతా పుస్తకాలను ఒంటిపద్దు విధానం ప్రకారం నిర్వహిస్తారు. వారు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. ఏప్రిల్ 1, 2013 న వారిద్దరి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 60,000, ₹ 70,000. ఆ సంవత్సరములో వారి సొంతవాడకాలు వరుసగా ₹ 32,000, ₹ 3,000. మార్చి 31, 2014 తో అంతమయ్యే సంవత్సరానికి భాగస్తుల ముగింపు మూలధనాలను మరియు పంచుకోదగిన లాభాన్ని లెక్కించండి.
31.03.2014 నిల్వలు : సరుకు ₹ 50,000, ఋణగ్రస్తులు ₹ 1,30,000 ఫర్నిచర్ ₹ 40,000, చేతిలో నగదు ₹ 80,000, ఋణదాతలు ₹1,10,000.
సాధన.
31-03-2014 నాటి వ్యవహారాల నివేదిక

31-03-2014 నాటి లాభనష్టాల నివేదిక

లాభంలో X వాటా = 65,000 x 3/5 = 39,000
Y. వాటా = 65,000 x 2/5 = 26,000

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 8th Lesson కంపెనీ ఖాతాలు Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 8th Lesson కంపెనీ ఖాతాలు

వ్యాసరూప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
వాటా మూలధన వర్గీకరణను వివరించండి.
జవాబు:
కంపెనీ వాటా మూలధనాన్ని దిగువ విధముగా వర్గీకరించవచ్చును.
1. అధీకృత మూలధనము : ఈ మూలధనాన్ని కంపెనీ సంస్థాపనా పత్రములో మూలధనక్లాజులో పేర్కొంటారు. ప్రజలనుంచి వాటాల ద్వారా సేకరించుటకు ఎంత మూలధనముతో నమోదు అయినదో దానిని అధీకృత మూలధనము, 3 నామమాత్రపు మూలధనము లేదా నమోదైన మూలధనం అంటారు.

2. జారీ మూలధనము : అధీకృత మూలధనములో ప్రజలకు జారీ చేసిన భాగాన్ని జారీమూలధనము అంటారు. కంపెనీ అధీకృత మూలధనం మొత్తముగాని లేదా అందులో కొంతభాగాన్ని సమయానుకూలముగా అవసరాన్ని బట్టి జారీ చేయవచ్చును.

3. చందా మూలధనము : జారీ మూలధనములో ప్రజలు కొనడానికి అంగీకరించిన భాగాన్ని చందా మూలధనము అంటారు. చందా మూలధనము జారీ మూలధనానికి సమానముగాను లేదా తక్కువగాను ఉండవచ్చు.

4. కోరిన మూలధనము : కోరిన మూలధనము చందా మూలధనంలో ఒక భాగము. వాటా విలువ మొత్తము గాని లేదా అందులో కొంత భాగాన్ని గాని చెల్లించమని కోరవచ్చు.

5. పిలవని మూలధనము : జారీచేసిన లేదా చందా మూలధనములో చెల్లించమని కోరని మూలధన భాగాన్ని పిలవని మూలధనము అంటారు.

6. చెల్లించిన మూలధనము : పిలిచిన మూలధనములో వాటాదారులు వాటాల కోసం చెల్లింపులు జరిపిన మూలధనాన్ని చెల్లించిన మూలధనము అంటారు.

7. చెల్లించని మూలధనము: పిలిచిన మూలధనములో వాటాదారులు చెల్లింపుజరపని భాగాన్ని చెల్లించని మూలధనము అంటారు.

8. రిజర్వు మూలధనము : పిలవని మూలధనములో కొంత మొత్తాన్ని కంపెనీ పరిసమాప్తి సమయములో మాత్రమే వసూలు చేసుకోవడానికి వీలుగా ఉంచిన మూలధనాన్ని రిజర్వు మూలధనం అంటారు.

ప్రశ్న 2.
వాటాలలో రకాలను వివరించండి.
జవాబు:
కంపెనీ మొత్తము మూలధనాన్ని చిన్న చిన్న భాగాలుగా విభజిస్తుంది. అలా విభజింపబడిన ఒక చిన్న భాగాన్నీ వాటా అంటారు. ఎవరైతే వాటాల కొనుగోలుకు చందా చెల్లిస్తారో వారిని వాటాదారులు అంటారు. వాటాలు వాటాదారుల అభిరుచులకు అనుగుణముగా వివిధ రకాలుగా జారీచేస్తారు. కంపెనీల చట్టం 1956 సెక్షన్ 86 ప్రకారం ఒక కంపెనీ రెండు రకాలైన వాటాలనే జారీచేయవలెను. అవి 1. ఆధిక్యపు వాటాలు 2. ఈక్విటీ వాటాలు.

1. ఆధిక్యపు వాటాలు : కంపెనీ చట్టము 1956 సెక్షన్ 86 ప్రకారము ఆధిక్యపు వాటాలు రెండు షరతులను సంతృప్తి పరచాలి. అవి
ఎ) డివిడెండ్ చెల్లింపులో ఆధిక్యతను కలిగి ఉండాలి. డివిడెండ్ స్థిరమొత్తము లేదా స్థిరశాతము కావచ్చు. ఈ డివిడెండును ఈక్విటీ వాటాదారులకు చెల్లించడానికి ముందు చెల్లించవలెను.

బి) కంపెనీ పరిసమాప్తి సమయములో మూలధన తిరిగి చెల్లింపు విషయములో ఆధిక్యతను కలిగి ఉండాలి. అనగా ఈక్విటీ వాటాదారులకు మూలధనాన్ని చెల్లించే ముందుగా ఆధిక్యపు వాటాదారులకు చెల్లించాలి. కాబట్టి ఈ రెండు ఆధిక్య హక్కులు కలిగి ఉన్న వాటాలను ఆధిక్యపు వాటాలు అంటారు.

2. ఈక్విటీ వాటాలు : ఈక్విటీ వాటాలను సాధారణ వాటాలు అని కూడా అంటారు. కంపెనీల చట్టం 1956 ప్రకారం ఆధిక్యపు వాటాలు కానివన్నీ ఈక్విటీ వాటాలే. వీటికి డివిడెండు చెల్లింపు విషయములో గాని, కంపెనీ పరిసమాప్తి సమయములో వాటా మూలధనాన్ని తిరిగి చెల్లించే విషయములో ఎలాంటి ప్రాధాన్యత ఉండదు. ఆధిక్యపు వాటాదారులకు డివిడెండు చెల్లించిన తర్వాత మిగులలో మాత్రమే ఈక్విటీ వాటాదారులకు డివిడెండ్ పంచుతారు. ఈ డివిడెండ్ కూడా స్థిరముగా ఉండదు. కంపెనీకి వచ్చే లాభాలను అనుసరించి ప్రతి సంవత్సరం మారుతూ ఉంటుంది.

ప్రశ్న 3.
వాటాల జారీ పద్ధతులను వివరించండి.
జవాబు:
కంపెనీ వాటా మూలధనమును వాటాదారుల నుండి కాలానుగుణముగా, ఆర్థిక అవసరాలను బట్టి సేకరించుటకు అవకాశము ఉన్నది. మొదటి వాయిదాలో దరఖాస్తుతో పాటు దరఖాస్తు రుసుమును వసూలు చేస్తారు. రెండవ వాయిదా సొమ్ము వాటా కేటాయింపుతో వసూలు చేస్తారు. మిగిలిన మొత్తాన్ని వాయిదాల రూపములో వసూలుచేస్తారు. ఈ వాయిదాలను మొదటి పిలుపు, రెండవ పిలుపు, తుది పిలుపు అంటారు. ఏది ఏమైనా పూర్తిమొత్తాన్ని దరఖాస్తుతోనే వసూలు చేసుకునే అవకాశము కంపెనీకి ఉంటుంది.

వాటాలను జారీ చేసే పద్ధతులు: వాటాలను సమమూల్యానికి, ప్రీమియంనకు మరియు డిస్కౌంట్కు జారీ చేయవచ్చును.
1) వాటాలను సమమూల్యానికి జారీచేయడం: కంపెనీ తన వాటాలను ముద్రిత విలువ (ముఖవిలువ)కు జారీచేస్తే వాటాలను సమమూల్యానికి జారీచేయడం అంటారు. ఉదా : ఒక కంపెనీ ముద్రిత విలువ గల ₹ 100 వాటాను, ₹ 100 లకే జారీచేయడం ముద్రిత విలువకు జారీచేయడమంటారు.

2) కంపెనీ వాటాలను ప్రీమియానికి జారీచేయడం : ఒక కంపెనీ తన వాటాలను ముద్రిత విలువ కన్నా ఎక్కువ విలువకు జారీచేస్తే దానిని ప్రీమియానికి వాటాల జారీ అంటారు. ముద్రిత విలువకు, జారీ విలువకు గల తేడాను ప్రీమియం అంటారు. ఉదా : ఒక కంపెనీ ₹ 100 ముద్రిత విలువ గల వాటాలను ₹ 110 జారీచేస్తే అది ₹ 10 వాటా ప్రీమియం అవుతుంది. దీనిని సెక్యూరిటీల ప్రీమియం ఖాతాకు మళ్ళించి, ఆస్తి – అప్పుల పట్టికలో అప్పుల వైపు చూపుతారు.

3) కంపెనీ వాటాలను డిస్కౌంట్కు జారీచేయడం : ఒక కంపెనీ తన వాటాలను ముఖ విలువ కన్నా తక్కువ విలువకు జారీచేస్తే దానిని వాటాలను డిస్కౌంట్కు జారీచేయడం అంటారు. వాటా ముఖవిలువకు జారీ విలువకు గల తేడా డిస్కౌంట్ అంటారు. ఉదా : ఒక కంపెనీ ₹ 100 విలువ గల వాటాలను 90 లకు జారీచేస్తే డిస్కౌంట్ 10 అవుతుంది. సాధారణముగా ఈ డిస్కౌంట్ కేటాయింపులో వసూలు చేయవలసిన సొమ్ములో ఇస్తారు. ఈ మొత్తాన్ని వాటాల డిస్కౌంట్ ఖాతాకు డెబిట్ చేసి, ఆస్తి – అప్పుల పట్టికలో ఆస్తుల వైపు చూపుతారు.

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
అధీకృత మూలధనము అనగానేమి ?
జవాబు:
కంపెనీ సంస్థాపనా పత్రములో పేర్కొన్న విధముగా ప్రజల నుండి వాటాలను సేకరించుటకు కంపెనీకి అధికారము ఉన్నది. కంపెనీ ఎంత మూలధనముతో నమోదు అయినదో దానిని అధీకృత మూలధనమని, నమోదు మూలధనమని, నామమాత్రపు మూలధనం అంటారు.

ప్రశ్న 2.
ఆధిక్యపు వాటాలు అనగానేమి ?
జవాబు:
ఏ వాటాలకయితే స్థిరరేటుతో డివిడెండ్ ఈక్విటీ వాటాదారుల కంటే ముందుగా చెల్లించడానికి మరియు కంపెనీ పరిసమాప్తిలో ముందుగా చెల్లించడానికి మరియు కంపెనీ పరిసమాప్తిలో ఈక్విటీ వాటాదారుల కంటే ముందుగా మూలధనాన్ని వాపసు పొందడానికి ఆధిక్యపు హక్కులు ఉంటాయో ఆ వాటాలను ఆధిక్యపు వాటాలు అంటారు.

ప్రశ్న 3.
ఈక్విటీ వాటాలు అనగానేమి ?
జవాబు:
ఈక్విటీ వాటాలను సాధారణ వాటాలు అంటారు. కంపెనీల చట్టం 1956 ప్రకారం ఆధిక్యపు వాటాలు కానివి ఈక్విటీ వాటాలు. ఈ వాటాలకు డివిడెండు చెల్లింపులో గాని, కంపెనీ పరిసమాప్తిలో వాటా మూలధనము వాపసు ‘విషయములో ఎలాంటి ఆధిక్యత ఉండదు.

ప్రశ్న 4.
వాటాలను సమమూల్యానికి జారీ చేయడం వివరించండి.
జవాబు:
కంపెనీ తన వాటాలను వాటా ముద్రిత విలువకు (ముఖవిలువ) జారీచేస్తే వాటాలను సమమూల్యానికి/ ముఖవిలువకు జారీ చేయడం అంటారు.

ప్రశ్న 5.
వాటాలను ప్రీమియానికి జారీ చేయడం వివరించండి.
జవాబు:
కంపెనీ తన వాటాలను ముద్రిత విలువకన్నా ఎక్కువ విలువకు జారీచేస్తే ‘ప్రీమియంనకు వాటాల జారీ’ అంటారు. వాటా ముద్రిత విలువకు, జారీ విలువకు మధ్యగల తేడాను ప్రీమియం అంటారు.

ప్రశ్న 6.
వాటాలను డిస్కౌంట్తో జారీచేయడం వివరించండి.
జవాబు:
కంపెనీ తన వాటాలను వాటి ముఖ విలువ కన్నా తక్కువ విలువకు జారీచేసినపుడు దానిని వాటాలను డిస్కౌంట్కు జారీ అంటారు. వాటా ముఖ విలువకు జారీ విలువకు మధ్యగల తేడాను డిస్కౌంట్ అంటారు.

TEXTUAL EXERCISES

ప్రశ్న 1.
ధన లిమిటెడ్ ₹ 20,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి 100 చొప్పున జారీ చేసింది. వాటా విలువను దరఖాస్తుపై ₹ 40, కేటాయింపు పై ₹ 40, మిగిలిన 20 మొత్తాన్ని మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. అన్ని వాటాలపై సొమ్ము వసూలు అయింది. కంపెనీ ఖాతాలలో అవసరమైన చిట్టా పద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 2.
చరణ్ లిమిటెడ్ ₹ 10,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి 200 లకు జారీ చేయుటకు నిర్ణయించారు. దరఖాస్తుపై ₹ 50, కేటాయింపుపై ₹ 100, మిగిలిన 50 ల మొత్తాన్ని మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. మొత్తం సొమ్ము వసూలు అయినది. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టా పద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
చరణ్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలు చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 3.
గాయత్రి క్లాత్స్ లిమిటెడ్ వాటా 1 కి ₹ 150 విలువ కలిగిన ₹ 15,000 ల వాటాలను జారీ చేసింది. వాటా విలువను దరఖాస్తుపై 50, కేటాయింపుపై 50. మొదటి పిలుపుపై 20, రెండవ పిలుపు పై ఔ 20 మరియు చివరి పిలుపుపై 10 వసూలు చేస్తారు. అన్ని వాయిదాలు వసూలు అయినది. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టా పద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
గాయత్రి క్లాత్స్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలు చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 4.
జయరాం ఫర్నిచర్స్ లిమిటెడ్ ₹ 20,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి ₹ 100 విలువ గలవి, ₹ 10 ప్రీమియంతో జారీ చేసింది. దరఖాస్తుపై 40 (5 ప్రీమియంతో) కేటాయింపుపై 40 (5 ప్రీమియంతో) మిగిలిన 30 మొత్తాన్ని మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. అన్ని వాటాలపై మొత్తం సొమ్ము వసూలు అయినది. అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
జయరాం ఫర్నిచర్ లిమిటెడ్ వారి పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 5.
అనూష లిమిటెడ్ ₹ 1,00,00,000 విలువ కలిగిన అధీకృత మూలధనం కలిగి ఉన్నది. ఇందులో నుండి వాటా 1కి ₹ 10 విలువ కలిగిన ₹ 10,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి 2 ప్రీమియంతో జారీ చేసింది. దరఖాస్తుపై 4 ( 1 ప్రీమియంతో, కేటాయింపుపై 51 ప్రీమియంతో మిగిలిన మొత్తం 7 3 లను మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. అన్ని వాటాలపై మొత్తం వసూలు అయినది. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
అనూష లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 6.
కార్తీక్ లిమిటెడ్ వాటా 1 కి ₹ 100 విలువ కలిగిన ₹ 50,000 ల వాటాలను, వాటా 1కి 3 10 ల ప్రీమియంతో జారీ చేసింది. దరఖాస్తుపై 405 ప్రీమియంతో), కేటాయింపుపై 40 (35 ప్రీమియంతో), మిగిలిన 30 ల మొత్తాన్ని మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. మొత్తం సొమ్ము వసూలు అయినది. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
కార్తీక్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 7.
పద్మావతి లిమిటెడ్ వాటా 1కి ₹ 100 విలువ కలిగిన ₹ 10,000 ల వాటాలను, వాటా 1 కి 10 శాతం డిస్కౌంట్ జారీ చేసినారు. దరఖాస్తుపై 30, కేటాయింపుపై 40, మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై 3 20 లను వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
పద్మావతి లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 8.
అభిషేక్ లిమిటెడ్ వాటా 20,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి ₹ 100 విలువ కలిగినవి. వాటా 1 కి 10% డిస్కౌంట్ జారీ చేసినారు. దరఖాస్తుపై 30, కేటాయింపుపై 40, మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై 20 లను వసూలు చేస్తారు. మొత్తం సొమ్ము వసూలు అయినది. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
అభిషేక్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 9.
వెంకట్ లిమిటెడ్ వాటా 1 కి ₹ 10 విలువ కలిగిన ₹ 50,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి 10 శాతం డిస్కౌంట్ జారీ చేసినారు. దరఖాస్తుపై ₹ 3, కేటాయింపుపై 3, మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై 3 3 లను వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
వెంకట్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

TEXTUAL EXAMPLES

ప్రశ్న 1.
పవిత్ర లిమిటెడ్ వాటా 1 కి ₹ 10 లు విలువ కలిగిన ₹ 10,000 ల వాటాలను జారీ చేసినది. వాటా విలువను దరఖాస్తుపై ₹ 3, కేటాయింపుపై 4 మరియు మిగిలిన మొత్తం సొమ్మును మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. రావలసిన సొమ్ము మొత్తం వసూలు అయినది. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
పవిత్ర లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 2.
భవాని లిమిటెడ్ ₹ 20,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి ₹ 20 చొప్పున జారీ చేసింది. వాటా సొమ్మును దరఖాస్తుపై ₹ 5, కేటాయింపు పై ₹ 10, మిగిలిన మొత్తాన్ని మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
భవాని లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 3.
శివ లిమిటెడ్ 30,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి ₹ 30 చొప్పున ప్రజలకు జారీ చేసింది. దరఖాస్తుపై ₹ 5, కేటాయింపు పై ₹ 10, మిగిలిన మొత్తాన్ని మొదటి పిలుపుపై 5, రెండవ పిలుపుపై ₹ 5, మరియు చివరి పిలుపుపై 5 వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
శివ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో ‘చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 4.
సరోజనమ్మ లిమిటెడ్ 20,000 ల వాటాలను వాటా 1 కి ₹ 10 విలువ గలవి ₹ 5 ప్రీమియంతో జారీ చేసింది. వాటా విలువను, దరఖాస్తుపై ₹ 52 ప్రీమియంతో కేటాయింపుపై ₹ 3 ప్రీమియంతో) మిగిలిన మొత్తాన్ని మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై ₹ 3 వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
సరోజనమ్మ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 5.
రామయ్య లిమిటెడ్ ₹10 విలువ కలిగిన ₹ 50,000 ల వాటాలను వాటా 1కి ₹ 5 ప్రీమియంతో జారీ చేసింది. చెల్లించవలసిన వాయిదాలు, దరఖాస్తుతో ₹ 52 ప్రీమియంతో కేటాయింపు పై ₹ 6 (( 3 ప్రీమియంతో), మొదటి మరియు చివరి పిలుపులపై ₹4 లను వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
రామయ్య లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 6.
సుగుణ మోటార్స్ లిమిటెడ్ వాటా 1 కి ₹10 విలువ కలిగిన ₹ 10,000 ల వాటాలను 10% డిస్కౌంట్ జారీ చేసినారు. వాటా విలువను దరఖాస్తుతో ₹ 4, కేటాయింపుతో ₹ 3 మరియు ₹ 2 మొదటి మరియు చివరి పిలుపుపై వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ ఖాతాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
సుగుణ మోటార్స్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 7.
రవి ట్రాక్టర్స్ లిమిటెడ్ వాటా 1 కి ₹ 10 విలువ కలిగిన ₹ 20,000 ల వాటాలను 10% డిస్కౌంట్ జారీ చేసినారు. వాటా విలువను దరఖాస్తుతో ₹ 2, కేటాయింపుతో ₹ 3 మరియు ₹ 4 మొదటి & చివరి పిలుపులపై వసూలు చేస్తారు. కంపెనీ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులను నమోదు చేయండి.
సాధన.
రవి ట్రాక్టర్స్ లిమిటెడ్ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులలు

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 7th Lesson భాగస్తుని విరమణ / మరణము Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 7th Lesson భాగస్తుని విరమణ / మరణము

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
భాగస్తుని విరమణ అంటే ఏమిటి ?
జవాబు:
ఒక భాగస్వామి అనారోగ్యము వలన కాని, ఏ ఇతర కారణముల వలన గాని భాగస్వామ్యము నుంచి వైదొలగ వచ్చును. దానిని భాగస్తుని విరమణ అంటారు.

ప్రశ్న 2.
లాభించే నిష్పత్తి అంటే ఏమిటి ?
జవాబు:
దీనినే లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి లేదా ప్రయోజనము పొందిన నిష్పత్తి అనికూడా అంటారు. ఒక భాగస్తుని విరమణ / మరణం తర్వాత అతని వాటాను కొనసాగే భాగస్తులు పంచుకొని లబ్ది పొందుతారు. ఈ విధముగా కొనసాగే భాగస్తులు పొందిన అదనపు వాటా నిష్పత్తినే లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి అంటారు.
లభించే నిష్పత్తి = కొత్త నిష్పత్తి – పాత నిష్పత్తి

ప్రశ్న 3.
భాగస్తుని విరమణ / మరణించినపుడు చేయవలసిన సర్దుబాట్లు ఏమిటి ?
జవాబు:
ఒక భాగస్తుడు విరమించినపుడు లేదా మరణించినపుడు క్రింది అంశాలకు సర్దుబాటు చేయవలసి ఉంటుంది.

1. నూతన లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి మరియు లాభించే నిష్పత్తి.
2. ఆస్తి అప్పుల పునర్మూల్యాంకనము.
3. రిజర్వులు, పంపిణీ చేయని లాభనష్టాల పంపిణీ.
4. గుడ్విల్
5. కొనసాగే భాగస్తుల మూలధనాల సర్దుబాటు.
6. విరమించే భాగస్తుని /మరణించిన భాగస్తుని చట్టబద్ధమైన వారసుల ఖాతాను పరిష్కరించడము.

ప్రశ్న 4.
మరణించిన భాగస్తుని ఖాతాను ఎలా పరిష్కరిస్తారు ?
జవాబు:
భాగస్తుడు మరణించినపుడు ఆస్తి అప్పులు పునర్మూల్యాంకనము, పంపిణీ కాని రిజర్వులు, లాభనష్టాలను గుడ్విల్ను విలువ కట్టడం మొదలైనవి చేస్తారు. దీనితో ఖాతాలు ముగిసిన తేదీ నుంచి మరణించే తేదీ వరకు సంస్థ ఆర్జించిన లాభములో భాగస్తుని వాటా, మూలధనంపై వడ్డీ, సొంతవాడకాలపై వడ్డీ, కమీషన్ మొదలైనవి మూలధన ఖాతాలో సర్దుబాటు చేసిన వచ్చిన నిల్వను మరణించిన భాగస్తుని వారసులు అప్పు ఖాతాకు బదిలీ చేసి పరిష్కరిస్తారు.

ప్రశ్న 5.
విరమించే భాగస్తునకు చెల్లించే విధానాలు వివరింపుము.
జవాబు:
విరమించే భాగస్తునకు చెల్లించవలసిన మొత్తాన్ని భాగస్వామ్య ఒప్పందములో చెప్పిన విధముగా చెల్లించాలి. ఒక వేళ విరమణకు సంబంధించి ఎటువంటి ఒప్పందము లేకపోతే భారత భాగస్వామ్య చట్టము, 1932 లోని సెక్షన్ 37 లోని అంశాలు వర్తిస్తాయి. అవి విరమించిన తేదీ నుండి అతనికి చెల్లించే తేదీ వరకు 6% వడ్డీ కలిపి చెల్లించాలి. లేదా చెల్లించే తేదీ వరకు లాభాలను లెక్కించి విరమించిన భాగస్తుని వాటా (మూలధన నిష్పత్తి ప్రకారము) కలిపి పరిష్కరించాలి. అందువలన అన్ని సర్దుబాట్లు చేసిన తర్వాత విరమించే భాగస్తునకు చెల్లించవలసిన మొత్తాన్ని వెంటనే చెల్లించాలి. ఒకవేళ నగదు అందుబాటులో లేకపోతే మూలధనఖాతా నిల్వ విరమించే భాగస్తుని అప్పు ఖాతాకు మళ్ళించవలెను.

ప్రశ్న 6.
మధు, నెహ్ర, టీనాలు భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలను 5 : 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. క్రింది సందర్భాలలో నూతన నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
1. మధు విరమించినపుడు
2. నెహ్ర విరమించినపుడు
3. టీనా విరమించినపుడు
సాధన.
1. మధు విరమించినపుడు నూతన నిష్పత్తి 3: 2.
2. నెహ్ర విరమించినపుడు నూతన నిష్పత్తి 5 : 2.
3. టీనా విరమించినపుడు నిష్పత్తి 5 : 3.

ప్రశ్న 7.
హరి, ప్రసాద్, అన్వర్లు 3 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. హరి సంస్థ నుండి విరమించినాడు. అతని వాటాను ప్రసాద్ మరియు అన్వర్లు 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.

నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తి :
ప్రసాద్ = పాత నిష్పత్తి + పంచుకున్న నిష్పత్తి .

నూతన నిష్పత్తి 19 : 11

ప్రశ్న 8.
4 : 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే రంజన, సాదన, కామనాలు భాగస్తులు. రంజన సంస్థ నుండి విరమించెను. సాదన, కామనాలు భవిష్యత్ లాభనష్టాలను 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. లాభించిన నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.

లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి = 21 : 11

ప్రశ్న 9.
మురళి, నవీణ్, ఓంప్రకాశ్లు 3 : 4 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటున్నారు. మురళి సంస్థ నుండి వైదొలగినాడు. అతని వాటాలో 2/3 వంతు నవీన్ మిగిలినది ఓంప్రకాష్ తీసుకున్నాడు. భాగస్తుల నూతన నిష్పత్తి మరియు లబ్ది పొందిన నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.

కొత్త నిష్పత్తి :

కొత్త నిష్పత్తి = 18 : 6 లేదా 3:1
లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి = కొత్త నిష్పత్తి – పాత నిష్పత్తి

లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి = 2 : 1

ప్రశ్న 10.
వాసు, దాసు, బోసులు లాభనష్టాలను 1:2:3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. దాసు విరమించినాడు. అతని విరమణ సందర్భంగా సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 84,000 లుగా విలువ కట్టారు. వాసు, బోసులు భవిష్యత్ లాభనష్టాలను 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొనుటకు అంగీకరించారు. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 11.
రామ, కృష్ణ, రెడ్డిలు లాభనష్టాలను 2:2:1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్న భాగస్తులు. రాము విరమణ సందర్భంగా సంస్థ గుడ్విజ్ను ₹ 46,000 లుగా విలువ కట్టారు. కృష్ణ మరియు రెడ్డిలు భవిష్యత్ లాభాలను సమానంగా పంచుకొంటారు. గుడ్విల్ ఖాతాను ప్రారంభించకుండా గుడ్విల్కు సంబంధించిన సర్దుబాట్లకు అవసరమయిన చిట్టాపద్దు రాయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 12.
షణు, తన్విక, జ్వలితలు భాగస్తులు. వారు లాభనష్టాలను 1 : 3 : 5 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. సంస్థ పుస్తకాలలో గుడ్విల్ విలువ ₹ 60,000 గా ఉన్నది. తన్విక విరమణ సందర్భంగా సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 90,000 లుగా విలువ కట్టారు. షణు, జ్వలిత భవిష్యత్ లాభాలను సమానంగా పంచుకొంటారు. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 13.
ఆశ, దీప, లతలు 3 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. దీప సంస్థ నుండి విరమిస్తున్నది. అన్ని సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత ఆశ, లతల మూలధన ఖాతాల క్రెడిట్ నిల్వలు వరుసగా ₹ 1,60,000 మరియు ₹ 80,000 లు చూపుతున్నాయి. వారు నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తికి అనుగుణంగా మూలధనాలను సర్దుబాటు చేయవలెనని నిర్ణయించారు. వారు నిర్ణయించిన సంస్థ యొక్క మొత్తం మూలధనం ₹ 2,50,000. కొనసాగే భాగస్తుల నూతన మూలధనాన్ని లెక్కించి అవసరమయిన సర్దుబాట్ల కొరకు చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
దీప విరమించిన తర్వాత కొత్త లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 3 : 1
నిర్ణయించిన మొత్తము మూలధనము = ₹ 2,50,000

చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 14.
A, B, C లు ఒక సంస్థలో భాగస్తులు. జనవరి 1, 2015 నాడు B సంస్థ నుంచి విరమించినాడు. ఆ తేదీన అతనికి చెల్లించవలసిన బకాయి మొత్తం ₹ 55,000. ఈ మొత్తాన్ని 3 సాంవత్సరిక వాయిదాలలో 10% వడ్డీతో కలిపి చెల్లించాలి. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు చూపండి.
సాధన.
వాయిదా మొత్తము = ₹ 18,333
మొదటి వాయిదా = 18,333 +5,500 = ₹ 23,833
రెండవ వాయిదా = 18,333 +3,667 (10% 36,667) = ₹ 22,000
మూడవ వాయిదా = 18,334 + 1,833 (10% 18,334) = ₹ 20,167
చిట్టాపద్దులు

అభ్యాసాలు

ప్రశ్న 1.
మోషిత్, నీరజ్, సోహన్లు భాగస్తులు. లాభనష్టాలను వారి మూలధనాల నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. మార్చి 31, 2015 నాడు వారి ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ.

పై తేదీన నీరజ్ సంస్థ నుండి విరమించుటకు నిర్ణయించినాడు. అతని వాటాను క్రింది విషయాల ఆధారంగా పరిష్కరించాలి.

1. భవనాలను 20% పెంచాలి.
2. రానిబాకీల కొరకు ఋణగ్రస్తులపై 15% ఏర్పాటు చేయాలి.
3. యంత్రాల విలువ 20% తగ్గించాలి.

అవసరమయిన ఖాతాలు తయారుచేసి, విరమణ తరువాత ఉన్న నూతన ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.


మార్చి 31, 2015 నాటి ఆస్తి-అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 2.
శివ, రామ, కృష్ణ ఒక సంస్థలో భాగస్తులు లాభనష్టాలను 2 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. మార్చి 31, 2015 నాడు వారి ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ.

కింది షరతులతో రామ మార్చి 31, 2015 నాడు విరమించినాడు.
i) సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 70,000 విలువ కట్టారు. దీనిని సంస్థ పుస్తకాలలో చూపరాదు.
ii) పేటెంట్ల విలువ ఏమీలేదని నిర్ణయించినారు.
iii) ఋణగ్రస్తులలో ₹ 2,000 రాని బాకీల కొరకు రద్దుచేయాలి.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా, భాగస్తులు మూలధన ఖాతాలు, విరమణ తరువాత ఉన్న ఆస్తి – అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
కృష్ణ మూలధనం ఖాతా ₹ 67,667, రాము అప్పుల ఖాతా ₹ 91,000, ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ ₹ 2,74,000
సాధన.

ప్రశ్న 3.
రాధా, కృష్ణ మరియు సత్యలు లాభనష్టాలను 4 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. ఏప్రిల్ 1, 2015 నాడు కృష్ణ సంస్థ నుండి విరమిస్తున్నాడు. ఆ తేదీన వారి ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ

విరమణ సమయంలో అంగీకరించిన షరతులు :
ఎ) సంస్థ గుడ్విల్ విలువ కట్టినది ₹ 13,000.
బి) చెల్లించవలసిన ఖర్చులను ₹ 3,750 లకు తగ్గించాలి.
సి) యంత్రాలు మరియు విడిపరికరాల విలువను పుస్తకపు విలువలో 10% తగ్గించాలి.
డి) ఆవరణాలను ₹ 24,300 లుగా విలువ కట్టారు.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా, భాగస్తులు మూలధన ఖాతాలు, విరమణ తరువాత ఉన్న ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.



ఏప్రిల్ 1, 2015 నాటి ఆస్తి-అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 4.
3 : 2 :1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే సురేష్, నరేష్, రమేష్ లు భాగస్తులు. అనారోగ్యము చేత నరేష్ సంస్థ నుంచి విరమించదలిచాడు. ఆ రోజున వారి ఆస్తి-అప్పుల పట్టి మార్చి 31, 2015 నాడు ఈ విధంగా ఉంది.


అదనపు సమాచారం:
(i) ఆవరణాలను 20% పెంచాలి. సరుకును 10% తగ్గించాలి మరియు సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ఋణగ్రస్తులపై 5% ఏర్పాటు చేయాలి.
(ii) గుడ్విల్ విలువను ₹ 42,000 గా నిర్ణయించినారు.
(iii) సురేష్ కు చెల్లించవలసిన మొత్తంలో ₹ 46,000 లు అప్పు ఖాతాకు బదిలీ చేసి మిగిలిన మొత్తాన్ని బాంకు ద్వారా చెల్లించాలి.
(iv) సురేష్ మరియు రమేష్లు అంగీకరించిన నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తి 5: 1.
అవసరమయిన ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేసి, నరేష్ విరమణ తరువాత ఉన్న ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.



మార్చి 31, 2015 నాటి ఆస్తి-అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 5.
R, S, T లు భాగస్వామ్య వ్యాపారాన్ని కొనసాగిస్తూ లాభనష్టాలను 3 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. మార్చి 31, 2015 నాడు సంస్థ ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ

పై తేదీన ఈ దిగువ షరతులతో S విరమిస్తున్నాను.
a) భవనాల విలువ ₹ 8,800 ల మేరకు పెరుగుతుంది.
b) సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ఏర్పాటు 5%.
c) గుడ్విల్ విలువ కట్టినది ₹ 9,000.
d) విరమించిన భాగస్తుడు S కు చెల్లించవలసిన మొత్తంలో ₹ 75,000 వెంటనే చెల్లించి, మిగిలినది అప్పు ఖాతాకు బదిలీ చేసి సం॥కి 6% వడ్డీతో పరిష్కరిస్తారు.
పునర్నిర్మాణము జరిగిన తరువాత ఉన్న సంస్థ ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.



మార్చి 31, 2015 నాటి RT ల ఆస్తి- అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 6.
మూలధనాల నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే A, B, C ల ఆస్తి- అప్పుల పట్టీ మార్చి 31, 2015 నాడు ఈ విధంగా ఉంది.


పై ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ తేదీన B సంస్థ నుండి విరమిస్తూ క్రింది సర్దుబాట్లు చేయదలచారు.
a) సరుకు విలువ 10% తగ్గించాలి.
b) భవనాల విలువ 12% పెంచారు.
c) ఋణగ్రస్తులపై ఉండవలసిన సంశయాత్మక బాకీల ఏర్పాటు 5% గా నిర్ణయించారు.
d) న్యాయసంబంధమైన ఖర్చుల కొరకు ఏర్పాటు 265.
e) సంస్థ గుడ్వెల్ను ₹ 10,000 గా స్థిరీకరించారు.
f) విరమణ తరువాత ఉండవలసిన మూలధనం ₹ 30,000 గా నిర్ణయించారు. కొనసాగే భాగస్తులు వారి నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తి 3: 2 కు అనుగుణంగా సర్దుబాటు చేయాలని నిర్ణయించారు. విరమణ తరువాత, మూలధన సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత ఉన్న సంస్థ ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.
B విరమించిన తర్వాత ఉండవలసిన మొత్తము మూలధనము ₹ 30,000
A = 30,000 × 3/5 = ₹ 18,000
B = 30,000 × 2/5 = ₹ 12,000



గమనిక : బాంకు నిల్వ క్రెడిట్ నిల్వను ఓవర్ డ్రాఫ్ట్ గా పరిగణింపవలెను.
మార్చి 31, 2015 నాటి A, Cల ఆస్తి అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 7.
N, S, B లు భాగస్తులు. లాభనష్టాలను 3 : 1 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. ఏప్రిల్ 1, 2015 నాడు వారి ఆస్తి- అప్పుల పట్టీ

B సంస్థ నుండి విరమించడానికి భాగస్తుల మధ్య కుదిరిన ఒప్పందం ఈ క్రింది విధంగా ఉంది.
a) స్వేచ్ఛాయుత ఆవరణాలు 20% మరియు సరుకు 15% పెరుగుతాయి.
b) యంత్రాలు 10% మరియు ఫర్నిచర్ 7% తగ్గుతాయి.
c) రానిబాకీల ఏర్పాటు ₹ 1,500 కు పెరుగుతాయి.
d) B విరమణ సందర్భంగా విలువ కట్టిన సంస్థ గుడ్విల్ ₹ 21,000.
e) B విరమణ తరువాత కొనసాగే భాగస్తులు వారి నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తికి అనుగుణంగా మూలధనాలను సర్దుబాటు చేయాలి. సంస్థ యొక్క మొత్తం మూలధనాన్ని ₹ 72,000గా నిర్ణయించారు.
అవసరమయిన ఆవర్జా ఖాతాలను తయారుచేసి, పునర్నిర్మించిన సంస్థ యొక్క ఆస్తి-అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.


గమనిక : పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 3:1:2
B విరమించిన తర్వాత నిష్పత్తి 3/4 : 1/4
మొత్తము మూలధనము = ₹ 72,000
నూతన నిష్పత్తి ప్రకారం ఉండవలసిన మూలధనము
N = 72,000 × 3/4 = ₹ 54,000
S = 72,000 × 1/4 = ₹ 18,000

ప్రశ్న 8.
కింది ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ డిసెంబర్ 31, 2014 నాటి P, Q, R లకు చెందినది.

భాగస్వామ్య ఒప్పందం ప్రకారం లాభనష్టాలను 2 : 1 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటారు. మరియు ఎవరయిన భాగస్తుడు మరణించినట్లయితే అతని వారసులకు కిందివాటి మీద హక్కులుంటాయి.
a) చివరి ఆస్తి-అప్పుల పట్టీ నాటికి అతని మూలధన ఖాతాలోని క్రెడిట్ నిల్వ.
b) చివరి ఆస్తి-అప్పుల పట్టీలో ఉన్న రిజర్వులలో అతని వాటా.
c) గత మూడు సం॥ల ఆధారంగా లెక్కించిన సగటు లాభములో మరణించిన తేదీ వరకు ఉన్న లాభంలో అతని వాటా.
d) గత 3 సం॥ల లాభాల మొత్తాన్ని గుడ్విల్గా పరిగణించి మరణించిన భాగస్తుని వాటా. గత 3 సం॥ల లాభాలు వరుసగా, 2012 – ₹ 16,000, 2013 – ₹ 16,000, 2014 – ₹ 15,400.
ఏప్రిల్ 1, 2015 నాడు R మరణించినాడు, ఆ తేదీ వరకు అతను వాడుకొన్న సొంతవాడకాలు ₹ 5,000 ; R వారసులకు చెల్లించవలసిన మొత్తం లెక్కించండి.
సాధన.

ప్రశ్న 9.
మార్చి 31, 2014 నాటి A, B, C ల ఆస్తి- అప్పుల పట్టీ

జూన్ 30, 2014 నాడు B మరణించినాడు. భాగస్వామ్య ఒప్పందం ప్రకారం అతని వారసులకు కిందివాటి మీద హక్కు కలదు.
a) భాగస్తుని మూలధన ఖాతాలో ఉన్న క్రెడిట్ నిల్వ.
b) మూలధనంపై వడ్డీ సం॥కి 5%.
c) గత 5 సం||ల ఆధారంగా లెక్కించిన సగటులో 2 సం॥లను గుడ్విల్గా పరిగణించి మరణించిన భాగస్తుని వాటా.
d) గత సంవత్సరం లాభం ఆధారంగా మరణించిన తేదీ వరకు లాభాన్ని లెక్కించి అందులో వాటా. గత 3 సం॥ల లాభాలు వరుసగా 2011-12 సం॥కి కౌ 12,000, 2012-13 సం॥కి ₹ 16,000 మరియు 2013 – 14 సం॥కి ₹ 14,000. లాభనష్టాలను వారి మూలధనాల ఆధారంగా పంచుకొంటారు.
అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు రాసి, B వారసులకు చెల్లించవలసిన మొత్తాన్ని లెక్కించండి.
సాధన.
మూలధనం మీద వడ్డీ = ₹ 20,000 x 5/100 x 3/12 = 250
గుడ్విల్ : మూడు సంవత్సరాల లాభాలు
= ₹ 12,000 + ₹ 16,000 + ₹ 14,000
= ₹ 42,000

చిట్టాపద్దులు

TEXTUAL EXAMPLES

ప్రశ్న 1.
నవీన్, సురేష్, తరుణ్ు భాగస్తులు. వారు 5 : 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటారు. తరుణ్ సంస్థ నుంచి విరమిస్తే అతని వాటాను నవీన్ మరియు సురేష్లు 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకున్నారు. వారి నూతన నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.

నూతన వాటా = పాత వాటా + లబ్ది పొందిన వాటా

నవీన్, సురేష్ నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 19:11.

ప్రశ్న 2.
అనిల్, దినేష్, గంగాలు 6 : 5:4 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. దినేష్ సంస్థ నుంచి విరమించగా అనిల్, గంగాలు భవిష్యత్ లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటారు. లబ్ధి పొందిన నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.

అనిల్, గంగాలు ప్రయోజనం పొందిన నిష్పత్తి = 3 : 2.

ప్రశ్న 3.
2:2 :1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే M, I, G లు భాగస్తులు. మార్చి 31, 2015 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ.

పై తేదీన G సంస్థ నుంచి విరమించినాడు. అందుకు వారు అంగీకరించిన ఇతర అంశాలు. యంత్రాల విలువ ₹ 1,40,000 పేటెంట్లు విలువ ₹ 40,000 మరియు భవనాల విలువ ₹ 1,25,000 గా విలువ కట్టారు. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు రాసి, పునర్మూల్యాంకన ఖాతా తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 4.
A, B, C లు ఒక సంస్థలో 3 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. B సంస్థ నుంచి విరమణ సందర్భంగా సంస్థ గుడ్విల్ను 60,000 గా విలువ కట్టారు మరియు A, C లు వ్యాపారాన్ని కొనసాగిస్తారు. క్రింది సందర్భాలలో సంస్థ పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు చూపండి.
(ఎ) గుడ్విల్ పూర్తి విలువకు సృష్టించి సంస్థలోనే ఉంచినపుడు
(బి) గుడ్విల్ పూర్తి విలువకు సృష్టించి, వెంటనే రద్దు చేసినపుడు
(సి) గుడ్విల్ను B వాటా మేరకు సృష్టించి వెంటనే రద్దు చేసినపుడు
(డి) గుడ్విల్న సంస్థ పుస్తకాలలో అసలు చూపరాదు.
సాధన.
(ఎ) గుడ్విల్ను సృష్టించి సంస్థలోనే ఉంచినపుడు

(బి) గుడ్విల్ను సృష్టించి, వెంటనే రద్దు చేసినపుడు


(సి) B వాటా మేరకు గుడ్విల్ను సృష్టించి వెంటనే రద్దు చేసినపుడు

(డి) గుడ్విల్ను పుస్తకాలలో చూపనపుడు

గమనిక :
లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి లెక్కింపు :
A, B, C ల పాత నిష్పత్తి = 3 : 2 : 1 (లేదా) 3/6 : 2/6 : 1/6
A, C ల నూతన నిష్పత్తి = 3 : 1
A, Cలు లబ్ది పొందిన నిష్పత్తి = 3 : 1

ప్రశ్న 5.
D, P, R లు 5 : 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొంటున్న భాగస్తులు. P సంస్థ నుంచి విరమిస్తున్నాడు. ఆ రోజున సంస్థ పుస్తకాలలో ఉన్న గుడ్ విల్ ₹ 20,000. క్రింది సందర్భాలలో అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు చూపండి.
ఎ) P విరమణ రోజున గుడ్విల్ను ₹ 24,000 గా విలువ కట్టినపుడు
బి) విరమణ రోజు గుడ్విల్ను ₹ 18,000 గా విలువ కడితే.
సాధన.
ఎ) విరమణ రోజున గుడ్విల్ ₹ 24,000 గా విలువ కట్టినపుడు

బి) విరమణ రోజున గుడ్విల్ను₹ 18,000 గా విలువ కట్టినపుడు

ప్రశ్న 6.
జాన్, సుందర్, రావులు 2 : 1 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకునే భాగస్తులు. జాన్ సంస్థ నుండి విరమిస్తున్నాడు. సుందర్ మరియు రావులు నూతన సంస్థ యొక్క మొత్తం మూలధనం ₹ 1,20,000 లుగా నిర్ణయించినారు. అన్ని సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత సుందర్ మరియు రావుల మూలధన ఖాతా క్రెడిట్ నిల్వ వరుసగా ₹ 82,000 మరియు ₹ 41,000 లు ఉన్నాయి. కొనసాగే భాగస్తుల మూలధనాలు నూతన నిష్పత్తికి అనుగుణంగా సర్దుబాటు చేసి మిగులు ఉంటే ఉపసంహరించుకొని లేదా తక్కువయితే ఆ మేరకు నగదు సమకూర్చాలి. అవసరమయిన చిట్టా పద్దులు చూపండి.
సాధన.
సుందర్, రావుల నూతన లాభనష్టాల నిష్పతి = 2:1
సంస్థ యొక్క మొత్తం మూలధనం = ₹ 1,20,000
నూతన వాటా ప్రకారం సుందర్ మూలధనం = 1,20,000 x 2/3 = ₹ 80,000
సర్దుబాటు చేసిన తరువాత ఉన్న సుందర్ మూలధనం = ₹ 82,000
సుందర్ ఉపసంహరించవలసిన నగదు = ₹ 2,000
నూతన నిష్పత్తి ప్రకారం రావు మూలధనం = ₹ 1,20,000 × 1/3 = ₹ 40,000
అన్ని సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత ఉన్న రావు మూలధనం = ₹ 41,000
రావు ఉపసంహరించిన మిగులు మూలధనం = ₹ 1,000

సుందర్ మరియు రావు పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 7.
గీతిక, రిషిత, ప్రవళికలు ఒక సంస్థలో భాగస్తులు. గీతిక సంస్థ నుండి విరమించుకొంటుంది. విరమణ తేదీనాడు ఆమెకు ₹ 50,000 లు బకాయి ఉన్నది. క్రింది సందర్భాలలో అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు చూపండి.
1. వెంటనే బకాయి మొత్తాన్ని పరిష్కరించినపుడు
2. బకాయి మొత్తాన్ని అప్పుగా భావించినపుడు
3. వెంటనే 50% చెల్లించి మిగిలినది అప్పుగా భావించినపుడు.
సాధన.
1. బకాయి మొత్తాన్ని వెంటనే పరిష్కరించినపుడు చిట్టాపద్దు

2. చెల్లించవలసిన మొత్తాన్ని అప్పుగా పరిగణించినపుడు చిట్టాపద్దు

3. వెంటనే 50% చెల్లించి మిగిలినది అప్పుగా భావించినపుడు చిట్టాపద్దు

ప్రశ్న 8.
3 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే X, Y, Zలు భాగస్తులు. 31.3.2015 నాడు Z సంస్థ నుండి విరమిస్తున్నాడు. ఆ తేదీన సంస్థ యొక్క ఆస్తి అప్పుల పట్టీ.

Z విరమణ సందర్భంగా వారు అంగీకరించిన అంశాలు :
1) ఆవరణాల పెరుగుదల 10% మరియు ఫర్నిచర్ పెరుగుదల 2,000 లు.
2) సరుకు తగ్గుదల 10%.
3) రానిబాకీల కొరకు ఋణగ్రస్తులపై 10% ఏర్పాటుచేయాలి.
4) సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 48,000 లుగా విలువ కట్టారు.
5) Z కు చెల్లించవలసిన మొత్తాన్ని వెంటనే చెక్కు ద్వారా పరిష్కరించినారు. అవసరమయిన ఖాతాలు తయారుచేసి నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.


31 మార్చి 2015 నాటి నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

ప్రశ్న 9.
సాయి, సురేష్, నరేష్ లు 2 : 3 : 5 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకునే భాగస్తులు. మార్చి 31, 2015 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టి.

పై తేదీన క్రింది షరతులతో సురేష్ సంస్థ నుండి విరమించుటకు నిర్ణయించినాడు.
1. సరుకును ₹ 1,80,000 లుగా విలువ కట్టారు.
2. ఫర్నీచర్ బిగింపులను ₹ 90,000 లుగా విలువ కట్టారు.
3. సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ₹ 12,000 ఏర్పాటు చేయాలి.
4. సంస్థ గుడ్విల్ ₹ 2,00,000 గా విలువ కట్టారు.
5. సురేష్కు వెంటనే ₹ 40,000 లు చెల్లించి మిగిలిన మొత్తాన్ని సురేష్ అప్పు ఖాతాకు బదిలీ చేయవలెను.
6. సాయి, నరేష్ లు భవిష్యత్ లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా, మూలధన ఖాతాలను తయారుచేసి పునర్నిర్మాణ సంస్థ యొక్క ఆస్తి, అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.

మార్చి 31, 2015 నాటి నూతన సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

ప్రశ్న 10.
A, B, C లు 5 : 4 : 1 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. మార్చి 31, 2014 సంవత్సరానికి ₹ 1,00,000 లాభాన్ని సంస్థ ఆర్జించినది. జూన్ 30, 2014 నాడు C మరణించిన ఆ తేదీ వరకు లాభాలలో B వాటాను లెక్కించి అవసరమయిన చిట్టాపద్దు చూపండి.
సాధన.
ఏప్రిల్ నుండి జూన్ 30 వరకు 3 నెలల కాలానికి లాభాన్ని లెక్కింపు :
గత సంవత్సర లాభము = ₹ 1,00,000
3 నెలల కాలానికి లాభము = ₹ 1,00,000 × 3/12 = ₹ 25,000
A, B, C ల లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 5 : 4 : 1
మరణించిన భాగస్తుడు B లాభాలలో వాటా = ₹ 25,000 × 4/10 = ₹ 10,000
చిట్టాపద్దు

ప్రశ్న 11.
అనిల్, భాను, చందులు ఒక సంస్థలో భాగస్తులుగా ఉంటూ లాభనష్టాలను 5 : 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 31 మార్చి 2014 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టి.

అక్టోబరు 1, 2014 నాడు అనిల్ మరణించినాడు. అనిల్ వారసులకు మరియు మిగిలిన భాగస్తులకు కుదిరిన ఒప్పందం ప్రకారం
ఎ) గత 4 సం॥ల సగటు లాభాలలో 21/2 సం॥ల కొనుగోలును గుడ్విల్గా పరిగణించాలి. గత సం॥లో లాభాలు :
2010 – 11 – ₹ 13,000
2012 – 13 – ₹ 20,000
2011 – 12 – ₹ 12,000
2013 – 14 – ₹ 15,000
బి) పేటెంట్లు – ₹ 8,000, యంత్రాలు – ₹ 28,000 మరియు భవనాలు ₹ 25,000 లుగా విలువ కట్టారు.
సి) 2014 – 15 సంవత్సరానికి లాభాన్ని గత సం॥ర లాభం ఆధారంగా లెక్కించాలి.
డి) మూలధనంపై వడ్డీ సం॥నికి 10%.
ఇ) అతనికి చెల్లించాల్సిన మొత్తంలో సగ భాగం వెంటనే చెల్లించాలి.
అక్టోబర్ 1, 2014 నాడు అనిల్ మూలధన ఖాతా మరియు అనిల్ వారసుల ఖాతాను తయారు చేయండి.
సాధన.


లెక్కింపు వివరణ :
1. గుడ్విల్ : గుడ్విల్ సగటు లాభం 21/2 సం॥ల కొనుగోలు

= ₹ 15,000
గుడ్విల్ = 15,000 × 2.5 = ₹ 37,500
అనిల్ వాటా గుడ్విల్ = ₹ 37,500 x 5/10
= ₹ 18,750
అనిల్ వాటా గుడ్విల్ని భాను మరియు చందుల మధ్య 3 : 2 నిష్పత్తిలో సర్దుబాటు చేయవలెను.

2. ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ముగిసిన తేదీ నుండి మరణించిన తేదీ వరకు ఆర్జించిన లాభం లెక్కింపు : ఏప్రిల్ 1, 2014 నుండి అక్టోబరు 1, 2014 వరకు ఉన్న కాలము = 6 నెలలు
గత సంవత్సర లాభము = ₹ 15,000
6 నెలలు కాలానికి లాభము = ₹ 15,000 × 6/12 = = ₹ 7,500
లాభంలో అనిల్ వాటా = ₹ 7,500 × 5/10 = ₹ 3,750

3. ఏప్రిల్ 1, 2014 నుండి అక్టోబరు 1, 2014 వరకు ఉన్న 6 నెలల కాలానికి 10% వడ్డీ లెక్కింపు.
అనిల్ మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 30,000 × 10/100 × 6/12
= ₹ 1,500

ప్రశ్న 12.
క్రింది ఇచ్చిన ఆస్తి అప్పుల పట్టీ మార్చి 31, 2014 నాటి మోహిత్, సోహన్, రాహుల్కు చెందినది. వారు లాభనష్టాలను 2 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటారు.

జూన్ 15, 2014 నాడు సోహన్ మరణించినాడు. అగ్రిమెంట్ ప్రకారం అతని చట్టబద్దమయిన వారసులు క్రింది వాటిని పొందగలరు. అవి
ఎ) మూలధన ఖాతాలో ఉన్న నిల్వ.
బి) గత 4 సం॥ల లాభాల సగటులో 3 సం॥లను గుడ్విల్గా భావించి అందులో వాటా.
సి) గత 4 సం॥ల ఆధారంగా సగటు లాభాన్ని లెక్కించి మరణించిన తేదీ వరకు లాభంలో వాటా.
డి) మూలధనంపై 6%.
మార్చి 31 తో అంతమయ్యే సం॥కి లాభాలు వరుసగా 2011 – ₹ 15,000, 2012 – ₹ 17,000, 2013 – ₹ 19,000 మరియు 2014 – ₹ 13,000.
మోహిత్, రాహుల్లు సంస్థను కొనసాగిస్తూ సోహన్ వాటాను సమానంగా పంచుకుంటారు. సోహన్ చట్టబద్దమైన వారసులకు చెల్లించవలసిన మొత్తాన్ని లెక్కించండి.
సాధన.

2. గత ఆస్తి అప్పుల పట్టీ నుండి మరణించిన తేదీ వరకు ఉన్న కాలానికి లాభము లెక్కింపు :

లెక్కింపు వివరణ :
1. గుడ్వెల్ = 4 సం||ల సగటు లాభము × 3 సం||ల కొనుగోలు సంఖ్య

= ₹ 16,000
గుడ్విల్ = కౌ 16,000 × 3 = ₹ 48,000
గుడ్విల్లో సోహన్ వాటా = ₹ 48,000 × 2/5 = ₹ 19,200

2. గత ఆస్తి అప్పుల పట్టీ నుండి మరణించిన తేదీ వరకు ఉన్న కాలానికి లాభము లెక్కింపు :
ఏప్రిల్ 1, 2014 నుండి జూన్ 15, 2014 వరకు ఉన్న కాలము = 2 1/2 నెలలు
4 సం||ల సగటు లాభము = ₹ 16,000
2.5 నెలల కాలానికి లాభం
= ₹ 16,000 × 2.5/12 = 1,333

3. 2.5 నెలల కాలానికి 12% చొప్పున మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 25,000 × 12/100 × 2.5/12 = 625

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 6th Lesson భాగస్తుని ప్రవేశం Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 6th Lesson భాగస్తుని ప్రవేశం

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
భాగస్తుని ప్రవేశం సందర్భముగా సర్దుబాటు చేయవలసిన అంశాలు ఏవి ?
జవాబు:
భాగస్తుని ప్రవేశము వలన పాత భాగస్తుల మధ్య గల ఒప్పందము రద్దు అయి దాని స్థానములో మరొక కొత్త ఒప్పందము అమలులోనికి వస్తుంది. దీని నిమిత్తము సంస్థ పుస్తకాలలో కొన్ని సర్దుబాట్లు చేయవలసి వస్తుంది. సాధారణముగా నూతన భాగస్తుని ప్రవేశించేటపుడు ఈక్రింది అంశాలకు సర్దుబాట్లు చేయాలి.

1. నూతన లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి
2. ఆస్తి – అప్పుల పునర్మూల్యాంకనము
3. పంపిణీ చేయని లాభనష్టాలు, రిజర్వుల పంపిణీ
4. గుడ్విల్
5. మూల ధనాల సర్దుబాటు.

ప్రశ్న 2.
త్యాగనిష్పత్తి.
జవాబు:
భాగస్వామ్య సంస్థలో కొత్త భాగస్తుడు ప్రవేశించినపుడు పాతభాగస్తులు తమ లాభాలలో కొంతవాటాను నూతన భాగస్తుని కొరకు వదులుకుంటారు. ఈ విధముగా పాతభాగస్తులు భాగస్తుని ప్రవేశసందర్భముగా కోల్పోయిన నిష్పత్తిని త్యాగనిష్పత్తి అంటారు. దీనిని కోల్పోయిన నిష్పత్తి అని కూడా అంటారు.
త్యాగనిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి

ప్రశ్న 3.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా.
జవాబు:
నూతన భాగస్తుడు ప్రవేశించిన సందర్భముగా ఆస్తి – అప్పులను యదార్థ విలువ చూపే నిమిత్తం వాటిని తిరిగి విలువ కట్టడం జరుగుతుంది. ఈ మార్పులను నమోదుచేసేందుకు ప్రత్యేకముగా తయారుచేయబడిన ఖాతా పునర్మూల్యాంకన ఖాతా.. ఇది నామమాత్రపు ఖాతా. ఆస్తుల విలువ పెరిగినపుడు, అప్పులు తగ్గినపుడు ఈ ఖాతాకు క్రెడిట్ చేయాలి. ఆస్తుల విలువ తగ్గినపుడు, అప్పుల విలువ పెరిగినపుడు ఈ ఖాతాకు డెబిట్ చేయాలి. ఈ ఖాతాలో పునర్మూల్యాంకన లాభాన్ని లేదా నష్టాన్ని పాత భాగస్తులకు వారి పాత లాభనష్టాల నిష్పత్తిలో పంచాలి.

ప్రశ్న 4.
గుడ్విల్.
జవాబు:
నూతనముగా ప్రారంభించిన సంస్థ కంటే గత కొంత కాలముగా పనిచేస్తున్న వ్యాపార సంస్థకు ఖాతాదారులతో సత్సంబంధాలు ఉండి, మంచి పేరు ప్రతిష్టలు కలిగి ఉంటుంది. దీనినే ఆసంస్థకున్న గుడ్విల్ అంటారు. గుడ్విల్ ఉన్న సంస్థలు ఇతర సంస్థలు కంటే అధిక లాభాలను ఆర్జిస్తాయి. గుడ్విల్ కంటికి కనిపించని ఆస్తి. దీనిని అనేక అంశాలు ప్రభావితం చేస్తాయి.

ప్రశ్న 5.
గుడ్వల్ను లెక్కించు పద్దతులు ఏవి ?
జవాబు:
భాగస్వామ్య సంస్థలో గుడ్విల్ ఈ క్రింది పద్ధతుల ద్వారా లెక్కించవచ్చు.
1) సగటు లాభాల పద్ధతి : ఈ పద్ధతిలో గుడ్విల్ను లెక్కించడానికి కొన్ని సంవత్సరాల లాభాల సగటును కనుగొని దానిని కొనుగోలు సంవత్సరాల సంఖ్యతో గుణిస్తే గుడ్విల్ వస్తుంది.

2) అధికలాభాల పద్ధతి : ఒక సంస్థ సాధారణలాభాల కన్నా అధికముగా ఆర్జించిన లాభాన్ని అధిక లాభాలు అంటారు. ఈ అధికలాభాన్ని అంగీకరించిన కొనుగోలు సం॥ సంఖ్యతో గుణిస్తే గుడ్విల్ వస్తుంది.
అధిక లాభము = ఆర్జించిన లాభము – సాధారణ లాభము
సాధారణ లాభం = మూలధన వినియోగం x లాభరేటు/100

3) మూలధనీకరణపద్ధతి : ఈ పద్ధతిలో సగటు లాభాన్ని లేదా అధిక లాభాన్ని సాధారణ రాబడి రేటుతో మూలధనీకరించి వచ్చిన మొత్తం నుండి నికర ఆస్తుల విలువ లేదా వినియోగించిన మూలధనాన్ని తీసివేస్తే గుడ్విల్ వస్తుంది.
మూలధనీకరణవిలువ = సగటులాభం/అధికలాభము x 100/సాధారణ రేటు
గుడ్విల్ = మూలధనీకరించిన విలువ – వినియోగించిన మూలధనం

ప్రశ్న 6.
M, N లు 1 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తుల వారు ‘0’ ను భాగస్తునిగా భవిష్యత్తు లాభాలలో 1/4 వంతు వాటా ఇచ్చుటకు నిర్ణయించారు. నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.
M, N ల పాత నిష్పత్తి 1:2
O కు ఇచ్చిన వాటా = 1/4

నూతన నిష్పత్తి = 1:2:1

ప్రశ్న 7.
P, Q లు భాగస్తులు వారు 2 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటారు. వారు 1/4 వంతు వాటాకు R ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొంటున్నారు. మరియు అతని వాటాను P, Q లు సమానంగా సమకూర్చుతారు. నూతన నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.
పాత నిష్పత్తి = 2 : 3
R కి ఇచ్చిన వాటా 1/4 దీని సమానముగా P, Q లు ఇచ్చినారు

నూతన నిష్పత్తి = పాత వాటా – నూతన భాగస్తునకు ఇచ్చిన వాటా

ప్రశ్న 8.
4 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే X, Yలు 3/7 వంతు వాటా ఇచ్చి Z ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొంటున్నారు. Z తన వాటాను X నుంచి 2/7 వంతు మరియు Y నుంచి 1/7 వంతు పొందుతారు. నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుగొనండి.
సాధన.

నూతన నిష్పత్తి = 2 : 2 : 3

ప్రశ్న 9.
A, B లు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్న భాగస్తులు. C సంస్థలోకి ప్రవేశిస్తూ A నుంచి 3/20 మరియు B నుంచి 1/20 వంతు పొందుతారు. కొత్త నిష్పత్తిని కనుగొనండి.
సాధన.

ప్రశ్న 10.
X, Y లు భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలను 5:3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. 2 నూతన భాగస్తుడుగా చేరుతూ అతడు X యొక్క వాటాలో 1/5 వంతు మరియు Y యొక్క వాటాలో 1/3 వంతు పొందుతాడు. నూతన నిష్పత్తిని చూపండి.
సాధన.


నూతన నిష్పత్తి 60 : 30 : 30 లేదా 2 :1:1

ప్రశ్న 11.
తరుణ్ మరియు నిషాలు 5 : 3 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. రాహుల్ను 1/8 వంతు వాటాకు భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. వారి త్యాగ నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.

త్యాగనిష్పత్తి = 5 : 3

ప్రశ్న 12.
అమర్, బహదూర్లు భాగస్తులు వారు లాభనష్టాలను 5:2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. లాభాలలో 1/4 వంతు వాటా కొరకు మేరీని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. భాగస్తుల నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తి 2 : 1 : 1 గా ఉంటుంది. అయితే వారి త్యాగ నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.
పాత నిష్పత్తి = 5 : 2
కొత్త నిష్పత్తి = 2 : 1 : 1
త్యాగ నిష్పత్తి = పాత నిష్పత్తి – కొత్త నిష్పత్తి

త్యాగ నిష్పత్తి = 6 : 1

ప్రశ్న 13.
విజయ్, సంజయ్ లు ఒక సంస్థలో భాగస్తులుగా 1:2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటారు. వారు అజయ్న భాగస్తునిగా చేర్చుకొని లాభాలలో 1/4 వంతు వాటా ఇవ్వదలచారు. అందుకు అజయ్ మూలధనంగా ₹30,000లు మరియు గుడ్విల్ క్రింద ₹15,000లు సమకూర్చవలెను అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు క్రింది సందర్భాలలో చూపండి.
a) గుడ్విల్ మొత్తాన్ని సంస్థలోనే ఉంచినపుడు
b) గుడ్విల్ మొత్తాన్ని ఉపసంహరించుకొన్నపుడు
c) గుడ్విల్ లో 50% ఉపసంహరించుకొన్నపుడు
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 14.
A, B లు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొనే భాగస్తులు. వారు ‘C’ ని నూతన భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. వారి నూతన నిష్పత్తి 4:3: 2. C తన వాటా గుడ్విల్ని తీసుకురాకుండా కేవలం ₹15,000లు మూలధనం మాత్రమే సమకూర్చినాడు. సంస్థ గుడ్విల్ని ₹ 18,000 లుగా విలువకట్టారు. భాగస్తులు సంస్థ పుస్తకాలలో గుడ్విల్ను చూపకూడదని నిర్ణయించినారు. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 15.
రాహుల్, గాంధీలు 4: 5 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. వారు ఏప్రిల్ 1, 2015 నాడు 1/6 వంతు వాటాను సోనియాను భాగస్తునిగా చేర్చుకొంటున్నారు. ఆ తేదీన సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో ₹ 60,000లు సాధారణ రిజర్వు మరియు 25,000లు లాభనష్టాల ఖాతా డెబిట్ నిల్వలు ఉన్నాయి. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు చూపండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

TEXTUAL EXERCISES

ప్రశ్న 1.
A, B లు ఒక సంస్థలో సమాన భాగస్తులు, 1/5 వంతు వాటా ఇస్తూ ‘C’ ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించినారు. ఆ రోజున వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

‘C’ ప్రవేశం సందర్భంగా అంగీకరించిన షరతులు.
a) భవనాలను ₹ 65,000 లుగా, యంత్రాలను ₹20,000 గా విలువకట్టారు.
b) ఋణదాతలలో కలిసిన ₹1,000 చెల్లించనవసరం లేదు.
పునర్మూల్యంకన ఖాతా మరియు చిట్టా పద్దులు చూపండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 2.
కరన్, బలరాంలు 4 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలు పంచుకునే భాగస్తులు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.
నిఖిల్ను భాగస్తునిగా ప్రవేశానికి అంగీకరించి ఆస్తి, అప్పులను క్రింది విధంగా విలువ కట్టినారు.

i) ఋణగ్రస్తులు మీద సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ₹800 లు ఏర్పాటు చేయాలి.
ii) భవనాలు మరియు పెట్టుబడులను 10% మేర పెంచాలి.
iii) యంత్రాలను 5% తగ్గించాలి.
iv) ఋణదాతలలో ₹500 అధికంగా ఉన్నదని గుర్తించినారు.
నిఖిల్ ప్రవేశానికి ముందు అవసరమైన చిట్టాపద్దులు చూపి మరియు పునర్మూల్యాంకన ఖాతను తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 3.
క్రింది ఆస్తి అప్పులపట్టీ రాము మరియు శ్యామ్లకు సంబంధించినది. వారు లాభనష్టాలను 2/3 మరియు 1/3 భాగాలలో పంచుకొంటారు.

దిగువ షరతులకు లోబడి మోహన్ ను భాగస్తునిగా చేర్చుకుంటున్నారు.
a) మోహనకు లాభాలలో 1/3 వంతు వాటా ఇచ్చి మూలధనంగా ₹7,500 లు మరియు గుడ్వెల్గా ₹33,000 లు తీసుకురావలె.
b) సరుకు మరియు ప్లాంటు, యంత్రాల విలువను 5% తగ్గించాలి.
c) ఋణగ్రస్తులపై 10% రాని బాకీల నిధి కొరకు ఏర్పాటు చేయాలి.
d) భవనాలు విలువ 10% తగ్గించాలి.
చిట్టాపద్దులతోపాటు, అవసరమయిన ఖాతాలు తయారుచేయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 4.
ఒక సంస్థలో A, B లు భాగస్తులు, లాభనష్టాలను 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటున్నారు. 31, డిసెంబర్ 2014 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

పై తేదీన వారు ఈక్రింది విషయాల అంగీకారముతో C ని భాగస్తునిగా చేర్చుకుంటున్నారు.
a) C 1/4 వంతు భాగానికి ₹ 90,000 లు మూలధనంగా మరియు ₹ 24,000 లు గుడ్విల్గా తేవలెను.
b) యంత్రాలను ₹ 1,50,000 లుగా, సరుకును ₹ 1,00000 లుగా విలువకట్టారు మరియు రాని బాకీల నిధి కొరకు ₹ 10,000 లు ఏర్పాటు చేయవలెను.
పునర్ముల్యాంకన ఖాతా, మూలధన ఖాతాలు మరియు నూతన ఆస్తి అప్పు పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.


31 డిసెంబరు 2014 న A, B, C ల ఆస్తి – అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 5.
రష్మీ మరియు పూజా సంస్థలో భాగస్తులు, వారు లాభనష్టాలను 2:1 నిష్పత్తిలో పంచుకుంటున్నారు. వారు సంతోషిని భాగస్తుని చేర్చుకుంటూ 1/3 వంతు వాటాకు ₹ 1,50,000లు మూలధనంగా నిర్ణయించారు. భాగస్తుని ప్రవేశమపుడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

వారు నిర్ణయించినవి
a) పునర్మూల్యాంకన సరుకు విలువ ₹ 45,000.
b) ఫర్నీచర్ పై 10% మరియు యంత్రాలపై 5% తరుగుదల.
c) సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ఋణగ్రస్తులపై ₹ 3,000 లు ఏర్పాటు.
పునర్ముల్యాంకన ఖాతా, మూలధన ఖాతాలు మరియు ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 6.
వేణు, వెంకట్లు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకునే భాగస్తులు. 31-3-2014 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ.

వారు ఏప్రిల్ 1, 2014 నాడు క్రింది షరతులలో నాయుడుని భాగస్తుని చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించారు. అవి
a) నాయుడు భవిష్యత్ లాభాలలో 1/4వంతు వాటా కొరకు ₹ 1,25,000 లు మూలధనం చెల్లించవలెను.
b) నాయుడు ₹ 30,000 గుడ్విల్ చెల్లించవలెను.
c) ప్లాంటు, యంత్రాలపై తరుగుదల 10%.
d) భవనాలు పెరుగుదల 20%.
e) ఋణగ్రస్తులపై సంశయాత్మక బాకీల కొరకు 5% ఏర్పాటు.
సంస్థ పుస్తకాలలో అవసరమయిన ఖాతాలను తయారుచేసి, ప్రవేశము తరువాత ఉన్న ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.



31-03-2014 నాటి ఆస్తి – అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 7.
రావు, రాజులు 2 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొంటూ ఒక భాగస్వామ్య వ్యాపారాన్ని నిర్వహిస్తున్నారు. 31-12-2014 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

పై తేదీన వారు క్రింది షరతులతో భవిష్యత్తు లాభాలలో 1/6 వంతు వాటా కొరకు రెడ్డిని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు.
a) రెడ్డి తన వాటా మూలధనంగా ₹ 1,50,000 లు మరియు గుడ్వెల్గా ₹ 50,000 లు తీసుకురావలెను. గుడ్విల్ మొత్తం సంస్థలోనే ఉంటుంది.
b) సరకు మరియు ఫర్నిచర్ విలువను 5% తగ్గించాలి.
c) భవనాల విలువ ₹ 25,000 లు పెరిగినది.
d) ఋణగ్రస్తుల మీద 5% సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ఏర్పాటు
పై సర్దుబాట్లకు అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, కొత్త సంస్థయొక్క ప్రారంభ ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు




31-12-2014 నాటి ఆస్తి – అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 8.
3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాను మరియు ప్రసాద్లు భాగస్తులు 31 మార్చి, 2015 నాడు ఈ విధంగా ఉంది.
పై తేదీన వారు దిగువ షరతులతో దీపకు 1/3 వంతు వాటాకు భాగస్తునిగా చేర్చుకొంటున్నారు.

a) ఫర్నిచర్ మరియు సరకును 10% తగ్గించాలి.
b) భవనాల విలువ ₹ 20,000 ల మేరకు పెరుగుతుంది.
c) 5% సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ఏర్పాటుచేయాలి.
d) దీపక్ ₹ 50,000 ల మూలధనం మరియు 30,000 లు గుడ్విల్ను తీసుకు రావలెను. అవసరమైన ఆవర్భా ఖాతాలను తయారుచేసి, నూతన సంస్థ ఆస్తి అప్పుల పట్టీ చూపండి.
సాధన.

ప్రశ్న 9.
ఈ క్రింది ఆస్తి అప్పుల పట్టీ 2 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే అరుణ్ మరియు తరుణ్ కు సంబంధించినది.
వారు క్రింది షరతులలో వరుణ్ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించినారు.

a) వరుణ్ గుడ్వెల్గా ₹9,000 లు చెల్లించవలెను.
b) వరుణ్ 1/4 వంతు వాటాకు ₹11,000 లు చెల్లించవలెను.
c) భవనాలు మరియు ఫర్నిచర్పై తరుగుదల 5%, సరుకు విలువలో ₹1,600 లు తగ్గించాలి మరియు రానిబాకీలు విధి కొరకు ₹1,300 లు ఏర్పాటు చేయాలి.
అవసరమయిన ఆవర్జా ఖాతాలను మరియు ప్రవేశము తరువాత ఉన్న ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.



ఆస్తి – అప్పుల పట్టీక

ప్రశ్న 10.
A, B లు లాభనష్టాలను 2 : 1. నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్న భాగస్తులు. C లాభాలలో 1/4 వంతు వాటాతో భాగస్తునిగా చేరుతున్నాడు. అందుకు అతడు ₹30,000 ల మూలధనంను సమకూర్చవలె. మరియు ఇతని మూలధనం ఆధారంగా A, B ల మూలధనాలను లాభనష్టాల నిష్పత్తికి అనుగుణంగా సర్దుబాటు చేయవలెను. C ప్రవేశానికి ముందు A, B ల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ 31 మార్చి 2014 నాడు క్రింది విధంగా ఉంది.

వారు అంగీకరించిన ఇతర షరతులు ఈ విధంగా ఉంది.
1. C అతని వాటా గుడ్విల్ కింద ₹12,000 లు తీసుకురావాలి.
2. భవనాలను ₹45,000 లుగా మరియు యంత్రాలను ₹23,000 లుగా విలువ కట్టారు.
3. రానిబాకీల విధి కొరకు ఋణగ్రస్తుల మీద 6% ఏర్పాటు చేయాలి.
4. A, B ల మూలధనాలను సర్దుబాటు చేయాలి.
అవసరమయి చిట్టాపద్దులు, ఆవర్జా ఖాతాలను చూపి C ప్రవేశము తరువాత ఉన్న ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు





31-03-2014 నాటి A, B, Cఆస్తి – అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 11.
ఆసిస్, పంకజ్ లు 5 : 2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు 31 మార్చి 2015 న వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

31 మార్చి 2015 నాడు వారు క్రింది షరతులతో గురుదీప్ని భాగస్తుని చేర్చుకొన్నారు.
a) అంగీకరించిన నూతన
లాభనష్టాల నిష్పత్తి 3 : 2 :1.
b) అతను ₹ 1,00,000 లు మూలధనంగా మరియు ₹30,000 గుడ్విల్ తీసుకురావలెను.
c) యంత్రాల విలువ 10% పెంచాలి.
d) సరుకును ₹ 87,000 లుగా విలువకట్టారు.
e) పుస్తకాలలో చూపని ఋణదాతల విలువ ₹ 6,000 లు
f) సంశయాత్మక బాకీల కొరకు, ఋణగ్రస్తులపై 4% ఏర్పాటు చేయాలి.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా, మూలధన ఖాతాలు, బాంకు ఖాతా మరియు గురుదీప్ ప్రవేశం తరువాత ఉన్న ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.



31 మార్చి 2015 నాటి ఆస్తి – అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 12.
31.12.2014 నాడు శరత్, సిందూల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈవిధంగా ఉంది, వారు లాభనష్టాలను 4 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు.

క్రింది షరతులలో షమీర్ని భాగస్తుని చేర్చుకొనుటకు వారు అంగీకరించారు.
a) షమీర్ లాభాలలో 1/5 వంతు వాటా కొరకు ₹ 2,00,000 మూలధనం సమకూర్చాలి.
b) ఫర్నిచర్ మరియు సరుకు విలువను 10% తగ్గించి మరియు రాని బాకీల కొరకు 5% ఏర్పాటు చేయాలి.
c) భూమి, భవనాల విలువను 20% పెంచాలి.
d) సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 80,000 విలువ కట్టారు.
అవసరమైన ఆవర్జా ఖాతాలను మరియు నూతన సంస్థ ఆస్తి, అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.



31.12. 2014 నాటి ఆస్తి – అప్పుల పట్టిక

ప్రశ్న 13.
క్రింది ఇచ్చిన ఆస్తి అప్పుల పట్టీ 31.12.2014 నాటి A, B, లకు సంబంధించినది. A, B ల లాభనష్టాల నిష్పత్తి 2:1.
పై ఆస్తి అప్పుల పట్టీ తేదీనాడు క్రింది షరతులలో C ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించారు.

a) C లాభాలలో 1/4 వంతు వాటా కొరకు మూలధనం ₹ 1,00,000 మరియు గుడ్విల్ ₹ 60,000 లు
తీసుకురావలెను.
b) ప్లాంటు విలువ ₹1,20,000 లకు పెరుగుతుంది మరియు భవనాల విలువ 10% పెంచాలి.
c) సరుకును ₹ 4,000 లు అధిక విలువకు చూపినట్లు కనుగొన్నారు.
d) సంశయ్యాక బాకీల కొరత ఏర్పాటు 5%
e) ఋణదాతలలో నమోదుకాని విలువ ₹1,000 లు అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు, ఖాతాలను తయారుచేసి, C ప్రవేశము తరువాత ఉన్న ఆస్తి, ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.




31.12. 2014 న A, B, C ల ఆస్తి – అప్పుల పట్టి

ప్రశ్న 14.
ప్రవీణ్, నవీన్ లు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు, 31 మార్చి 2014 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ.

1/6 వంతు వాటాకు మోహన్ ప్రవేశం సందర్భంగా వారు అంగీకరించిన
a) ఋణగ్రస్తుల మీద ఏర్పాటును ₹ 1,500 లకు పెంచాలి.
b) భూమి భవనాలను ₹21,000 లుగా విలువ కట్టారు.
c) సరుకు విలువను ₹2,500 చే పెంచాలి.
d) పనివారి నష్టపరిహార నిధి ₹12,000 లుగా నిర్ణయించారు.
e) మోహన్ ₹ 10,000 లు గుడ్విల్ మరియు ₹15,000లు మూలధనం సమకూర్చాలి. పునర్మూల్యాంకన ఖాతా, మూలధన ఖాతాలు మరియు నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 15.
రమేష్, సురేష్, నరేష్ లు లాభనష్టాలను 1 : 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్న భాగస్తులు.

31 మార్చి 2014 నాటి వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ
దిగువ షరతులలో దినేషన్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకుంటున్నారు.
a) ఫర్నిచర్ మరియు యంత్రాలను 5% తగ్గించారు.
b) సరుకు పునర్ముల్యాంకన విలువ ₹48,000.
c) చెల్లించవలసిన అద్దె మొత్తము ₹1,800
d) దినేష్ 1/6 వంతు వాటాకు ₹32,000 ల మూలధనం సమకూర్చాలి.
పునర్మూల్యాంకన ఖాతా, మూలధన ఖాతాలు మరియు నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 16.
ఆసిస్, దత్తులు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. జనవరి 1, 2014 నాడు వారు విమల్ను 1/5 వంతు లాభాలలో వాటాకు భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. జనవరి 1, 2014 నాడు ఆసిస్, దత్తుల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

విమల్ ప్రవేశం సందర్భంగా వారు అంగీకరించినా షరతులు
a) భూమి భవనాల విలువను ₹ 15,000 చే పెంచాలి.
b) ప్లాంటు విలువను ₹10,000 చే పెంచాలి.
c) సంస్థ యొక్క గుడ్విల్ విలువ ₹ 20,000
d) సంస్థ యొక్క మొత్తం మూలధనంలో విమల్ 1/5 వంతు వాటా మేరకు మూలధనాన్ని తీసుకురావలె. అవసరమయిన చిట్టాపద్దులు రాసి విమల్ ప్రవేశము తరువాత ఉన్న ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 17.
6 : 5 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే అరుణ్, బాబు, చరణ్ ల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

దీపక్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు వారు అంగీకరించి క్రింది షరతులతో 1/8 వంతు వాటా ఇవ్వదలచారు.
a) దీపక్ 7,000 మూలధనం, ₹ 4,200 గుడ్విల్ తీసుకురావలె.
b) ఫర్నిచర్పై తగ్గుదల 12%
c) సరుకు విలువ తగ్గుదల 10%
d) ఋణగ్రస్తులపై రానిబాకీల నిధి కొరకు 5% ఏర్పాటు
e) భూమి భవనాల విలువ రూ॥ ₹ 31,000 గా విలువ కట్టారు.
f) నూతన భాగస్తుని మూలధనం ఆధారంగా పాత భాగస్తుల మూలధనాల సర్దుబాటు చేసి మిగులు కంటే నగదు తీసుకొని, ఒకవేళ తక్కువయితే ఆ మేరకు నగదు సమకూర్చవలెను.
అవసరమైన ఖాతాలు మరియు నూతన సంస్థ యొక్క ప్రారంభ ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.

TEXTUAL EXAMPLES

భాగస్తుల పాత నిష్పత్తితోపాటు, కొత్త భాగస్తుని వాటా ఇచ్చినపుడు :

ప్రశ్న 1.
అనిల్ మరియు విశాల్లు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకునే భాగస్తులు, వారు సుమిత్ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొని 1/5 వంతు లాభాలలో వాటా ఇచ్చిననారు. అనిల్, విశాల్ మరియు సుమిత్ల యొక్క నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.
సంస్థ యొక్క మొత్తం వాటా = 1 అనుకుంటే

కొత్తవాటా మిగిలిన వాటా x పాత వాటా

అనిల్, విశాల్. సుమిత్ల నూతన నిష్పత్తి = 12:8:5

నూతన భాగస్తుడు తన వాటాను పాత భాగస్తుల నుండి సమానంగా పొందినపుడు :

ప్రశ్న 2.
అక్షయ్, భరత్లు 3:2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. వారు దినేష్న భాగస్తునిగా చేర్చుకొని 1/5 వంతు లాభాలలో వాటాను ఇచ్చినారు. ఈ వాటాను పాత భాగస్తులు సమానంగా త్యాగం చేసినారు. అయితే నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని లెక్కింపుము.
సాధన.

కొత్తవాటా = పాత వాటా – త్యాగ వాటా

అక్షయ్, భరత్, దినేష్ నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తి = 5:3:2

కొత్త భాగస్తుడు తన వాటాను పాత భాగస్తుల నుండి నిర్ధిష్టమైన నిష్పత్తిలో పొందినపుడు :

ప్రశ్న 3.
అనూష మరియు నీతు అనే భాగస్తులు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు లాభాలలో 3/10 వంతు ఇచ్చి జ్యోతిని భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. జ్యోతి తన వాటాను అనూష నుంచి 2/10 వంతు మరియు నీతు నుంచి 1/10 వంతు పొందినది. నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుగొనండి.
సాధన.
నూతన భాగస్తురాలు జ్యోతి వాటా = 3/10
జ్యోతి కొరకు అనూష త్యాగం చేసిన వాటా = 2/10
జ్యోతి కొరకు నీతు త్యాగం చేసిన వాటా = 1/10

అనూష, నీతు, జ్యోతిల నూతన నిష్పత్తి = 4:3: 3.
పాత భాగస్తులు తమ వాటాలో కొంత భాగాన్ని నిర్దిష్టమైన రేటు ప్రకారం కొత్త భాగస్తునికి ఇచ్చినపుడు :

ప్రశ్న 4.
రాము, శ్యామ్లు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటూ గనేష్ని నూతన భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. ఇందు నిమిత్తం రాము తన వాటాలో 1/4 వంతు, శ్యాము తన వాటాలో 1/3 వంతును వదులుకున్నారు. వారి నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుగొనండి.
సాధన.
రాము, శ్యామ్ల పాత నిష్పత్తి = 3 : 2 లేదా 3/5 : 2/5

నూతన వాటా = పాత వాటా – త్యాగ వాటా

నూతన భాగస్తుడు గణేష్ వాటా = రాము త్యాగవాటా + శ్యామ్ త్యాగ వాటా

రాము, శ్యామ్, గణేష్ నూతన నిష్పత్తి = 27 : 16 : 17

కొత్త భాగస్తుడు తన వాటా మొత్తాన్ని ఒక భాగస్తుని నుండే పొందినపుడు :

ప్రశ్న 5.
దాసు మరియు సిన్హలు 3:2 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొంటున్నారు. వారు 1/4 వంతు వాటాకు పాల్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. పాల్ తన పూర్తి వాటాను దాసు నుండి పొందుతాడు. నూతన లాభనష్టాల నిష్పత్తిని కనుగొనండి.
సాధన.
నూతన భాగస్తుడు పాల్ వాటా = 1/4

దాసు, సిన్హా, పాల్ల నూతన లాభాల నిష్పత్తి = 7 : 8 : 5

ప్రశ్న 6.
రోహిత్, మోహిత్లు భాగస్వామ్య వ్యాపారం చేస్తూ లాభనష్టాలను 5:3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు శర్మాను 1/7 వంతు లాభంలో వాటా ఇచ్చి నూతన భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. భవిష్యత్తులో వారు లాభాలను 4 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. రోహిత్, మోహిత్ల త్యాగ నిష్పత్తిని కనుకొనండి.
సాధన.
రోషిత్, మోహిత్ల త్యాగ నిష్పత్తి = 3 : 5

గమనిక : భాగస్తుని పాత నిష్పత్తిలో పాటు, కొత్త భాగస్తుని వాటా ఇచ్చినపుడు (సందర్భం – 1) పాత భాగస్తుల పాత నిష్పత్తి మరియు కోల్పోయిన/త్యాగ నిష్పత్తి ఒకే విధముగా ఉంటుంది.

ప్రశ్న 7.
R, S లు భాగస్తులు, వారు లాభనష్టాలను 1 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. 1/5 వంతు లాభము కొరకు T భాగస్తునిగా ప్రవేశించినాడు. త్యాగ నిష్పత్తిని లెక్కించండి.
సాధన.
సంస్థ యొక్క మొత్తం వాటా = 1 అనుకుంటే
నూతన భాగస్తుడు T వాటా = 1/5

R, Sల త్యాగ నిష్పత్తి = 1 : 2
త్యాగ నిష్పత్తి మరియు పాత నిష్పత్తి ఒకే విధంగా ఉంది.

ప్రశ్న 8.
అనూష, ప్రనూషలు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు, వారి ఆస్తి, అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

వారు 1/6 వంతు వాటాకు తనూషాను భాగస్తురాలిగా చేర్చుకొనాలని నిర్ణయించారు.
1) ఋణగ్రస్తులపై రాని బాకీల నిధిని ₹1,500 లు ఏర్పాటు చేయాలి.
2) భూమి భవనాలు విలువను ₹ 21,000 కు పెంచాలి.
3) సరుకు విలువను 13,500 కు పెంచాలి.
4) తనూష ₹ 15,000 ను తన వాటా మూలధనం క్రింద తేవలెను.
పునర్మూల్యాంకనం ఖాతా మరియు మూలధనం ఖాతాలు తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 9.
A, B లు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు, ఏప్రిల్ 1, 2015 నాడు వారి ఆస్తి, అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

పై తేదీన క్రింది షరతులలో ‘C’ ని భాగస్తునిగా చేర్చుకుంటున్నారు.
1. 1/6 వంతు వాటాకు C ₹15,000 ను మూలధనంగా తీసుకురావలెను.
2. సరుకు విలువను 10% తగ్గించి, ప్లాంటు యంత్రాల విలువను 10% పెంచాలి.
3. ఫర్నిచర్ను ₹ 9,000 గా విలువ కట్టారు.
4. రాని బాకీల నిధి కొరకు ఋణగ్రస్తులపై 5% ఏర్పాటు చేయాలి.
5. పెట్టుబడుల విలువ ₹ 1,000 లు మరియు చెల్లించవలసిన విద్యుత్తు బిల్లులు 200 లు (ఆస్తి అప్పుల పట్టీలో చూపనివి) పరిగణనలోకి తీసుకొన్నారు.
6. ఋణదాతలలో ₹100 లు చెల్లించవలసిన అవసరం లేదు. కావున దానిని రద్దు చేయవలెను. అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాసి, పునర్మూల్యాంకనం ఖాతా, మూలధన ఖాతాలు తయారుచేసి నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.



ఏప్రిల్ 1, 2015 నాటి నూతన ఆస్తి అప్పులు పట్టీ

ప్రశ్న 10.
రాజేంద్ర, సురేంద్ర ఒక సంస్థలో భాగస్తులుగా ఉంటూ లాభనష్టాలను 4 : 1. నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్నారు. వారు ఏప్రిల్ 1, 2015 నాడు నరేంద్రను భాగస్తునిగా చేర్చుకోదలచారు. ఆ రోజున సంస్థలో సాధారణ రిజర్వు ₹ 20,000 మరియు లాభనష్టాల ఖాతా డెబిట్ నిల్వ (నష్టం) ₹ 10,000 ఉన్నది. పంపిణీ చేయని లాభనష్టాల సర్దుబాటు వరకు కొరకు అవసరమైన చిట్టాపద్దులు చూపండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 11.
A,B లు ఒక సంస్థలో లాభనష్టాలను 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొనే భాగస్తులు, డిసెంబర్ 31, 2014 నాడు ఆస్తి, అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

పై తేదీన వారు క్రింది షరతులతో ‘C’ ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించారు.
1) A, B, C నూతన లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి 7: 5:4
2) C₹ 1,00,000 లను మూలధనంగా తేవలెను.
3) యంత్రాలను ₹1,50,000 లుగా, సరుకును ₹1,00,000 లుగా విలువ కట్టారు మరియు సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ₹ 10,000 ఏర్పాటు చేయాలి.
పునర్మూల్యాంకనం ఖాతా, భాగస్తుల మూలధనం ఖాతాలు తయారుచేసి సంస్థ యొక్క నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.


డిసెంబర్ 31, 2014 నాటి నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

ప్రశ్న 12.
ఒక భాగస్వామ్య సంస్థ యొక్క గత 5 సం॥ల లాభాలు వరుసగా 2009 సం॥ము ₹4,00,000; 2010 సం॥ము ₹3,98,000; 2011 సం॥ము ₹4,50,000; 2012 సం॥ము ₹4,45,000 మరియు 2013 సం॥ము ₹5,00,000. గత 5 సం॥రాలను సగటు లాభాలలో 4 సం॥లను కొనుగోలుగా భావించి గుడ్విల్ను లెక్కించండి.
సాధన.

= ₹4,38,600
= సగటు లాభము x కొనుగోలు సం||ల సంఖ్య
= ₹4,38,600 × 4
= ₹17,54,400

2. అధిక లాభాల పద్ధతి : ఒక సంస్థ సాధారణ లాభాల కన్నా అధికంగా ఆర్జించిన లాభాన్ని అధిక లాభాలు అంటారు. ఈ పద్ధతిలో గుడ్విల్ని లెక్కించడానికి అధిక లాభాన్ని అంగీకరించి కొనుగోలు సం॥ల సంఖ్యతో గుణించవలెను.
అధిక లాభము = ఆర్జించిన లాభము – సాధారణ లాభము
గుడ్విల్ = అధిక లాభము x కొనుగోలు సం॥ల సంఖ్య
సాధారణ లాభము = మూలధన వినియోగము x లాభరేటు/ 100

ప్రశ్న 13.
ఒక సంస్థ ₹34,80,000 ల మూలధనం మీద ₹65,000 లాభం ఆర్జించినది. ఈ రకమైన వ్యాపారంలో వచ్చే సాధారణ రాబడి రేటు 10%. అధిక లాభాల 3 సం॥ల కొనుగోలును గుడ్విల్గా పరిగణించండి.
సాధన.
సాధారణ లాభము = మూలధన వినియోగము x సాధారణ రేటు / 100
= ₹4,80,000 x 10/100
= ₹48,000
వాస్తవ లాభం = ₹65,000
అధిక లాభం = వాస్తవ లాభము – సాధారణ లాభం
= 65,000 – 48,000
= ₹17,000
గుడ్విల్ = అధికలాభం x కొనుగోలు సం॥ల సంఖ్య
= ₹17,000 x 3
= ₹ 51,000

ప్రశ్న 14.
ఒక సంస్థ ఆర్జించిన గత కొన్ని సం॥ల సగటు లాభం ₹ 40,000 మరియు అటువంటి వ్యాపారంలో అర్జించగల సాధారణ రాబడి రేటు 10%. ఆ సంస్థ యొక్క మొత్తం ఆస్తులు ₹ 3,60,000 లు మరియు బయటవారి అప్పులు ₹ 50,000 లు సగటు లాభాల మూలధనీకరణ ద్వారా గుడ్విల్ని లెక్కించండి.
సాధన.
వినియోగించిన మూలధనం లేదా నికర ఆస్తుల విలువ = మొత్తం ఆస్తులు – బయటివారి అప్పులు
= ₹ 3,60,000 – 50,000
= ₹ 3,10,000
సగటు లాభాల మూలధనీకరణ విలువ = సగటు లాభం × 100 / సాధారణ రేటు
= ₹ 40,000 × 100/10
= ₹ 4,00,000
గుడ్విల్ = మూలధనీకరణ విలువ – వినియోగించిన మూలధనం
= ₹ 4,00,000 – ₹ 3,10,000
= ₹ 90,000

ప్రశ్న 15.
ఒక వ్యాపార సంస్థలో సునీల్, గవాస్కర్లు 5 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. ఆ సంస్థలో 1/5 వంతు లాభం కొరకు సచిన్ నూతన భాగస్తునిగా ప్రవేశిస్తూ కౌ ₹20,000 లు మూలధనం, ₹ 4,000 లు గుడి ్వల్ క్రింద నగదు తేవలెను. క్రింది సందర్భాలలో అవసరమైన చిట్టా పద్దులు వ్రాయండి.
a) గుడ్విల్ మొత్తాన్ని సంస్థలోనే ఉంచినపుడు b) గుడ్విల్ మొత్తాన్ని ఉపసంహరించినపుడు c) 50% గుడ్విల్ మొత్తాన్ని ఉపసంహరించినపుడు
సాధన.
(a) గుడ్విల్ మొత్తాన్ని సంస్థలోనే ఉంచినప్పుడు

(b) గుడ్విల్ మొత్తాన్ని ఉపసంహరించినపుడు

(c) 50% గుడ్విల్ మొత్తాన్ని ఉపసంహరించినపుడు

ప్రశ్న 16.
శ్రీకాంత్, రమణలు ఒక సంస్థలో 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు, వారు 1/3 వంతు వాటాకు వెంకట్ను భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించారు. వెంకట్ ₹ 30,000 ల నగదును మూలధనంగా తీసుకొస్తాడు. ప్రవేశ తేదీన సంస్థ గుడ్విల్ను ₹24,000 లుగా నిర్ణయించారు. సంస్థ పుస్తకాలలో అవసరమైన చిట్టాపద్దులు రాయండి.
సాధన.
చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 17.
3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే దినేష్, రమేష్లు ఒక సంస్థలో భాగస్తులు, వారు లాభాలలో 1/5 వంతు వాటా ఇచ్చి వాసుని భాగస్తునిగా చేర్చుకొనుటకు నిర్ణయించారు. మార్చి 31, 2015 నాడు వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

ఇతర నిర్ణయాలు
1. స్థిరాస్తులు విలువ ₹ 3,31,000 లుగా నిర్ణయించారు.
2. సంశయాత్మక బాకీల కొరకు ఋణగ్రస్తులపై 5% ఏర్పాటు
3. సరుకును ₹ 1,12,000 కు తగ్గించారు.
4. వాసు మూలధనం క్రింద 75,000 మరియు గుడ్విల్ క్రింద ₹ 15,000 నగదు తేవలెను. భాగస్తుని ప్రవేశము తరువాత సరిచేసిన ఆస్తి అప్పులు పట్టీ తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 18.
M,N లు లాభనష్టాలను 5 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొనే భాగస్తులు. వారు ‘0’ ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొని 1/3 వంతు వాటా ఇచ్చుటకు అంగీకరించారు. ౦ తన మూలధనంగా కౌ 20,000 లు తేవలెను. M, N ల ఆస్తి, అప్పుల పట్టీ 1.4.2015 న క్రింది విధంగా ఉంది.

అంగీకరించిన ఇతర షరతులు
1) సంస్థ గుడ్విల్ను ₹ 12,000 లుగా విలువకట్టారు.
2) భూమి, భవనాలను ₹ 35,000 లుగా మరియు ప్లాంటు యంత్రాలను ₹ 25,000 గా విలువ కట్టారు.
3) ఋణగ్రస్తులపై ఉన్న ఏర్పాట్లు
4) ఋణదాతలలో కలిసి ఉన్న ₹ 400 అధికంగా ఉన్నదని కనుగొన్నారు.
₹ 1,000 లు చెల్లించవలసిన అవసరం లేదు.
పునర్మూల్యాంకనం ఖాతా, మూలధనం ఖాతాలు మరియు సంస్థ నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 19.
A,B లు ఒక సంస్థలో 2 : 1. నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. ఆ సంస్థలోనికి C భాగస్తునిగా ప్రవేశిస్తు 1/5 వంతు వాటా కొరకు ₹ 40,000 లు మూలధనంగా తీసుకురావలెను. నూతన భాగస్తుని మూలధనం ఆధారంగా ఇతర భాగస్తుల మూలధనాలను సర్దుబాటు చేయవలెను. అన్ని సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత A, B ల మూలధనాలు వరుసగా ₹ 1,00,000 మరియు ₹ 70,000 లుగా ఉన్నాయి. A, B ల నూతన మూలధనాన్ని లెక్కించి అవసరమైన చిట్టాపద్దులు నమోదు చేయండి.
సాధన.
సంస్థ యొక్క మొత్తం వాటా = 1 అనుకుంటే
నూతన భాగస్తుడు Cకి ఇచ్చిన వాటా = 1/5

1/5 వంతు వాటాకు C సమకూర్చిన మూలధనం = ₹ 40,000

A తక్కువయిన మేరకు సమకూర్చవలసిన నగదు ₹ 6,667 (1,06,667 – ₹ 1,00,000)
B మిగులు మొత్తాన్ని ఉపసంహరించవలసిన నగదు = ₹ 16,667 (70,000 – 53,333)
A, B & C పుస్తకాలలో చిట్టాపద్దులు

ప్రశ్న 20.
A, B లు లాభనష్టాలను 3/5, 2/5 ధామాషాలో పంచుకుంటున్నారు. డిసెంబర్ 31, 2014 నాడు వారి ఆస్తి, అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

పై తేదీన క్రింది షరతులతో ‘C’ భాగస్తునిగా ప్రవేశిస్తున్నారు.
a) ‘C’ లాభాలలో 1/6 వంతు వాటా కొరకు ₹10,000 లు మూలధనం మరియు ₹5,000 గుడ్విల్
b) సరుకు మరియు ఫిక్చర్లు విలువ 10% తగ్గించి, ఋణగ్రస్తులు మరియు వసూలు బిల్లులపై 5% ఏర్పాటు చేయవలెను.
c) భూమి, భవనాల విలువ 20% పెరిగినది.
అవసరమైన ఖాతాలు తయారు చేసి C ప్రవేశము తరువాత నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని చూపండి.
సాధన.

ప్రశ్న 21.
3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే P, Q ల ఆస్తి అప్పుల పట్టీ క్రింది విధంగా ఉంది.

పై తేదీన క్రింది షరతులలో ‘R’ ని భాగస్తునిగా చేర్చుకొంటున్నారు.
a) లాభాలలో 4/15 వంతు వాటా కొరకు ‘R’ ₹ 60,000 ల మూలధనం సమకూర్చాలి.
b) ఆస్తులను క్రింది విధంగా విలువ కట్టారు.
ఋణగ్రస్తులపై సంశయాత్మక బాకీల ఏర్పాటు 5% ఉంచాలి. సరుకు ₹ 40,000 మరియు ప్లాంటు యంత్రాలు ₹ 80,000 లు.
పునర్మూల్యాంకనం ఖాతా, మూలధనం ఖాతాలు మరియు సంస్థ నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 22.
సంజయ్, రామస్వామిలు 2 : 3 నిష్పత్తిలో లాభాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. 31-03-2015 నాడు వారు మెహ్రాను లాభాలలో 1/5 వంతు వాటాకొరకు భాగస్తునిగా చేర్చుకొన్నారు. ఆరోజున వారి ఆస్తి అప్పుల పట్టీ ఈ విధంగా ఉంది.

మెహ్రా ప్రవేశము సందర్భంగా క్రిందివాటిని అంగీకరించారు.
1) మెహ్రా ₹ 4,00,000 మూలధనంగా, ₹16,000 లు గుడ్విల్ను తీసుకురావలెను. గుడ్విల్ సగభాగమును పాత భాగస్తులు ఉపసంహరించుకొంటారు.
2) రాణి మరియు ‘ సంశయాత్మక బాకీల కొరకు 5% ఏర్పాటు చేయాలి.
3) చెల్లించవలసిన టెలిఫోన్ బిల్లుకు ₹3,000 లు ఏర్పాటు చేయాలి.
4) భూమి, భవనాలు ₹ 3,50,000 లుగా విలువకట్టారు.
పై సర్దుబాటు చేసిన తరువాత అవసరమయిన ఖాతాలు మరియు నూతన ఆస్తి అప్పుల పట్టీని తయారుచేయండి.
సాధన.

31 డిసెంబర్, 2014 నాడు ఆస్తి అప్పుల పట్టీ

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 9th Lesson కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 9th Lesson కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్

వ్యాసరూప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
మానవ లిఖిత అకౌంటింగ్ పద్ధతికి మరియు కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ పద్ధతికి మధ్య ఉన్న తారతమ్యాలను వివరించండి.
జవాబు:
ఈ రెండు పద్ధతుల ప్రధాన లక్ష్యము వ్యాపార వ్యవహారాలను నమోదుచేసి, వర్గీకరించి, క్లుప్తీకరించి, వాటి ఫలితాలను వివరించి, నిర్ణయాలను తీసుకునే వ్యక్తులకు అందజేయడం. అయినప్పటికి ఈ రెండు పద్ధతుల మధ్య క్రింది వ్యత్యాసాలున్నవి.

ప్రశ్న 2.
కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ పద్ధతి వలన కలిగే ప్రయోజనాలను తెలపండి.
జవాబు:
కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ పద్ధతి వలన ఈ క్రింది ప్రయోజనాలు లభిస్తాయి.
1) వేగవంతము : వ్యాపార వ్యవహారాలకు లిఖిత పద్ధతి ద్వారా కాలయాపన జరుగుతుంది. కంప్యూటర్ ద్వారా వేగవంతముగా నివేదికలను పొందవచ్చును. కార్యనిర్వహణలో మనుషుల కంటే కంప్యూటర్లు తక్కువ సమయాన్ని తీసుకుంటాయి.

2) స్పష్టత : భవిష్యత్ వినియోగాల కొరకు కావలసిన ప్రాథమిక సమాచారము మొత్తము మరియు నివేదికలు తయారుచేసుకొనుటకు కంప్యూటర్లో అవకాశమున్నది. సమాచారం మొత్తం కంప్యూటర్లో నిక్షిప్తం కాబడి ఎలాంటి తప్పులు లేకుండా పద్దులను తయారుచేసుకొనవచ్చును.

3) విశ్వసనీయత : కంప్యూటర్లకు అలసట ఉండదు. ఎన్ని ప్రక్రియలనైనా చేయవచ్చును. విసుగు కూడా ఉండదు. దీనివలన మానవుల కంటే కంప్యూటర్లపై ఎక్కువ విశ్వాసము కలిగినది. ముఖ్యముగా కంప్యూటరీకరణ అకౌంటింగ్ పద్ధతులు కంప్యూటర్లపై ఆధారపడి ఉన్నందున వాటికి ఉన్న అవినాభావ సంబంధముతో విశ్వసనీయత కలిగినది.

4) అకౌంటింగ్ సమాచారము : గణక సమాచారమును కంప్యూటర్లో పొందుపరిచిన, అది వెంటనే గ్రహించి భద్రపరుచుకొనును. ఇదివరకే అందులో నిక్షిప్తమై ఉన్న సమాచారముతో అనుసంధానించుకొని, క్రమబద్ధీకరించి, వర్తమానానికి మొత్తము సమాచారమును తెలియజేస్తుంది. ఉదా : ఒక వ్యక్తి వస్తువులను నగదు రూపములో చెల్లించి కొనుగోలు చేసినాడు. కంప్యూటర్కు ఈ సమాచారం అందిస్తే ఒక మార్పుతో నగదు ఖాతా, అమ్మకాల ఖాతా, వర్తక, లాభనష్టాల ఖాతాలను ప్రభావితం చేస్తుంది.

5) సహజమైన సమయ పాలనా వినియోగము : వ్యాపార గణక పద్ధతులన్నీ సహజమైన సమయపాలనా లక్షణము కలిగి ఉన్నందున అదేరీతిలో ఉన్న ఇతర కంప్యూటర్లతో అనుసంధానించబడి ఉండును. ఒకే సమయములో వినియోగదారులందరికి సకాలములో సమాచారము చేరును. ఇది ఒక స్వభావసిద్ధమైన వినియోగము.

6) స్వయంప్రతిపత్తితో నివేదికల తయారీ కంప్యూటర్ స్వతహాగా నివేదికలను తయారుచేసుకొని వివరణాత్మకముగా మంచి ప్రామాణికరీతి సామర్ధ్యము కలిగివున్నది. నగదు పుస్తకము, అంకణా నిల్వలు, బహుఖాతాల నివేదికలన్నీ కూడా ఒక మీటను నొక్కిన వెంటనే మరుక్షణములో లభ్యమయ్యే విధముగా
రూపొందించబడినవి.

7) నిర్దిష్ట ప్రమాణము : సరిపడ మానవ శక్తి కంటే తక్కువగా, ఆశించిన స్థాయిలో అదనపు పనిభారమును కూడా తక్కువ సమయములో నివేదికలను తయారుచేయు సామర్థ్యము కంప్యూటర్లకు ఉన్నది. దానివలన పనిభారము తగ్గి అదనపు పనులు కూడా సమయం వృథాచేయక నిర్దిష్ట ప్రమాణాలను కలిగివుంటుంది.

8) స్పష్టత : కంప్యూటర్లో కనిపించే అంకెలు, అక్షరాలు పూర్తిగా స్పష్టముగా ఉంటాయి. అంకెలు గాని, అక్షరాలు గాని ఒకే శైలిలో పరిమాణము కలిగివుంటాయి. కాబట్టి మానవ లిఖిత కంటే ఇవి ఎలాంటి పొరపాట్లు చేయవు.

9) సామర్థ్యము : అన్ని రకములైన వనరులను ఉపయోగించుకొని కాలయాపన జరగకుండా తన విధులు తానే నిర్వహించుకొను సామర్థ్యము వీటికి ఉన్నది. సకాలములో నిర్ణయాలు తీసుకొని, అవసరమైన సమాచారాన్ని గ్రహించి ఎలాంటి నివేదికలనైనా పొందుటకు ఉపకరించును.

10) నాణ్యమైన నివేదికలు : కంప్యూటరులో నిక్షిప్తమైన సమాచార సేకరణ విధానము గాని, సమాచారాన్ని గాని మనము చేతులతో స్పర్శించుటకు వీలుకాదు. కాబట్టి అవి స్వభావ సహజసిద్ధముగా విశ్వసనీయత, వాస్తవాలు కలిగివుండి నివేదికలను తయారుచేయును. ఈ నివేదికలపై ఆధారపడి వాస్తవాలను గ్రహించ వచ్చును. .

11) యాజమాన్య సమాచార నివేదికలు : ఇది యాజమాన్య సమాచార నివేదికను సకాలములో అందించును. దీనివలన యాజమాన్యము సమర్ధవంతముగా వ్యాపార వ్యవహారాలపై నియంత్రణ కలిగివుంటుంది. ఋణగ్రస్తుల వర్గీకరణ ద్వారా వారిలో రానిబాకీలను తెలుసుకోవచ్చు. ఇది ఆస్తి- అప్పుల నివేదికపై ప్రభావాన్ని చూపుతుంది.

12) నిక్షిప్త సమాచారము మరియు మెరుగైన స్థితి కంప్యూటర్ అకౌంటింగ్ పద్ధతిలో ఎక్కువ ప్రదేశాన్ని ఆక్రమించకుండా మొత్తము సమాచారాన్ని పూర్తిగా చిన్న వెసులుబాటులో భద్రపరచవచ్చును. ఈ సమాచారాన్ని హార్డ్ డిస్క్, కంపాక్టు డిస్క్ లు, ఫ్లాపీల సహాయముతో చిన్న సైజులో ఎక్కువ సమాచారాన్ని నిల్వ చేయవచ్చు.

13) ఉద్యోగులలో అవగాహన : ఉద్యోగులకు సరైన శిక్షణతోపాటు ఈ పద్ధతిపై అవగాహన కలిగించాలి. ఒక్కసారిగా మానవ లిఖిత పద్ధతి నుండి యాంత్రిక కంప్యూటర్ విధానము అవలంబించుటకు కొంత అలజడి కలుగజేయును.

ప్రశ్న 3.
కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ పద్ధతి వలన ఎదురయ్యే అవరోధాలను తెలపండి.
జవాబు:
కంప్యూటరీకరణలో ఉన్న అవరోధాలు :
1) వృత్తిరీత్యా శిక్షణకు అయ్యే ఖర్చు : కంప్యూటర్ శిక్షణకు అర్హులైన, నైపుణ్యము కలిగిన ఉద్యోగుల అవసరము ఉన్నది. హార్డ్వేర్, సాఫ్ట్వేర్ పనితీరును అర్ధము చేసుకొని తదనుగుణముగా నిరంతర ప్రక్రియను సాగిస్తూ కాలానుగుణముగా వస్తున్న మార్పుల అధ్యయనానికి ఇవ్వవలసిన శిక్షణకు చాలా ఖర్చవుతుంది.

2) ఉద్యోగుల నుండి వ్యతిరేకత : కంప్యూటర్ పద్ధతిని ప్రవేశపెట్టుట వలన ఆ శాఖలో పనిచేయు ఉద్యోగులలో అభద్రతా భావము పెరిగి, భయాందోళలను కలుగజేయును. తాము పనిచేయు సంస్థలో తమ ప్రాముఖ్యతను కోల్పోయి చిన్నచూపు. నిరాదరణ గురికాగలమనే ఆందోళన వారిలో కలుగుతుంది.

3) అంతరాయము : ఒక వ్యవస్థ లేక సంస్థ ఈ కంప్యూటర్లను ప్రతిష్టింపదలచినచో తమ దైనందిన వ్యాపారాలకు తీవ్ర విఘాతము కలిగి సమయము వృథా అవుతుంది. ఈ కొత్త వాతావరణానికి శిక్షణ పొంది అందులో పనిచేయుటకు చాలా వ్యవధి కావలెను.

4) కంప్యూటర్ల వైఫల్యము : హార్డ్వేర్ వైఫల్యాల వలన పనులన్నీ స్తంభించిపోయే ప్రమాదము ఉన్నది. అనుకోని పరిస్థితులలో కొన్ని పొరపాట్లు వలన వెనుకకు వెళ్ళి గతానికి సంబంధించి మరొకమారు సిస్టంను సరిచేసుకోవలసి వస్తుంది. మనుషులు చేసే కొన్ని తప్పిదాలను ఇది గుర్తించలేదు. అనుకున్న తనకు తెలిసిన తప్పిదాలను మాత్రమే కంప్యూటర్ సరిచేస్తుంది.

5) భద్రతా లొసుగులు : మనకు తెలియకుండా జరిగే కొన్ని మార్పుల వలన కంప్యూటర్ నేరాలను గుర్తించటం కష్టము. సమాచారాన్ని మార్చి రికార్డు చేసిన పక్షములో నేరపూర్వక కార్యక్రమాలకు ఎక్కువ అవకాశమున్నది. వినియోగదారుల హక్కులను హరించడమేకాక పాస్వర్డ్ చోరీలు జరుగుటకు ఆస్కారమున్నది. ఈ నేపథ్యములో మనము ముందు ఇచ్చిన సమాచారము పూర్తిగా మార్చివేయబడును. టెలీ కమ్యూనికేషన్ వ్యవస్థను దోచుకొని అలాంటి నేరాలకు పాల్పడుతున్నారు. ఇచ్చిన ప్రోగ్రాంలు కూడా సునాయాసముగా వేరే సంకేతాలు ఇచ్చి అపహరించవచ్చును. ఈ నేరాలకు పాల్పడేవారిని గుర్తించడం కష్టము.

6) ఆరోగ్య సమస్యలు : కంప్యూటర్లను ఎక్కువగా వినియోగించడం వలన వెన్నెముక వ్యాధులు, కళ్ళపై ఒత్తిడి, కండరాల నొప్పి మొదలైన ఆరోగ్య సమస్యలు కలుగుతాయి. ఒకవైపు ఉద్యోగుల పని, వారి సామర్థ్యముపై ప్రభావాన్ని చూపడమే కాక వేరొక వైపు వైద్య ఖర్చులు అధికమవుతాయి. కంప్యూటర్లకు వైరస్ సోకే ప్రమాదమున్నది. దీనివలన సిస్టం పూర్తిగా విఫలమైనపుడు ఆన్లైన్ వ్యవహారాలకు, ఇంటర్ నెట్ వినియోగ సమస్యలు వచ్చును. వీటిని ఎదుర్కొనడానికి పరిష్కార మార్గాలు లేవు.

ప్రశ్న 4.
కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ లోని వివిధ రకాలైన ప్యాకేజీలను తెలపండి.
జవాబు:
వ్యాపార లావాదేవీలు, వ్యవహారములు రికార్డు చేసి తగు భద్రత కల్పించుటకు వినియోగదారుల అవసరం మేరకు కావలసిన నివేదికలు పొందుటకు కంప్యూటర్ అకౌంటింగ్ పద్ధతి వాడుకలో తీసుకొని రావడమైనది. ఇది మూడు రకాలుగా వర్గీకరించబడినది.

1. రెడీ టు యూజ్ సాఫ్ట్వేర్ (సిద్ధముగా ఉన్న సాఫ్ట్వేర్)
2. కస్టమైజేషన్ సాఫ్ట్వేర్ (సాంప్రదాయక సాఫ్ట్వేర్)
3. టైలర్డ్ సాఫ్ట్వేర్ (అవసరాలకు అనువుగా మార్చుకొను సాఫ్ట్వేర్)

1) రెడీ టు యూజ్ సాఫ్ట్వేర్ (సిద్దముగా ఉన్న సాఫ్ట్వేర్) : వ్యాపార లావాదేవీలు తక్కువగా ఉండి సాంప్రదాయ వ్యాపారము చేసుకునేవారు, చిన్న వర్తకులు, తక్కువ వ్యవహారములు కలిగినవారు ఈ ప్యాకేజీని ఎంపిక చేసుకుంటారు. వీటి స్థాపన చాలా తక్కువ ఖర్చుతో కూడినది. దీని వినియోగదారులు కూడా తక్కువ సంఖ్యలో ఉంటారు. దీనిని నేర్చుకొనుట కూడా సులభము. వీటి వాడుక అధికము. అందరికి అందుబాటులో ఉన్న ప్యాకేజీ, వ్యాపార రహస్యాలు కూడా చాలా తక్కువ. సైబర్ నేరాలు జరగవు. నేరాలను నియంత్రించే బాధ్యత గలదు. ఈ ప్యాకేజీని విక్రయించే సంస్థ ఉచిత శిక్షణ కల్పిస్తుంది. కాని ఈ సాఫ్ట్వేర్ను ఇతర సాఫ్ట్వేర్తో అనుసంధానము చేయలేము.

2) కస్టమైజేషన్ సాఫ్ట్వేర్ (సాంప్రదాయక సాఫ్ట్వేర్) : వినియోగదారుల ప్రత్యేక అవసరాలు తీర్చుటకు ఇది ప్రవేశపెట్టబడినది. నిర్దిష్ట ప్రమాణాలు కలిగిన సాఫ్ట్వేర్ ప్రస్తుతం మార్కెట్లో లభ్యమవుతున్నది. కాని వినియోగదారుల అభిరుచులకు, అవసరాలకు తగినట్లుగా ఉండదు. ఈ ప్రామాణిక సాఫ్ట్వేర్లో అమ్మకపు ఓచర్లు మరియు అందులో ఇదివరకు ఉన్న నిల్వ మొత్తాలను విడివిడిగా చూపును. ఏది ఏమైనా దీనిని వినియోగించే వ్యాపారి ఒక అమ్మకపు ఓచర్ సమాచారమును ఇందులో ప్రవేశపెట్టి తన నిల్వ ఉన్న స్టాకును త్వరగా తెలుసుకొనుటకు మరియు నివేదికను పొందుటకు తన సాఫ్ట్వేర్ను కస్టమైజ్ చేయవలసిన అవసరమున్నది. ఇలా చేయబడిన సాఫ్ట్వేర్ పెద్ద పెద్ద వ్యాపార సంస్థలకు ఉపయోగపడును. దీనిని వేరే సమాచార సిస్టమ్తో అనుసంధానము చేసుకొనవచ్చును. ఈ సాఫ్ట్వేర్ నిర్వహణ అధిక ఖర్చుతో కూడుకున్నది. ఈ సాఫ్ట్వేర్ విక్రయించిన అమ్మకందారుకు కస్టమైజేషన్ చేసుకొనుటకు గాను అధిక మొత్తము చెల్లించవలెను. కస్టమైజేషన్ అనగా ఈ సాఫ్ట్వేర్ ఇదివరకే ఉన్న ప్రోగ్రాంలే కాక వాటికి మార్పులు, చేర్పులు, కూర్పులు చేసి, నిర్దేశించబడిన వినియోగదారులు గుర్తింపు కలిగివుండవలెను. ఇందులో సమాచారమును రహస్యముగా ఉంచుకునే వీలున్నది. ఇందులో శిక్షణ తీసుకొనుట ముఖ్యము కాబట్టి శిక్షణ ఖర్చు ఎక్కువగా ఉంటుంది.

3) టైలర్డ్ సాఫ్ట్వేర్ (అవసరాలకు అనువుగా మార్చుకొను సాఫ్ట్వేర్ పెద్ద పెద్ద వ్యాపార సంస్థలు, ఎక్కువ మంది వినియోగదారులు కలిగివుండి, భౌగోళికముగా విసిరివేయబడి సుదూర ప్రాంతాలలో ఉన్నవారు దీనిని వినియోగించెదరు. వినియోగదారులు ప్రత్యేక శిక్షణ పొందవలెను. సంస్థ యొక్క సమాచారము, యాజమాన్యానికి సంబంధించిన సమగ్ర సమాచారము అవసరాలనుబట్టి లభ్యమగునట్లు ఇది రూపొందించబడినది. ఇందులో సమాచారము చాలా గోప్యముగా ఉండును.

ప్రశ్న 5.
కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ ప్రక్రియను వివరించండి.
జవాబు:
కంప్యూటర్ అకౌంటింగ్ నిర్వహణకు అకౌంటింగ్ సాఫ్ట్వేర్ ఉపయోగించబడుతుంది. ఇది డేటాబేసైపై ఆధారపడి తన విధులను నిర్వహిస్తుంది. ఆవర్జాలో వ్రాయవలసిన లావాదేవీల సమాచార ప్రక్రియను పూర్తిగా తొలగించి ఎప్పుడైతే లావాదేవీల సమాచారము దీనికి అందజేయబడుతుందో దానిని ఇదివరకు ఆదేశాలు ఇవ్వబడి ఉన్నందున వాటి సహాయముతో ఆవర్జా ఖాతాలో ఈ సమాచారము ప్రవేశించబడుతుంది.

కంప్యూటర్కు ఈ విధముగా రూపకల్పన చేయబడుతుంది. లావాదేవీల సమాచారము అందిన వెంటనే, ఆవర్జాకు ఈ సమాచార సందేశము చేరిపోవును. ప్రస్తుతం మార్కెట్లో రకరకాల సాఫ్ట్వేర్లు అందుబాటులో ఉన్నాయి.

కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ సమాచార వర్గీకరణ మూడు ప్రక్రియలుగా జరుగుతుంది.

1. ఇన్పుట్
2. ప్రాసెస్
3. ఔట్పుట్.

1) ఇన్పుట్ : జరుపబడిన ప్రతి వ్యవహారానికి సంబంధించిన వివరణాత్మక సమాచారమును గ్రహించడమే కంప్యూటర్ అకౌంటింగ్ పద్ధతి ముఖ్య ఉద్దేశ్యము. ఆచరణలో లావాదేవీలకు సంబంధించిన సమాచారము మూలపత్రాల నుంచి తీసుకొనబడుతుంది. లావాదేవీ జరిగిన నేపథ్యములో దాని ఆధారముగా డాక్యుమెంట్ తయారుచేయబడుతుంది. ఇలాంటి కంప్యూటర్ వలన పొందుపరిచిన లావాదేవీల సంగ్రహ సమాచారాన్ని భవిష్యత్తులో కావాలనుకున్నప్పుడు తెలుసుకునే వీలుంటుంది. ఇన్వాయిస్లు, చెక్కులు, అమ్మకపు ఆదేశాలు, క్రెడిట్/డెబిట్ నోట్లు మొదలైనవి మూలపత్రాలకు ఉదాహరణలు. వీటికి సంబంధించి పూర్తి సమాచారము ఇందులో పొందుపరిచి ఉండును. వేరొక విధానము ప్రకారము లావాదేవీలకు సంబంధించి పాటించవలసిన నియమాలు, పద్ధతులను కూడా ఈ ప్రక్రియలు సాగించుటకు వీలుగా వెసులుబాటు కల్పించబడినది. అకౌంటింగ్ సాఫ్ట్వేర్లో ఈ నియమాలు, పద్ధతులన్నీ సంకేతాల రూపములో కంప్యూటర్ సాగించే విధముగా అందులో నిక్షిప్తమై ఉండును.

2) ప్రాసెస్: ఈ కంప్యూటర్లు మానవజాతికి లభించిన గొప్ప వరము. అతితక్కువ కాలములో త్వరితగతిన పనులు చక్కబెడుతుంది. ఈ విధానము వలన కంప్యూటర్ శక్తి సామర్థ్యాలను అకౌంటింగ్ కార్యక్రమాలకు వినియోగించుటకు వీలు అయినది. ప్రస్తుతం జంటపద్దు విధానములో సూచించిన నియమాలకు అనుగుణముగా ఖాతా సమాచారము ఈ కంప్యూటర్ పద్దతిలో కూర్చడమైనది. కంప్యూటరైజేషన్ వలన ఎలాంటి తప్పులు లేక సహజమైన ప్రయోజనము కలుగుటయే దీని ప్రత్యేకత.

3) ఔట్పుట్ : ఈ పద్ధతిలో వర్తక, లాభనష్టాల ఖాతా మరియు ఆస్తి- అప్పుల నివేదికలు మనము కోరిన వెంటనే సునాయాసముగా తక్కువ సమయములో పొందవచ్చును. మనము ఏ సమయములోనైనా ఎలాంటి నివేదిక కావాలనుకున్నా, ఎన్ని మారులు అయినా పొందవచ్చును. ఇదే ప్రక్రియ మానవ లిఖిత పద్ధతిలో ఎక్కువమంది కొన్ని నెలల పాటు శ్రమించవలసి వస్తుంది. ఇది చాలా కష్టమైన వ్యవహారము కాని కంప్యూటర్ మాత్రము ఒక సమాచారము ఇంకొక సమాచారముతో అనుసంధానించుకొని తనకుతానే నివేదికను తయారుచేయగలదు. సమాచార భాగస్వామ్యము ఇందులో ప్రత్యేకత.

అతి స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ పద్ధతి.
జవాబు:
ఆర్థిక వ్యవహారాలను సంఘటనలను నమోదుచేసి, వర్గీకరించి, సంక్షిప్తపరిచి, నిర్ణయాలు తీసుకోవడంలో వాటిని ఉపయోగించే వ్యక్తులకు సమాచారము అందజేసే ప్రక్రియను అకౌంటింగ్ అంటారు. అకౌంటింగ్ ప్రక్రియలో వివిధ దశలైన వ్యాపార వ్యవహారాలను చిట్టాలో వ్రాయడం, ఆవర్జాలోకి నమోదు చేయడం, ఖాతా నిల్వలు తేల్చడం, అంకణా తయారుచేయడం, ఆర్థిక నివేదికలు తయారుచేయడంలో కంప్యూటర్లను వినియోగిస్తే, ఆ అకౌంటింగ్ పద్ధతిని కంప్యూటరైజ్డ్ అకౌంటింగ్ అని అంటారు.

ప్రశ్న 2.
రియల్ టైమ్ అకౌంటింగ్ అనగానేమి ?
జవాబు:
ఒక వ్యాపార లావాదేవికి సమాచారము దానికి సంబంధించిన చిట్టా, ఆవర్జా, ఆర్థిక నివేదికలు కంప్యూటర్కు అందించి భద్రపరుస్తారు. దీనివలన కంప్యూటర్ ఖాతాల నిర్వహణకు సహకరించి భవిష్యత్తులో సమస్య వచ్చినపుడు దానిని పరిష్కరిస్తుంది. ప్రతిరోజు ఈ విధముగా చేయటం వలన త్రైమాసిక, వార్షిక ముగింపు నివేదికలను తయారు చేయడానికి అధిక శ్రమ నుంచి ఉపశమనము కలుగుతుంది. లేకపోతే ఈ నివేదికలు తయారుచేయడానికి మార్కెట్ సిబ్బంది, గణక అధికారులు ఎంతో సమయాన్ని వెచ్చించవలసి వస్తుంది. కంప్యూటరీకరణ వలన ఆ సమయం ఆదా అయి వారు సమయాన్ని ఇతర శాఖలైన ఆర్థిక నిర్వహణ, ఉత్పత్తి రంగం, నాణ్యత పెంపుదల, వినియోగదారులతో సత్సంబంధాలపై తమ దృష్టిని కేంద్రీకరించవచ్చు.

ప్రశ్న 3.
రెడీ-టు- యూస్.
జవాబు:
వ్యాపార లావాదేవీలు తక్కువగా ఉండి సాంప్రదాయ వ్యాపారము చేసుకునే, చిన్నపాటి వర్తకులు ఈ ప్యాకేజీని ఎన్నుకుంటారు. వీటి స్థాపన ఖర్చు తక్కువ. వినియోగదారులు తక్కువ సంఖ్యలో ఉంటారు. దీనిని నేర్చుకొనుట సులభం. ఇది అందరికీ అందుబాటులో ఉన్న ప్యాకేజి. వ్యాపార రహస్యాలు కూడా తక్కువ. సైబర్ నేరాలు జరగవు. |సులువుగా శిక్షణ పొందవచ్చు.

ప్రశ్న 4.
కస్టమైజేషన్.
జవాబు:
కస్టమైజేషన్ అనగా ఈ సాఫ్ట్వేర్లో ఇదివరకే ఉన్న ప్రోగ్రాములే కాక వాటికి మార్పులు, చేర్పులు, కూర్పులు చేసి నిర్దేశించబడిన వినియోగదారుల గుర్తింపు కలిగివుండాలి. ఈ సాఫ్ట్వేరు విక్రయించిన అమ్మకపుదారుకు కస్టమైజేషన్ చేసుకొనుటకు గాను అధిక మొత్తము చెల్లించవలెను. ఈ సాఫ్ట్వేర్ నిర్వహణ అధిక ఖర్చుతో కూడినది. ఇందులో శిక్షణ తీసుకొనుట ముఖ్యము కాబట్టి శిక్షణకు అయ్యే వ్యయం ఎక్కువ. సమాచారాన్ని రహస్యముగా ఉంచుకునే వీలున్నది. దీనిని వేరే సమాచార సిస్టమ్లతో అనుసంధానము చేసుకోవచ్చు. నిర్దిష్ట ప్రమాణాలు కలిగిన సాఫ్ట్వేర్ ప్రస్తుతం మార్కెట్లో లభ్యమవుతున్నది.

ప్రశ్న 5.
టైలర్డ్.
జవాబు:
పెద్ద పెద్ద వ్యాపార సంస్థలు, ఎక్కువమంది వినియోగదారులు కలిగివుండి, భౌగోళికముగా విసిరివేయబడి సుదూర ప్రాంతాలలో ఉన్నవారు దీనిని వినియోగించెదరు. దీనిని వినియోగించేవారు ప్రత్యేక శిక్షణ పొందాలి. సంస్థ యొక్క సమాచారము యాజమాన్యానికి సంబంధించిన సమగ్ర సమాచారము అవసరాలనుబట్టి లభ్యమయ్యేటట్లు ఇది రూపొందించబడినది. అందువలన దీనిని అవసరాలకు అనుగుణంగా మార్చుకునే సాఫ్ట్వేర్. సమాచారం చాలా గోప్యముగా
ఉంటుంది.

Andhra Pradesh BIEAP AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 5th Lesson భాగస్వామ్య ఖాతాలు Textbook Questions and Answers.

AP Inter 2nd Year Accountancy Study Material 5th Lesson భాగస్వామ్య ఖాతాలు

స్వల్ప సమాధాన ప్రశ్నలు

ప్రశ్న 1.
భాగస్వామ్యాన్ని నిర్వచించండి.
జవాబు:
భారత భాగస్వామ్య చట్టము 1932 సెక్షన్ 4 ప్రకారము భాగస్వామ్యము అంటే “అందరుగాని, అందరి తరఫున ఒకరుగాని వ్యాపారాన్ని నిర్వహిస్తూ వచ్చే లాభనష్టాలను పంచుకోవడానికి అంగీకరించిన వ్యక్తుల మధ్యగల సంబంధము”.

ప్రశ్న 2.
భాగస్వామ్య సంస్థ యొక్క లక్షణాలు వివరించండి.
జవాబు:
భాగస్వామ్య సంస్థ యొక్క లక్షణాలు :

1. భాగస్వామ్య వ్యాపారము ఏర్పడటానికి కనీసం ఇద్దరు వ్యక్తులుండాలి.
2. భాగస్వామ్యము ఒప్పందము ద్వారా ఏర్పడుతుంది.
3. భాగస్వామ్య ఒప్పందములో తెలుపబడిన వ్యాపారము చట్టబద్దమైనది కావలెను.
4. భాగస్వామ్య వ్యాపారములో వచ్చే లాభనష్టాలను భాగస్తుల మధ్య ఉన్న ఒప్పందము ఆధారముగా పంచుకోవాలి. 5)
5. భాగస్తుల ఋణబాధ్యత అపరిమితము.
6. ఏ భాగస్తుడు ఇతర భాగస్తుల అనుమతి లేకుండా తన వాటాను బయటవారికి బదిలీ చేయరాదు.

ప్రశ్న 3.
భాగస్వామ్య ఒప్పందమును వివరించండి.
జవాబు:
భాగస్తుల మధ్య కుదిరిన ఒప్పందము సంస్థ ఆవిర్భావానికి పునాది వంటిది. ఒప్పందము అనేది నోటి మాటల ద్వారా లేదా లిఖిత పూర్వకముగా ఉండవచ్చును. ఒక భాగస్వామ్య వ్యాపార సంస్థను నిర్వహించడానికి అవసరమైన నియమ నిబంధనలు కలిగి ఉన్న పత్రమును భాగస్వామ్య ఒడంబడిక లేదా భాగస్వామ్య ఒప్పందము అంటారు. దీనిలో సంస్థ పేరు, భాగస్తుల పేర్లు, చిరునామాలు, వ్యాపార స్వభావము, సంస్థ కాలపరిమితి, భాగస్తులు సమకూర్చిన మూలధనము, మూలధనంపై వడ్డీ, సొంతవాడకాలు మరియు దానిపై వడ్డీ, లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి మొదలైన అంశాలు ఉంటాయి.

ప్రశ్న 4.
భాగస్వామ్య ఒప్పందము రాతపూర్వకముగా ఉంటే ప్రయోజనమేమిటి?
జవాబు:
భాగస్వామ్య ఒప్పందము నోటి మాటల ద్వారా గాని లేదా రాతపూర్వకముగా ఉండవచ్చును. భాగస్వామ్య చట్టములో ఒప్పందము రాతపూర్వకముగా ఉండాలనే నిబంధన లేదు. అయితే భవిష్యత్తులో భాగస్తుల మధ్య ఏర్పడే మనస్పర్థలను నివారించడానికి ఒప్పందము రాతపూర్వకముగా ఉండటమే శ్రేయస్కరము.

ప్రశ్న 5.
భాగస్వామ్య ఒప్పందము లేనపుడు వర్తించే అంశాలు ఏవి ?
జవాబు:
భాగస్వామ్య ఒప్పందము లేనపుడు, భాగస్వామ్య చట్టము, 1932 సెక్షన్ 32 ప్రకారము క్రింది నియమాలు వర్తిస్తాయి.

1. భాగస్తులు లాభనష్టాలను సమానముగా పంచుకోవాలి.
2. మూలధనముపై ఎటువంటి వడ్డీని లెక్కించరాదు.
3. భాగస్తుల సొంతవాడకాలపై వడ్డీ విధించరాదు.
4. భాగస్తుడు సంస్థకు ఇచ్చిన అప్పుమీద సంవత్సరమునకు 6% వడ్డీ లెక్కించాలి.
5. ఏ భాగస్తునకు జీతము లేదా కమీషన్ ఇవ్వరాదు.

ప్రశ్న 6.
లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతా అంటే ఏమిటి ? దానిని ఎందుకు తయారుచేస్తారు ?
జవాబు:
సంస్థ లాభనష్టాల ఖాతా తయారుచేసిన తరువాత దానిని కొనసాగింపుగా లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతాను తయారుచేస్తారు. ఇది నామమాత్రపు ఖాతా. ఇది లాభనష్టాల ఖాతా నుంచి బదిలీ చేసిన నికర లాభముతో ప్రారంభము అవుతుంది. భాగస్తులకు సంబంధించిన అన్ని అంశాలు అనగా మూలధనముపై వడ్డీ, సొంతవాడకాలపై వడ్డీ, జీతం, కమీషన్ మొదలైన అంశాలను సర్దుబాటు చేసి వచ్చిన లాభం లేదా నష్టాన్ని భాగస్తుల మూలధన ఖాతాలకు లాభనష్టాల నిష్పత్తి ప్రకారం పంపిణీ చేయాలి.

ప్రశ్న 7.
స్థిర మూలధన పద్ధతిని గురించి వివరించండి.
జవాబు:
ఈ పద్ధతిలో సాధారణముగా భాగస్తుల మూలధన ఖాతాల నిల్వలు స్థిరముగా ఉంటాయి. భాగస్తులు అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చిన లేదా మూలధనాన్ని ఉపసంహరించినపుడు మాత్రమే మూలధన నిల్వలో తేడా ఉంటుంది. మిగిలిన అన్ని సందర్భాలలో స్థిరంగా ఉంటుంది. భాగస్తులకు సంబంధించిన ఇతర అంశాలు అనగా లాభనష్టాలలో వాటా, భాగస్తుని జీతం / కమీషన్, మూలధనంపై వడ్డీ, సొంతవాడకాలు, సొంతవాడకాలపై వడ్డీని నమోదు చేయుటకు ఒక ప్రత్యేకమైన ఖాతాను తయారుచేస్తారు. దీనిని కరెంటు ఖాతా అంటారు.

ప్రశ్న 8.
అస్థిర మూలధన పద్ధతిని గురించి వివరించండి.
జవాబు:
ఈ పద్ధతి కింద ప్రతిభాగస్తునకు సంబంధించి ఒకే ఒక ఖాతాను తయారుచేస్తారు. ఇది మూలధన ఖాతా మాత్రమే. భాగస్తునకు సంబంధించిన అన్ని సర్దుబాట్లు అనగా లాభనష్టాలలో వాటా, మూలధనముపై వడ్డీ, సొంతవాడకాలు, సొంతవాడకాలపై వడ్డీ, భాగస్తుని జీతము / కమీషన్ మొదలైనవన్నీ ప్రత్యక్షముగా భాగస్తుని మూలధన ఖాతాలో నమోదు చేయాలి. కాబట్టి మూలధన ఖాతాలో నిత్యం మార్పులు సంభవిస్తాయి. భాగస్తుని మూలధనము స్థిరంగా ఉండక మార్పులు సంభవిస్తాయి. భాగస్తుని మూలధనము స్థిరంగా ఉండక మార్పు చెందుతూ ఉంటుంది. కాబట్టి దీనిని అస్థిర మూలధన పద్ధతి అంటారు.

ప్రశ్న 9.
భాగస్వామ్య ఖాతాలు తయారుచేయునపుడు ఈ క్రింది అంశాలను చూపే విధానమును వివరించండి.
ఎ) మూలధనంపై వడ్డీ బి) సొంతవాడకాలపై వడ్డీ సి) భాగస్తుని అప్పుపై వడ్డీ
జవాబు:
ఎ) మూలధనంపై వడ్డీ : భాగస్వామ్య ఒప్పందములో చెప్పిన భాగస్తుల మూలధనములపై వడ్డీని లెక్కించాలి. ఒప్పందములో లేకపోతే భాగస్తుల మూలధనములపై ఎలాంటి వడ్డీని లెక్కించరాదు. మూలధనంపై వడ్డీ సంస్థకు ఖర్చు లేదా నష్టము కాబట్టి లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతాకు డెబిట్ చేసి మరియు భాగస్తులకు వడ్డీ ఆదాయము లేదా లాభము కాబట్టి వారి మూలధన ఖాతాలకు క్రెడిట్ చేయాలి.

బి) సొంతవాడకాలపై వడ్డీ : భాగస్తులు తమ వ్యక్తిగత అవసరాల నిమిత్తం సంస్థ నుంచి నగదు లేదా సరుకును వాడుకుంటాడు. వీటినే సొంతవాడకాలు అంటారు. భాగస్వామ్య ఒప్పందములో చెప్పిన రేటు ప్రకారము భాగస్తుల సొంతవాడకాలపై వడ్డీ లెక్కిస్తారు. ఒప్పందము లేని పక్షములో సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించరాదు. సొంతవాడకాలపై వడ్డీ సంస్థకు ఆదాయం కాబట్టి లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతాకు క్రెడిట్ చేసి భాగస్తుల మూలధన ఖాతాలకు డెబిట్ చేయాలి.

సి) భాగస్తుని అప్పుపై వడ్డీ : సంస్థకు భాగస్తుడు అప్పు ఇచ్చినట్లుయితే దానిని ప్రత్యేక భాగస్తుని అప్పు ఖాతాకు క్రెడిట్ చేసి, దానిపై ఒప్పందములో చెప్పిన రేటు ప్రకారం వడ్డీని లెక్కించవలెను. ఒకవేళ భాగస్తుని అప్పుపై వడ్డీకి సంబంధించిన ఒప్పందములో చెప్పనట్లయితే భాగస్వామ్య చట్టములో చెప్పిన విధముగా సంవత్సరానికి 6% వడ్డీని లెక్కించాలి.

TEXTUAL EXERCISES

ప్రశ్న 1.
రాము మరియు శ్యాంలు జనవరి 1, 2014 నాడు భాగస్వామ్య సంస్థను స్థాపించినారు. వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 2,00,000 మరియు ₹ 1,00,000. భాగస్వామ్య ఒప్పందంలోని అంశాలు ఇలా ఉన్నాయి.
i. మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 10%
ii. భాగస్తుల జీతాలు రాము ₹ 2,000 మరియు శ్యాం ₹ 3,000 సం|॥కి
iii. లాభనష్టాలను పంచుకొనే నిష్పత్తి 1 : 2
పై సర్దుబాట్లు చేయక ముందు డిసెంబర్ 31, 2014తో అంతమయ్యే సం॥కి సంస్థ ఆర్జించిన లాభము ₹ 2,16,000. లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతాను తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 2.
లక్ష్మీ మరియు భువనేశ్వరీలు భాగస్తులు వారు సమకూర్చిన మూలధనాలు వరుసగా ₹ 15,00,000 మరియు ₹ 10,00,000 వారు అంగీకరించిన లాభనష్టాల పంపిణీ నిష్పత్తి 3 : 2. మూలధన ఖాతాలు స్థిరమైనపుడు క్రింది అంశాలను ఎలా నమోదు చేస్తారో చూపండి. పుస్తకాలను ప్రతి సం॥ మార్చి 31న ముగిస్తారు.

సాధన.

ప్రశ్న 3.
మార్చి 31, 2013 నాడు సంస్థ ఖాతా పుస్తకాలను ముగించిన తరువాత భాగస్తుల మూలధనాలు వరుసగా శ్రీను ₹ 24,000, ప్రసాద్ ₹ 18,000 మరియు సుదర్శన్ ₹ 12,000 నిల్వలు చూపుతున్నాయి. అన్ని సర్దుబాట్లు చేసిన తరువాత మార్చి 31, 2014తో అంతమయ్యే సం॥ కి లాభం ₹ 36,000 మరియు భాగస్తుల సొంతవాడకాలు శ్రీను ₹ 3,600 ప్రసాద్ ₹ 4,500 మరియు సుదర్శన్ ₹ 2,700. వారు లాభనష్టాలను పంచుకొనే నిష్పత్తి 3 : 2 : 1 మరియు మూలధనాలపై వడ్డీ 8% మూలధన ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 4.
వేణు మరియు సుబ్బులు లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొనే భాగస్తులు వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 1,00,000 మరియు ₹ 60,000. మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 10% మరియు సుబ్బుకి చెల్లించడానికి అంగీకరించిన జీతం సం॥కి ₹ 2,500. 2014 – 15 సం||లో మూలధనాలపై వడ్డీకి ముందు మరియు సుబ్బు జీతం చెల్లించిన తరువాత సంస్థ లాభం ₹ 22,500. మార్చి 31, 2015 తో అంతమయ్యే సం॥కి లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతా మరియు మూలధన ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 5.
A, Bలు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు, వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 50,000 మరియు ₹ 30,000. మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 6%. మూలధనాలపై వడ్డీ లెక్కించండి.
సాధన.
మూలధనాలపై వడ్డీ
A: 50,000 x 6/100 = 3,000
B: 30,000 x 6/100 = 1,800

ప్రశ్న 6.
P, Q లు భాగస్వామ్య వ్యాపారం చేస్తూ లాభనష్టాలను 3 : 2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. ఏప్రిల్ 1, 2014 నాడు వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 50,000 మరియు ₹ 40,000. జూలై 1, 2014 నాడు P ₹ 10,000 అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చగా, Q ₹ 20,000ను అక్టోబర్ 1, 2014 నాడు అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చినాడు. మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 10% ఏర్పాటు చేయాలి. P, Q ల మూలధనాలపై వడ్డీని 31 మార్చి 2015 నాడు లెక్కించండి.
సాధన.
P మూలధనముపై వడ్డీ:
ఏప్రిల్ 1 నుంచి జూన్ 30 వరకు ₹ 50,000 లపై 10%

జూలై 1 నుంచి మార్చి 31 వరకు ₹ 60,000 లపై 10%

Q మూలధనముపై వడ్డీ :
ఏప్రిల్ 1 నుంచి సెప్టెంబరు 30 వరకు ₹ 40,000 లపై 10%

అక్టోబర్ 1 నుంచి మార్చి 31 వరకు ₹ 60,000 లపై 10%

ప్రశ్న 7.
5 : 1 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే రాము మరియు కృష్ణాలు భాగస్తులు. 2013 – 14 తో అంతమయ్యే ఆర్థిక సం॥కి వారి మూలధన ఖాతా నిల్వలు వరుసగా ₹ 1,50,000 మరియు ₹ 75,000. అక్టోబర్ 1, 2014 నాడు రాము ₹ 16,000 మరియు కృష్ణ ₹ 14,000 అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చినారు. నవంబర్ 1, 2014 నాడు రాము మూలధన ఉపసంహరణ ₹ 6,000 మరియు డిసెంబర్ 1, 2014 నాడు కృష్ణ మూలధన ఉపసంహరణ ₹ 9,000. 2014-15 సం॥కి మూలధనాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
రాము మూలధనంపై వడ్డీ :

మూలధనంపై వడ్డీ :

కృష్ణ మూలధనముపై వడ్డీ :

మూలధనంపై వడ్డీ :

ప్రశ్న 8.
ప్రియ మరియు మణి భాగస్తులు. వారు నిల్వలు ఏప్రిల్ 1, 2013 నాడు ప్రియ మూలధనాలపై వడ్డీని లెక్కించండి. పంచుకొనే లాభనష్టాల నిష్పత్తి 5 : 3. వారి మూలధన ఖాతాల ₹ 6,00,000 మరియు మణి ₹ 8,00,000. క్రింది సందర్భాలలో
(a) మూలధనాలపై వడ్డీకి సంబంధించి ఎటువంటి ఒప్పందం లేనపుడు
(b) సం॥కి 7% చొప్పున మూలధనంపై వడ్డీ లెక్కించాలనే ఒప్పందం ఉన్నపుడు
సాధన.
a) మూలధనముపై వడ్డీ ఉండదు.
b) ప్రియ మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 6,00,000 × 7/100 = ₹ 42,000
మణి మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 8,00,000 × 7/100 = ₹ 56,000

ప్రశ్న 9.
మోహిత్ ఒక సంస్థలో భాగస్తుడు. అతను 2014 జూన్ నెలాఖరున గౌ 5,500 సొంతానికి వాడుకొన్నాడు. భాగస్వామ్య ఒప్పందం ప్రకారం సొంత వాడకాలపై విధించవలసిన వడ్డీ 12%. డిసెంబర్ 31, 2014 తో అంతమయ్యే సం॥కి మోహిత్ సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
మోహిత్ సొంతవాడకాలపై వడ్డీ
₹ 5,500 × 12/100 × 6/12 = ₹ 330

ప్రశ్న 10.
అమర్ మరియు గిరిధర్లు 3 : 2 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనే భాగస్తులు. వారి మధ్య ఏర్పడిన ఒప్పందం ప్రకారం సొంతవాడకాలపై వడ్డీ సం॥నికి 10%. 2014 సం॥లో సొంతవాడకాలు అమర్ ₹ 24,000 మరియు గిరిధర్ ₹ 16,000. సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.

Note : సొంతవాడకాల తేదీ ఇవ్వనపుడు సరాసరి 6 నెలలకు వడ్డీ లెక్కించవలెను.

ప్రశ్న 11.
బోసు ఒక సంస్థలో భాగస్తుడు. అతడు ప్రతినెల మొదటి రోజున ₹ 3,000 సొంతానికి వాడుకొన్నాడు. సంస్థ ఖాతా పుస్తకాలు ప్రతి సంవత్సరం మార్చి 31 నాడు ముగిస్తారు. సొంత వాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 10% శాతం అయితే సొంత వాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
బోసు సొంతవాడకాలను ప్రతి నెలా మొదటి తేదీన వాడుకున్నప్పుడు మొత్తము
సొంతవాడకాలు = ₹ 3,000 × 12 = ₹ 36,000
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = ₹ 36,000 × 10/100 × 6.5/12 = ₹ 1,950

ప్రశ్న 12.
విష్ణు మరియు ధామస్ లు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొంటున్న భాగస్తులు. విష్ణు సొంతవాడకాలు ప్రతినెల ₹ 32,000. సొంతవాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 10 శాతము లెక్కిస్తారు. 2014 సం॥కు వివిధ సందర్భాలలో విష్ణు సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
i) ప్రతినెల మొదటి రోజున వాడుకున్నపుడు ;
ii) ప్రతినెల మధ్యలో వాడుకొన్నపుడు మరియు
iii) ప్రతినెల చివరన వాడుకొన్నపుడు
సాధన.
విష్ణు సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించుట :
i) ప్రతినెల మొదటి రోజున సొంతవాడకాలకు :
మొత్తము సొంతవాడకాలు = ₹ 2,000 × 12 = ₹ 24,000
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = ₹ 24,000 × 10/100 × 6.5/12 = ₹ 1,300

ii) ప్రతి నెల మధ్యలో వాడుకున్నప్పుడు :
₹ 24,000 x × 10/100 × 6/12 = ₹ 1200

iii) ప్రతి నెల చివరి తేదీన వాడుకున్నప్పుడు :
₹ 24,000 × 10/100 × 5.5/12 = ₹ 1,100

ప్రశ్న 13.
A మరియు B లు ఒక వ్యాపారాన్ని నిర్వహిస్తూ లాభనష్టాలను 4 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. ₹ 2,500 ను ప్రతినెల మొదటి రోజున A సొంతానికి వాడుకోగా, ప్రతినెల చివరి రోజున B ₹ 1,500 సొంతానికి వాడుకొంటున్నాడు. సొంతవాడకాలపై విధించవలసిన వడ్డీ రేటు సం॥కి 8% డిసెంబర్ 31, 2014తో అంతమయ్యే సం॥కి సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
A సొంతవాడకాలను ప్రతినెల మొదటి రోజున వాడినాడు.
A మొత్తం సొంతవాడకాలు = 2,500 x 12 = ₹ 30,000
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = 30,000 x 8/100 × 6.5/12 = ₹ 1,300

B సొంతవాడకాలను ప్రతినెల చివరి తేదిన వాడినాడు.
B మొత్తము సొంతవాడకాలు = 1,500 × 12 = ₹ 18,000
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = 18,000 x 8/100 × 5.5/12 = ₹ 660

ప్రశ్న 14.
ఒక సంస్థలో అపర్ణ భాగస్తురాలు మార్చి 31, 2015 లో అంతమయ్యే సం॥లో ఆమె యొక్క సొంత వాడకాలు ఇలా ఉన్నాయి.
మే 01, 2014 — ₹ 12,000
జూలై 31, 2014 — ₹ 6,000
సెప్టెంబర్ 30, 2014 — ₹ 9,000
నవంబర్ 30, 2014 — ₹ 12,000
జనవరి 01, 2015 — ₹ 8,000
మార్చి 31, 2015 — ₹ 7,000
సొంత వాడకాలపై సం॥కి 8% వడ్డీని లెక్కిస్తారు. సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
గుణిజాల పద్ధతి ద్వారా సొంతవాడకాలపై వడ్డీ లెక్కింపు

సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = గుణిజాల మొత్తం × వడ్డీరేటు × 1/12
= ₹ 3,06,000 × 9/100 × 1/12
= ₹ 2,295

ప్రశ్న 15.
కావేరి టూర్స్ & ట్రావెల్స్ లో జాన్ ఒక భాగస్తుడు. మార్చి 31, 2015తో అంతమయ్యే సం॥లో జాన్ తన వ్యక్తిగత అవసరాల కొరకు మూలధన ఖాతా నుండి కొంత మొత్తాలను సొంతానికి వాడుకొన్నాడు. సొంత వాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 9 శాతము ఈ క్రింది సందర్భాలలో సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
a) ప్రతినెల మొదటి తేదీన ₹ 3,000 చొప్పున వాడుకొన్నపుడు
b) ప్రతినెల చివరి తేదీన ₹ 3,000 చొప్పున వాడుకొన్నపుడు
c) వివిధ తేదీలలో వివిధ మొత్తాలను వాడుకొన్నపుడు
జూన్ 01, 2014 — ₹ 12,000
ఆగస్టు 31, 2014 — ₹ 8,000
సెప్టెంబర్ 30, 2014 — ₹ 3,000
నవంబర్ 30, 2014 — ₹ 7,000
జనవరి 31, 2015 — ₹ 6,000
సాధన.
a) ప్రతినెల మొదటి తేదీన సొంతవాడకాలకు :
మొత్తము సొంతవాడకాలు = ₹ 3,000 × 12 = ₹ 36,000
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = ₹ 36,000 × 9/100 × 6.5/12 = ₹ 1,755

b) ప్రతినెల చివరి తేదీన వాడినపుడు:
మొత్తము సొంతవాడకాలు = ₹ 3,000 × 12 = ₹ 36,000
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = ₹ 36,000 × 9/100 × 5.5/12 = ₹ 1,485

c)

సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = ₹ 2,34,000 × 9/100 × 1/12 = ₹ 1755

TEXTUAL EXAMPLES

ప్రశ్న 1.
జనవరి 1, 2014 నాడు A, B, C లు భాగస్వామ్య సంస్థను ప్రారంభించి AR ₹ 50,000, B R ₹ 40,000 మరియు CR ₹ 30,000 మూలధనాన్ని సమకూర్చినారు. వారు లాభనష్టాలను 3 : 2 : 1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. A భాగస్తునికి నెలకు ₹ 1,000 జీతం చెల్లించాలి మరియు B కు సం॥కి ₹ 5,000 కమీషన్ ఇవ్వాలి. భాగస్తుల మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 6% లెక్కిస్తారు. సం॥లో భాగస్తుల సొంతవాడకాలు వరుసగా A ₹6,000, B ₹4,000 మరియు CR ₹2,000. భాగస్తుల సొంతవాడకాలపై లెక్కించిన వడ్డీ AR ₹270, BR ₹180, CR ₹90. డిసెంబర్ 31, 2014 తో అంతమయ్యే సం॥కి లాభనష్టాల ఖాతా ప్రకారం సంస్థ ఆర్జించిన నికర లాభం ₹ 35,660 భాగస్తుల మధ్య లాభాన్ని పంచడానికి లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతాను తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 2.
విజయ్, కుమార్లు ఒక సంస్థలో భాగస్తులు. వారు డిసెంబర్ 31, 2014 నాడు కింది సమాచారాన్ని అందించినారు.

స్థిర మూలధన పద్ధతి క్రింద అవసరమయిన ఖాతాలు తయారు చేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 3.
X, Y, Z లు 4 : 3 : 3 నిష్పత్తిలో లాభనష్టాలను పంచుకొనుటకు ఏప్రిల్ 1, 2013 నాడు ఒక సంస్థను స్థాపించినారు. భాగస్తుల మూలధనాల కింద X ₹ 3,00,000, Y ₹ 2,00,000 మరియు Z ₹ 1,50,000 సమకూర్చినారు. ఆ సం॥లో వారి సొంత వాడకాలు X ₹ 10,000, Y ₹ 8,000, Z ₹ 6,000లు. మార్చి 31, 2014తో అంతమయ్యే సం॥కి సంస్థ ఆర్జించిన నికర లాభం ₹ 1,60,000. అవసరమయిన ఖాతాలను చూపండి.
సాధన.

ప్రశ్న 4.
ఏప్రిల్ 1, 2013 నాడు అమర్, కాలేషాలు వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించినారు. వారి మూలధనాలుగా అమర్ ₹ 40,000 మరియు కాలేషన్ ₹ 25,000లు సమకూర్చారు. వారు లాభనష్టాలను 2:1 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. అమర్ సం॥కి ₹ 6,000 జీతానికి అర్హుడు. మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 6% ఏర్పాటు చేయాలి. మార్చి 31, 2014తో అంతమయ్యే సం॥ కి సొంతవాడకాలు అమర్ ₹ 4,000 మరియు కాలేష న్ ₹ 8,000. అమర్ జీతం మరియు మూలధనాలపై వడ్డీ ఏర్పాటు చేసిన తరువాత సంస్థ ఆర్జించిన లాభం ₹ 12,000.
అవసరమయిన ఖాతాలను తయారు చేయండి.
1) మూలధనాలు స్థిరమయినపుడు,
2) మూలధనాలు అస్థిరమయినపుడు
సాధన.
1) మూలధనాలు స్థిరమైనపుడు

ప్రశ్న 5.
A మరియు B లు లాభనష్టాలను 3:2 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటున్న భాగస్తులు వారి మూలధన నిల్వలు వరుసగా A ₹ 5,00,000 మరియు B ₹ 3,00,000. మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి వడ్డీ సం॥కి 6%. Bకి చెల్లించే జీతం సం॥ కి ₹ 25,000. భాగస్తుని జీతం చెల్లించిన తరువాత మరియు మూలధనాలపై వడ్డీని లెక్కించకముందు 2014 సం॥కి సంస్థ ఆర్జించిన లాభం ₹ 1,25,000. మేనేజర్ కమీషన్ కొరకు సంస్థ ఆర్జించిన లాభాలపై 5% ఏర్పాటుచేయాలి. లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతా మరియు మూలధన ఖాతాలను తయారుచేయండి.
సాధన.

ప్రశ్న 6.
P, Q, R లు భాగస్వామ్య వ్యాపారాన్ని ప్రారంభిస్తూ వారి మూలధనాలు వరుసగా ₹ 33,00,000, ₹ 2,00,000 మరియు ₹ 1,00,000 సమకూర్చారు. వారు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొంటూ, మూలధనాలపై సం॥కి 10% వడ్డీని లెక్కించడానికి నిర్ణయించారు. మూలధనాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
మూలధనాలపై వడ్డీ లెక్కింపు :
P మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 3,00,000 × 10/100 = ₹ 30,000
Q మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 2,00,000 × 10/100 = ₹ 20,000
R మూలధనంపై వడ్డీ = ₹ 1,00,000 × 10/100 = ₹ 10,000

ప్రశ్న 7.
M, N లు భాగస్తులు, వారి ఖాతా నిల్వలు ఏప్రిల్ 1, 2014న వరుసగా ₹ 4,00,000 మరియు ₹ 2,50,000 గా ఉన్నాయి. ఆగస్టు 1, 2014నాడు M ₹ 1,00,000 అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చగా, అక్టోబర్ 1, 2014 నాడు NR ₹ 1,50,000 అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చినాడు. భాగస్తుల మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥కి 6% అయితే భాగస్తుల మూలధనాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
మూలధనాలపై వడ్డీ లెక్కింపు :

24,000 + 4,000
= ₹ 28,000

= 15,000 + 4,500
= ₹ 19,500

ప్రశ్న 8.
లాల్, పాల్లు ఒక సంస్థలో భాగస్తులు, ఏప్రిల్ 1, 2013 నాడు వారి మూలధన ఖాతాల నిల్వలు లాల్ ₹ 4,00,000 మరియు పాల్ ₹ 6,00,000 చూపుతున్నాయి. జూలై 01, 2013 నాడు లాల్ ₹ 1,00,000 మరియు పాల్ ₹ 60,000 అదనపు మూలధనాన్ని సమకూర్చినారు. అక్టోబర్ 01, 2013 నాడు లాల్ ₹ 50,000 ఉపసంహరించుకోగా, జనవరి 01, 2014 నాడు పాల్ ₹ 25,000 ఉపసంహరించుకొన్నాడు. అంగీకరించిన వడ్డీ భాగస్తుల మూలధనాలపై సం॥కి 8%. మూలధనాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
మూలధనాలపై వడ్డీ లెక్కింపు

32,000 + 6,000 – 2,000
= ₹ 36,000

48,000 + 3,600 – 500
= ₹ 51,100

ప్రశ్న 9.
X మరియు Yలు భాగస్తులు, లాభనష్టాలను 2 : 3 నిష్పత్తిలో పంచుకొంటారు. వారి మూలధన ఖాతాల నిల్వలు ఏప్రిల్ 1, 2014 నాడు వరుసగా X 20,000 మరియు YR 10,000. క్రింది సందర్భాలలో 31 మార్చి, 2015 తో అంతమయ్యే సం॥నికి లాభనష్టాల వినియోగిత ఖాతాను తయారు చేయండి.
సాధన.
సందర్భం 1. : భాగస్తుల మూలధనాలపై వడ్డీ లెక్కింపు ఒప్పందంలో లేనపుడు మరియు సంవత్సరాంతానికి సంస్థ ఆర్జించిన లాభం 2,000 అయినపుడు
సందర్భం 2. : ఒప్పందం ప్రకారం భాగస్తుల మూలధనాలపై వడ్డీ సం॥నికి 6% మరియు ఆ సం॥లో సంస్థ యొక్క నష్టం ₹ 1,500 అయితే
సందర్భం 3. : ఒప్పందం ప్రకారం మూలధనాలపై వడ్డీ రేటు సం॥కి 6% మరియు వర్తకపు లాభం ఆ సం॥లో ₹ 2,100.
సాధన.
సందర్భం 1. :

గమనిక : మూలధనంపై వడ్డీ ఒప్పందంలో లేనపుడు వడ్డీని లెక్కించరాదు.

సందర్భం 2. :

గమనిక : సంస్థ నష్టాలలో ఉన్నపుడు మూలధనంపై వడ్డీని లెక్కించరాదు.

సందర్భం 3. :

ప్రశ్న 10.
జాన్ ఒక సంస్థలో భాగస్తుడు, అక్టోబర్ 1, 2014 నాడు ₹ 20,000 సొంతానికి వాడుకొన్నాడు. ఒప్పందం ప్రకారం సొంతవాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 10% మరియు ఖాతా పుస్తకాలను ప్రతి సం॥ము డిసెంబర్ 31న ముగిస్తారు. సొంత వాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ = 20,000 x 10/100 × 3/12
= ₹ 500
సందర్భం 3. : సొంతవాడకాలు మరియు వడ్డీరేటు ఇచ్చి, సొంతవాడకాల తేదీ ఇవ్వనపుడు సరాసరి 6 నెలలకు వడ్డీ లెక్కించవలెను.

ప్రశ్న 11.
అహ్మద్ అనే భాగస్తుని యొక్క సొంతవాడకాలు ₹ 30,000 మరియు సొంతవాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 15% సొంతవాడకాలపై వడ్డీ లెక్కించండి.
సాధన.
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ
= ₹ 30,000 × x 15/100 ×6/12
= ₹ 2,250

ప్రశ్న 12.
2014 సం॥లో షణ్ముఖి అనే భాగస్తురాలు ప్రతినెల ₹ 10,000 చొప్పున సొంతానికి వాడుకుంటున్నది. సొంతవాడకాలపై వడ్డీ రేటు సం॥కి 8% అయితే వివిధ సందర్బాలలో సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
ఎ) సొంత వాడకాలను ప్రతినెల మొదటి తేదీన వాడుకొన్నపుడు :
= మొత్తం సొంత వాడకాలు 10,000 × 12 = ₹ 1,20,000
సొంత వాడకాలపై వడ్డీ = 1,20,000 × 8/100 × 6.5/12 = ₹ 5,200

బి) ప్రతినెల చివరి రోజున సొంత వాడకాలు వాడుకున్నపుడు :
సొంత వాడకాలపై వడ్డీ = 1,20,000 × 8/100 × 5.5/12 = ₹ 4,400

సి) ప్రతినెలా మధ్యలో సొంతవాడకాలు తీసుకున్నపుడు:
సొంత వాడకాలపై వడ్డీ = 1,20,000 × 8/100 × 6/12
= ₹ 4,800

ప్రశ్న 13.
రత్నం మరియు మాణిక్యంలు లాభనష్టాలను సమానంగా పంచుకొనే భాగస్తులు. 2014 – 15 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రత్నం సొంతవాడకాలు ప్రతి త్రైమాసానికి ₹ 50,000. సొంత వాడకాలపై వడ్డీ రేటు 10%. వివిధ సందర్భాలలో సొంతవాడకాలపై వడ్డీని లెక్కించండి.
సాధన.
ఎ) సొంతవాడకాలను ప్రతినెల త్రైమాసం మొదటి రోజున వాడుకొన్నపుడు :
మొత్తం సొంత వాడకాలు
= 50,000 × 4 = ₹ 2,00,000
సొంత వాడకాలపై వడ్డీ
= 2,00,000 × 10/100 × 7.5/12 = ₹ 12,500

బి) సొంతవాడకాలు ప్రతి త్రైమాసం చివరి రోజున వాడుకున్నపుడు :
సొంతవాడకాలపై వడ్డీ 2,00,000 × 10/100 × 7.5/12 = ₹ 7,500

ప్రశ్న 14.
వంశీ మరియు కృష్ణాలు భాగస్తులు మార్చి 31, 2015 తో అంతమయ్యే సం॥ లో వంశీ యొక్క సొంత వాడకాలు ఇలా ఉన్నాయి.

భాగస్వామ్య ఒప్పందంలో భాగస్తుల సొంత వాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 12% గా చెప్పబడినది. వంశీ సొంతవాడకాలపై వడ్డీని సాధారణ వడ్డీ మరియు గుణిజాల పద్ధతి ద్వారా లెక్కించండి.
సాధన.
1. సాధారణ వడ్డీ పద్ధతి :

2. గుణిజాల పద్ధతి :

సొంత వాడకాలపై వడ్డీ = గుణిజాల మొత్తం × రేటు / 100 × 1 / 12
= 70,000 × 12 / 100 × 1 / 12
= ₹ 700

ప్రశ్న 15.
మార్చి 31, 2014 తో అంతమయ్యే సం॥కి తన్విఖ అనే భాగస్తురాలు యొక్క సొంత వాడకాలు ఇలా ఉన్నాయి.

సొంత వాడకాలపై వడ్డీ సం॥కి 7% అయితే సొంత వాడకాలపై వడ్డీని గుణిజాల పద్ధతిలో లెక్కించండి.
సాధన.
గుణిజాల పద్ధతి ద్వారా సొంత వాడకాలపై వడ్డీ లెక్కింపు

సొంత వాడకాలపై వడ్డీ = గుణిజాల మొత్తం × రేటు / 100 × 1 / 12
= 4,30,000 × 7 / 100 × 1 / 12
= ₹ 2,508