AP State Board Notes

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 12th Lesson సమానత్వం వైపు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 12th Lesson సమానత్వం వైపు

→ భారతదేశం అనేక భిన్నత్వాలు కలిగిన దేశం.

→ ప్రజలు మత విశ్వాసాలు, వారి శరీర ఛాయ, వారు ఏ ప్రాంతం నుండి వచ్చారు, వారు ధరించే దుస్తులు వంటి చాలా విషయాలలో పక్షపాతంగా వ్యవహరిస్తారు.

→ వివక్షత రకాలు : కుల, మత, ప్రాంతీయ, జాతి, లింగ, దివ్యాంగ, వివక్షతలు.

→ ప్రపంచంలో ఎనిమిది ప్రధాన మతాలు ప్రాచుర్యంలో ఉండి ఆచరించబడుతున్నాయి.

→ అగ్రకులాల వారు అనుభవించే హక్కులు నిమ్నకులాల వారిని అనుభవించనీయక పోవడమే కుల వివక్షత.

→ దళితులను ప్రభుత్వం షెడ్యూల్డ్ కులాలు (SC) గా పరిగణిస్తుంది.

→ స్త్రీలు (మహిళలు, బాలికల) పట్ల చూపే వివక్షత లింగ వివక్షత.

→ సావిత్రిబాయి పూలే భారతదేశ ప్రథమ మహిళా ఉపాధ్యాయునిగా కీర్తించబడ్డారు.

→ సావిత్రిబాయి ఫూలేను ‘భారతీయ స్త్రీవాద మాతామహి’ అని కీర్తిస్తారు.

→ సావిత్రిబాయి ఫూలే భారతదేశంలోనే ప్రథమ బాలికల పాఠశాలను స్థాపించారు.

→ వ్యక్తి యొక్క చర్మపు రంగు లేదా జాతి లేదా మూలం ఆధారంగా చూపే వివక్షతను జాతి వివక్షత అంటారు.

→ వ్యక్తి నివాస స్థలం లేదా జన్మస్థలం ఆధారంగా చూపే వివక్షత ప్రాంతీయ వివక్షత.

→ PWD చట్టం – 2016 ప్రకారం నడవలేని, చూడలేని, మాట్లాడలేని వ్యక్తులను దివ్యాంగులుగా పరిగణిస్తారు.

→ అవిద్య, అధికారం, నమ్మకాలు, వృత్తులు, సంపద, సంప్రదాయాలు మన సమాజంలో అసమానతలను వివక్షతను. సృష్టించాయి.

→ సతీసహగమనం 1829లో నిషేధించబడింది.

→ భారతదేశపు తొలి మహిళా వైద్యురాలు ఆనందిబాయి జోషి.

→ “దక్షిణాఫ్రికా గాంధీగా” నెల్సన్ మండేలాను పిలుస్తారు. ఈయన 1990లో భారతరత్న అవార్డును స్వీకరించారు.

→ భారత రాజ్యాంగంలోని 14వ నిబంధన ప్రకారం చట్టం ముందు అందరు సమానం.

→ భారత రాజ్యాంగంలోని 16వ నిబంధన ప్రకారం ప్రభుత్వ రంగ ఉద్యోగాలలో అందరికీ సమానావకాశాలు.

→ భారత రాజ్యాంగంలోని 17వ నిబంధన ప్రకారం అంటరానితనాన్ని పాటించడం నిషేధం, నేరం కూడా.

→ 21-(A) ప్రకారం 6-14 సం||రాల వయస్సులోని బాలబాలికలందరికి ఉచిత ప్రాథమిక విద్య.

→ 15(1) ప్రకారం మతం, జాతి, కులం, లింగం, పుట్టిన ప్రదేశం వంటి అంశాల ఆధారంగా రాజ్యం ఏ ఒక్క పౌరుని పట్ల వివక్షత చూపరాదు.

→ ప్రభుత్వం సమానత్వాన్ని సాధించడానికి 1) చట్టాలు 2) సంక్షేమ కార్యక్రమాలనే రెండు మార్గాలను అనుసరిస్తుంది.

→ డాక్టర్ APJ అబ్దుల్ కలాం భారతదేశపు 11వ అధ్యక్షుడిగా ఉన్నారు.

→ డాక్టర్ APJ అబ్దుల్ కలాం ‘వింగ్స్ ఆఫ్ ఫైర్’ అన్న పుస్తకం రాశారు.

→ 2016లో బ్రెజిల్ లోని రియో డి జెనిరో లో జరిగిన పారా ఒలింపిక్స్ లో పురుషుల హైజం లో ‘మరియప్పన్ ఆ తంగవేలు బంగారు పతకాన్ని సాధించారు.

→ ‘సింధుతాయి’ రాష్ట్రపతి రామ్ నాథ్ కోవింద్ చేతులమీదుగా ‘నారీశక్తి’ పురస్కారాన్ని అందుకుంది.

→ లింగ సమానత్వం : స్త్రీ పురుషులను సమానంగా చూడటం.

→ అంటరానితనం : కొందరు తక్కువ కులం వారని అనబడే వాళ్లను దూరంగా ఉంచే దురాచారం.

→ అపార్టీడ్/జాతి వివక్ష : జాతి ఆధారంగా వివక్ష చూపడం.

→ సుస్థిర అభివృద్ధి : భవిష్యత్ తరాల అభివృద్ధి అవకాశాలు దెబ్బతినకుండా ప్రస్తుత తరాల అవసరాలను తీర్చడం.

→ వివక్షత : జాతి, మతం, కులం, లింగం వంటి అంశాల ఆధారంగా కొందరిని అన్యాయంగా అసమానంగా, చూడటం.

→ పక్షపాతం : ఇతరులను ప్రతికూల ధోరణిలోను, నాసిరకం, హీనంగాను చూడటం. తనవారిని ఏ సందర్భంలోనైనా సమర్థించడం.

→ మూసధోరణి : మనం వ్యక్తులను గానీ, సంఘాన్ని గానీ ఒక కోణంలో నుండి మాత్రమే చూడటాన్ని మూసధోరణి అంటారు.

→ మత వివక్షత : కొన్ని ప్రత్యేక మతాలు ఆచరించేవారిని చిన్నచూపు చూడటం వారి ఆచార, సాంప్రదాయాలను విమర్శించడం.

→ కుల వివక్షత : అగ్ర కులాల వారు అనుభవించే హక్కులు, నిమ్న కులాల వారిని అనుభవించనీయక పోవడమే కుల వివక్షత. (కుల ప్రాతిపదిక వివక్షతను చూపడం కుల వివక్షత)

→ లింగ వివక్షత : స్త్రీ, పురుషులలో ఒకరిని ఎక్కువగాను (అంటే పురుషులను ఎక్కువగాను) ఒకరిని తక్కువగాను చూడటాన్ని లింగ వివక్షత అంటారు.

→ అసమానత : రెండింటి మధ్యలో గాని లేదా ఇద్దరి మధ్యగాని తేడా.

→ ప్రాంతీయ వివక్షత : ఒక వ్యక్తి నివాస స్థలం లేదా జన్మ స్థలం ఆధారంగా చూపే వివక్షత.

→ దివ్యాంగుల పట్ల వివక్షత : నడవలేని, చూడలేని, వినలేని, మాట్లాడలేని వ్యక్తుల పట్ల చూపే వివక్షత.

→ ప్రవేశిక : భారత రాజ్యాంగ పీఠిక లేదా ముందుమాట. ఇది రాజ్యాంగం యొక్క లక్ష్యాలను తెలుపుతుంది.

→ సతీసహగమనం : చనిపోయిన భర్త చితిలో భార్య సజీవంగా దూకి ఆత్మాహుతి గావించడం.

→ అణగారిన వర్గాలు : సమాజంలో కింది స్థాయిలో ఉంచబడిన కొన్ని వృత్తుల, కులాలవారు.

→ వైవిధ్యం : వినూత్నంగా / తేడాగా ఉన్నది. మిగతా వాటిలా కాకుండా వేరేగా ఉన్నది.

Students can go through AP Board 7th Class Science Notes 10th Lesson Changes Around Us to understand and remember the concept easily.

AP Board 7th Class Science Notes 10th Lesson Changes Around Us

→ In our daily life we might have noticed many changes,.

→ Changes are of different types.

→ Which changes are brought by nature are called natural changes.

→ Which were taken place by the involvement of human beings are called man made changes.

→ Changes which occur in short duration of time are called feist changes.

→ Changes which takes longer duration of time to happen are called slow changes.

→ The changes in which the formed substance can be converted into their original substance are called Reversible changes.

→ Ice converting to water, water converting to steam are reversible changes.

→ Changes in which we cannot get the original substance by reversing the experimental conditions are called irreversible changes.

→ Ripening of fruits is irreversible change.

→ The changes are repeating at regular intervals of time and which can be predicted are called periodic changes.

→ Formation of day and night, occurrence of seasons are periodic changes.

→ Changes which do not occur at regular intervals of time and which cannot be predicted are called non periodic changes.

→ Flowers changing to fruits and curding of milk are useful changes.

→ The changes that occurs only in size, colour and shape of the substance but not in chemical composition are called physical changes.

→ The process of separating a soluble solid from the solution by heating or evaporating is called crystallization.

→ During a physical change, no new substances are formed. The chemical properties of a substance do not change.

→ A physical change is usually temporary and reversible in nature.

→ In a physical change, the chemical properties of a substance do not change.

→ In a physical change, change in physical properties such as colour, shape and size of a substance may undergo a change.

→ Changes that occur with the formation of new substance with different chemical composition or transformation of a substance into another substance with the evolution or absorption of heat or light energy are termed as chemical changes.

→ During chemical change new substances are formed.

→ Chemical composition of the substance changes.

→ Heat, light may be Released or absorbed.

→ A colour change may take place and sound may be produced.

→ When iron reacts with atmospheric oxygen and moisture it forms a new substance called Iron oxide as rust layer on articles made of Iron. This process is known as rusting.

→ Iron + Oxygen (from air) + Water → Rust (Iron oxide)

→ The process of depositing zinc on metals is called Galvanisation.

→ The process of separating a soluble solid from the solution on heating is called Crystallization.

→ Reversible change : The changes in which the formed substances can be converted into their original substance are called reversible change.

→ Irreversible change : Changes in which we can not get the original substance by reversing the experimental condition.

→ Periodic change : Changes that are repeating at regular intervals of time and -which can be predicted are called periodic changes.

→ Non periodic change : Changes that qre not repeating at regular intervals of time and which cannot be predicted are called non – periodic changes.

→ Physical change : Change occur only in size, colour and shape of the substance and no change in chemical composition.

→ Crystallization : The process of separating a soluble solid from the solution on heating is called crystallization.

→ Chemical change : When a material undergoes a change in its composition, it is called a chemical change.

→ Galvanization : The process of depositing zinc over metals is called Galvanization.

→ Rusting : The process of formation of a reddish yellow coloured coating formed on iron objects when exposed to moist air.

→ Global warming : The drastic increase in the emission of carbon dioxide by the burning of fossil fuels.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 7th Lesson సామ్రాజ్యాలు, గణతంత్రాల ఆవిర్భావం to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 7th Lesson సామ్రాజ్యాలు, గణతంత్రాల ఆవిర్భావం

→ హిమాలయాలకు మరియు దక్కన్ పీఠభూమి మధ్య గంగ, యమున నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి. దీనిని గంగా నదీలోయ అంటారు.

→ తెగలను సంస్కృతంలో ‘జన’ అని, వారు స్థిరపడిన ప్రాంతాన్ని ‘జనపదం’ అని పిలుస్తారు.

→ గంగా, యమున నదుల వెంట ప్రజలు 2700 సం||రాలలో పెద్ద సంఖ్యలో స్థిరపడటం ప్రారంభించారు.

→ గంగా మైదానంలో ఇనుము యొక్క విస్తృతమైన ఉపయోగం పెద్ద ప్రాదేశిక ప్రాంతాలు ఏర్పడటానికి పరిస్థితులను సృష్టించింది.

→ గ్రామాలు మరియు పట్టణాల యొక్క పెద్ద సమూహాలను ‘మహాజన పదాలు’ లేదా ‘పెద్ద జనపదాలు’ అని పిలిచేవారు.

→ గోదావరి నదీ తీరాన నెలకొన్న జనపదం అస్మిక.

→ గాంధార జనపదం జీలం నదీ తీరాన నెలకొని ఉంది.

→ వేదాలలో ఉపనిషత్తులు ఒక భాగం.

→ మహాజనపదం నాటి వ్యవసాయం చేసే భూ యజమానులను గృహపతి లేదా ‘గహపతి’ అనేవారు.

→ ఇనుప నాగలి వినియోగం, వరి నారు పోసే పద్దతి ఈ కాలంలో వ్యవసాయంలోని రెండు ప్రధాన మార్పులు.

→ బట్టలు మరియు దుప్పట్లు నేసే పనివారిని ‘సాలివారు’ అనేవారు.

→ నాటి మట్టికుండలను ‘పెయింటెడ్ గ్రేవేర్’ అని పిలుస్తారు.

→ చాలా మహాజన పదాలను రాజులు పరిపాలించేవారు.

→ వ్యవసాయం చేసే గృహపతుల నుంచి రాజులు 1/6వ వంతు పంటను పన్నుగా వసూలు చేసేవారు. దీనిని ‘భాగ’ అని పిలిచేవారు.

→ ప్రతీనెల ఒకరోజు ఉచితంగా పనిచేయడం ద్వారా వృత్తిపనివారు, రాజుకు పన్నులు చెల్లించేవారు.

→ ఈ కాలంలోనే నాణేలను ఉపయోగించడం ప్రారంభమైనది.

→ ‘గణ’ అనే పదానికి సమాన హోదా ఉన్నవారు అని అర్థం.

→ ‘సంఘ’ అంటే శాసనసభ.

→ గణ-సంఘాలు ఒక ఉన్నత సమూహం పాలించే ఒక చిన్న భౌగోళిక ప్రాంతమే గణరాజ్యం.

→ రాజ్యం అంటే రాజు లేదా రాణి పాలించే భూభాగం.

→ మహాజన పదాలలో మగధ శక్తివంతమైన రాజ్యం

→ వజ్జి గణ రాజ్యా నికి ఉదాహరణగా చెప్పవచ్చు.

→ గణ రాజ్యంలో ఒకే పరిపాలకుడు కాక, ఒక పరిపాలకుల బృందం ఉండేది.

→ మహిళలకు, బానిసలకు, సేవకులకు గణ సమావేశాలలో పాల్గొనే అవకాశం లేదు.

→ ఈ గణ రాజ్యాలు 1500 సం||రాల పాటు మనగలిగాయి, చివరకు గుప్త రాజులు గణ రాజ్యాలను జయించారు.

→ అలెగ్జాండర్ (గ్రీస్) మాసిడోనియా పాలకుడు.

→ అలెగ్జాండర్ ఈజిప్టు మరియు పశ్చిమ ఆసియా యొక్క భాగాలను జయించి భారత ద్వీపకల్పానికి చేరుకుని బియాస్ నదీతీరం వరకూ వచ్చాడు.

→ గాంధార శిల్పకళ తక్షశిల చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతంలో అభివృద్ధి చేయబడింది.

→ గాంధార శిల్పకళ బౌద్ధ (గౌతమ బుద్ధుని చిత్రాలు) మతానికి చెందనది.

→ పురావస్తు శాస్త్రం : పురావస్తు శాస్త్రం అంటే పూర్వీకుల జీవన విధానాలను గురించి శాస్త్రీయంగా విశ్లేషించే ఒక అధ్యయన శాస్త్రం.

→ గణ రాజ్యం : అనేక ప్రాంతాల పాలకులు, సభ్యులు ఉన్న ఒక రాజ్య వ్యవస్థ.

→ సంఘం : ఒక సంస్థ లేదా సంఘం

→ దిగానికాయ : బౌద్ధ వాజ్మయంలోని సుత్త పీఠికలో గల అయిదు నికాయలలో మొదటిది.

→ మధ్యమనికాయ : బౌద్ధ వాజ్మయంలోని సుత్త పీఠికలో గల అయిదు నికాయలలో రెండవది.

→ జనపదం : భారతదేశంలో మొదట్లో గంగా-సింధూ మైదానంలో వ్యవసాయం చేస్తూ అనేక తెగలు స్థిరపడ్డాయి. వీరిని సంస్కృతంలో ‘జన’ అని వారు స్థిరపడిన ప్రాంతాన్ని ‘జనపదం’ అని అంటారు.

→ మహాజనపదం : పెద్ద పెద్ద జనపదాలను మహాజనపదాలు అంటారు.

→ దాసులు : యుద్ధంలో బందీలైనవారు నాడు రైతులకు అమ్మబడేవారు. వారిని బానిసలని, దాసులని అంటారు.

→ భర్తుకా : ఇంటిలోనూ, పొలంలోనూ కూలి తీసుకుని పనిచేసేవారు.

→ గృహపతి : (గహపతి) వ్యవసాయం చేసే భూయజమానిని గృహపతి అంటారు.

→ గణతంత్ర రాజ్యం : ఎన్నుకోబడిన వ్యక్తి పరిపాలించే రాజ్యం.

→ ఉపనిషత్తులు : ‘వచ్చి చేరువగా కూర్చోవడం’ అని అర్థం. ఉపాధ్యాయులు మరియు విద్యార్థుల మధ్య సంభాషణలు.

→ సాలివారు : బట్టలు మరియు దుప్పట్లు నేసే పనివారు

→ కమ్మరి : ఇనుప వస్తువులను తయారు చేసేవారు.

→ కుమ్మరి : కుండలు తయారు. చేసేవారు.

→ పెయింటెడ్ గ్రేవేర్ : నాటి కుమ్మరులు మట్టితో తయారు చేసిన ప్రత్యేక కుండలు, పాత్రలు

→ ఆవిర్భావం : గృహపతుల నుండి రాజు పన్ను రూపంలో వసూలు చేసే పంట భాగం (1/6 వంతు)

→ గాంధార శిల్పకళ : గాంధార శిల్పకళ తక్షశిల చుట్టూ ఉన్న ప్రాంతంలో అభివృద్ధి చేయబడింది. ఇది గ్రీకు కళతో ప్రభావితమైనది.

→ మగధ రాజ్యం : గంగానదికి ఇరువైపుల విస్తరించిన రాజ్యం . అన్ని జనపనదాలలో శక్తివంతమైన రాజ్యం.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 24th Lesson విపత్తులు – నిర్వహణ to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 24th Lesson విపత్తులు – నిర్వహణ

→ ప్రపంచంలో విపత్తులకు ఎక్కువ గురయ్యే దేశాలలో భారతదేశం ఒకటి.

→ ఒకే ప్రాంతం అనేక ప్రమాదాలకు గురి అవుతుంటే దానిని ‘పలు ప్రమాదాల ప్రాంతం’ అంటారు.

→ విపత్తులను ఎదుర్కోవటానికి ప్రజలు సిద్ధంగా లేకపోతే నష్ట తీవ్రత ఎక్కువగా ఉంటుంది.

→ విపత్తులపై నియంత్రణ, వాటి నుండి కోలుకునే మార్గాలు అందించటం మొదలైన వాటిని కలిపి విపత్తుల యాజమాన్యం అంటారు.

→ విపత్తుల యాజమాన్యంలో ఉపాధ్యాయులు, విద్యార్ధులు ముఖ్య పాత్ర పోషిస్తారు.

→ జపాన్ భాషలో ‘సునామీ’ అంటే ‘రేవు అలలు’ అని అర్థం.

→ సునామీ గురించి ముందే హెచ్చరికలు జారీ చేయవచ్చు.

→ కరవు వర్షపాతం లోపం వల్ల ఏర్పడే ప్రకృతి విపత్తు.

→ అధిక లేదా తక్కువ వర్షపాతం అన్నది 70-100 సంవత్సరాల సగటు సాధారణ వర్షపాతంతో పోల్చి చెబుతారు.

→ కొన్ని ప్రాంతాలు అవి ఉన్న భౌగోళిక స్థితుల వల్ల తక్కువ వర్షపాతం పడటానికి ఎక్కువ అవకాశాలు ఉంటాయి. వీటిని కరవు పీడిత ప్రాంతాలు అంటారు.

→ కరవు ప్రభావం మెల్లగా తీవ్ర పరిణామాలకు దారి తీస్తుంది.

→ పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఇంటి పైకప్పుపై పడే వర్షపు నీటిని జాగ్రత్తగా నిలువ చేయాలి.

→ కరవు ప్రభావాలను తగ్గించటానికి ప్రభుత్వం కరవు పీడిత ప్రాంతాలలో సమగ్ర వాటర్ షెడ్ యాజమాన్య పథకాలను (IWMP) అమలు చేస్తోంది.

→ పలు ప్రమాదాల ప్రాంతం : ఒక ప్రాంతం అందులోని ప్రజలు ఒకటి కంటే ఎక్కువ ప్రమాదాలకు గురికావచ్చు. ఇటువంటి ప్రాంతాలను పలు ప్రమాదాల ప్రాంతం అంటారు.

→ మానవ నిర్మిత ప్రమాదం : మానవుల చర్యల కారణంగా ఏర్పడే ప్రమాదం. ఉదా : భోపాల్ గ్యాస్ విషాదం.

కరవు : వర్షపాత లోపం వల్ల ఏర్పడే ప్రకృతి వైపరీత్యం.

→ పురుగుల సమస్య : ఉన్నట్టుండి పురుగులు పంటలను ఆశించడం లేదా మిడతలు లాంటివి దాడి చేయటం.

→ పర్యా వరణ క్షీణత : పర్యావరణ అంశాలైన గాలి, నీరు, వాతావరణంలోని సుగుణాత్మక అంశాలు క్షీణించుట.

→ క్షామము : వర్షపాత లోపం వల్ల ఏర్పడే ప్రకృతి విపత్తు

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 23rd Lesson క్రీడలు : జాతీయత, వాణిజ్యం to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 23rd Lesson క్రీడలు : జాతీయత, వాణిజ్యం

→ ఆటలు అనేక కారణాల వలన ఆడతాం.

→ మన ఊరి ప్రజలు కబడ్డీ ఆడినట్లు ఒకప్పుడు ఇంగ్లాండులోని గ్రామస్తులు ఖాళీ మైదానాలలో క్రికెట్ ను ఆడేవాళ్ళు.

→ సాంప్రదాయ ఆటలకు ప్రజల నుంచి మద్దతు, ప్రోత్సాహం కరువయ్యాయి.

→ క్రికెట్ ను ఇంగ్లాండులో కనుగొన్నారు. బ్రిటిషు పాలిత దేశాలలో ఇది విస్తరించింది.

→ ఫుట్ బాల్, హాకీ వంటివి బృంద ఆటలు.

→ భారతీయులు ఆడిన క్రికెట్ బొంబాయిలో పుట్టింది. దీనిని మొదట చేపట్టినవారు పార్శీలు.

→ మొట్టమొదటి క్రికెట్టు క్లబ్ ను 1848లో బొంబాయిలో స్థాపించారు.

→ పార్శీ జింఖానా ఏర్పాటు భారతదేశంలో మతం ఆధారంగా జింఖానాలు ఏర్పరచింది.

→ 1970 దశకంలో క్రికెట్ మార్పులకు గురయ్యింది.

→ క్రికెట్ ను సొమ్ము చేసుకోగల ఆటగా, పెద్ద ఎత్తున ఆదాయాలు సమకూర్చే ఆటగా, ఆస్ట్రేలియన్ టీ.వీ సామ్రాట్టు అయిన కెర్రీ పాకర్ గుర్తింపు తెచ్చాడు.

→ భారతదేశంలో హాకీ కూడా జనాదరణ పొందింది.

→ క్రీడలు మానసిక వికాసంతో పాటు శారీరకాభివృద్ధిని పెంపొందిస్తాయి.

→ భిన్న సంస్కృతులు కలిగిన మన దేశానికి జాతీయ సమైక్యతను పెంపొందించడానికి క్రీడలు ఇతోధికంగా దోహదం చేస్తున్నాయి.

→ వలస పాలన (క్రీడ) : వలసపాలకుల ద్వారా మన దేశానికి వచ్చిన క్రీడ (క్రికెట్)

→ ప్రపంచ వాణిజ్యం : అంతర్జాతీయంగా జరిగే వాణిజ్యం.

→ జాతీయవాదం : నేను, నా దేశం ఒకే జాతి అనే భావన.

→ ప్రాయోజకులు : ఏదైనా ఒక కార్యక్రమాన్ని సమర్పించినవారు.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 6th Lesson తొలి నాగరికతలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 6th Lesson తొలి నాగరికతలు

→ 19వ శతాబ్దం వరకు భారతదేశ చరిత్ర వేదకాలంలోనే ప్రారంభమైనదని విశ్వసించేవారు.

→ 1920 హరప్పా, మొహంజోదారో, ప్రాంతంలో జరిపిన తవ్వకాల వలన మనదేశ చరిత్ర రెండువేల సం॥రాల క్రితమే ప్రారంభమైనట్లు తెలిసింది.

→ హరప్పా నాగరికత క్రీ.పూ. 2500-1700 సం||రాల మధ్య వికసించింది.

→ హరప్పా నాగరికత సుమారు 1500 ప్రదేశాలలో బయటపడింది.

→ హరప్పా నాగరికత కాలం నాటికి నగరాలన్నియు ప్రణాళికాబద్ధంగా నిర్మించబడినవి.

→ హరప్పా నగరంలో ఆరు పెద్ద ధాన్యాగారాలు మరియు కార్మికులకు నివాస సముదాయాలు కలవు.

→ లోథాల్ నగరంలో అతి పెద్ద నౌకాశ్రయం కలదు.

→ సింధు నాగరికత కాలంలో మంచి ప్రణాళికాబద్ధమైన భూగర్భ మురుగు నీటి పారుదల వ్యవస్థ కలదు.

→ హరప్పా ప్రజలు ఎండిన మరియు బాగా కాల్చిన ఇటుకలతో ఇళ్ళు కట్టుకునేవారు.

→ పత్తి మరియు నూలు వస్త్రాలను నేయడం ఆ కాలంలలోని ప్రధాన వృత్తులు.

→ పత్తిని మొట్టమొదట పండించింది వీరే.

→ లోథాల్ నౌకాశ్రయం ద్వారా మెసపటోమియా, ఈజిప్టు మరియు ఇరాన్ దేశాలతో సింధూ ప్రజలు బాగా వ్యాపారం చేసేవారు.

→ వ్యవసాయం ప్రధాన వృత్తి. గోధుమ, బార్లీ, ఆముదాలు, బఠానీలు, కాయధాన్యాలు పండించేవారు.

→ నాట్యం, చదరంగం ఆడటం, సంగీతం, గోళీలు, పాచికలు ఆడటం సింధూ ప్రజల వినోదాలు.

→ సింధూ ప్రజలు పశుపతి (శివుడు) మరియు అమ్మతల్లిని పూజించేవారు.

→ స్వస్తిక్ (ఈ) గుర్తును సాధారణంగా ఉపయోగించేవారు.

→ సింధూ ప్రజల లిపిని ఇంతవరకు అర్థం చేసుకోలేకపోయారు.

→ ప్రామాణికమైన తూనికలను, కొలతలను మొట్టమొదట ఉపయోగించింది హరప్పా ప్రజలే.

→ ఆర్యుల దండయాత్రలు సింధూ నాగరికత పతనానికి కారణమనే సిద్ధాంతం కలదు. అయితే ‘మార్టిమర్ వీలర్’ అనే చరిత్రకారుడు దీనిని అంగీకరించలేదు.

→ ఆర్యుల పుట్టుపూర్వోత్తరాల గురించి అనేక సిద్ధాంతాలు కలవు.

→ వేద సాహిత్యము ఆవిర్భవించిన కాలాన్ని వేదకాలం అందురు.

→ ఆర్యుల నాగరికత సింధూ మరియు సరస్వతి నదీ మైదాన ప్రాంతాలలో వికసించింది.

→ ఆర్యుల గురించి తెలుసుకోవడానికి ప్రధాన ఆధారం వేద సాహిత్యం.

→ సంస్కృత భాషలో వేదమనగా ఉన్నతమైన జ్ఞానం, ఆత్మజ్ఞానమే వేదము.

→ వేదాలను శృతులు అని కూడా అంటారు.

→ వేద సాహిత్యములో నాలుగు ప్రముఖ వేదాలు కలవు, అవి ఋగ్వేదము, యజుర్వేదము, సామవేదము, అధర్వణ వేదము.

→ ఆధునిక కాలంలో స్వామి దయానంద సరస్వతి “వేదకాలానికే మరలా వెళ్ళాలి” అని పిలుపునిచ్చారు.

→ తొలి వేదకాలము క్రీ.పూ. 1500 – 1000 వరకు.

→ మలి వేదకాలము క్రీ.పూ. 1000 – 600 వరకు.

→ తొలి వేదకాలంలో సమాజానికి ప్రాథమిక అంగం కుటుంబం, తండ్రి కుటుంబానికి పెద్ద. తొలి వేదకాలంలో సమాజంలో స్త్రీలకు గౌరవం ఉండేది. స్త్రీలు వేదాధ్యాయనం చేసేవారు.

→ వాసా (ధోవతి) ఆదివాసా (శరీరము పై భాగానికి కప్పుకొనేది) ప్రస్తుతం మన వేషధారణను పోలి ఉండేవి.

→ మూడు రకాలైన సంగీత వాయిద్యాలు ఉపయోగించేవారు.

→ విద్యకు ఎక్కువ ప్రాధాన్యం ఇచ్చే గురుకులాలు ఉండేవి.

→ ఆర్యులు దేవుడు ఒక్కడే అని నమ్మేవారు.

→ తొలివేదకాలంలో ఎటువంటి వివక్షత లేదు.

→ ఆర్యుల తెగ నాయకుడిని ‘రాజన్’ అంటారు.

→ రాజుకు పరిపాలనా విషయములో సలహాలు ఇచ్చేందుకు ‘సభ’, ‘సమితి’ అను రెండు సభలు ఉండేవి.

→ మలివేదకాలంలో రాజు మరింత శక్తిమంతుడైనాడు, సభ, సమితులు తమ ప్రాధాన్యతను కోల్పోయాయి.

→ మలివేదకాలంలో ఆశ్రమ వ్యవస్థ, వర్ణవ్యవస్థ ప్రారంభమైనవి.

→ రామాయణం, మహాభారతం అనేవి రెండు భారతదేశ గొప్ప ఇతిహాసాలు.

→ రామాయణాన్ని ఆదికావ్యం అంటారు. దానిని సంస్కృతంలో వాల్మీకి రచించారు.

→ మహాభారతాన్ని వేదవ్యాసుడు రచించారు.

→ నాగరికత : మానవుని యొక్క సాంఘిక, సాంస్కృతిక రంగాలలో ఉన్నతమైన స్థితి.

→ ఉపఖండం : ఖండంలో ఉన్న విశాలమైన భాగం

→ వాణిజ్యం : వస్తువులు మరియు సేవల అమ్మకం మరియు కొనుగోలు చేసే ప్రక్రియ.

→ వేదాలు : హిందూ మత పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ బ్రాహ్మణాలు : వేదాలపై విపులంగా చేసిన వ్యాఖ్యానాలు.

→ ఉపనిషత్తులు : హిందూ మతం యొక్క పవిత్ర గ్రంథాలు.

→ వస్తు మార్పిడి పద్ధతి : డబ్బుకు బదులు వస్తువులను పరస్పరం మార్చుకొనే విధానం.

→ అమ్మతల్లి : సింధూ ప్రజలు పూజించిన దేవత.

→ గొప్పస్నానవాటిక : ప్రజలు అందరూ స్నానాలు చేయడానికై విశాలమైన కొలను. ఇది మొహంజోదారోలో బయల్పడింది.

→ సరస్వతి నది : థార్ ఎడారిలో ఇంకిపోయిన నదినే సరస్వతి నది అంటారు. ఋగ్వేదంలో సరస్వతి నది గురించి పలుమార్లు ప్రస్తావించడం జరిగింది.

→ అరణ్యకాలు : విద్యావాదము, క్రతువులు, సంస్కారాల గురించి తెలియజేయునవి.

→ తొలి వేదకాలము : క్రీ.పూ. 1500 – 1000 వరకు

→ మలి వేదకాలము : క్రీ.పూ. 1000 – 600 వరకు

→ వాసా : వేదకాలంలోని ధోవతి (దుస్తులు)

→ ఆదివాసా : వేదకాలంలోని శరీరము పై భాగానిని కప్పుకొనేది.

→ రాజన్ : ఆర్యుల తెగ నాయకుడిని రాజన్ అంటారు.

→ సభ, సమితి : రాజుకు పరిపాలనా విషయములో సలహాలు ఇచ్చే రెండు సభలు.

→ సతీసహగమనం : భర్త మరణిస్తే అతనితో పాటు భార్యను కూడా చితిలో కాల్చడం.

→ బహుభార్యత్వము : ఒక మగవాడు ఒకరి కంటే ఎక్కువ భార్యలు కల్గి ఉండటం.

→ వేద కాలం : వేద సాహిత్యము ఆవిర్భవించిన కాలాన్ని వేదకాలం అందురు.

→ ఇతిహాసాలు : రామాయణం, మహాభారతం అనేవి భారతదేశ రెండు గొప్ప ఇతిహాసాలు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 22nd Lesson సినిమా – ముద్రణా మాధ్యమాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 22nd Lesson సినిమా – ముద్రణా మాధ్యమాలు

→ పూర్వకాలంలో నాటకాలే ప్రధాన వినోద మార్గాలుగా ఉండేవి.

→ తెలుగులో వరవిక్రయం, సత్యహరిశ్చంద్ర, కన్యాశుల్కం వంటి నాటకాలను సినిమాలుగా తీశారు.

→ మాటలు లేని సినిమాలను మూకీలని, మాటలున్న వాటిని టాకీలని అనేవారు.

→ తెలుగులో మొదటి మూకీ ‘భీష్మప్రతిజ్ఞు’, మొదటి టాకీ ‘భక్త ప్రహ్లాద’.

→ తెలుగు చిత్ర పరిశ్రమకు రఘుపతి వెంకయ్య ఆద్యుడు.

→ టెలివిజన్ రాకతో సినిమాలు చూడటానికి సినిమాహాళ్ళకి వెళ్ళవలసిన పని లేకుండా పోయింది.

→ అల్లూరి సీతారామరాజు సినిమా వ్యాపారపరంగా ఎంతో లాభాలు ఆర్జించింది.

→ శ్రీరంగం శ్రీనివాసరావు శ్రీశ్రీగా ప్రఖ్యాతి గాంచారు.

→ కొమురం భీం ఆదిలాబాదుకు చెందిన గోండు జాతి ఆదివాసి.

→ సమాజం సినిమాను, సినిమా సమాజాన్ని ప్రభావితం చేస్తున్నాయి.

→ రాష్ట్రంలో 2000కు పైగా సినిమాహాళ్ళు ఉన్నాయి.

→ ముద్రణా మాధ్యమంలో దిన, వార, పక్షం, నెల పత్రికలు ఇంకా అనేక ఇతర పత్రికలు ఉన్నాయి.

→ తెలుగులో మొట్టమొదటి దినపత్రిక ‘కృష్ణా పత్రిక’.

→ బ్రిటిషు పాలనలో సంఘ సంస్కర్తలు సమాజంలో మార్పుల కోసం ఉద్యమించారు.

→ ప్రొజెక్టరు : ఒక తెరపై చిత్రాలను చూపించే స్లెలను ఉంచు పరికరం.

→ వ్యాఖ్యానం : వివరించి చెప్పుట

→ కంపోజ్ : ఏదైనా సంగీతానికి, పద్యానికి లేదా కవితకు సంబంధించి పూర్తిగా కళాత్మకంగా సృష్టించటం.

→ గెజెట్ : (ప్రభుత్వ) జర్నల్ లేదా వార్తాపత్రిక.

→ ప్రచురణ : ఏవేని అంశాలను పత్రికలలోకాని, ఇతర వాటిలో కాని ప్రచురించటం.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 21st Lesson ఆధునిక కాలంలో కళలు – కళాకారులు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 21st Lesson ఆధునిక కాలంలో కళలు – కళాకారులు

→ కళాకారులు అనేక రకాలుగా ఉంటారు.

→ చాలావరకు జానపద కళలలో ప్రజలే పాల్గొంటారు.

→ యక్షగానం, గుసాడి, లంబాడి, సదిర్ నాట్యం , కురవంజి, కూచిపూడి మొదలైనవి నాట్యరూపాలు.

→ చాలామంది కళాకారులు ఊరూరా తిరగకుండా చక్రవర్తులు, రాజులు, జమీందార్ల పోషణలో ఉండేవాళ్ళు.

→ బుర్రకథలో కథనం చాలా ముఖ్యమయినది. దీనికి ఆట, వాచ్యం, పాట, నటనతోడై కథనంలో ఆసక్తిని పెంపొందిస్తాయి.

→ కమ్యూనిస్టు పార్టీకి మద్దతుదారులైన ప్రగతిశీల కళాకారులు 1943లో ప్రజానాట్య మండలిగా ఏర్పడ్డారు.

→ లాయరు, స్వాతంత్ర్య పోరాట యోధుడైన ఇ. కృష్ణ అయ్యర్ భరతనాట్యం నేర్చుకున్నాడు. ఈ కళలో ప్రజలకు ఆసక్తి కలిగించడానికి ఉద్యమించాడు.

→ కళ బ్రతకాలంటే గౌరవప్రదమైన చేతులకు బదిలీ చేయాలని చదువుకున్నవారు భావించారు.

→ ప్రదర్శన ద్వారా నేడు నాట్యకారులు జీవనోపాధిని పొందలేరు.

→ అన్ని రకాల నాట్యాలు అనేక రకాల ఘర్షణలకు గురి అయ్యాయి.

→ భారతీయ సంప్రదాయ నృత్యాలలో భరతనాట్యం ఎంతో ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకుంది.

→ తప్పెటలు : గుండ్రటి కంచు పళ్ళాలు (2). ఒకదానితో ఒకటి కట్టబడినవి. సంగీత వాయిద్యంగా ఉపయోగిస్తారు.

→ అందెలు : పాదాలకు మడమల దగ్గర గుండ్రంగా అలంకరించుకునే ఆభరణాలు.

→ భిక్షం : పేదవారికి ఆహారంగా కానీ, ధనం రూపేణా కాని ఉచితంగా ఇచ్చేది.

→ మూకాభినయం : మాట్లాడకుండా సంజ్ఞలతో చేసే అభినయం.

→ తరంగం : కూచిపూడి నృత్య రీతిలో ఇది ఒక కష్టమైన విధానం.
ఈ నృత్యంలో కళాకారులు పళ్ళెంలో కాళ్ళు ఉంచి, తలపై నీళ్ల గిన్నె ఉంచి నాట్యం చేస్తారు. కొంతమంది చేతుల్లో వెలిగే కొవ్వొత్తులు కూడా ఉంచుతారు.

→ నట్టువనార్లు : నాట్యం నేర్పే గురువులు, సాధారణంగా వీళ్ళు దేవదాసీలకు పుట్టిన మగ సంతానం.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 20th Lesson లౌకికత్వం – అవగాహన to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 20th Lesson లౌకికత్వం – అవగాహన

→ కొన్ని దేశాలలో ఒక మతవర్గ ప్రజలు మరొక మత వర్గ ప్రజల పట్ల వివక్షత చూపుతున్నారు లేదా వేధింపులకు గురి చేస్తున్నారు.

→ తమ మత నమ్మకాలతో, తాము వాటిని అర్థం చేసుకున్నదానికి అనుగుణంగా జీవించడానికి వ్యక్తులకు భారత రాజ్యాంగం స్వేచ్ఛను ఇస్తోంది.

→ ప్రభుత్వం నుంచి మతాన్ని వేరు చేయటాన్నే లౌకికవాదం అంటారు. ఒక దేశం ప్రజాస్వామికంగా పనిచేయాలంటే ఇది ముఖ్యం.

→ భారతదేశంలో ప్రభుత్వ స్థలాల్లో ఏ ఒక్క మత చిహ్నాలను ప్రదర్శించకూడదు, ఏ మతాన్ని ప్రోత్సహించకూడదు.

→ భారత రాజ్యాంగం అంటరానితనాన్ని నిషేధించింది.

→ భారత లౌకిక విధానంలో మతం నుంచి పూర్తిగా వేరుచేయబడనప్పటికీ మతాల నుంచి అది సూత్రబద్ధ దూరంలో ఉంటుంది.

→ లౌకిక సూత్రాలపై ఆధారపడిన ప్రాథమిక హక్కులకు భారత రాజ్యాంగం హామీ ఇస్తోంది.

→ ప్రాథమిక హక్కులు : ఒక వ్యక్తికి అవసరమైన కనీస హక్కులు మన రాజ్యాంగం భారతదేశ పౌరులకు ఇచ్చింది. వీటినే ప్రాథమిక హక్కులు అంటారు.

→ ప్రజాస్వామ్యం : ఎన్నిక కాబడిన ప్రతినిధులచే పరిపాలించబడే విధానాన్ని ప్రజాస్వామ్యం అంటారు.

→ భయోత్పాతం : క్రూరమైన పాలన.

→ పౌర చట్టాలు : ప్రత్యేకించి ఒక వ్యక్తికి కానీ, ఒక వర్గం లేదా సమూహానికి కానీ సంబంధించిన చట్టాలు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 19th Lesson సాంఘిక, మత సంస్కరణోద్యమాలు to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 19th Lesson సాంఘిక, మత సంస్కరణోద్యమాలు

→ భారతీయులు సంఘసంస్కరణల ద్వారా అన్ని యుగాల్లోనూ తమ మూఢాచారాలను మార్చుకుంటూ వచ్చారు. ప్రపంచం పట్ల తమ అవగాహనను మెరుగుపరుచుకుంటూ వచ్చారు.

→ వివిధ దేశాల నుంచి భారతదేశంలోకి వచ్చిన రకరకాల అలవాట్లు, భావనల నుంచి వాళ్ళు కొత్త జ్ఞానాన్ని అలవర్చుకోసాగారు.

→ యూరోపియన్ పండితులు భారతదేశ ప్రాచీన సాహిత్యాన్ని చదివి, అనువదించి, పుస్తకాలుగా ప్రచురించారు.

→ బ్రహ్మ సమాజం, ఆర్య సమాజం మొదలైనవి దేశంలో ప్రారంభమయ్యాయి.

→ స్వామి వివేకానంద రామకృష్ణ పరమహంస శిష్యుడు. ఈయన హిందూమతం అన్ని మతాల కంటే గొప్పదని భావించాడు.

→ స్వామి దయానంద సరస్వతి అనుచరులు పంజాబ్ లో దయానంద్ ఆంగ్లో వేదిక్ పాఠశాలను స్థాపించారు.

→ 1857 తిరుగుబాటు అణచివేత ముస్లింలు ఆంగ్లేయుల మధ్య తీవ్ర విభేదాలు సృష్టించింది.

→ ముస్లింలలో సాంఘిక, సంస్కరణలకు, ఆధునిక విద్యా వ్యాప్తికి సర్ సయ్యద్ అలీగఢ్ ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించాడు.

→ 1846లో 10 సంవత్సరాలలోపు ఆడపిల్లలకు పెళ్ళి చేయటాన్ని నిషేధిస్తూ చట్టం చేశారు.

→ బాల్య వివాహాలకు, బహు భార్యాత్వానికి వ్యతిరేకంగా ఈశ్వరచంద్ర విద్యాసాగర్ పోరాడాడు.

→ కందుకూరి వీరేశలింగం ఆంధ్రప్రదేశ్ లో బ్రహ్మసమాజాన్ని స్థాపించాడు.

→ 1848లో పూణేలో అంటరాని కులాల బాలికల కోసం జ్యోతిబా ఒక పాఠశాల స్థాపించాడు.

→ మనుషులందరికీ ‘ఒకే కులం, ఒకే మతం, ఒకే దేవుడు’ అన్న భావనను ప్రచారం చేసిన మత గురువు నారాయణగురు.

→ సహాయనిరాకరణ, సత్యాగ్రహ ఉద్యమాల్లో పాల్గొనవలసినదిగా మహిళలను గాంధీజీ ప్రోత్సహించాడు.

→ సంస్కరణలు : ఏదేనీ ఒక రంగంలో కొత్త మార్పులను తీసుకుని రావడాన్ని సంస్కరణలు అంటారు.

→ సతి : పూర్వం భర్త చనిపోతే అతని భార్యను, భర్త చితిమీద బలవంతంగా కూర్చోబెట్టి తగులబెట్టేవారు. దీనినే ‘సతి’ అని అంటారు.

→ పరదా : స్త్రీ తన ముఖం పరులకు కనపడకుండా ముసుగును ధరించడం.

→ వితంతు పునర్వివాహం : భర్తలు మరణించిన స్త్రీలకు మరలా వివాహం చేయడం.

→ అంటరానితనం : పూర్వకాలం సమాజంలో కొన్ని కులాల వారిని మిగతావారు ముట్టుకునేవారు కాదు. దాన్ని ‘అంటరానితనం’ అని అనేవారు.

Students can go through AP Board 8th Class Social Notes 18th Lesson హక్కులు – అభివృద్ధి to understand and remember the concept easily.

AP Board 8th Class Social Notes 18th Lesson హక్కులు – అభివృద్ధి

→ ప్రపంచంలోని మానవులందరికీ ఉల్లఘించకూడని కొన్ని మౌలిక హక్కులున్నాయి.

→ వీటిలో గౌరవప్రద జీవనం గడిపే హక్కు స్వేచ్ఛ, స్వాతంత్ర్యాలకు హక్కు జీవించే హక్కు అంటే మానవ గౌరవానికి భంగం కలగకుండా జీవించే హక్కు ముఖ్యమైనవి.

→ ప్రభుత్వం పేద ప్రజల సంక్షేమానికి నిధులు కేటాయించడం అంటే అది ప్రజలందరి ప్రాథమిక హక్కు.

→ 1945లో ఐ.రా.స. ఏర్పడినప్పుడు స్వేచ్ఛ, ఆర్థిక అభివృద్ధికి సంబంధించిన హక్కులు మానవులందరి ప్రాథమిక హక్కులుగా పరిగణించారు.

→ పేదల ప్రయోజనాల కోసం రూపొందించిన కార్యక్రమాలు సాధారణంగా వారికి చేరవు. ఇలా జరగటానికి అవినీతే ముఖ్యమైన కారణం.

→ ఎన్నో సం||రాల పోరాటం తరువాత అధికారిక సమాచారాన్ని వెల్లడి చేయడాన్ని తప్పనిసరి చేస్తూ 1995లో రాజస్థాన్లో ఒక చట్టం చేశారు.

→ జాతీయస్థాయిలో పార్లమెంటు 2005లో స.హ.చ. చేసింది.

→ 2002లో విద్యను 86వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా ప్రాథమిక హక్కుగా గుర్తించారు. 2009లో ఉచిత, నిర్బంధ విద్యా హక్కు చట్టాన్ని చేశారు.

→ మానవ హక్కులు : మానవులకు మౌలికంగా, కొన్ని హక్కులున్నాయి. జీవించే హక్కు స్వేచ్ఛా హక్కు మొదలైనవి.

→ సమాచార హక్కు చట్టం : ప్రభుత్వ శాఖల నుండి ఏ సమాచారమైన నిర్ణీతమైన పద్ధతిలో తెలుసుకునే హక్కు చట్టం (కొన్నింటికి మినహాయింపు కలదు).

→ విద్యా హక్కు చట్టం : 6 నుండి 14 ఏళ్ళ లోపు బాలబాలికలకు ఉచిత నిర్బంధ విద్యను అందించాలనే చట్టం

→ స్వేచ్ఛ : ఎవరికి వారు కలిగి ఉండేది, ఇతరులకు లోబడకుండా ఉంచేది.

Students can go through AP Board 6th Class Social Notes 5th Lesson సంచార జీవనం నుండి స్థిర జీవనం to understand and remember the concept easily.

AP Board 6th Class Social Notes 5th Lesson సంచార జీవనం నుండి స్థిర జీవనం

→ కొన్నివేల సం||రాలకు పూర్వం భారత ఉపఖండంలో నివసించే ప్రజలను ఆహార సేకరణ వేటగాళ్ళు అని పిలిచేవారు.

→ పురావస్తు తవ్వకాలలో లభించిన (దొరికిన) పనిముట్ల ద్వారా మనం ఆది మానవుల గురించి తెలుసుకోవచ్చు.

→ ఆది మానవులు నిప్పు కనుగొనడంతో ఆహారాన్ని వండుకొని తినే విధానానికి నాంది పలికింది.

→ ఆది మానవులు, సంచార జీవనం గడిపేవారు.

→ ఎముకలతో చేసిన పనిముట్ల బెలూమ్ గుహలలో తప్ప భారత ఉపఖండంలో ఎక్కడా దొరకలేదు.

→ గుహల గోడలపై, రాతిస్థావరాలపై ఆది మానవులు, రంగురాళ్ళను పిండి చేసి జంతువుల కొవ్వును కలిపి చిత్రాలు వేయడానికి అవసరమైన రంగులను తయారుచేసి అనేక చిత్రాలను చిత్రించారు.

→ వైయస్ఆర్ కడప జిల్లాలోని చింతకుంట గ్రామంలో 10 రాతి స్థావరాలున్నాయి.

→ ఈ రాతి స్థావరాలలో ఎరుపు, తెలుపు రంగులలో 200 పైగా చిత్రాలున్నాయి.

→ ఎరుపు రంగు చిత్రాలలో ఉన్న మూపురం ఎద్దు ఒకే ఒక గుహలో ఉంది.

→ దాదాపు 12,000 సం||రాల క్రితం ప్రపంచ వాతావరణంలో గొప్ప మార్పులు సంభవించాయి.

→ పాత రాతియుగం (పాలియోలిథిక్ యుగం) – BCE 2.6 మి|| సం||రాల నుండి BCE 10,000 సంవత్సరాల వరకు.

→ మధ్య రాతియుగం (మెసోలిథిక్ యుగం) – BCE 10,000 సం||రాల నుండి BCE 8,000 సంవత్సరాల వరకు.

→ కొత్త రాతియుగం (నియోలిథిక్ యుగం) – BCE 8,000 సం||రాల నుండి BCE 3,000 సంవత్సరాల వరకు.

→ ఆది మానవులు వ్యవసాయం ప్రారంభించటంతో స్థిర జీవనం మొదలయ్యింది.

→ ఆహార నిల్వల కొరకు మట్టి పాత్రలను, గంపలు బుట్టలు లేదా నేల మాళిగలను ఉపయోగించారు.

→ కొత్తరాతి పనిముట్లతో వ్యవసాయం చేసిన కాలాన్ని నవీన శిలాయుగం లేదా కొత్త రాతియుగం అంటారు.

→ నవీన రాతియుగ కాలంలో ప్రజలు సాంకేతికంగా ముందంజ వేసారు.

→ ప్రపంచ వ్యాప్తంగా నదీలోయ నాగరికతలు మెసపటోమియా, సింధులోయ (భారత్) మరియు చైనాలలో వర్ధిల్లాయి.

→ వరి, గోధుమ, బార్లీ, పప్పులు, పెసలు, సెనగ, మునగ పంటలను పండించారు.

→ మట్టితో, గడ్డితో చేసిన గుడిసెలలో, ఇండ్లలో నివసించేవారు.

→ గొర్రెలు, మేకలు, ఎద్దులు మొదలైన పశువులను మచ్చిక చేసుకున్నారు.

→ పురాతన సామాగ్రిని, ఎముకలు, పాత్రలు, భవనాలు, అవశేషాలను అధ్యయనం చేసేవారిని పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు అంటారు.

→ మన రాష్ట్రంలో (ఆం.ప్ర.)లో యానాదులు, చెంచులు తెగకు చెందిన వారు కొన్ని ప్రాంతాలలో వేటాడటం, ఆహార సేకరణ ద్వారా నేటికి జీవితాన్ని గడుపుతున్నారు.

→ వేట-ఆహార సేకరణ చేసేవారు : అడవుల నుండి ప్రకృతి సిద్ధంగా లభించే వస్తువులు, జంతువులు, పక్షులను వేటాడేవారు.

→ పశుకాపరులు : పశువులను పెంచేవారు. ఈ పురాతత్వ శాస్త్రజ్ఞుడు : తవ్వకాలలో దొరికిన పురాతన సామగ్రి, ఇతరాలను అధ్యయనం చేసేవారు.

→ స్థిర జీవనం : ఒకచోట నివసించడం. ఈ రాతి పరికరాలు : వివిధ అవసరాలకు రాతితో చేసిన పనిముట్లు.

→ రోలు – రోకలి : వ్యవసాయ ఉత్పత్తులను దంచడానికి ఉపయోగించేవి.

→ కంచు లోహం : రాగి, టిన్ లోహాల మిశ్రమం.

→ మచ్చిక చేసుకొనుట : కావలసిన మొక్కలను, జంతువులను పెంచుకోవడం.

→ సంచార జీవులు : ఒక ప్రాంతం నుంచి మరో ప్రాంతానికి నిరంతరం సంచరించే వారిని సంచార జీవులు అంటారు.

→ పురావస్తు శాస్త్రవేత్త : ప్రాచీన కాలంలో ప్రజలు నివసించిన ప్రదేశాలలో నేలను త్రవ్వినపుడు దొరికిన పురాతన సామగ్రిని అధ్యయనం చేసేవారు.

→ పాత రాతియుగం : BCE 2.6 మిలియన్ సం||రాల నుండి BCE 10,000 సం||రాల వరకు

→ మధ్య రాతియుగం : BCE 10,000 మిలియన్ సం||రాల నుండి BCE 8,000 సం||రాల వరకు

→ కొత్త (నవీన) రాతియుగం : BCE 8,000 మిలియన్ సం||రాల నుండి BCE 3,000 సం||రాల వరకు

→ రాతి చిత్ర కళాస్థావరాలు : ప్రాచీన కాలం నాటి చిత్రకళ (ఆది మానవుల గీసిన చిత్రాలు)ను కనుగొన్న కొండ/గుహ ప్రాంతాలు.